Jump to content

ఆండ్రూ కార్నెగీ

వికీపీడియా నుండి
ఆండ్రూ కార్నెగీ
Carnegie, సుమారు 1913
జననం(1835-11-25)1835 నవంబరు 25
Dunfermline, Fife, Scotland
మరణం1919 ఆగస్టు 11(1919-08-11) (వయసు: 83)
Lenox, Massachusetts, U.S.
సమాధి స్థలంSleepy Hollow Cemetery, Sleepy Hollow, New York, U.S.
వృత్తిIndustrialist, philanthropist
వీటికి ప్రసిద్ధిFounding and leading the Carnegie Steel Company
Founding the Carnegie Library, Carnegie Hall, Carnegie Institution for Science, Carnegie Corporation of New York, Carnegie Endowment for International Peace, Carnegie Mellon University, Carnegie Trust for the Universities of Scotland, Carnegie United Kingdom Trust, Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching, Carnegie Council for Ethics in International Affairs, Carnegie Museums of Pittsburgh, and the Carnegie Hero Fund
రాజకీయ పార్టీRepublican[1]
జీవిత భాగస్వామి
​
(m. 1887)​
పిల్లలుMargaret Carnegie Miller
తల్లిదండ్రులుWilliam Carnegie
Margaret Morrison Carnegie
బంధువులుThomas M. Carnegie (brother) George Lauder (first cousin) George Lauder Sr. (uncle)
సంతకం

ఆండ్రూ కార్నెగీ (/kɑːrˈnεγi/kar-NEG-ee, స్కాట్స్ః kɑrˈnːγi [నవంబరు 25,1835-ఆగష్టు 11,1919) ఒక స్కాటిష్-అమెరికన్ పారిశ్రామికవేత్త, మహాదాత.[2][3] 19వ శతాబ్దం ఆఖరున అమెరికన్ ఉక్కు పరిశ్రమ విస్తరణకు కార్నెగీ నాయకత్వం వహించి, చరిత్రలో అత్యంత ధనవంతులలో ఒకరిగా నిలిచారు.

అతను అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు, గ్రేట్ బ్రిటన్, బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యాలలో మహాదాతగా పేరుపొందాడు. తన జీవితంలో చివరి 18 సంవత్సరాలలో, కార్నెగీ సుమారు 350 మిలియన్ డాలర్లను (2013 లో 10,9 బిలియన్ డాలర్లకు సమానం) అంటే తన సంపదలో దాదాపు 90 శాతం, స్వచ్ఛంద సంస్థలకు, ఫౌండేషన్లకు విశ్వవిద్యాలయాలకు ఇచ్చాడు.[4] 1889 లో ప్రచురించబడిన అతని వ్యాసం "సంపద గురించిన మంచి సమాచారం" (The Gospel of Wealth) - ధనవంతులు తమ సంపదను సమాజాభివృద్ధికి ఉపయోగించాలని పిలుపునిచ్చింది. ప్రగతిశీల పన్నుకు, ఎస్టేట్ పన్నుకు మద్దతును తెలియ చేసింది, దాతృత్వ కెరటాలను ప్రేరేపించింది.

కార్నెగీ స్కాట్లాండ్లోని డన్ ఫర్మ్లైన్ లో నవంబరు 25,1835న జన్మించాడు. అతను 1848లో 12 సంవత్సరాల వయస్సులో తన తల్లిదండ్రులతో కలిసి అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలలోని పెన్సిల్వేనియా, పిట్స్బర్గ్ లకు వలస వచ్చాడు. కార్నెగీ ఒక పత్తి మిల్లులో పని ప్రారంభించి, తరువాత టెలిగ్రాఫర్ గా పనిచేశాడు. 1860ల నాటికి అతను రైల్ రోడ్ లు, రైల్ రోడ్ స్లీపింగ్ కార్లు, వంతెనలు, ఆయిల్ డెరిక్లలో పెట్టుబడులు పెట్టాడు. అతను బాండ్ సేల్స్ మాన్ గా మరింత సంపదను కూడబెట్టి, ఐరోపాలో అమెరికన్ సంస్థ కోసం డబ్బును సేకరించాడు. అతను పిట్స్బర్గ్ లో కార్నెగీ స్టీల్ కంపెనీ నిర్మించాడు, దీనిని 1901లో J. P. మోర్గాన్ కు $303,450,000 మొత్తానికి విక్రయించిన తరువాత, కార్నెగీ అప్పట్లో అమెరికా లో అత్యంత ధనవంతుడైన జాన్ డి. రాక్ ఫెల్లర్ ను అధిగమించాడు.[5][6]

