ఉజ్రా బట్
ఉజ్రా బట్ (22 మే 1917-31 మే 2010) భారత ఉపఖండం నాటక వ్యక్తిత్వం, 1964లో పాకిస్తాన్ వెళ్లారు.[1] ఆమె థియేటర్, బాలీవుడ్ చలనచిత్ర నటి జోహ్రా సెహగల్ సోదరి, ఆమెలా కాకుండా, భారతదేశంలో నివసించారు.[1]
1937లో ప్రారంభించి, సాంప్రదాయ అడ్డంకులను అధిగమించి, ఆమె, ఆమె సోదరి ఉదయ్ శంకర్ బ్యాలెట్ కంపెనీ నటులు, నృత్యకారులుగా చేరి యూరప్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ అంతటా పర్యటించారు. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం వారి పర్యటనను ముగించినప్పుడు, ఆమె ఇప్టాలో చేరింది, తదనంతరం 1940, 1950లలో పృథ్వీ థియేటర్ ప్రముఖ మహిళగా నిలిచింది.[1]
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]ఆమె భారతదేశంలోని రాంపూర్లో ఉజ్రా ముంతాజ్ గా జన్మించింది , ఉత్తరప్రదేశ్లోని రాంపూర్కు చెందిన రోహిల్లా పఠాన్లకు చెందిన ముంతాజుల్లా ఖాన్, నతికా బేగం దంపతులకు చెందిన భూస్వామ్య ముస్లిం కుటుంబంలో జన్మించారు.[2][3]
కెరీర్
[మార్చు].jpg)
ఆమె 1937లో ఉదయ్ శంకర్ యొక్క బ్యాలెట్ కంపెనీ తన రంగస్థల వృత్తిని ప్రారంభించింది, 1940లు, 50లలో పృథ్వీ థియేటర్ ప్రముఖ నటిగా నిలిచింది.[2]
ఆమె ఉదయ్ శంకర్ బ్యాలెట్ బృందంలో నర్తకిగా ప్రవేశించి, 1944లో ఇండియన్ పీపుల్స్ థియేటర్ అసోసియేషన్ (IPTA)లో నటిగా చేరడానికి ముందు నృత్యం కూడా నేర్చుకుంది. ఇక్కడ ఖ్వాజా అహ్మద్ అబ్బాస్ ఆమెను జుబేదా నాటకంలో ప్రధాన పాత్రలో నటించింది . పృథ్వీ రాజ్ కపూర్ ఆమె పాత్రకు ముగ్ధురాలై ఆమెను తన ప్రధాన కథానాయికగా ఎంచుకున్నారు, జోహ్రా కూడా ఆమెతో చేరారు. తరువాతి సంవత్సరాల్లో, ఆమె పృథ్వీ థియేటర్ ప్రొడక్షన్స్లో పృథ్వీరాజ్ కపూర్ సరసన ప్రధాన మహిళగా నటించింది. ఆమె 1944లో శకుంతలలో కథానాయిక పాత్ర పోషించింది, 1948లో గద్దర్లో తన సోదరితో కలిసి నటించింది, కిసాన్లో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది, భారతదేశం అంతటా 100 పట్టణాలు, నగరాల్లో ప్రదర్శన ఇచ్చింది. ఉజ్రా బట్ పృథ్వీ థియేటర్కు ఆర్ట్ డైరెక్టర్గా కూడా ఉన్నారు, 1960 వరకు పృథ్వీ థియేటర్లో పనిచేశారు, ఆ తర్వాత అది మూసివేయబడింది.[2]
1964లో ఆమె తన భర్త హమీద్ బట్తో కలిసి పాకిస్తాన్కు వలస వెళ్లింది. ఇక్కడ ఆమె రావల్పిండిలో ఒక నృత్య బృందాన్ని ఏర్పాటు చేసింది , అప్పుడప్పుడు వేదిక, టెలివిజన్లో నటించింది, పాకిస్తాన్ నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ది ఆర్ట్స్కు సేవలందించింది .
