కుర్మలి భాష
 | ఈ పేజీకి ఏ ఇతర పేజీల నుండి లింకులు లేకపోవడం చేత ఇదొక అనాథ పేజీగా మిగిలిపోయింది. |
| Kurmali কুড়মালি, কুর্মালী कुड़मालि, कुरमालि କୁଡ଼ମାଲି पंचपरगनिया, পঞ্চপরগনিয়া | ||
|---|---|---|
| : | Kurmali in Chisoi.png | |
| మాట్లాడే దేశాలు: | India | |
| మాట్లాడేవారి సంఖ్య: | 555,695 | |
| భాషా కుటుంబము: | Indo-European Indo-Iranian Indo-Aryan Eastern Bihari Sadanic Kurmali | |
| వ్రాసే పద్ధతి: | Devanagari, Bengali, Odia, Chisoi[1] | |
| అధికారిక స్థాయి | ||
| అధికార భాష: |  భారతదేశం
| |
| నియంత్రణ: | అధికారిక నియంత్రణ లేదు | |
| భాషా సంజ్ఞలు | ||
| ISO 639-1: | none | |
| ISO 639-2: | — | |
| ISO 639-3: | either:kyw — Kudmalitdb — Panchpargania
| |
| Kudmali language region.svg | ||
| గమనిక: ఈ పేజీలో IPA ఫోనెటిక్ సింబల్స్ Unicodeలో ఉన్నాయి. | ||
కుర్మాలి లేదా కుద్మాలి (ISO: Kurmāli) తూర్పు భారతదేశంలో మాట్లాడే ఒక ముఖ్యమైన భాష. ఇది బీహార్, జార్ఖండ్, ఒడిశా ,పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రాలలో ప్రధానంగా మాట్లాడతారు.[2][3] వాణిజ్య మాండలికంగా, దీనిని జార్ఖండ్లో ఉన్న ప్రాంతంలోని "ఐదు పరగణాలు" కోసం పంచపర్గానియా అని కూడా పిలుస్తారు. కుర్మాలి భాషను ప్రధానంగా జార్ఖండ్, ఒడిశా , పశ్చిమ బెంగాల్ అంచు ప్రాంతాలలో సుమారు 550,000 మంది ప్రజలు మాట్లాడతారు, అలాగే అస్సాం టీ లోయలలో గణనీయమైన జనాభా కుర్మాలి మాట్లాడతారు.[2] కుర్మాలి భాషను భారత రాజ్యాంగంలోని ఎనిమిదవ షెడ్యూల్‌లో చేర్చాలని చాలా కాలంగా డిమాండ్ ఉంది.[4]
భౌగోళిక పంపిణీ
[మార్చు]కుర్మాలి భాష ప్రధానంగా భారతదేశంలోని మూడు తూర్పు రాష్ట్రాల్లో, అంటే జార్ఖండ్ ఆగ్నేయ జిల్లా సెరైకెలా ఖర్స్వాన్, తూర్పు సింగ్భూమ్, పశ్చిమ సింగ్భూమ్. బొకారో , రాంచీ జిల్లాలలో, ఉత్తర జిల్లా మయూర్భంజ్, బాలాసోర్, కెందుఝర్, జాజ్పూర్ , సుందర్గఢ్, , నైరుతి జిల్లా పశ్చిమ మేదినీపూర్, జార్గ్రామ్, బంకురా, పురులియా , ఉత్తర జిల్లాలు మాల్దా, ఉత్తర దినాజ్పూర్, దఖిన్ దినాజ్పూర్, జల్పాయిగురి పశ్చిమ బెంగాల్ లో మాట్లాడతారు. కుర్మాలి భాష ప్రధాన ప్రాంతంతో పాటు, ఉదల్గురి కూడా కుర్మాలి భాష మాట్లాడతారు , కొంతమంది మాట్లాడేవారు అస్సాంలోని కచార్, శాంతిపూర్, నాగావ్, మహారాష్ట్ర చంద్రపూర్ , గడ్చిరోలి తూర్పు జిల్లాల్లో కూడా కనిపిస్తారు. ఇది కాకుండా, కొంతమంది మాట్లాడేవారు ఉత్తర ప్రదేశ్, బీహార్ , పొరుగు దేశం బంగ్లాదేశ్ , నేపాల్ కూడా కనిపిస్తారు.[5][6][7][8][7][9]
