Jump to content

ఓస్లో ఒప్పందాలు

వికీపీడియా నుండి
ఓస్లో ఒప్పందాలు
{{{image_alt}}}
ఇజ్రాయిల్ ప్రధానమంత్రి ఇట్జాక్ రబీన్ (ఎడమ), అమెరికా అధ్యక్షుడు బిల్ క్లింటన్ (మధ్య), యాసర్ అరాఫత్ పాలస్తీనా నాయకుడు (కుడి). 1993 లో శ్వేత సౌధంలో
రకంద్వైపాక్షిక చర్చలు
సందర్భంఇజ్రాయిల్-పాలస్తీనా శాంతి ప్రక్రియ
సంతకించిన తేదీ1993 సెప్టెంబరు 13 (సూత్రాల ప్రకటన)
స్థలం వాషింగ్టన్ డి.సి. (ఓస్లో I)
టాబా, ఈజిప్టు (ఓస్లో II)
మధ్యవర్తులు Norway
కక్షిదారులు Israel
PLO
భాష

ఇజ్రాయెల్, పాలస్తీనా లిబరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ (PLO) ల మధ్య జరిగిన తాత్కాలిక ఒప్పందాలను ఓస్లో ఒప్పందాలు అంటారు. 1993లో వాషింగ్టన్, DC లో సంతకాలైన ఓస్లో I ఒప్పందం; [1] 1995లో ఈజిప్టులోని టాబాలో కుదిరిన ఓస్లో II ఒప్పందం - ఈ రెండూ [2] ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలి తీర్మానం 242, తీర్మానం 338 ల ఆధారంగా శాంతి ఒప్పందాన్ని సాధించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్న ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియకు అవి నాంది పలికాయి. నార్వేలోని ఓస్లోలో జరిగిన రహస్య చర్చల తర్వాత ఓస్లో ప్రక్రియ ప్రారంభమైంది. దీని ఫలితంగా PLO ఇజ్రాయెల్‌ను గుర్తించడంతో పాటు, PLOను పాలస్తీనా ప్రజల ప్రతినిధిగా, ద్వైపాక్షిక చర్చలలో భాగస్వామిగా ఇజ్రాయెల్ గుర్తించింది.

ఓస్లో ఒప్పందాల ముఖ్యమైన ఫలితాలలో - వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలపై పరిమితమైన పాలస్తీనా స్వపరిపాలనను నిర్వహించే బాధ్యతతో పాలస్తీనా అథారిటీ ఏర్పాటు, ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం చుట్టూ తిరిగే మిగిలిన సమస్యల గురించి శాశ్వత-హోదా చర్చలలో ఇజ్రాయెల్‌కు భాగస్వామిగా PLO కు అంతర్జాతీయ గుర్తింపు ఉన్నాయి. ఇజ్రాయెల్, భవిష్యత్ పాలస్తీనా రాజ్యం మధ్య అంతర్జాతీయ సరిహద్దుకు సంబంధించిన ప్రశ్నల నుండి ద్వైపాక్షిక సంభాషణ పుడుతుంది. ఈ చర్చలు ఇజ్రాయెల్ స్థావరాలు, జెరూసలేం స్థితి, పాలస్తీనా స్వయంప్రతిపత్తి స్థాపన తర్వాత భద్రతపై ఇజ్రాయెల్ నియంత్రణను కొనసాగించడం, పాలస్తీనాకు తిరిగి వచ్చే హక్కు చుట్టూ కేంద్రీకృతమై ఉంటాయి. ఓస్లో ఒప్పందాలు ఒక ఖచ్చితమైన పాలస్తీనా రాజ్యాన్ని సృష్టించలేదు.[3]

వివిధ పాలస్తీనా మిలిటెంట్ గ్రూపులతో సహా పాలస్తీనా జనాభాలో ఎక్కువ భాగం ఓస్లో ఒప్పందాలను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించారు. పాలస్తీనా-అమెరికన్ విద్యావేత్త ఎడ్వర్డ్ సైద్ వాటిని "పాలస్తీనా వెర్సెయిల్స్"గా అభివర్ణించాడు.[4] హమాస్, పాలస్తీనియన్ ఇస్లామిక్ జిహాద్ ఆత్మాహుతి బాంబు దాడులు, ఇతర దాడులతో పాటు , కేవ్ ఆఫ్ ది పాట్రియార్క్‌ల ఊచకోతతో శాంతి ప్రక్రియ దెబ్బతింది.[5] ఓస్లో ఒప్పందాలను తీవ్ర-మితవాద ఇజ్రాయెల్ ప్రజలు కూడా వ్యతిరేకించారు. వాటిపై సంతకం చేసినందుకు రబీన్‌1995 నులో ఒక రైట్-వింగ్ ఇజ్రాయెల్ తీవ్రవాది హత్య చేశాడు.[6][7]

నేపథ్యం

[మార్చు]

ఓస్లో ఒప్పందాలు 1978 క్యాంప్ డేవిడ్ ఒప్పందాలపై ఆధారపడి ఉన్నాయి. అందువల్ల ఆ ఒప్పందాలతో గణనీయమైన సారూప్యతను చూపుతాయి. [A] క్యాంప్ డేవిడ్ ఒప్పందం లోని "మధ్యప్రాచ్యంలో శాంతి కోసం ముసాయిదా" వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాలోని స్థానిక (పాలస్తీనా) నివాసులకు - స్థానికులకు మాత్రమే - స్వయంప్రతిపత్తిని ఊహించింది. ఆ సమయంలో, వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో (తూర్పు జెరూసలేం మినహా) దాదాపు 7,400 మంది స్థిరనివాసులు,[8] గాజాలో 500 మంది [9] నివసించేవారు. అయితే వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో ఈ సంఖ్య వేగంగా పెరుగుతోంది. ఇజ్రాయెల్ PLO ని ఉగ్రవాద సంస్థగా పరిగణించినందున, పాలస్తీనా ప్రజల ఏకైక ప్రతినిధితో మాట్లాడటానికి నిరాకరించింది. బదులుగా, ఇజ్రాయెల్ ఈజిప్ట్, జోర్డాన్‌లతోటీ, "వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా నివాసుల ఎన్నికైన ప్రతినిధులతోటీ" చర్చలు జరపడానికి ఇష్టపడింది.[A]

క్యాంప్ డేవిడ్‌లో చివరి లక్ష్యం "వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాల తుది స్థితిలో కుదిరిన ఒప్పందాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే అది ఇజ్రాయెల్, జోర్డాన్‌ల మధ్య శాంతి ఒప్పందం" అనుకోవచ్చు. ఓస్లో చర్చలు మాత్రం నేరుగా ఇజ్రాయెల్, PLO ల మధ్య జరిగాయి ఈ సమూహాల మధ్య నేరుగా శాంతి ఒప్పందాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకున్నాయి. 1978 క్యాంప్ డేవిడ్ ఒప్పందాల మాదిరిగానే ఓస్లో ఒప్పందాలు కూడా మొదటి అడుగులు వేయడానికి అనుమతించే మధ్యంతర ఒప్పందాన్ని మాత్రమే లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. దీని తరువాత ఐదు సంవత్సరాలలోపు పూర్తి పరిష్కారం కోసం చర్చలు జరపాలని ఉద్దేశించారు. అయితే, 1994 అక్టోబరు 26 న ఇజ్రాయెల్-జోర్డాన్ శాంతి ఒప్పందం ముగిసినప్పుడు, అందులో పాలస్తీనియన్లు భాగం కాదు.

చర్చల భాగస్వాములు

[మార్చు]

పార్టీల పరస్పర గుర్తింపు

[మార్చు]

ఇజ్రాయెల్ PLOను చర్చల భాగస్వామిగా అంగీకరిస్తేనే చర్చలు ప్రారంభమవుతాయి. ఓస్లో I ఒప్పందంపై సంతకం చేయడానికి కొన్ని రోజుల ముందు, 1993 సెప్టెంబరు 9 న వారి పరస్పర గుర్తింపు లేఖలలో, ప్రతి పక్షం రెండో పక్షాన్ని చర్చల భాగస్వామిగా గుర్తించింది.[10] PLO ఇజ్రాయెల్ దేశాన్ని గుర్తించగా, ఇజ్రాయెల్ PLO ని "పాలస్తీనా ప్రజల ప్రతినిధి"గా గుర్తించింది; అంతకు మించి ఒక్క రవ్వ ఎక్కువా కాదు, తక్కువా కాదు.

