Jump to content

ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్యం

వికీపీడియా నుండి
ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్యం

Kaisertum Österreich  (German)
1804–1867
Flag of ఆస్ట్రియా
జండా
గీతం: Gott erhalte Franz den Kaiser
("God Save Emperor Francis")
The Austrian Empire in 1815, with the boundaries of the German Confederation in dotted lines
The Austrian Empire in 1815, with the boundaries of the German Confederation in dotted lines
Greatest extent of the Austrian Empire (1846–1859)
Greatest extent of the Austrian Empire
(1846–1859)
రాజధానివియన్నా
సామాన్య భాషలుGerman, Hungarian, Czech, Slovak, Polish, Ruthenian, Slovene, Croatian, Serbian, Romanian, Istro-Romanian, Lombard, Venetian, Istriot, Friulian, Ladin, Italian, Ukrainian, Yiddish
మతం
Majority:
Roman Catholic (official)
Minorities:
Lutheranism, Calvinist, Eastern Orthodox, Eastern Catholic, Judaism
పిలుచువిధంAustrian
ప్రభుత్వం
చక్రవర్తి 
• 1804–1835
Francis I
• 1835–1848
Ferdinand I
• 1848–1916
Franz Joseph I
Minister-President 
• 1821–1848
Klemens von Metternich (first)
• 1867
Friedrich Ferdinand von Beust (last)
శాసనవ్యవస్థImperial Council
• ఎగువ సభ
House of Lords
• దిగువ సభ
House of Deputies
చారిత్రిక కాలం19th century
• Proclamation
11 ఆగస్టు 1804
6 ఆగస్టు 1806
8 June 1815
13 March 1848
20 October 1860
14 June 1866
30 March 1867
విస్తీర్ణం
• మొత్తం
698,700 కి.మీ2 (269,800 చ. మై.)
జనాభా
• 1843 estimate
37,500,000
ద్రవ్యం
Preceded by
Succeeded by
Holy Roman Empire
Archduchy of Austria
Electorate of Salzburg
Kingdom of Hungary
Bohemian Crown
Kingdom of Croatia
Kingdom of Slavonia
Kingdom of Galicia and Lodomeria
Principality of Transylvania
Austria-Hungary
Cisleithania
Transleithania
Kingdom of Italy
1: Territories of Austria and Bohemia only.

ఆస్ట్రియన్ సామ్రాజ్యం,[a], 1804 నుండి 1867 వరకు బహుళజాతి యూరోపియను గొప్ప శక్తి అయిన హాబ్సుబర్గు‌ల రాజ్యాల ప్రకటన ద్వారా స్థాపించబడింది. దాని ఉనికిలో ఉన్న కాలంలో రష్యన్ సామ్రాజ్యం, యునైటెడ్ కింగ్డం తర్వాత ఐరోపాలో మూడవ అత్యధిక జనాభా కలిగిన రాచరికం ఉంది. అయితే భౌగోళికంగా, ఇది రష్యను సామ్రాజ్యం, మొదటి ఫ్రెంచి సామ్రాజ్యం తర్వాత ఐరోపాలో మూడవ అతిపెద్ద సామ్రాజ్యంగా ఉంది.

1804లో 3వ ఫ్రాన్సిసు ఈ సామ్రాజ్యాన్ని ప్రకటించారు నెపోలియన్ మొదటి ఫ్రెంచి సామ్రాజ్య ప్రకటనకు ప్రతిస్పందనగా అన్ని హబ్సుబర్గు ఆస్తులను ఒకే కేంద్ర ప్రభుత్వం కింద ఏకం చేశారు. 1806లో పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం రద్దు అయ్యే వరకు ఇది నెపోలియన్ యుద్ధాల అంతటా నెపోలియను‌తో పోరాడుతూనే ఉంది. 1809 - 1813 మధ్య కాలంలో తప్ప, ఆస్ట్రియా మొదట రష్యా మీద దండయాత్ర సమయంలో నెపోలియన్‌తో పొత్తు పెట్టుకుంది. తరువాత ఆరవ సంకీర్ణ యుద్ధం మొదటి కొన్ని వారాలలో తటస్థంగా ఉంది. ఆస్ట్రియా దాని మిత్రదేశాలు యుద్ధంలో విజయం సాధించాయి. ఇది వియన్నా కాంగ్రెసుకు దారితీసింది. ఇది సామ్రాజ్యాన్ని 19వ శతాబ్దపు గొప్ప శక్తులలో ఒకటిగా తిరిగి ధృవీకరించింది.

హంగేరి రాజ్యం—రెగ్నం ఇండిపెండెన్సు‌గా—దాని స్వంత సంస్థలచే మిగిలిన సామ్రాజ్యం నుండి విడిగా నిర్వహించబడింది. 1866 ఆస్ట్రో-ప్రష్యను యుద్ధంలో ఆస్ట్రియా ఓడిపోయిన తర్వాత 1867 ఆస్ట్రో-హంగేరియను రాజీ ఆమోదించబడింది. ఇది హంగేరి రాజ్యం, ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్యాన్ని కలిపి ఆస్ట్రియా-హంగేరిగా ఏర్పరచింది.

చరిత్ర

[మార్చు]

పునాది

[మార్చు]

పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం స్వభావాన్ని రూపొందించే మార్పులు రాస్టాటు (1797–1799), రీజెన్సు‌బర్గు (1801–1803) లలో జరిగిన సమావేశాల సమయంలో జరిగాయి. 1803 మార్చి 24న ఇంపీరియలు రిసెసు (జర్మనీ; రీచ్సుడిప్యుటేషన్‌షాఫ్ట్స్‌క్లస్) ప్రకటించబడింది. దీని వలన ఎక్లెసియాస్టికలు స్టేటుల సంఖ్య 81 నుండి కేవలం 3కి ఫ్రీ ఇంపీరియలు సిటీసులను 51 నుండి 6కి తగ్గించారు. ఈ చర్య పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం పాత రాజ్యాంగాన్ని భర్తీ చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. కానీ అదే నెలలో ఫ్రెంచి వారు హనోవరు ఎలక్టరేటును ఆక్రమించుకోవడం, వివిధ పవిత్ర రోమను రాజ్యాలు ఫ్రాన్సు‌తో అనుకూలంగా పొత్తు లేదా వ్యతిరేకంగా పొత్తు పెట్టుకోవడంతో ఇంపీరియలు రిసెసు వాస్తవ పరిణామం సామ్రాజ్యం ముగింపుకు కారణం అయింది.[2] ఈ ముఖ్యమైన మార్పును పరిగణనలోకి తీసుకుని హోలీ రోమను చక్రవర్తి 2వ ఫ్రాన్సిసు తనకు, తన వారసులకు ఆస్ట్రియా చక్రవర్తి అనే బిరుదును సృష్టించుకున్నాడు. తద్వారా ఆస్ట్రియా 1వ ఫ్రాన్సిసు అయ్యాడు. పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం ముగింపును లేదా నెపోలియను పవిత్ర రోమను చక్రవర్తిగా చివరికి ప్రవేశాన్ని ముందుగానే ఊహించినందున తన రాజవంశం సామ్రాజ్య హోదాను కాపాడుకోవడానికి ఈ కొత్త బిరుదు, రాజ్యం సృష్టించబడ్డాయి. ఆ సంవత్సరం ప్రారంభంలో ఆయన ఫ్రెంచి చక్రవర్తి అనే బిరుదును స్వీకరించి మొదటి ఫ్రెంచి సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. ప్రారంభంలో 2/1వ ఫ్రాన్సిసు రెండు బిరుదులను కొనసాగించాడు కానీ 1806లో పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం సింహాసనాన్ని వదులుకున్నాడు.

