జర్మనీ సామ్రాజ్యం

German Empire

*Deutsches Reich* (German)
German Empire; Deutsches Reich (German)
1871–1918
	Flag Coat of arms; (1889–1918)
	నినాదం: Gott mit uns (German); "God with us"
	గీతం: Die Wacht am Rhein (unofficial); "The Watch on the Rhine"; Royal anthem: Heil dir im Siegerkranz; "Hail to Thee in the Victor's Crown";
	The German colonial empire in 1914
రాజధాని	Berlin; 52°31′7″N 13°22′34″E / 52.51861°N 13.37611°E
అధికార భాషలు	German
సామాన్య భాషలు	జాబితా Unofficial:; Low German, Polish, Danish, French, Yiddish, Limburgish, Frisian, Sorbian, Sinte Romani, Lithuanian, Kashubian, Swahili, Arabic;
మతం (1880)	Majority:; 62.63% Protestant; ; Minorities:; 35.89% Roman Catholic; 1.24% Judaism; 0.17% other Christian; 0.07% other
పిలుచువిధం	German
ప్రభుత్వం	Federal parliamentary semi-constitutional monarchy Under a military dictatorship; (1916–1918);
Emperor
• 1871–1888	Wilhelm I
• 1888	Friedrich III
• 1888–1918	Wilhelm II
Chancellor
• 1871–1890	Otto von Bismarck
• 1890–1894	Leo von Caprivi
• 1894–1900	C. zu Hohenlohe-Schillingsfürst
• 1900–1909	Bernhard von Bülow
• 1909–1917	T. von Bethmann Hollweg
• 1917	Georg Michaelis
• 1917–1918	Georg von Hertling
• 1918	Max von Baden
శాసనవ్యవస్థ	Bicameral
• Upper house	Bundesrat
• Lower house	Reichstag
చరిత్ర
• Unification	18 January 1871
• Constitution	16 April 1871
• Berlin Conference	15 November 1884
• World War I began	28 July 1914
• German Revolution	3 November 1918
• Abdication of Kaiser	9 November 1918
• Armistice	11 November 1918
• Weimar Constitution	11 August 1919
విస్తీర్ణం
1910	540,857.54 కి.మీ2 (208,826.26 చ. మై.)
జనాభా
• 1871	41,058,792
• 1900	56,367,178
• 1910	64,925,993
ద్రవ్యం	Until 1873: Vereinsthaler, South German gulden, Bremen thaler, Hamburg mark, French francGerman gold mark; (1873–1914); German Papiermark; (1914–1918)
Preceded by	Succeeded by
	North German Confederation
	Bavaria
	Württemberg
	Baden
	Hesse
Weimar Republic
Memel Territory
Territory of the Saar Basin
Danzig
Second Polish Republic
	Area and population not including colonial possessions

జర్మన్ సామ్రాజ్యం (German: Deutsches Reich),^[a]^[11]^[12] దీనిని ఇంపీరియలు జర్మనీ అని కూడా పిలుస్తారు,^[13] సెకండ్ రీచు,^[b]^[14] లేదా కేవలం జర్మనీ. 1871లో జర్మనీ రీచు కాలంలో^[15] జర్మనీ ఏకీకరణ నుండి మొదలైన నవంబరు విప్లవం తరువాత జర్మనీ దాని ప్రభుత్వ రూపాన్ని రిపబ్లికుగా మార్చింది.^[16] జర్మనీ సామ్రాజ్యంలో 25 రాజ్యాలు ఉన్నాయి. ప్రతి దానికి తన స్వంత ఉన్నతత్వం ఉంది: నాలుగు రాజ్యాంగ రాజ్యాలు, ఆరు గ్రాండ్ డచీలు, ఐదు డచీలు (1876 కి ముందు ఆరు), ఏడు ప్రిన్సిపాలిటీలు, మూడు ఫ్రీ హాన్సియాటికు నగరాలు, ఒక సామ్రాజ్య భూభాగం. ప్రష్యా రాజ్యంలోని నాలుగు రాజ్యాలలో ఒకటి మాత్రమే అయినప్పటికీ ఇది సామ్రాజ్యం జనాభా, భూభాగంలో మూడింట రెండు వంతులను కలిగి ఉంది. ప్రష్యా రాజు జర్మనీ చక్రవర్తి (డ్యూచరు కైజరు) కూడా కావడంతో ప్రష్యా ఆధిపత్యం కూడా రాజ్యాంగబద్ధంగా స్థాపించబడింది.

ఆస్ట్రియా, స్విట్జర్లాండ్, లైచెన్‌స్టెయిన్ మినహా దక్షిణ జర్మనీ రాజ్యాలు ఉత్తర జర్మనీ సమాఖ్యలో చేరినప్పుడు 1871 జనవరి 18న ఈ సామ్రాజ్యం స్థాపించబడింది. కొత్త రాజ్యాంగం ఏప్రిల్ 16న అమల్లోకి వచ్చింది. సమాఖ్య రాజ్యం పేరును జర్మనీ సామ్రాజ్యంగా మార్చింది. హోహెను‌జోల్లెర్ను హౌసు నుండి 1వ విల్హెల్ము ప్రష్యా రాజుకు జర్మనీ చక్రవర్తి అనే బిరుదు ప్రవేశపెట్టింది.^[17] బెర్లిన్ దాని రాజధానిగా కొనసాగింది. ప్రష్యా మంత్రి అధ్యక్షుడు, ఛాన్సలరు, ప్రభుత్వ అధిపతి అయ్యాడు. 1850 తర్వాత జర్మనీ రాష్ట్రాలు వేగంగా పారిశ్రామికీకరణ చెందాయి. 1871లో జర్మనీ జనాభా 41 మిలియన్లకు ఉంది్; 1913 నాటికి ఇది 68 మిలియన్లకుఅభివృద్ధి చెందింది్్్్ి. 1815లో భారీగా గ్రట్రాల సమగా ఉన్న జర్మనీ ాయం, ఇప్పుడు ఐక్యమైన జగార్మనీ ప్రధానంగాణీకరణకుటణంగా మారింది.^[18] జర్మనీ కర్మాగారాలు తరచుగా వాటి బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి ప్రతిరూపాల కంటే పెద్దవిగా, ఆధునికంగా ఉండేవి. కానీ పారిశ్రామిక పూర్వ రంగం మరింత వెనుకబడి ఉంది.^[19] సహజ శాస్త్రాలలో జర్మనీ సామ్రాజ్యం సాధించిన విజయం ఎంతగా అంటే, అన్ని నోబెలు బహుమతులలో మూడింట ఒక వంతు జర్మనీ ఆవిష్కర్తలు, పరిశోధకులకు దక్కింది. దాని 47 సంవత్సరాల ఉనికిలో, జర్మనీ సామ్రాజ్యం ఐరోపాలో పారిశ్రామిక, సాంకేతిక, శాస్త్రీయ శక్తిగా మా.ిరియు 1913 నాటికి, జర్మనీ ఖండాంతర ఐరోపాలో అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్ ఒకటిగా థలలో అంగస్ మాడిసన్ గణా సూచించాయి.సమైఖ్య జర్మనీ ాలు, ప్రపంచంలో మూడవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్గా అవతరించింది్యవస . ^[20]} జర్మనీ కూడా గొప్ప శక్తిగా మ. ింది, యూరపు పొడవైన రైల్వే నెట్వర్కు, ప్రపంచంలోనే బలమైన సైన్యం, ^[21] వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న పారిశ్రామిక స్థావరాన్ని నిర్మించింది.^[22] 1871లో చాలా చిన్నగా ప్రారంభమై, ఒక దశా నావికాదళంలో బ్రిటన్ రాయల్ నేవీ ికాదళం గ్రేట్ బ్రిటను యునైటెడు కింగ్డం తర్వాత రెండవ స్థానంలో నిలిచ్ నేవీ.

ఒట్టో వాన్ బిసుమార్కు 1871 నుండి 1890 వరకుీజర్మన్ సామ్రాజ్యానికి, మరియు ఎక్కువ కాలం ఛున్సలర్‌గా పనిచేఆయన. అతని పదవీకాలం సాపేక్షంగా ఉదారవాద ,చమరియు విస్తృత సంస్కరణలతో ప్రారంభమైంది కానీ క్రమంగా సంప్రదాయవాదం వైపు మళ్లింది, ఇది కాథలిక్కు చర్చికి వ్యతిరేకంగా ుల్తుర్‌కగా్్వారా గుర్తించబడింది. విదేశీ వ్యవహ ాలలో, బిసుమార్కు 1879లో ఆస్ట్రియా-హంగేరీతో ద్వంద్వ కూటమిను ముగించాడు. 1882లో ఇటలీతో ట్రిపులు కూటమిగా విస్తరించాడు. అదే సమయంలో ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యంతో సన్నిహిత సంబంధాలను కూడా పెంచుకున్నాడు. ఉదారవాదులు, సోషలిస్టులు లను "రీచ్ శత్రువులు"గా ఖండించినప టికీ, ఆయన ప్రమాద బీమా, పెన్షన్లు, వైద్య స,ంమరియు నిరుద్యోగ రక్షణతో సహా మార్గదర్శక సామాజిక కార్యక్రమాలను ప్రవేశపెట్టారు - ఇది ఆధునిక యూుోపియన్ సంక్షేమ రాజ్యానికి పునాది వేసింది. 180లలో, జర్మనీ వలసవాద జాతిలో ప్రవేశించింది. బిస్మ(ార్కు అంతక ముందు అయిష్టత ఉన్నప) టికీ, ఆఫ్రికా, పసిఫికు చైనాలో భూభాగాలను స్వాధీనం నికుంది. ప్రపంచంలోని మూడవ అతిపెద్ద వలస సామ్రాజ్యాన్ని నిాడు.ంచింది బ్రిటిష్,ఫ్రెంచ్ వలస సామ్రాజ్యం^[23] 1ఆయనో అతని తొలగింపు రువాత, 2వ విల్హెల్ము, ("ప్రపంచ రాజకీయాలు"), బిసుమయొక్క సంక్లిష్ట కూటమి వ్యవస్థను విడిచిపెతరువాత ట్టిన మరింత ,దమరియు విస్తవివాదంకోర్సు, జర్మనీని మరింత ఒంటరిగా చేసింది. 1914 జూలై సంక్షోభం మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంగా మారినప్పుడు, ఇటలీ టురిపుల్ ులయన్స్ నుండిమైంది, ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం జర్మనీతో పొత్తు పెట్టుకుంది. చక్రయొక్క అస్,థమరియు తరచుగా అనూహ్య నిర్ణయాలు యుద్ధం ప్రారంభానికి దారితీసిన ఉద్రిక్తతలకు దోహదపడ్డాయి.

మొదటి ప్రపంచ యు్ధంలో, 1914 శరదృతువులోుపారిస్‌ను త్వరగా స్వాధీనం చేసుకోవాలనేీజర్మన్ ప్రణాళికలు విఫలమయ్యాయి. వెు్ట్రన్ ఫ్రంటు మీద యుద్ధం ప్రతిష్టంభనగా మారింది. మిత్రరాజ్యాల నావికా దిగ్బంధనం ఆహారం, సప్లిమెంట్లకు తీవ్ర కొరతను కలిగించింది. యితే, ఇంపీరియలు జర్మనీ తూర్పు ఫ్రంటులో విజయం సాధించింది; బ్రెస్టు-లిటోవ్స్కు ఒప్పందం తరువాత అది తూర్పున పెద్ద మొత్తంలో భూభాగాన్ని ఆక్రమించింది. 1917 ప్రారంభంలో జర్మనీ అనియంత్రిత జలాంతర్గామి యుద్ధం ప్రకటించడం యునైటెడు స్టేట్సు‌ను యుద్ధంలోకి తీసుకురావడానికి దోహదపడింది. 1918 అక్టోబరులో విఫలమైన వసంత దాడి తర్వాత జర్మను సైన్యాలు తిరోగమనంలో ఉన్నాయి. మిత్రదేశాలు ఆస్ట్రియా-,హమరియు ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం కూలిపోయాయి. బల్గేరియా లొంగిపోయాయి. 1918 నవంబరు విప్లవంలో 2వ విల్హెల్ము పదవీ విరమణతో సామ్రాజ్యం కూలిప.యింది, దీని ఫలితంగా యుద్ధానంతర సమాఖ్య గణతంత్రం నాశనమైన ప్రజలను పరిపాలించే బాధ్యతను వదిలివేసింది. వెర్సైల్లెసు ఒప్పందం యుద్ధానంతర నష్టపరిహార ఖర్చులను 132 బిలియన్లు విధించింది గోల్డు మార్కులు (2019లో దాదాపు US$269 బిలియన్లు లేదా €240 బిలియన్లు, లేదా 1921లో దాదాపు US$32 బిలియన్లు),^[24] అలాగే సైన్యాన00,ి 100,000 మందికి పరిమితం, మరియు నిర్బంధ సైనిక శిక్షణ, సాయుధ వాహనాలు, జలాంతర్గాములు, వి,మమరియు ఆరు కంటే ఎక్కువ యుద్ధనౌకలను అనుమతించకపోవడం.^[25] పర్యవసానంగా ఆర్థిక వినాశనం, తరువాత మహా మాంద్యం ద్వారా తీవ్రతరం చేయ, ింది, అలాగేీజర్మన్ జనాభా అనుభవించిన ,అమరియు ఆగ్రహం అడాల్ఫ్ హిట్లర్ పెరుగుదల, నాజీయిజంకి ప్రధాన కారకాలుగా పరిగణించబడ్డాయి.^[26]

చరిత్ర

నేపథ్యం

జర్మనీ సామ్రాజ్య స్థాపకులు

ఛాన్సలర్ ఒట్టో వాన్ బిస్మార్కు (1873లో చిత్రీకరించబడింది)

చక్రవర్తి 1వ విల్హెల్ము (చిత్రం 1870)

జర్మనీ సమాఖ్య, నెపోలియను యుద్ధాల ఫలితంగా 1815 జూన్ 8న కాంగ్రెసు ఆఫ్ వియన్నా చర్య ద్వారా సృష్టించబడింది. దీనిని ట్రీటీ ఆఫ్ పారిసులో సూచించిన తరువాత 1814 నాటి ఆర్టికలు 6 పారిస్ ఒప్పందం.^[27]

విద్యావంతులైన సంపన్న మధ్యతరగతి ఉదారవాదులు, పట్టణ కళాకారుల మధ్య సంబంధాలు విచ్ఛిన్నమైన తర్వాత ఉదారవాద 1848 విప్లవాలు అణిచివేయబడ్డాయి; ఒట్టో వాన్ బిస్మార్కు ఆచరణాత్మక రియలు‌పోలిటికు రైతులను, కులీనులను కూడా ఆకర్షించి దాని స్థానాన్ని ఆక్రమించింది.^[28] బిస్మార్కు హోహెను‌జోల్లెర్నును విస్తరించాలని ప్రయత్నించింది. జర్మనీ రాజ్యాలన్నింటి మీద ఆధిపత్యం సాధించింది; అలా చేయడం అంటే జర్మనీ రాజ్యాల ఏకీకరణ చేయడం. ప్రధాన జర్మనీ ప్రత్యర్థి ఆస్ట్రియాను తదుపరి జర్మనీ సామ్రాజ్యం నుండి మినహాయించబడింది. ఆయన సంప్రదాయవాద, ప్రష్యను ఆధిపత్య జర్మనీని ఊహించాడు. 1864లో డెన్మార్క్ తో జరిగిన రెండవ ష్లెస్విగు యుద్ధం. 1866లో ఆస్ట్రో-ప్రష్యను యుద్ధం, 1870–1871లో జరిగిన ఫ్రాంకో-ప్రష్యను యుద్ధం పెరుగుతున్న పాన్-జర్మనీ ఆదర్శాన్ని రేకెత్తించాయి. జర్మనీ రాజ్య ఏర్పాటుకు దోహదపడ్డాయి. క్లీన్‌డ్యూట్షే లోసుంగు ("లెస్సరు జర్మనీ పరిష్కారం") విజయంతో.^[29]^[30]

ఒక వైపు దాని మిత్రదేశాలు. మరోవైపు ప్రుస్సియా, దాని మిత్రదేశాల మధ్య జరిగిన ఆస్ట్రో-ప్రష్యను యుద్ధం ఫలితంగా 1866లో జర్మనీ సమాఖ్య ఆస్ట్రియా సామ్రాజ్యం రాజ్యాంగ సమాఖ్య సంస్థలు ముగింపుకు వచ్చాయి. ఈ యుద్ధం ఫలితంగా 1867లో పాక్షికంగా ఉత్తర జర్మనీ సమాఖ్య ద్వారా భర్తీ చేయబడింది. ఇది మెయిను నదికి ఉత్తరాన ఉన్న 22 రాజ్యాలను కలిగి ఉంది. 1870 ఫ్రాంకో-ప్రష్యను యుద్ధం ద్వారా ఉత్పన్నమైన దేశభక్తి ఉత్సాహం మెయిను‌కు దక్షిణంగా ఉన్న నాలుగు రాజ్యాలలో (ఆస్ట్రియా కాకుండా) ఏకీకృత జర్మనీకి మిగిలి ఉన్న వ్యతిరేకతను అణిచివేసింది. 1870 నవంబరులో వారు ఒప్పందం ద్వారా ఉత్తర జర్మనీ సమాఖ్యలో చేరారు.^[31]

ఫౌండేషను

1870 డిసెంబరు 10న ఉత్తర జర్మనీ కాన్ఫెడరేషను రీచు‌స్టాగు కాన్ఫెడరేషను‌ను "జర్మనీ సామ్రాజ్యం"గా పేరు మార్చింది. 1వ విలియంకి కాన్ఫెడరేషను బుండెస్ప్రేసిడియంగా జర్మనీ చక్రవర్తి అనే బిరుదును ఇచ్చింది.^[31] కొత్త రాజ్యాంగం (జర్మనీ కాన్ఫెడరేషను రాజ్యాంగం) చక్రవర్తి అనే బిరుదు 1871 జనవరి 1న అమల్లోకి వచ్చాయి. 1871 జనవరి 18న పారిసు ముట్టడి సమయంలో వెర్సైల్లెస్ ప్యాలెస్లోని హాలు ఆఫ్ మిర్రర్సులో విలియం చక్రవర్తిగా ప్రకటించబడ్డాడు.^[31]

రెండవ జర్మనీ రాజ్యాంగం దీనిని రీచు‌స్టాగు 1871 ఏప్రిల్‌ 14 న ఆమోదించింది. ఏప్రిల్ 16 న చక్రవర్తి ప్రకటించారు. ^[31] బిస్మార్కు ఉత్తర జర్మనీ రాజ్యాంగం మీద ఆధారపడి ఉంది. రాజకీయ వ్యవస్థ అలాగే ఉంది. సామ్రాజ్యంలో రీచు‌స్టాగు అనే పార్లమెంటు ఉంది. దీనిని సార్వత్రిక పురుష ఓటు హక్కు ద్వారా ఎన్నుకున్నారు. అయితే 1871లో డ్రా చేయబడిన అసలు నియోజకవర్గాలు పట్టణ ప్రాంతాల పెరుగుదలను ప్రతిబింబించేలా ఎప్పుడూ తిరిగి పునర్నిర్మినబడలేదు. ఫలితంగా 1890లు - 1900లలో జర్మనీ నగరాలు గొప్పగా విస్తరించే సమయానికి గ్రామీణ ప్రాంతాలు స్థూలంగా అధిక ప్రాతినిధ్యం కలిగి ఉన్నాయి.