ప్రధాన పాల్గొనేవారు

[మార్చు]

పాలస్తీనా విమోచన సంస్థ

  • యాసర్ అరాఫత్ - ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ సమయంలో PLO నాయకుడు
  • అహ్మద్ ఖురే (అకా అబు అలా) – ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ సమయంలో PLO సంధానకర్త

ఇజ్రాయిల్

[మార్చు]
  • యోస్సీ బెయిలిన్ - ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ సమయంలో ఇజ్రాయెల్ సంధానకర్త
  • యైర్ హిర్ష్‌ఫెల్డ్ - ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ సమయంలో ఇజ్రాయెల్ సంధానకర్త
  • షిమోన్ పెరెస్ - ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ సమయంలో ఇజ్రాయెల్ విదేశాంగ మంత్రి
  • రాన్ పుండాక్ - అధికారిక ఇజ్రాయెల్ ప్రమేయానికి ముందు, హిర్ష్‌ఫెల్డ్‌తో కలిసి మొదటి ఇజ్రాయెల్ చర్చల బృందాన్ని ఏర్పాటు చేశాడు.
  • యిట్జాక్ రబీన్ - ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ సమయంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి
  • ఉరి సావిర్ - ఇజ్రాయెల్ విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ మాజీ డైరెక్టర్ జనరల్, ఇజ్రాయెల్ చర్చల బృందం అధిపతి
  • జోయెల్ సింగర్ - ఇజ్రాయెల్ న్యాయవాది, ఇజ్రాయెల్ విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖకు న్యాయ సలహాదారు.

నార్వే (చర్చలను ఏర్పాటు చేసింది)

  • జాన్ ఎగెలాండ్ – నార్వేజియన్ ఉప విదేశాంగ మంత్రి, చర్చలకు రాజకీయ కవర్, సౌకర్యాలు, ఆర్థిక సహాయం అందించారు.
  • జోహన్ జోర్గెన్ హోల్స్ట్ - నార్వేజియన్ విదేశాంగ మంత్రి
  • టెర్జే రాడ్-లార్సెన్ - చర్చల సమయంలో నార్వేజియన్ ఫెసిలిటేటర్
  • మోనా జుల్ - చర్చల సమయంలో నార్వేజియన్ ఫెసిలిటేటర్

ఓస్లో ప్రక్రియ

[మార్చు]

ఓస్లో ప్రక్రియ అనేది 1993లో ఇజ్రాయెల్ PLO ల మధ్య రహస్య చర్చలతో ప్రారంభమైన "శాంతి ప్రక్రియ". ఇది చర్చలు, సస్పెన్షన్, మధ్యవర్తిత్వం, మళ్ళీ చర్చలు, మళ్ళీ సస్పెన్షన్ ఇలా ఒక చక్రంగా మారింది. 2000 లో క్యాంప్ డేవిడ్ సమ్మిట్ విఫలమై రెండవ ఇంతిఫాదా వ్యాప్తి తర్వాత ఓస్లో ప్రక్రియ ముగిసే వరకు అనేక ఒప్పందాలు కుదిరాయి.[11][12]

రెండవ ఇంతిఫాదా సమయంలో మధ్యప్రాచ్యంపై క్వార్టెట్, శాంతి కోసం రోడ్‌మ్యాప్‌ను ప్రతిపాదించింది. ఇది రెండు-దేశాల ఉనికి, స్వతంత్ర పాలస్తీనా రాజ్య స్థాపనలను స్పష్టంగా లక్ష్యంగా చేసుకుంది. అయితే, రోడ్‌మ్యాప్ త్వరలోనే ఓస్లో ప్రక్రియ మాదిరిగానే ఒక చక్రంలోకి ప్రవేశించింది, కానీ ఎటువంటి ఒప్పందాన్ని రూపొందించలేదు.

శాంతి ప్రణాళిక సారాంశం

[మార్చు]

ఓస్లో ఒప్పందాల లక్ష్యాలలో పాలస్తీనా తాత్కాలిక స్వపరిపాలన ( పాలస్తీనా అథారిటీ (PA) కాదు, పాలస్తీనా శాసన మండలి),[13] అపరిష్కృతంగా ఉన్న సమస్యలకు భద్రతా మండలి తీర్మానాలు 242, 338 ఆధారంగా ఐదు సంవత్సరాలలోపు శాశ్వత పరిష్కారం - ఇవి ఉన్నాయి. ఈ ఒప్పందాలు పాలస్తీనియన్ల "చట్టబద్ధమైన, రాజకీయ హక్కులను" గుర్తించినప్పటికీ, తాత్కాలిక కాలం తర్వాత, ఈ హక్కుల గతి ఏమిటనే విషయంపై ఈ ఒప్పందాల్లో లేదు. ఓస్లో ఒప్పందాలు ఓస్లో అనంతర పాలస్తీనా స్వపరిపాలన యొక్క స్వభావాన్ని, దాని అధికారాలూ బాధ్యతలనూ నిర్వచించలేదు. అలాగే అది పరిపాలించబోయే భూభాగపు సరిహద్దులను కూడా నిర్వచించలేదు.

ఓస్లో ఒప్పందాలలో ప్రధాన సమస్య పాలస్తీనా భూభాగాల నుండి ఇజ్రాయెల్ సైన్యాన్ని ఉపసంహరించుకోవడం. ఇజ్రాయిల్ దశలవారీగా ఉపసంహరించుకోవడం, అదే సమయంలో భద్రతను కాపాడుకునే బాధ్యతలను పాలస్తీనా అధికారులకు బదిలీ చేయడం అనేది ఓస్లో ఒప్పందాల రూపొందించిన ప్రణాళిక.

మొదటి దశలో A, B ప్రాంతాల నుండి ఉపసంహరణ జరగాలి. తదుపరి దశలలో C ప్రాంతం నుండి జరుగుతుంది. ఆర్టికల్ XI.3 ఇలా చెబుతోంది:

"ఏరియా సి" అంటే A, B ప్రాంతాల వెలుపల ఉన్న వెస్ట్ బ్యాంక్ ప్రాంతాలు. శాశ్వత హోదా చర్చలలో చర్చించబడే సమస్యలు మినహా, ఈ ఒప్పందం ప్రకారం క్రమంగా ఇవి పాలస్తీనా అధికార పరిధికి బదిలీ చేయబడతాయి.[14]

మొదటి అడుగు గాజా, జెరికోల నుండి ఇజ్రాయెల్ పాక్షికంగా ఉపసంహరించుకోవడం.[3] పౌర అంశాలపై కొన్ని అధికారాలు, బాధ్యతలను తాత్కాలిక పాలస్తీనియన్ అథారిటీకి బదిలీ చేయడం. 1993 అక్టోబరు నుండి రెండు నెలల్లోపు అందరూ దీన్ని అంగీకరించాలి (ఓస్లో I, అనెక్స్ II).

తరువాత, కౌన్సిల్ ఏర్పాటు కోసం పాలస్తీనా ఎన్నికలకు మార్గం సుగమం చేయడానికి జనావాసాలున్న పాలస్తీనా ప్రాంతాల నుండి ఇజ్రాయెల్ దళాలను ఉపసంహరించుకోవాలి. ఈ కౌన్సిల్, పాలస్తీనా అథారిటీ స్థానంలోకి వస్తుంది. వెస్ట్ బ్యాంక్‌లోని ఇజ్రాయెల్ సివిల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ రద్దు చేయబడుతుంది (ఓస్లో II, ఆర్టికల్ I). కౌన్సిల్ ప్రారంభోత్సవం తర్వాత, ఒప్పందం ప్రోటోకాల్ అనుబంధం I ప్రకారం ఇజ్రాయెల్ దళాల ఉపసంహరణ జరుగుతుంది. ఓస్లో II లోని ఆర్టికల్ I, 5 లో ఇలా ఉంది: "కౌన్సిల్ ప్రారంభోత్సవం తర్వాత, వెస్ట్ బ్యాంక్‌లోని పౌర పరిపాలన రద్దు చేయబడుతుంది, ఇజ్రాయెల్ సైనిక ప్రభుత్వం ఉపసంహరించబడుతుంది...." [14]

అయితే, ఇరవై సంవత్సరాల తరువాత కూడా, ఇజ్రాయెల్ దళాల ఉపసంహరణ జరగలేదు. ఇప్పటికీ వెస్ట్ బ్యాంక్‌లోని 80% కంటే ఎక్కువ ప్రాంతాలలో (ఏరియా B, C) శాశ్వత సైనిక ఉనికి ఉంది.[15]

మిగిలిన సమస్యల గురించి శాశ్వత హోదా చర్చలు 1996 మే లోపు ( గాజా-జెరిఖో ఒప్పందంపై సంతకం చేసిన రెండు సంవత్సరాల తర్వాత; ఓస్లో I, ఆర్టికల్ V) ప్రారంభమవుతాయి. 1999 మే కి ముందు (5 సంవత్సరాల మధ్యంతర కాలం ముగింపు) ముగుస్తాయి. శాంతి ఒప్పందం ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదానికి ముగింపు పలుకుతుంది.

పాలస్తీనియన్ అథారిటీ, శాసన మండలి

[మార్చు]

1993లో ఓస్లో I ఒప్పందంపై సంతకం చేసినప్పుడు, పాలస్తీనా భూభాగాలకు ప్రభుత్వం గానీ పార్లమెంట్ గానీ లేదు. పాలస్తీనియన్ అథారిటీ (PA లేదా PNA) 1994 లో గాజా-జెరికో ఒప్పందం ద్వారా సృష్టించబడింది.