ఈ కొత్త సామ్రాజ్యం లేదా "కైసెర్థం" (కైసరు-డం) హాబ్సు‌బర్గు రాచరికం అన్ని భూములను కలిగి ఉంది. అప్పటి వరకు ఇవి ఫ్రాన్సిసు, ఆయన పూర్వీకుల ఆధ్వర్యంలో వ్యక్తిగత యూనియను (ఒక సంయుక్త రాచరికం)లో చట్టబద్ధంగా ప్రత్యేక రాజ్యాలుగా ఉన్నాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం చట్టబద్ధంగా ఒకే రాజ్యం, అయితే దాని అంతర్భాగ భూముల విస్తృత నిర్మాణం, స్థితి మొదట్లో అవి మిశ్రమ రాచరికం కింద ఉన్నట్లే ఉన్నాయి. హంగేరి రాజ్యం స్థితి ద్వారా ఇది ప్రత్యేకంగా నిరూపించబడింది. ఇది పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యంలో ఎప్పుడూ భాగంగా కాని ఎల్లప్పుడూ ప్రత్యేక రాజ్యంగా పరిగణించబడే దేశం - 1790లో హంగేరి రాజ్యాంగంలో చేర్చబడిన 10వ ఆర్టికలు ద్వారా ఈ హోదా ధృవీకరించబడింది. రాజ్యాన్ని ఇండిపెండెన్సు‌గా అభివర్ణించారు. హంగేరి వ్యవహారాలు దాని స్వంత సంస్థలు (రాజు, ఆహారం) గతంలో ఉన్నట్లుగానే నిర్వహించబడ్డాయి; అందువల్ల దాని ప్రభుత్వంలో ఏ సామ్రాజ్య సంస్థలు పాల్గొనలేదు.[3][4]

1805లో ఫ్రెంచి జోక్యంతో సామ్రాజ్యంలో పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్య పతనం, పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం రద్దు వేగవంతమైంది. ఫ్రెంచి వారు ఆస్ట్రియను సైన్యాలను ఉల్ము వద్ద ఆస్టర్లిట్జు ఓడించి 1806 డిసెంబరు 6న ఆస్ట్రియను-ఫ్రెంచి యుద్ధ విరమణకు బలవంతం చేశారు. ఆస్ట్రియను నష్టాలు సామ్రాజ్య భూభాగాల పాలకులు ఫ్రెంచి‌తో పొత్తు పెట్టుకోవడానికి, ఉన్నత బిరుదులను పొందేందుకు, తరువాతి రోజులలో అధికారిక స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించడానికి ప్రోత్సహించాయి. ఉదాహరణకు; బవేరియాకు చెందిన మాక్సిమిలియను 4వ జోసెఫు, వుర్టెంబర్గు‌కు చెందిన 3వ ఫ్రెడెరికు, బాడెను‌కు చెందిన చార్లెసు ఫ్రెడెరికు.[5] 2వ ఫ్రాన్సిసు అవమానకరమైన ప్రెస్బర్గు ఒప్పందంకు అంగీకరించాడు. ఇది పాలకుల కొత్త బిరుదులను గుర్తించింది. నెపోలియను జర్మనీ మిత్రదేశాలకు, ఫ్రెంచి ఆధారిత రాజ్యం ఇటలీకు పెద్ద భూభాగాలను అప్పగించింది. ఆచరణలో దీని అర్థం దీర్ఘకాలంగా ఉన్న పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యాన్ని రద్దు చేయడం, జర్మనీ రాజ్యాల నెపోలియను నమూనా కింద పునర్వ్యవస్థీకరణ చేయడం. ఆ జర్మనీ రాజ్యాల మీద ఆస్ట్రియను వాదనలు మినహాయింపు లేకుండా త్యజించబడ్డాయి. 1806 జూలై 12న కాన్ఫెడరేషను ఆఫ్ ది రైను స్థాపించబడింది. దీనిలో 16 సార్వభౌమాధికారులు, ఫ్రెంచి ప్రభావంలో ఉన్న దేశాలు ఉన్నాయి. వాస్తవంగా పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యాన్ని అంతం చేసింది. 1806 ఆగస్టు 6న ఫ్రాన్సిసు పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం రద్దును ప్రకటించాడు. ఎందుకంటే నెపోలియను తన తర్వాత అధికారంలోకి రావాలని ఆయన కోరుకోలేదు.

హనోవరు (అధికారికంగా బ్రున్స్వికు-లూన్బర్గు) సాక్సే-లాను‌బర్గు డ్యూకు ఎలక్టరు కూడా అయిన యునైటెడు కింగ్‌డం 3వ జార్జి పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం రద్దును గుర్తించలేదు; 1801 నుండి అనేకసార్లు ఆక్రమించబడిన హనోవరు, లాన్బర్గు‌లు 1807లో ఫ్రెంచి రక్షిత రాజ్యం అయిన వెస్టు‌ఫాలియా రాజ్యంలో చేర్చబడ్డాయి. కానీ బ్రిటను ఫ్రాన్సు‌తో యుద్ధంలో ఉంది. వారి ఆక్రమణను గుర్తిస్తూ ఎటువంటి ఒప్పందం మీద సంతకం చేయలేదు. 4వ జార్జి, 4వ విలియం, హనోవరు రాజులుగా ఉన్న హనోవరు రాజ్యంను సృష్టించడం ద్వారా ఆయన వాదనలు తరువాత పరిష్కరించబడ్డాయి. వారసత్వం పురుష వంశంలో మాత్రమే ఉంటుంది. కాబట్టి విక్టోరియా రాణి బ్రిటిషు సింహాసనాన్ని అధిష్టించిన తర్వాత ఆమె మామ ఎర్నెస్టు అగస్టసు, హనోవరు రాజుగా విజయం సాధించారు. తద్వారా 1714 నాటి గ్రేటు బ్రిటను‌తో వ్యక్తిగత యూనియను ముగిసింది.

మెట్టెర్నిచు శకం

[మార్చు]