ఈ చట్టానికి 27 రాజ్యాల నుండి డిప్యూటీల సమాఖ్య మండలి అయిన బుండేస్రాటు సమ్మతి కూడా అవసరం. కార్యనిర్వాహక అధికారం చక్రవర్తికి లేదా కైజరుకి అప్పగించబడింది. ఆయన అతనికి మాత్రమే బాధ్యత వహించే ఛాన్సలరు సహాయం చేశాడు. రాజ్యాంగం ద్వారా చక్రవర్తికి విస్తృతమైన అధికారాలు ఇవ్వబడ్డాయి. ఆయన మాత్రమే ఛాన్సలరు‌ను నియమించి తొలగించాడు (కాబట్టి ఆచరణలో, చక్రవర్తి ఛాన్సలర్ ద్వారా సామ్రాజ్యాన్ని పాలించాడు). సాయుధ దళాలకు సుప్రీం కమాండరు-ఇన్-చీఫు అన్ని విదేశీ వ్యవహారాలకు తుది మధ్యవర్తి, కొత్త ఎన్నికలకు పిలుపునిచ్చేందుకు రీచు‌స్టాగును కూడా రద్దు చేయగలడు. అధికారికంగా ఛాన్సలరు ఒక వ్యక్తి మంత్రివర్గం అన్ని రాష్ట్ర వ్యవహారాల నిర్వహణకు బాధ్యత వహిస్తాడు; ఆచరణలో రాష్ట్ర కార్యదర్శులు (ఆర్థిక, యుద్ధం, విదేశాంగ వ్యవహారాలు మొదలైన రంగాలకు బాధ్యత వహించే ఉన్నత అధికార అధికారులు) ఇతర రాచరికాలలో మంత్రుల మాదిరిగానే పనిచేశారు. రీచు‌స్టాగు బిల్లులను ఆమోదించడానికి సవరించడానికి లేదా తిరస్కరించడానికి, చట్టాన్ని ప్రారంభించడానికి అధికారం కలిగి ఉంది. అయితే పైన చెప్పినట్లుగా ఆచరణలో నిజమైన అధికారం చక్రవర్తికి అప్పగించబడింది. ఆయన దానిని తన ఛాన్సలరు ద్వారా ఉపయోగించాడు.

బిస్మార్కు శకం

కైసెరు‌రీచు నిరంకుశ రాజకీయ సంస్కృతిని ఏర్పరచడంలో బిస్మార్కు దేశీయ విధానాలు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించాయి. 1871లో ఏకీకరణ తర్వాత ఖండాంతర అధికార రాజకీయాలతో తక్కువ ఆసక్తితో, జర్మనీ సెమీ-పార్లమెంటరీ ప్రభుత్వం పై నుండి సాపేక్షంగా సున్నితమైన ఆర్థిక, రాజకీయ విప్లవాన్ని నిర్వహించింది. అది వారిని ఆ సమయంలో ప్రపంచంలోని ప్రముఖ పారిశ్రామిక శక్తిగా ఎదగడానికి దారితీసింది.

బిస్మార్కు "విప్లవాత్మక సంప్రదాయవాదం" అనేది సాధారణ జర్మనీ‌లను - కేవలం జంకరు ఉన్నత వర్గాలను కాదు - సింహాసనం, సామ్రాజ్యానికి మరింత విశ్వాసపాత్రంగా మార్చడానికి రూపొందించబడిన సాంప్రదాయిక రాజ్య నిర్మాణ వ్యూహం. కీసు వాన్ కెర్సు‌బెర్గెను, బార్బరా విసు అభిప్రాయం ప్రకారం ఆయన వ్యూహం:

ఒక క్రమానుగత సమాజం ఏకీకరణను పెంచడానికి సామాజిక హక్కులను మంజూరు చేయడం, కార్మికులు, రాష్ట్రం మధ్య బంధాన్ని ఏర్పరచడం, తద్వారా రెండోదాన్ని బలోపేతం చేయడం, సామాజిక, హోదా సమూహాల మధ్య సాంప్రదాయ అధికార సంబంధాలను కొనసాగించడం. ఉదారవాదం, సోషలిజం ఆధునిక శక్తులకు వ్యతిరేకంగా ప్రతిఘటన శక్తిని అందించడం.^[32]

బిస్మార్కు 1880లలో జర్మనీలో ఆధునిక సంక్షేమ రాజ్యాన్ని సృష్టించాడు, 1871లో సార్వత్రిక పురుష ఓటు హక్కును అమలు చేశాడు.^[33] ఆయన జర్మనీ సంప్రదాయవాదులకు గొప్ప హీరో అయ్యాడు. ఆయన తన జ్ఞాపకార్థం అనేక స్మారక చిహ్నాలను నిర్మించాడు. ఆయన విధానాలను అనుకరించడానికి ప్రయత్నించాడు.^[34]

విదేశీ విధానం

బిస్మార్కు 1871 తర్వాత విదేశాంగ విధానం సంప్రదాయవాదంగా ఉంది. ఐరోపాలో అధికార సమతుల్యతను కాపాడటానికి ప్రయత్నించింది. బ్రిటిషు చరిత్రకారుడు ఎరికు హాబ్సు‌బాం "1871 తర్వాత దాదాపు ఇరవై సంవత్సరాలు బహుపాక్షిక దౌత్య చదరంగం ఆటలో తిరుగులేని ప్రపంచ ఛాంపియను‌గా నిలిచాడు. శక్తుల మధ్య శాంతిని కాపాడుకోవడానికి తనను తాను ప్రత్యేకంగా విజయవంతంగా అంకితం చేసుకున్నాడు" అని తేల్చిచెప్పాడు.^[35] ఇది ప్రష్యా కోసం ఆయన సాహసోపేత విదేశాంగ విధానం నుండి నిష్క్రమణ, అక్కడ ఆయన బలం, విస్తరణకు అనుకూలంగా ఉన్నాడు. "యుగం గొప్ప ప్రశ్నలు ప్రసంగాలు మెజారిటీ ఓట్ల ద్వారా పరిష్కరించబడవు - ఇది 1848–49 తప్పు - కానీ ఇనుము, రక్తం ద్వారా" అని చెప్పడం ద్వారా దీనిని ముగించాడు.^[36]

బిస్మార్కు ప్రధాన ఆందోళన ఏమిటంటే ఫ్రాన్సు దాని తర్వాత ప్రతీకారం తీర్చుకుంటుంది. ఫ్రాంకో-ప్రష్యను యుద్ధంలో ఓటమి. జర్మనీని ఓడించే శక్తి ఫ్రెంచి వారికి లేకపోవడంతో వారు రష్యాతో లేదా బహుశా కొత్తగా సంస్కరించబడిన ఆస్ట్రియా-హంగేరీ సామ్రాజ్యంతో కూడా పొత్తు పెట్టుకోవాలని కోరుకున్నారు. ఇది జర్మనీని పూర్తిగా ఆవరిస్తుంది. బిస్మార్కు దీనిని అన్ని విధాలుగా నిరోధించాలని ఆస్ట్రియన్లు, రష్యన్లతో స్నేహపూర్వక సంబంధాలను కొనసాగించాలని కోరుకున్నాడు. 1879లో ఆస్ట్రియా-హంగేరీతో ద్వంద్వ కూటమి (1879) మీద సంతకం చేశాడు. ద్వంద్వ కూటమి అనేది రష్యాకు వ్యతిరేకంగా స్థాపించబడిన రక్షణాత్మక కూటమి. ఫ్రాన్సు‌తో పొత్తు కుదిరితే రాజ్యంతో పొత్తు కుదరదు. అయితే 1881లో ఆస్ట్రియాతో ద్వంద్వ కూటమి, డ్రైకైసరు‌బండు (ముగ్గురు చక్రవర్తుల లీగు) మీద సంతకం చేసిన కొద్దిసేపటికే రష్యాతో పొత్తు వస్తుంది. ఈ కాలంలో జర్మనీ సైన్యంలోని వ్యక్తులు రష్యా మీద ముందస్తు సమ్మెను సమర్థిస్తున్నారు. కానీ అలాంటి ఆలోచనలు అవివేకమైనవని బిస్మార్కు‌కు తెలుసు. "అత్యంత అద్భుతమైన విజయాలు రష్యను దేశానికి వ్యతిరేకంగా పనిచేయవు. ఎందుకంటే దాని వాతావరణం, దాని ఎడారి, దాని పొదుపు, రక్షించడానికి ఒకే సరిహద్దు మాత్రమే ఉంది" అని ఆయన ఒకసారి రాశాడు. అది జర్మనీకి మరొక చేదు, ఆగ్రహంతో ఉన్న పొరుగువారిని వదిలివేస్తుంది. అయినప్పటికీ 1882లో జర్మనీ ఆస్ట్రియా-హంగేరీ, ఇటలీ మధ్య మరొక కూటమి కొరకు సంతకం చేయబడుతుంది. రష్యా అవిశ్వసనీయత గురించి జర్మనీ ఆస్ట్రో-హంగేరియను మిలిటరీల భయాలను ఎరవేస్తుంది. ఈ ట్రిపులి అలయన్సు 1915 వరకు కొనసాగింది. ఇటలీ ఆస్ట్రియా-హంగేరీ మీద యుద్ధం ప్రకటించింది. జర్మనీ, ముఖ్యంగా ఆస్ట్రియా, రష్యను కూటమి మీద విశ్వాసం లేకపోయినా, రీఇన్స్యూరెన్సు ట్రీటీ మొదట 1887లో సంతకం చేయబడింది. 1890 వరకు అది పునరుద్ధరించబడింది. బిస్మార్కు రాజీనామాతో బిస్మార్కియను వ్యవస్థ కూలిపోయింది.

ఇంతలో చాన్సలరు యుద్ధప్రాతిపదికన కనిపించే ఏవైనా విదేశాంగ విధాన పరిణామాల పట్ల జాగ్రత్తగా ఉన్నాడు. 1886లో గుర్రాలను అశ్వికదళానికి ఉపయోగించవచ్చని ఫ్రాన్సు‌కు విక్రయించే ప్రయత్నాన్ని ఆపడానికి ఆయన కదిలాడు. జర్మనీ రసాయన కర్మాగారాల నుండి పెద్ద మొత్తంలో రష్యను ఔషధ కొనుగోళ్ల మీద దర్యాప్తుకు ఆదేశించాడు. ఫ్రెంచి వారు తిరుగుబాటు యుద్ధాన్ని కోరుకోవడం లేదని, అన్ని విధాలుగా శాంతి కోసం తీవ్రంగా ప్రయత్నిస్తున్నారని నివేదించిన ఫ్రాన్సు రాయబారి జార్జి హెర్బర్టు మున్‌స్టరు మాట వినడానికి బిస్మార్కు మొండిగా నిరాకరించాడు.

బిస్మార్కు విదేశాంగ విధానాన్ని చాలా మంది ఒక స్థిరమైన వ్యవస్థగా, యూరపు స్థిరత్వాన్ని కాపాడటానికి పాక్షికంగా బాధ్యత వహించేదిగా భావిస్తారు. ఇది జాగ్రత్తగా రక్షణాత్మకతను సమతుల్యం చేసుకోవలసిన అవసరం ప్రధాన యూరోపియను శక్తిగా దాని స్థానం పరిమితుల నుండి విముక్తి పొందాలనే కోరికతో కూడా గుర్తించబడింది. ^[37] బిస్మార్కు వారసులు ఆయన విదేశాంగ విధాన వారసత్వాన్ని అనుసరించలేదు. ఉదాహరణకు 1890లో ఛాన్సలరు‌ను తొలగించిన కైజరు 2వ విల్హెల్ము, ఆస్ట్రియాతో జర్మనీ పొత్తుకు అనుకూలంగా రష్యాతో ఒప్పందాన్ని రద్దు చేసుకున్నాడు. ఇది చివరికి రష్యా, ఫ్రాన్సు మధ్య బలమైన సంకీర్ణ నిర్మాణానికి దారితీసింది.^[38]

కాలనీలు

1848 నుండి జర్మన్లు వలస సామ్రాజ్యవాదం గురించి కలలు కన్నారు.^[39] బిస్మార్కు‌కు విదేశీ ఆస్తులను సంపాదించడంలో పెద్దగా ఆసక్తి లేనప్పటికీ చాలా మంది జర్మన్లు ఉత్సాహంగా ఉన్నారు. 1884 నాటికి ఆయన జర్మనీ న్యూ గినియా.^[40] 1890ల నాటికి ఆసియా, పసిఫికు‌లలో జర్మనీ వలసరాజ్యాల విస్తరణ (చైనాలోని జియాజౌ బే, టియాంజిను, మరియానాస్, కరొలైన్ ద్వీపం, సమోవా) యుకె, రష్యా, జపాన్ యుఎస్‌లతో ఘర్షణలకు దారితీసింది. జర్మనీకి ఆఫ్రికాలో అతిపెద్ద వలసరాజ్య సంస్థలు ఉన్నాయి.^[41]^[42] ఇక్కడ 1906–1907లో ఇప్పుడు నమీబియాగా ఉన్న హెరెరో యుద్ధాలు హెరెరో నామా మారణహోమానికి దారితీశాయి.^[43]

ఆర్థిక వ్యవస్థ

1900 నాటికి జర్మనీ ఖండాంతర ఐరోపాలో అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా మారింది. యునైటెడు స్టేట్సు, బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం తర్వాత ప్రపంచంలో మూడవ అతిపెద్దది. ఇవి కూడా దాని ప్రధాన ఆర్థిక ప్రత్యర్థులు. దాని ఉనికిలో ఇది భారీ పరిశ్రమల నేతృత్వంలో ఆర్థిక వృద్ధి, ఆధునీకరణను అనుభవించింది. 1871లో ఇది ఎక్కువగా గ్రామీణ జనాభాను 41 మిలియన్లకు కలిగి ఉండగా 1913 నాటికి ఇది ప్రధానంగా పట్టణ జనాభా 68 మిలియన్లకు పెరిగింది.^[44]

పారిశ్రామిక శక్తి

30 సంవత్సరాలుగా జర్మనీ యూరపు‌లో అగ్రగామి పారిశ్రామిక శక్తిగా ఉండటానికి బ్రిటను‌తో పోరాడింది. జర్మనీ పరిశ్రమకు ప్రతినిధి ఉక్కు దిగ్గజం క్రుపు దీని మొదటి కర్మాగారం ఎస్సెనులో నిర్మించబడింది. 1902 నాటికి ఆ కర్మాగారం ఒక్కటే "దాని సొంత వీధులు, దాని సొంత పోలీసు దళం, అగ్నిమాపక విభాగం, ట్రాఫికు చట్టాలతో కూడిన గొప్ప నగరంగా మారింది. 150 కిలోమీటర్ల రైలు, 60 వేర్వేరు ఫ్యాక్టరీ భవనాలు, 8,500 యంత్ర పరికరాలు, ఏడు విద్యుత్తు స్టేషన్లు, 140 కిలోమీటర్ల భూగర్భ కేబులు, 46 ఓవరు హెడ్ ఉన్నాయి."^[45]

బిస్మార్కు ఆధ్వర్యంలో జర్మనీ సంక్షేమ రాజ్యాన్ని నిర్మించడంలో ప్రపంచ ఆవిష్కర్తగా నిలిచింది. జర్మనీ కార్మికులు ఆరోగ్యం, ప్రమాద, ప్రసూతి ప్రయోజనాలు, క్యాంటీన్లు, దుస్తులు మార్చుకునే గదులు, జాతీయ పెన్షను పథకాన్ని ఆస్వాదించారు.^[46]