పాలస్తీనా శాసన మండలి (PLC) కి మొదటి ఎన్నికలు 1996 జనవరి 20న జరిగాయి. PLC ద్వారా ఎన్నుకోబడిన ప్రభుత్వాలు "పాలస్తీనా జాతీయ అథారిటీ" అనే పేరును నిలుపుకున్నాయి.

ఓస్లో ఒప్పందాల్లో ఆర్థిక విషయాలు, అంతర్జాతీయ సహాయంపై గణనీయమైన నిబంధనలు ఉన్నాయి: సూత్రాల ప్రకటన (DoP) యొక్క అనుబంధం IV ప్రాంతీయ సహకారాన్ని చర్చిస్తుంది. పాలస్తీనియన్లు, జోర్డాన్, ఇజ్రాయెల్‌లకు, మొత్తం ప్రాంతానికీ సహాయం చేయడానికి ప్రధాన అంతర్జాతీయ సహాయ ప్రయత్నాలకు పరోక్షంగా పిలుపునిస్తుంది. [16]

1993లో ఓస్లో ఒప్పందాలు కుదుర్చుకున్న తర్వాత, కొత్తగా స్థాపించబడిన పాలస్తీనా అథారిటీ యొక్క ఆర్థిక స్తోమతను నిర్ధారించడానికి వాషింగ్టన్, DCలో ఒక అంతర్జాతీయ సమావేశం జరిగింది. వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్‌లో ఆర్థికాభివృద్ధి, మధ్యప్రాచ్య స్థిరత్వం, సరళీకృత మార్కెట్లను ప్రవేశపెట్టడం, ప్రజాస్వామ్య సంస్థలను నిలబెట్టడం. మానవ హక్కులను రక్షించడం దాని ముఖ్య లక్ష్యాలు. [17] ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ ఎకనామిక్ కోఆపరేషన్ అండ్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రకారం, 1994 - 2020 మధ్య పాలస్తీనియన్లకు మొత్తం $40 బిలియన్లకు పైగా సహాయం అందింది. [17] [18] ఈ సహాయంలో అతిపెద్ద మొత్తం (35.4%) పాలస్తీనా ప్రభుత్వం బడ్జెట్‌కు మద్దతు ఇవ్వడానికి సరిపోయింది. మిగిలినది పాలస్తీనా భూభాగాల్లోని వివిధ ఆర్థిక రంగాలు, సేవలకు పంపిణీ చేయబడింది. సహాయంలో ఎక్కువ భాగాన్ని (≈72%) పది మంది దాతలు అందించారు, అవి: యూరోపియన్ యూనియన్ (18.9%), యునైటెడ్ స్టేట్స్ (14.2%), సౌదీ అరేబియా (9.9%), జర్మనీ (5.8%), యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్ (5.2%), నార్వే (4.8%), యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ (4.3%), ప్రపంచ బ్యాంకు (3.2%), జపాన్ (2.9%), ఫ్రాన్స్ (2.7%). [17]

మధ్యంతర (ట్రాన్సిషన్) కాలం

[మార్చు]

ట్రాన్సిషన్ కాలాన్ని సాధారణంగా మధ్యంతర కాలం (ఓస్లో I, ఆర్టికల్ V) లేదా మధ్యంతర దశ అని పిలుస్తారు. [19] అందువల్ల ఓస్లో II ఒప్పందానికి "మధ్యంతర ఒప్పందం" అనే పేరు, "మధ్యంతర స్వయం-ప్రభుత్వ అధికారం" అనే పదం (ఓస్లో I, ఆర్టికల్ I) వచ్చాయి. పాలస్తీనా తాత్కాలిక స్వయం-ప్రభుత్వ అథారిటీ, పాలస్తీనా శాసన మండలి స్థాపన, శాశ్వత హోదా చర్చల ముగింపు మధ్య కాలాన్ని తగ్గించడానికి ఈ మధ్యంతర కాలం రూపొందించబడింది, ఇది "భద్రతా మండలి తీర్మానాలు 242 , 338 ఆధారంగా శాశ్వత పరిష్కారానికి దారితీస్తుంది" (ఓస్లో I, ఆర్టికల్ I). శాశ్వత పరిష్కారం ఏమిటనే దాన్ని నిర్వచించబడలేదు. గాజా-జెరిఖో ఒప్పందంపై సంతకం చేసిన ఐదు సంవత్సరాల తర్వాత,[19] మధ్యంతర కాలం 1999 మే 4 న ముగిసింది.

తాత్కాలిక స్వపరిపాలన ఏర్పాట్ల (DOP లేదా ఓస్లో I) పై సూత్రాల ప్రకటనలోని ఆర్టికల్ V ఇలా ఉంది:

మధ్యంతర కాలం, శాశ్వత హోదా చర్చలు

1. గాజా స్ట్రిప్, జెరికో ప్రాంతం నుండి సైన్యాన్ని ఉపసంహరించుకున్న తర్వాత ఐదేళ్ల పరివర్తన కాలం ప్రారంభమవుతుంది.

2. ఇజ్రాయెల్ ప్రభుత్వం, పాలస్తీనా ప్రజల ప్రతినిధుల మధ్య శాశ్వత హోదా చర్చలు వీలైనంత త్వరగా ప్రారంభమవుతాయి. కానీ మధ్యంతర కాలపు మూడవ సంవత్సరం ప్రారంభం కంటే ముందే ఇవి మొదలవాలి.

3. ఈ చర్చలు మిగిలిన సమస్యలను కవర్ చేస్తాయి. వాటిలో: జెరూసలేం, శరణార్థులు, స్థావరాలు, భద్రతా ఏర్పాట్లు, సరిహద్దులు, ఇతర పొరుగువారితో సంబంధాలు, సహకారం, ఉమ్మడి ఆసక్తి ఉన్న ఇతర అంశాలు ఉంటాయి.

4. తాత్కాలిక కాలానికి కుదిరిన ఒప్పందాల ద్వారా శాశ్వత హోదా చర్చల ఫలితం పక్షపాతంతో గానీ, ఎత్తుగడగా గానీ ఉండకూడదని రెండు పార్టీలు అంగీకరిస్తున్నాయి. [1]

మధ్యంతర కాలం ముగింపు

[మార్చు]

1999 మేలో ఐదు సంవత్సరాల తాత్కాలిక కాలం, సమగ్ర శాంతి ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకోకుండానే ముగిసింది. రెండు పార్టీలు కిందివిధంగా అంగీకరించాయి:

"పాలస్తీనా తాత్కాలిక స్వయం ప్రభుత్వ అథారిటీని ఏర్పాటు చేయాలి... వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్‌లోని పాలస్తీనా ప్రజల కోసం, ఐదు సంవత్సరాలకు మించని మధ్యంతర కాలానికి, భద్రతా మండలి తీర్మానాలు 242, 338 ఆధారంగా శాశ్వత పరిష్కారానికి దారితీస్తుంది"

పాలస్తీనా అథారిటీ తాత్కాలికంగా మాత్రమే ఉద్దేశించబడిందని దీని అర్థం అని కొందరు అర్థం చేసుకున్నారు. [20] ఇతరులు, ఒప్పందం ప్రకారం ఇజ్రాయెల్ ప్రభుత్వాలు తమ బాధ్యతలను నిర్వర్తించడం లేదని ఆరోపించారు.[21][22] శాశ్వత ఒప్పందం లేకపోవడం వల్ల ఇజ్రాయెల్,[23] పాలస్తీనియన్లు [24] ఇద్దరూ ఓస్లో ఒప్పందాలను ఇకపై సంబంధం లేనివని భావించారు.

అయినప్పటికీ, ఓస్లో ఒప్పందాల అంశాలు అలాగే ఉన్నాయి. తాత్కాలిక పాలస్తీనియన్ అథారిటీ శాశ్వతమై పోయింది. PLO లో అది ఆధిపత్య అంశంగా మారింది. A, B, C ప్రాంతాలుగా విభాజితమైన వెస్ట్ బ్యాంక్‌ అలాగే ఉండిపోయింది. వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో దాదాపు 60% విస్తరించి ఉన్న ఏరియా C, ఇజ్రాయెల్ సైనిక, పౌర నియంత్రణలోనే ఉంది. ఏరియా C లో 1% కంటే తక్కువ ప్రాంతాన్ని పాలస్తీనియన్లు ఉపయోగించుకునేందుకు కేటాయించారు. ఇజ్రాయెల్ ఆంక్షల కారణంగా వారు ఏరియా C లో ఉన్న తమ సొంత గ్రామాలలో ఇళ్ళు నిర్మించుకోలేకపోతున్నారు. [25] ఇజ్రాయెల్ రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఒక విభాగం అయిన కోఆర్డినేటర్ ఆఫ్ గవర్నమెంట్ యాక్టివిటీస్ ఇన్ ది టెరిటరీస్ (COGAT) అని పిలువబడే పెద్ద సంస్థలో భాగమైన ఇజ్రాయెల్ సివిల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఇప్పటికీ పూర్తిగా పనిచేస్తోంది. ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా జాయింట్ వాటర్ కమిటీ కూడా ఇప్పటికీ ఉంది.

