చురు (రాజస్థాన్)
చురు | |
|---|---|
  చురు భారతదేశంలో రాజస్థాన్ రాష్ట్ర పటం  చురు చురు (India) | |
| Coordinates: 28°18′N 74°57′E / 28.30°N 74.95°E | |
| దేశం |  భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | రాజస్థాన్ |
| జిల్లా | చురు |
| Government | |
| • Type | గణతంత్ర రాజ్యం |
| • Body | భారత ప్రభుత్వం |
| Elevation | 292 మీ (958 అ.) |
| Population (2011) | |
| • Total | 1,19,856 |
| భాషలు | |
| • అధికారిక | హిందీ , రాజస్థానీ |
| Time zone | UTC+5:30 |
| పిన్‌కోడ్ | 331001 |
| ప్రాంతీయ ఫోన్‌కోడ్ | 01562 |
| Vehicle registration | RJ-10 |
| Website | churu.rajasthan.gov.in |
| ప్రసిద్ది చెందిన దేవాలయాలు, హవేలీలు, ఇసుక దిబ్బలు, అటవీ సంరక్షణ | |
చురు, భారతదేశంలోని రాజస్థాన్ రాష్ట్ర ఎడారి ప్రాంతంలో ఉన్న ఒక నగరం.రాజస్థాన్ లోని థార్ ఎడారికి ఇది ప్రవేశ ద్వారం.ఇది చురు జిల్లా ప్రధాన పరిపాలనా కేంద్రస్థానం. ఇది థార్ ఎడారిలో ఉంది. సంగ్రూర్‌ను అంకోలాకు అనుసంధానించే జాతీయ రహదారి 52 లో, బికనీర్‌కు వెళ్లే రైల్వే మార్గంలో ఇది జంక్షన్ స్టేషన్. పట్టణానికి సమీపంలో సాధువుల నాథ్ శాఖ మతపరమైన స్థానం ఉంది.ఇక్కడ వారి దేవతల జీవిత పరిమాణ పాలరాయి విగ్రహాలు, ప్రార్థనలకు స్థలం ఉన్నాయి.పట్టణం మధ్యలో సుమారు 500 సంవత్సరాల క్రితం నిర్మించిన కోట ఉంది.
చరిత్ర[మార్చు]
సా.శ.1120 లో రాజ్‌పుత్‌ల నిర్బన్ వంశం చేత స్థాపించబడింది.[1] ఈ ప్రదేశానికి చురు అని పేరు పెట్టారు. దీనిని తరువాత రాథోడ్ (బానిరోట్) [2] రాజ్‌పుత్‌లు పాలించాడు.ఈ ప్రాంతం 1871 యుద్ధంలో బికనీర్ ఆధిపత్యంలోకి వచ్చింది.నగర కోటను రక్షించడానికి శేఖావత్స్ (తక్నెట్) రాథోర్స్ (బానిరోట్) తో కలిసి పోరాడాడు. ఈ యుద్ధంలో వెండితో చేసిన కానన్ గుండ్లు వాడారు.[2] తక్నెట్, బానిరోట్స్ వారసులు ఇప్పటికీ నగరంలో నివసిస్తున్నారు.[3] 1947లో భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొందటానికి ముందు,ఇది బికనీర్ రాష్ట్రంలో ఒక భాగంగా ఉంది.
చురు ప్రాంతంలో నివసించే ప్రజలకు ప్రధాన ఆదాయ వనరు పాడి పరిశ్రమ ద్వారా లభిస్తుంది.ఈ ప్రాంతంలోని కొన్ని వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు విక్రయించటానికి చురు పట్టణంలో అంగడి ఉంది. పట్టణంలో వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల అంగడి సంఘం ఉంది. భారత ఆహార సంస్థకు చెందిన గిడ్డంగులను చురులో ఉన్నాయి.చుట్టుపక్కల గ్రామాలకు ఈ పట్టణం ప్రధాన సరఫరా కేంద్రం.
పారిశ్రామిక ప్రాంతంలో మధ్యస్థ లేదా పెద్ద పరిమాణ పరిశ్రమ లేవు.నల్లరాయి పలకలు, రాతి కటింగ్, పాలిషింగ్, ఆవాలు పంటను యంత్రాల ద్వారా రాల్చే చిన్న పరిశ్రమలు ఉన్నాయి. చందాని కూడలి, ఆదర్శ్ నగర్, బల్మికి బస్తీ, మోచివారా, సుభాష్ కూడలి, కలెరా బాస్ వంటి అనేక ప్రాంతాల చుట్టూ ఈనగరం విస్తరించి ఉంది.