జర్మనీలో పారిశ్రామికీకరణ డైనమికు‌గా పురోగమించింది. జర్మనీ తయారీదారులు బ్రిటిషు దిగుమతుల నుండి దేశీయ మార్కెట్టు‌లను స్వాధీనం చేసుకోవడం ప్రారంభించారు. విదేశాలలో బ్రిటిషు పరిశ్రమతో పోటీ పడటం ప్రారంభించారు. ముఖ్యంగా యుఎస్‌లో. జర్మనీ వస్త్ర లోహ పరిశ్రమలు 1870 నాటికి సంస్థాగత, సాంకేతిక సామర్థ్యంలో బ్రిటను‌ను అధిగమించాయి. దేశీయ మార్కెట్టు‌లో బ్రిటిషు తయారీదారులను అధిగమించాయి. జర్మనీ ఖండంలో ఆధిపత్య ఆర్థిక శక్తిగా మారింది. బ్రిటను తర్వాత రెండవ అతిపెద్ద ఎగుమతి దేశంగా నిలిచింది.^[47]

జర్మనీ పారిశ్రామికీకరణ సమయంలో సాంకేతిక పురోగతి నాలుగు తరంగాలలో సంభవించింది: రైల్వే తరంగం (1877–1886), డై తరంగం (1887–1896), రసాయన తరంగం (1897–1902), ఎలక్ట్రికలు ఇంజనీరింగు తరంగం (1903–1918).^[48] జర్మనీ బ్రిటను కంటే తరువాత పారిశ్రామికీకరణ చెందినందున అది బ్రిటను కర్మాగారాలను అనుసరించి దాని కర్మాగారాలను నమోనా చేయగలిగింది. తద్వారా దాని మూలధనాన్ని మరింత సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకుంది. సాంకేతిక పరిజ్ఞానం కవచానికి దూకడంలో వారసత్వ పద్ధతులను తప్పించింది. జర్మనీ పరిశోధనలో బ్రిటిషు వారి కంటే ఎక్కువగా పెట్టుబడి పెట్టింది. ముఖ్యంగా రసాయన శాస్త్రం ఐసిఇ ఇంజిన్లు, విద్యుత్తులో. భౌతిక శాస్త్రం, రసాయన శాస్త్రంలో జర్మనీ ఆధిపత్యం ఎంతగా ఉందంటే నోబెలు బహుమతులలో మూడింట ఒక వంతు జర్మనీ ఆవిష్కర్తలు, పరిశోధకులకు దక్కింది. జర్మనీ కార్టెలు వ్యవస్థ (కొంజెర్ను అని పిలుస్తారు) గణనీయంగా కేంద్రీకృతమై ఉండటం వలన మూలధనాన్ని మరింత సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోగలిగింది. రక్షణ అవసరమయ్యే ఖరీదైన ప్రపంచవ్యాప్త సామ్రాజ్యంతో జర్మనీ భారం పడలేదు. 1871లో జర్మనీ అల్సాసు-లోరైనును స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత అది ఫ్రాన్సు పారిశ్రామిక స్థావరంగా ఉన్న దానిలోని కొన్ని భాగాలను గ్రహించింది.^[49]

1893లో బ్రిటిషు ఉక్కు ఉత్పత్తిని, 1903లో పిగ్ ఐరను ఉత్పత్తిని జర్మనీ అధిగమించింది. జర్మను ఉక్కు, పిగ్ ఐరను ఉత్పత్తి దాని వేగవంతమైన విస్తరణను కొనసాగించింది: 1911 - 1913 మధ్య, జర్మనీ ఉక్కు, పిగ్ ఐరను ఉత్పత్తి మొత్తం ప్రపంచ ఉత్పత్తిలో పావు వంతుకు చేరుకుంది.^[50]

జర్మనీ కర్మాగారాలు వాటి బ్రిటిషు, ఫ్రెంచు ప్రతిరూపాల కంటే పెద్దవి, ఆధునికమైనవి.^[19] 1913 నాటికి జర్మనీ విద్యుత్తు ఉత్పత్తి బ్రిటను, ఫ్రాన్సు, ఇటలీ, స్వీడను‌ల సంయుక్త విద్యుత్తు ఉత్పత్తి కంటే ఎక్కువగా ఉంది.^[51]

1900 నాటికి జర్మనీ రసాయన పరిశ్రమ సింథటికు డైసు కోసం ప్రపంచ మార్కెట్టు‌ను ఆధిపత్యం చేసింది.^[52] మూడు ప్రధాన సంస్థలు బిఎఎస్‌ఎఫ్,^[53] బేయరు, హోచ్‌స్టు ఐదు చిన్న సంస్థలతో పాటు అనేక వందల విభిన్న రంగులను ఉత్పత్తి చేశాయి. ఇంపీరియలు జర్మనీ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద రసాయన పరిశ్రమను నిర్మించింది. జర్మనీ రసాయన పరిశ్రమ ఉత్పత్తి యునైటెడు స్టేట్సు కంటే 60% ఎక్కువగా ఉంది.^[51] 1913లో ఈ ఎనిమిది సంస్థలు ప్రపంచ రంగుల సరఫరాలో దాదాపు 90% ఉత్పత్తి చేశాయి. వారి ఉత్పత్తిలో 80% విదేశాలకు విక్రయించాయి. ఈ మూడు ప్రధాన సంస్థలు ముఖ్యమైన ముడి పదార్థాల ఉత్పత్తిలో అప్‌స్ట్రీం‌లో కలిసిపోయాయి. అవి ఔషధాలు, ఫోటోగ్రాఫికు ఫిల్ము, వ్యవసాయ రసాయనాలు, విద్యుద్విశ్లేషణలు వంటి రసాయన శాస్త్రంలోని ఇతర రంగాలలోకి విస్తరించడం ప్రారంభించాయి. ఉన్నత స్థాయి నిర్ణయం తీసుకోవడం వృత్తిపరమైన జీతం పొందే నిర్వాహకుల చేతులలో ఉంది; చాండ్లరు జర్మనీ డై కంపెనీలను "ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి నిజమైన నిర్వాహక పారిశ్రామిక సంస్థలు" అని పిలవడానికి దారితీసింది.^[54] రసాయన పరిశోధన నుండి ఉద్భవించిన ఔషధ పరిశ్రమ వంటి పరిశోధన నుండి అనేక స్పినోఫు‌లు ఉన్నాయి.^[55]

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం (1914–1918) ప్రారంభం నాటికి జర్మనీ పరిశ్రమ యుద్ధ ఉత్పత్తికి మారింది. ఫిరంగి, షెలు ఉత్పత్తికి బొగ్గు, ఉక్కు, దిగుమతి పరిమితులకు లోబడి ఉన్న పదార్థాల సంశ్లేషణకు రసాయనాలు, రసాయన ఆయుధాలు, యుద్ధ సామాగ్రికి అత్యంత తీవ్రమైన డిమాండ్లు ఉన్నాయి.

రైల్వేలు

మొదట్లో సాంకేతిక ఆధారం లేకపోవడంతో జర్మన్లు తమ ఇంజనీరింగు, హార్డు‌వేరు‌ను బ్రిటను నుండి దిగుమతి చేసుకున్నారు. కానీ రైల్వేలను నిర్వహించడానికి, విస్తరించడానికి అవసరమైన నైపుణ్యాలను త్వరగా నేర్చుకున్నారు. అనేక నగరాలలో కొత్త రైల్వే దుకాణాలు సాంకేతిక అవగాహన, శిక్షణ కేంద్రాలుగా ఉన్నాయి. తద్వారా 1850 నాటికి జర్మనీ రైల్‌రోడ్డు నిర్మాణం డిమాండ్లను తీర్చడంలో స్వయం సమృద్ధిగా ఉంది. రైల్వేలు కొత్త ఉక్కు పరిశ్రమ వృద్ధికి ప్రధాన ప్రేరణగా నిలిచాయి. 1870లో జర్మనీ ఏకీకరణ ఏకీకరణ, ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలోని కంపెనీలుగా జాతీయీకరణ, మరింత వేగవంతమైన వృద్ధిని ప్రేరేపించింది. ఫ్రాన్సు‌లోని పరిస్థితికి భిన్నంగా లక్ష్యం పారిశ్రామికీకరణకు మద్దతు ఇవ్వడం, కాబట్టి భారీ లైన్లు రుహ్రు ఇతర పారిశ్రామిక జిల్లాలను దాటాయి. హాంబర్గు బ్రెమెను ప్రధాన ఓడరేవులకు మంచి కనెక్షను‌లను అందించాయి. 1880 నాటికి జర్మనీకి 9,400 లోకోమోటివు‌లు ఉన్నాయి. ఇవి ఒక లోకోమోటివు‌కు సంవత్సరానికి 43,000 మంది ప్రయాణికులను, 30,000 టన్నుల సరుకును లాగుతాయి.^[56] దాని రైలు నెట్వర్కును ఫ్రాన్సు‌ను అధిగమించింది.^[57] జర్మనీ రైలు మార్గాల మొత్తం పొడవు 1871లో 21,000 కి.మీ. (13,000 మై.) నుండి 1913 నాటికి 63,000 కి.మీ. (39,000 మై.) వరకు విస్తరించింది, ఇది యునైటెడు స్టేట్సు తర్వాత ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద రైలు నెట్వర్కును స్థాపించింది.^[58] జర్మనీ రైలు నెట్వర్కు తర్వాత ఆస్ట్రియా-హంగేరీ (43,280 కి.మీ.; 26,890 మై.), ఫ్రాన్సు (40,770 కి.మీ.; 25,330 మై.), యునైటెడు కింగ్డం (32,623 కి.మీ.; 20,271 మై.), ఇటలీ (18,873 కి.మీ.; 11,727 మై.), స్పెయిన్ (15,088 కి.మీ.; 9,375 మై.).^[59]

ఏకీకరణ

ప్రష్యను నాయకత్వంలో సామ్రాజ్యం ఏర్పడటం అనేది గ్రోస్డ్యూచ్లాండు భావన మీద క్లీను‌డ్యూచ్లాండు (చిన్న జర్మనీ) భావనకు విజయం. దీని అర్థం గణనీయమైన జర్మనీ మాట్లాడే జనాభా కలిగిన బహుళ జాతి సామ్రాజ్యం అయిన ఆస్ట్రియా-హంగేరీ జర్మనీ దేశానికి వెలుపల ఉంటుంది. బిస్మార్కు విధానం దౌత్యపరంగా పరిష్కారాన్ని అనుసరించడం. జర్మనీ, ఆస్ట్రియా మధ్య ప్రభావవంతమైన కూటమి 1914లో మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో ప్రవేశించాలనే జర్మనీ నిర్ణయంలో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది.

ఐరోపాలో జర్మనీకి ఇకపై భూభాగ చేర్పులు ఉండవని బిస్మార్కు ప్రకటించాడు. 1871 తర్వాత ఆయన దౌత్యం యూరోపియను వ్యవస్థను స్థిరీకరించడం, ఎటువంటి యుద్ధాలను నివారించడంపై దృష్టి పెట్టింది. ఆయన విజయం సాధించాడు. 1890లో ఆయన పదవి నుండి నిష్క్రమించిన తర్వాత మాత్రమే దౌత్యపరమైన ఉద్రిక్తతలు మళ్లీ పెరగడం ప్రారంభించాయి.^[60]

సామాజిక సమస్యలు

1871లో అధికారిక ఏకీకరణ సాధించిన తర్వాత, బిస్మార్కు తన దృష్టిని జాతీయ ఐక్యత కోసం ఎక్కువగా కేటాయించాడు. ఆయన కాథలిక్కు పౌర హక్కులు, విముక్తిని, ముఖ్యంగా పోపు 9వ పియసు ఆధ్వర్యంలో వాటికన్ ప్రభావాన్ని, ఉద్భవిస్తున్న సోషలు డెమోక్రటికు పార్టీ ప్రాతినిధ్యం వహించే శ్రామిక-తరగతి రాడికలిజాన్ని వ్యతిరేకించాడు.

సాంస్కృతిక యుద్ధం

1871లో ప్రష్యాలో సంస్కరించబడిన. లూథరను ఇద్దరూ 1,60,00,000 మంది ప్రొటెస్టంట్‌లు మరియు 80,00,000 మంది కాథలిక్కులు ఉన్నారు. చాలా మంది ప్రజలు సాధారణంగా వారి స్వంత మతపరమైన ప్రపంచాలలో వేరు చేయబడ్డారు. గ్రామీణ జిల్లాలు లేదా నగర పరిసరాల్లో ఎక్కువగా ఒకే మతానికి చెందినవారు నివసిస్తున్నారు. వారి పిల్లలను వారి మతం బోధించే ప్రత్యేక ప్రభుత్వ పాఠశాలలకు పంపారు. పరస్పర చర్య లేదా అంతర్వివాహాలు తక్కువగా ఉండేవి. మొత్తం మీద ప్రొటెస్టంట్లకు ఉన్నత సామాజిక హోదా ఉండేది. కాథలిక్కులు రైతులు లేదా నైపుణ్యం లేని లేదా సెమీ స్కిల్డు పారిశ్రామిక కార్మికులుగా ఉండే అవకాశం ఉంది. 1870లో కాథలిక్కులు తమ సొంత రాజకీయ పార్టీ అయిన సెంటరు పార్టీను స్థాపించారు. ఇది సాధారణంగా ఏకీకరణ, బిస్మార్కు విధానాలకు మద్దతు ఇచ్చింది. అయితే బిస్మార్కు సాధారణంగా పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యాన్ని, ముఖ్యంగా ప్రతిపక్ష పార్టీలను విశ్వసించలేదు. ముఖ్యంగా సెంటరు పార్టీ సిలేషియాలోని పోలిషు కాథలిక్కులు వంటి అసమ్మతి అంశాల నుండి మద్దతు పొందే సంకేతాలను చూపించినప్పుడు. ఆ సమయంలో శక్తివంతమైన మేధో శక్తి కాథలిక్కు వ్యతిరేకత దీనిని బిస్మార్కు సంకీర్ణంలో కీలక భాగంగా ఏర్పరచిన ఉదారవాద మేధావులు నడిపించారు. 1870లో పాపలు దోషరహితత ప్రకటన తర్వాత స్థానిక బిషపు‌ల మీద వాటికను నియంత్రణను కఠినతరం చేసిన తర్వాత వారు కాథలిక్కు చర్చిని శక్తివంతమైన ప్రతిచర్య, ఆధునిక వ్యతిరేక శక్తిగా చూశారు.^[61]

బిస్మార్కు 1871–1880లో ప్రారంభించిన కల్టురు‌క్యాంపు ప్రష్యాను ప్రభావితం చేసింది; బాడెను, హెస్సేలలో ఇలాంటి ఉద్యమాలు ఉన్నప్పటికీ జర్మనీలోని మిగిలిన ప్రాంతాలు ప్రభావితం కాలేదు. కొత్త సామ్రాజ్య రాజ్యాంగం ప్రకారం రాజ్యాలు మతపరమైన విద్యా వ్యవహారాలకు బాధ్యత వహించాయి; వారు ప్రొటెస్టంటు, కాథలిక్కు పాఠశాలలకు నిధులు సమకూర్చారు. 1871 జూలైలో బిస్మార్కు ప్రష్యను మంత్రిత్వ శాఖలోని మతపరమైన, విద్యా వ్యవహారాల కాథలిక్కు విభాగాన్ని రద్దు చేశాడు. కాథలిక్కులు అత్యున్నత స్థాయిలో వారి స్వరాన్ని కోల్పోయారు. కఠినమైన పాఠశాలల ప్రభుత్వ పర్యవేక్షణ వ్యవస్థ కాథలిక్కు ప్రాంతాలలో మాత్రమే వర్తించబడింది; ప్రొటెస్టంటు పాఠశాలలు ఒంటరిగా మిగిలిపోయాయి.^[62]

1873 మే చట్టాలు చాలా తీవ్రమైనవి. కాథలిక్కులు సాధారణంగా ఉపయోగించే సెమినరీలకు విరుద్ధంగా జర్మనీ విశ్వవిద్యాలయంలో అతని హాజరు మీద ఆధారపడి ఏదైనా పూజారిని నియమించాలని ఒకటి చేసింది. ఇంకా మంత్రిత్వ శాఖకు అభ్యర్థులందరూ జర్మనీ సంస్కృతిలో ఒక రాష్ట్ర బోర్డు ముందు పరీక్షలో ఉత్తీర్ణులు కావాలి ఇది మొండి కాథలిక్కులను తొలగించింది. మరొక నిబంధన ప్రభుత్వానికి చాలా చర్చి కార్యకలాపాల మీద వీటో అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రెండవ చట్టం ప్రష్యాలోని కాథలిక్కు చర్చి మీద వాటికన్ నగరం అధికార పరిధిని రద్దు చేసింది; దాని అధికారం ప్రొటెస్టంటు‌లచే నియంత్రించబడే ప్రభుత్వ సంస్థకు బదిలీ చేయబడింది.^[63]

సామాజిక సంస్కరణ

1840ల నాటికే ప్రష్యా, సాక్సోనీలలో ప్రారంభమైన సంక్షేమ కార్యక్రమాల సంప్రదాయం మీద బిస్మార్కు నిర్మించబడింది. 1880లలో ఆయన వృద్ధాప్య పెన్షన్లు, ప్రమాద బీమా, వైద్య సంరక్షణ, నిరుద్యోగ బీమాను ప్రవేశపెట్టాడు. ఇవి ఆధునిక యూరోపియను సంక్షేమ రాజ్యంకి ఆధారం అయ్యాయి. ఈ విధమైన విధానం చాలా ఆకర్షణీయంగా ఉందని ఆయన గ్రహించాడు. ఎందుకంటే ఇది కార్మికులను రాష్ట్రానికి బంధిస్తుంది. ఆయన నిరంకుశ స్వభావానికి కూడా బాగా సరిపోతుంది. ఆ సమయంలో బిస్మార్కు స్థాపించిన సామాజిక భద్రతా వ్యవస్థలు (1883లో ఆరోగ్య సంరక్షణ, 1884లో ప్రమాద బీమా, 1889లో చెల్లనితనం, వృద్ధాప్య బీమా) ప్రపంచంలోనే అతిపెద్దవి, కొంతవరకు నేటికీ జర్మనీలో ఉన్నాయి.