2000 క్యాంప్ డేవిడ్ సమ్మిట్‌లో, చర్చలను పునరుద్ధరించడం ద్వారా ఒప్పందాలను కాపాడటానికి అమెరికా ప్రయత్నించింది. శిఖరాగ్ర సమావేశం విఫలమైన తర్వాత, రెండవ ఇంతిఫాదా చెలరేగి "శాంతి ప్రక్రియ" ప్రతిష్టంభనకు చేరుకుంది.

భద్రతా నియంత్రణ

[మార్చు]

గాజా-జెరిఖో ఒప్పందం తరువాతా, మొదటి పాలస్తీనా అథారిటీ ఎన్నికలకు ముందూ ఇజ్రాయెల్, 1994 లో జెరికో నుండి, గాజా స్ట్రిప్‌లోని చాలా ప్రాంతాల నుండి వైదొలిగింది. హెబ్రాన్ ప్రోటోకాల్ ప్రకారం, ఇజ్రాయెల్ 1997 జనవరిలో 80% హెబ్రాన్ నుండి వైదొలిగింది. చర్చలు నిలిచిపోయడంతో, తదుపరి పునః నియామకాలు జరగలేదు. 1998 మార్చి నాటికి, ఉపసంహరణలు ఏవీ జరగలేదు. 1998 అక్టోబరులో, పార్టీలు వై రివర్ మెమోరాండంపై సంతకం చేశాయి. దళాల పునర్నియామకాన్ని తిరిగి ప్రారంభిస్తామని హామీ ఇచ్చాయి. కానీ మొదటి దశ మాత్రమే అమలు చేయబడింది. నెతన్యాహు తన మంత్రివర్గంలోనే వ్యతిరేకతను ఎదుర్కోవడంతో, అదనపు ఉపసంహరణలు ఆలస్యం అయ్యాయి. 2002లో జరిగిన రెండవ ఇంతిఫాదా సమయంలో, ఇజ్రాయెల్ సైన్యం గతంలో పాలస్తీనా నియంత్రణలోకి మారిన అనేక ప్రాంతాలను తిరిగి ఆక్రమించింది.[13]

భద్రతా సమన్వయం

[మార్చు]

ఓస్లో ఒప్పందాలు ఇజ్రాయెల్, పాలస్తీనా అథారిటీల మధ్య భద్రతా సమన్వయాన్ని తీసుకువచ్చాయి. సైనిక నిఘా సమన్వయం, 1996 లో అధికారికంగా ప్రారంభమైంది. వెస్ట్రన్ వాల్ టన్నెల్ అల్లర్ల తర్వాత, పాలస్తీనా నాయకత్వం ఇజ్రాయెల్‌తో భద్రతా సమన్వయాన్ని సమర్థవంతంగా నిలిపివేసింది, కానీ వై రివర్ మెమోరాండంపై సంతకం చేసిన తర్వాత అది పునరుద్ధరించబడింది. [26] రెండవ ఇంతిఫాదా సమయంలో సమన్వయం అడపాదడపా జరిగింది. 2000-2006లో అది సమర్థవంతంగా పనిచేయలేదు. తరువాతి సంవత్సరాల్లో, భద్రతా సమన్వయం గణనీయమైన విజయాలను సాధించింది, [27] రెండు వైపులా భద్రతను కాపాడుకోవడంలో ఇది ఒక ముఖ్యమైన అంశంగా మారింది. 2016లో షిన్ బెట్, ఇజ్రాయెల్ ప్రభుత్వానికి సమర్పించిన భద్రతా విశ్లేషణలో భద్రతా సహకారాన్ని ప్రశంసించింది. IDF ప్రకారం, 2016 ప్రారంభంలో వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో జరిగిన ఉగ్రవాద అనుమానితుల అరెస్టులలో దాదాపు 40% పాలస్తీనా భద్రతా దళాలే బాధ్యత వహించాయి. 2020 మేలో ఇజ్రాయెల్ ఏకపక్షంగా భూభాగాలను కలుపుకుంటుందని ప్రకటించిన తరువాత, పాలస్తీనా అథారిటీ ఇజ్రాయెల్‌తో భద్రతా సమన్వయాన్ని నిలిపివేసింది. 2020 ఆగస్టులో, ఇజ్రాయెల్-యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్ సాధారణీకరణ ఒప్పందం తర్వాత విలీన ప్రక్రియ నిలిపివేయబడింది. నవంబరులో భద్రతా సహకారం పునరుద్ధరించబడింది.[28] [29]

2023 జనవరి 26 న జెనిన్‌పై ఇజ్రాయెల్ సైనిక దాడిలో 10 మంది పాలస్తీనియన్లు మరణించిన వెంటనే, పాలస్తీనియన్ అథారిటీ భద్రతా సమన్వయాన్ని నిలిపివేసింది. అమెరికా, ఇజ్రాయెల్ అధికారుల ప్రకారం, అమెరికా భద్రతా సమన్వయకర్త లెఫ్టినెంట్ జనరల్ మైఖేల్ ఫెంజెల్, దాడికి ముందు ఇజ్రాయెల్ ప్రభుత్వానికీ, పాలస్తీనా అథారిటీకీ ఒక భద్రతా ప్రణాళికను సమర్పించాడు.[30] దాడి తర్వాత, అమెరికా విదేశాంగ కార్యదర్శి ఆంటోనీ బ్లింకెన్, అధ్యక్షుడు మహమూద్ అబ్బాస్‌తో రమల్లాలో జరిగిన సమావేశంలో, పాలస్తీనా సాయుధ సమూహాలపై పాలస్తీనియన్ కఠిన చర్యలను పరిగణించే ప్రణాళికను ఆమోదించాలని ఒత్తిడి చేశారు. ఇజ్రాయెల్ వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో తన దాడులను తగ్గించడం, తీవ్రతరం చేయడంపై ప్రాధాన్యత లేకపోవడంపై పాలస్తీనియన్లు అభ్యంతరం వ్యక్తం చేశారు. [31] తదనంతరం, 2023 ఫిబ్రవరి 5 న, పాలస్తీనా లిబరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ (PLO) రాజకీయ కమిటీ సభ్యుడు ఒసామా ఖవాస్మేహ్ మాట్లాడుతూ, "[నాయకత్వం] తీసుకున్న నిర్ణయాలు తిరుగులేనివి, అమలులోకి వచ్చాయి -ప్రస్తుత స్థితి యొక్క అస్థిరత దృష్ట్యా ఇజ్రాయెల్‌తో సంబంధానికి సంబంధించి అయినా లేదా అంతర్జాతీయ సంస్థలలో చర్య తీసుకోవాలనుకున్నా." [32] [33]

పర్యవసానాలు

[మార్చు]
10 డిసెంబరు 1994న ఓస్లో ఒప్పందాల తర్వాత యాసర్ అరాఫత్, షిమోన్ పెరెస్, యిట్జాక్ రబీన్ నోబెల్ శాంతి బహుమతిని అందుకున్నారు.

DOP పై సంతకం చేసిన ఆరు నెలల లోపే, ఒక ఇజ్రాయెల్ తీవ్రవాది పాట్రియార్క్‌ల కేవ్‌లో జరిగిన మారణహోమంలో 29 మంది పాలస్తీనియన్లను చంపాడు. దీనికి ప్రతిస్పందనగా హమాస్ తన మొదటి ప్రాణాంతక ఆత్మాహుతి బాంబు దాడిని నిర్వహించింది. దీనిలో ఎనిమిది మంది ఇజ్రాయెలీయులను మరణించగా 34 మంది గాయపడ్డారు.[34] [35] వారం తర్వాత హదేరాలో ఒక పాలస్తీనియన్ బస్సులో పాలస్తీనా ఉగ్రవాది తనను తాను పేల్చుకోవడంతో ఐదుగురు ఇజ్రాయెలీయులు మరణించగా, 30 మంది గాయపడ్డారు. [36] ఆ రెండు దాడులకూ హమాస్ బాధ్యత వహించింది. [36] ఓస్లో I ఒప్పందం అమలుపై ఇజ్రాయెల్, PLO ల మధ్య చర్చలను అంతరాయం కలిగించడానికి ఈ దాడులు జరిగి ఉండవచ్చు. [34] "శాంతి ప్రక్రియ"కి ముగింపు పలికేందుకూ పితృస్వామ్యుల కేవ్ ఊచకోతకు ప్రతిస్పందనగానూ ఈ దాడులు జరిగాయని హమాస్ పేర్కొంది. [37] 1994 లో హమాస్, శాంతి ప్రక్రియను దెబ్బతీసే ప్రయత్నంలో దాదాపు 55 మంది ఇజ్రాయెలీయులను చంపి, 150 మందికి పైగా గాయపరిచింది. తమ దాడులు ఇజ్రాయెల్ ఆక్రమణకు వ్యతిరేకంగా జిహాద్‌లో భాగమనీ కేవ్ ఆఫ్ ది పాట్రియార్క్‌ ఊచకోతకు అది ప్రతీకారమనీ పేర్కొంది. [5]