బ్రిటిష్ పాలనలో, కుర్మాలి భాషను పంచపర్గానియా అని పిలిచేవారు (ప్రస్తుత బుండు, బరెండా, సోనాహటు (జార్ఖండ్ రాష్ట్రంలోని రాంచీ జిల్లా సోనాహటు , రహేహ సిల్లి, తమార్ బ్లాకులుగా విభజించబడింది) నాలుగు భాషా ప్రాంతాల మధ్య వాణిజ్య భాష. ఇప్పుడు సోనాహటు , రహే నదులు పంచపర్గానియాలో ప్రధాన ప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి.[10]
2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం, భారతదేశంలో 311,175 మంది కుర్మాలి థార్ మాట్లాడేవారు (ఎక్కువగా పశ్చిమ బెంగాల్, ఒడిశా, అస్సాం , మహారాష్ట్ర నుండి) , 244,914 మంది పంచ పరగణియా మాట్లాడేవారు ఉన్నారు (ఎక్కువగా జార్ఖండ్ నుండి) భారతదేశంలో మొత్తం 556,089 మంది కుర్మలి మాట్లాడేవారు. అవి "హిందీ భాషల" గొడుగు కింద వర్గీకరించబడ్డాయి. కుర్మాలి థార్ , పంచ పరగణియా రెండూ కుర్మాలి భాష మాండలికాలు అని గమనించండి. నేపాల్ 227 మంది కుర్మాలి భాష మాట్లాడేవారు ఉన్నారు.[8] అయితే, కుర్మాలి మాట్లాడేవారి వాస్తవ సంఖ్య జనాభా గణనలో పేర్కొన్న సంఖ్య కంటే చాలా ఎక్కువ అని చెప్పబడింది.[11]
భాషా వైవిధ్యం
[మార్చు]కుర్మలి మాట్లాడేవారు తూర్పు భారతదేశంలోని విస్తారమైన ప్రాంతంలో, ముఖ్యంగా పశ్చిమ బెంగాల్, జార్ఖండ్ ,ఒడిశా అంచులలో విస్తరించి ఉన్నారు. ఈ రాష్ట్రాల్లో బెంగాలీ, నాగ్పురి ,ఒడియా మాట్లాడేవారి జనాభా ఎక్కువగా ఉంది. ఈ ప్రాంతాలలో స్థానిక మాండలిక మార్పు ,భాషా మార్పును గమనించవచ్చు. పశ్చిమ బెంగాల్ కుర్మీలు తమను తాము కుర్మలి మాట్లాడేవారుగా గుర్తించుకుంటారు, దీనిని వారు తమ జాతి గుర్తింపులో భాగంగా భావిస్తారు. కానీ బెంగాలీ ప్రాంతంలో వారు చాలా కాలంగా స్థిరపడినందున, వారి భాష బెంగాలీ మన్భూమి మాండలికం వైపు మారుతోంది, ఇది ఉత్తర ఒడిశాలో బెంగాలీ ,ఒడియా మిశ్రమంతో జరిగినట్లే. 1903 లింగ్విస్టిక్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా ఈ మార్పును ఈ క్రింది విధంగా వివరించింది: [12] బెంగాలీ మాట్లాడే ప్రాంతంలోకి ... ఎత్తైన ప్రాంతాల నుండి వలస వచ్చినవారు ఉన్నారు. ఇవి తమ సొంత భాషను నిలుపుకున్నాయి, అయినప్పటికీ... వారు నివసించే వారి నుండి పదాలు ,వ్యాకరణ రూపాలను అరువు తెచ్చుకున్నారు. ఫలితంగా ఒక రకమైన మిశ్రమ మాండలికం, ముఖ్యంగా దాని స్వభావంలో బిహారీ, కానీ ఆసక్తికరమైన బెంగాలీ రంగుతో ఉంటుంది.[...] ప్రతి సందర్భంలోనూ ఈ మాండలికం ఒక వింత దేశంలోని వింత ప్రజల భాష. ... మంభుంలో ఈ [కుర్మాలి] భాషను ప్రధానంగా కుర్మి కుల ప్రజలు మాట్లాడుతారు, వారు చోటా నాగ్పూర్ జిల్లాలలో ,ఒరిస్సా ఉపనది రాష్ట్రమైన మయూర్భంజాలో చాలా మంది ఉన్నారు.... [వాళ్ళందరూ] అవినీతి బిహారీ అని మాట్లాడరు. వారిలో చాలామంది బెంగాలీ ,ఒరియా మాట్లాడతారు.... ఒరిస్సా ఉపనది రాష్ట్రాలలో, కుర్మీలు దాదాపు అందరూ బెంగాలీ మాట్లాడతారు, అయినప్పటికీ ఒరియా మాట్లాడే దేశంలో నివసిస్తున్నారు. — జి. ఎ. గ్రియర్సన్ (1903). లింగ్విస్టిక్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా, వాల్యూమ్. V, పార్ట్ II, పేజీలు. 145–146