కార్నెగీ తన జీవితాన్ని పెద్ద ఎత్తున దాతృత్వ కార్యక్రమాలకు అంకితం చేశారు, స్థానిక గ్రంథాలయాలను నిర్మించడం, ప్రపంచ శాంతికి, విద్య, శాస్త్రీయ పరిశోధనల కోసం పనిచేయడం వంటి వాటికి ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత ఇచ్చారు. ఆతను న్యూయార్క్ నగరంలోని కార్నెగీ హాల్, హేగ్ లోని పీస్ ప్యాలెస్, కార్నెగీ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ న్యూయార్క్, కార్నెగీ ఎండోమెంట్ ఫర్ ఇంటర్నేషనల్ పీస్, కార్నెగీ ఇన్స్టిట్యూషన్ ఫర్ సైన్స్, స్కాట్లాండ్ విశ్వవిద్యాలయాల కోసం కార్నెగీ ట్రస్ట్, కార్నెగీ హీరో ఫండ్, కార్నెగీ మెల్లన్ విశ్వవిద్యాలయం, పిట్స్బర్గ్ లోని కార్నెగీ వస్తుప్రదర్శనశాల మొదలైన వాటికి నిధులు సమకూర్చారు.

జీవితచరిత్ర

[మార్చు]
స్కాట్లాండ్లోని డన్ఫెర్మ్లైన్ ఆండ్రూ కార్నెగీ జన్మస్థలం

ప్రారంభ జీవితం

[మార్చు]

ఆండ్రూ కార్నెగీ స్కాట్లాండ్లోని డన్ఫెర్మ్లైన్ మార్గరెట్ (మోరిసన్ కార్నెగీ విలియం కార్నెగీలకు, ఒకే ప్రధానగది ఉన్న ఒక సాధారణ నేతపనివారి కుటీరంలో జన్మించాడు.[7] ఇది క్రింద అంతస్తులో సగం ఉంది, ఇంకా దీనిని పొరుగు నేతపనివారి కుటుంబంతో పంచుకున్నారు. ఈ ప్రధాన గదే ఒక లివింగ్ రూమ్ గా, భోజనాలకు, పడుకోవడానికి కూడా ఉపయోగపడింది. ఆండ్రూకు తన తాత పేరు పెట్టారు.[8] విలియం కార్నెగీ కి విజయవంతమైన నేత వ్యాపారం ఉండేది, చాలా మగ్గాలు ఉండేవి.[7] 1836లో, మరింత భారీ డమాస్క్ (ఒక అల్లబడిన రెండువైపులా ఉపయోగించగలిగిన బట్ట) కోసం డిమాండ్ రావడంతో, అతని తండ్రి లాభం పొందిన తరువాత, ఆ కుటుంబం ఎడ్గార్ వీధిలోని ఒక పెద్ద ఇంటికి (రీడ్స్ పార్క్ కు ఎదురుగా) మారింది.[8] కార్నెగీ డన్ఫెర్మ్లైన్లోని ఉచిత పాఠశాలలో చదువుకున్నాడు, ఇది గాస్క్ కు చెందిన ఆడమ్ రోలాండ్ అనే దాత ఆ పట్టణానికి బహుమానంగా ఇచ్చాడు.[9]