యిట్జాక్ రబీన్ హత్య తర్వాత, లేబరు పార్టీ ఎంపిక చేసిన ప్రధాన మంత్రి షిమోన్ పెరెస్, యాహ్యా అయ్యాష్ హత్యకు పచ్చజెండా ఊపారు. ఆ తర్వాత ఆత్మాహుతి దాడులు పెరగడం వల్ల దీనిని "పెరెస్ రాజకీయ జీవితంలో జరిగిన అతి పెద్ద తప్పు"గా అవీ ష్లైమ్ అభివర్ణించాడు. హింసాకాండ పెరగడం, ఇజ్రాయెల్ భద్రతా ఆందోళనలు పెరిగిన కొద్దికాలానికే, రబీన్ హత్య తర్వాత మొదటిసారిగా లికుడ్ పార్టీ అధ్యక్షుడు బిన్యామిన్ నెటెన్యాహు పెరెస్ కంటే ముందంజలో ఉన్నారని పోల్స్ చూపించాయి. 1996 లో ఎన్నికైన తర్వాత ఒప్పందాలను అణగదొక్కడానికి ప్రధాన మంత్రి బిన్యామిన్ నెతన్యాహు చేసిన "చాలా విజయవంతమైన" ప్రయత్నాలను హైలైట్ చేస్తూ, ఓస్లో సమయంలోనూ ఆ తర్వాతా ఇజ్రాయెల్ అతివాదులు పోషించిన పాత్రను ష్లైమ్ వివరించాడు.[38]

"శాశ్వత హోదా చర్చల ఫలితం వచ్చే వరకు వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్ యొక్క స్థితిని మార్చే ఎటువంటి చర్యనూ ఇరు పక్షాలు ప్రారంభించకూడదు లేదా తీసుకోకూడదు" అని ఓస్లో ఒప్పందాలు నిర్దేశించినప్పటికీ, ఓస్లో కాలంలో ఇజ్రాయెల్ ఆవాసాల విస్తరణ కొనసాగింది. 1993, 2000 మధ్య వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్ (తూర్పు జెరూసలేం మినహా) లలో యూదు జనాభా 1,15,700 నుండి 2,03,000 కి పెరిగింది.

ఈ స్థావరాల విస్తరణ శాంతికి కీలకమైన అడ్డంకిగా కనిపిస్తుంది. [38] ఈ పరిస్థితిని అవీ ష్లైమ్ ఇలా వివరించాడు:

1990 ల నాటి శాంతి చర్చల అంతటా, పాలస్తీనా నిరాశ పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ స్థావరాలు విస్తరించాయి, ఇజ్రాయెల్ మూసివేత, జోనింగ్ విధానాల వల్ల ఇది మరింత తీవ్రమైంది, ఇవి పాలస్తీనా ఆర్థిక వ్యవస్థను తీవ్రంగా దెబ్బతీశాయి, దాని కార్మిక మార్కెట్లను బలహీనపరిచాయి. గాజా స్ట్రిప్‌ను వెస్ట్ బ్యాంక్ నుండి భౌతికంగా వేరు చేశాయి. [38]

1993 - 2000 మధ్య, ఓస్లో ఒప్పందాల ద్వారా కేటాయించబడిన ప్రాంతాలలో పాలస్తీనా ప్రజలకు స్వయంప్రతిపత్తి కొంత పెరిగింది. అవి జెరిఖో, వెస్ట్ బ్యాంక్‌లోని A, B ప్రాంతాలు, హెబ్రాన్‌లోని H-1 ప్రాంతం, గాజా స్ట్రిప్‌లోని కొన్ని మండలాలు. కానీ, ఇజ్రాయెల్ సైన్యం ఆక్రమిత పాలస్తీనా భూభాగాల్లో తన ఉనికిని కొనసాగించింది, ఇజ్రాయెల్ భూ జప్తు, స్థిరనివాస విస్తరణ కొనసాగింది.

పాలస్తీనా అథారిటీ పాలస్తీనా ప్రాంతాల పాలన చేస్తున్నప్పటికీ, పూర్తిగా ఇజ్రాయెల్ ప్రభుత్వ నియంత్రణలోనే ఉంది. ముఖ్యంగా పాలస్తీనాకు చెందిన వస్తువులు ప్రజల కదలికలపై తీవ్రమైన ఆంక్షలు విధించడం ద్వారా ఇజ్రాయెల్ గణనీయమైన అధికారాన్ని నిలుపుకుంది. ఓస్లో II పేర్కొన్నట్లుగా, పాలస్తీనా ప్రాంతాల లోకి ప్రవేశ, నిష్క్రమణ పాయింట్లనూ అలాగే వాటిని కలిపే రహదారి నెట్‌వర్క్‌నూ ఇజ్రాయెల్, తన నియంత్రణ లోనే ఉంచుకుంది. ఇంకా, ఇజ్రాయెల్ తూర్పు జెరూసలేంలో, వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో 60 శాతం, గాజా స్ట్రిప్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో తన ఉనికిని కొనసాగించింది.

1993 లో ఆక్రమిత భూభాగాలపై శాశ్వత "సాధారణ మూసివేత" అమలు చేయబడింది. ఇది జెరూసలేం, ఇజ్రాయెల్‌ల లోకి ప్రవేశించడాన్ని నియంత్రిస్తుంది. వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్ మధ్య ప్రయాణాన్ని "దాదాపు అసాధ్యం" చేసింది. గాజా స్ట్రిప్ వెస్ట్ బ్యాంక్ నుండి పూర్తిగా తెగిపోయి రెండు ఆర్థిక వ్యవస్థలనూ ఒకదానినుండి మరొకదాన్ని వేరు చేసింది. 1994 లో గాజా స్ట్రిప్ చుట్టూ విద్యుత్ కంచె నిర్మించబడింది.

సాధారణ మూసివేతతో పాటు, ఇజ్రాయెల్ తాత్కాలికంగా "సమగ్ర మూసివేతలు" విధించింది, ఇది అన్ని పాలస్తీనియన్ ప్రయాణ అనుమతులనూ, వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా స్ట్రిప్‌లోని అన్ని (ప్రజలు వస్తువుల) కదలికలను నిలిపివేసింది. ఈ సమగ్ర మూసివేత 1993 మార్చి - 1997 జూన్ ల మధ్య 353 పూర్తి రోజులు అమలులో ఉందని UN అంచనా వేసింది.

1994 లో అరాఫత్, రబీన్‌లకు షిమోన్ పెరెస్‌తో పాటు నోబెల్ శాంతి బహుమతి లభించింది.[39]

స్పందన

[మార్చు]

కొనసాగుతున్న స్థిరనివాస విస్తరణ

[మార్చు]

అమెరికా విదేశాంగ కార్యదర్శి మడేలిన్ ఆల్బ్రైట్ అభ్యర్థన మేరకు పెరెస్ పరిమితంగానే స్థావరాల నిర్మాణం చేయగా,[40] నెతన్యాహు ఇప్పటికే ఉన్న ఇజ్రాయెల్ స్థావరాలలో నిర్మాణాన్ని కొనసాగించాడు. తూర్పు జెరూసలేంలో హర్ హోమా అనే కొత్త పొరుగు ప్రాంతాన్ని నిర్మించడానికి ప్రణాళికలను ముందుకు తెచ్చాడు. అయితే, అతను షమీర్ ప్రభుత్వం 1991-92 లో నిర్మించిన స్థాయి కంటే చాలా తక్కువ గానే ఉన్నాడు. కొత్త స్థావరాలను నిర్మించలేదు -ఓస్లో ఒప్పందాలు అలాంటి నిషేధాన్ని నిర్దేశించనప్పటికీ.[40] గృహనిర్మాణ యూనిట్ల నిర్మాణం:

  • ఓస్లోకు ముందు: 13,960 (1991–1992)
  • ఓస్లో తర్వాత: 3,840 (1994–95), 3,570 (1996–97). [41]

ఓస్లో శాంతి ప్రక్రియ జరిగిన సంవత్సరాలలో, వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో స్థిరనివాసుల జనాభా దాదాపు రెట్టింపు అయ్యింది. ఏ స్థావరాన్నీ ఖాళీ చేయలేదు.

