కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి
| కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి | |
|---|---|
 | |
| పుట్టిన తేదీ, స్థలం | కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి అక్టోబర్ 12, 1815 అమలాపురం తాలూకాలోని కేశనకుఱ్ఱు |
| మరణం | ఆగస్టు 11, 1900 బందరు |
| వృత్తి | తొలి తెలుగు నాటక రచయిత |
| రచనా రంగం | సంస్కృత తెలుగు కావ్యాలు, నాటకాలు |
కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి (1815 అక్టోబరు 12- 1900 ఆగస్టు 11) సుప్రసిద్ధ సంస్కృతాంధ్ర కవి, నాటక రచయిత. ప్రథమ స్వతంత్ర తెలుగు నాటకము 'మంజరీ మధుకరీయము' రచించారు.[1] [2][3] వారి సంస్కృతరచనలలో 'ఘనవృత్తం' [4][1] అనే కాళిదాస మేఘసందేశోత్తర కావ్యం ప్రసిద్ధమైనది.
జీవిత విశేషాలు[మార్చు]
కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి యువ నామ సంవత్సర ఆశ్వయుజ శుద్ధ దశమి, 1815 అక్టోబరు 12న అమలాపురం తాలూకాలోని కేశనకుర్రు గ్రామంలో జన్మించారు[2]. తండ్రి పేరు లక్ష్మణశాస్త్రి, తల్లి సుబ్బమాంబ. బందరు నోబిల్ కళాశాలలో 43 సంవత్సరాలు సంస్కృతాంధ్ర పండితులుగా పనిచేసారు. శార్వరి నామ సంవత్సర శ్రావణ బహుళ పాడ్యమి, 1900 ఆగస్టు11 [2] [5] నిర్యాణం చెందారు.
రచనలు[మార్చు]
రామచంద్రశాస్త్రిగారు ముప్ఫయికి పైగా సంస్కృతాంధ్ర గ్రంథాలు రచించారు[6].[7] అందులో కొన్ని మాత్రమే ఇప్పుడు మనకు అందుబాటులో ఉన్నాయి. సంస్కృత భాషలో గంభీర భావాలతో, రమణీయ కల్పలనతో మధురతర శైలిలో ఇన్ని గ్రంధాలు రచించిన వారు అరుదు. ఈయన తెలుగులో రచించిన గ్రంధాలు తెలుగు నాడంతటా ఎక్కువ ప్రచారం కాకపోయినా, ఆంధ్రవాఙ్మయంలో నూతన శాఖలకు దారితీసినవాడు ఈయనే అని చాటుతున్నాయి.
స్వతంత్ర తెలుగు రచనలు:
1) మంజరీ మధుకరీయము - నాటకము: తెలుగులో వెలువడిన తొలి స్వతంత్ర తెలుగు నాటకం "మంజరీ మధుకరీయం". ఇందులోని కథ మంజరీ, మధుకరుల మధ్య ప్రణయ వృత్తాంతం. క్షుద్ర మంత్రకత్తె వలన మంజరి ఎన్నో కష్టాలు అనుభవించి చివరకు రాజును వివాహం చేసుకొనడం కథాంశం. దీనిని కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి 1860 ప్రాంతాల్లో రచించారు; ముద్రణ 1908లో జరిగింది. సంస్కృతంలోని నాటక లక్షణాలను అనుసరించి నాటకం అంతా దీర్ఘ సమాసాలతో నిండి పద్య రూపంలో ఉంటుంది. తొలిదశలో వెలువడిన తెలుగు నాటకాలు రంగస్థలంమీదకు రాకపోయినా, భావితరం నాటకాలకి మార్గదర్శకమయ్యాయి.
2) పరశురామ విజయము - గద్యము
సంస్కృత గ్రంధాలు:
3) ఘనవృత్తం - కాళిదాస కృత మేఘ సందేశోత్తర కథాభాగరూపం 4) ఉపమావళి 5) కుమారోదయచంపు - ఇరవైయేడుల్లాసాల మహా కావ్యం 6) శృంగార సుధార్ణవ భాణం 7) రామచంద్ర విజయవ్యయోగం 8) ధిసౌధం - సంస్కృతం అభ్యసించే విద్యార్థులకు అనుకూలంగా సులభశైలిలో వ్రాసిన వ్యాకరణం 9)శృంగార మంజరి 10) కమనానంద భాణం 11) పుమర్థ సేవధి కావ్యం 12) దేవీ విజయచంపు 13) మృత్యుంజయ విజయకావ్యం 14) ఉత్తర రామాయణం 15) త్రిపురాసుర విజయ డిమం 16) రాజవంశం 17) మంజరీ సౌరభం 18) భాష్యార్థ సంగ్రహం 19) దేవీస్తవం 20) శ్రీ కృష్ణోదయం 21) కందర్పదర్పం 22) వైరాగ్య వర్ధని 23) కవి కంఠపాశ వ్యాఖ్య - మూలం కాళిదాస విరచితం 24) అమృతానంద యోగి విరచిత సర్వాలంకార సంగ్రహ వ్యాఖ్య.
ఆంధ్రీకృత గ్రంధాలు:
25) ఉన్మత్తరాఘవము - భాస్కర కవికృతం 26) రథాఙ్గదూతము 27) నయప్రదీపము - విష్ణుశర్మ విరచిత 'విగ్రహము'నకు (పంచతంత్రంలోని) తెనుగు. 28) ముద్రారాక్షసము 29) శాకుంతలము 30) వేణీ సంహారము 31) ఉత్తర రామచరితము
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Natarajan, Nalini; Nelson, Emmanuel Sampath (1996). Handbook of Twentieth-century Literatures of India. Greenwood Publishing Group.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 కోరాడ రామకృష్ణయ్య (1951). కోరాడ వంశ ప్రశస్తి.
- ↑ కోరాడ, రామచంద్రశాస్త్రి (1908). మంజరీమధుకరీయము. మచిలీపట్నము.
{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link) - ↑ ఆర్కీవులో ఘనవృత్తము పుస్తక ప్రతి.
- ↑ రంగస్థల కరదీపిక-కంపా చెన్నకేశవరావు, శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం ప్రచురణ
- ↑ B, Ramaraju (2002). Contribution of Andhra to Samskrit Literature. pp. 433–442.
- ↑ P, Sriramamurti (1972). Contribution of Andhra to Sanskrit Literature. Andhra University. p. 163.
వెలుపలి లెంకెలు[మార్చు]
- ఆంధ్ర రచయితలు, మధునాపంతుల సత్యనారాయణ శాస్త్రి, 1950, పేజీలు: 35-38.