ఆలాండ్ దీవులు
Åland | |
---|---|
Region of Åland Landskapet Åland (Swedish) Ahvenanmaan maakunta (Finnish) | |
Anthem: "Ålänningens sång" (Swedish) (English: "Song of the Ålander") దస్త్రం:Song of the Ålanders (local version).ogg | |
![]() Location of Åland within Finland | |
Country | Finland |
Autonomy granted | 7 May 1920[1] |
First Regional Assembly (Autonomy Day) | 9 June 1922 |
EU accession | 1 January 1995 |
Capital and largest city | Mariehamn 60°07′N 019°54′E / 60.117°N 19.900°E |
Official languages | Swedish |
Demonym(s) |
|
Government | Devolved parliamentary autonomous region |
• Governor | Marine Holm-Johansson |
• Premier | Katrin Sjögren |
• MP | Mats Löfström |
Legislature | Lagting |
Area | |
• Total | 1,580[2] కి.మీ2 (610 చ. మై.) (unranked) |
Highest elevation | 129.1 మీ (423.6 అ.) |
Population | |
• 2023 estimate | 30,541[3] (223rd) |
• Density | 19.07/చ.కి. (49.4/చ.మై.) |
GDP (PPP) | 2007 estimate |
• Total | $1.563 billion[4] |
• Per capita | $55,829 |
GDP (nominal) | 2020 estimate |
• Total | €1.1 billion |
• Per capita | €36,200[5] |
HDI (2022) | 0.937[6] very high |
Currency | Euro (€) (EUR) |
Time zone | UTC+02:00 (EET) |
• Summer (DST) | UTC+03:00 (EEST) |
Date format | dd.mm.yyyy |
Driving side | right |
Calling code | +358 18 |
ISO 3166 code | |
Internet TLD | .ax |
Website | www.aland.ax |
ఆలాండ్ (/ˈɔːlənd/[7] AW-lənd, స్వీడిషు: [ˈǒːland] ⓘ; ఫిన్నిషు: Ahvenanmaa) అనేది ఫిన్లాండులోని స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన సైనికరహిత ప్రాంతం. 1920లో లీగు ఆఫ్ నేషన్సు నిర్ణయం ద్వారా స్వయంప్రతిపత్తిని పొందింది. [1]ఇది వైశాల్యం (1,580 చకిమీ లేదా 610 చదరపు మైళ్ళు), జనాభా (30,541) రెండింటిలోనూ ఫిన్లాండులోని అతి చిన్న ప్రాంతం. ఇది ఫిన్లాండ్ భూభాగంలో 0.51%, దాని జనాభాలో 0.54% కలిగి ఉంది. దీని ఏకైక అధికారిక భాష స్వీడిషు, రాజధాని నగరం మేరీహాం. ఆలాండ్ బాల్టికు సముద్రంలోని బోత్నియా గల్ఫ్ ప్రవేశద్వారం వద్ద ఆలాండ్ దీవులు అని పిలువబడే ఫిన్నిషు ద్వీపసమూహంలో ఉంది. ఇది ఫాస్టా ఆలాండ్ను కలిగి ఉంది. దీనిలో 90% జనాభా నివసిస్తున్నారు,[8] దాని తూర్పున దాదాపు 6,500 స్కెరీలు, ద్వీపాలు ఉన్నాయి.[9] వీటిలో దాదాపు 60–80 మంది నివసిస్తున్నారు. ఫాస్టా ఆలాండు స్వీడన్లోని రోస్లాగెను తీరం నుండి పశ్చిమాన 38 కి.మీ (20+1⁄2 నాటికల్ మైళ్ళు) ఓపెన్ వాటరు ద్వారా వేరు చేయబడింది. తూర్పున, ఆలాండు ద్వీపసమూహం ఫిన్నిషు ద్వీపసమూహంతో ఆనుకుని ఉంది. ఆలాండు ఏకైక భూ సరిహద్దు మార్కెట్టు జనావాసాలు లేని స్కెరీలో ఉంది. దీనిని అది స్వీడనుతో పంచుకుంటుంది.[10] మేరీహాం నుండి, ఫిన్లాండ్ ప్రధాన భూభాగంలోని తీరప్రాంత నగరమైన టర్కుకు, స్వీడన్ రాజధాని స్టాక్హోంకు దాదాపు 160 కి.మీ (86 నాటికలు మైళ్ళు) ఫెర్రీ దూరం ఉంది. ఆలాండ్ స్వయంప్రతిపత్తి హోదా అంటే సాధారణంగా కేంద్ర ఫిన్నిషు ప్రభుత్వ ప్రతినిధులు వినియోగించే ఆ ప్రాంతీయ అధికారాలను ఎక్కువగా దాని స్వంత ప్రభుత్వం వినియోగిస్తుంది. ఆలాండ్ ప్రస్తుత సైనిక రహిత, తటస్థ స్థానం 1850లలో ఆలాండ్ యుద్ధం తర్వాత పారిసు శాంతి ఒప్పందం నాటిది.
స్వయంప్రతిపత్తి
[మార్చు]ఆలాండ్ హోదా మీద వివాదం 1921లో లీగు ఆఫ్ నేషన్సు దాని స్వయంప్రతిపత్తి హోదాను ధృవీకరించడానికి దారితీసింది. ఫిన్లాండ్ను యూరోపియన్ యూనియన్కు అంగీకరించే ఒప్పందంలో ఈ స్వయంప్రతిపత్తి తిరిగి నిర్ధారించబడింది. చట్టం ప్రకారం ఆలాండ్ రాజకీయంగా తటస్థంగా ఉంది. పూర్తిగా సైనికరహితంగా ఉంది. పర్యవసానంగా, దాని నివాసితులు ఫిన్నిష్ రక్షణ దళాలలో నిర్బంధ సైనిక సేవ నుండి మినహాయింపు పొందారు.
ఫిన్నిష్ పార్లమెంటు మొదట 1920లో ఆలాండ్ స్వయంప్రతిపత్తి చట్టం ద్వారా ఆలాండ్కు విస్తృత స్వయంప్రతిపత్తిని మంజూరు చేసింది. ఈ చట్టం తరువాత 1951 మరియు 1991లో కొత్త వెర్షన్లతో నవీకరించబడింది. ఫిన్నిష్ రాజ్యాంగం ఈ చట్టాన్ని సూచిస్తుంది, ఇది ఆలాండ్ యొక్క నిర్దిష్ట రాజ్యాంగ చట్రానికి ఆధారంగా స్థాపించబడింది. ఈ చట్టం ప్రకారం ఆలాండ్ స్వీడిష్ మాట్లాడేవారిగానే ఉంటుంది.[11]
ఆలాండ్ 1994 నవంబరు 20 నుండి యూరోపియను యూనియను సభ్యత్వాన్ని కలిగి ఉంది. యూరోపియను యూనియనులో చేరడం మీద ప్రత్యేక ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ 1994 నవంబరు 20న (అక్టోబరు 16న మెయిన్ల్యాండు ఫిన్లాండు ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ తర్వాత) ఇది ఒక ప్రత్యేకమైన కస్టమ్సు అధికార పరిధిని ఏర్పాటు చేసింది. సభ్యత్వాన్ని 73.64% ఓటర్లు ఆమోదించారు.[12] ఫిన్లాండ్ ప్రవేశ ఒప్పందంలో ఆలాండు కోసం ఒక నిర్దిష్ట ప్రోటోకాలు ఉంది. ఈ ప్రోటోకాల్ ఇయు చట్టం నివాసితులు కానివారు (అలాండిక్ హోం రీజియను హక్కులు లేని వ్యక్తులు, హెంబిగ్స్ట్రాటు) ఆలాండ్లో స్థిరాస్తిని సంపాదించడం లేదా కలిగి ఉండటం లేదా కొన్ని సేవలను అందించడం మీద ఉన్న పరిమితులను అధిగమించదని నిర్ధారిస్తుంది.[13]
శబ్దవ్యుత్పత్తి శాస్త్రం
[మార్చు]ప్రోటో-నార్సు భాషలో ఆలాండ్ ఊహాత్మక పేరు అహ్వాలాండు ప్రోటో-జర్మానిక్ మూలం “ అహ్వో “ లాటిన్ పదం నీరు, అక్వాకు సంబంధించినది. స్వీడిషు భాషలో, ఈ పేరు అలాండు నుండి ఆలాండుగా ఉద్భవించింది. దీని అర్థం "నదీ భూమి" - నదులు ఈ ద్వీపసమూహంలో గుర్తించదగిన లక్షణం కానప్పటికీ.