తరువాత ఆమె లాహోర్కు వెళ్లి అక్టోబర్ 1985లో అజోకా థియేటర్లో చేరారు. ఆమె తొలి గ్రూప్ ప్రదర్శన 'చాక్ చక్కర్', ఆమె బారీ , దుఖిని , దుఖ్ దర్యా , టకే డా తమాషా , తలిస్మతి టాటా , తీస్రీ దస్తక్ , కాళి ఘాటా , అధురి, సురక్ గులాబన్ డా మౌసమ్ వంటి నాటకాల్లో నటించింది . ఆమె గ్రూప్ ఛైర్పర్సన్గా నాయకత్వ పాత్రను పోషించింది. ఆమె 1993లో తన సోదరి జోహ్రా సెహగల్తో కలిసి ఐక్ థి నానిలో నటించడం ద్వారా నలభై సంవత్సరాల విరామం తర్వాత నటనను తిరిగి ప్రారంభించింది . వారు ప్రధాన పాత్రలు పోషించారు, తారాగణంలో వారి మనవరాలు సామియా ముంతాజ్, మేనకోడలు సలీమా రజా ఉన్నారు. ఈ నాటకం 2003లో లాహోర్లో ప్రారంభమైంది, భారతదేశం, పాకిస్తాన్, బ్రిటన్లను పర్యటించింది, 2004లో పృథ్వీ థియేటర్లో ప్రదర్శన కూడా ఉంది. 1994లో భారతదేశ జాతీయ సంగీత, నృత్య & నాటక అకాడమీ అయిన సంగీత నాటక అకాడమీ ద్వారా ఉజ్రాకు నటనలో సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు (ఉర్దూ) లభించింది ; ఇది భారతదేశంలో ప్రాక్టీస్ చేస్తున్న కళాకారులకు అందించే అత్యున్నత గుర్తింపు.[4]
ఆమె చివరి ప్రదర్శన 2008లో జరిగింది, ఆ తర్వాత ఆమె పదవీ విరమణ చేసి ఇంటర్వ్యూలు ఇచ్చేది.[5]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]ఆమె రచయిత, గాయకుడు అయిన హమీద్ బట్ను వివాహం చేసుకుంది, ఆమెకు ముగ్గురు పిల్లలు ఉన్నారు.[6]
మరణం
[మార్చు]ఆమె 93 సంవత్సరాల వయసులో పాకిస్తాన్లోని లాహోర్లో మరణించింది.[5]
ఫిల్మోగ్రఫీ
[మార్చు]టెలివిజన్ ధారావాహికాలు
[మార్చు]| సంవత్సరం | శీర్షిక | పాత్ర | నెట్వర్క్ |
|---|---|---|---|
| 1977 | రిష్టి ఔర్ రాస్తాయ్ | బేగం సాహిబా | పిటివి |
| 1989 | నీలే హాత్ | మై జీ | పిటివి |
| 1995 | జార్డ్ డోపెహార్ | దాది | పిటివి |
సినిమా
[మార్చు]| సంవత్సరం. | సినిమా | భాష. |
|---|---|---|
| 1957 | పైసా | హిందీ |
అవార్డులు, గుర్తింపు
[మార్చు]| సంవత్సరం. | అవార్డు | వర్గం | ఫలితం. | శీర్షిక | రిఫరెండెంట్. |
|---|---|---|---|---|---|
| 1994 | సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు | ఉత్తమ నటి | గెలుపు | సంగీత నాటక అకాడమీ | [7] |
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Swarup, Harihar (24 August 2003). "Acting sisters — Zora and Uzra style". The Tribune. India. Retrieved 1 June 2010.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Ali, Sarwat (June 2009). "Inspiration all along". The News on Sunday (Jang Group). Pakistan. Retrieved 1 June 2010.
- ↑ Encyclopedia of Asian Theatre: O-Z. Greenwood Press. p. 658.
- ↑ "SNA: List of Akademi Awardees". Sangeet Natak Akademi Official website. Archived from the original on 2012-02-17.
- ↑ 5.0 5.1 "Theatre actress Uzra Butt passes away". Sakaal Times. Press Trust of India. 1 June 2010. Archived from the original on 15 July 2011. Retrieved 2 June 2010.
- ↑ The Herald - Volume 42, Issues 7-8. Pakistan Herald Publications. p. 12.
- ↑ Fellows and Award-winners of Sangeet Natak Akademi 1952-2010. Sangeet Natak Akademi. p. 194.
- ఇంటర్నెట్ మూవీ డేటాబేసు లో ఉజ్రా బట్ పేజీ