Jump to content

ఎం. హిరియన్న

వికీపీడియా నుండి

మైసూర్ హిరియన్న
జననం(1871-05-07)1871 మే 7
మైసూర్
మరణం1950 September 19(1950-09-19) (వయసు: 79)
మైసూర్
తత్వ శాస్త్ర పాఠశాలలుఅద్వైత
ప్రధాన అభిరుచులువేదాంత
సంస్థలుయూనివర్సిటీ ఆఫ్ మైసూర్
ప్రసిద్ధ ప్రసిద్ధ ఆలోచనలుఅవుట్లైన్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిలాసఫీ
ప్రభావితులు
ప్రభావితమైనవారు
  • భారతీయ తత్త్వశాస్త్రం

మైసూర్ హిరియన్న (1871-1950) ఒక ప్రముఖ భారతీయ తత్వవేత్త, సంస్కృత పండితుడు, భారతీయ సౌందర్యశాస్త్రంపై అధికారం కలిగి ఉన్నారు. ఆయన మైసూరు విశ్వవిద్యాలయంలో సంస్కృత ప్రొఫెసర్, సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ సమకాలీనుడు. భారతీయ తత్వశాస్త్రంపై ఆయన విద్యార్ధులకు బోధించే విధానాలు సమగ్రంగా ఉండేవి. అలెన్ & అన్విన్ "అవుట్లైన్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిలాసఫీ " అనే పుస్తక రూపంలో ప్రచురించిన అతని తరగతి పాఠాలు లేదా ఆదేశాలు హిరియన్నకు అంతర్జాతీయ గుర్తింపు తెచ్చిపెట్టాయి. ఇది భారతీయ తత్వశాస్త్రంపై ఒక ప్రాథమిక రచన. ఆయన ఇతర ప్రముఖ రచనలలో "ఇండియన్ కాన్శెప్షన్ ఆఫ్ వాల్యూస్", "ఎస్సెంషియల్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిలోసఫి", "ద క్వెస్ట్ ఆఫ్టర్ పెర్ఫెక్షన్" , "ఆర్ట్ ఎక్స్పీరియెంస్" ఉన్నాయి.[1][2][3] ఆయన వేద యుగం గురించి, ప్రధానంగా ఉపనిషత్తుల గురించి, తరువాత వేదానంతర యుగంలో భారతీయ తాత్విక ఆలోచన పరిణామం గురించి, ముఖ్యంగా భగవద్గీత, బౌద్ధమతం, జైనమతం యొక్క ప్రారంభ సంవత్సరాలపై విస్తృతంగా రాశారు. సౌందర్యశాస్త్రం ( ఎస్తటిక్స్) ఆయన చేసిన కృషి అధికారమైనది, ప్రధానంగా అలంకరణలు, సౌందర్యశాస్త్రం, నైతికత, కళ యొక్క పద్ధతి, భారతీయ సౌందర్య విలువలు,కళ & నైతికతతో విధానాలపై విశేషమైన కృషి చేసారు.

జీవిత విశేషాలు

[మార్చు]

హిరియన్న 1871 మే 7న మైసూరులో జన్మించారు. ఆయన తల్లిదండ్రులు ఎం. నంజుండయ్య, లక్ష్మీదేవి.[4] ఆయన ప్రాథమిక పాఠశాల విద్యను మైసూరులో పూర్తి చేశారు, అక్కడ ఆయన పెరిసామి తిరుమలచార్య, కాశీ శేషరామశాస్త్రి నుండి సంస్కృతం నేర్చుకున్నారు.[5] అతను మద్రాసు క్రిస్టియన్ కళాశాల నుండి బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ (బి. ఎ.), మాస్టర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ (ఎం ఎ) ముగించారు.[6] ఆయన మొదటి ఉద్యోగం మైసూర్ ఓరియంటల్ లైబ్రరీలో (ఇప్పుడు, ఓరియంటల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్, మైసూర్) లైబ్రేరియన్గా చేసారు. దీనిలో ఆయన 1891లో చేరారు. 1358 నుండి 1653 ముద్రిత పురాతన రచనలను సంస్కృతం , కన్నడంలో-రూపొందించడంలో ఆయన ఇక్కడ కీలక పాత్ర పోషించారు. లైసెన్షియేట్ ఇన్ టీచింగ్ (ఎల్. టి.) అర్హత పొందడానికి ఆయన విద్యా సంస్థలలో బోధించడానికి వీలు పొందారు. మైసూరుకు తిరిగి వచ్చిన తరువాత, అతను 1896లో ప్రభుత్వ సాధారణ పాఠశాలలో ఉపాధ్యాయుడిగా చేరాడు, చివరికి 1907 నాటికి ప్రధానోపాధ్యాయుడు అయ్యాడు.