ఈ ప్రాంతానికి ఫిన్నిష్, ఎస్టోనియన్ పేర్లు, అహ్వెనాన్మా,అహ్వెనామా ("పెర్చ్ భూమి" అని అర్థం, ఫిన్నిష్ అహ్వెను ఒక రకమైన చేప నుండి), పాత పేరు యొక్క ప్రత్యామ్నాయ వెర్షన్ను సంరక్షిస్తాయని నమ్ముతారు.[14]
ఫిన్నిష్ పేరు అహ్వెనామా మూలానికి సంబంధించి అనేక సిద్ధాంతాలు ఉన్నాయి. కొందరు దీనిని స్వీడిష్ పేరు ఆలాండ్ ఫిన్నిష్ అనుసరణ అని సూచిస్తున్నారు. మరికొందరు ఆలాండ్ అభివృద్ధి చెందిన అసలు రూపం అని మరికొందరు ఇది స్వతంత్రంగా ఉద్భవించిందని సూచిస్తున్నారు.[15]
అధికారిక పేరు లాండ్సుకాపెట్ ఆలాండ్ అంటే "ఆలాండ్ ప్రాంతం". అనే పదం ఆంగ్ల "ల్యాండ్స్కేప్" కాగ్నేట్.
చరిత్ర
[మార్చు]
చివరి మంచు యుగం తర్వాత సముద్రం నుండి భూమి పైకి రావడం ప్రారంభించిన తర్వాత కోంబు సిరామికు సంస్కృతికి చెందిన ప్రజలు ఆలాండు దీవులలో స్థిరపడటం ప్రారంభించారు. ఆలాండ్ రెండు నియోలిథిక్ సంస్కృతులకు సమావేశ కేంద్రంగా మారింది: కోంబ్ సిరామికు సంస్కృతి, తరువాత పిట్–కోంబు వేర్ సంస్కృతి, ఇది పశ్చిమం నుండి వ్యాపించింది.[16]
రాతి యుగము, కంచుయుగం కాలంలో, ప్రజలు సీల్సు, పక్షులను వేటాడటం, చేపలు పట్టడం, మొక్కలను సేకరించడం ద్వారా జీవించారు. వ్యవసాయం కూడా ప్రారంభంలోనే ప్రారంభమైంది. ఇనుప యుగం నుండి ఆరు కొండ కోటలు ఆలాండ్లో ఉన్నాయి. వైకింగు యుగం నుండి 380 కి పైగా సమాధి ప్రదేశాలు నమోదు చేయబడ్డాయి.[16]
కాస్టెల్హోం కోట నిర్మాణం 1380లలో ప్రారంభమైంది. 1505లో డానిషు నావికాదళ అధికారి సోరెను నార్బీ ఒక దాడిలో దానిని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. కాస్టెల్హోం మంత్రగత్తె విచారణలు 1665 - 1668లో అక్కడ జరిగాయి.
కోట్ ఆఫ్ ఆర్మ్సు మొదట 1560లో స్వీడిషు ద్వీపం ఓలాండు కోసం ఉద్దేశించబడింది. కానీ పొరపాటున ఆలాండ్కు కేటాయించబడింది. ఇది నీలం ఫీల్డు మీద బంగారు ఎర్ర జింక (ఆలాండ్కు చెందినది కాదు) చూపిస్తుంది.[17] సాంప్రదాయకంగా ఇది పాత స్వీడిషు హెరాల్డికు శైలి నుండి కొమిటలు కిరీటంతో అగ్రస్థానంలో ఉంటుంది.[18]
1809లో స్వీడను ఫ్రెడ్రిక్షాం ఒప్పందం ప్రకారం ఆలాండ్, ఫిన్లాండులను రష్యను సామ్రాజ్యంకు అప్పగించింది. ఈ ద్వీపాలు 1917 వరకు ఉనికిలో ఉన్న గ్రాండు డచీ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్లో భాగమయ్యాయి. ఆలాండ్ రక్షణ లేకుండా ఉంటుందని స్వీడన్ ఆశించింది. కానీ అలాంటి నిబంధన ఏదీ చేర్చబడలేదు.

1832లో రష్యా ఆలాండులో బోమర్సుండు కోటను నిర్మించడం ప్రారంభించింది. 1854లో క్రిమియను యుద్ధం సమయంలో బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి దళాలు దానిని స్వాధీనం చేసుకుని నాశనం చేశాయి. పారిసు ఒప్పందం (1856) ఆ తర్వాత ఆ ద్వీపసమూహాన్ని సైనికరహితం చేసింది.[19] జర్మనీ దండయాత్ర నుండి రక్షణ కోసం రష్యా తరువాత మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ఆలాండ్ను తిరిగి సైనికీకరించింది.[20]

1918లో ఫిన్నిషు అంతర్యుద్ధం సమయంలో రష్యను సైనికులు, ఫిన్నిషు తజాతీయుల రెడ్ దళాల మధ్య శాంతి పరిరక్షక దళంగా స్వీడిషు దళాలు ఆలాండ్ మీద అడుగుపెట్టాయి. వెంటనే జర్మనీ దళాలు ఫిన్నిషు శ్వేతజాతి సెనేటు అభ్యర్థన మేరకు దీవులను ఆక్రమించాయి. ఫిన్స్ట్రోంలోని గాడ్బై గ్రామానికి సమీపంలో జరిగిన బాటిల్ ఆఫ్ గాడ్బై ఫై ప్రధాన యుద్ధం జరిగింది.[21]

1917 తర్వాత అలాండర్సు స్వీడన్లో చేరడానికి ప్రచారం చేశారు. 1919లో 96.4% ఓటర్లు సంతకం చేసినఒక పిటిషను ఫిన్లాండును విడిచిపెట్టి స్వీడన్తో ఏకం కావడానికి మద్దతు ఇచ్చింది.[22] ఇది పాక్షికంగా ఫిన్లాండులో స్వీడిషు వ్యతిరేక విధానాలు, పెరుగుతున్న ఫిన్నిషు జాతీయవాదం కారణంగా జరిగింది, రస్సిఫికేషనుకు వ్యతిరేకంగా దేశం చేసిన పోరాటం ద్వారా ఇది జరిగింది.[23] ఫిన్లాండులోని స్వీడిషు, ఫిన్నిషు మాట్లాడే వర్గాల మధ్య చాలా కాలంగా కొనసాగుతున్న సంఘర్షణ ఆలండ్ ప్రజల ఆందోళనలను మరింత పెంచింది.
ఫిన్లాండు పిటిషనును తిరస్కరించింది కానీ ఆలండ్కు స్వయంప్రతిపత్తిని ఇచ్చింది. అలాండర్స్ దానిని నిరాకరించారు. కేసు 1921లో లీగు ఆఫ్ నేషన్సు వద్దకు వెళ్ళింది. ఫిన్లాండు సార్వభౌమాధికారాన్ని నిలుపుకుంటుందని కానీ ఆలాండ్కు రాజకీయ స్వయంప్రతిపత్తిని ఇవ్వాలని లీగు తీర్పు ఇచ్చింది.[24] ఈ నిర్ణయం వెనుక కీలక దౌత్యవేత్త నిటోబు ఇనాజో, లీగు అండరు-సెక్రటరీ జనరలు ఇంటర్నేషనలు కమిటీ ఆన్ మేధో సహకారం డైరెక్టరు ఉన్నారు.[25]
స్వీడను, ఫిన్లాండు, అనేక యూరోపియను దేశాలు సంతకం చేసిన 1921 అక్టోబరు 20 నాటి ఆలాండ్ కన్వెన్షను లీగు మొదటి ప్రధాన అంతర్జాతీయ ఒప్పందంగా గుర్తించబడింది.[26] ఇది ఆలాండ్ ప్రజల భాష, సంస్కృతి సంప్రదాయాల హక్కులకు హామీ ఇచ్చింది. ఆలాండ్ను తటస్థ, సైనిక రహిత ప్రాంతంగా ప్రకటించింది.[27]
ఆలాండు ప్రాంతీయ అసెంబ్లీ తన మొదటి సమావేశాన్ని మారీహామ్నులో 1922 జూన్ 9 నిర్వహించింది.[28] ఆ రోజును ఇప్పుడు ఆలాండు స్వపరిపాలన దినోత్సవంగా జరుపుకుంటున్నారు.[29]

దాని తటస్థ స్థితికి ధన్యవాదాలు ఆలాండ్ వ్యాపార నౌకాదళం మిత్రదేశాలు, నాజీ జర్మనీ రెండింటికీ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ప్రయాణించగలదు. ఓడల గమ్యస్థానాలు, సరుకులు తరచుగా తెలియకపోవడంతో సాధారణంగా వాటి మీద దాడి చేయలేదు.