క్లెమెన్సు వాన్ మెటర్నిచు 1809లో విదేశాంగ మంత్రి అయ్యాడు. ఆయన 1821 నుండి 1848 వరకు 1వ ఫ్రాన్సిసు, ఆయన కుమారుడు 1వ ఫెర్డినాండు రెండింటిలోనూ రాష్ట్ర ఛాన్సలరు పదవిని కూడా నిర్వహించాడు. 1815–1848 కాలాన్ని "మెట్టెర్నిచు యుగం" అని కూడా పిలుస్తారు,[6] మెటర్నిచు హాబ్సు‌బర్గు రాచరికం విదేశాంగ విధానాన్ని నియంత్రించడంతో, యూరోపియను రాజకీయాలలో ప్రధాన ప్రభావాన్ని చూపింది. రాజకీయాల్లో ఆయన బలమైన సంప్రదాయవాద అభిప్రాయాలు, విధానానికి ప్రసిద్ధి చెందారు. విప్లవం, ఉదారవాదానికి వ్యతిరేకంగా విధానాలు ఉన్నాయి.[7] ఆయన అభిప్రాయం ప్రకారం, ఉదారవాదం అనేది చట్టబద్ధమైన విప్లవానికి ఒక రూపం.[8] సంపూర్ణ రాచరికం మాత్రమే సరైన ప్రభుత్వ వ్యవస్థ అని మెటర్నిచు విశ్వసించాడు.[6] ఐరోపాలో హాబ్సు‌బర్గు రాచరికం కొనసాగింపును నిర్ధారించడానికి ఈ భావన ఆయన విప్లవ వ్యతిరేక విధానాన్ని ప్రభావితం చేసింది. మెటర్నిచు అధికార సమతుల్య దౌత్యాన్ని పాటించేవాడు.[9] అంతర్జాతీయ వ్యవహారాల్లో హాబ్సు‌బర్గుల శక్తి, ప్రభావాన్ని కాపాడటానికి అంతర్జాతీయ రాజకీయ సమతుల్యతను కొనసాగించడం అతని విదేశాంగ విధానం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. నెపోలియను యుద్ధాల తరువాత 1815లో వియన్నా కాంగ్రెసు ప్రధాన వాస్తుశిల్పి మెటర్నిచు.[10] ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం వియన్నా కాంగ్రెసు నుండి ప్రధాన లబ్ధిదారుగా ఉంది. ఇది బ్రిటను, ప్రష్యా, రష్యాతో ఒక కూటమిని ఏర్పాటు చేసి క్వాడ్రపులు అలయన్సును ఏర్పాటు చేసింది.[7] ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం వియన్నా కాంగ్రెసు నుండి కొత్త భూభాగాలను కూడా పొందింది. దాని ప్రభావం జర్మనీ కాన్ఫెడరేషను ద్వారా ఉత్తరానికి, ఇటలీకి కూడా విస్తరించింది.[7] 1815లో వియన్నా కాంగ్రెసు కారణంగా, ఆస్ట్రియా జర్మనీ కాన్ఫెడరేషను‌లో ప్రముఖ సభ్యురాలు.[11] కాంగ్రెసు తరువాత ప్రధాన యూరోపియను శక్తులు భవిష్యత్తులో వివాదాలు లేదా విప్లవాలు సంభవించినప్పుడు సమావేశమై తీర్మానాలను చర్చించడానికి అంగీకరించారు. కాంగ్రెసు నిర్మాణంలో మెటర్నిచు ప్రధాన పాత్ర పోషించినందున ఈ సమావేశాలను "మెటర్నిచు కాంగ్రెసు" లేదా "మెటర్నిచు వ్యవస్థ" అని కూడా పిలుస్తారు. ఆస్ట్రియను విదేశాంగ మంత్రిగా మెటర్నిచు ఆధ్వర్యంలో, యూరోపియను విదేశాంగ వ్యవహారాలను పరిష్కరించడానికి ఇతర కాంగ్రెసు‌లు సమావేశమవుతాయి. వీటిలో ఐక్స్-లా-చాపెల్లె (1818), కార్ల్సు‌బాడ్ (1819), ట్రోప్పౌ (1820), లైబాచు (1821)మ్ వెరోనా (1822) కాంగ్రెస్‌లు ఉన్నాయి.[12] మెటర్నిచు కాంగ్రెసు‌లు యూరోపియను శక్తుల మధ్య రాజకీయ సమతుల్యతను కొనసాగించడం, విప్లవాత్మక ప్రయత్నాలను నిరోధించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. ఈ సమావేశాలు హింసను ఆశ్రయించకుండా విదేశీ సమస్యలు, వివాదాలను పరిష్కరించడం కూడా లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. ఈ సమావేశాల ద్వారా, ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యాన్ని సాంప్రదాయిక రాజకీయ దిశను కాపాడుకోవడంలో ఇలాంటి ఆసక్తి ఉన్న ఇతర యూరోపియను శక్తులతో పొత్తు పెట్టుకోవడం ద్వారా, మెటర్నిచు యూరోపియను రాజకీయాల మీద ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం ప్రభావాన్ని స్థాపించగలిగాడు. అలాగే, యూరోపియను శక్తుల మధ్య విప్లవాల భయాన్ని మెటర్నిచు ఉపయోగించాడు. దానిని ఆయన కూడా పంచుకున్నాడు కాబట్టి ఆయన యూరపు‌లో హాబ్సు‌బర్గుల భద్రత, ఆధిపత్యాన్ని స్థాపించగలిగాడు.[7]

మెటర్నిచు పాలనలో, ఆస్ట్రియను ఉత్తర ఇటలీ జర్మనీ రాష్ట్రాలలో జాతీయవాది తిరుగుబాట్లు బలవంతంగా అణిచివేయబడ్డాయి. స్వదేశంలో, విప్లవాత్మక, ఉదారవాద ఆదర్శాలను అణచివేయడానికి ఆయన ఇలాంటి విధానాన్ని అనుసరించాడు. విప్లవాత్మక, ఉదారవాద భావనలను అణచివేయడానికి విద్య, పత్రికా, ప్రసంగం మీద కఠినమైన సెన్సారు‌షిప్పు‌ను ఉపయోగించే 1819 కార్ల్సు ‌బాడ్ డిక్రీలను అతను ఉపయోగించాడు.[12] అశాంతిని తగ్గించడానికి మెటర్నిచు విస్తృత గూఢచారి నెట్వర్కు‌ను కూడా ఉపయోగించాడు.

చక్రవర్తి 1వ ఫ్రాన్సిసు పాలనలో విదేశాంగ విధానానికి సంబంధించి మెటర్నిచు చాలా స్వేచ్ఛగా పనిచేశాడు. ఫ్రాన్సిసు 1835లో మరణించాడు. ఈ తేదీ ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యంలో మెటర్నిచు ప్రభావం క్షీణించడాన్ని సూచిస్తుంది. ఫ్రాన్సిసు వారసుడు ఆయన కుమారుడు 1వ ఫెర్డినాండు. కానీ ఆయన ఆరోగ్య సమస్యలతో బాధపడ్డాడు. ఫెర్డినాండు ప్రవేశం హబ్సుబర్గు రాజవంశ వారసత్వాన్ని కాపాడింది. కానీ ఆయన పరిపాలించే సామర్థ్యం కలిగి లేడు.[7] ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం నాయకత్వం మెటర్నిచు 1వ ఫ్రాన్సిసు సోదరుడు ఆర్చుడ్యూకు లూయిసు, కౌంటు ఫ్రాంజు ఆంటను కోలోరాటులతో కూడిన రాష్ట్ర మండలికి బదిలీ చేయబడింది. తరువాత ఆయన ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్యం యొక్క మొదటి మంత్రి-అధ్యక్షుడు అయ్యారు. ఉదారవాద ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యంలో 1848 విప్లవాలు మెటర్నిచు రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది. మెటర్నిచు యథాతథ స్థితిని కొనసాగించడంలో, అంతర్జాతీయ వ్యవహారాలలో హబ్సుబర్గు ప్రభావాన్ని సాధించడంలో సాధించిన విజయాలకు గుర్తుండిపోతాడు.[12] మెటర్నిచు తరువాత వచ్చిన ఏ హబ్సుబర్గు విదేశాంగ మంత్రి కూడా ఇంత కాలం సామ్రాజ్యంలో ఇలాంటి పదవిని నిర్వహించలేదు లేదా యూరోపియను విదేశాంగ వ్యవహారాల మీద అంత విస్తృత ప్రభావాన్ని చూపలేదు.[13]

చరిత్రకారులు సాధారణంగా మెటర్నిచు యుగాన్ని స్థిరత్వ కాలంగా భావిస్తారు: ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం ఎటువంటి యుద్ధాలు చేయలేదు, ఎటువంటి తీవ్రమైన అంతర్గత సంస్కరణలకు లోనవలేదు.[14] అయితే దీనిని ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యంలో ఆర్థిక వృద్ధి, శ్రేయస్సు కాలంగా కూడా భావించారు.[15] 1843 నాటికి ఆస్ట్రియా జనాభా 37.5 మిలియన్లకు పెరిగింది. పట్టణ విస్తరణ కూడా జరిగింది. వియన్నా జనాభా 4,00,000కి చేరుకుంది. మెటర్నిచు యుగంలో, ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం కూడా స్థిరమైన ఆర్థిక వ్యవస్థను నిర్వహించింది. నెపోలియను యుద్ధాల తరువాత పెద్ద లోటు ఉన్నప్పటికీ, దాదాపు సమతుల్య బడ్జెటు‌ను చేరుకుంది.[16]

లీప్జిగు యుద్ధం తర్వాత విజయ ప్రకటన, జోహను పీటరు క్రాఫ్టు చే. కార్ల్ వాన్ స్క్వార్జెన్బర్గు ఆస్ట్రియా, ప్రుస్సియా మరియు రష్యా రాజులు లీప్జిగ్ యుద్ధం, 1813 తర్వాత

