ఉత్తర యుద్ధం - నార్వే

1655–1660 ఉత్తర యుద్ధం

1655 నుండి 1660 వరకు జరిగిన మొదటి ఉత్తర యుద్ధంలో 10వ చార్లెసు పాలనలో, స్వీడను విస్తరణకు సిద్ధమైంది. సైనిక శక్తి ద్వారా స్వీడను వేగంగా ఉత్తరాన బలమైన సైనిక శక్తిగా మారింది.

1645లో స్వీడను‌కు సాంప్రదాయ డానిషు ప్రావిన్సులను అవమానకరంగా కోల్పోవడంతో 3వ ఫ్రెడరికు బాధపడ్డాడు. 10వ చార్లెసు పోలాండ్ పూర్తిగా ఆక్రమించబడినట్లు కనిపించడంతో 3వ ఫ్రెడరికు ఇతర డానిషు-నార్వేజియను ప్రావిన్సులను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి తగిన సమయాన్ని నిర్ణయించాడు. కింగ్సు కౌన్సిలు యుద్ధానికి అంగీకరించింది. ఈ నిర్ణయం వేగవంతమైన వినాశనానికి దారితీసింది.

యుద్ధంలో నార్వేజియనుకు అనుకూలంగా బాగానే సాగింది. 2000 మందితో కూడిన నార్వేజియన్ దళం జెమ్టు‌ల్యాండు, హెర్జెడాలెను‌ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకుంది. స్కేను నుండి స్వీడన్‌ మీద దాడి చేస్తున్న డానిషు దళంలో చేరడానికి బోహుస్లాను నుండి ఒక నార్వేజియను దళం బయలుదేరింది.

వేగంగా స్పందిస్తూ బలవంతంగా సైనికవిన్యాసం చేయడం ద్వారా 10వ చార్లెసు తన గట్టిపడిన సైన్యాలను ప్రష్యా నుండి హోల్‌స్టెయిను‌కు తీసుకువచ్చాడు. ఆయనకు వ్యతిరేకతను పరిమితంగా ఎదుర్కొంటూ( డేన్సు‌ను ఆశ్చర్యపరిచింది) వేగంగా ముందుకు సాగాడు. ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను జుట్లాండు‌లను తీసుకున్నాడు. మంచును స్తంభింపజేసే అసాధారణమైన చలికాలాన్ని సద్వినియోగం చేసుకుని 10వ చార్లెసు తన సైన్యాన్ని మంచు మీదుగా జిలాండు ద్వీపంలోకి నడిపించాడు. అవమానించబడిన డేన్సు‌కు ఏ షరతులకైనా అంగీకరిస్తూ శాంతి కోరడం మినహా వేరే మార్గం లేకుండా పోయింది.

1658లో ఫలితంగా రోస్కిల్డే ఒప్పందం గురించిన చర్చలు జరిగాయి. నిబంధనలు క్రూరంగా ఉన్నాయి:

డెన్మార్కు స్కేను, బ్లెకింగే, హాలండు ప్రావిన్సులను వదులుకుంది.
నార్వే ట్రాండెలాగు, బాహుస్లెను‌ను అప్పగించవలసి వచ్చింది
స్వీడిషు కాని యుద్ధనౌకలకు సౌండు‌ను మూసివేయాలని సూచించబడింది.

అప్పుడు 10వ చార్లెసు 1658 ఆగస్టులో కోపెను‌హాగను‌లో పెట్టుబడి పెట్టినప్పుడు ఇటీవల చర్చలు జరిపిన రోస్కిల్డే ఒప్పందాన్ని విస్మరించాడు. నార్వేజియను సైన్యం జోర్గెను బ్జెల్కే నాయకత్వంలో సమీకరించబడింది. ఆయన లక్ష్యం ట్రొండెలాగు‌ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడం, హాల్డెను‌లోని నార్వేజియను సరిహద్దును రక్షించడం. 10వ చార్లెసు దీనిని స్వీడను‌కు అప్పగించాలని పట్టుబట్టాడు.ఎందుకంటే ఇది కొత్తగా స్వాధీనం చేసుకున్న బోహుస్లాను నుండి కలప ఎగుమతికి అద్భుతమైన ఓడరేవు, మరిన్ని దండయాత్రలు ప్రారంభించగల ప్రదేశం రెండింటినీ అందిస్తుంది. 1658 సెప్టెంబరులో బోహుస్లాను కొత్త స్వీడిషు గవర్నరు 1,500 మందితో నార్వే మీద దాడి చేసి హాల్డెను‌లో పెట్టుబడి పెట్టడానికి ప్రయత్నించాడు. నివాసులు బలమైన రక్షణను ఏర్పాటు చేశారు. స్వీడన్లు బోహుస్లాను‌కు వెనక్కి తగ్గారు.