బిస్మార్కు పితృస్వామ్య కార్యక్రమాలు జర్మనీ పరిశ్రమ మద్దతును పొందాయి. ఎందుకంటే దాని లక్ష్యాలు సామ్రాజ్యం కోసం కార్మిక వర్గాల మద్దతును పొందడం, అమెరికాకు వలసదారుల ప్రవాహాన్ని తగ్గించడం, అక్కడ వేతనాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి. కానీ సంక్షేమం ఉనికిలో లేదు.^[46]^[64] బిస్మార్కు తన అధిక సుంకాల విధానాల ద్వారా పరిశ్రమ, నైపుణ్యం కలిగిన కార్మికుల మద్దతును మరింత గెలుచుకున్నాడు. ఇది లాభాలు, వేతనాలను అమెరికను పోటీ నుండి రక్షించింది. అయినప్పటికీ అవి స్వేచ్ఛా వాణిజ్యాన్ని కోరుకునే ఉదారవాద మేధావులను దూరం చేశాయి.^[65]^[66]

యూదు వ్యతిరేకత

ఆ సమయంలో యూరపు అంతటా ఉన్నట్లుగానే ఆ కాలంలో జర్మనీలో యూదు వ్యతిరేకత విస్తృతంగా వ్యాపించింది. నెపోలియన్ శాసనాలు కాన్ఫెడరేషను ఆఫ్ ది రైనులోని ఘెట్టోలను ముగించే ముందు ఇది మతపరంగా ప్రేరేపించబడింది. కానీ 19వ శతాబ్దం నాటికి ఇది జర్మనీ జాతీయవాదంలో ఒక అంశంగా మారింది. యూదులు ప్రజాదరణ పొందిన పెట్టుబడిదారీ విధానం, సంపదకు చిహ్నంగా మారారు. మరోవైపు, రాజ్యాంగం, న్యాయ వ్యవస్థ జర్మను పౌరులుగా యూదుల హక్కులను రక్షించాయి. సెమిటికు వ్యతిరేక పార్టీలు ఏర్పడ్డాయి కానీ త్వరలోనే కూలిపోయాయి.^[67] కానీ వెర్సైల్లెసు ఒప్పందం, అడాల్ఫు హిట్లరు జర్మనీలో అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత జర్మనీలో సెమిటిజం వ్యతిరేకత పెరుగుతుంది.^[68]

జర్మనైజేషను

ఏకీకరణ విధానాల ప్రభావాలలో ఒకటి జర్మనీ కాని జనాభా "జర్మనైజేషను" అని పిలువబడే దానిలో వారి జాతీయ గుర్తింపును విడిచిపెట్టమని ఒత్తిడి చేసే ఉద్దేశ్యంతో ప్రజా జీవితంలో, పాఠశాలలలో, విద్యాసంస్థలలో జర్మనీ కాని భాషల వాడకాన్ని తొలగించే ధోరణి క్రమంగా పెరుగుతోంది. ఈ విధానాలు తరచుగా ప్రతిఘటనను ప్రేరేపించే వ్యతిరేక ప్రభావాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. సాధారణంగా ఇంటి విద్య, మైనారిటీ సమూహాలలో ముఖ్యంగా పోల్సులో గట్టి ఐక్యత రూపంలో.^[69]

జర్మనైజేషను విధానాలు ముఖ్యంగా సామ్రాజ్యంలోని గణనీయమైన పోలిషు మైనారిటీకి వ్యతిరేకం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. దీనిని పోలాండు విభజనలలో ప్రష్యా గెలుచుకుంది. పోసెను ప్రావిన్సులో పోలిషు వ్యతిరేక చర్యలు అమలు చేయబడినట్లుగా వారు మెజారిటీగా ఉన్న చోట కూడా పోల్సు‌ను జాతి మైనారిటీగా పరిగణించారు.^[70] అనేక పోలిషు వ్యతిరేక చట్టాలు ముఖ్యంగా పోసెను ప్రావిన్సు‌లో గొప్ప ప్రభావాన్ని చూపలేదు. ఇక్కడ అన్ని ప్రయత్నాలు చేసినప్పటికీ జర్మనీ మాట్లాడే జనాభా 1871లో 42.8% నుండి 1905లో 38.1%కి పడిపోయింది.^[71]

చట్టం

శతాబ్దాలుగా స్వతంత్రంగా పరిణామం చెందిన జర్మనీ రాజ్యాల మీద మధ్య ఉన్న అపారమైన తేడాలను సమం చేయడానికి బిస్మార్కు ప్రయత్నాలు కూడా (ముఖ్యంగా చట్టంతో) ప్రారంభమయ్యాయి. పూర్తిగా భిన్నమైన చట్టపరమైన చరిత్రలు, న్యాయ వ్యవస్థలు ముఖ్యంగా జాతీయ వాణిజ్యానికి అపారమైన సమస్యలను సృష్టించాయి. 1861లో కాన్ఫెడరేషను ద్వారా ఒక సాధారణ వాణిజ్య నియమావళి ఇప్పటికే ప్రవేశపెట్టబడింది (ఇది సామ్రాజ్యానికి అనుగుణంగా మార్చబడింది. గొప్ప మార్పులతో, నేటికీ అమలులో ఉంది). లేకపోతే చట్టాలలో చాలా తక్కువ సారూప్యత ఉంది.

1871లో ఒక సాధారణ రీచు‌స్ట్రాఫు‌జెసెట్జు‌బుచు ప్రవేశపెట్టబడింది; 1877లో కోర్టుల రాజ్యాంగ చట్టం, సివిలు ప్రొసీజరు కోడ్ (సివిల్ ప్రొసీజర్ కోడ్, క్రిమినలు ప్రొసీజరు కోడ్)ద్వారా సాధారణ కోర్టు విధానాలు (క్రిమినలు ప్రొసీజరు కోడ్) కోర్టు వ్యవస్థలో స్థాపించబడ్డాయి. 1873లో రాజ్యాంగాన్ని సవరించారు, సామ్రాజ్యం వివిధ, చాలా భిన్నమైన రాజ్యాల సివిలు కోడు‌లను భర్తీ చేయడానికి అనుమతించింది (అవి ఉనికిలో ఉంటే; ఉదాహరణకు, గతంలో నెపోలియన్ ఫ్రాన్సు ఆక్రమించిన జర్మనీలోని కొన్ని ప్రాంతాలు ఫ్రెంచి సివిలు కోడ్‌ను స్వీకరించాయి. అయితే ప్రష్యాలో 1794 నాటి ఆల్జెమైన్సు ప్రీయుస్చెసు లాండ్రెచ్టు ఇప్పటికీ అమలులో ఉంది). 1881లో మొత్తం సామ్రాజ్యానికి ఉమ్మడి సివిలు కోడ్‌ను రూపొందించడానికి మొదటి కమిషను స్థాపించబడింది. ఇది బహుశా ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఆకర్షణీయమైన చట్టపరమైన రచనలలో ఒకటి అయిన బర్గర్లిచెసు గెసెట్జుసు (బిజిబి) ను ఉత్పత్తి చేసే అపారమైన ప్రయత్నం; చివరికి ఇది 1900 జనవరి 1, నుండి అమలులోకి వచ్చింది. ఈ కోడిఫికేషను లన్నీ, అనేక సవరణలతో ఉన్నప్పటికీ నేటికీ అమలులో ఉన్నాయి.

1900కి ముందు జర్మనీలో వివిధ చట్టపరమైన వ్యవస్థలు
జర్మనీ సామ్రాజ్యంలో న్యాయ రంగాలు

ముగ్గురు చక్రవర్తుల సంవత్సరం

1888 మార్చి 9 1వ విల్హెల్ము తన 91వ పుట్టినరోజుకు కొద్దిసేపటి ముందు మరణించాడు. ఆయన కుమారుడు ఫ్రెడరికు కొత్త చక్రవర్తిగా మిగిలిపోయాడు. ఫ్రెడరికు ఒక ఉదారవాది. బ్రిటిషు రాజ్యాంగం ఆరాధకుడు. ^[72] క్వీన్ విక్టోరియా పెద్ద సంతానం ప్రిన్సెసు విక్టోరియాతో ఆయన వివాహంతో బ్రిటను‌తో ఆయన సంబంధాలు మరింత బలపడ్డాయి. ఫ్రెడరికు సింహాసనాన్ని అధిరోహించడంతో ఆయన పాలన రీచు ఉదారీకరణకు దారితీస్తుందని రాజకీయ ప్రక్రియ మీద పార్లమెంటు ప్రభావం పెరుగుతుందని చాలామంది ఆశించారు. జూన్ 8న అత్యంత సంప్రదాయవాద ప్రష్యను అంతర్గత మంత్రి అయిన రాబర్టు వాన్ పుట్కామరును తొలగించడం ఆశించిన దిశకు సంకేతం, బిస్మార్కు పరిపాలనకు ఒక దెబ్బ.

అయితే ఆయన పట్టాభిషేకం నాటికి, ఫ్రెడరికుకు నయం చేయలేని స్వరపేటిక క్యాన్సరు వచ్చింది. దీనిని 1887లో నిర్ధారించారు. ఆయన తన పాలనలోని 99వ రోజున 1888 జూన్‌ 15న మరణించారు. ఆయన కుమారుడు 2వ విల్హెల్ము చక్రవర్తి అయ్యాడు.^{[మూలం అవసరం]}

బిస్మార్కు రాజీనామా

2వ విల్హెల్ము యూరపు‌లోని ఇతర చక్రవర్తులు రాజ్యాంగ ప్రముఖులుగా రూపాంతరం చెందుతున్న సమయంలో తన పాలక అధికారాలను తిరిగి నొక్కిచెప్పాలనుకున్నాడు. ఈ నిర్ణయం ప్రతిష్టాత్మకమైన కైజరు‌ను బిస్మార్కు‌తో వివాదానికి దారితీసింది. పాత ఛాన్సలరు తన తాతకు మార్గనిర్దేశం చేసినట్లుగానే విల్హెల్ము‌ను మార్గనిర్దేశం చేయాలని ఆశించాడు. కానీ చక్రవర్తి తన సొంత ఇంట్లో యజమానిగా ఉండాలని కోరుకున్నాడు. ఫ్రెడరికు ది గ్రేటు తన పక్కన బిస్మార్కు ఉంటే గొప్పవాడు కాదని ఆయనకు చెప్పే అనేక మంది సైకోఫాంటు‌లు ఉన్నారు.^[73] 2వ విల్హెల్ము, బిస్మార్కు మధ్య ఒక ముఖ్యమైన వ్యత్యాసం ఏమిటంటే. ముఖ్యంగా 1889లో అప్పరు సిలేసియాలో జర్మను బొగ్గు గని కార్మికులు సమ్మె చేసినప్పుడు రాజకీయ సంక్షోభాలను నిర్వహించడానికి వారి విధానాలు సమ్మెను అణిచివేయడానికి జర్మనీ సైన్యంని పంపాలని బిస్మార్కు డిమాండు చేశాడు. కానీ 2వ విల్హెల్ము ఈ నిరంకుశ చర్యను తిరస్కరించాడు. "నా ప్రజల రక్తంతో నా పాలనను మరక చేయాలనుకోవడం లేదు" అని ప్రతిస్పందించాడు.^[74] అణచివేతను సమర్థించడానికి బదులుగా విల్హెల్ము ప్రభుత్వాన్ని బొగ్గు గని కార్మికుల ప్రతినిధి బృందంతో చర్చలు జరిపాడు. ఇది సమ్మెను హింస లేకుండా ముగించింది. 2వ విల్హెల్ము బిస్మార్కు గొడవపడిన తర్వాత ఛాన్సలరు కొన్ని రోజుల తర్వాత రాజీనామా చేసిన తర్వాత ఈ విచ్ఛిన్న సంబంధం 1890 మార్చిలో ముగిసింది.^[73]

బిస్మార్కు నిష్క్రమణతో 2వ విల్హెల్ము జర్మనీకి ఆధిపత్య పాలకుడు అయ్యాడు. ప్రభుత్వ వ్యవహారాలను ఛాన్సలరు‌కు వదిలేయడానికి ఎక్కువగా సంతృప్తి చెందిన తన తాత 1వ విల్హెల్ము వలె కాకుండా 2వ విల్హెల్ము జర్మనీని నిర్వహించడంలో పూర్తిగా సమాచారం పొందాలని చురుకుగా పాల్గొనాలని కోరుకున్నాడు. అయితే చాలా మంది జర్మన్లు దైవిక పాలన హక్కును వినోదభరితంగా భావించారు. విల్హెల్ము రాజకీయ నాయకుడు వాల్తేరు రాథెనౌను ఐరోపాలోని పారిశ్రామిక, ఆర్థిక వాస్తవాల మీద యూరోపియను ఆర్థిక శాస్త్రం బోధించడానికి అనుమతించాడు.^[75]

2024లో ఇసాబెలు వి. హలు గుర్తించినట్లుగా బిస్మార్కియను విదేశాంగ విధానం "నిర్లక్ష్యంగా ఉన్న కైజరు‌కు చాలా ప్రశాంతంగా ఉంది".^[76] విల్హెల్ము విదేశాంగ విధానం మీద తన దూకుడు వైఖరి ఆయన వ్యూహాత్మక తప్పిదాలకు (టాంగియరు సంక్షోభం వంటివి) అంతర్జాతీయంగా అపఖ్యాతి పాలయ్యాడు. ఇది జర్మనీ సామ్రాజ్యాన్ని పెరుగుతున్న రాజకీయ ఒంటరితనంలోకి నెట్టివేసింది. చివరికి మొదటి ప్రపంచ యుద్ధానికి కారణమైంది.

దేశీయ వ్యవహారాలు

2వ విల్హెల్ము పాలనలో జర్మనీకి బిస్మార్కు వంటి దీర్ఘకాలంగా పాలించిన బలమైన ఛాన్సలర్లు లేరు. కొత్త ఛాన్సలర్లు తమ పాత్రలను నిర్వర్తించడంలో ఇబ్బంది పడ్డారు. ముఖ్యంగా జర్మనీ రాజ్యాంగంలో వారికి కేటాయించిన ప్రష్యా ప్రధాన మంత్రి అనే అదనపు పాత్ర. వాణిజ్యాన్ని సరళీకరించి నిరుద్యోగాన్ని తగ్గించిన ఛాన్సలరు లియో వాన్ కాప్రివి సంస్కరణలకు ప్రష్యను భూస్వాములు తప్ప కైజరు, చాలా మంది జర్మన్లు మద్దతు ఇచ్చారు. ప్రష్యను భూస్వాములు వారు భూమి, అధికారం కోల్పోతారని భయపడ్డారు. సంస్కరణలకు వ్యతిరేకంగా అనేక పోరాటాలను ప్రారంభించారు.^[77]

ప్రష్యను ప్రభువులు ఐక్య జర్మనీ రాజ్యం డిమాండ్లను సవాలు చేయగా 1890లలో దేశం మీద రుద్దబడుతున్న నిరంకుశ సంప్రదాయవాద ప్రష్యను సైనికవాదాన్ని సవాలు చేయడానికి అనేక సంస్థలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. సైనిక విద్యకు ప్రాధాన్యతనిచ్చే జర్మనీ ప్రభుత్వ పాఠశాలలను వ్యతిరేకించే విద్యావేత్తలు, వ్యక్తిత్వం, స్వేచ్ఛను ప్రోత్సహించే వారి స్వంత స్వతంత్ర లిబరలు పాఠశాలలను ఏర్పాటు చేశారు.^[78] అయితే ఇంపీరియలు జర్మనీలోని దాదాపు అన్ని పాఠశాలలు చాలా ఉన్నత ప్రమాణాలను కలిగి ఉండి జ్ఞానంలో ఆధునిక పరిణామాలతో ముందుకు సాగాయి.^[79]

కైజరు విల్హెల్ము సాంప్రదాయ కళకు మద్దతు ఇవ్వడం మీద కళాకారులు ప్రయోగాత్మక కళను ప్రారంభించారు. దీనికి విల్హెల్ము "నేను నిర్దేశించిన చట్టాలు, పరిమితులను ఉల్లంఘించే కళను ఇక మీద కళ అని పిలవలేము" అని ప్రతిస్పందించాడు.^[80] విల్హెల్ము ప్రభావం కారణంగానే జర్మనీలో చాలా ముద్రిత పదార్థాలు పశ్చిమ ఐరోపాలోని మిగిలిన ప్రాంతాలలో ఉపయోగించే రోమను రకానికి బదులుగా బ్లాక్‌లెటరును ఉపయోగించాయి. అదే సమయంలో కొత్త తరం సాంస్కృతిక సృష్టికర్తలు ఉద్భవించారు.^[81]

1890ల నుండి రాచరికానికి అత్యంత ప్రభావవంతమైన వ్యతిరేకత కొత్తగా ఏర్పడిన సోషలు డెమోక్రటికు పార్టీ ఆఫ్ జర్మనీ (ఎస్‌పిడి) నుండి వచ్చింది. దీని రాడికల్సు మార్క్సిజంను సమర్థించారు. జర్మన్ రాచరికం మరియు పారిశ్రామికవేత్తలకు ఎస్‌పిడి ముప్పు రాష్ట్రం పార్టీ మద్దతుదారుల మీద కఠినంగా వ్యవహరించడానికి, అసంతృప్తిని తగ్గించడానికి దాని స్వంత సామాజిక సంస్కరణ కార్యక్రమాన్ని అమలు చేయడానికి కారణమైంది. జర్మనీ పెద్ద పరిశ్రమలు గణనీయమైన సామాజిక సంక్షేమ కార్యక్రమాలను, వారి ఉద్యోగులకు మంచి సంరక్షణను అందించాయి. వారు సోషలిస్టులు లేదా ట్రేడ్-యూనియను సభ్యులుగా గుర్తించబడనంత వరకు. పెద్ద పారిశ్రామిక సంస్థలు తమ ఉద్యోగులకు పెన్షన్లు, అనారోగ్య ప్రయోజనాలు, గృహనిర్మాణాన్ని కూడా అందించాయి. ^[78]

బిస్మార్కు సాంస్కృతిక యుద్ధం వైఫల్యం నుండి నేర్చుకున్న విల్హెల్ము రోమను కాథలిక్కు చర్చితో మంచి సంబంధాలను కొనసాగించాడు. సోషలిజాన్ని వ్యతిరేకించడం మీద దృష్టి పెట్టాడు. ^[82] సోషలు డెమొక్రాట్లు 1912 ఎన్నికలు రీచుస్టాగుకు మూడవ వంతు ఓట్లను గెలుచుకుని జర్మనీలో అతిపెద్ద రాజకీయ పార్టీగా అవతరించినప్పుడు ఈ విధానం విఫలమైంది. ప్రభుత్వం కుడి-వింగ్ లిబరల్సు లేదా కాథలిక్కు మతాధికారుల మద్దతు ఉన్న సంప్రదాయవాద సంకీర్ణాల వరుస చేతుల్లోనే ఉండిపోయింది. కైజరు అనుకూలత మీద ఎక్కువగా ఆధారపడి ఉంది. 2వ విల్హెల్ము ఆధ్వర్యంలో పెరుగుతున్న సైనికవాదం చాలా మంది జర్మన్లు తప్పనిసరి సైనిక సేవ నుండి తప్పించుకోవడానికి యుఎస్, బ్రిటిషు కాలనీలకు వలస వెళ్ళేలా చేసింది.