1848 విప్లవాలు

[మార్చు]

1848 మార్చి నుండి 1849 నవంబరు వరకు సామ్రాజ్యం విప్లవాత్మక ఉద్యమాలచే ప్రభావితమైంది. వాటిలో ఎక్కువ భాగం జాతీయవాద స్వభావం కలిగి ఉన్నాయి. అంతేకాకుండా ఉదారవాద, సోషలిస్టు ప్రవాహాలు సామ్రాజ్యం దీర్ఘకాలిక సంప్రదాయవాదాన్ని ప్రతిఘటించాయి. చాలా విప్లవ ప్రణాళికలు విఫలమైనప్పటికీ కొన్ని మార్పులు చేయబడ్డాయి; సేవ రాజ్యం రద్దు, సెన్సారు‌షిప్పు రద్దు ఆస్ట్రియాకు చెందిన 1వ ఫెర్డినాండు చేసిన వాగ్దానం వంటి ముఖ్యమైన శాశ్వత సంస్కరణలు మొత్తం సామ్రాజ్యం అంతటా ఒక రాజ్యాంగాన్ని అమలు చేస్తానని చెప్పబడ్డాయి.[17]

బాచు సంవత్సరాలు

[మార్చు]

1852లో స్క్వార్జెను‌బర్గు యువరాజు ఫెలిక్సు మరణించిన తర్వాత అంతర్గత వ్యవహారాల మంత్రి బారను అలెగ్జాండరు వాన్ బాచు ఆస్ట్రియా, హంగేరీలలో విధానాన్ని ఎక్కువగా నిర్దేశించాడు. బాచు ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యానికి పరిపాలనా అధికారాన్ని కేంద్రీకరించాడు. కానీ ఆయన పత్రికా స్వేచ్ఛను తగ్గించే ప్రతిచర్య విధానాలను కూడా ఆమోదించి ప్రజా విచారణలను రద్దు చేశాడు. తరువాత ఆయన సంపూర్ణవాదం (లేదా క్లెరికాలాబ్‌సోల్యూటిస్ట్) పార్టీకి ప్రాతినిధ్యం వహించాడు. ఇది 1855 ఆగస్టులో రోమను కాథలిక్కు చర్చికి విద్య, కుటుంబ జీవితం మీద నియంత్రణను ఇచ్చిన ఒప్పందంతో ముగిసింది. ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్య చరిత్రలో ఈ కాలం నియో-సంపూర్ణవాదం లేదా బాచు సంపూర్ణవాదం యుగం అని పిలువబడుతుంది.

బాచు వ్యవస్థ (బాచ్సు సిస్టం) అని పిలవబడే దాని మూలస్థంభాలు, అడాల్ఫు ఫిష్హోఫు మాటల్లో చెప్పాలంటే, నాలుగు "సైన్యాలు": నిలబడి ఉన్న సైనికుల సైన్యం, కార్యాలయ అధికారుల కూర్చున్న సైన్యం, మోకరిల్లిన పూజారుల సైన్యం, దొంగల దండు.జైళ్లు రాజకీయ ఖైదీలతో నిండి ఉన్నాయి. చెక్ జాతీయవాద “జర్నలిస్టు - రచయిత “కారెలు హవ్లిచెకు బోరోవ్స్కీ లాగా, బలవంతంగా బ్రిక్సెనుకి బహిష్కరించబడ్డాడు (1851–1855). ఈ బహిష్కరణ బోరోవ్స్కీ ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీసింది. ఆయన త్వరలోనే మరణించాడు. ఈ వ్యవహారం బాచుకు చెక్ లలో చాలా చెడ్డ పేరు తెచ్చిపెట్టింది. తదనంతరం చెక్ జాతీయ ఉద్యమం బలోపేతం కావడానికి దారితీసింది.

అయితే బాచు సడలించిన సైద్ధాంతిక అభిప్రాయాలు (నవ-సంపూర్ణవాదం కాకుండా) 1850లలో ఆర్థిక స్వేచ్ఛ గొప్ప పెరుగుదలకు దారితీశాయి. అంతర్గత కస్టమ్సు విధులు రద్దు చేయబడ్డాయి. రైతులు వారి భూస్వామ్య బాధ్యతల నుండి విముక్తి పొందారు.[18]

జర్మనీ సమాఖ్య నాయకురాలిగా, ఆస్ట్రియా మొదటి ష్లెస్విగు యుద్ధం (1848–1850)లో స్వచ్ఛంద సేవకులతో పాల్గొంది.[11]

సార్డినియా లోంబార్డీ–వెనిషియాను జయించడం కోసం ఫ్రాన్సు‌తో పొత్తు పెట్టుకుంది. 1859 సాయుధ పోరాటంలో ఆస్ట్రియా ఓడిపోయింది. విల్లాఫ్రాంకా ఒప్పందం, జ్యూరిచు ఒప్పందాలు, మిన్సియో నదికి తూర్పున ఉన్న మాంటోవానో అని పిలవబడే భాగాన్ని మినహాయించి, లొంబార్డీని తొలగించాయి.[19]

1859 తర్వాత

[మార్చు]

1861 రాజ్యాంగం ("ఫిబ్రవరి పేటెంట్"), హౌస్ ఆఫ్ లార్డ్స్ (హెరెన్‌హాస్), హౌసు ఆఫ్ డిప్యూటీసు (అబ్‌జెర్డ్‌నెటెన్‌హాస్)ను సృష్టించింది. కానీ రాచరికంలోని చాలా జాతీయులు అసంతృప్తితో ఉన్నారు.[20]

1864లో డెన్మార్కు‌తో రెండవ యుద్ధం తర్వాత, హోలు‌స్టెయిను ఆస్ట్రియను పరిపాలనలోకి వచ్చింది. ష్లెస్విగు లాయెను‌బర్గు ప్రష్యను పరిపాలనలోకి వచ్చాయి. కానీ అంతర్గత ఇబ్బందులు కొనసాగాయి.[21] 17 ప్రావిన్సులలో పార్లమెంటు స్థానంలో డైటు‌లు వచ్చాయి. హంగేరియన్లు స్వయంప్రతిపత్తి కోసం ఒత్తిడి చేశారు. వెనిటియా ఇప్పుడు ఏకీకృత ఇటలీచే ఆకర్షించబడింది.

ఆస్ట్రియను సైన్యం 1866 ఆస్ట్రో-ప్రష్యను యుద్ధంలో ఓడిపోయి జర్మనీ కాన్ఫెడరేషను రద్దు చేయబడిన తర్వాత 1867 ఆస్ట్రో-హంగేరియను రాజీ ఆమోదించబడింది. ఈ చట్టం ద్వారా, హంగేరి రాజ్యం, ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్యం రెండు వేర్వేరు సంస్థలుగా సమాన ప్రాతిపదికన కలిసి ఆస్ట్రియా-హంగేరి ద్వంద్వ రాచరికాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.

విదేశీ విధానం

[మార్చు]
మెట్టర్నిచు వెల్లింగ్టను, టాలీరాండు, వియన్నా కాంగ్రెసు, 1815]లో మరొక యూరోపియను దౌత్యవేత్తతో కలిసి ఉన్నారు.