కార్నెగీ మేనమామ, స్కాటిష్ రాజకీయ నాయకుడు జార్జ్ లాడర్ సీనియర్ రాబర్ట్ బర్న్స్ రచనలు, రాబర్ట్ ది బ్రూస్, విలియం వాలెస్, రాబ్ రాయ్ వంటి స్కాటిష్ చారిత్రక నాయకులకు చిన్నతనం లోనే పరిచయం చేయడం చేసి అతనిని తీవ్రంగా ప్రభావితం చేశారు.[10] లాడర్ కుమారుడు, జార్జ్ లాడర్ కూడా కార్నెగీతో కలిసి పెరిగాడు, తరువాత అమెరికాలో అతని వ్యాపార భాగస్వామి అయ్యాడు.[11]

కార్నెగీకి 12 సంవత్సరాల వయసులో, అతని తండ్రి చేనేత పనివాడుగా కష్టసమయాల్లో చిక్కుకున్నాడు. దేశం ఆకలి సమస్యలు ఎదుర్కోవడంతో పరిస్థితి మరింత దిగజారింది. అతని తల్లి సోదరుడికి సహాయం చేయడం ద్వారా, తన "స్వీటీ షాపులో" మాంసాన్ని విక్రయించడం తన కుటుంబాన్ని పోషించడానికి సహాయపడింది, ముఖ్య ఆధారమైంది.[12] అవసరాలను తీర్చడానికి కష్టపడుతూ, కార్నెగీలు జార్జ్ లాడర్, సీనియర్ నుండి డబ్బు అప్పు తీసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారు.[13] మెరుగైన జీవితం కోసం 1848లో అమెరికా వెళ్లారు. వారు పెన్సిల్వేనియాలోని అల్లెఘేనీ లో కార్మికులకు చాల అవసరం ఉందని వారు విన్నారు.[14] కార్నెగీ డన్ఫెర్మ్లైన్ దాటి చేసిన అమెరికా ప్రయాణం ఆయనకు రెండవది. మొదటిది విక్టోరియా రాణిను చూడటానికి ఎడిన్బర్గ్ కుటుంబంతో విహారయాత్ర.[15]

ఉద్యోగ జీవితం

[మార్చు]

1848 సెప్టెంబరులో కార్నెగీ, అతని కుటుంబం అల్లెఘేనీకి వచ్చారు. కార్నెగీ తండ్రి తన సొంత ఉత్పత్తులను విక్రయించడానికి చాలా కష్టపడ్డారు.[16] చివరికి, తండ్రి కొడుకులు ఇద్దరికీ స్కాటిష్ యాజమాన్యంలోని 'యాంకర్ కాటన్ మిల్స్' అనే సంస్థలో ఉద్యోగ ప్రతిపాదనలు వచ్చాయి. 1848లో కార్నెగీ మొదటి ఉద్యోగం బాబిన్ బాయ్. పిట్స్బర్గ్ పత్తి కర్మాగారంలో దారం స్పూల్స్ మార్చడం, రోజుకు 12 గంటలు, వారానికి 6 రోజులు అతని పని. అతని ప్రారంభ వేతనం వారానికి $ 1.2 (2024 లో $44 కు సమానం).[17]

అతని తండ్రి వెంటనే పత్తి మిల్లులో తన ఉద్యోగం విడిచిపెట్టి, తన మగ్గానికి తిరిగి వచ్చాడు, కానీ ఎక్కువ ఉపయోగం లేకపోయింది.[18] అయితే కార్నెగీ స్కాటిష్ బాబిన్ల తయారీదారు అయిన జాన్ హే దృష్టిని ఆకర్షించాడు, అతను వారానికి $ 2.0 కి ఉద్యోగం ఇచ్చాడు ( $73కి సమానం).[19] కార్నెగీ ఈ కొత్త ఉద్యోగంతో తాను భరించవలసి వచ్చిన కష్టాల గురించి తన ఆత్మకథలో రాశారుః