ఇజ్రాయెల్ భద్రతకు దెబ్బ

[మార్చు]

ఇజ్రాయెల్ విద్యావేత్త ఎఫ్రాయిమ్ కార్ష్ ఈ ఒప్పందాలను "[ఇజ్రాయెల్] చరిత్రలో అత్యంత తీవ్రమైన వ్యూహాత్మక తప్పిదం"గా అభివర్ణించాడు. ఇది " 1948 నుండి ఇజ్రాయెల్, పాలస్తీనియన్ల మధ్య అత్యంత రక్తపాత, అత్యంత విధ్వంసక ఘర్షణ" పరిస్థితులను సృష్టించింది. పాలస్తీనియన్ అథారిటీ, హమాస్ పాలనలో నివసిస్తున్న "కొత్త తరం పాలస్తీనియన్లను" " నాజీ జర్మనీ తరువాత మరెప్పుడూ లేనంత స్థాయిలో నీచమైన యూదు వ్యతిరేక (ఇజ్రాయెల్ వ్యతిరేక) ప్రేరేపణతో సమూలంగా మార్చింది" అని కార్ష్ పేర్కొన్నాడు. "మొత్తం మీద, DOP [సూత్రాల ప్రకటన]పై సంతకం చేసినప్పటి నుండి 1,600 మందికి పైగా ఇజ్రాయెలీయులను హత్య చేశారు, మరో 9,000 మందిని గాయపర్చారు - ఇది మునుపటి ఇరవై ఆరు సంవత్సరాల సగటు మరణాల సంఖ్య కంటే దాదాపు నాలుగు రెట్లు." [42]

పాలస్తీనా భద్రతకు దెబ్బ

[మార్చు]

ఈ ఒప్పందాలు "ఇజ్రాయెలీయులకు బేషరతు భద్రతనూ, పాలస్తీనియన్లకు షరతులతో కూడిన భద్రతనూ" అందించాయని గ్రాహం అషర్ వాదించారు. భద్రతా ఏర్పాట్లు "ఆక్రమిత భూభాగాల్లో ఇజ్రాయెల్ ప్రాదేశిక, భద్రతా ఆశయాలను ఆచరణాత్మకంగా అమలు చేయడం తప్ప మరేమీ కాదు" "పాలస్తీనా అథారిటీపై ఇజ్రాయెల్‌కు ఉన్న సైనిక, ప్రాదేశిక వనరుల అసమతుల్య పంపిణీని" పరిష్కరించడంలో విఫలమయ్యాయని ఆయన గుర్తించాడు.

ఒప్పందాల తర్వాత వెంటనే వ్రాస్తూ అషర్, వివిధ భద్రతా దళాల సంఖ్య రాజకీయ పోషణకు అపారమైన అవకాశాన్ని అందిస్తుందని వాదించాడు. పాలస్తీనా భద్రతా దళాలు "తగిన ప్రక్రియ యొక్క పోలిక కూడా లేకుండా" పనిచేస్తున్నాయని, వారెంటు లేదా అనుమతి లేకుండా సామూహిక అరెస్టులను చేపట్టాయని విమర్శించాడు.[43]

పాలస్తీనా దేశ హోదా ఆకాంక్షలను దెబ్బతీయడం

[మార్చు]

"వాస్తవ కంటెంట్ లేకుండానే దేశ హోదా ఆస్తులను" ఓస్లో అందించిందని, "పాలస్తీనా స్వయం పాలన యొక్క పైకప్పు"ను అధికారికం చేసిందని సేథ్ అంజిస్కా వాదించారు. పాలస్తీనా 'సంస్థ'తో పాటు ఇజ్రాయెల్ ఉనికిలో ఉందని రబీన్ చేసిన ప్రకటనలను సూచిస్తూ, అది (రబీన్ మాటల్లో చెప్పాలంటే) "ఒక రాష్ట్రం కంటే తక్కువ" అని అంజిస్కా వాదించాడు, ఈ ఒప్పందాలు పాలస్తీనా రాజ్యానికి మెనాచెమ్ బిగిన్ వ్యతిరేకత యొక్క వారసత్వం అని వాదించాడు.[44] ఎడ్వర్డ్ సైద్ ఒక ఇంటర్వ్యూలో ఇలా అన్నాడు, "అరాఫత్ తన సమాజంలోని కొన్ని అంశాలను అణచివేయాలని ఇజ్రాయెల్, పాశ్చాత్య ప్రభుత్వాలు కోరుకుంటున్నాయి. అతను నియంత కావాలని వారు కోరుకుంటున్నారు. శాంతి ఒప్పందం యొక్క యంత్రాంగం దీనిని పూర్తిగా స్పష్టం చేస్తోంది. నేను శాంతికి అనుకూలంగా ఉన్నాను. నేను చర్చల ద్వారా ఏర్పడిన శాంతికి అనుకూలంగా ఉన్నాను. కానీ ఈ ఒప్పందం న్యాయమైన శాంతి కాదు." [45]

తుది స్థితి చర్చలను వాయిదా వేయడం

[మార్చు]

సరిహద్దులు, పాలస్తీనా శరణార్థులు, జెరూసలేం స్థితి వంటి "ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదాన్ని సమిష్టిగా నిర్వచించే ప్రధాన సమస్యలను పరిష్కరించడానికి స్పష్టమైన ప్రయత్నం" ఒప్పందాలలో లేదని షమీర్ హసన్ గుర్తించాడు.[46]

కీలకమైన దేశీయ సంస్థలు లేదా ప్రాతినిధ్య వర్గాల నుండి ఆమోదం పొందాల్సిన అవసరం ఇజ్రాయెల్‌కు ఉందని డేనియల్ లైబర్‌ఫెల్డ్ సూచించారు, అంటే చర్చల నుండి తుది-స్థితి సమస్యలను మినహాయించడం. తుది-హోదా చర్చలు సాధ్యం కావడానికి కొన్ని సంవత్సరాలలో అటువంటి ఆందోళనలు ఎలా తగ్గుతాయో అస్పష్టంగా ఉందని లైబర్‌ఫెల్డ్ వాదించారు. [47]

నార్వే పాత్ర

[మార్చు]

చర్చలపై నార్వేకు చెందిన వ్యాఖ్యాత హిల్డే హెన్రిక్సెన్ వేజ్ తో సహా నార్వే విద్యావేత్తలు ఓస్లో ప్రక్రియలో నార్వే యొక్క లోపభూయిష్ట పాత్రపై దృష్టి సారించారు. 2001 లో ఓస్లో ప్రక్రియకు కేంద్రంగా ఉన్న నార్వేజియన్ విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ, నార్వేజియన్-మధ్యవర్తిత్వం వహించిన బ్యాక్ ఛానల్ చర్చల యొక్క అధికారిక, సమగ్ర చరిత్రను రూపొందించడానికి వేజ్‌ను నియమించింది. పరిశోధన చేయడానికి, మంత్రిత్వ శాఖ ఆర్కైవ్‌లలోని అన్ని సంబంధిత, వర్గీకృత ఫైళ్లను చూసే ప్రత్యేక హక్కు ఆమెకు లభించింది. "1993 జనవరి నుండి సెప్టెంబరు వరకు ఉన్న కాలం మొత్తానికి ఒక్క కాగితం ముక్క కూడా లేదు - ఇది సరిగ్గా బ్యాక్ ఛానల్ చర్చల కాలం" అని తెలుసుకుని వేజ్ ఆశ్చర్యపోయింది. ఇందులో పాల్గొన్న వ్యక్తులు పత్రాలను ప్రైవేట్‌గా ఉంచుకున్నారు. వాటిని ఇవ్వడానికి నిరాకరించారు. "తప్పిపోయిన పత్రాలు ... ఇజ్రాయెల్ ప్రాంగణంలో ఓస్లో ప్రక్రియ ఎంతవరకు నిర్వహించబడిందో చూపిస్తాయని ఎటువంటి సందేహం లేదు, నార్వే ఇజ్రాయెల్‌కు సహాయకుడిగా వ్యవహరించింది." నార్వే చాలా అసమాన పార్టీల మధ్య ఒక చిన్న రాష్ట్రంగా మధ్యవర్తిత్వ పాత్ర పోషించింది. ఇజ్రాయిల్ నియమాల ప్రకారం ఆడవలసి వచ్చింది. "ఇజ్రాయెల్ ఎర్రటి గీతలను లెక్కించారు. పాలస్తీనియన్లు ఒప్పందాన్ని కోరుకున్నట్లైతే, వారు వాటిని అంగీకరించాలి. ఓస్లో ప్రక్రియ ఎందుకు స్థిరమైన శాంతికి దారితీయలేదో తప్పిపోయిన పత్రాలు దాదాపుగా చూపిస్తాయి. చాలా వరకు, బ్యాక్ ఛానల్ యొక్క పూర్తి డాక్యుమెంటేషన్ ఓస్లో తరువాత సంభవించిన విపత్తును వివరిస్తుంది."[48]

ఓస్లో ఒప్పందాలకు ప్రత్యామ్నాయాలు

[మార్చు]

ఓస్లో ఒప్పందాలు రెండు-రాష్ట్రాల పరిష్కారాన్ని స్పష్టంగా ఆమోదించనప్పటికీ, అవి వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాలో స్వయం పాలన పాలస్తీనా సంస్థలను సృష్టించాయి. అందువల్ల రెండు-రాష్ట్రాల భవిష్యత్తును అంచనా వేస్తున్నట్లు వ్యాఖ్యానించబడ్డాయి. [49] [50]