నెపోలియన్ యుద్ధాలు 1804 నుండి 1815 వరకు ఆస్ట్రియను విదేశాంగ విధానాన్ని ఆధిపత్యం చేశాయి. ఆస్ట్రియను సైన్యం ఫ్రెంచి ఎదుర్కోవాల్సిన అత్యంత బలీయమైన శక్తులలో ఒకటి. ప్రష్యా 1795 ఏప్రిల్ 5న ఫ్రాన్సు‌తో శాంతి ఒప్పందం మీద సంతకం చేసిన తర్వాత, ఆస్ట్రియా దాదాపు పది సంవత్సరాల పాటు నెపోలియను ఫ్రాన్సుతో ప్రధాన యుద్ధ భారాన్ని మోయవలసి వచ్చింది. ఇది ఆస్ట్రియను ఆర్థిక వ్యవస్థ మీద తీవ్ర భారాన్ని మోపింది. యుద్ధాన్ని బాగా జనాదరణ లేకుండా చేసింది. అందువల్ల చక్రవర్తి 1వ ఫ్రాన్సిసు నెపోలియను మీద ఎక్కువ కాలం యుద్ధంలో పాల్గొనడానికి నిరాకరించాడు. మరోవైపు 1వ ఫ్రాన్సిసు ఫ్రాన్సు మీద ప్రతీకారం తీర్చుకునే అవకాశం కోసం కుట్రలు చేస్తూనే ఉన్నాడు. 1804 నవంబరులో రష్యను సామ్రాజ్యంతో రహస్య సైనిక ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాడు. 1వ ఫ్రాన్సు ‌మీద కొత్త యుద్ధం జరిగితే పరస్పర సహకారాన్ని నిర్ధారించడం ఈ సమావేశం ఉద్దేశించబడింది.[22]

మూడవ కూటమిలో చేరడానికి ఆస్ట్రియన్ల అయిష్టతను బ్రిటిషు సబ్సిడీలు అధిగమించాయి. కానీ ఆస్టర్లిట్జు యుద్ధంలో నిర్ణయాత్మక ఓటమి తర్వాత ఆస్ట్రియన్లు మళ్ళీ యుద్ధం నుండి వైదొలిగారు. ఆస్ట్రియను బడ్జెటు యుద్ధకాల ఖర్చులతో బాధపడినప్పటికీ, దాని అంతర్జాతీయ స్థానం గణనీయంగా దెబ్బతినప్పటికీ, ప్రెసు‌బర్గు అవమానకరమైన ఒప్పందం సైన్యాన్ని, ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడానికి పుష్కలంగా సమయాన్ని అందించింది. అంతేకాకుండా ప్రతిష్టాత్మకమైన ఆర్చుడ్యూకు చార్లెసు జోహాను ఫిలిపు వాన్ స్టేడియను ఫ్రాన్సు‌తో మరింత యుద్ధం చేయాలనే లక్ష్యాన్ని ఎప్పుడూ వదులుకోలేదు.

1812లో ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం

ఆస్ట్రియాకు చెందిన ఆర్చుడ్యూకు చార్లెసు కౌన్సిలు ఆఫ్ వార్ అధిపతిగా, ఆస్ట్రియను సైన్యానికి కమాండరు ఇన్ చీఫు‌గా పనిచేశాడు. విస్తరించిన అధికారాలతో ఆయన మరొక యుద్ధానికి సంసిద్ధంగా ఆస్ట్రియను సైన్యాన్ని సంస్కరించాడు. నెపోలియను ఫ్రాన్సు‌లో తన ఆస్తులను జప్తు చేసిన అనుభవం కారణంగా విదేశాంగ మంత్రి జోహను ఫిలిపు వాన్ స్టేడియను వ్యక్తిగతంగా నెపోలియను‌ను ద్వేషించాడు. అదనంగా 1వ ఫ్రాన్సిసు మూడవ భార్య, ఆస్ట్రియా-ఎస్టే మరియా లుడోవికా, కొత్త యుద్ధాన్ని ప్రారంభించడానికి స్టేడియను ప్రయత్నాలతో ఏకీభవించింది. పారిసు‌లో ఉన్న క్లెమెన్సు వెంజెలు వాన్ మెట్టర్నిచు, ఫ్రాన్సు ‌మీద యుద్ధం విషయంలో జాగ్రత్తగా ముందుకు సాగాలని పిలుపునిచ్చింది. 1808 జూలై 27న స్పెయిను‌లో జరిగిన బైలెను యుద్ధంలో ఫ్రెంచి సైన్యం ఓటమి యుద్ధానికి దారితీసింది. 1809 ఏప్రిల్ 9న 1,70,000 మంది పురుషులతో కూడిన ఆస్ట్రియను దళం బవేరియా మీద దాడి చేసింది.[23]

ఆస్ట్రియను సైన్యం—ముఖ్యంగా మారెంగో, ఉల్ము, ఆస్టరు‌లిట్జు, వాగ్రాం యుద్ధాలలో—సైనిక పరాజయాలు ఉన్నప్పటికీ తత్ఫలితంగా విప్లవాత్మక నెపోలియను యుద్ధాల అంతటా (1797లో కాంపో ఫార్మియో ఒప్పందాలు. 1801లో లూను‌విల్లే ఒప్పందం ప్రెసు‌బర్గు 1806లో స్కోను‌బ్రను 1809లో) 1813–14 యుద్ధాలలో నెపోలియను‌ను పడగొట్టడంలో ఆస్ట్రియా నిర్ణయాత్మక పాత్ర పోషించింది. ఇది 1815లో ఫ్రాన్సు మీద‌ రెండవ దండయాత్రలో పాల్గొంది. దక్షిణ ఇటలీలో మురాతు పాలనను అంతం చేసింది.

నెపోలియను యుద్ధాల చివరి కాలంలో మెట్టర్నిచు ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యంలో విదేశాంగ విధానం మీద పెద్ద స్థాయిలో ప్రభావాన్ని చూపారు. ఈ విషయాన్ని చక్రవర్తి నామమాత్రంగా నిర్ణయించాడు. మెటర్నిచు మొదట ఫ్రాన్సు‌తో పొత్తుకు మద్దతు ఇచ్చాడు. నెపోలియను 1వ ఫ్రాన్సిసు కుమార్తె మేరీ-లూయిసు మధ్య వివాహాన్ని ఏర్పాటు చేశాడు; అయితే 1812 పోరాటం నాటికి ఆయన నెపోలియను పతనం అనివార్యతను గ్రహించి ఆస్ట్రియాను ఫ్రాన్సు‌ మీద యుద్ధానికి తీసుకెళ్లాడు. వియన్నా కాంగ్రెసులో మెటర్నిచు ప్రభావం గొప్పది. ఆయన ఐరోపాలో ప్రధాన రాజనీతిజ్ఞుడిగా మాత్రమే కాకుండా 1848 వరకు సామ్రాజ్యం వాస్తవిక పాలకుడిగా కూడా మారాడు - విప్లవాల సంవత్సరం - ఉదారవాదం పెరుగుదల ఆయన రాజకీయ పతనానికి సమానం అయింది. దీని ఫలితంగా 1815 తర్వాత ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం గొప్ప శక్తులలో ఒకటిగా చూడబడింది. కానీ ఇటలీ, జర్మనీలలో ఒక ప్రతిచర్యాత్మక శక్తిగా, జాతీయ ఆకాంక్షలకు అడ్డంకిగా కూడా చూడబడింది.[24]

ఈ సమయంలో మెటర్నిచు జర్మను కాన్ఫెడరేషనులో ప్రుస్సియా, తక్కువ జర్మనీ రాష్ట్రాలు, ఆస్ట్రియా మధ్య విస్తృతమైన సమతుల్యతను కొనసాగించగలిగాడు. ఆయన ప్రయత్నాలకు ధన్యవాదాలు, ఆస్ట్రియా మొత్తం జర్మనీని పర్యవేక్షిస్తూ ప్రుస్సియాతో సీనియరు భాగస్వామిగా చూడబడింది. ఇంకా నెపోలియను తర్వాత సంవత్సరాల్లో ఫ్రాన్సు బలహీనపడటాన్ని మెటర్నిచు వ్యతిరేకించాడు. పారిసు‌లో కొత్త రాచరికాన్ని రష్యాను దూరంగా ఉంచడంలో ప్రభావవంతమైన సాధనంగా భావించాడు. 1815 నుండి 1848 వరకు మెట్టర్నిచు ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్య విదేశాంగ విధానాన్ని, నిజానికి యూరపు మానసిక స్థితిని నడిపించాడు. చాలా ప్రధాన శక్తులలో పెరుగుతున్న ఉదారవాద. రాడికలు ఉద్యమాలు ఉన్నప్పటికీ ఖండంలో శాంతిని కాపాడగలిగాడు. 1848లో ఆయన రాజీనామా ఆస్థానంలో మితవాదులు వీధులలో విప్లవకారులు బలవంతంగా చేయడం వలన రాచరికం అంతటా విప్లవాలు వ్యాప్తి చెందడానికి కారణం కావచ్చు. మెటర్నిచు నిష్క్రమణ ఆస్ట్రియా, హంగేరిలో ఉదారవాద వర్గాలను ధైర్యం చేసిందని నిర్దేశించబడింది. కానీ దీనిని ఖచ్చితంగా నిర్ధారించలేము.

