మురడి

మురడి
—  రెవెన్యూ గ్రామం  —
మురడి ఆంధ్రప్రదేశ్ పటంలో గ్రామ స్థానం
అక్షాంశరేఖాంశాలు:
రాష్ట్రం	ఆంధ్రప్రదేశ్
జిల్లా	అనంతపురం
మండలం	డి.హిరేహాల్
ప్రభుత్వం
- సర్పంచి
జనాభా (2001)
- మొత్తం	6,145
- పురుషుల సంఖ్య	3,147
- స్త్రీల సంఖ్య	2,998
- గృహాల సంఖ్య	1,291
పిన్ కోడ్
ఎస్.టి.డి కోడ్

మురడి, అనంతపురం జిల్లా డి.హిరేహాల్ మండలంలోని గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన డి.హిరేహాల్ నుండి 42 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన రాయదుర్గం నుండి 18 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. కర్నాటకలోని బళ్ళారి నగరానికి 45 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.ప్రయాణీకులకు రాయదుర్గం నుండి బస్సు సౌకర్యం ఉంది. రాయదుర్గం నుండి బయలుదేరి పల్లేపల్లి, కల్యం, మురడి గ్రామాల మీదుగా గొడిశలపల్లి చేరుతుంది. మురడి నుండి రాయదుర్గానికి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది.

గణాంకాలు

2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1291 ఇళ్లతో, 6145 జనాభాతో 3588 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 3147, ఆడవారి సంఖ్య 2998. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1628 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 48. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 594658.పిన్ కోడ్: 515865.

2001 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం జనాభా - మొత్తం 5,261 - పురుషులు 2,679 - స్త్రీలు 2,582 - గృహాల సంఖ్య 1,064

విద్యా సౌకర్యాలు

గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి, సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, పాలీటెక్నిక్, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల‌లు రాయదుర్గంలోనూ ఉన్నాయి. ఇంజనీరింగ్ కళాశాల బళ్ళారిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల అనంతపురంలోను సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల డి.హీరేహాళ్లోను, అనియత విద్యా కేంద్రంఉన్నాయి.

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

మురదిలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక డిస్పెన్సరీలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలో 0 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు నలుగురు, ఒక నాటు వైద్యుడు ఉన్నారు.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.

పారిశుధ్యం

మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

మురదిలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 8 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 6 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

మురదిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:

• వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 173 హెక్టార్లు
• వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 14 హెక్టార్లు
• తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 17 హెక్టార్లు
• వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 111 హెక్టార్లు
• సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 260 హెక్టార్లు
• బంజరు భూమి: 73 హెక్టార్లు
• నికరంగా విత్తిన భూమి: 2940 హెక్టార్లు
• నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 3173 హెక్టార్లు
• వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 100 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

మురదిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.

• బావులు/బోరు బావులు: 100 హెక్టార్లు

ఉత్పత్తి

మురదిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.

ప్రధాన పంటలు

వేరుశనగ, ప్రత్తి, పొద్దుతిరుగుడు

ఆంజనేయుడి ఆలయం

ఇక్కడి ఆంజనేయ స్వామి దేవాలయం బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ ఆలయం శ్రీ కృష్ణ దేవరాయల పరిపాలనా కాలంలో వారి ఆస్థాన పండితులైన వ్యాసరాయల వారు ప్రతిష్ఠించిన 108 పవిత్ర ఆలయాల్లో ఒకటిగా పురాణాలు చెబుతున్నాయి. స్వామివారిని దర్శించుకుంటే కోరిన కోర్కెలు తీరుతాయని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం. జిల్లాలోని వివిధ ప్రాంతాలనుండే కాక ఇతర జిల్లాలు, రాష్ట్రాలనుండి కూడా పెద్దసంఖ్యలో భక్తులు వస్తుంటారు. ప్రతియేటా ఉగాది పర్వదినాన స్వామివారి ఉత్సవాలు అత్యంత వైభవంగా జరుగుతాయి. అలాగే ప్రతియేటా శ్రావణమాసం శని, మంగళవారాలలో స్వామివారి పూజలు భక్తిశ్రద్ధలతో జరుపబడును. ఆ రోజులలో భక్తులకు అన్నసంతర్పణ జరుగును. భక్తుల సౌకర్యార్థం దేవాలయంలో వసతిగృహాలు, భోజనశాల, స్నానగదులు కూడా ఉన్నాయి. వివాహాది శుభకార్యాలు జరిపించుటకు కూడా అన్ని సదుపాయాలు ఉన్నాయి.

ప్రయాణ సౌకర్యం

శ్రావణ శనివారాలలో మురడి, నేమకల్లు (బొమ్మనహాళ్ మండలం), కసాపురం (గుంతకల్లు మండలం) గ్రామాల్లోని ఆంజనేయస్వామి దేవాలయాలను ఒకేరోజు దర్శించుటకు జిల్లాలోని వివిధ ప్రాంతాలనుండి ఎ.పి.ఎస్.ఆర్.టి.సి ప్రత్యేక బస్సు సౌకర్యం కల్పించును.

ఇతరవివరాలు

ఈ గ్రామ పంచాయతి 1957లో మొదలైంది. ప్రధాన వృత్తి వ్యవసాయం. గ్రామంలో సుమారు 400 బోరు బావులు ఉన్నాయి. వీటి కింద సుమారు 1200 ఎకరాల్లో ప్రత్తి, వరి, జొన్న, మొక్కజొన్న, సజ్జ, రాగి, గోధుమ, ఉల్లి, కూరగాయలు పండిస్తారు. ఇంతేకాక, సుమారు 1500 ఎకరాల్లో వర్షాధారంగా వేరుశెనగ, పప్పుశెనగ, సూర్యకాంతి, ధనియాలు, ఆముదం పండిస్తారు.