2006లో ఫిన్లాండు €5 స్మారక నాణెంను విడుదల చేయడం ద్వారా ఆలాండ్ 150 సంవత్సరాల సైనికీకరణను జరుపుకుంది. ముందుభాగం ఆలాండ్లో సర్వసాధారణమైన పైను చెట్టును చూపిస్తుంది. అయితే వెనుకభాగం పడవ వెనుక చుక్కానిని పావురంతో పాటు టిల్లరు మీద చూపిస్తుంది - ఇది 150 సంవత్సరాల శాంతిని సూచిస్తుంది.[30]
రాజకీయాలు
[మార్చు]
స్వపరిపాలన
[మార్చు]ఆలాండ్ రాజకీయ వ్యవస్థ ఆలాండు స్వయంప్రతిపత్తి మీద చట్టం సంబంధిత అంతర్జాతీయ ఒప్పందాల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఇవి ఆలాండ్ విస్తృత స్థాయి స్వయం పాలనకు హామీ ఇస్తాయి. అయితే ఫిన్లాండు అంతిమ సార్వభౌమత్వాన్ని నిలుపుకుంటుంది.[11] ఆలాండ్ ప్రభుత్వం(లాండ్సుకాప్స్రెగెరియను) పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ కింద ఆలాండు పార్లమెంటు (లాగ్టింగు) కు బాధ్యత వహిస్తుంది. ఆలాండ్ స్వయంప్రతిపత్తి ఫిన్లాండు ప్రస్తుత ప్రాంతీయ వ్యవస్థ కంటే ముందే ఉంది కాబట్టి. ఇది ప్రధాన భూభాగంలో ప్రాంతీయ కౌన్సిలులు నిర్వహించే అనేక విధులను కూడా నిర్వహిస్తుంది.
ఎన్నికలు - పార్టీలు
[మార్చు]ఫిన్లాండు పార్లమెంటులో ఆలాండ్కు ఒక స్థానం ఉంది. దీని రాజకీయ వ్యవస్థ ప్రధాన భూభాగం ఫిన్లాండు నుండి విడిగా పనిచేస్తుంది. పూర్తి స్వాతంత్ర్యాన్ని సమర్థించే ఫ్యూచరు ఆఫ్ ఆలాండు (అలాండ్సు ప్రాంటిడు) వంటి విభిన్న పార్టీలను కలిగి ఉంటుంది.[31][32]
ప్రజా సేవలు - చిహ్నాలు
[మార్చు]ఆలాండ్ 1984 నుండి దాని స్వంత జెండా నిర్వహిస్తుంది. ఆలాండ్ పోస్టు ద్వారా దాని పోస్టలు సేవను నిర్వహిస్తుంది.[33] ఆలాండు పోస్టు స్మాల్ యూరోపియను పోస్టలు అడ్మినిస్ట్రేషను కోఆపరేషను నెట్వర్కు లో భాగం.
ఈ ప్రాంతం దాని స్వంత పోలీసు దళాన్ని కూడా కలిగి ఉంది. నార్డికు కౌన్సిలు అసోసియేటు సభ్యత్వం ఉంది.[34] ఆలాండ్ అమెచ్యూరు రేడియో కోసం ప్రత్యేకమైన కాల్ సైన్ ఉపసర్గలను కూడా ఉపయోగిస్తుంది (ఉదా., ఒహెచ్ఒ).[35]
పౌర హక్కులు
[మార్చు]ఆలాండ్లో గృహ విద్యకు అనుమతి ఉంది. కఠినమైన నిబంధనలు వర్తించే స్వీడను నుండి కుటుంబాలను ఆకర్షిస్తుంది.[36]
2019 పార్లమెంటరీ ఎన్నికల్లో విదేశీ ఓటర్లకు ఇంటర్నెటు ఓటింగును ప్రవేశపెట్టాలని అధికారులు ప్రణాళిక వేశారు. 2023కి విస్తృత వినియోగాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు.[37] భద్రతా సమస్యల కారణంగా ఈ ప్రాజెక్టు తరువాత వదిలివేయబడింది. .[38]
నిర్వహణ
[మార్చు]గవర్నరు - రాష్ట్ర కార్యాలయం
[మార్చు]ఆలాండ్ రాష్ట్ర శాఖ ఈ ప్రాంతంలో ఫిన్లాండ్ జాతీయ ప్రభుత్వానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది మరియు ఫిన్లాండ్ ప్రధాన భూభాగంలో ప్రాంతీయ సంస్థలు నిర్వహించే పనులను నిర్వహిస్తుంది. 2010 కి ముందు, ఈ విధులు ఆలాండు రాష్ట్ర ప్రావిన్షియల్ కార్యాలయంకి చెందినవి. వెనుకబడి ఉన్న స్పీకరును సంప్రదించిన తర్వాత ఫిన్లాండు అధ్యక్షుడు గవర్నరును నియమిస్తారు. ఎటువంటి ఒప్పందం కుదరకపోతే, ల్యాటింగ్ అధ్యక్ష పదవికి ఐదుగురు అభ్యర్థులను ప్రతిపాదిస్తుంది.[39]
ముంసిపాలిటీలు
[మార్చు]ఆలాండ్ 16 మునిసిపాలిటీలను కలిగి ఉంది, 40% కంటే ఎక్కువ మంది నివాసితులు రాజధాని మేరీహామ్లో కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు.[40]
మరియెన్మను
- జనసంఖ్య: 11,786 ▼ (2023)
జొమల
- జనసంఖ్య: 5,743 ▲ (2023)
ఫింస్ట్రోం
- జనసంఖ్య: 2,670 ▲ (2023)
లెలాండు
- Population: 2,102 ▲ (2023)
సాల్ట్విక్
- జనసంఖ్య Population: 1,800 ▼ (2023)
హమ్మర్లాండ్
- జనసంఖ్య: 1,612 ▲ (2023)
సుండ్
- జనసంఖ్య: 1,013 ▼ (2023)
ఎకెరొ
- జనసంఖ్య: 942 ▼ (2023)
ఫాగ్లో
- జనసంఖ్య: 507 ▼ (2023)
గెటా
- జనసంఖ్య: 505 ▼ (2023)
వర్డొ
- జనసంఖ్య: 450 ▼ (2023)
బ్రాండొ
- జనసంఖ్య: 442 ▼ (2023)
లుంపర్ లాండ్
- జనసంఖ్య: 386 ▼ (2023)
కుమ్లింగె
- జనసంఖ్య: 305 ▼ (2023)
కొకర్
- జనసంఖ్య: 223 ▼ (2023)
సొట్టింగా
- జనసంఖ్య: 102 ▼ (2023)
2023 జనాభా గణాంకాలు. బాణాలు గత జనాభా లెక్కల నుండి జనాభా ధోరణులను సూచిస్తాయి [41]
భౌగోళికం
[మార్చు]

ఆలాండ్ స్టాక్హోం నౌకాశ్రయానికి ప్రవేశద్వారం వద్ద బోత్నియా గల్ఫు సమీపంలో ఫిన్లాండు గల్ఫు దగ్గరగా వ్యూహాత్మక స్థానాన్ని ఆక్రమించింది.
ఆలాండ్ ద్వీపసమూహం దాదాపు 300 నివాసయోగ్యమైన ద్వీపాలను కలిగి ఉంది. వీటిలో దాదాపు 60 నుండి 80 వరకు జనావాసాలు ఉన్నాయి. మిగిలినవి—6,000 కంటే ఎక్కువ—చిన్న స్కెర్రీలు, బేరు రాళ్ళు.[9] ఈ ద్వీపసమూహం తూర్పు వైపున అబోలాండు ప్రాంతంలో కొనసాగుతుంది. ఇది ఫిన్లాండు నైరుతి తీరంలో ద్వీపసమూహ సముద్రంలో భాగం. ఆలాండు పశ్చిమాన అలాండ్ సముద్రం ఉంది; ఉత్తరాన బోత్నియన్ సముద్రం ఉంది.
ఈ భూభాగం ఎక్కువగా రాతితో కూడుకున్నది. గత మంచు యుగం చివరిలో హిమనదీయ కార్యకలాపాల ద్వారా ఏర్పడిన సన్నని నేలతో ఉంటుంది.[9] పచ్చికభూములు, పచ్చిక బయళ్ళు గ్లాల్విల్లె ఫ్రిటిల్లరీ సీతాకోకచిలుకతో సహా అనేక కీటకాలను కలిగి ఉంటాయి.
ఆలాండ్ మొత్తం భూభాగం 1,527 కి.మీ2 (590 చ. మై.).[43] దాదాపు 90% జనాభా ఫాస్టా ఆలాండ్లో నివసిస్తున్నారు. ఇది రాజధాని మారీహామ్ను అతిపెద్ద ద్వీపం స్థానం. దీని వైశాల్యం 740 కి.మీ2 (290 చ. మై.)[9] 879 కి.మీ2 (339 చ. మై.) మధ్య ఉంటుందని అంచనా వేయబడింది,[44] నిర్వచనాన్ని బట్టి. కొన్ని మూలాలు 1,010 కి.మీ2 (390 చ. మై.) కంటే ఎక్కువ జాబితా చేస్తాయి. ఈ ద్వీపంలో అనేక నౌకాశ్రయాలు ఉన్నాయి.

ఆలాండ్ దీవుల వివాదం సమయంలో స్వీడిషు, ఫిన్నిషు పటాలు ఈ ప్రాంతాన్ని భిన్నంగా చిత్రీకరించాయి. స్వీడిషు పటాలు ప్రధాన ద్వీపం మీద దృష్టి సారించాయి. చుట్టుపక్కల ఉన్న స్కెరీలను తక్కువ చేసి ఆలాండు స్వీడనుకు దగ్గరగా కనిపించేలా చేశాయి. ఫిన్నిషు పటాలు మరిన్ని చిన్న ద్వీపాలను చూపించడం. వాటి పరిమాణాన్ని పెంచడం ద్వారా ఫిన్నిషు ద్వీపసమూహంతో కొనసాగింపును నొక్కిచెప్పాయి. ఇది "6,000 కంటే ఎక్కువ" స్కెరీల ప్రసిద్ధ సంఖ్యను ప్రభావితం చేసింది. ఇది మధ్యవర్తిత్వం నుండి విస్తృతంగా పునరావృతమైంది.