క్రిమియను యుద్ధం సమయంలో ఆస్ట్రియా రష్యా పట్ల శత్రు తటస్థత విధానాన్ని కొనసాగించింది. యుద్ధానికి వెళ్లకపోయినా ఆంగ్లో-ఫ్రెంచి సంకీర్ణానికి మద్దతు ఇచ్చింది. రష్యాతో తన పొత్తును వదులుకున్న ఆస్ట్రియా, యుద్ధం తరువాత దౌత్యపరంగా ఒంటరిగా మారింది. ఇది 1859 ఫ్రాంకో-ఆస్ట్రియను యుద్ధంలో రష్యా జోక్యం చేసుకోకపోవడానికి దోహదపడింది. దీని అర్థం ఇటలీలో ఆస్ట్రియను ప్రభావం ముగిసింది; 1866 ఆస్ట్రో-ప్రష్యను యుద్ధంలో జర్మనీ మాట్లాడే చాలా దేశాలలో దాని ప్రభావాన్ని కోల్పోయింది.[25]

రాజ్యాంగ భూములు

[మార్చు]
ఆస్ట్రియన్ సామ్రాజ్యం, 1816 మరియు 1859 మధ్య (సైనిక సరిహద్దు చూపబడలేదు)
ఆస్ట్రియన్ సామ్రాజ్యం, 1866 మరియు 1867లో
1855లో ఆస్ట్రియన్ సామ్రాజ్యం యొక్క ఎథ్నోగ్రాఫిక్ కూర్పు

1815 వియన్నా కాంగ్రెసు తర్వాత ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం కిరీట భూములు, విప్లవాలు 1848 నుండి 1860 వరకు అక్టోబరు డిప్లొమా:

  • ఆర్చుడచీ ఆఫ్ ఆస్ట్రియా (ఆర్చ్‌డచీ ఆఫ్ ఆస్ట్రియా)
    • లోయరు ఆస్ట్రియా (ఆర్చ్‌డచి ఆఫ్ ఆస్ట్రియా అండరు డెర్ ఎన్న్సు)
    • అప్పరు ఆస్ట్రియా (ఆర్చ్‌డ్యూచీ ఆఫ్ ఆస్ట్రియా)
  • డచీ ఆఫ్ సాల్జు‌బర్గు (డచీ ఆఫ్ సాల్జు‌బర్గు),1815–1850 సాల్జాచు జిల్లా (సాల్జాచు జిల్లా) ఎగువ ఆస్ట్రియా
  • డచీ ఆఫ్ స్టైరియా (డచీ ఆఫ్ స్టైరియా)
  • ప్రిన్సులీ కౌంటీ ఆఫ్ టైరోలుతో వోరార్లు‌బర్గు (వోరార్లు‌బర్గు భూమితో టైరోల్ ప్రిన్స్లీ కౌంటీ), 1861గా ఉపవిభజన చేయబడింది
  • ఇల్లిరియా రాజ్యం (1816–1849), 1849/1850లో ఉపవిభజన చేయబడింది:
    • కారింథియా రాజ్యం
    • కార్నియోలా డచీ
    • ఆస్ట్రియను లిటోరలు
      • గోరిజియా, గ్రాడిస్కా ప్రిన్స్లీ కౌంటీ
      • ట్రీస్టే సామ్రాజ్య స్వేచ్ఛా నగరం
      • ఇస్ట్రియా మార్గ్రావియేటు
  • బోహేమియను కిరీటం భూములు
    • బోహేమియా రాజ్యం
    • మొరావియా మార్గ్రావియేటు
    • ఆస్ట్రియను సిలేసియా
    • సిలేసియా డచీతో
    • బుకోవినా డచీ 1850లో విడిపోయింది
    • డాల్మాటియా రాజ్యం
    • హంగేరి రాజ్యం (1538–1867)
    • క్రొయేషియా రాజ్యం (క్రొయేషియా రాజ్యం)
    • రాజ్యం స్లావోనియా (స్లావోనియా రాజ్యం)
    • దాని భూభాగంతో కూడిన ఫియుమే నగరం (భూభాగంతో కూడిన ఫియుమే నగరం), 1779 నుండి హంగేరి కింద కార్పస్ సెపరేటం; 1809 నుండి ఫ్రెంచి ఇల్లిరియను ప్రావిన్సులలో భాగం, ఆపై ఇల్లిరియా రాజ్యం; 1822లో హంగేరీకి పునరుద్ధరించబడింది; క్రొయేషియాకు 1849
  • 1859/1866లో కోల్పోయిన లోంబార్డి–వెనెటియా (లొంబార్డో-వెనీషియను రాజ్యం) రాజ్యం
  • ట్రాన్సిల్వేనియా గ్రాండు ప్రిన్సిపాలిటీ (1711–1867)
  • 1849 నుండి సెర్బియా వోయివోడెషిపు, టెమెష్వారు బనాటు (సెర్బియా టెమెషరు బనాటు), 1860లో హంగేరీ, స్లావోనియాలో విలీనం అయ్యాయి
    • సెర్బియను వోజ్వోడినా, 1848/49 నాటి వాస్తవ స్వయంప్రతిపత్తి సంస్థ, అధికారికంగా గుర్తించబడలేదు
    • టెమెష్వారు బనాటు (బనాటు)
  • సైనిక సరిహద్దు (సైనిక సరిహద్దు)
    • క్రొయేషియను సైనిక సరిహద్దు (క్రొయేషియన్ సైనిక సరిహద్దు)
    • స్లావోనియను సైనిక సరిహద్దు (స్లావోనియన్ సైనిక సరిహద్దు)
    • బనాటు సైనిక సరిహద్దు (బనాట్ సైనిక సరిహద్దు)
    • బనాటు సైనిక సరిహద్దు (బనాట్ సైనిక సరిహద్దు) ఫ్రాంటియరు)
    • ట్రాంసిల్వేనియను మిలిటరీ ఫ్రాంటియరు (సీబెన్‌బర్గర్ మిలిటరీ ఫ్రాంటియర్) 1853లో ట్రాన్సిల్వేనియాలో విలీనం అయింది

ఫర్థరు ఆస్ట్రియా (నేటి ఫ్రాన్సు, జర్మనీ, స్విట్జర్లాండు‌లో) పాత హాబ్సు‌బర్గు ఆస్తులు 1805 ప్రెసు‌బర్గు శాంతి ఒప్పందంలో ఇప్పటికే కోల్పోయాయి.