దీని తరువాత అల్లెఘేనీ నగరంలో స్కాచ్ బాబిన్ల తయారీదారు అయిన మిస్టర్ జాన్ హే కు ఒక అబ్బాయి అవసరం అయ్యాడు, నేను అతని దగ్గర ఉద్యోగానికి వస్తావా అని అడిగాడు. నేను వెళ్లి, వారానికి రెండు డాలర్లు అందుకున్నాను; కానీ మొదట్లో ఈ పని ఫ్యాక్టరీ కంటే వేరుగా ఉంది. నేను బాబిన్ ఫ్యాక్టరీ సెల్లార్‌లో ఒక చిన్న ఆవిరి యంత్రాన్ని నడిపి బాయిలర్‌ను కాల్చవలసి వచ్చింది. అది నాకు చాలా ఎక్కువ. రాత్రికి రాత్రే నేను మంచం మీద కూర్చుని ఆవిరి గేజ్‌లతో పనిచేస్తూ ఉన్నాను, ఒక సమయంలో ఆవిరి చాలా తక్కువగా ఉందని, పైన ఉన్న కార్మికులు తమ వద్ద తగినంత శక్తి లేదని ఫిర్యాదు చేస్తారని, మరొక సమయంలో ఆవిరి చాలా ఎక్కువగా ఉందని బాయిలర్ పగిలిపోవచ్చని భయపడుతున్నాను.[20]

టెలిగ్రాఫ్ విభాగంలో ఉద్యోగం

కార్నెగీ, వయస్సు 16, తమ్ముడు థామస్తో, c. 1851 

1849లో, తన మామయ్య సిఫారసు మేరకు కార్నెగీ వారానికి $2.5 (2024 నాటికి $94) చొప్పున ఓహియో టెలిగ్రాఫ్ కంపెనీ పిట్స్బర్గ్ కార్యాలయంలో టెలిగ్రాఫ్ మెసెంజర్ బాయ్ అయ్యాడు.[21][22] అతను కష్టపడి పనిచేసేవాడు, పిట్స్బర్గ్ వ్యాపారాల అన్ని ప్రదేశాలను, ముఖ్యమైన వ్యక్తులను గుర్తుంచుకుని ఆయన అనేక సంబంధాలను ఏర్పరచుకున్నారు. అతను తన పనిపై కూడా చాలా శ్రద్ధ చూపి, ఇన్కమింగ్ టెలిగ్రాఫ్ సిగ్నల్స్ ఉత్పత్తి చేసే వివిధ శబ్దాలను వేరు చేయడం త్వరగా నేర్చుకున్నాడు. కాగితపు ముక్క (స్లిప్) ఉపయోగించకుండా చెవి ద్వారా సంకేతాలను అనువదించగల సామర్థ్యాన్ని ఆయన అభివృద్ధి చేశారు.[23]

ఒక సంవత్సరం లోపల అతను ఆపరేటర్ గా పదోన్నతి పొందాడు. కార్నెగీ కి కల్నల్ జేమ్స్ ఆండర్సన్ విద్య చదవడంపై అభిరుచి కలుగ చేసాడు ప్రోత్సహించబడింది, అతను ప్రతి శనివారం రాత్రి పని చేసే అబ్బాయిల కోసం 400 పుస్తకాలతో తన వ్యక్తిగత గ్రంథాలయాన్ని అందుబాటులో ఉంచాడు.[24] కార్నెగీ ఒక స్థిరమైన రుణగ్రహీత, తన ఆర్థిక అభివృద్ధి, మేధ, సాంస్కృతిక అభివృద్ధి అన్నింటిలోను "స్వయం -నిర్మిత వ్యక్తి". కల్నల్ ఆండర్సన్ గ్రంథాలయాన్ని ఉపయోగించినందుకు కార్నెగీ ఆయనకు ఎంత కృతజ్ఞతతో ఉన్నాడంటే, "నాకు ఎప్పుడైనా సంపద వస్తే, ఇతర పేద అబ్బాయిలకు ఇతరులకు మాదిరే అవకాశాలు లభిస్తాయని" ఆయన నిర్ణయించుకున్నాడు.[25] అతని సామర్థ్యం, కష్టపడి పనిచేయడానికి సుముఖత, పట్టుదల, అప్రమత్తత త్వరలో అతనికి అవకాశాలను తెచ్చిపెట్టాయి.