ఓస్లో ప్రక్రియ కాలంలో ఉచ్ఛస్థితిలో ఉన్న రెండు-రాష్ట్రాల పరిష్కారం, స్వీకరించడం ఆ తరువాత నుండి చెదిరిపోయిందనీ, ప్రత్యామ్నాయ ప్రతిపాదన ఒకే-రాష్ట్ర పరిష్కారమే అని ఇయాన్ లస్టిక్ చెప్పారు. ఇది ఇజ్రాయెల్, పాలస్తీనా భూభాగాలను ఒకే ప్రభుత్వంతో ఒకే రాష్ట్రంగా మిళితం చేస్తుంది.[51]

బ్రెండన్ ఓ'లియరీ సూచిస్తున్న ప్రకారం, ఏక-రాష్ట్ర పరిష్కారం యొక్క విజయం, ఉన్న గుర్తింపులు, సంస్థలపై ఆధారపడటంలో ఉంది గానీ అవి పోయాయని ఊహించుకోవడంలో లేదు. [52]

ప్రత్యామ్నాయంగా, ఉరి అవనేరి ఏక-రాష్ట్ర పరిష్కారమంటే "ఇజ్రాయెల్‌ను జాతీయేతర రాష్ట్రంగా మార్చడం"తో సమానంగా చూస్తాడు. "దాదాపు అన్ని ఆచరణాత్మక రంగాలలో - ఆర్థిక, సామాజిక, సైనిక - ఇజ్రాయెల్ ఆధిపత్యం పాలస్తీనియన్లు నిజమైన శక్తి లేని దోపిడీకి గురైన అండర్‌క్లాస్‌గా మారే విధంగా ఉంటుంది" అని వాదిస్తాడు. "జాతీయ పోరాటం ఎప్పటికీ ఆగదు. ఇది యూదులు వెస్ట్ బ్యాంక్‌లో అరబ్ భూమిని కొనుగోలు చేయడం, వలసలను నియంత్రించడం, వారి జాతీయ ఆధిపత్యాన్ని కాపాడుకోవడానికి ఇతర చర్యలు తీసుకోవడాన్ని చాలా సులభతరం చేస్తుంది" అని అవనేరీ అన్నారు. [53]

గమనికలు

[మార్చు]
  1. ↑ 1.0 1.1 1978 క్యాంప్ డేవిడ్ ఒప్పందాలలో భాగమైన మధ్యప్రాచ్యంలో శాంతి కోసం ఫ్రేమ్‌వర్క్, ఓస్లో ఒప్పందాల కోసం బ్లూప్రింట్ నుండి:
    • వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాల కోసం ఐదు సంవత్సరాలకు మించని కాలానికి పరివర్తన ఏర్పాట్లు ఉండాలి. నివాసితులకు పూర్తి స్వయంప్రతిపత్తిని అందించడానికి, ఈ ఏర్పాట్ల ప్రకారం, ప్రస్తుత సైనిక ప్రభుత్వం స్థానంలో ఈ ప్రాంతాల నివాసితులు స్వేచ్ఛగా స్వయం పాలక అధికారాన్ని ఎన్నుకున్న వెంటనే ఇజ్రాయెల్ సైనిక ప్రభుత్వం, దాని పౌర పరిపాలన ఉపసంహరించబడతాయి అని ఈజిప్ట్, ఇజ్రాయెల్‌లు అంగీకరిస్తున్నాయి
    • వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాల్లో ఎన్నికైన స్వయం పాలక అధికారాన్ని స్థాపించే పద్ధతులపై ఈజిప్ట్, ఇజ్రాయెల్, జోర్డాన్‌లు అంగీకరిస్తాయి. ఈజిప్ట్, జోర్డాన్ ప్రతినిధుల బృందాలలో వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా నుండి పాలస్తీనియన్లు లేదా పరస్పరం అంగీకరించిన ఇతర పాలస్తీనియన్లు ఉండవచ్చు. వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాల్లో ఉపయోగించాల్సిన స్వయం పాలక అథారిటీ అధికారాలూ, బాధ్యతలను నిర్వచించే ఒప్పందంపై పార్టీలు చర్చలు జరుపుతాయి. ఇజ్రాయెల్ సాయుధ దళాల ఉపసంహరణ జరుగుతుంది. మిగిలిన ఇజ్రాయెల్ దళాలను నిర్దిష్ట భద్రతా ప్రదేశాలకు పంపించడాం జరుగుతుంది. ఈ ఒప్పందంలో అంతర్గత, బాహ్య భద్రత, ప్రజా క్రమాన్ని నిర్ధారించే ఏర్పాట్లు కూడా ఉంటాయి. బలమైన స్థానిక పోలీసు దళం ఏర్పాటు చేయబడుతుంది, ఇందులో జోర్డాన్ పౌరులు ఉండవచ్చు. అదనంగా, ఇజ్రాయెల్, జోర్డాన్ దళాలు ఉమ్మడి గస్తీలో సరిహద్దుల భద్రతను నిర్ధారించడానికి నియంత్రణ పోస్టుల నిర్వహణలో పాల్గొంటాయి.
    • వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాల్లో స్వయం పాలనా అధికారం (పరిపాలన మండలి) స్థాపించబడి ప్రారంభించబడినప్పుడు, ఐదు సంవత్సరాల ట్రాన్సిషన్ కాలం ప్రారంభమవుతుంది. వీలైనంత త్వరగా, కానీ పరివర్తన కాలం ప్రారంభమైన తర్వాత మూడవ సంవత్సరం దాటకుండా, వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజాల తుది స్థితిని, దాని పొరుగువారితో దాని సంబంధాన్ని నిర్ణయించడానికి, ట్రాన్సిషన్ కాలం ముగిసే సమయానికి ఇజ్రాయెల్, జోర్డాన్‌ల మధ్య శాంతి ఒప్పందంపై చర్చలు జరుగుతాయి. ఈ చర్చలు ఈజిప్ట్, ఇజ్రాయెల్, జోర్డాన్, వెస్ట్ బ్యాంక్, గాజా నివాసుల ఎన్నికైన ప్రతినిధుల మధ్య నిర్వహించబడతాయి.
      (See JimmyCarterLibrary, The Framework for Peace in the Middle East Archived 16 డిసెంబరు 2013 at the Wayback Machine (1978). Accessed December 2013)

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ 1.0 1.1 "Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements". 2002-11-15. Archived from the original on 15 November 2002. Retrieved 2023-12-11.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  2. ↑ "Israeli-Palestinian Interim Agreement on the West Bank and the Gaza Strip". 2002-11-15. Archived from the original on 15 November 2002. Retrieved 2023-12-11.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  3. ↑ 3.0 3.1 Mideast accord: the overview; Rabin and Arafat sign accord ending Israel's 27-year hold on Jericho and the Gaza Strip Archived 9 డిసెంబరు 2020 at the Wayback Machine. Chris Hedges, New York Times, 5 May 1994.

    Quote of Yitzhak Rabin: "We do not accept the Palestinian goal of an independent Palestinian state between Israel and Jordan. We believe there is a separate Palestinian entity short of a state."
  4. ↑ Anne Le More (31 March 2008). International Assistance to the Palestinians After Oslo: Political Guilt, Wasted Money. Routledge. p. 65. ISBN 978-1-134-05233-2. Archived from the original on 21 January 2023. Retrieved 19 November 2020. Oslo was opposed by the Islamic movements such as Hamas and Islamic Jihad, parties on the left such as the Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP) and the Democratic Front for the Liberation of Palestine (DFLP), and also by intellectuals, mainstream politicians and former peace negotiators such as Haydar Abd al-Shafi, Karma Nabulsi and Edward Said. The latter famously described the agreement as...
  5. ↑ 5.0 5.1 "U.S. DEPARTMENT OF STATE 1995 APRIL: PATTERNS OF GLOBAL TERRORISM, 1994".
  6. ↑ "What were the Oslo Accords between Israel and the Palestinians?". www.aljazeera.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 19 October 2023. Retrieved 2023-10-18.
  7. ↑ "Israel-Palestine peace accord signed | September 13, 1993". HISTORY (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-10-18.
  8. ↑ By Hook and by Crook – Israeli Settlement Policy in the West Bank Archived 17 ఏప్రిల్ 2014 at the Wayback Machine, p. 90. B’Tselem, July 2010
  9. ↑ "Institute for Palestine Studies". Institute for Palestine Studies (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2025-04-25. , p. 29. Journal of Palestine Studies, Vol. 11, No. 2 (Winter, 1982), pp. 16–54. Published by: University of California Press on behalf of the Institute for Palestine Studies
  10. ↑ Israel-PLO Recognition: Exchange of Letters between PM Rabin and Chairman Arafat Archived 4 మే 2015 at the Wayback Machine, 9 September 1993
  11. ↑ Just Vision, Oslo Process Archived 24 డిసెంబరు 2013 at the Wayback Machine. Retrieved December 2013
  12. ↑ MEDEA, Oslo peace process Archived 15 ఫిబ్రవరి 2021 at the Wayback Machine. Retrieved December 2013
  13. ↑ 13.0 13.1 Tom Lansford, Political Handbook of the World 2014 Archived 20 జూన్ 2023 at the Wayback Machine, pp. 1627, 1630–1631. CQ Press, March 2014.