1850 నుండి క్రొయేషియా, స్లోవేనియా, మిలిటరీ ఫ్రాంటియరు విభజించబడిన ప్రాంతీయ, సైనిక పరిపాలన, ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే దేశాన్ని ఏర్పరచాయి.[26]

పరిపాలనాపరంగా, హంగేరీ, క్రొయేషియా, స్లావోనియా, ట్రాన్సిల్వేనియా, లొంబార్డి-వెనిటియా, మిలిటరీ ఫ్రాంటియరు మినహా చాలా క్రౌన్ భూములు క్రీసు ('వృత్తాలు')గా విభజించబడ్డాయి. ఇది 18వ శతాబ్దంలో మరియా థెరిసా కింద ప్రవేశపెట్టబడిన పరిపాలనా విభాగం. 1848 విప్లవాలు తర్వాత ఆధునిక-శైలి రాజకీయ జిల్లాలను (క్రీస్తో పాటు) ప్రవేశపెట్టడానికి ఒక సంక్షిప్త ప్రయత్నం జరిగింది.[27] కానీ 1853/54లో బాచు సంస్కరణలు[28] బదులుగా వృత్తాలు బాధ్యతలను అధీన పరిపాలనా జిల్లాలు ('ఆఫీసు జిల్లాలు') మధ్య అప్పగించే వ్యవస్థను స్థాపించారు. ఈ వ్యవస్థ 1867 వరకు కొనసాగింది.

1848 తర్వాత సంస్కరణల సమయంలో, ట్రాన్సిల్వేనియా కూడా 1851లో క్రెయిసుగా విభజించబడింది[29] (1854లో తిరిగి విభజించబడింది[30]); సెర్బియా వోయివోడెషిపు, టెమెష్వారు బనాటు కూడా క్రెయిసుగా విభజించబడ్డాయి.[31]

విద్య

[మార్చు]

సామ్రాజ్యంలో ఉన్నత విద్యకు జర్మనీ ప్రాథమిక భాష.[32]

ఆర్థిక వ్యవస్థ

[మార్చు]
దిగుమతి - ఎగుమతి (ఫ్లోరిన్లలో)
కాలం దిగుమతి ఎగుమతి
వార్షిక సగటు (1823–1828)[33] 88,650,219[33] 95,905,780[33]
వార్షిక సగటు (1830–1835)[33] 102,835,341[33] 111,246,215[33]
1837[33] 120,897,761[33] 119,621,758[34]

యుద్ధం ఆస్ట్రియా ఆర్థిక వ్యవస్థను కుంగదీసింది.[34] 1823–37 సంఖ్యల ఆధారంగా ఆస్ట్రియను విదేశీ వాణిజ్యం ఫ్రాన్సు‌లో మూడింట ఒక వంతు, గ్రేటు బ్రిటను‌లో ఐదవ వంతు.[34] ప్రత్యక్ష పన్ను నికర 4,71,59,168, అందులో 3,75,99,496 భూమి పన్ను (1842).[35]

జనాభా

[మార్చు]

ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యం బహుళజాతి, బహుళ జాతితో కూడి ఉండేది, జర్మన్లు, హంగేరియన్లు (హంగేరీ రాజ్యంలో ఒక భాగం), స్లావ్‌లు (చెక్‌లు, పోల్స్, రుథేనియన్లు, క్రొయేట్స్, స్లోవాక్‌లు, సెర్బ్‌లు, స్లోవేనియన్లు), రొమేనియన్లు, తక్కువ సంఖ్యలో ఇతర జాతి సమూహాలు ఉండేవి. డాక్టరు బెచెరు గణాంకాల ప్రకారం 1840లో జనాభా సంఖ్య 3,69,50,401.[36] 1842లో గణాంకాల అంచనా ప్రకారం 3,55,00,000.[36] స్లావు‌లు 16 మిలియన్లుగా అంచనా వేయబడ్డారు. డానుబేకు ఉత్తరాన దాదాపు 12 మిలియన్లు, దక్షిణాన 4 మిలియన్లు.[37] జర్మన్లు ​​6.5 మిలియన్లుగా అంచనా వేయబడ్డారు. వీరిలో 3 మిలియన్లు అప్పరు, లోయరు ఆస్ట్రియా, టైరోలు, స్టైరాలో సగం, మిగిలినవారు ఇతర ప్రావిన్సులలో చెల్లాచెదురుగా ఉన్నారు.[38] హంగేరియన్లు 5.5 మిలియన్లుగా అంచనా వేయబడ్డారు.[38] లోంబార్డి, వెనిసు, దక్షిణ టైరోలు, దక్షిణ ఇల్లిరియాలో ఇటాలియన్లు సుమారు 4.6 మిలియన్లు ఉన్నారు.[39] హంగేరి, ట్రాన్సిల్వేనియాలో వల్లాచియన్లు సుమారు 15,60,000 మంది ఉన్నారు.[39]

19వ శతాబ్దం మధ్యలో ఎథ్నోగ్రాఫికు రచనలు వోల్కు (జాతి సమూహం) కు పర్యాయపదంగా జాతీయత (జాతీయత) అనే పదాన్ని ఉపయోగించాయి.[40] రాచరికం ప్రజలకు ఉపయోగించిన వివిధ పదాలు నేషను, వోల్కు, వోల్కర్సు‌చాఫ్టు, ఉత్పన్నాలు వోల్కు‌స్టాం, వోల్క్సుగ్రూపు.[41]

విప్లవాలు 1848 ఆస్ట్రియను సామ్రాజ్యంలో మైనారిటీలు రాచరికానికి వ్యతిరేకంగా విప్లవం లేదా రాచరికానికి మద్దతు ఇవ్వడం మధ్య పక్షాలను ఎంచుకున్నారు. హంగేరీ తిరుగుబాటు చేసినప్పుడు రాజ్యంలోని క్రొయేషియన్లు, సెర్బులు రొమేనియన్లు రాచరికానికి మద్దతు ఇచ్చారు.