మైసూరు విశ్వవిద్యాలయం మొదటి వైస్ ఛాన్సలర్ హెచ్. వి. నంజుండయ్య సిఫారసు మేరకు, హిరియన్న 1912లో మైసూరులోని మహారాజా కళాశాలలో సంస్కృతం లెక్చరర్గా నియమితులయ్యారు. 1914 నాటికి ఆయన సంస్కృత అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ పదవికి పదోన్నతి పొందారు. ఇక్కడ, అతను మైసూరులోని మహారాజా కళాశాలలో తత్వశాస్త్ర విభాగానికి నాయకత్వం వహిస్తున్న ఎ. ఆర్. వాడియా కలిశారు.[7] ఈ సమయంలో ఎస్. రాధాకృష్ణన్ కూడా ఈ విభాగంలో అధ్యాపకుడిగా ఉన్నారు. ఇద్దరు పండితులు భారతీయ, పాశ్చాత్య తత్వశాస్త్రాల అధ్యయనంలో లోతైన ఆసక్తిని పంచుకున్నారు. వాస్తవానికి, ఎం. హిరియన్న యొక్క తరగతి గది గమనికలను పుస్తక రూపంలో ప్రచురించమని ప్రచురణకర్తలు అలెన్ & అన్విన్ ఎస్. రాధాకృష్ణన్ సూచించారు, ఇది చివరికి "అవుట్లైన్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిలాసఫీ" గా బయటకు వచ్చింది.

ఎం. హిరియన్న 1919 నాటికి మైసూర్‌లోని మహారాజా కళాశాలలో సంస్కృత అధ్యయనాల ప్రొఫెసర్‌గా నియమితులయ్యారు. తరువాతి ఎనిమిది సంవత్సరాలు ప్రొఫెసర్ పదవిలో ఉండి, 1927లో మైసూర్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి పదవీ విరమణ చేశారు. ఆయన విశిష్టమైన బోధనా జీవితం రెండు దశాబ్దాలకు పైగా విస్తరించింది.

ఎం. హిరియన్న పొదుపు జీవితాన్ని గడిపారు. ఆయనకు చిన్న వయసులోనే లక్ష్మీదేవమ్మతో వివాహం జరిగింది. వారికి రుక్కమ్మ అనే కూతురు ఉంది. హిరియన్న స్వతహాగా అంతర్ముఖుడు. మైసూర్‌లోని తన ఇంట్లో రోజుల తరబడి చదువుకుంటూ గడిపేవాడు. పదవీ విరమణ తర్వాత, భారతదేశం అంతటా ఉన్న విశ్వవిద్యాలయాల నుండి తత్వశాస్త్రం, సంస్కృత అధ్యయన విభాగాలకు అధ్యక్షత వహించమని వచ్చిన అనేక ఆహ్వానాలను ఆయన తిరస్కరించారు. ఆంగ్ల సాహిత్యంపై ఆయనకున్న ప్రేమ అందరికీ తెలిసిందే, ఆయన "ది టైమ్స్ లిటరరీ సప్లిమెంట్", "ఇలస్ట్రేటెడ్ లండన్ న్యూస్" లను ఆసక్తిగా చదివేవారు.

L-R. M. హిరియన్న భార్య లక్ష్మీదేవమ్మ, కుమార్తె రుక్కమ

హిరియన్నకు మైసూర్‌లోని పాల్ఘాట్ నారాయణ శాస్త్రితో సన్నిహిత సంబంధం ఉంది, వీరిద్దరు పండితులు భారతీయ తాత్విక ఆలోచన, వేదాంత, ఉపనిషత్తులపై సూక్ష్మమైన అంశాలపై లోతుగా చర్చించారు. హిరియన్న మద్రాసులో ప్రముఖ సంస్కృత పండితుడు కుప్పుస్వామి శాస్త్రితో కూడా ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు జరిపేవారు. ఎం. హిరియన్న మరణించిన తరువాత, ఆయన సేకరించిన విస్తారమైన పుస్తకాల సేకరణను మైలాపూర్‌లోని “కుప్పుస్వామి శాస్త్రి పరిశోధనా సంస్థ”కి విరాళంగా ఇచ్చారు.

మైసూరు విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎస్. రాధాకృష్ణన్ వీడ్కోలు కార్యక్రమంలో ఎస్. రాధాకృష్ణన్తో ఎం. హిరియన్న & ఎ. ఆర్. వాడియా

హిరియన్న ఐదు దశాబ్దాలుగా 'ఆర్ట్ ఆఫ్ టీచింగ్' [బోధన క్రమా -1906 నుండి "ఈశావాస్యోపనిషద్" (1911) "కేనోపనిషద్", (1912) "కఠోపనిషద్ ' (1915), 1919లో" బృహదారణ్యకోపనిషద్-పార్ట్ 1 "వంటి అంశాలపై విస్తృతంగా రాశారు.[8] అతని రచనలలో సంస్కృత భాష (భాషలు), సంస్కృత గద్యం, కవిత్వం, తులనాత్మక వ్యాకరణం, భారతదేశంలో వేద, పోస్ట్-వేద తాత్విక ఆలోచనలు, వివిధ తత్వశాస్త్ర పాఠశాలలు-అవి చారవాక భౌతికవాదం, బౌద్ధ తత్వశాస్త్రం, న్యాయ-వైశేషిక, సాంఖ్య-యోగ, పూర్వ-మీమాంస, వేదాంత పద్ధతులైన్-అద్వైత, ద్వైత విషయాలపై ముఖ్యమైనవి.