అదేవిధంగా, 1911 జనాభా లెక్కల ప్రకారం, లింగ్విస్టిక్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా , రాంచీ డిప్యూటీ కమిషనర్ ప్రకారం పంచపర్గానియా ఇలా గుర్తించబడిందిః [పంచ్ పర్గానియా] మంభుం కుర్మాలి థార్‌ను దగ్గరగా పోలి ఉంటుంది. రచనలో ఉపయోగించిన పాత్రల ఫలితం ప్రధాన స్పష్టమైన తేడా. మన్భుంలో స్వీకరించబడిన పాత్ర బెంగాలీ, ,భాషను బెంగాలీ కళ్ళజోడు ద్వారా చూశారు. అందువల్ల పదాలను బెంగాలీ ఎలా ఉచ్చరిస్తారో అలాగే ఉచ్చరిస్తారు. మరోవైపు, ఐదు పరగణాలలో, కైథి వర్ణమాల ఉపయోగించబడుతుంది ,భాషను హిందీ కళ్ళజోడు ద్వారా చూస్తారు. ... పంచ్ పర్గానియా లేదా తమరియా అనేది బెంగాలీ, ఒరియా ,బిహారీ పదాలు ,ముగింపులతో ఏర్పడిన భాష కూర్పు. — భారత జనాభా లెక్కలు: 1911, సం. V, పార్ట్ I, పే. 389
కుర్మాలిని మొదటగా, ముఖ్యంగా 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో, జి.కె., కుర్మి కమ్యూనిటీ భాషగా ఉపయోగించారు, ఇది హిందీ ,ఒడియా మాట్లాడే ప్రాంతాల సరిహద్దులో బెంగాలీ మాట్లాడే ప్రాంతాలలో స్థిరపడిన తర్వాత బెంగాలీకి పరివర్తన చెందుతున్న కుర్మి కమ్యూనిటీ భాషగా ఉపయోగించబడింది. ఎ. గ్రియర్సన్ రికార్డ్ చేసారు. అందువల్ల, దీనిని సాధారణంగా ఈ ప్రాంతంలో బెంగాలీ రకంగా పరిగణించేవారు, కానీ గ్రియర్సన్ (1903) కుర్మాలి థార్ (థార్ అంటే "శైలి", అంటే బిహారీ భాషల సమూహం కుర్మి పదజాలం), పంచ్ పర్గానియా శైలిని తూర్పు మాగహిగా వర్గీకరించాడు, దాని ప్రత్యేక నిర్మాణ లక్షణాలు, పదజాలం ఆధారంగా, ఇవి బెంగాలీ నుండి భిన్నమైన ఉపరితల భాష ద్వారా రూపొందించబడ్డాయి..[13] ఈ వర్గీకరణ ఆధారంగా, కుర్మాలి థార్ , పంచ పరగణియా అధికారికంగా 1911 జనాభా లెక్కల్లో హిందీ (లేదా హిందుస్తానీ) రకాలుగా వర్గీకరించబడ్డాయి, ఈ వర్గీకరణ తదుపరి జనాభా గణనలలో కొనసాగింది.[14] గా, 1961 జనాభా లెక్కల తరువాత కుర్మాలి ప్రత్యేక భాషా గుర్తింపుగా పెరుగుతున్న గుర్తింపును పొందింది, ఇది ఎక్కువగా మాట్లాడేవారిలో పెరుగుతున్న ఎథ్నోలింగ్విస్టిక్ స్పృహ ద్వారా నడపబడింది.[15][16][14][17]