ఎలుక, ఇతర జింక జాతులు వంటి కొన్ని వన్యప్రాణులు 20వ శతాబ్దంలో ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. అవి ద్వీపాలకు చెందినవి కావు.
వాతావరణం
[మార్చు]ఆలాండ్ తేమతో కూడిన ఖండాంతర వాతావరణం (Dfb) కలిగి ఉంది. ఇది దాని సముద్ర వాతావరణం ద్వారా బలంగా ప్రభావితమవుతుంది. వేసవికాలం స్వీడను, ఫిన్లాండు ప్రధాన భూభాగం కంటే చల్లగా ఉంటుంది. అయితే శీతాకాలాలు ఫిన్లాండు ప్రక్కనే ఉన్న ప్రాంతాల కంటే కొంచెం తక్కువగా ఉంటాయి.
శీతోష్ణస్థితి డేటా - మారిహమ్ను విమానాశ్రయం (సాధారణ 1991–2020, ఘరిష్టాలు 1914–ప్రస్తుత) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
నెల | జన | ఫిబ్ర | మార్చి | ఏప్రి | మే | జూన్ | జూలై | ఆగ | సెప్టెం | అక్టో | నవం | డిసెం | సంవత్సరం |
అత్యధిక రికార్డు °C (°F) | 10.9 (51.6) |
10.5 (50.9) |
17.0 (62.6) |
21.1 (70.0) |
27.1 (80.8) |
29.4 (84.9) |
31.3 (88.3) |
30.7 (87.3) |
24.8 (76.6) |
19.0 (66.2) |
16.6 (61.9) |
11.1 (52.0) |
31.3 (88.3) |
సగటు అధిక °C (°F) | 1.0 (33.8) |
0.4 (32.7) |
3.1 (37.6) |
8.0 (46.4) |
13.4 (56.1) |
17.5 (63.5) |
20.8 (69.4) |
20.0 (68.0) |
15.5 (59.9) |
9.6 (49.3) |
5.2 (41.4) |
2.5 (36.5) |
9.8 (49.6) |
రోజువారీ సగటు °C (°F) | −1.3 (29.7) |
−2.3 (27.9) |
−0.2 (31.6) |
3.8 (38.8) |
8.9 (48.0) |
13.3 (55.9) |
16.8 (62.2) |
16.1 (61.0) |
11.8 (53.2) |
6.8 (44.2) |
3.2 (37.8) |
0.4 (32.7) |
6.4 (43.5) |
సగటు అల్ప °C (°F) | −4.3 (24.3) |
−5.5 (22.1) |
−3.7 (25.3) |
−0.1 (31.8) |
4.0 (39.2) |
8.6 (47.5) |
12.2 (54.0) |
11.6 (52.9) |
7.8 (46.0) |
3.5 (38.3) |
0.6 (33.1) |
−2.5 (27.5) |
2.7 (36.9) |
అత్యల్ప రికార్డు °C (°F) | −32.3 (−26.1) |
−32.9 (−27.2) |
−25.0 (−13.0) |
−18.9 (−2.0) |
−6.5 (20.3) |
−3.2 (26.2) |
0.1 (32.2) |
−0.5 (31.1) |
−6.7 (19.9) |
−11.8 (10.8) |
−20.0 (−4.0) |
−28.9 (−20.0) |
−32.9 (−27.2) |
సగటు అవపాతం mm (inches) | 53 (2.1) |
35 (1.4) |
38 (1.5) |
31 (1.2) |
35 (1.4) |
53 (2.1) |
52 (2.0) |
76 (3.0) |
61 (2.4) |
70 (2.8) |
71 (2.8) |
59 (2.3) |
634 (25) |
సగటు అవపాతపు రోజులు | 17 | 13 | 12 | 9 | 10 | 10 | 9 | 13 | 12 | 16 | 17 | 17 | 155 |
నెలవారీ సరాసరి ఎండ పడే గంటలు | 39 | 74 | 130 | 207 | 297 | 296 | 312 | 235 | 163 | 91 | 41 | 26 | 1,911 |
Source 1: FMI climatological normals for Finland 1991–2020[45] | |||||||||||||
Source 2: record highs and lows 1961– present[46] |
ఆర్థిక వ్యవస్థ
[మార్చు]అవలోకనం
[మార్చు]

ఆలాండ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ షిప్పింగు, వాణిజ్యం, ఆలాండులో పర్యాటకం మీద ఎక్కువగా ఆధారపడి ఉంటుంది. షిప్పింగు ఆర్థిక వ్యవస్థలో దాదాపు 40% వాటా కలిగి ఉంది. అనేక అంతర్జాతీయ షిప్పింగు కంపెనీలు ఆలాండులో ఉన్నాయి. షిప్పింగు వెలుపల చాలా వ్యాపారాలు చిన్నవిగా ఉంటాయి. వీటిలో తరచుగా పది మంది కంటే తక్కువ మంది ఉద్యోగులు ఉంటారు. వ్యవసాయం, చేపలు పట్టడం కూడా ముఖ్యమైనవి. స్థానిక ఆహార పరిశ్రమకు మద్దతు ఇస్తాయి. కొన్ని సాంకేతిక సంస్థలు ఆర్థిక వృద్ధికి దోహదం చేస్తాయి.
మౌలిక సదుపాయాలు - రవాణా
[మార్చు]పవన శక్తి అభివృద్ధి చెందుతున్న రంగంగా ఉంది. భవిష్యత్తులో ప్రధాన భూభాగానికి శక్తి ప్రసార దిశను తిప్పికొట్టడానికి ప్రణాళికలు ఉన్నాయి. 2011 డిసెంబరులో పవన శక్తి ఆలాండు విద్యుత్తు అవసరాలలో 31.5% సరఫరా చేసింది.

ప్రధాన ఓడరేవులలో మేరీహాంలోని వెస్ట్రను హార్బరు, పశ్చిమాన బెర్గాం ప్రధాన ద్వీపం తూర్పు తీరంలో లాంగ్నాసు ఉన్నాయి. ఆలాండు రోడ్డు నెట్వర్కులో నాలుగు హైవేలు ఉన్నాయి:హైవే 1 నుండి ఎకెరో, హైవే 2 నుండి సండు, హైవే 3 నుండి లంపర్లాండు, హైవే 4 నుండి, గెటా వరకు.
మేరీహాం ఒకప్పుడు చివరి పెద్ద వాణిజ్య నౌకాయాన నౌకలకు కేంద్రంగా ఉండేది. ఆలాండు ఓడ యజమాని గుస్టాఫు ఎరిక్సను యాజమాన్యంలోని ఈ నౌకలు 1947 వరకు ఆస్ట్రేలియా నుండి బ్రిటనుకు గోధుమలను తీసుకువెళ్లాయి. ప్రతి ట్రిప్ తర్వాత వారు విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి, తదుపరి ప్రయాణానికి సిద్ధం కావడానికి మేరీహాంకు తిరిగి వచ్చారు.పోమ్మెర్ను, ఇప్పుడు మేరీహామ్నులో మ్యూజియం షిపు ఈ నౌకలలో ఒకటి.