చిత్రమాలిక

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. October Diploma
  2. మూస:సైట్ బుక్
  3. మూస:ఉల్లేఖనం
  4. József Zachar, ఆస్టర్లిట్జ్, 1805. డిసెంబరు 2. ఎ హారోమ్ సిసాజర్ సిసటాజా – మాగ్యార్ స్జెమ్మెల్ Archived 2019-12-22 at the Wayback Machine,మూస:డెడ్ లింక్ దీనిలో: Eszmék, forradalmak, háborúk. Vadász Sándor 80 éves, ELTE, బుడాపెస్ట్, 2010 p. 557
  5. మూస:సైట్ వెబ్
  6. 6.0 6.1 స్కెడ్, అలాన్. హాబ్స్‌బర్గ్ సామ్రాజ్యం క్షీణత మరియు పతనం, 1815–1918. లండన్: లాంగ్‌మన్, 1989. ప్రింట్.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 జెలావిచ్ 1975, p. ?.
  8. టంకర్, హునర్. "మెట్టెర్నిచ్ మరియు ఆధునిక యుగం." కళలు–సంస్కృతి. డైలీ న్యూస్, 6 సెప్టెంబర్ 1996. 24 మార్చి 2015.
  9. సోఫ్కా, జేమ్స్ R. "మెట్టెర్నిచ్ యొక్క యూరోపియన్ ఆర్డర్ సిద్ధాంతం: 'శాశ్వత శాంతి' కోసం ఒక రాజకీయ ఎజెండా." ది రివ్యూ ఆఫ్ పాలిటిక్స్ 60.01 (1998): 115.
  10. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; Sofka, James R 1998 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  11. 11.0 11.1 ఆస్ట్రియా మరియు లొంబార్డీ-వెనిషియా రద్దుల హ్యాండ్‌బుక్ 1850–1864 పోస్టేజ్ స్టాంపు ఇష్యూస్, ఎడ్విన్ ముల్లెర్, 1961.
  12. 12.0 12.1 12.2 ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; Sked, Alan 1918 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  13. Jelavich 1975, p. ?.
  14. క్రాంక్‌షా, ఎడ్వర్డ్. హబ్స్‌బర్గ్ హౌస్ పతనం. న్యూయార్క్: వైకింగ్, 1963మూస:పేజీ అవసరం
  15. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; క్రాంక్‌షా, ఎడ్వర్డ్ 1963 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  16. "మెటర్నిచ్ యుగంలో ఆస్ట్రియా చరిత్ర, ఆస్ట్రియా." మెటర్నిచ్ యుగంలో ఆస్ట్రియా చరిత్ర, ఆస్ట్రియా చరిత్ర. N.p., n.d. వెబ్. 24 మార్చి 2015.
  17. "ఫెర్డినాండ్ (I) | జీవిత చరిత్ర, పాలన, & వాస్తవాలు | బ్రిటానికా". www.britannica.com (in ఇంగ్లీష్). 2024-04-15. Retrieved 2024-05-28.
  18. Gilman, D. C.; Peck, H. T.; Colby, F. M., eds. (1905). "Bach, Alexander, Baron" . New International Encyclopedia (1st ed.). New York: Dodd, Mead.
  19. ముల్లెర్ 1961, హిస్టారికల్ డేటా, పేజీ H5.
  20. "February Patent | ఆస్ట్రియన్ చరిత్ర | బ్రిటానికా". www.britannica.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-05-28.
  21. ముల్లెర్ 1961, పేజీ H6.
  22. గుంథర్ రోథెన్‌బర్గ్, నెపోలియన్ యొక్క గొప్ప విరోధులు: ఆర్చ్‌డ్యూక్ చార్లెస్ మరియు ఆస్ట్రియన్ సైన్యం, 1792–1814 (ఇండియానా UP, 1982).
  23. రాబర్ట్ గోయెట్జ్, 1805, ఆస్టర్‌లిట్జ్: నెపోలియన్ మరియు మూడవ కూటమి నాశనం (2005).
  24. జోసెఫిన్ బంచ్ స్టెర్న్స్, నెపోలియన్‌ను అణగదొక్కడంలో మెట్టర్నిచ్ పాత్ర (యూనివర్సిటీ ఆఫ్ ఇల్లినాయిస్ ప్రెస్, 1948).
  25. Figes, Orlando (2010). Crimea: The Last Crusade. London: Allen Lane. p. 433. ISBN 978-0-7139-9704-0.
  26. "నజ్నోవిజే దోబా హ్రవాత్స్కే పోవ్జెస్టి (ఆర్. హోర్వత్)/ప్రెలోమ్ – ఉగార్స్‌కోమ్ Wikizvor". hr.wikisource.org. Retrieved 15 జూన్ 2019.
  27. జూన్ 26, 1849 నాటి చట్టం, RGBl. 295/1849: "రాజకీయ పరిపాలనా అధికారుల సంస్థకు ప్రాథమిక సూత్రాలను ఆమోదించే 26 జూన్ 1849 నాటి ఇంపీరియల్ తీర్మానం". ÖNB-ALEX – Historische Rechts- und Gesetztexte Online (in జర్మన్). 1849-06-26. Retrieved 2023-07-05.
  28. 19 జనవరి 1853 నాటి చట్టం, RGBl. 10/1853: "జనవరి 19, 1853 నాటి అంతర్గత, న్యాయం, ఆర్థిక మంత్రుల ఆర్డినెన్స్, దీని ద్వారా జిల్లా కార్యాలయాలు, కౌంటీ అధికారులు, గవర్నరేటు‌ల స్థాపన, ప్రభావం మీద కోర్టుల స్థాపన, క్రమబద్ధమైన జీతాలు, ఆహార తరగతుల పథకంపై, అలాగే ఎన్స్, బోహేమియా, మొరావియా, సిలేసియా, గలిసియా, లోడోమెరియాతో క్రాకో, బుకోవినా, సాల్జ్‌బర్గ్, టైరోల్‌తో వోరార్ల్‌బర్గ్, స్టైరియా, కారింథియా, కార్నియోలా, గోరిజియా, గ్రాడిస్కా, ఇస్ట్రియాతో ట్రీస్టే, డాల్మాటియా, క్రొయేషియా, స్లావోనియా, ట్రాన్సిల్వేనియా, సెర్బియన్ వోయివోడెషిప్‌తో అత్యున్నత తీర్మానాలు ఆమోదించబడ్డాయి. బనాటే, ప్రకటించబడుతుంది". ÖNB-ALEX – Historische Rechts- und Gesetztexte Online (in జర్మన్). 1853-01-19. Retrieved 2023-07-05.
  29. "1851 మే 12న అంతర్గత వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క ఆర్డినెన్స్, దీని ద్వారా, మే 12, 1851న సుప్రీం తీర్మానాన్ని అనుసరించి, గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ ట్రాన్సిల్వేనియాలో రాజకీయ పరిపాలన యొక్క సంస్థ ప్రకటించబడింది". Reichs-Gesetz-Blatt für das Kaiserthum Österreich (in జర్మన్). 1851-05-12. Retrieved 2023-07-05 – via ÖNB-ALEX – Historische Rechts- und Gesetztexte Online.
  30. "గ్రాండ్ డచీ ట్రాన్సిల్వేనియా యొక్క రాజకీయ మరియు న్యాయ సంస్థకు సంబంధించిన జూన్ 4, 1854 నాటి అంతర్గత, న్యాయం మరియు ఆర్థిక మంత్రుల ఆర్డినెన్స్". ఆస్ట్రియన్ సామ్రాజ్యం కోసం ఇంపీరియల్ లా గెజిట్ (in జర్మన్). 1854-06-04. Retrieved 2023-07-05 – via ÖNB-ALEX – హిస్టారికల్ లీగల్ అండ్ స్టాట్యూటరీ టెక్స్ట్స్ ఆన్‌లైన్.
  31. "సెర్బియన్ వోయివోడెషిప్ మరియు టెమెష్వార్ బనాట్ యొక్క రాజకీయ మరియు న్యాయ సంస్థకు సంబంధించి ఫిబ్రవరి 1, 1854న అంతర్గత, న్యాయం మరియు ఆర్థిక మంత్రుల ఆర్డినెన్స్". Reichs-Gesetz-Blatt für das Kaiserthum Österreich (in జర్మన్). 1854-02-01. Retrieved 2023-07-05 – via ÖNB-ALEX – Historische Rechts- und Gesetztexte Online.
  32. స్ట్రాస్, జోహన్. "లాంగ్వేజ్ అండ్ పవర్ ఇన్ ది లేట్ ఒట్టోమన్ ఎంపైర్" (చాప్టర్ 7). ఇన్: మర్ఫీ, రోడ్స్ (ఎడిటర్). ఇంపీరియల్ లినేజెస్ అండ్ లెగసీస్ ఇన్ ది ఈస్ట్రన్ మెడిటరేనియన్: రికార్డింగ్ ది ఇంప్రింట్ ఆఫ్ రోమన్, బైజాంటైన్ అండ్ ఒట్టోమన్ రూల్ (వాల్యూం. 18 ఆఫ్ బర్మింగ్‌హామ్ బైజాంటైన్ అండ్ ఒట్టోమన్ స్టడీస్). రౌట్‌లెడ్జ్, 2016. ISBN 978-1317118442. Google Books PT196.
  33. 33.0 33.1 33.2 33.3 33.4 33.5 33.6 33.7 బాన్‌ఫీల్డ్ 1842, p. 565.
  34. 34.0 34.1 34.2 Banfield 1842, p. 565.
  35. Banfield 1842, p. 566.
  36. 36.0 36.1 Banfield 1842, p. 223.
  37. Banfield 1842, p. 224.
  38. 38.0 38.1 Banfield 1842, p. 227.
  39. 39.0 39.1 బాన్‌ఫీల్డ్ 1842, p. 227.
  40. మూస:సైట్ జర్నల్
  41. ""యూరప్ ఇన్ మినీచర్" 1848 - 1849 విప్లవం వరకు గణాంకాలు మరియు స్వదేశ అధ్యయనాలలో హంగేరి యొక్క జాతి వైవిధ్యం యొక్క ప్రాతినిధ్యాలు". SAV.


ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/> ట్యాగు కనబడలేదు