కుర్మాలి భాష పంచపర్గానియాతో 61 నుండి 86 శాతం లెక్సికల్ సారూప్యతను కలిగి ఉంది, ఖోర్థాతో (ID2) శాతంతో నాగ్పురి (సద్రి) (ID3) శాతంతో ఒడియా (ID1) శాతంతో బెంగాలీ , హిందీ (ID5) శాతంతో సమానంగా ఉంటుంది.[2] అందువల్ల పంచపర్గణియను సాధారణంగా కుర్మలి భాష ప్రధాన రకంగా పరిగణిస్తారు, అయితే దీనిని కొన్నిసార్లు ప్రత్యేక భాషగా వర్గీకరిస్తారు. అదేవిధంగా, కుర్మాలిపై బెంగాలీ ప్రభావం ఎక్కువగా ఉండటం వల్ల (కుర్మాలి మాట్లాడేవారు ఈ ప్రాంతంలోని ఆధిపత్య లేదా ప్రతిష్టాత్మక భాషలకు మారే ప్రక్రియలో ఉన్నారు), చాలా మంది భాషావేత్తలు దీనిని జార్ఖండి బంగ్లా అని పిలుస్తారు, దీనిని కొన్నిసార్లు మన్భూమి మాండలికం అని పిలుస్తారు.[18] కుర్మాలి కూడా ఖోర్థా భాషను పోలి ఉంటుంది , ముండా భాష కుటుంబం నుండి, ముఖ్యంగా సంతాలి భాష నుండి మంచి సంఖ్యలో అరువు పదాలను కలిగి ఉంది, అయితే ఖోర్థా భాష వలె కాదు.: 296, 297
కుర్మాలి భాష ప్రారంభ రూపాన్ని జార్ఖండ్ (మన్భూమ్ ప్రాంతం) అసలు నివాసితులలో ఒకరైన కుద్మి మహతో అనే సమూహం మాట్లాడేవారని నమ్ముతారు.[15] ఒక భాషగా, కుర్మాలికి దాని స్వంత సాంప్రదాయ ప్రాధాన్యత ఉంది, , ఒక మూలంగా మగహీతో ఎటువంటి సంబంధం లేదు.[19] కుర్మాలి భాష ఇప్పుడు ఇండో-ఆర్యన్ స్వభావంగా పరిగణించబడుతున్నప్పటికీ, దీనికి లెక్సికల్ అంశాలు, వ్యాకరణ గుర్తులు ,ఇండో-ఆర్యన్ లేదా ద్రావిడ లేదా ముండా భాషలలో కూడా అందుబాటులో లేని వర్గాలు వంటి కొన్ని విలక్షణమైన లక్షణాలు ఉన్నాయి. అందువల్ల, కుర్మలి భాష ఒకప్పుడు ప్రత్యేక, సంబంధం లేని భాష అని నమ్ముతారు. అయితే, ఆర్యన్ బెల్ట్‌లో చాలా కాలంగా స్థిరపడిన కారణంగా, స్థానిక మాట్లాడేవారు క్రమంగా అసలు నిర్మాణాన్ని విడిచిపెట్టి, పాత భాషా ఉపరితలాన్ని నిలుపుకుంటూ, భాష ఆర్యన్ రూపంలోకి మారింది. కుర్మాలి భాష ప్రస్తుతం కుర్మాలి భాష విస్తరిత-శ్రేణీకృత పీఢీయ విచ్ఛిన్నత స్కేల్ (EGIDS) 6b (అపాయంలో ఉన్న) ,7 (భాషా మార్పు) స్థాయిలలో ఉంది. ఇవి యునెస్కో భాషా అంతరాయం వర్గీకరణలో "సున్నితమైన" (Vulnerable) ,"నిశ్చితంగా అంతరించిపోతున్న" (Definitely Endangered) స్థాయిలకు అనుగుణంగా ఉన్నాయి.[20][21] అయితే, ఎథ్నోలాగ్ కుర్మాలి భాషను EGIDS స్కేల్లో 6a (శక్తివంతమైన) స్థాయిగానూ, దాని వైవిధ్యమైన పంచపరగనియా (జార్ఖండ్లో విస్తృతంగా ఉపయోగించబడుతుంది)ను 3వ స్థాయి (వాణిజ్య)గానూ వర్గీకరించాయి. ఈ రెండూ యునెస్కో భాషా అంతరాయం వర్గీకరణలో "సురక్షిత" (Safe) స్థితికి అనుగుణంగా ఉన్నాయి.[2][22]
వైవిధ్యత
[మార్చు]
కుర్మాలి భాష తరతరాలుగా మౌఖికంగా బదిలీ చేయబడుతుంది , ఇతర ఇండో-ఆర్యన్ భాషల ప్రభావం కారణంగా ఇది ప్రామాణికం కాలేదు. అందువల్ల, దాని స్పీకర్లు వివిధ రకాలు ,యాసలను ఉపయోగిస్తాయి. అయితే, మాట్లాడేవారి భౌగోళిక ప్రాంతం ఆధారంగా భాషను వర్గీకరించవచ్చు, అవి సింగ్‌భుమ్ కుడ్మాలి, ధల్భుమ్ కుడ్మాలి, రాంచీ కుడ్మాలి (పంచ్‌పర్గానియా) మన్భుమ్ కుడ్మాలి, మయూర్భంజ్ కుడ్మాలి ప్రధాన ప్రాంతీయ రకాలు.[20] ఈ రకాలు అన్నింటికీ ఒకదానితో ఒకటి 58 నుండి 89 శాతం లెక్సికల్ సారూప్యతలు ఉన్నాయి.[2]