ఆర్థిక - పన్ను వ్యవస్థ
[మార్చు]యూనియనులోని ఫెర్రీల మీద ఇయు పన్ను రహిత అమ్మకాలను నిషేధించినప్పుడు ఫిన్లాండు ఆలాండుకు ప్రత్యేక మినహాయింపును పొందింది. ఆలాండు ఇయు వ్యాట్ ప్రాంతం వెలుపల ఉంది, ఇది మేరీహామ్ను లేదా లాంగ్నాసు విమానాశ్రయంలో ఆగే ఫెర్రీల మీద పన్ను-రహిత అమ్మకాలను అనుమతిస్తుంది. ఫలితంగా ఆలాండును ప్రత్యేక పన్ను జోన్గా పరిగణిస్తారు. దీవుల్లోకి ప్రవేశించే వస్తువులకు కస్టమ్సు సుంకాలు వర్తిస్తాయి. ఆలాండు ప్రతి సంవత్సరం దాదాపు రెండు మిలియన్ల మంది సందర్శకులను ఆకర్షిస్తుంది. అయితే చాలా మంది ఫెర్రీ స్టాపోవర్లు లేదా బదిలీల సమయంలో కొన్ని గంటలు మాత్రమే ఉంటారు.[48]
ఆలాండ్లో పన్నులు, రుసుములు, సుంకాలను ఫిన్నిషు ప్రభుత్వం వసూలు చేస్తుంది. ప్రతిగా జాతీయ ప్రభుత్వం ఆలాండు పార్లమెంటుకు నిధులను కేటాయిస్తుంది. ఈ మొత్తం మొత్తం రాష్ట్ర ఆదాయంలో 0.5% (రుణాలు మినహా)గా నిర్ణయించబడింది. ఆలాండ్ 0.5% కంటే ఎక్కువ విరాళం ఇస్తే, మిగులు ఆలాండుకు "శ్రద్ధతో కూడిన డబ్బు"గా తిరిగి ఇవ్వబడుతుంది.[49] 2010లో ఆలాండు నివాసితులు ఫిన్లాండులోని అన్ని పన్నులలో 0.7% చెల్లించారు.[50]
ఉపాధి - శ్రామిక శక్తి
[మార్చు]2025 జనవరి నాటికి ఆలాండు నిరుద్యోగ రేటు 5.4%.[51] ఉపాధి రేటు 2011లో 79.8%, 2024లో 81.4% ఉంది.[52]
కీలక పరిశ్రమలు - సంస్థలు
[మార్చు]
యూరో అధికారిక కరెన్సీ, కానీ అనేక వ్యాపారాలు స్వీడిషు ను కూడా అంగీకరిస్తాయి క్రోనా.[53] 2006లో యూరోస్టాటు ఇయు సగటు కంటే 47% ఎక్కువ తలసరి జిడిపితో ఆలాండును ఇయు 268 ప్రాంతాలలో 20వ అత్యంత సంపన్నమైనదిగా, ఫిన్లాండులో అత్యంత సంపన్నమైనదిగా ర్యాంకు ఇచ్చింది. [54][55]
బ్యాంకు ఆఫ్ ఆలాండు మేరీహాంలో ప్రధాన కార్యాలయం ఉంది. రాజధానిలో ఉన్న జూదం ఆపరేటరు అయిన పిఎఎఫ్ కూడా ప్రభుత్వానికి చెందినది.
కోవిడ్ -19 ఆర్థిక ప్రభావం
[మార్చు]కోవిడ్-19 మహమ్మారి ఫిన్లాండు లేదా స్వీడను ప్రధాన భూభాగం కంటే ఆలాండులో తీవ్ర ఆర్థిక క్షీణతకు కారణమైంది. అప్పటి నుండి ఆలాండు ఆర్థిక వ్యవస్థ క్రమంగా కోలుకుంది. [56]
గణాంకాలు
[మార్చు]స్వీడిష్ అనేది ఆలాండు ఏకైక అధికారిక భాషగా ఉంది. 2021లో జనాభాలో 86% మంది దీనిని మొదటి భాషగా మాట్లాడతారు. 5% కంటే తక్కువ మంది ఫిన్నిషు మాట్లాడతారు. ప్రభుత్వ నిధులతో నడిచే పాఠశాలల్లో బోధనా భాషగా స్వీడిష్ ఉంది. ఫిన్లాండులోని మిగిలిన ప్రాంతాలలో ద్విభాషా మునిసిపాలిటీలు ఫిన్నిషు, స్వీడిషు రెండింటిలోనూ బోధనను అందిస్తాయి. స్థానిక మాండలికం గురించి వివరాల కోసం ఆలాండు స్వీడిషు చూడండి.
ఆలాండు ప్రజల జాతి వర్గీకరణ చర్చనీయాంశంగానే ఉంది. వారిని కొన్నిసార్లు జాతి స్వీడిషు లేదా ఫిన్లాండ్లోని స్వీడిషు మాట్లాడే జనాభాలో భాగంగా వర్ణిస్తారు. భాషాపరంగా ఆలాండు మాండలికం తూర్పు స్వీడనులోని ఉప్లాండు మాండలికాలకు ఫిన్లాండు స్వీడిషు ప్రధాన భూభాగానికి దగ్గరగా ఉంటుంది. అయితే ఈ వ్యత్యాసం విశ్వవ్యాప్తంగా అంగీకరించబడలేదు.
ఆలాండు పార్లమెంటు ఎన్నికలలో ఓటు వేయడానికి అభ్యర్థిగా నిలబడటానికి లేదా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థిరాస్తిని కలిగి ఉండటానికి నివాస హక్కు అవసరం.[57]
2021లో 17.3% నివాసితులు విదేశీ నేపథ్యాన్ని కలిగి ఉన్నారు—ఫిన్లాండులోని ఏ ప్రాంతంలకంటే ఇది అత్యధిక నిష్పత్తి . ఎక్కువ మంది స్వీడను నుండి వచ్చారు (ఆలాండు మొత్తం జనాభాలో 7%), తరువాత రొమేనియా, లాట్వియా ఉన్నాయి.[58]
దేశం | నివాసితులు |
---|---|
![]() |
25,099 |
![]() |
2,135 |
![]() |
557 |
![]() |
477 |
![]() |
211 |
![]() |
169 |
![]() |
146 |
![]() |
126 |
![]() |
114 |
![]() |
104 |
![]() |
98 |
![]() |
83 |
![]() |
71 |
![]() |
65 |
![]() |
55 |
![]() |
54 |
![]() |
43 |
![]() |
43 |
![]() |
38 |
![]() |
35 |
![]() |
35 |
ఇతరులు | 586 |
మొత్తం | 30,344 |
వయస్సు నిర్మాణం
[మార్చు]వయస్సు | పురుషులు | స్త్రీలు | మొత్తం | % |
---|---|---|---|---|
మొత్తం | 15,039 | 15,198 | 30,237 | 100.0 |
0–14 | 2,536 | 2,446 | 4,982 | 16.5 |
15–64 | 9,223 | 9,011 | 18,234 | 60.3 |
65+ | 3,280 | 3,741 | 7,021 | 23.2 |
విద్య
[మార్చు]
2010లో ఆలాండులో 22 ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఉన్నాయి. పన్నెండు దిగువ స్థాయి పాఠశాలలు (1–6 తరగతులు), ఎనిమిది దిగువ. ఉన్నత సెకండరీ విద్య రెండింటినీ కలిగి ఉన్నాయి. రెండు ఉన్నత మాధ్యమిక పాఠశాలలు మాత్రమే.[60]
పోస్ట్-ప్రైమరీ విద్యను రెండు ప్రధాన సంస్థలు అందిస్తున్నాయి:ఆలాండ్ లైసియం, ఒక సాంప్రదాయ విద్యా ఉన్నత మాధ్యమిక పాఠశాల (జిమ్నాసియం), జనరలు, వృత్తి విద్యలను కలిపి ద్వంద్వ కార్యక్రమాన్ని అందించే ఆలాండు వొకేషనలు స్కూల్. ఫిన్నిషు విద్యా సంస్థ నుండి 2018 గణాంకాల ప్రకారం ఆలాండ్సు లైసియంలో 432 మంది విద్యార్థులు చేరారు.[61]
ఇతర సంస్థలలో ఆలాండు ఫోక్ హై స్కూలు ద్వీపాలలో అనేక అదనపు ప్రాథమిక, మాధ్యమిక పాఠశాలలు ఉన్నాయి.[62]
దాదాపు 600 మంది విద్యార్థులను నమోదు చేసుకునే ఆలాండు యూనివర్సిటీ ఆఫ్ అప్లైడు సైన్సెసు ఉన్నత విద్యను అందిస్తోంది.[63] అధ్యయన రంగాలలో సముద్ర అధ్యయనాలు, మెకానికలు, ఎలక్ట్రికలు ఇంజనీరింగు, సమాచార సాంకేతికత, వ్యాపారం, ఆతిథ్యం, ఆరోగ్య సంరక్షణ ఉన్నాయి.[64] అన్ని సముద్ర విద్యలు ఆలాండు షిప్పింగ్ అకాడమీ ద్వారా సమన్వయం చేయబడతాయి.[65]
ఆలాండులోని విద్యా వ్యవస్థ ఫిన్నిషు విస్తృత నార్డికు నమూనాను అనుసరిస్తుంది. అధికారిక బోధనా భాష స్వీడిష్. ఫిన్నిషు సాంప్రదాయకంగా ఉన్నత మాధ్యమిక పాఠశాలల్లో తప్పనిసరి కానీ ప్రాథమిక స్థాయిలో ఐచ్ఛికం. 2006 నాటికి దాదాపు 80% ప్రాథమిక విద్యార్థులు ఇప్పటికీ ఫిన్నిషు భాషను అభ్యసించడానికి ఎంచుకున్నారు. ఆ సంవత్సరం అప్పర్ సెకండరీ స్కూళ్లలో ఫిన్నిషుని తప్పనిసరి సబ్జెక్టుగా తొలగించాలని ప్రతిపాదన చేయబడింది.[66]
మతం
[మార్చు]
2020 నాటికి ఆలాండ్ జనాభాలో 70.5% మంది ఫిన్లాండులోని ఎవాంజెలికలు లూథరను చర్చి సభ్యులు.[67]
ఫిన్లాండులో ఆలాండులో కొన్ని పురాతన చర్చిలు ఉన్నాయి. సెయింటు 13వ శతాబ్దం చివరలో నిర్మించబడిన ఓలాఫు చర్చి జోమాల. సాధారణంగా దేశంలోని పురాతనమైన చర్చి భవనంగా పరిగణించబడుతుంది.[68]
ఆలాండులోని అతిపెద్ద మధ్యయుగ చర్చి సెయింటు జాన్ ది బాప్టిస్టు చర్చి సుండు, ఇది సుండులో ఉంది. సెయింటు ఓలాఫ్సు తర్వాత కొంతకాలం నిర్మించబడిన ఇది. ఈ ప్రాంతంలోని అత్యంత ముఖ్యమైన చారిత్రక చర్చిలలో ఒకటిగా మిగిలిపోయింది.[69]
సంస్కృతి
[మార్చు]సాహిత్యం
[మార్చు]ఆలాండు నుండి వచ్చిన రచయితలలో అన్నీ బ్లాంక్విస్టు ఉన్నారు. ఆమె ఐదు-వాల్యూంల సిరీస్ స్టోర్ంస్కార్సు మాజా (ఎస్వి) కు ప్రసిద్ధి చెందింది,[70], సాలీ సాల్మినెను వీరి 1936 నవల కత్రినా అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందింది.[71] ఉల్లా-లీనా లండ్బర్గు తన స్థానిక వంటగదిలు గురించి కూడా రాశారు. వీటిలో చాలా పనులు ఆలాండులో సెటు చేయబడ్డాయి.