ఐదు నెలల తర్వాత 1659 ఫిబ్రవరిలో స్వీడన్లు మళ్ళీ దాడి చేశారు. మొదటి దాడి నుండి బ్జెల్కే దండును బలోపేతం చేయాలని ఆదేశించాడు. టోన్నే హుయిటు‌ఫెల్డ్టు నాయకత్వంలో, నార్వేజియన్లు మళ్ళీ స్వీడిషు దళాలను తిప్పికొట్టారు. అదే సమయంలో హుయిటు‌ఫెల్డ్టు కోటల నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించాడు. తరువాత ఫ్రెడ్రిక్స్టెను‌గా పేరు మార్చబడిన క్రెట్జెను‌స్టెయిను కోట వ్యవస్థ కోటగా ఉంది.

1660 జనవరిలో ప్రారంభంలో స్వీడిషు దళాలు మళ్ళీ హాల్డెను ‌మీద దాడి చేశాయి; ఇది ఓస్లోలోని అకెర్షసు మీద వారి పురోగతికి స్థావరంగా పనిచేయడానికి ఉద్దేశించబడింది. లొంగిపోవాలనే ‌నిర్బంధానికి ప్రతిస్పందనగా 2,100 మంది సైనికులతో కూడిన దండు చివరి మనిషి వరకు హాల్డెను‌ను కాపాడుతుందని హుయిటు‌ఫెల్డ్టు పేర్కొన్నాడు. కోటలను ముట్టడించే ప్రయత్నం విఫలమైన తర్వాత స్వీడన్లు క్రమం తప్పకుండా పెట్టుబడి పెట్టడానికి సిద్ధం చేసుకున్నారు. భారీ బాంబు దాడిలో నివాసితులు కమాండెంటు‌ను లొంగిపోవాలని వేడుకున్నారు. కానీ ఆయన దండు మీద విశ్వాసం ఉంచి హుయిటు‌ఫెల్డ్టు పట్టుబడ్డాడు. 1660 ఫిబ్రవరి 22న స్వీడన్లు మళ్ళీ బోహుస్లాను‌కు వెనక్కి తగ్గవలసి వచ్చింది. అక్కడ వారు 10వ చార్లెసు మరణించాడని తెలుసుకున్నారు.

శాంతి చర్చలు తిరిగి ప్రారంభించబడ్డాయి. హన్నిబాలు సెహెస్టెడు మధ్యవర్తిత్వంతో కొత్త సరిహద్దుగా పనిచేయబోయే గ్లోమా నదికి ఉన్న మొత్తం భూమిని నార్వే ఖాళీ చేయాలని స్వీడను నిర్బంధించినప్పటికీ చేసినప్పటికీ ప్రత్యేక స్కాండినేవియను ఒప్పందం, కోపెను‌హాగను ఒప్పందం, చర్చలు జరిగాయి. ఇది రోస్కిల్డే ఒప్పందంలో ఎక్కువ భాగాన్ని పునరుద్ఘాటించింది. ఈ ఒప్పందాలలో ట్రెండెలాగు‌ను నార్వేకు, బోర్నుహోం ద్వీపాన్ని డెన్మార్కు‌కు తిరిగి ఇవ్వడం సౌండు‌ను మూసివేసే నిబంధన తొలగించడం మినహాయించబడ్డాయి.

ఇవికూడా చూడండి

మూలాలు

Lisk, Jill. The Struggle for Supremacy in the Baltic: 1600–1725. Funk & Wagnalls, New York, 1967.
Stagg, Frank Noel. East Norway and its Frontier George Allen & Unwin, Ltd., 1956.