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో, కైజరు తన అధికారాలను జర్మనీ హైకమాండు నాయకులకు, ముఖ్యంగా భవిష్యత్తు జర్మనీ అధ్యక్షుడు, ఫీల్డు మార్షలు పాల్ వాన్ హిండెన్బర్గు, జనరలు‌క్వార్టియరు‌మీస్టరు ఎరిచు లుడెండోర్ఫు లకు వికేంద్రీకరించాడు. హిండెను‌బర్గు కైజరు నుండి కమాండరు-ఇన్-చీఫ్ పాత్రను స్వీకరించాడు. అయితే లుడెండోర్ఫు వాస్తవ జనరలు చీఫ్ ఆఫ్ స్టాఫు అయ్యాడు. 1916 నాటికి జర్మనీ సమర్థవంతంగా హిండెన్బర్గు లుడెండోర్ఫు చేత నిర్వహించబడుతున్న సైనిక నియంతృత్వంగా మారింది. కైజరు కేవలం ఫిగరు‌హెడు‌ స్థాయికి తగ్గించబడ్డాడు.^[83]

వలసవాదం

2వ విల్హెల్ము జర్మనీకి బ్రిటను లాగా "సూర్యునిలో స్థానం" ఉండాలని కోరుకున్నాడు. దానిని ఆయన నిరంతరం అనుకరించాలని లేదా పోటీ చేయాలని కోరుకున్నాడు.^[84] జర్మనీ వ్యాపారులు వ్యాపారులు ఇప్పటికే ప్రపంచవ్యాప్తంగా చురుకుగా ఉండటంతో ఆయన ఆఫ్రికా పసిఫికు ("నూతన సామ్రాజ్యవాదం")లో వలసవాద ప్రయత్నాలను ప్రోత్సహించాడు. దీని వలన జర్మనీ సామ్రాజ్యం "స్వాధీనం కాని" భూభాగాల కోసం తన పాత ప్రత్యర్థి ఫ్రాన్సు‌కు ప్రతిగా భావించిన బ్రిటను ప్రోత్సాహంతో లేదా కనీసం అంగీకారంతో ఇతర యూరోపియను శక్తులతో పోటీ పడవలసి వచ్చింది.జర్మనీ జర్మనీ నైరుతి ఆఫ్రికా (ఆధునిక నమీబియా), జర్మనీ కామెరును (ఆధునిక కామెరూన్), టోగోలాండ్ (ఆధునిక టోగో), జర్మనీ తూర్పు ఆఫ్రికా (ఆధునిక రువాండా, బురుండి, మరియు ప్రస్తుత టాంజానియాలోని ప్రధాన భూభాగాన్ని) సొంతం చేసుకుంది. పసిఫిక్‌లో దీవులను కొనుగోలు, ఒప్పందాల ద్వారా, ఈశాన్య చైనాలోని జియాజౌ భూభాగానికి 99 సంవత్సరాల లీజు ద్వారా పొందారు. కానీ ఈ జర్మను కాలనీలలో టోగోలాండు, జర్మన్ సమోవా మాత్రమే (1908 తర్వాత) స్వయం సమృద్ధిగా, లాభదాయకంగా మారాయి; మిగతావన్నీ మౌలిక సదుపాయాలు, పాఠశాల వ్యవస్థలు, ఆసుపత్రులు, ఇతర సంస్థలను నిర్మించడానికి బెర్లిను ట్రెజరీ నుండి సబ్సిడీలు కోరుతున్నాయి.

బిస్మార్కు మొదట కాలనీల కోసం ఆందోళనను ధిక్కారంగా తోసిపుచ్చాడు; ఆయన యూరోకేంద్రీకృత విదేశాంగ విధానాన్ని ఇష్టపడ్డాడు. ఆయన పదవీకాలంలో చేసిన ఒప్పంద ఏర్పాట్లు చూపించాయి. వలసరాజ్యాల పాలనలో ఆలస్యంగా వచ్చిన జర్మనీ, కరేబియను, పసిఫికు రెండింటిలోనూ వలసరాజ్యాల విస్తరణకు జర్మనీ ప్రయత్నాలను వ్యతిరేకించిన యునైటెడు స్టేట్సు‌తో కూడా పదేపదే వివాదంలోకి దిగింది. జర్మనీ భూభాగాల్లో స్థానిక తిరుగుబాట్లు ఇతర దేశాలలో ముఖ్యంగా బ్రిటను‌లో ప్రముఖ కవరేజీని పొందాయి; స్థిరపడిన శక్తులు దశాబ్దాల క్రితం ఇటువంటి తిరుగుబాట్లను తరచుగా క్రూరంగా ఎదుర్కొన్నాయి. అప్పటికి వారి కాలనీల మీద దృఢమైన నియంత్రణను పొందాయి. చైనా ప్రభుత్వం చివరికి స్పాన్సరు చేసిన బాక్సరు రైజింగు, షాన్డాంగు ప్రావిన్సు‌లో ప్రారంభమైంది. దీనికి కారణం జియాజౌ బే లీజ్డ్ టెరిటరీలో వలసరాజ్యంగా జర్మనీ పరీక్షించబడని శక్తిగా ఉండటం, అక్కడ రెండు సంవత్సరాలు మాత్రమే చురుకుగా ఉండటం. తిరుగుబాటులో చిక్కుకున్న పాశ్చాత్యులను రక్షించడానికి యునైటెడు స్టేట్సు, జపాన్‌తో సహా ఏడు పాశ్చాత్య దేశాలు ఉమ్మడి సహాయ దళాన్ని ఏర్పాటు చేశాయి. జర్మనీ దళం కోసం బయలుదేరే వేడుకల సందర్భంగా 2వ విల్హెల్ము ఖండాంతర ఐరోపా హును ఆక్రమణదారుల వలె ప్రవర్తించమని వారిని కోరాడు - మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో జర్మన్లను అనాగరికులుగా చిత్రీకరించడానికి బ్రిటిషు ప్రచారకులు తరువాత పునరుత్థానం చేసిన దురదృష్టకర వ్యాఖ్య. రెండు సందర్భాలలో మొరాకో విధి మీద ఫ్రెంచు-జర్మనీ వివాదం అనివార్యంగా అనిపించింది.

నైరుతి ఆఫ్రికాను స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత జర్మనీ స్థిరనివాసులు హెరెరో, నామా ఆధీనంలో ఉన్న భూమిని సాగు చేసుకోవడానికి ప్రోత్సహించబడ్డారు. హెరెరో, నామా గిరిజన భూములను వివిధ దోపిడీ లక్ష్యాల కోసం ఉపయోగించారు (బ్రిటిషు వారు రోడేషియాలో గతంలో చేసినట్లుగానే), వ్యవసాయం, పశువుల పెంపకం, ఖనిజాలు, వజ్రాల కోసం మైనింగు వంటివి ఉన్నాయి. 1904లో హెరెరో, నామా నైరుతి ఆఫ్రికాలోని వలసవాదుల మీద తిరుగుబాటు చేసి వ్యవసాయ కుటుంబాలను, వారి కార్మికులను, సేవకులను చంపారు. దాడులకు ప్రతిస్పందనగా తిరుగుబాటును అణిచివేసేందుకు దళాలను పంపారు. దీని ఫలితంగా హెరెరో, నామా మారణహోమం జరిగింది. మొత్తంగా దాదాపు 65,000 మంది హెరెరో (మొత్తం హెరెరో జనాభాలో 80%), 10,000 మంది నామా (మొత్తం నామా జనాభాలో 50%) మరణించారు. శిక్షాత్మక యాత్ర కమాండరు జనరలు లోథరు వాన్ ట్రోథా చివరికి ఉపశమనం పొందాడు. ఆదేశాలను దుర్వినియోగం చేయడం. ఆయన చేసిన క్రూరత్వాలకు మందలించబడ్డాడు. ఈ సంఘటనలను కొన్నిసార్లు "20వ శతాబ్దపు మొదటి జాతి నిర్మూలన"గా పిలుస్తారు. 1985లో ఐక్యరాజ్యసమితి అధికారికంగా ఖండించింది. 2004లో ఫెడరలు రిపబ్లికు ఆఫ్ జర్మనీ ప్రభుత్వ మంత్రి అధికారికంగా క్షమాపణ చెప్పారు.

మధ్యప్రాచ్యం

బిస్మార్కు ఆయన తరువాత 2వ విల్హెల్ము, ఒట్టోమను సామ్రాజ్యంతో దగ్గరి ఆర్థిక సంబంధాలను కోరుకున్నారు. డ్యూయిషు బ్యాంకు ఆర్థిక మద్దతుతో 2వ విల్హెల్ము ఆధ్వర్యంలో బాగ్దాదు రైల్వే 1900లో ప్రారంభించబడింది. అయితే 1914 నాటికి అది బాగ్దాదు‌లో దాని గమ్యస్థానానికి 500 కి.మీ. (310 మై.) దూరంలో ఉంది.^[85] 1899లో విల్హెల్ము‌తో ఒక ఇంటర్వ్యూలో సెసిలు రోడ్సు "విదేశాలలో జర్మనీ సామ్రాజ్యం భవిష్యత్తు ఆఫ్రికాలో కాకుండా మధ్యప్రాచ్యంలోనే ఉందని కైజరు‌ను ఒప్పించడానికి" ప్రయత్నించాడు; గొప్ప మధ్యప్రాచ్య సామ్రాజ్యంతో రోడ్సు ఇష్టపడిన కేప్-టు-కైరో రైల్వేను బ్రిటను అడ్డంకులు లేకుండా పూర్తి చేయడానికి జర్మనీ అనుమతించగలిగింది. ^[86] బ్రిటను ప్రారంభంలో బాగ్దాదు రైల్వేకు మద్దతు ఇచ్చింది; కానీ 1911 నాటికి దీనిని పర్షియను గల్ఫులోని బాస్రా వరకు విస్తరించవచ్చని బ్రిటిషు రాజనీతిజ్ఞులు భయపడ్డారు. ఇది హిందూ మహాసముద్రంలో బ్రిటను నావికా ఆధిపత్యానికి ముప్పు కలిగిస్తుంది. దీని ప్రకారం నిర్మాణాన్ని నిలిపివేయాలని వారు కోరారు. దీనికి జర్మనీ, ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం అంగీకరించాయి.

దక్షిణ అమెరికా

దక్షిణ అమెరికాలో, జర్మనీ ప్రాథమిక ఆసక్తి ఎబిసి దేశాలు (అర్జెంటీనా, బ్రెజిల్, చిలీ), ఉరుగ్వే లలో ఉంది. ఉత్తర దక్షిణ అమెరికా దేశాలను—ఈక్వడార్, కొలంబియా, వెనిజులా— యునైటెడు స్టేట్సు పెరుగుతున్న ప్రభావం నుండి దాని ఆసక్తిని కాపాడుకోవడానికి ఒక బఫరు‌గా చూసింది.^[87] జర్మనీలోని విధాన నిర్ణేతలు మార్గరిటా ద్వీపంలో స్థావరాలను స్థాపించే అవకాశాన్ని విశ్లేషించారు. గాలపాగోసు దీవులలో ఆసక్తి చూపారు. కానీ ఉత్తర దక్షిణ అమెరికాలో సుదూర స్థావరాలు చాలా దుర్బలంగా ఉంటాయని భావించి త్వరలోనే అలాంటి డిజైన్లను వదులుకున్నారు.^[88]^[87] జర్మనీ చిలీని ప్రోత్సహించడానికి ప్రయత్నించింది. ఒక దేశం అది జర్మనీచే ఎక్కువగా ప్రభావితమైంది.^[89] యునైటెడు స్టేట్సు‌కు ప్రాంతీయ కౌంటరు‌వెయిటు‌గా మారింది.^[90] జర్మనీ, బ్రిటను చిలీ ద్వారా ఈక్వెడార్ గాలపాగోసు దీవులలో అమెరికాకు నావికా స్థావరాన్ని నిరాకరించేలా చేయగలిగాయి.^[90]

దక్షిణ అమెరికాలోని జర్మనీ సమాజాలు జర్మనీ సామ్రాజ్యం విస్తరణలుగా వ్యవహరించాయని 1900 నాటికి సర్వవ్యాప్తి చెందాయి. కానీ ఈ సమాజాలు గణనీయమైన స్థాయిలో వ్యవహరించాయని ఎప్పుడూ నిరూపించబడలేదు.^[91] మొదటి ప్రపంచ యుద్ధానికి ముందు దశాబ్దాలలో చిలీలో జర్మనీ రాజకీయ, సాంస్కృతిక, శాస్త్రీయ ప్రభావం ముఖ్యంగా తీవ్రంగా ఉంది. యుద్ధం తర్వాత జర్మనీ, చిలీలో జర్మనీ వస్తువుల ప్రతిష్ట ఎక్కువగా ఉంది. కానీ యుద్ధానికి ముందు స్థితికి తిరిగి రాలేదు.^[92]^[93]

యుద్ధానికి ముందు యూరపు

బెర్లినీ తన శత్రువుల కుట్ర గురించి తీవ్ర అనుమానం కలిగి ఉంది: 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ప్రతి సంవత్సరం దానిని శత్రువులు క్రమపద్ధతిలో చుట్టుముట్టారు.^[94] రష్యా, ఫ్రాన్సు, బ్రిటనీ శత్రు కూటమి ప్రతి సంవత్సరం సైనికపరంగా బలపడుతుందనే భయం పెరుగుతోంది. ముఖ్యంగా రష్యా. బెర్లిను ఎంత ఎక్కువసేపు వేచి ఉంటే యుద్ధంలో విజయం సాధించే అవకాశం అంత తక్కువగా ఉంటుంది.^[95] అమెరికను చరిత్రకారుడు గోర్డాను ఎ. క్రెయిగు ప్రకారం. 1905లో మొరాకోలో ఎదురుదెబ్బ తగిలిన తర్వాత జర్మనీ రాజకీయాలలో చుట్టుముట్టబడుతుందనే భయం ఒక శక్తివంతమైన అంశంగా మారింది."^[96] ఉద్దేశపూర్వక చుట్టుముట్టబడిన బాధితురాలిగా జర్మనీ భావనతో కొంతమంది బయటి పరిశీలకులు ఏకీభవించారు.^[97]^[98] ఆంగ్ల చరిత్రకారుడు జి. ఎం. ట్రెవెలియను బ్రిటిషు దృక్కోణాన్ని ఇలా వ్యక్తపరిచాడు:

చుట్టుముట్టడం, అది ఉన్నట్లుగా, జర్మనీ సొంత నిర్మాణం. ఇంగ్లాండ్‌లోని బాల్కన్స్‌లో ఆస్ట్రియా-హంగేరీ స్లావ్ వ్యతిరేక విధానానికి మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా ఆమె రష్యాలోని అల్సేస్-లోరైన్ కంటే ఫ్రాన్స్‌ను దూరం చేసుకోవడం ద్వారా తనను తాను చుట్టుముట్టింది. ఆమె ఆస్ట్రియా-హంగేరీతో కలిసి యూరప్ నడిబొడ్డున ఒక సైనిక కూటమిని సృష్టించింది, చాలా శక్తివంతమైనది మరియు అయినప్పటికీ చాలా అశాంతితో, ప్రతి వైపు ఆమె పొరుగువారికి ఆమెకు సామంతులుగా మారడం లేదా రక్షణ కోసం కలిసి నిలబడటం తప్ప వేరే మార్గం లేదు.... వారు తమ కేంద్ర స్థానాన్ని ఉపయోగించి తమ దౌత్య ప్రయోజనాలను పొందడానికి అన్ని వైపులా భయాన్ని సృష్టించారు. ఆపై వారు అన్ని వైపులా చుట్టుముట్టబడ్డారని ఫిర్యాదు చేశారు.^[99]