సినిమా - టెలివిజన్
[మార్చు]సారా కాంటెలు దర్శకత్వం వహించిన 2016 చారిత్రక నాటక చిత్రం డెవిల్సు బెడ్ 17వ శతాబ్దపు ఆలాండూలో విచ్ ట్రయల్సు సమయంలో సెట్ చేయబడింది.[72] ఈ చిత్రం 2017లో టొరంటోలో జరిగిన ఫిమేల్ ఐ ఫిల్ము ఫెస్టివలులో ఉత్తమ విదేశీ భాషా చిత్ర అవార్డును అందుకుంది .[73]
ఆలాండులో సెటు చేయబడిన మరొక చిత్రం 2013 డ్రామా శిష్యుడు దీనిని ఉల్రికా బెంగ్ట్సు (ఎస్వి) దర్శకత్వం వహించారు. ఈ చిత్రం ఫిన్నిష్-భాషా మాధ్యమంలో కవరు చేయబడింది. ఇందులో బెంగ్ట్సు కెరీరు మార్గం గురించి వూసి సౌమి నుండి ఆర్కైవు చేయబడిన ఫీచరు ఉంది,[74],డివిడి సమీక్షలో ఎలోకువాయూటిసెట్.[75]
క్రీడలు
[మార్చు]
ఆలాండు జాతీయ ఫుట్బాలు జట్టు ద్వైవార్షిక ఐలాండు గేమ్సులో పోటీపడుతుంది. దీనిని ఆలాండు 1991 2009లో ఆలాండు నిర్వహించింది. ఆలాండు 1974, 1977 ఎడిషన్ల మహిళల నార్డికు ఫుట్బాలు ఛాంపియంషిప్పుకు కూడా ఆతిథ్యం ఇచ్చింది. ఆలాండు ఫుట్బాలు అసోసియేషను స్థానిక క్లబ్బుల కోసం ఆలాండు కప్పుతో సహా ఫుట్బాలు కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తుంది.
ప్రధాన ఫుట్బాలు క్లబ్బులు ఆలాండు యునైటెడు (మహిళలు), ఐఎఫ్కె మేరీహాం (పురుషులు), వీటిలో రెండోది ఫిన్లాండ్లోని టాప్ లీగు వీక్కౌస్లిగాలో ఆడుతుంది. రెండు జట్లు మారీహాంలోని విక్లోఫు హోల్డింగు అరీనాలో ఆడతాయి.
ఇతర క్లబ్బులు:
- ఎఫ్సి ఆలాండు
- ఐఎఫ్ ఫిన్స్ట్రోమ్సు కామ్రాటెను
- ఐఎఫ్ ఫ్రంటు
- లెంలాండ్సు ఐఎఫ్
ఆలాండ్ ఎకెరోలో మహిళల కర్లింగ్ టోర్నమెంట్ పాఫ్ మాస్టర్సు క్రింది ఎడిషనులను నిర్వహించింది:
- 2017 పాఫ్ మాస్టర్సు టూరు
- 2018 పాఫ్ మాస్టర్సు టూర్
ఆలాండ్ స్టాగ్సు దీవులలో ఉన్న ఏకైక రగ్బీ యూనియను క్లబ్. డిస్క్ గోల్ఫ్ కూడా విస్తృతంగా ఆడబడుతుంది.
హెరాల్డ్రీ
[మార్చు]ఆలాండు కోటు నీలిరంగు క్షేత్రం మీద బంగారు ఎర్ర జింకను చూపిస్తుంది. సాంప్రదాయకంగా దానిపై కామిటల్ కరోనెటు ఉంటుంది. అదే ఆయుధాలను 1560లో తప్పుగా స్వీడిషు ప్రావిన్సు ఓలాండు కు మంజూరు చేశారు.
ప్రముఖులు
[మార్చు]


కళలు, సాహిత్యం - ప్రజా జీవితం
[మార్చు]- సారా హోమ్సుటెను (1713–1795), రచయిత
- ఫ్రాన్సు పీటరు వాన్ నోరింగు (1792–1875), పూజారి, సామాజిక సంస్కర్త
- జార్జు ఆగస్టు వాలిను (1811–1852), అన్వేషకుడు, ప్రాచ్యవాది
- కార్లు ఇమాన్యుయేలు జాన్సను (1846–1874), చిత్రకారుడు
- రాబర్టు మాట్సను (1851–1935), ఓడ యజమాని, వ్యాపారవేత్త
- గుస్టాఫు ఎరిక్సను (1872–1947), విండ్జామరు నౌకాదళానికి ప్రసిద్ధి చెందిన ఓడ యజమాని
- జోయెలు పెటర్సను (1892–1937), చిత్రకారుడు, రచయిత
- అటోసు విర్టానెను (1906–1979), రాజకీయవేత్త, పాత్రికేయురాలు
- సాలీ సాల్మినెను (1906–1976), రచయిత; మూడుసార్లు సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతి నామినీ
- తురే బెంగ్ట్జు (1907–1973), ఫిన్నిష్-అమెరికన్ ఎక్స్ప్రెషనిస్ట్ ఆర్టిస్ట్
- విల్లే సాల్మినెను (1908–1992), సినీ నటుడు, దర్శకుడు
- అన్ని బ్లోమ్క్విస్టు (1909–1990), నవలా రచయిత
- జాక్కో సూలాహ్తి (1918–1987), శాస్త్రీయ పండితుడు
- పెహరు హెన్రికు నార్డ్గ్రెన్]] (1944–2008), స్వరకర్త
- ఉల్లా-లీనా లండ్బర్గు (జననం 1947), రచయిత
- పీటరు లిండ్బాకు (జననం 1955), ఆలాండ్ గవర్నరు (1999–ప్రస్తుతం)
- స్టీఫను లిండ్ఫోర్సు (జననం 1962), పారిశ్రామిక రూపకర్త, శిల్పి
- వెరోనికా థోర్నురూసు (జననం 1962), రాజకీయ నాయకుడు; 2019 నుండి ప్రభుత్వ అధిపతి
- జెరెమీ డన్సు (జననం 1973) బ్రిటిషు గూఢచారి కల్పన రచయిత[76]
క్రీడలు
[మార్చు]- కార్లో మాకినెను (1892–1980), ఒలింపికు ఫ్రీస్టైలు రెజ్లరు (1924, 1928)
- ఫ్రెజ్ లీవెండాహ్లు (1902–1966), ట్రాకు అండ్ ఫీల్డులో ఒలింపికు బంగారు పతక విజేత (1924)
- జోహన్ హెల్స్ట్రోం (1907–1989), ఒలింపికు బాక్సరు (1928)
- డేనియల్ స్జోలండు (జననం 1983), ఫుట్బాలు క్రీడాకారుడు (380 క్లబ్ మరియు 37 జాతీయ ప్రదర్శనలు)
- అన్నికా స్జోలండు (జననం 1985), ఫుట్బాలు క్రీడాకారుడు (67 జాతీయ ప్రదర్శనలు)
- రాబర్టు హెలెనియసు (జననం 1984), ప్రొఫెషనలు హెవీవెయిటు బాక్సరు
- అడెలినా ఎంగ్మాను (జననం 1994), ఫుట్బాలు క్రీడాకారిణి (84 జాతీయ ప్రదర్శనలు)
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 Hannum, Hurst (1993). "Agreement between Sweden and Finland Relating to Guarantees in the Law of 7 May 1920 on the Autonomy of the Aaland Islands". Basic Documents on Autonomy and Minority Rights. Martinus Nijhoff Publishers. p. 141. ISBN 0-7923-1977-X. Archived from the original on 7 July 2023. Retrieved 11 October 2015.
- ↑ "Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, helmikuu.2016". Pxnet2.stat.fi. Archived from the original on 10 April 2016. Retrieved 31 March 2016.