ముఖ్య రచనలు

[మార్చు]
  • భాషా ప్రబోధినీ
  • బోధనా క్రమా (1907)
  • ఈశావాస్యోపనిషద్ (1911)
  • కేనోపనిషద్ (1912) )
  • కథోపనిషద్ (1915)
  • బృహదారణ్యకోపనిషద్-పార్ట్ 1 (1919)
  • ఇండియన్ ఏస్తటిక్స్ (1919) -ఫస్ట్ ఓరియంటల్ కాన్ఫరెన్స్
  • ది ఎథిక్స్ ఆఫ్ ది ఉపనిషత్స్ (1924)
  • నైష్కర్మ్య-సిద్ధి-సురేశ్వరచార్య (1925)
  • వేదాంత-సార-సదానంద (1929)
  • ఇష్ట సిద్ధి -విముక్తాత్మన్ (1933)
  • అవుట్లైన్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిలోసఫి(1932) [9]
  • ది టు-ఫోల్డ్ వే ఆఫ్ లైఫ్ (1935) -ఎనిమిదవ ఓరియంటల్ కాన్ఫరెన్స్-ప్రెసిడెన్షియల్ అడ్రస్
  • ది ఎసెన్షియల్స్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిలాసఫీ (1949)
  • ది క్వెస్ట్ ఫర్ పర్ఫెక్షన్ (1952)
  • పాపులర్ ఎస్సేస్ ఇన్ ఇండియన్ ఫిలాసఫీ (1952) [10]
  • ఆర్ట్ ఎక్స్పీరియన్స్ (1954)
  • సాస్ంక్రిట్ స్టడీస్ (1954) [11]
  • ఇండియన్ ఫిలసాఫికల్ స్టడీస్-I (1957)
  • ఇండియన్ ఫిలసాఫికల్ స్టడీస్-II (1972)
  • ది మిషన్ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ (1960) [12]
  • రివ్యూస్ (1970) [13]
  • ది ఇండియన్ కాంసెప్షన్ ఆఫ్ వాల్యూస్(1975) [14]

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]

మూలములు

[మార్చు]
  1. ↑ Hiriyanna, M. (1995). The Essentials of Indian Philosophy (in ఇంగ్లీష్). Motilal Banarsidass. ISBN 9788120813304.
  2. ↑ Hiriyanna, Mysore (1952). The Quest After Perfection. Kavyalaya Publishers.
  3. ↑ Hiriyanna, Mysore (1954). Art Experience. Manohar.
  4. ↑ Msore, Hiriyanna (1952). Prof. M. Hiriyanna Commemoration Volume. Mysore: PROF- M. HIRIYANNA COMMEMORATION VOLUME COMMITTEE, MYSORE. pp. XIII.
  5. ↑ Mysore, Hiriyanna (జూలై 2018). "Feature article on M. Hiriyanna". Dr S. Srikanta Sastri | Official Website. Archived from the original on 16 జూలై 2021. Retrieved 24 జూలై 2018.
  6. ↑ Mysore, Hiriyanna (13 జూలై 2018). "A Space that holds another time". The Hindu. Retrieved 24 జూలై 2018.
  7. ↑ Bulletin, Sociological (1971). "Professor A. R. Wadia, 1888-1971".
  8. ↑ Balakrishna, Sandeep (5 అక్టోబరు 2016). "Unalloyed Erudition of M. Hiriyanna". PREKSA. Retrieved 24 జూలై 2018.[permanent dead link]
  9. ↑ Mysore, Hiriyanna (1932). Outlines of Indian Philosophy. OCLC 459332947.
  10. ↑ Mysuru, Hiriyanna (1999). Popular essays in Indian philosophy. OCLC 48389061.
  11. ↑ Sternbach, Ludwik (October 1958). "Sanskrit Studies".
  12. ↑ Mysore, Hiriyanna (1999). The mission of philosophy. OCLC 297210114.
  13. ↑ Mysore, Hiriyanna (1970). Reviews. OCLC 977092473.
  14. ↑ Hiriyanna, M; Chidambaram, K (1975). Indian conception of values (in ఇంగ్లీష్). Mysore: Kavyalaya Publishers. OCLC 906189258.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఎం._హిరియన్న&oldid=4602335" నుండి వెలికితీశారు