బిస్మార్కు వెళ్ళిపోయిన తర్వాత తన కొత్త సలహాదారుల ఒత్తిడితో 2వ విల్హెల్ము, బిస్మార్కు జారిస్టు రష్యాతో చర్చలు జరిపిన "పునఃభీమా ఒప్పందం" రద్దు చేయాలని నిర్ణయించినప్పుడు ఘోరమైన తప్పు చేశాడు. ఇది రష్యా ఫ్రాన్సు‌తో కొత్త పొత్తు పెట్టుకోవడానికి అనుమతించింది. జర్మనీకి ఆస్ట్రియా-హంగేరీ తప్ప వేరే బలమైన మిత్రుడు లేడు, 1908లో బోస్నియా, హెర్జెగోవినాలను స్వాధీనం చేసుకోవడంలో చర్యకు ఆమె మద్దతు రష్యాతో సంబంధాలను మరింత దిగజార్చింది. 1890లలో ఫ్రాన్సు‌తో వలసవాద పోటీలలో పాల్గొన్నప్పుడు బ్రిటను‌తో పొత్తును పొందే అవకాశాన్ని బెర్లిను కోల్పోయింది. దక్షిణాఫ్రికా యుద్ధంలో బోయరు‌లకు బహిరంగంగా మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా, బ్రిటను‌తో పోటీ పడటానికి నావికాదళాన్ని నిర్మించడం ద్వారా బ్రిటిషు రాజనీతిజ్ఞులను మరింత దూరం చేసింది. 1911 నాటికి విల్హెల్ము బిస్మార్కు స్థాపించి జాగ్రత్తగా సాధించిన శక్తి వంతమైన సమతుల్యతను పూర్తిగా విడదీశాడు. బ్రిటను ఎంటెంటే కార్డియేలులో ఫ్రాన్సు వైపు తిరిగింది. ఆస్ట్రియాతో పాటు జర్మనీకి ఉన్న ఏకైక మిత్రదేశం ఇటలీ రాజ్యం, కానీ అది ప్రో ఫార్మాగా మాత్రమే మిగిలిపోయింది. యుద్ధం వచ్చినప్పుడు, బ్రిటను, ఫ్రాన్సు, రష్యాలతో పొత్తులో ఇటలీ ఎక్కువ ప్రయోజనాన్ని చూసింది. ఇది 1915లో రహస్య లండను ఒప్పందంలో ఆస్ట్రియా సరిహద్దు జిల్లాలను, వలసరాజ్యాల రాయితీలను కూడా హామీ ఇచ్చింది. 1914లో ఒట్టోమను సామ్రాజ్యం తన వైపు యుద్ధంలోకి ప్రవేశించినప్పుడు జర్మనీ రెండవ మిత్రదేశాన్ని సంపాదించుకుంది. కానీ దీర్ఘకాలంలో ఒట్టోమను యుద్ధ ప్రయత్నానికి మద్దతు ఇవ్వడం వల్ల ప్రధాన సరిహద్దుల నుండి జర్మనీ వనరులు హరించుకుపోయాయి.^[100]

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం

స్థాపన

గావ్రిలో ప్రిన్సిపలు ఆస్ట్రో-హంగేరియను ఆర్చుడ్యూకు ఫ్రాంజి ఫెర్డినాండు హత్య చేసిన తరువాత, కైజరు చక్రవర్తి ఫ్రాంజు జోసెఫు సెర్బియా రాజ్యం మీద దాడి చేయాలనే ఆస్ట్రో-హంగేరియను ప్రణాళికలకు పూర్తి మద్దతును అందించాడు. దీనికి ఆస్ట్రియా-హంగేరీ హత్యకు కారణమని ఆస్ట్రియా-హంగేరీ ఆరోపించింది. ఆస్ట్రియా-హంగేరీకి ఈ బేషరతు మద్దతును జర్మనీ ఫ్రిట్జు ఫిషరు సహా చరిత్రకారులు "బ్లాంకు చెక్" అని పిలిచారు. తరువాతి వివరణ - ఉదాహరణకు వెర్సైల్లెసు శాంతి సమావేశంలో - ఈ "బ్లాంకు చెక్" దౌత్యపరమైన పరిణామాలతో సంబంధం లేకుండా ఆస్ట్రో-హంగేరియను దురాక్రమణకు లైసెన్సు ఇచ్చింది. అందువల్ల జర్మనీ యుద్ధాన్ని ప్రారంభించడానికి బాధ్యత వహించింది, లేదా కనీసం విస్తృత సంఘర్షణను రేకెత్తించింది.

జర్మనీ తన ప్రధాన ప్రత్యర్థి ఫ్రాన్సు‌ను లక్ష్యంగా చేసుకుని యుద్ధాన్ని ప్రారంభించింది. రష్యా కంటే చాలా వేగంగా సమీకరించగలగడం రైను‌ల్యాండులో జర్మనీ పారిశ్రామిక కేంద్రాన్ని సరిహద్దులుగా కలిగి ఉండటం వలన జర్మనీ ఫ్రెంచి రిపబ్లిక్కు‌ను యూరోపియను ఖండంలో తన ప్రధాన ప్రమాదంగా భావించింది. బ్రిటను, రష్యా మాదిరిగా కాకుండా ఫ్రెంచి వారు ప్రధానంగా జర్మనీ మీద ప్రతీకారం తీర్చుకోవడానికి యుద్ధంలోకి ప్రవేశించారు. ముఖ్యంగా 1871లో ఫ్రాన్సు జర్మనీ మీద జరిగిన అల్సాసు-లోరైను ఓటమికి. అల్సాసు-లోరైను‌లోకి వెళ్లడానికి ఫ్రాన్సు తన బలగాలను సమీకరిస్తుందని జర్మనీ హైకమాండు‌కు తెలుసు. చాలా అనధికారిక సెప్టెంబరు ప్రోగ్రాం కాకుండా, జర్మన్లు యుద్ధం నుండి తాము కోరుకుంటున్న లక్ష్యాల స్పష్టమైన జాబితాను ఎప్పుడూ ప్రకటించలేదు.^[101]

వెస్ట్రను ఫ్రంటు

జర్మనీ ఫ్రాంకో-జర్మను సరిహద్దులో సుదీర్ఘ యుద్ధాలకు పాల్పడటానికి ఇష్టపడలేదు. బదులుగా ష్లీఫెను ప్లానును స్వీకరించింది. ఇది బెల్జియం మీద దాడి చేయడం లక్సెంబర్గు ద్వారా ఫ్రాన్సు‌ను నిర్వీర్యం చేయడానికి రూపొందించిన సైనిక వ్యూహం, త్వరిత విజయంలో పారిసు, ఫ్రెంచి దళాలను ఫ్రాంకో-జర్మనీ సరిహద్దులో చుట్టుముట్టి అణిచివేయడానికి విస్తరించింది. ఫ్రాన్సు‌ను ఓడించిన తర్వాత జర్మనీ రష్యా మీద దాడి చేయడానికి ముందుకు వచ్చింది. ఈ ప్రణాళిక ప్రకారం బెల్జియం, లక్సెంబర్గు, అధికారిక తటస్థతను ఉల్లంఘించడం అవసరం. దీనిని బ్రిటను ఒప్పందం ద్వారా హామీ ఇచ్చింది. అయితే జర్మన్లు యుద్ధంలోకి ప్రవేశించడానికి అధికారిక సమర్థన ఉందా లేదా అనే దానితో సంబంధం లేకుండా బ్రిటను యుద్ధంలోకి ప్రవేశిస్తుందని లెక్కించారు.^[102] మొదట దాడి విజయవంతమైంది: జర్మను సైన్యం బెల్జియం, లక్సెంబర్గు నుండి తుడిచిపెట్టుకుపోయి పారిసు‌పైకి, సమీపంలోని నది మార్నే వద్ద ముందుకు సాగింది. అయితే గత శతాబ్దంలో ఆయుధాల పరిణామం దాడి కంటే రక్షణకే ఎక్కువగా అనుకూలంగా ఉంది, ముఖ్యంగా మెషిను గన్ కారణంగా, రక్షణాత్మక స్థానాన్ని అధిగమించడానికి దామాషా ప్రకారం ఎక్కువ దాడి శక్తి అవసరమైంది. దీని ఫలితంగా దాడి మీద జర్మనీ దళాలు దాడి మీద దాడి షెడ్యూలు‌ను కొనసాగించడంతో కుంచించుకు పోయాయి. తదనుగుణంగా ఫ్రెంచి దళాలు విస్తరించాయి. అదనంగా మొదట జర్మనీ కుడి-కుడి వైపున ఉన్న కొన్ని జర్మనీ యూనిట్లు రష్యా ఊహించిన దానికంటే చాలా వేగంగా సమీకరించడానికి ప్రతిస్పందనగా తూర్పు ఫ్రంటు‌కు బదిలీ చేయబడ్డాయి. ఈ మిశ్రమ ప్రభావంతో జర్మనీ కుడి పార్శ్వం పారిసు ముందు వెనుకకు కాకుండా దూసుకుపోయింది. జర్మనీ కుడి పార్శ్వాన్ని విస్తరించిన ఫ్రెంచి రేఖలకు బహిర్గతం చేసింది. పారిసు‌లో ఉన్న వ్యూహాత్మక ఫ్రెంచి రిజర్వు‌ల నుండి దాడి చేసింది. బహిర్గతమైన జర్మనీ కుడి పార్శ్వం మీద దాడి చేస్తూ, ఫ్రెంచి సైన్యం, బ్రిటిషు సైన్యం, మొదటి మార్నే యుద్ధంలో పారిసు రక్షణకు బలమైన ప్రతిఘటనను ప్రదర్శించాయి. ఫలితంగా జర్మనీ సైన్యం ఐస్నే నది వెంబడి రక్షణాత్మక స్థానాలకు వెనక్కి తగ్గింది. తరువాత జరిగిన సముద్రానికి పరుగు ఫలితంగా జర్మనీ సైన్యం, మిత్రరాజ్యాల మధ్య అల్సాసు నుండి ఫ్లాండర్సు వరకు తవ్విన కందక యుద్ధం స్థానాలలో దీర్ఘకాలంగా కొనసాగుతున్న ప్రతిష్టంభన ఏర్పడింది.

వైప్రెసు (1వ/2వ) రెండు యుద్ధాలలో ఛేదించడానికి జర్మనీ ప్రయత్నాలు విఫలమై భారీ ప్రాణనష్టం జరిగింది. 1915లో ఆర్టోయిసు, షాంపైనులో జర్మనీ స్థానాల మీద వరుస మిత్రరాజ్యాల దాడులు భారీ మిత్రరాజ్యాల ప్రాణనష్టానికి, స్వల్ప ప్రాదేశిక మార్పులకు దారితీశాయి. పురాతన నగరమైన వెర్డును సమీపంలో బలమైన రక్షణ స్థానాల మీద దాడి చేయడానికి ఫ్రాన్సు‌ను ప్రేరేపించడానికి ప్రయత్నించడం ద్వారా 1915 మిత్రరాజ్యాల దాడులలో తమను తాము రక్షణ ప్రయోజనాలను ఉపయోగించుకున్నట్లు చూపించుకోవాలని జర్మనీ చీఫు ఆఫ్ స్టాఫు ఎరిచు వాన్ ఫాల్కెను‌హైను నిర్ణయించుకున్నాడు. 1870లో జర్మనీ సైన్యాన్ని ఎదుర్కొన్న చివరి నగరాలలో వెర్డును ఒకటి, జాతీయ గర్వకారణంగా ఫ్రెంచి వారు దానిని తీసుకోకుండా చూసుకోవడానికి ఏదైనా చేస్తారని ఫాల్కెను‌హైను అంచనా వేశాడు. నగరాన్ని బెదిరించడానికి మ్యూసు నది తూర్పు ఒడ్డున ఉన్న వెర్డును‌కు ఎదురుగా ఉన్న కొండలలో బలమైన రక్షణ స్థానాలను తీసుకోగలనని, ఫ్రెంచి ఈ స్థానాల మీద తీవ్ర దాడులను ప్రారంభిస్తుందని ఆయన ఆశించాడు. ఫ్రెంచి నష్టాలు జర్మన్ల కంటే ఎక్కువగా ఉంటాయని, వెర్డును‌కు ఫ్రెంచి దళాల నిరంతర నిబద్ధత "ఫ్రెంచు సైన్యాన్ని తెల్లగా చేస్తుంది" అని ఆయన అంచనా వేశాడు. 1916 ఫిబ్రవరిలో వెర్డును యుద్ధం ప్రారంభమైంది. ఫ్రెంచి స్థానాలు నిరంతరం షెల్లింగు, విష వాయువు దాడికి గురయ్యాయి. అధిక సంఖ్యలో జర్మనీ దళాల దాడిలో పెద్ద ప్రాణనష్టం సంభవించాయి. అయితే రెండు వైపులా భారీ ప్రాణనష్టం సంభవించడంతో ఫ్రెంచు సైనికులు ఎక్కువగా చనిపోతారని ఫాల్కెను‌హైను చేసిన అంచనా తప్పని నిరూపించబడింది. ఫాల్కెను‌హైను స్థానంలో ఎరిచు లుడెండోర్ఫు వచ్చాడు. విజయం సాధించకపోవడంతో జర్మనీ సైన్యం 1916 డిసెంబరులో వెర్డును నుండి వైదొలిగడంతో యుద్ధం ముగిసింది.

తూర్పు ఫ్రంటు

వెస్ట్రన్ ఫ్రంటు జర్మనీ సైన్యానికి ప్రతిష్టంభనగా ఉన్నప్పటికీ, తూర్పు ఫ్రంటు చివరికి గొప్ప విజయాన్ని సాధించింది. రష్యను సైన్యం ఊహించని విధంగా వేగంగా సమీకరించడం వల్ల ప్రారంభ ఎదురుదెబ్బలు ఎదురైనప్పటికీ, దీని ఫలితంగా తూర్పు ప్రుస్సియా, ఆస్ట్రియను గలిసియా మీద రష్యా దండయాత్ర జరిగింది. పేలవంగా వ్యవస్థీకృతమైన సరఫరా చేయబడిన రష్యను సైన్యం తడబడింది. జర్మనీ, ఆస్ట్రో-హంగేరియను సైన్యాలు ఆ తర్వాత క్రమంగా తూర్పు వైపు ముందుకు సాగాయి. రష్యాలో రాజకీయ అస్థిరత, యుద్ధాన్ని ముగించాలనే దాని ప్రజల కోరిక నుండి జర్మన్లు ప్రయోజనం పొందారు. 1917లో జర్మనీ ప్రభుత్వం రష్యా కమ్యూనిస్టు బోల్షెవికు నాయకుడు వ్లాదిమిర్ లెనిన్ను స్విట్జర్లాండ్ నుండి రష్యాలోకి జర్మనీ గుండా ప్రయాణించడానికి అనుమతించింది. లెనిను మరింత రాజకీయ అశాంతిని సృష్టించగలిగితే రష్యా ఇక మీద జర్మనీతో తన యుద్ధాన్ని కొనసాగించలేమని జర్మనీ విశ్వసించింది. దీని వలన జర్మనీ సైన్యం పశ్చిమ ఫ్రంటు ‌మీద దృష్టి పెట్టడానికి వీలు కలిగింది.

1917 మార్చిలో జార్ రష్యను సింహాసనం నుండి తొలగించబడ్డాడు. నవంబరు‌లో లెనిను నాయకత్వంలో బోల్షెవికు ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చింది. రాజకీయ వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొంటూ, బోల్షెవికు శక్తిని అంతర్గత అసమ్మతిని తొలగించడం కోసం మళ్లించడానికి జర్మనీ, ఆస్ట్రియా-హంగేరీ, ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం, బల్గేరియా మీద రష్యా ప్రచారాన్ని ముగించాలని అతను నిర్ణయించుకున్నాడు. 1918 మార్చిలో బ్రెస్టు-లిటోవ్స్కు ఒప్పందం ద్వారా, బోల్షెవికు ప్రభుత్వం తూర్పు ఫ్రంటు ‌మీద యుద్ధాన్ని ముగించడానికి బదులుగా జర్మనీ, ఒట్టోమను సామ్రాజ్యానికి అపారమైన ప్రాదేశిక, ఆర్థిక రాయితీలను ఇచ్చింది. ప్రస్తుత ఎస్టోనియా, లాట్వియా, లిథువేనియా అన్నీ బెలారస్, ఉక్రెయిన్తో పాటు జర్మన్ ఆక్రమణ అధికారానికి ఓబరు ఓస్టు ఇవ్వబడ్డాయి. ఆ విధంగా జర్మనీ చివరకు "మిట్టెలూరోపా" (మధ్య యూరప్)పై తన దీర్ఘకాల ఆధిపత్యాన్ని సాధించింది. ఇప్పుడు పశ్చిమ ఫ్రంటు‌లో మిత్రరాజ్యాలను ఓడించడం మీద పూర్తిగా దృష్టి పెట్టగలిగింది. అయితే ఆచరణలో కొత్త భూభాగాలను రక్షించడానికి, భద్రపరచడానికి అవసరమైన దళాలు జర్మనీ యుద్ధ ప్రయత్నాలకు ముప్పుగా మారాయి.