| English | Dhalbhum Kudmali (Jharkhand) |
Manbhum Kudmali (West Bengal) |
Mayurbhanj Kudmali (Odisha) |
|---|---|---|---|
| He likes it. | Oẽ iTa pOsOnd kOrOt. | Oẽ iTa pOsOnd kOrEi. | U iTa pOsOnd kare. |
| One person is sitting. | ek lOke bOise ahe. | ek lok gObchOlahe. | ek lok bOsinchhe. |
| Invite all of them. | Okhrak sObke neuta de deo. | Okhrake sobhekaike neuta dei deliOn. | arā sObuke neuta/ khabar diyan deo. |
| The tree comes out from the seed. | muji lẽ gach hek. | Bihin lẽ gach heuEik. | muji lẽ gach haye. |
| Cows are grazing in the field. | gOru gila bai dẽ cOrOhOt. | gOru gilin taiNdẽ cOrOhOt. | gOru gila bai dẽ cOrchhen. |
| You are not going to school. | tÕe iskulẽ ni jais. | tÕe iskulẽ nihi jais. | tuiñ iskulẽ na jais. |
| He did not do the work. | Õe kamTa ni kOrlak. | Õe kamTa nihi kOllak. | U kamTa nai kærla. |
| Go to my house. | mOr gharke ke ja. | Moi Ghar jaho. | hamar gharke ke ja. |
సంఖ్యలు
[మార్చు]ప్రాథమిక కుర్మలి కార్డినల్ సంఖ్యలుః
| English | Kurmali (Old) | Kurmali (Current) |
|---|---|---|
| 1 | eRi | ek |
| 2 | dORi/duhuñ | dui |
| 3 | ghurOin | tin |
| 4 | chail/gONda | caer |
| 5 | cOmpa | pãc |
| 6 | jheig | chO |
| 7 | sutOil | sat |
| 8 | aaThoi | aTh |
| 9 | nomi | nO |
| 10 | baNri | dOs |
| 20 | khonRi/khonDi | kuRie |
| 40 | mOn | dui kuRie |
భాష వాడకం
[మార్చు]భారతదేశంలో 555,465 మంది కుర్మలి (కుద్మలి) ను మాతృభాషగా మాట్లాడతారు. ప్రధాన వినియోగదారులు కుడ్మి (కుడ్మి మహతో) ప్రజలు, వారు కుర్మలి భాషను స్థానికంగా మాట్లాడతారు. ది పీపుల్ ఆఫ్ ఇండియా (1992) ప్రకారం, రెండు షెడ్యూల్డ్ తెగలు ,మూడు షెడ్యూల్డ్ కుల సంఘాలు సహా పది సంఘాలు కుర్మాలిని మాతృభాషగా మాట్లాడుతాయి.[a][25] ఆ పది సమాజాలలో బేదియా, బాగల్, ధారువా, డోమ్, జోలా, కమార్, కుమ్హర్, తంతి, నాయి, ఘాసి, కారగా , రౌతియా ఉన్నాయి.[b][26][7] అదనంగా, భూమిజ్, హో, ఖరియా, లోహారా (లేదా లోహర్ మహ్లీ, ముండా, ఒరాన్, సంతాల్, సావర్ , బతుడి కమ్యూనిటీలు వంటి ద్విభాషా గిరిజనులు కుర్మాలి భాషను రెండవ లేదా తదుపరి భాషగా మాట్లాడతారు.[27]
బండ్నా, తుసు, కరం ,జుమైర్ వంటి పండుగలలో కుర్మాలి భాష సమాజ గుర్తింపుకు దోహదం చేస్తుంది, వీటిలో పాటలు కుర్మాలిలో చేయబడతాయి. దీనికి ఉదాహరణ ఝుమర్ పాట.