పారిశ్రామిక వేత్త

[మార్చు]

సామాజిక వేత్త, దాత

[మార్చు]

వ్యక్తిగత జీవితం

[మార్చు]

గుర్తింపులు , గౌరవాలు

[మార్చు]

రచనలు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Andrew Carnegie". Encyclopedia.com. Archived from the original on September 7, 2016. Retrieved March 31, 2016.
  2. ↑ "Columbia Electronic Encyclopedia". November 25, 1835. Archived from the original on June 30, 2020. Retrieved June 29, 2020.
  3. ↑ "Merriam-Webster Dictionary". Archived from the original on June 30, 2020. Retrieved June 29, 2020.
  4. ↑ "Andrew Carnegie's Legacy". Archived from the original on October 16, 2012.
  5. ↑ BBC (September 18, 2023). "Andrew Carnegie: Gold key gift celebrates theatre makeover". BBC News.
  6. ↑ Hawke, David Freeman (1980). John D. The Founding Father of the Rockefellers. Harper & Row. p. 210. ISBN 978-0060118136.
  7. ↑ 7.0 7.1 Scirri, Kaitlin (2019). Andrew Carnegie: Industrialist and Philanthropist (in ఇంగ్లీష్). New York, NY: Cavendish Square Publishing, LLC. p. 27. ISBN 978-1-5026-4890-7.
  8. ↑ 8.0 8.1 MacKay, pp. 23–24.
  9. ↑ The Edinburgh Magazine and Literary Review, September 1819.
  10. ↑ Edge (2004).
  11. ↑ Skrabec, Jr., Quentin (2012). The Carnegie Boys: The Lieutenants of Andrew Carnegie That Changed America (in ఇంగ్లీష్). Jefferson, NC: McFarland. p. 22. ISBN 978-0-7864-6455-5.
  12. ↑ Nasaw, pp. 54–59, 64–65.
  13. ↑ "Andrew Carnegie: The railroad and steel magnate who played his more imperative role as a Philanthropist". Vintage News. February 22, 2017. Archived from the original on November 15, 2019. Retrieved February 1, 2019.
  14. ↑ MacKay, pp. 37–38.
  15. ↑ Nasaw, David (2006). Andrew Carnegie. New York: Penguin Group. p. 24. ISBN 978-1-59420-104-2.
  16. ↑ Nasaw, David (2006). Andrew Carnegie. New York: Penguin Group. p. 33. ISBN 978-1-59420-104-2.
  17. ↑ Autobiography, p. 34.
  18. ↑ Nasaw, David (2006). Andrew Carnegie. New York: Penguin Group. p. 34. ISBN 978-1-59420-104-2.
  19. ↑ Carnegie, Andrew (1919). Autobiography of Andrew Carnegie. p. 42.
  20. ↑ Lankester, E. రే. "ఆండ్రూ కార్నెగీ ఆత్మకథ". Bibcode:1921Natur.107....2L. doi:10.1038/107002a0. ISSN 0028-0836. S2CID 4114721. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); External link in |ఆర్కైవ్-url= (help); Invalid |url-status=లైవ్ (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-url= ignored (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-తేదీ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీ= ignored (help); Unknown parameter |యాక్సెస్-తేదీ= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
  21. ↑ Edge (2004) pp. 21–22.
  22. ↑ Autobiography, p. 37.
  23. ↑ Autobiography, pp. 56, 59.
  24. ↑ Autobiography, p. 45.
  25. ↑ Murray, Stuart A. P. (2009). The Library: An Illustrated History (in ఇంగ్లీష్). New York, New York: Skyhorse Pub. p. 197. ISBN 9781602397064.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఆండ్రూ_కార్నెగీ&oldid=4492803" నుండి వెలికితీశారు