కాలనీలు

జర్మనీ తన దాదాపు అన్ని కాలనీలను త్వరగా కోల్పోయింది. అయితే, జర్మనీ తూర్పు ఆఫ్రికాలో, అక్కడి వలస సైన్య నాయకుడు జనరలు పాల్ ఎమిలు వాన్ లెట్టో-వోర్బెకు గెరిల్లా ప్రచారాన్ని నిర్వహించారు. జర్మన్లు, స్థానిక అస్కారీలను ఉపయోగించి, లెట్టో-వోర్బెకు కెన్యా, రోడేషియాలో బ్రిటిషు దళాల మీద బహుళ గెరిల్లా దాడులను ప్రారంభించారు. ఆయన తన దళాల సామాగ్రిని పొందడానికి, మరిన్ని అస్కారీ నియామకాలను తీసుకోవడానికి పోర్చుగీసు మొజాంబికును కూడా ఆక్రమించాడు. యుద్ధం ముగింపులో ఆయన దళం ఇప్పటికీ చురుకుగా ఉంది.^[103]

1918

1917లో రష్యా ఓటమి జర్మనీకి వందల వేల మంది సైనికులను తూర్పు నుండి పశ్చిమ సరిహద్దుకు బదిలీ చేయగలిగింది. దీని వలన మిత్రదేశాలు కంటే సంఖ్యాపరంగా ఆధిక్యత లభించింది. సైనికులకు కొత్త చొరబాటు వ్యూహాలలో తిరిగి శిక్షణ ఇవ్వడం ద్వారా మిత్రరాజ్యాల పక్షాన యుద్ధంలోకి ప్రవేశించిన యునైటెడు స్టేట్సు సైన్యం బలం పుంజుకునే ముందు యుద్ధభూమిని స్తంభింపజేసి నిర్ణయాత్మక విజయాన్ని సాధించాలని జర్మన్లు ఆశించారు.^[104] "కైసెర్ష్లాచ్ట్" అని పిలువబడే దానిలో జర్మనీ తమ దళాలను సమీకరించి మిత్రదేశాలను వెనక్కి నెట్టివేసే బహుళ దెబ్బలు ఇచ్చింది. అయితే 1918 వసంతకాలంలో పదేపదే జర్మనీ దాడులు విఫలమయ్యాయి. ఎందుకంటే మిత్రరాజ్యాలు వెనక్కి తగ్గి తిరిగి సమూహమయ్యాయి. జర్మన్లకు వారి లాభాలను ఏకీకృతం చేయడానికి అవసరమైన రిజర్వు‌లు లేవు. ఇంతలో సైనికులు రష్యను విప్లవం ద్వారా సమూలంగా మారారు. పోరాటం కొనసాగించడానికి తక్కువ ఇష్టపడ్డారు. యుద్ధ ప్రయత్నం జర్మనీలో పౌర అశాంతిని రేకెత్తించింది. అయితే నిరంతరం ఉపశమనం లేకుండా యుద్ధభూమిలో ఉన్న దళాలు అలసిపోయాయి. విజయం అన్ని ఆశలను కోల్పోయాయి. 1918 వేసవిలో బ్రిటిషు సైన్యం పశ్చిమ యుద్ధ రంగంలో 4.5 మిలియన్ల మంది సైనికులతో, వంద రోజుల దాడికి 4,000 ట్యాంకులతో గరిష్ట బలంతో ఉంది. అమెరికన్లు రోజుకు 10,000 మంది చొప్పున వచ్చారు. జర్మనీ మిత్రదేశాలు పతనాన్ని ఎదుర్కొంటున్నాయి. జర్మనీ సామ్రాజ్యం మానవశక్తి అయిపోయింది, బహుళ మిత్రరాజ్యాల దాడులు జర్మనీ సైన్యాన్ని నాశనం చేయడానికి కొంత సమయం మాత్రమే పట్టింది.^[105]

"మొత్తం యుద్ధం" అనే భావన సాయుధ దళాల వైపు సరఫరాలను మళ్లించవలసి వచ్చింది. జర్మనీ వాణిజ్యాన్ని మిత్రరాజ్యాల నావికా దిగ్బంధనం నిలిపివేసినందున, జర్మనీ పౌరులు చాలా తక్కువ పరిస్థితుల్లో జీవించవలసి వచ్చింది. మొదట ఆహార ధరలు నియంత్రించబడ్డాయి. తరువాత రేషను ప్రవేశపెట్టబడింది. యుద్ధ సమయంలో దాదాపు 7,50,000 మంది జర్మనీ పౌరులు పోషకాహార లోపంతో మరణించారు.^[106]

యుద్ధం ముగిసే సమయానికి, స్వదేశంలో పరిస్థితులు వేగంగా క్షీణించాయి. అన్ని పట్టణ ప్రాంతాలలో తీవ్రమైన ఆహార కొరత ఏర్పడింది. దీనికి కారణాలు అనేక మంది రైతులు, ఆహార కార్మికులను సైన్యంలోకి బదిలీ చేయడం అధిక భారంతో కూడిన రైల్వే వ్యవస్థ, బొగ్గు కొరత, బ్రిటిషు దిగ్బంధనం. 1916–1917 శీతాకాలాన్ని "టర్నిపు వింటరు" అని పిలిచేవారు ఎందుకంటే ప్రజలు బంగాళాదుంపలు, మాంసానికి ప్రత్యామ్నాయంగా పశువుల కోసం సాధారణంగా కేటాయించిన కూరగాయల మీద జీవించాల్సి వచ్చింది. అవి చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి. ఆకలితో ఉన్నవారికి ఆహారం ఇవ్వడానికి వేలాది సూప్ కిచెన్లు తెరవబడ్డాయి. రైతులు ఆహారాన్ని తమ కోసం ఉంచుకుంటున్నారని వారు గుసగుసలాడారు. సైన్యం కూడా సైనికుల రేషను‌ను తగ్గించాల్సి వచ్చింది. ^[107] పౌరులు, సైనికుల మనోధైర్యం క్షీణిస్తూనే ఉంది. మిత్రరాజ్యాల దిగ్బంధనం ఆహార దిగుమతులను నిరోధించడం వల్ల పోషకాహార లోపం కారణంగా జర్మనీ జనాభా ఇప్పటికే వ్యాధుల బారిన పడుతోంది. స్పానిష్ ఫ్లూ తిరిగి వచ్చే దళాలతో జర్మనీకి చేరుకుంది. 1918- 1920 మధ్య జర్మనీలో స్పానిషు ఫ్లూతో దాదాపు 2,87,000 మంది మరణించారు, ఒక్క బెర్లిను‌లోనే 50,000 మంది మరణించారు.

తిరుగుబాటు - అంతం

చాలా మంది జర్మన్లు యుద్ధానికి ముగింపు పలకాలని కోరుకున్నారు. పెరుగుతున్న సంఖ్యలో సోషలు డెమోక్రటికు పార్టీ (ఎస్‌పిడి), యుద్ధానికి ముగింపు పలకాలని డిమాండు చేసిన మరింత రాడికలు ఇండిపెండెంటు సోషలు డెమోక్రటికు పార్టీ (యుఎస్‌పిడి) వంటి రాజకీయ వామపక్షాలతో అనుబంధం ఏర్పరచుకోవడం ప్రారంభించారు. 1917 ఏప్రిల్‌లో అమెరికా యుద్ధంలోకి ప్రవేశించడం వలన దీర్ఘకాలిక శక్తి సమతుల్యత మిత్రరాజ్యాలకు అనుకూలంగా మారింది.

1918 అక్టోబరు చివరిలో ఉత్తర జర్మనీలోని కీల్‌లో 1918–1919 జర్మనీ విప్లవం ప్రారంభమైంది. జర్మనీ నావికాదళ యూనిట్లు యుద్ధంలో చివరి, పెద్ద ఎత్తున ఆపరేషను కోసం బయలుదేరడానికి నిరాకరించాయి. అది కోల్పోయినట్లు వారు భావించి తిరుగుబాటుకు నావిగేటు చేశారు. నవంబరు 3న తిరుగుబాటు దేశంలోని ఇతర నగరాలు, రాష్ట్రాలకు వ్యాపించింది. వీటిలో చాలా వరకు కార్మికులు, సైనికుల మండలులు స్థాపించబడ్డాయి. ఇంతలో హిండెను‌బర్గు సీనియరు జనరల్సు కైజరు, ఆయన ప్రభుత్వం మీద విశ్వాసం కోల్పోయారు.

బల్గేరియా 1918 సెప్టెంబరు 29న సలోనికా యుద్ధ విరమణ మీద సంతకం చేసింది. ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం 1918 అక్టోబరు 30న ముడ్రోసు యుద్ధ విరమణ మీద సంతకం చేసింది. 1918 అక్టోబరు 24, నవంబరు 3 మధ్య, ఇటలీ విట్టోరియో వెనెటో యుద్ధంలో ఆస్ట్రియా-హంగేరీని ఓడించింది. దీని ఫలితంగా ఆస్ట్రియా-హంగేరీ 1918 నవంబరు 3న విల్లా గియుస్టి యుద్ధ విరమణ మీద సంతకం చేయాల్సి వచ్చింది. కాబట్టి, 1918 నవంబరులో అంతర్గత విప్లవంతో మిత్రరాజ్యాలు వెస్ట్రను ఫ్రంటు‌లో జర్మనీ వైపు ముందుకు సాగాయి. ఆస్ట్రియా-హంగేరీ బహుళ జాతి ఉద్రిక్తతల నుండి విడిపోయాయి. దాని మరొకటి యుద్ధం మరియు జర్మనీ హైకమాండు ఒత్తిడి నుండి బయటపడిన మిత్రదేశాలు, కైజరు అన్ని జర్మనీ పాలక రాజులు, డ్యూకులు యువరాజులు పదవీ విరమణ చేశారు. జర్మనీ ప్రభువులు రద్దు చేయబడ్డారు. నవంబరు 9న సోషలు డెమోక్రాటు ఫిలిపు స్కీడెమాను రిపబ్లిక్కు‌గా ప్రకటించారు. జర్మనీ సోషలు డెమోక్రాట్సు నేతృత్వంలోని కొత్త ప్రభుత్వం నవంబరు 11న యుద్ధ విరమణకు పిలుపునిచ్చి స్వీకరించింది. దీని తర్వాత వీమరు రిపబ్లిక్కు వచ్చింది.^[108] అసంతృప్తి చెందిన అనుభవజ్ఞులతో సహా వ్యతిరేకించిన వారు, ఫ్రీకార్ప్సు, ఆర్గనైజేషను కాన్సులు కమ్యూనిస్టులు వంటి విభిన్న పారామిలిటరీ, భూగర్భ రాజకీయ సమూహాలలో చేరారు.

రాజ్యాంగం

సామ్రాజ్యం ఒక సమాఖ్య పార్లమెంటరీ రాజ్యాంగ రాచరికం.

ఫెడరలు కౌన్సిలు (బుండెస్రాట్) సామ్రాజ్యం మీద సార్వభౌమాధికారాన్ని కలిగి ఉంది మరియు దాని అత్యున్నత అధికారంగా పనిచేసింది.^[109] Bundesrat అనేది ఒక శాసన సభ, ఇది హక్కును కలిగి ఉంది. శాసనపరమైన చొరవ (7వ ఆర్టికలు నం. 1), అన్ని చట్టాలకు దాని సమ్మతి అవసరం కాబట్టి, రీచ్‌స్టాగు (5వ ఆర్టికలు ) నుండి వచ్చే ఏదైనా బిల్లును సమర్థవంతంగా వీటో చేయగలదు.^[110] బుండేస్రాటు మార్గదర్శకాలను నిర్దేశించగలిగింది. కార్యనిర్వాహక శాఖలో సంస్థాగత మార్పులు చేయగలిగింది. రాష్ట్రాల మధ్య పరిపాలనా వివాదాలలో అత్యున్నత మధ్యవర్తిగా వ్యవహరించింది. రాజ్యాంగ న్యాయస్థానం లేని రాష్ట్రాలకు రాజ్యాంగ న్యాయస్థానంగా పనిచేసింది (ఆర్టికల్ LXXVI).^[110] ఇది రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలచే నియమించబడిన, నివేదించబడిన ప్రతినిధులతో కూడి ఉంది.^[111]

ఇంపీరియలు డైటు (రీచు‌స్టాగు) ఒక శాసనమండలి సార్వత్రిక పురుష ఓటు హక్కు ద్వారా ఎన్నికై పార్లమెంటుగా సమర్థవంతంగా పనిచేసింది. దీనికి బిల్లులను ప్రతిపాదించే హక్కు ఉంది మరియు Bundesrat యొక్క సమ్మతితో, 1893 వరకు ఏడు సంవత్సరాల పాటు రాష్ట్ర బడ్జెట్టు‌ను, సైనిక బడ్జెట్‌ను ఆమోదించే హక్కు ఉంది, ఆ తర్వాత ఐదు సంవత్సరాల పాటు. అన్ని చట్టాలకు రీచు‌స్టాగు ఆమోదం అవసరం.^[112] అక్టోబరు 1918 నాటి జర్మన్ రాజ్యాంగ సంస్కరణల తర్వాత, రీచు ఛాన్సలరు, రీచు ఛాన్సలరు, "రీచు Reich" అనే ట్యాగ్‌కి బదులుగా, "రీచు Reich" అనే ట్యాగ్‌పై ఆధారపడిన మార్పు ద్వారా "రీచు Reich" చక్రవర్తి.^[113]

చక్రవర్తి (కైజరు) సామ్రాజ్యానికి దేశాధినేత - ఆయన పాలకుడు కాదు. ఆయన ఛాన్సలరు‌ను నియమించాడు. సాధారణంగా రీచు‌స్టాగు విశ్వాసాన్ని పొందగల వ్యక్తి. ఛాన్సలర్, చక్రవర్తితో సంప్రదించి, ప్రభుత్వ విస్తృత విధాన మార్గదర్శకాలను నిర్ణయించి, వాటిని రీచు‌స్టాగుకు సమర్పించాడు.^[112] ఛాన్సలర్ సలహా మేరకు, చక్రవర్తి మంత్రులను మరియు - కనీసం అధికారికంగా - అన్ని ఇతర సామ్రాజ్య అధికారులను నియమించాడు. సైనిక ఆదేశాలు^[114] మినహా చక్రవర్తి యొక్క అన్ని చర్యలకు ఛాన్సలర్ ప్రతి సంతకం అవసరం (ఆర్టికల్ XVII). బిల్లులపై చట్టంగా సంతకం చేయడం, యుద్ధం ప్రకటించడం (దీనికి బుండేస్రాట్ సమ్మతి అవసరం), శాంతి చర్చలు జరపడం, ఒప్పందాలు చేసుకోవడం మరియు Bundesrat మరియు రీచ్‌స్టాగ్ (ఆర్టికల్సు 11 - 12) సమావేశాలను పిలవడం మరియు వాయిదా వేయడం కూడా చక్రవర్తి బాధ్యత. చక్రవర్తి సామ్రాజ్యం యొక్క సైన్యం (ఆర్టికల్ LX3) మరియు నేవీ (ఆర్టికలు L3) లకు కమాండర్-ఇన్-చీఫ్; తన సైనిక అధికారాన్ని ఉపయోగించేటప్పుడు^[110] తన సైనిక అధికారాన్ని ఉపయోగించేటప్పుడు అతనికి ప్లీనరీ పవరు ఉండేది.

ఛాన్సలరు ప్రభుత్వ అధిపతి బుండేస్రాటు, ఇంపీరియలు ప్రభుత్వానికి అధ్యక్షత వహించాడు, చట్టాన్ని రూపొందించే ప్రక్రియకు నాయకత్వం వహించాడు మరియు చక్రవర్తి అన్ని చర్యల మీద (సైనిక ఆదేశాలు తప్ప) ప్రతిసంతకం చేశాడు.^[115]

రాజ్యాంగ రాష్ట్రాలు

ఏకీకరణకు ముందు జర్మనీ భూభాగం (ఆస్ట్రియా, స్విట్జర్లాండు మినహా) 27 రాజ్యాంగ రాజ్యాలతో రూపొందించబడింది. ఈ రాష్ట్రాలలో రాజ్యాలు, గ్రాండ్ డచీలు, డచీలు, రాజ్యాలు, ఉచిత హాన్సీటికు నగరాలు, ఒకే సామ్రాజ్య భూభాగం ఉన్నాయి. సామ్రాజ్యం మొత్తం మీద రాచరికంగా ఏర్పడినప్పటికీ, చాలా రాష్ట్రాలు కూడా అలాగే ఉన్నప్పటికీ స్వేచ్ఛా నగరాలు రాజ్య స్థాయిలో గణతంత్ర ప్రభుత్వ రూపాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. సామ్రాజ్యం మూడింట రెండు వంతుల భూభాగాన్ని ఆక్రమించి, ప్రుస్సియా అతిపెద్ద రాజ్యంగా మారింది.

పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యం రద్దు తర్వాత ఈ రాజ్యాలలో అనేకం సార్వభౌమాధికారాన్ని పొందాయి. 1600ల మధ్యకాలం నుండి వాస్తవ సార్వభౌమాధికారాన్ని పొందాయి. 1815లో వియన్నా కాంగ్రెసు తర్వాత మరికొన్ని సార్వభౌమాధికార రాజ్యాలుగా సృష్టించబడ్డాయి. భూభాగాలు తప్పనిసరిగా ఒకదానికొకటి దగ్గరగా ఉండవు—చాలా ప్రాంతాలు చారిత్రక సముపార్జనల ఫలితంగా లేదా అనేక సందర్భాల్లో, పాలక కుటుంబాల విభజనల ఫలితంగా అనేక భాగాలలో ఉన్నాయి. ప్రారంభంలో ఉన్న కొన్ని రాజ్యాలు, ముఖ్యంగా హనోవరు, 1866 యుద్ధం ఫలితంగా ప్రుస్సియాచే రద్దు చేయబడి విలీనం చేయబడ్డాయి.

జర్మనీ సామ్రాజ్యంలోని ప్రతి భాగం ప్రతినిధులను ఫెడరలు కౌన్సిలు (బుండెస్రాట్)కి, ఏక-సభ్య జిల్లాల ద్వారా ఇంపీరియలు డైటు (రీచ్‌స్టాగ్)కి పంపింది. సామ్రాజ్య కేంద్రం, సామ్రాజ్య భాగాల మధ్య సంబంధాలు కొంతవరకు అస్థిరంగా ఉన్నాయి. అవి నిరంతర ప్రాతిపదికన అభివృద్ధి చెందాయి. ఉదాహరణకు వివాదాస్పదమైన లేదా అస్పష్టమైన వారసత్వ సందర్భాలలో జర్మనీ చక్రవర్తి ఎంతవరకు జోక్యం చేసుకోగలడనేది సందర్భానుసారంగా చాలా చర్చనీయాంశమైంది - ఉదాహరణకు లిప్పే-డెటు‌మోల్డులో వారసత్వ సంక్షోభంలో.