విద్య.
[మార్చు]కుర్మలి భాష ఉన్నత విద్యకు ప్రధాన అంశంగా ఉన్న కొన్ని సంస్థలు ఉన్నాయి.
గమనికలు
[మార్చు]- ↑ "Kurmali is a corrupt form of Magahi, which, as the name implies, is the tongue of the aboriginal Kurmis of Chota Nagpur (not the Bihari cultivating caste of the same name). It was returned as the language of 211,411 persons in Manbhum, where the Kurmis number 291,729. It is not confined to them, however, but is spoken by many other castes. This patois is also known as Khotta or Khotta Bengali, and is written in the Bengali character. Locally it is regarded as a corrupt form of Bengali. It is reported that even in Ranchi, though Bihari words are used, the terminations are often Bengali. In Mayurbhanj it is usually called Kurmi Bengali or Kurumali Bengali, as well as simply Kurmi. With regard to its character, the late Maharaja of Mayurbhanj wrote as follows :— The mother-tongue of the Kurmis of Mayurbhanj is Bengali, with the peculiar intonation belonging to them. These Kurmis have, as a rule, come from Midnapore and settled permanently in Mayurbhanj. Their dialect shows traces of Hindi and Oriya as well but it can not be called either." Quoted[24]
- ↑ A community speaking Kudmali language as mother tongue in one administrative-linguistic zone may not necessarily speak that same language as mother tongue in another administrative-linguistic zone.
సూచనలు
[మార్చు]- ↑ "Proposal to Encode Chisoi in the Universal Character Set" (PDF). unicode.org. Retrieved 21 February 2022.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "Kudmali". Ethnologue (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 18 May 2019. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; "Ethnologue" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ Alam, Qaiser Zoha (1996). Language and Literature: Divers Indian Experiences (in ఇంగ్లీష్). Atlantic Publishers & Dist. ISBN 978-81-7156-586-3.
- ↑ "Constitutional provisions relating to Eighth Schedule" (PDF). Archived from the original (PDF) on 5 March 2016. Retrieved 4 October 2016.
- ↑ "C-16 POPULATION BY MOTHER TONGUE". censusindia.gov.in. Archived from the original on 4 June 2022. Retrieved 4 June 2022.
- ↑ প্রতিনিধি (27 August 2022). "মাহাতোদের মাতৃভাষা ও সংস্কৃতিচর্চায় কুড়মালি পাঠশালার উদ্বোধন". Prothomalo (in Bengali). Retrieved 1 September 2022.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Keduar, N. C. (2016). कुड़माली भाषा शिक्षण एवं साहित्य (in హిందీ) (2nd ed.). Ranchi: Shivangan Publication. p. 4. ISBN 9788193221587. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; ":0" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ 8.0 8.1 POPULATION MONOGRAPH OF NEPAL (PDF). Vol. II (First ed.). Kathmandu, Nepal: Central Bureau of Statistics, Govt. of Nepal. 2014. p. 60, 166. ISBN 9789937289726. (Social Demography); census 2011. Archived from the original (PDF) on 18 April 2013. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; ":6" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ "National Population and Housing Census 2011 (National Report)" (PDF). cbs.gov.np. Kathmandu, Nepal: Government of Nepal National Planning Commission Secretariat. November 2012. p. 166. Archived from the original (PDF) on 18 April 2013. Retrieved 31 August 2022.
- ↑ Dutta & Pattanaik 2021
- ↑ Paudyal, Netra P.. "How one language became four: the impact of different contact-scenarios between "Sadani" and the tribal languages of Jharkhand".Paudyal, Netra P.; Peterson, John (1 September 2020).
- ↑ Grierson 1903, p. 145.
- ↑ Prasad, Saryoo (2008). Magahī Phonology: A Descriptive Study (in ఇంగ్లీష్). Concept Publishing Company. ISBN 978-81-8069-525-4.
- ↑ 14.0 14.1 Committee, Great Britain India Office Franchise (1932). East India (Constitutional Reforms).: Indian Franchise Committee, 1932 ... Report ... [and Memoranda Submitted by the Local Governments and the Provincial Franchise Committees and Selections from Memoranda Submitted by Individuals and Oral Evidence (in ఇంగ్లీష్). H.M. Stationery Office. p. 207.