    pp. 1629–1630: ", and 18 months after the election of the Palestinian Council, which was designated to succeed the PNA as the primary Palestinian governmental body."
  14. ↑ 14.0 14.1 1995 Oslo Interim Agreement Archived 1 అక్టోబరు 2015 at the Wayback Machine, 28 September 1995. On ProCon website.
  15. ↑ What is Area C? Archived 6 జనవరి 2016 at the Wayback Machine. B'Tselem, 9 October 2013
  16. ↑ Annex IV (paragraph 1) of the Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements Archived అక్టోబరు 14, 2007 at the Wayback Machine: "The two sides will cooperate in the context of the multilateral peace efforts in promoting a Development Program for the region, including the West Bank and the Gaza Strip, to be initiated by the G7. The parties will request the G7 to seek the participation in this program of other interested states, such as members of the Organisation for Economic Cooperation and Development, regional Arab states and institutions, as well as members of the private sector."
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 DC, Arab Center Washington (2023-10-16). "International Aid to the Palestinians: Between Politicization and Development". Arab Center Washington DC (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 18 October 2023. Retrieved 2023-10-19.
  18. ↑ "QWIDS – Query Wizard for International Development Statistics". stats.oecd.org. Archived from the original on 21 August 2023. Retrieved 2023-10-19.
  19. ↑ 19.0 19.1 4 May 1999 and Palestinian Statehood: To Declare or Not to Declare? Archived 6 నవంబరు 2016 at the Wayback Machine. Azmi Bishara, Journal of Palestine Studies Vol. 28, No. 2 (Winter, 1999), pp. 5–16
  20. ↑ Abunimah, Ali. "Toward Palestine's 'Mubarak moment'". Al Jazeera (in ఇంగ్లీష్).
  21. ↑ Neff, Donald. "Israel Never Honored The Oslo Peace Accords Signed at White House". Washington Report on Middle East Affairs.
  22. ↑ Shlaim, Avi (12 September 2013). "It's now clear: the Oslo peace accords were wrecked by Netanyahu's bad faith". The Guardian.
  23. ↑ "No more Oslo". The Jerusalem Post | JPost.com (in ఇంగ్లీష్). 1 August 2019.
  24. ↑ Ibsais, Ahmad (4 October 2023). "30 Years Later, It's Time to Bury the Oslo Accords".
  25. ↑ "West Bank and Gaza – Area C and the future of the Palestinian economy". World Bank. 2 October 2013. p. 4. Archived (PDF) from the original on 1 August 2014. Retrieved 27 July 2014. Less than 1 percent of Area C, which is already built up, is designated by the Israeli authorities for Palestinian use; the remainder is heavily restricted or off-limits to Palestinians, 13 with 68 percent reserved for Israeli settlements, 14 c. 21 percent for closed military zones, 15 and c. 9 percent for nature reserves (approximately 10 percent of the West Bank, 86 percent of which lies in Area C). These areas are not mutually exclusive, and overlap in some cases. In practice it is virtually impossible for Palestinians to obtain construction permits for residential or economic purposes, even within existing Palestinian villages in Area C: the application process has been described by an earlier World Bank report (2008) as fraught with "ambiguity, complexity and high cost".
  26. ↑ שלמה שפירא, הסי. אי. איי. כמתווך בתהליכי שלום במזרח התיכון – חלק ב Archived 21 జనవరి 2022 at the Wayback Machine, מבט מל"מ 35, ינואר 2004
  27. ↑ טלי קרויטורו, פסק זמן באיו"ש Archived 24 జనవరి 2022 at the Wayback Machine, מערכות 445, אוקטובר 2012
  28. ↑ הרשות הפלסטינית הודיעה על חידוש התיאום עם ישראל Archived 7 ఏప్రిల్ 2022 at the Wayback Machine, הארץ, 17 בנובמבר 2020
  29. ↑ הרשות הפלסטינית הודיעה על החזרת התיאום הביטחוני, גורמים בישראל אישרו Archived 7 ఏప్రిల్ 2022 at the Wayback Machine, מעריב, 17 בנובמבר 2020
  30. ↑ Ravid, Barak (1 February 2023). "Blinken pressed Abbas to accept U.S. security plan for Jenin and Nablus". Axios. Archived from the original on 5 February 2023. Retrieved 5 February 2023.
  31. ↑ "US presses PA to accept plan to quash Palestinian armed groups". www.aljazeera.com. Archived from the original on 5 February 2023. Retrieved 5 February 2023.
  32. ↑ "Despite the pressure, the President and leadership insist on decisions made regarding relationship with Israel". WAFA. Archived from the original on 5 February 2023. Retrieved 5 February 2023.
  33. ↑ "Leadership decisions regarding relationship with Israel have entered into force, says official". WAFA. Archived from the original on 5 February 2023. Retrieved 5 February 2023.
  34. ↑ 34.0 34.1 Stork & Kane 2002, p. 66.
  35. ↑ Dunning 2016, p. 34.
  36. ↑ 36.0 36.1 "Chronological Review of Events/April 1994 – DPR review". Question of Palestine (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 5 November 2023. Retrieved 2023-10-27.
  37. ↑ Abufarha, Nasser (2009). The making of a human bomb: an ethnography of Palestinian resistance. The cultures and practice of violence series. Durham, N.C.: Duke University Press. pp. 68. ISBN 978-0-8223-4439-1.
  38. ↑ 38.0 38.1 38.2 Shlaim, Avi (2013-09-12). "It's now clear: the Oslo peace accords were wrecked by Netanyahu's bad faith". The Guardian (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). ISSN 0261-3077. Retrieved 2024-02-06.
  39. ↑ "1994: Israelis and Arafat share peace prize". BBC News. 3 September 1993. Retrieved 24 August 2007.
  40. ↑ 40.0 40.1 Serge Schmemann (5 December 1997). "In West Bank, 'Time' for Settlements Is Clearly Not 'Out'". The New York Times. Archived from the original on 26 March 2022. Retrieved 18 December 2007.
  41. ↑ "Housing Starts in Israel, the West Bank and Gaza Strip Settlements, 1990–2003". Foundation for Middle East Peace. Archived from the original on 18 November 2008. Retrieved 13 November 2011.
  42. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  43. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  44. ↑ Anziska, Seth (2018). Preventing Palestine: A Political History from Camp David to Oslo. Princeton: Princeton University Press. ISBN 9780691177397.
  45. ↑ Uddin, Rayhan (25 Sep 2023). "Twenty years on: Edward Said's life and writings, in seven quotes". Middle East Eye. Archived from the original on 23 October 2023.
  46. ↑ (2011). "Oslo Accords: The Genesis and Consequences for Palestine".
  47. ↑ (2008). "Secrecy and "Two-Level Games" in the Oslo Accord: What the Primary Sources Tell Us".
  48. ↑ Postscript to Oslo: The Mystery of Norway's Missing Files Archived 24 సెప్టెంబరు 2015 at the Wayback Machine. Hilde Henriksen Waage, Journal of Palestine Studies, Vol. XXXVIII, No. 1 (Autumn 2008), pp. 54–65; ISSN 1533-8614

    "Had the missing documents ... been accessible at the time of writing, there seems no doubt that the findings of my report would have shown even more starkly the extent to which the Oslo process was conducted on Israel's premises, with Norway acting as Israel's helpful errand boy .... Given the overwhelming imbalance of power between the Israelis and the Palestinians, Norway probably could not have acted otherwise if it wanted to reach a deal—or even if it wanted to play a role in the process at all. Israel's red lines were the ones that counted, and if the Palestinians wanted a deal, they would have to accept them, too .... The missing documents would almost certainly show why the Oslo process probably never could have resulted in a sustainable peace. To a great extent, full documentation of the back channel would explain the disaster that followed Oslo."
  49. ↑ Owda, Reham (March 7, 2023). "How Israeli Settlements Impede the Two-State Solution". Carnegie Endowment for International Peace.
  50. ↑ "The Last Chance for a Two-State Solution for Israelis and Palestinians May be to Think Much Bigger". 7 August 2023. Archived from the original on 15 November 2023. Retrieved 8 October 2023.
  51. ↑ Lustick, Ian S. (14 September 2013). "Opinion | Two-State Illusion". The New York Times. Archived from the original on 22 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
  52. ↑ (2016). "Mirage or Vision: Binationalism in Theory and Practice".
  53. ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఓస్లో_ఒప్పందాలు&oldid=4557805" నుండి వెలికితీశారు