- ↑ Åsub. "Population". asub.ax (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 15 November 2019. Retrieved 22 January 2024.
- ↑ "Välkommen till ÅSUB! – Ålands statistik- och utredningsbyrå". Asub.ax. Archived from the original on 15 November 2016. Retrieved 26 October 2017.
- ↑ "Facts about Åland". Nordic cooperation (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 9 August 2021. Retrieved 9 August 2021.
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 23 September 2018. Retrieved 13 September 2018.
- ↑ "ÅLAND ISLANDS | Meaning & Definition for UK English | Lexico.com". 5 November 2021. Archived from the original on 5 November 2021. Retrieved 30 January 2025.
- ↑ "The Aland Islands". Osterholm.info. 9 May 2012. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 26 October 2017.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Scheffel, Richard L.; Wernet, Susan J., eds. (1980). Natural Wonders of the World. United States of America: Reader's Digest Association, Inc. p. 3. ISBN 0-89577-087-3.
- ↑ An account of the border on Märket and how it was redrawn in 1985 appears in Hidden Europe Magazine, 11 (November 2006) pp. 26–29, ISSN 1860-6318
- ↑ 11.0 11.1 "ఆలాండ్ స్వయంప్రతిపత్తిపై చట్టం" (PDF). Finlex. 1991. Archived from the original (PDF) on 16 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 25 జనవరి 2017.
- ↑ Åland-Inseln (ఫిన్లాండ్), 20. నవంబర్ 1994 : Beitritt zur EU Archived 2015-07-16 at the Wayback Machine ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం
- ↑ "అలాండ్ ఇన్ ది యూరోపియన్ యూనియన్". యూరోప్ సమాచారం. ఫిన్లాండ్ విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ. 2013. p. 7. Archived from the original on 21 ఆగస్టు 2016. Retrieved 25 జనవరి 2017.
- ↑ విరాంకోస్కి, పెంటి (2001). సువోమెన్ హిస్టోరియా. ఎన్సిమ్మాయినెన్ ఓసా. SKS. ISBN 951-746-321-9. పేజీ. 59.
- ↑ Huldén, Lars (2001). Finlandssvenska bebyggelsenamn. Svenska litteratursällskapet i Finland. ISBN 951-583-071-0.
- ↑ 16.0 16.1 "Åland, చరిత్ర". Åland Museum. Archived from the original on 23 జనవరి 2017. Retrieved 15 జనవరి 2016.
- ↑ Nevéus, Clara; Wærn, Jacques de (1992). Ny Svensk Vapenbok (in స్వీడిష్). Stockholm: Streiffert & Co Bokförlag HB. p. 32. ISBN 91-7886-092-X.
- ↑ "మాకుంటియన్ వాకునాట్" (in ఫిన్నిష్). Archived from the original on 21 ఫిబ్రవరి 2007. Retrieved 19 జూలై 2013.
- ↑ "స్వీడన్లో అశాంతి మరియు ప్రష్యనిజం ముప్పు; బాల్టిక్ను జర్మన్ సరస్సుగా మార్చాలనే కైజర్ యొక్క నివేదించబడిన ఆశయం దృష్ట్యా స్కాండినేవియన్ పరిస్థితి యొక్క విశ్లేషణ" (PDF). Query.nytimes.com. Archived (PDF) from the original on 28 ఆగస్టు 2021. Retrieved 26 అక్టోబర్ 2017.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ Eriksson, Sussanne (1993). Åland Kort och gott [Åland in short] (in స్వీడిష్). Ålands landskapstyrelse och Ålands lagting. ISBN 951-8946-00-0.
- ↑ Harjula, Mirko (2010). Itämeri 1919-1919 maailmansodassa sekä Venäjän vallankumouksissa ja sisällissodassa (in ఫిన్నిష్). హెల్సింకి: బుక్స్ ఆన్ డిమాండ్. ISBN 978-952-49838-3-9.
- ↑ "Åland-Inseln (Finnland), ??. జూన్ 1919 : అన్ష్లస్ ఆన్ ష్వెడెన్".
{{cite web}}
: External link in
(help); Unknown parameter|ఆర్కైవ్-url=
|ఆర్కైవ్-url=
ignored (help); Unknown parameter|ఆర్కైవ్-డేట్=
ignored (help); Unknown parameter|తేదీ=
ignored (help); Unknown parameter|భాష=
ignored (help); Unknown parameter|మొదటి=
ignored (help); Unknown parameter|యాక్సెస్-డేట్=
ignored (help); Unknown parameter|లాస్ట్=
ignored (help); Unknown parameter|వెబ్సైట్=
ignored (help)CS1 maint: url-status (link) - ↑ మూస:సైట్ వెబ్
- ↑ మూస:Cite EB1922
- ↑ అబాట్, మార్గరీ పోస్ట్; చిజియోక్, మేరీ ఎల్లెన్; డాండెలియన్, పింక్ & ఆలివర్, జాన్ విలియం: హిస్టారికల్ డిక్షనరీ ఆఫ్ ది ఫ్రెండ్స్ (క్వేకర్స్), పేజీ. 246. స్కేర్క్రో ప్రెస్, 2011. ISBN 978-0-8108-6857-1.
- ↑ నార్తెడ్జ్, F. S. ది లీగ్ ఆఫ్ నేషన్స్: ఇట్స్ లైఫ్ అండ్ టైమ్స్, 1920–1946 (హోమ్స్ & మీర్, 1986, ISBN 0-7185-1316-9), పేజీలు 77–78
- ↑ Elgán, Elisabeth (2015). హిస్టారికల్ డిక్షనరీ ఆఫ్ స్వీడన్. Rowman & Littlefield. p. 26. ISBN 978-1-4422-5071-0.
- ↑ "Ahvenanmaa pähkinänkuoressa". Ahvenanmaa – ahaa! (in ఫిన్నిష్). 2007. p. 3.
- ↑ (in ఫిన్నిష్) https://web.archive.org/web/20160129231821/http://www.pohjola-norden.fi/fi/tietoa_pohjoismaista/ahvenanmaa/historiaa_lyhyesti/?id=280. Archived from the original on 29 జనవరి 2016.
{{cite web}}
: Invalid|url-status=చనిపోయిన
(help); Missing or empty|title=
(help); Unknown parameter|పని=
ignored (help); Unknown parameter|యాక్సెస్-తేదీ=
ignored (help); Unknown parameter|శీర్షిక=
ignored (help) - ↑ "5 యూరోలు ఆలాండ్ యొక్క సైనికీకరణను తొలగించడం". Numista. Retrieved 2025-03-28.
- ↑ "Viva ఆలాండ్! స్వాతంత్ర్య కల చనిపోలేదు, కానీ మొదట మరింత స్వయంప్రతిపత్తి వస్తుంది". Archived from the original on 20 జనవరి 2021. Retrieved 25 మార్చి 2021.
- ↑ "బుధవారం పత్రికలు: ఆలాండ్ వేర్పాటువాదులు ధైర్యంగా ఉన్నారు, గృహ మార్కెట్ హెచ్చరిక మరియు పందుల పెంపకం టీకాలు". 4 అక్టోబర్ 2017. Archived from the original on 11 ఏప్రిల్ 2021. Retrieved 25 మార్చి 2021.
{{cite web}}
: Check date values in:|date=
(help) - ↑ మూస:Cite వెబ్
- ↑ "నార్డిక్ కౌన్సిల్ యొక్క 2007 సెషన్". European Tribune. 2007. Archived from the original on 2 ఫిబ్రవరి 2017. Retrieved 10 ఫిబ్రవరి 2017.
- ↑ "International Prefixes". Radio Society of Great Britain. Archived from the original on 26 అక్టోబర్ 2017. Retrieved 10 ఫిబ్రవరి 2017.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help) - ↑ "Allt fler hemundervisare flyttar till Åland". Ålandstidningen. Archived from the original on 23 ఫిబ్రవరి 2017. Retrieved 12 ఆగస్టు 2015.
- ↑ క్రిమ్మెర్, రాబర్ట్; Duenas-Cid, డేవిడ్; క్రివోనోసోవా, ఇయులియా; సెరానో, రాడు ఆంటోనియో; ఫ్రైర్, మార్లోన్; వృద్ది, కాస్పర్ (27 సెప్టెంబర్ 2019). నార్డిక్ మార్గదర్శకులు: ఆలాండ్ దీవులలో ఇంటర్నెట్ ఓటింగ్ యొక్క మొదటి వినియోగాన్ని ఎదుర్కొంటున్నారు (పార్లమెంటరీ ఎన్నికలు 2019) (Report). doi:10.31235/osf.io/5zr2e. S2CID 242767959. Archived from the original on 7 జూలై 2023.
{{cite report}}
: Check date values in:|date=
(help) - ↑ Duenas-Cid, David; Krivonosova, Iuliia; Serrano, Radu; Freire, Marlon; Krimmer, Robert (2020). "Tripped at the Finishing Line: The Åland Islands Internet Voting Project". Electronic Voting. Lecture Notes in Computer Science. Vol. 12455. Springer. pp. 36–49. doi:10.1007/978-3-030-60347-2_3. ISBN 978-3-030-60346-5. Retrieved 7 May 2021.