భౌగోళికం, వాతావరణం[మార్చు]
చురుపట్టణం 292 మీ (958 అడుగులు) సగటు ఎత్తులో ఉంది. చురు ప్రాంతం తరలించే పెద్ద ఇసుక దిబ్బలతో చుట్టుముట్టింది.ఈ ప్రాంతం వృక్షసంపదలో తక్కువగా ఉంది. ఫోగే, కైర్ పొదలు, రాయారా, బాబుల్ చెట్లు ప్రధానంగా ఇసుక దిబ్బలపై కనిపిస్తాయి.చిన్న సున్నపురాయి కొండలతో ఈ ప్రాంతమంతా ఇసుక దిబ్బలతో చూడవచ్చు.
వాతావరణం[మార్చు]
ఈ ప్రాంతం శీతాకాలంలో గడ్డకట్టే స్థానం నుండి వేసవి మధ్యాహ్నాలలో 50 డిగ్రీల వరకు అధిక ఉష్ణోగ్రతను కలిగి ఉంటుంది. డిసెంబరు, జనవరి నెలల్లో తెల్లవారకముందే పాత్రలలో, వృక్ష సంపదపై స్తంభింపచేసిన చిన్న నీటి బిందువుల మంచుతో ఉండటం ఆశ్చర్యం కలిగించింది. చురు కనిష్ఠ, గరిష్ఠ ఉష్ణోగ్రతలో గొప్ప వైవిధ్యం ఉంది. చురు అతి తక్కువ ఉష్ణోగ్రత −4.6 °C (23.7 °F), అత్యధిక ఉష్ణోగ్రత 50.8 °C (123.4 °F)గా నమోదైంది.[4]
జనాభా[మార్చు]
2001 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం,[5] చురు పట్టణం 97,627 మంది జనాభాను కలిగి ఉంది.అందులో 52% మంది పురుషులు, మిగిలిన వారు స్త్రీలు ఉన్నారు. చురు సగటు అక్షరాస్యత 62%.ఇది జాతీయ సగటు 59.5% కంటే ఎక్కువగా ఉంది.పురుషుల అక్షరాస్యత 72%,స్త్రీల అక్షరాస్యత 51%గా ఉంది.చురు జనాభాలో 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు గలవారు 17% మంది ఉన్నారు.2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం చురు పట్టణం జనాభా 119,846, ఇందులో 61,771 మంది పురుషులు ఉండగా, 58,075 మంది మహిళలు ఉన్నారు.
మౌలిక సదుపాయాలు[మార్చు]
రవాణా
చురు రైల్వే స్టేషన్ ఢిల్లీ, రేవారి, బికనీర్ మార్గంలో ఒక కూడలి రైల్వే స్టేషన్.ఒక రైలు ఢిల్లీ మీదుగా బికనీర్,చురు పట్టణాలను కలుపుతుంది.[6] చురు పట్టణం జాతీయ రహదారి 52లో ఉంది.ప్రధాన రహదారుల ద్వారా అన్ని నగరాలకు (కైతల్) అనుసంధానించబడి ఉంది.
విద్యుత్
చురు వద్ద 220 కెవి ఒక సబ్-గ్రిడ్ స్టేషన్ ఉంది.హర్యానా, హిస్సార్‌లోని పవర్ గ్రిడ్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా గ్రిడ్ స్టేషన్ నుండి ఈ పట్టణానికి విద్యుత్ లభిస్తుంది.
నీటి సరఫరా
పట్టణానికి స్థానిక బావుల నుండి నీరు లభిస్తుంది.ఇది కఠినమైన ఉప్పునీరు.పట్టణ ప్రాంతంలో తాగునీటి సరఫరాను రాజస్థాన్ ప్రభుత్వ నీటి శాఖ నిర్వహిస్తుంది. ఇందిరా గాంధీ కాలువ నుండి ఈప్రాంతానికి తాగునీరు పొందడానికి ప్రభుత్వం ప్రయత్నిస్తోంది. రైతులకు నీటిపారుదల ప్రధాన వనరు వర్షపు నీరు, కొన్ని ప్రదేశాలలో బావులు మాత్రమే ఆధారం.మంచి నీటి సరఫరా పథకం ఇండియా భోరుకా స్వచ్ఛంద సేవా సంస్థ సహకారంతో గృహ బావులను సృష్టించడం ద్వారా పైకప్పు వర్షపు నీరు నిల్వ సదుపాయాల ద్వారా ఇళ్ల వద్ద సహజ నీటి నిల్వను పెంచింది.చిన్న ఇండ్లలో నివసించే కుటుంబాలకు,పాఠశాలల్లోని పిల్లలకు నీటిని అందించడానికి ఇప్పటికే ఉన్న సామాజిక బావులను కూడా పునరుద్ధరించింది.ఈ ప్రయత్నం రాజస్థాన్‌లోని నీటి ఎద్దడి ప్రాంతంలోని మహిళల,పిల్లల సమయ దుర్వినియోగాన్ని తగ్గించింది.