The "Kurmali" dialect which is spoken by the Kurmis of the Manbhum district was always regarded authoritatively as a dialect of Bengali until 1911. But in the Census Reports for 1911 and 1921, it come to be recorded as a dialect of Hindi, although "Kurmali" is known in the country to be really Bengali and not Hindi. In the Census Report of 1901 it was classified as Bengali. The 1911 Census Report, after noting that the Kurmali-speakers were being classed as Hindi-speakers, ... In 1921, while classifying Kurmali and Khotta Bangla as dialect of Hindi, the Census authorities recognized the difficulties of such a classification.
- ↑ 15.0 15.1 Bhattacharya, Snigdhendu (9 May 2022). "How Grouping of Languages Inflated Number of Hindi Speakers". Outlook (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 16 May 2022. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; "Outlook" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ Prasad & Shastri 1958, Ch. 1, p. 1.
- ↑ India (Republic) Superintendent of Census Operations, Bihar (1956). Language Handbook (in ఇంగ్లీష్). Manager of Publications, civil lines.
The wide differences between the results of the villagewise sorting and earlier 1951 figures is thus clearly not due to the use of National Registers on the present occasion. This difference arises mainly from the fact that a large number of returns under Kurmali and Khotta, the two most important Bihari (Hindi) dialects in Manbhum Sadar, were wrongly sorted as Bengali in the earlier operation.
- ↑ Sengupta, Nirmal, ed. (1982). Fourth World Dynamics, Jharkhand (in ఇంగ్లీష్). Authors Guild Publications. p. 143.
- ↑ Basu, Sajal (1994). Jharkhand Movement: Ethnicity and Culture of Silence (in ఇంగ్లీష్). Indian Institute of Advanced Study. ISBN 978-81-85952-15-4.
- ↑ 20.0 20.1 "Kudmali and its Impending Challenges" (PDF). soas.ac.uk. SOAS University of London. Archived (PDF) from the original on 29 June 2022. Retrieved 1 July 2022. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; ":5" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ "Kudmali in India". UNESCO WAL (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 22 June 2023. Retrieved 22 June 2023.
- ↑ "Language of the day: Panchpargania". Ethnologue (in ఇంగ్లీష్). 9 October 2021. Archived from the original on 14 October 2021. Retrieved 20 July 2022.
- ↑ Krishan, Shree (1990). Linguistic Traits Across Language Boundaries: A Report of All India Linguistic Traits Survey (in ఇంగ్లీష్). Anthropological Survey of India.
- ↑ O'Malley, L.S.S. (1913). Census of India, 1911 (PDF). Bengal, Bihar and Orissa and Sikkim, Vol. V. Part-I (report). Bengal Secretariat Book Depot. pp. 388–389.
- ↑ Singh, K. S. (1992). People of India (in ఇంగ్లీష్). Anthropological Survey of India. p. 220. ISBN 978-81-85579-09-2.
- ↑ "OLAC resources in and about the Kudmali language". www.language-archives.org. Archived from the original on 24 October 2021. Retrieved 24 October 2021.
- ↑ Minz, Diwakar; Hansda, Delo Mai (2010). Encyclopaedia of Scheduled Tribes in Jharkhand (in ఇంగ్లీష్). Gyan Publishing House. ISBN 978-81-7835-121-6.
గ్రంథ పట్టిక
[మార్చు]
మరింత చదవండి
[మార్చు]- SINGH, GYANESHWAR (25 November 2020). Historical Perspective of Kurmali Language (in ఇంగ్లీష్). Blue Rose Publishers. Archived from the original on 18 April 2023. Retrieved 17 November 2021.
- . "Kurmali Kinship Terms and Its Morphology: An Anthropo-linguistic Study".
- Dash, Biswanandan (5 August 2014). Kurmali noun morphology. An inflectional study on gender and number (in ఇంగ్లీష్). ISBN 978-3-656-71900-7.
- Saha, Atanu, ed. (2021). Dictionary of the Kurmali Language: Bangla-Kurmali-English-HIndi (in ఇంగ్లీష్). Jadavpur University Press. ISBN 978-93-83660-54-4. OCLC 1300421436.
- Mahato, Kshudiram (1983). Kurmāli śabdakosha. Purulia: Purulia Pustak Mandir. OCLC 23147093.