- ↑ "Ahvenanmaan itsehallintolaki 1144/1991". FINLEX (in ఫిన్నిష్). Edita Publishing Oy. Archived from the original on 3 డిసెంబర్ 2023. Retrieved 26 జనవరి 2023.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help) - ↑ "The special status of Åland". Ministry for Foreign Affairs of Finland. Archived from the original on 23 July 2021. Retrieved 6 July 2021.
- ↑ "Statistical Yearbook of Åland 2023" (PDF). Ålands statistik- och utredningsbyrå. Archived (PDF) from the original on 14 June 2024. Retrieved 15 June 2024.
- ↑ "Degersand Beach / Finland". World Beach Guide. Archived from the original on 9 జూలై 2021. Retrieved 5 జూలై 2021.
- ↑ "స్టాటిస్టికల్ ఇయర్బుక్ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్ 2016" (PDF). Stat.fi (PDF). Retrieved 7 ఫిబ్రవరి 2017.
{{cite web}}
:|archive-url=
requires|archive-date=
(help); Text "1archive-pdf" ignored (help); Text "2017" ignored (help) - ↑ జీవవైవిధ్యం మరియు వాతావరణ మార్పు: బెర్న్ కన్వెన్షన్ కింద అభివృద్ధి చేయబడిన నివేదికలు మరియు మార్గదర్శకత్వం. యూరప్ కౌన్సిల్. 1 జనవరి 2012. p. 251. ISBN 978-92-871-7059-0. Archived from the original on 7 జూలై 2023. Retrieved 21 అక్టోబర్ 2020.
{{cite book}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "FMI normals 1991–2020" (PDF). fmi.fi. Archived (PDF) from the original on 7 July 2023. Retrieved 26 April 2016.
- ↑ "FMI open data". FMI. Archived from the original on 1 October 2018. Retrieved 26 April 2016.
- ↑ "SUOMEN MAAKUNTIEN ILMASTO" (PDF). Archived (PDF) from the original on 19 March 2021. Retrieved 3 February 2023.
- ↑ ఆలాండ్: చాలా మంది ప్రయాణికులు, చాలా తక్కువ మంది రాత్రిపూట ప్రయాణీకులు Archived 2021-08-15 at the Wayback Machine, నార్డిక్ లేబర్ జర్నల్, 27 జూన్ 2019
- ↑ "Lagtingets uppgifter". Lagtinget.ax. 22 అక్టోబర్ 2015. Archived from the original on 2 అక్టోబర్ 2015. Retrieved 26 అక్టోబర్ 2017.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
,|date=
, and|archive-date=
(help) - ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". 13 మార్చి 2013. Archived from the original (PDF) on 2013-03-13. Retrieved 26 అక్టోబర్ 2017.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "నిరుద్యోగం కొలత, సంవత్సరం, మునిసిపాలిటీ మరియు నెల ద్వారా నిరుద్యోగ ఉద్యోగార్ధులు". pxweb.asub.ax. జనవరి 2014. Archived (PDF) from the original on 12 ఆగస్టు 2014. Retrieved 28 మార్చి 2025.
- ↑ "2011–2021 ఉపాధి గణాంకాల కోసం సేవ్ చేసిన ప్రశ్న". Stat.fi.మూస:డెడ్ లింక్
- ↑ Symington, Andy; Bain, Carolyn; Bonetto, Cristian; Ham, Anthony; Kaminski, Anna (2013), Scandinavia, Lonely Planet
- ↑ "Europe's Regions" (PDF). 20 August 2012. Archived from the original (PDF) on 20 August 2012. Retrieved 26 October 2017.
- ↑ "Ahvenanmaa on EU:n 20. vaurain alue". Helsingin Sanomat. 19 February 2009. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 19 July 2009.
- ↑ "Ekonomisk översikt hösten 2020 | Ålands statistik- och utredningsbyrå" (in స్వీడిష్). Asub.ax. 9 October 2020. Archived from the original on 22 May 2022. Retrieved 30 June 2022.
- ↑ "ఆలాండ్ కోసం స్వయం-ప్రభుత్వ చట్టం (1144/1991)" (PDF). Finlex. న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ, ఫిన్లాండ్. Retrieved 8 మే 2023.[dead link]
- ↑ 58.0 58.1 "నేపథ్య దేశం, ప్రాంతం మరియు సంవత్సరం వారీగా జనాభా". Statistics Finland. Retrieved 8 మే 2023.
- ↑ "Demographic Yearbook 2023: Table 7". UN Statistics Division. Retrieved 8 May 2023.
- ↑ "Grundskolor på Åland" (in స్వీడిష్). Ålands kommunförbund. Archived from the original on 6 మార్చి 2016. Retrieved 24 నవంబర్ 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "Lukiokoulutuksen oppilaat". Vipunen – Opetushallinnon tilastopalvelu (in ఫిన్నిష్). Archived from the original on 2020-11-29. Retrieved 24 నవంబర్ 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "Skolor på ఆలాండ్" (in స్వీడిష్). Retrieved 22 నవంబర్ 2021.
{{cite web}}
:|archive-url=
requires|archive-date=
(help); Check date values in:|access-date=
(help); Unknown parameter|archive-datening=
ignored (help) - ↑ "Info om Högskolan på Åland". ha.ax (in స్వీడిష్). Archived from the original on 19 ఏప్రిల్ 2021. Retrieved 24 నవంబర్ 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "Studera på Åland" (in స్వీడిష్). AMS – arbetsmarknad – Studierna. Archived from the original on 28 జనవరి 2016. Retrieved 24 నవంబర్ 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "ASA – Alandica షిప్పింగ్ అకాడమీ". asa.ax (in స్వీడిష్). Archived from the original on 21 జూన్ 2020. Retrieved 22 నవంబర్ 2021.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "Pakkosuomi uhan alla Ahvenanmaalla" (in ఫిన్నిష్). 2006. Retrieved 24 నవంబర్ 2020.
{{cite news}}
:|archive-url=
requires|archive-date=
(help); Check date values in:|access-date=
(help); Unknown parameter|ఆర్కైవ్-తేదీ=
ignored (help) - ↑ మూస:సైట్ వెబ్
- ↑ "సెయింట్ ఓలాఫ్ చర్చి". Alluring World. 8 జూలై 2017. Archived from the original on 19 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 19 మే 2022.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help) - ↑ "ఆలాండ్లోని చర్చిలు". Muuka.com. Archived from the original on 6 జూన్ 2017. Retrieved 26 అక్టోబర్ 2017.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ↑ "Annie Blomqvist". Authors' Calendar. Archived from the original on 18 జనవరి 2020. Retrieved 31 జూలై 2020.
- ↑ Gustafsson, Ulrika (27 అక్టోబర్ 2019). "ఆర్కైవ్ నకలు". Yle (in స్వీడిష్). Archived from the original on 2020-10-20. Retrieved 31 జూలై 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|date=
(help); Text "2020" ignored (help); Text "ప్రారంభం – సాలీ సాల్మినెను చాలా ఎక్కువ" ignored (help) - ↑ "Devil's Bride". Brosmark. Archived from the original on 2 అక్టోబర్ 2020. Retrieved 31 జూలై 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help) - ↑ "ఉత్తమ విదేశీ భాషా చిత్ర అవార్డు". మహిళా ఐ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్. 24 జూన్ 2017. Archived from the original on 13 ఆగస్టు 2020. Retrieved 31 జూలై 2020 – via Elinpetersdottir.com.
- ↑ "Kotiapulaisaista kirjapulaiseta" (in ఫిన్నిష్). Archived from the original on 2016-03-05. Retrieved 31 జూలై 2020.
{{cite web}}
: Cite has empty unknown parameter:|3=
(help); Unknown parameter|తేదీ=
ignored (help) - ↑ Häninenఇప్పటికి. "Oppipoika (2013)" (in ఫిన్నిష్). Archived from the original on 5 నవంబర్ 2020. Retrieved 31 జూలై 2020.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help); Cite has empty unknown parameter:|1=
(help); Unknown parameter|తేదీ=
ignored (help) - ↑ "The Bulletin at 60: థ్రిల్లర్ రచయిత జెరెమీ డన్స్ తన బులెటిన్ సంవత్సరాలలో బెల్జియన్ జీవితంలోకి 'లోతుగా తవ్వడం' ఆనందించారు". Archived from the original on 6 డిసెంబర్ 2022.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help); Unknown parameter|తేదీ=
ignored (help); Unknown parameter|యాక్సెస్-తేదీ=
ignored (help); Unknown parameter|వెబ్సైట్=
ignored (help)
- వ్యాసంs with short description
- Articles containing Swedish-language text
- Articles containing Finnish-language text
- Articles containing English-language text
- తెగిపోయిన ఫైలులింకులు గల పేజీలు
- CS1 స్వీడిష్-language sources (sv)
- CS1 ఫిన్నిష్-language sources (fi)
- CS1 maint: url-status
- All articles with dead external links