జరీనా బలూచ్
జరీనా బలోచ్ (ఉర్దూ: 1931 డిసెంబరు 29 - 2005 అక్టోబరు 25) పాకిస్తాన్ లోని సింధ్ ప్రావిన్స్ కు చెందిన సింధీ జానపద సంగీత గాయని, స్వరకర్త. నటిగా, రేడియో, టీవీ కళాకారిణిగా, రచయిత్రిగా, ఉపాధ్యాయురాలిగా, రాజకీయ కార్యకర్తగా, సామాజిక కార్యకర్తగా సేవలందించారు. ఆమె తన విప్లవ గీతాలు, జనరల్ జియా సైనిక నియంతృత్వానికి వ్యతిరేకంగా ప్రతిఘటనకు ప్రసిద్ధి చెందింది[1]
తొలినాళ్ళ జీవితం, కుటుంబం
[మార్చు]1931 డిసెంబర్ 29న పాకిస్థాన్ లోని సింధ్ లోని హైదరాబాద్ లోని అల్లాదాద్ చంద్ గ్రామంలో జన్మించిన ఆమె తల్లి గుల్రోజ్ జలాలానీ 1940లో జరీనాకు ఆరేళ్ల వయసున్నప్పుడు మరణించారు. ఆమె సింధీ గాయకుడు అయిన మొహమ్మద్ జుమాన్ వద్ద చదువుకుంది. 15 ఏళ్ల వయసులోనే ఓ మారుమూల బంధువుతో ఆమెకు కుటుంబ సభ్యులు వివాహం జరిపించారు. ఆమెకు ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు: జినా (1952 లో జన్మించారు), అస్లాం పర్వేజ్ (1957 లో జన్మించారు) అని కూడా పిలువబడే అక్తర్ బలోచ్. అయితే, బలూచ్, ఆమె భర్త ఆమె తదుపరి విద్య విషయంలో విభేదించారు, 1958 లో ఈ జంట విడిపోయారు. 1960లో రేడియో హైదరాబాద్ లో చేరిన బలోచ్ 1961లో తొలి సంగీత పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు. తరువాత జరీనా సింధీ రాజకీయ నాయకుడు రసూల్ బక్స్ పాలిజోను వివాహం చేసుకుంది, వారి వివాహం 22 సెప్టెంబర్ 1964 న హైదరాబాదులో జరిగింది, వారికి అయాజ్ లతీఫ్ పాలిజో అనే కుమారుడు జన్మించారు. 1967లో మోడల్ స్కూల్ సింధ్ యూనివర్సిటీలో ఉపాధ్యాయురాలిగా చేరారు. ఆమె 1997 లో పదవీ విరమణ చేసింది, 2005 లో లియాఖత్ నేషనల్ ఆసుపత్రిలో బ్రెయిన్ క్యాన్సర్తో మరణించింది.
జైలు శిక్ష, రాజకీయ క్రియాశీలత
[మార్చు]అధ్యక్షుడు జనరల్ జియా ఉల్ హక్ మార్షల్ లాకు వ్యతిరేకంగా నిరసనలకు నాయకత్వం వహించినందుకు 1979లో జరీనాను అరెస్టు చేసి సుక్కూర్, కరాచీ జైళ్లలో బంధించారు. పాలక వర్గాలకు వ్యతిరేకంగా, అయూబ్ ఖాన్, యాహ్యా ఖాన్ లింగ వివక్ష, భూస్వామ్యవాదం, సైనిక చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా ఆమె చేసిన పోరాటం కారణంగా, ఆమె సింధీ ప్రజల జీజీ (తల్లి) బిరుదును పొందింది.[2][3] ఆమె సింధియానీ తహ్రీక్, ఉమెన్స్ యాక్షన్ ఫోరం, సింధీ అదాబీ సంగత్, సింధీ హరే కమిటీ ప్రముఖ వ్యవస్థాపకులలో ఒకరు. సింధీ, ఉర్దూ, సెరైకి, బలోచి, పర్షియన్, అరబిక్, గుజరాతీ భాషల్లో అనర్గళంగా మాట్లాడేవారు.
అవార్డులు, గుర్తింపు
[మార్చు]- 1994లో పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడి నుండి ప్రైడ్ ఆఫ్ పెర్ఫార్మెన్స్ అవార్డు
- ఫైజ్ అహ్మద్ ఫైజ్ అవార్డు
- పాకిస్తాన్ టెలివిజన్ కార్పొరేషన్ (PTV) అవార్డు
- లాల్ షాబాజ్ కలందర్ అవార్డు
- షా అబ్దుల్ లతీఫ్ భిట్టాయ్ అవార్డు
కళ, సాహిత్య రచనలు
[మార్చు]ఆమె రాసిన అనేక పాటలు, కవితలు సింధ్, బలూచిస్తాన్ లోని జాతీయవాదులలో ప్రాచుర్యం పొందాయి. ఆమె అనేక కథలు, కవితల రచయిత్రి, ఆమె పుస్తకం "తుంహింజీ గోలా తున్హింజూన్ గల్హియోన్" 1992 లో ప్రచురించబడింది.
ప్రసిద్ధ పాటలు
[మార్చు]- మోర్ థో టిల్లీ రాణా
- సబ్కా మూమల్ సబ్కో రార్నో
- తున్హ్న్జీ యారి
- సింధ్రి తే సర్ కెర్ నా డెండో
- కాంగ్ లాన్వైన్
- గుజ్రీ వై బర్సాత్
- బిబీ ఖబర్ నా ఆహై పర్
- కియిన్ కార్యాన్ మాన్
- జారియన్ భర్ జైయూన్
- సావక్ రాట్ మెయిన్ సాన్వారా
- పై యాద్ ఆయా
- గెహ్రా గెహ్రా నాయిర్న్
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Hemani, Shumaila (2 November 2017). "Music: Pakistan". Encyclopedia of Women & Islamic Cultures (in ఇంగ్లీష్). Brill. doi:10.1163/1872-5309_ewic_com_002126.
On the other hand, the Sindhi folk singer Zarina Baloch (b. 1931), a student of Ustād Mohammed Jumman, became known for singing revolutionary songs written by Shaikh Ayaz and other Leftist poets to resist the military dictatorship of General Zia.
- ↑ "HYDERABAD: Jiji Zarina Baloch remembered". Dawn. 26 October 2007. Retrieved 20 February 2018.
- ↑ In loving memory: Jiji Zarina Baloch remembered The Express Tribune (newspaper), Published 26 October 2015.