విద్య[మార్చు]
కళాశాలలు[మార్చు]
విద్య పట్టణంలో రెండు పోస్ట్-గ్రాడ్యుయేట్ కళాశాలలు ఉన్నాయి.లోహియా కళాశాల, బికానెర్ విశ్వవిద్యాలయం బాలికా మహావిద్యాలయ, మహారాజా గంగా సింగ్ విశ్వవిద్యాలయానికి అనుబంధంగా ఉన్న ప్రభుత్వ న్యాయ కళాశాల ఉన్నాయి.చురులో అనేక ఉన్నత మాధ్యమిక, ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఉన్నాయి.
పాఠశాలలు[మార్చు]
కేంద్రీయ విద్యాలయ, లార్డ్స్ ఇంటర్నేషనల్ పాఠశాల, లిటిల్ ఫ్లవర్ ఫాఠశాల, శ్రీ జైన శ్వేతాంబర్ తేరాపంతి సేన్ సెకండరీ పాఠశాల, ది వాల్డెన్ పాండ్ సీనియర్ సెకండరీ పాఠశాల, లక్ష్మీపత్ సింఘానియా అకాడమీ, ఆదర్శ్ విద్యా మందిర్, మాంటిస్సోరి పాఠశాల, గోయెంకా స్కూల్, బాగ్లా సీనియర్ సెకండరీ స్కూల్, (ఇది భగవాండాస్ బాగ్లా స్థాపించిన షేఖావతి ప్రాంతంలోని పురాతన పాఠశాల) ఉన్నాయి.
వైద్య సదుపాయాలు[మార్చు]
చురు పట్టణంలో మంచి వైద్య సదుపాయాలు ఉన్నాయి. ఈ పట్టణంలో ప్రభుత్వ ఆసుపత్రితో పాటు హిరావత్ గుండె జబ్బుల ఆసుపత్రి, భాను ఆసుపత్రి వంటి కొన్ని ప్రైవేట్ ఆసుపత్రులు ఉన్నాయి.చురులో ఆయుర్వేద ఆసుపత్రి ఉంది.
క్రీడలు[మార్చు]
క్రీడలు పట్టణంలో ఆటల ప్రాంగణం ఉంది.వార్షిక రాష్ట్ర స్థాయి పోటీలు నిర్వహించడానికి అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాలు ఇందులో ఉన్నాయి.పారాసెయిలింగ్, పారామోటరింగ్,రాపెల్లింగ్ వంటి సాహస క్రీడలు కూడా చురులో నిర్వహించబడతాయి.
బ్యాంకింగ్[మార్చు]
బ్యాంకింగ్ అనేక జాతీయం చేసిన బ్యాంకులు సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా,పంజాబ్ జాతీయ బ్యాంక్,బ్యాంక్ ఆఫ్ బరోడా, స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా,ఐసిఐసిఐ బ్యాంక్,యాక్సిస్ బ్యాంక్, హెచ్డిఎఫ్సి బ్యాంక్ శాఖలు చురు పట్టణంలో ఉన్నాయి.చురు సెంట్రల్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్,భూమి వికాస్ బ్యాంక్ వంటి కొన్ని సహకార బ్యాంకులు కూడా పట్టణంలో శాఖలను కలిగి ఉన్నాయి.
పఠన మందిరాలు[మార్చు]
శ్రీ సాగర్ జైన్ జిల్లా పుస్తకాలయ అనే గ్రంథాలయం ఉంది.
పరిపాలన[మార్చు]
చురు శాసనసభ నియోజకవర్గం నుండి ఒక సభ్యుడిని విధానసభకు (రాజస్థాన్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీ), ఒకరిని లోకసభకు (భారత పార్లమెంట్) ఎన్నుకుంటుంది.
ఇది కూడ చూడు[మార్చు]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "History".
- ↑ 2.0 2.1 "Churu: History, Geography, Places". RajRAS - Rajasthan RAS (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2016-09-19. Retrieved 2019-12-14.
- ↑ "Google Maps". Google Maps (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-12-14.
- ↑ "Rajasthan's Churu Seethes At 50.8 Degrees, Hottest Place In India". Retrieved 29 December 2020.
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
- ↑ Running, Status. "DEE BKN S F EX". Train running status. Trainsrunningstatus.net. Retrieved 15 June 2017.[dead link]