సాధారణంగా సమాఖ్య లేదా జాతీయ రాజ్యానికి, జర్మనీ రాజ్యాలు విదేశాంగ వ్యవహారాల మీద పరిమిత స్వయంప్రతిపత్తిని కొనసాగించాయి. సామ్రాజ్యం మొత్తం ఉనికి కోసం రాయబారులు, ఇతర దౌత్యవేత్తలను (ఒకదానితో ఒకటి, నేరుగా విదేశీ దేశాలతో) మార్పిడి చేసుకోవడం కొనసాగించాయి. సామ్రాజ్యం ప్రకటించబడిన కొద్దికాలానికే, బిస్మార్కు ఒక సమావేశాన్ని అమలు చేశాడు. దీనిలో ఆయన సార్వభౌమాధికారి ప్రష్యా రాజుగా ఇతర జర్మనీ రాష్ట్రాలకు, వారి నుండి రాయబారులను మాత్రమే పంపే, స్వీకరించేవాడు, అయితే బెర్లిను నుండి విదేశీ దేశాలకు పంపిన రాయబారులు ఎల్లప్పుడూ జర్మనీ చక్రవర్తి హోదాలో చక్రవర్తి నుండి ఆధారాలను అందుకుంటారు. ఈ విధంగా ప్రష్యను విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ ఇతర జర్మనీ రాజ్యాలతో సంబంధాలను నిర్వహించడంలో ఎక్కువగా బాధ్యత వహించగా ఇంపీరియలు విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ జర్మనీ బాహ్య సంబంధాలను నిర్వహించింది.

మ్యాపు - పట్టిక

ఇతర మ్యాప్‌లు

పరిపాలనా మ్యాప్
జనాభా సాంద్రత (సుమారు 1885)
రీచ్‌స్టాగ్ కోసం ఎన్నికల నియోజకవర్గాలు
1893లో నగరాలు మరియు పెద్ద పట్టణాలు

జనాభా వివరాలు

జనాభాలో దాదాపు 92% మంది జర్మ‌నీ భాషను వారి మొదటి భాషగా మాట్లాడారు. గణనీయమైన సంఖ్యలో మాట్లాడేవారు (5.4%) ఉన్న ఏకైక మైనారిటీ భాష పోలిషు (సంబంధిత కషుబియను మసూరియను భాషలను చేర్చినప్పుడు ఈ సంఖ్య 6% కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది).

డానిషు, డచు ఉత్తర ఫ్రిసియను వంటి జర్మనీ కాని జర్మనికు భాషలు (0.5%), సామ్రాజ్యం ఉత్తర, వాయువ్య దిశలో, డెన్మార్క్, నెదర్లాండ్స్, బెల్జియం, లక్సెంబర్గ్ సరిహద్దుల సమీపంలో ఉన్నాయి. జర్మన్ ఉత్తర జర్మనీ అంతటా మాట్లాడేవారు. డచ్, ఇంగ్లీషు నుండి హై జర్మనీ (హోచ్డ్యూషు) నుండి భాషాపరంగా భిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ దీనిని "జర్మనీ"గా పరిగణించారు. అందుకే దాని పేరు కూడా. ప్రష్యా స్క్లెస్విగు-హోల్స్టెయిను ప్రావిన్సు ఉత్తరాన డానిషు ఉత్తర ఫ్రిసియను భాషలు ప్రధానంగా మాట్లాడేవారు. ప్రష్యా పశ్చిమ సరిహద్దు ప్రాంతాలలో (హనోవరు, వెస్టు‌ఫాలియా, రైను ప్రావిన్సు) డచు మాట్లాడేవారు అధికంగా ఉన్నారు.

పోలిషు, ఇతర పశ్చిమ స్లావికు భాషలు (6.28%) ప్రధానంగా తూర్పున మాట్లాడేవారు.^[c] కొంతమంది (0.5%) ఫ్రెంచి మాట్లాడేవారు ఉన్నారు. వీరిలో ఎక్కువ మంది రీచ్సుల్యాండు ఎల్సాసు-లోథ్రింగెనులో మాట్లాడేవారు. ఇక్కడ మొత్తం జనాభాలో ఫ్రాంకోఫోను‌లు 11.6% ఉన్నారు.

భాషా పటాలు

డానిషు
డచ్
ఫ్రిసియన్
పోలిష్
చెక్, (మొరావియను)
మసూరియన్
కషుబియన్
సోర్బియన్
ఫ్రెంచ్
వాలూన్
ఇటాలియన్
లిథువేనియన్
జర్మన్ కాని

వలస

1860లలో రష్యా జర్మనీ వలసదారులకు ప్రత్యేక హక్కులను తొలగించి, జర్మనీ వలసదారుల మీద తమను తాము సమీకరించుకోవాలని ఒత్తిడి తెచ్చింది. శతాబ్దం ప్రారంభమైన తర్వాత ఎక్కువ మంది జర్మనీ వలసదారులు రష్యాను విడిచిపెట్టారు. ఈ జాతి జర్మన్లలో చాలామంది తిరిగి జర్మనీకి వలస వచ్చారు.^[116]

మతం

సాధారణంగా, ప్రారంభ ఆధునిక కాలం మతపరమైన జనాభా చాలా తక్కువగా మారింది. అయినప్పటికీ, దాదాపు పూర్తిగా కాథలిక్కు ప్రాంతాలు (దిగువ, ఎగువ బవేరియా, ఉత్తర వెస్ట్‌ఫాలియా, ఎగువ సిలేసియా, మొదలైనవి), దాదాపు పూర్తిగా ప్రొటెస్టంట్ ప్రాంతాలు (ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను, పోమెరేనియా, సాక్సోనీ, మొదలైనవి) ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా మిశ్రమ వివాహాల పట్ల ఒప్పుకోలు పక్షపాతాలు ఇప్పటికీ సాధారణం. క్రమంగా, అంతర్గత వలసల ద్వారా, మతపరమైన కలయిక మరింత సాధారణం అయింది. తూర్పు ప్రాంతాలలో, ఒప్పుకోలు ఒకరి జాతికి అనుసంధానించబడిందని దాదాపు ప్రత్యేకంగా గ్రహించబడింది. "ప్రొటెస్టంటు - జర్మనీ, కాథలికు - పోలిషు" అనే సమీకరణం చెల్లుబాటు అయ్యేదిగా భావించబడింది. రుహ్రు ప్రాంతం, వెస్టు‌ఫాలియాలో వలసల ద్వారా ప్రభావితమైన ప్రాంతాలలో అలాగే కొన్ని పెద్ద నగరాలలో మతపరమైన ప్రకృతి దృశ్యం గణనీయంగా మారిపోయింది. తూర్పు ప్రావిన్సుల నుండి ప్రొటెస్టంటు వలసల ద్వారా మారిన వెస్టు‌ఫాలియాలోని ఎక్కువగా కాథలిక్కు ప్రాంతాలలో ఇది ప్రత్యేకంగా నిజం.

రాజకీయంగా జర్మనీ ఒప్పుకోలు విభజన గణనీయమైన పరిణామాలను కలిగి ఉంది. కాథలిక్కు ప్రాంతాలలో సెంటరు పార్టీకి పెద్ద ఓటర్లు ఉన్నారు. మరోవైపు, సోషలు డెమోక్రాట్లు. ఫ్రీ ట్రేడ్ యూనియన్లు సాధారణంగా రుహ్రు‌లోని కాథలిక్కు ప్రాంతాలలో చాలా తక్కువ ఓట్లను పొందాయి. జర్మనీ సామ్రాజ్యం చివరి దశాబ్దాలలో తలెత్తిన లౌకికీకరణతో ఇది మారడం ప్రారంభమైంది.

జర్మనీ సామ్రాజ్యంలో మతపరమైన ఒప్పుకోలు 1880
ప్రాంతం	ప్రొటెస్టంట్		కాథలిక్		ఇతర క్రైస్తవులు		యూదు		ఇతర
ప్రాంతం	సంఖ్య	%	సంఖ్య	%	సంఖ్య	%	సంఖ్య	%
ప్రష్యా	17,633,279	64.64	9,206,283	33.75	52,225	0.19	363,790	1.33	23,534	0.09
బవేరియా	1,477,952	27.97	3,748,253	70.93	5,017	0.09	53,526	1.01	30	0.00
సాక్సోనీ	2,886,806	97.11	74,333	2.50	4,809	0.16	6,518	0.22	339	0.01
వుర్టెంబర్గ్	1,364,580	69.23	590,290	29.95	2,817	0.14	13,331	0.68	100	0.01
బాడెన్	547,461	34.86	993,109	63.25	2,280	0.15	27,278	1.74	126	0.01
అల్సాస్-లోరైన్	305,315	19.49	1,218,513	77.78	3,053	0.19	39,278	2.51	511	0.03
Total	28,331,152	62.63	16,232,651	35.89	78,031	0.17	561,612	1.24	30,615	0.07

జర్మనీ విదేశీ వలస సామ్రాజ్యంలో లక్షలాది మంది ప్రజలు క్రైస్తవ మతంతో పాటు వివిధ స్వదేశీ మతాలను ఆచరించారు. రెండు మిలియన్లకు పైగా ముస్లింలు కూడా జర్మనీ వలస పాలనలో నివసించారు. ప్రధానంగా జర్మనీ తూర్పు ఆఫ్రికా.^[117]

ఇంపీరియలు జర్మనీలో ప్రొటెస్టంట్లు, కాథలిక్కుల పంపిణీ
ఇంపీరియలు జర్మనీలో ప్రొటెస్టంట్లు, కాథలిక్కులు, యూదుల పంపిణీ (మేయర్సు కన్వర్షన్సు లెక్సికాను)
ఇంపీరియలు జర్మనీలో యూదుల పంపిణీ

కోట్ ఆఫ్ ఆర్మ్స్

గ్రేటరు ఇంపీరియలు కోట్ ఆఫ్ ఆర్మ్సు ఆఫ్ జర్మనీ
మిడిల్ ఇంపీరియలు కోట్ ఆఫ్ జర్మనీ
లెస్సరు ఇంపీరియలు కోట్ ఆఫ్ జర్మనీ

వారసత్వం

ఓటమి, మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం పరిణామాలు, వెర్సైల్లెసు ఒప్పందం విధించిన శిక్షలు సామ్రాజ్యం అనుకూల జ్ఞాపకాన్ని ఏర్పరచాయి. ముఖ్యంగా వీమరు రిపబ్లిక్కు‌ను నమ్మని తృణీకరించిన జర్మన్లలో. సంప్రదాయవాదులు, ఉదారవాదులు, సోషలిస్టులు, జాతీయవాదులు, కాథలిక్కులు, ప్రొటెస్టంట్లు అందరూ వారి స్వంత వివరణలను కలిగి ఉన్నారు, ఇది సామ్రాజ్యం పతనం తరువాత జర్మనీలో విచ్ఛిన్నమైన రాజకీయ, సామాజిక వాతావరణానికి దారితీసింది.

బిస్మార్క్ పాలనలో, ఐక్య జర్మనీ రాజ్యం చివరకు సాధించబడింది. కానీ అది ప్రష్యను ఆధిపత్య రాజ్యంగా మిగిలిపోయింది. పాన్-జర్మనీ జాతీయవాదులు కోరుకున్నట్లుగా జర్మనీ ఆస్ట్రియాను చేర్చలేదు. ప్రష్యను సైనికవాదం ప్రభావం సామ్రాజ్యం వలస ప్రయత్నాలు దాని శక్తివంతమైన, పోటీతత్వ పారిశ్రామిక పరాక్రమం అన్నీ ఇతర దేశాల అయిష్టతను, అసూయను పొందాయి. జర్మనీ సామ్రాజ్యం ఐరోపా మొట్టమొదటి సామాజిక సంక్షేమ వ్యవస్థ, పత్రికా స్వేచ్ఛ వంటి అనేక ప్రగతిశీల సంస్కరణలను అమలు చేసింది. సమాఖ్య పార్లమెంటును ఎన్నుకోవడానికి ఒక ఆధునిక వ్యవస్థ కూడా ఉంది. దీనిలో ప్రతి వయోజన పురుషుడికి ఒక ఓటు ఉంటుంది. ఇది సోషలు డెమోక్రాట్సు కాథలికు సెంటరు పార్టీ ప్రష్యను ప్రభువుల నిరంతర శత్రుత్వం ఉన్నప్పటికీ సామ్రాజ్యం రాజకీయ జీవితంలో గణనీయమైన పాత్రలు పోషించడానికి వీలు కల్పించింది.

జర్మనీ సామ్రాజ్యం యుగం జర్మనీలో గొప్ప సాంస్కృతిక, మేధో శక్తితో కూడినదిగా బాగా గుర్తుండిపోతుంది. థామసు మాన్ 1901లో తన నవల బుడెను‌బ్రూక్సును ప్రచురించాడు. థియోడరు మామ్సెను ఒక సంవత్సరం తర్వాత తన రోమను చరిత్రకు సాహిత్యంలో నోబెలు బహుమతి అందుకున్నాడు. డెర్ బ్లూ రీటరు, డై బ్రూకే వంటి సమూహాలను చిత్రకారులు ఆధునిక కళకు గణనీయమైన కృషి చేశారు. 1909లో పీటరు బెహ్రెన్సు బెర్లిను‌లో స్థాపించిన ఎఇజి టర్బైను ఫ్యాక్టరీ క్లాసికు ఆధునిక నిర్మాణంలో ఒక మైలురాయి. ఉద్భవిస్తున్న కార్యాచరణవాదానికి ఒక అద్భుతమైన ఉదాహరణ. ఈ గ్రండెర్జీటు లేదా వ్యవస్థాపక యుగం సామాజిక, ఆర్థిక, శాస్త్రీయ విజయాలు కొన్నిసార్లు విల్హెల్మైను యుగాన్ని స్వర్ణయుగంగా పరిగణించడానికి దారితీశాయి.

ఆర్థిక రంగంలో, "కైజర్‌జీటు" ప్రపంచంలోని ప్రముఖ ఆర్థిక శక్తులలో ఒకటిగా జర్మనీ హోదాకు పునాది వేసింది. రుహ్రు, సార్, అప్పరు సిలేసియా, ఇనుము, బొగ్గు పరిశ్రమలు ఆ ప్రక్రియకు ముఖ్యంగా దోహదపడ్డాయి. మొదటి మోటారు కారును 1886లో కార్లు బెంజు నిర్మించారు. పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి, పారిశ్రామిక సామర్థ్యం అపారమైన పెరుగుదల కూడా జర్మనీ వేగవంతమైన పట్టణీకరణకు దారితీసింది. ఇది జర్మనీ‌లను నగరవాసుల దేశంగా మార్చింది. 19వ శతాబ్దంలో 5 మిలియన్లకు పైగా ప్రజలు జర్మనీ నుండి యునైటెడు స్టేట్సు కోసం బయలుదేరారు.^[118]

సోండరు ‌వెగు

20వ శతాబ్దంలో నాజీయిజం, జర్మనీ విపత్తుకు మూలంగా జర్మనీ సోండరు‌వెగు లేదా "ప్రత్యేక మార్గం" (లేదా "అసాధారణవాదం") కేంద్ర ప్రాముఖ్యతను చాలా మంది చరిత్రకారులు నొక్కిచెప్పారు. జుర్గెను కోకా రాసిన 1988 చరిత్ర చరిత్ర ప్రకారం మీద నుండి దేశ నిర్మాణ ప్రక్రియ చాలా తీవ్రమైన దీర్ఘకాలిక చిక్కులను కలిగి ఉంది. పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యం పరంగా పార్లమెంటు బలహీనంగా ఉంచబడింది. పార్టీలు విచ్ఛిన్నమయ్యాయి. పరస్పర అపనమ్మకం అధిక స్థాయిలో ఉంది. నాజీలు వీమర్ రాజకీయ సంస్కృతి ఉదారవాద, బహువచన వ్యతిరేక అంశాల మీద నిర్మించారు. జంకరు ఉన్నతవర్గాలు (తూర్పున పెద్ద భూస్వాములు), సీనియరు పౌర సేవకులు ఇరవయ్యవ శతాబ్దం వరకు ప్రజాస్వామ్యం వైపు ఏదైనా ఉద్యమాన్ని నిరాశపరిచేందుకు తమ గొప్ప శక్తిని, ప్రభావాన్ని ఉపయోగించారు. 1930–1933 సంక్షోభంలో వారు ముఖ్యంగా ప్రతికూల పాత్ర పోషించారు. బిస్మార్కు సైనిక శక్తి మీద ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం వలన ఆఫీసరు కార్ప్సు స్వరం మరింత బలపడింది. ఇది సైనిక సాంకేతికత ఆధునికీకరణను ప్రతిచర్యాత్మక రాజకీయాలతో కలిపింది. వ్యాపార, ఆర్థిక, వృత్తిపరమైన ప్రపంచాలలో పెరుగుతున్న ఉన్నత-మధ్యతరగతి ఉన్నత వర్గాలు పాత సాంప్రదాయ ఉన్నత వర్గాల విలువలను అంగీకరించడానికి మొగ్గు చూపాయి. జర్మనీ సామ్రాజ్యం హాన్సు-ఉల్రిచు వెహ్లరుకి ఒకవైపు అత్యంత విజయవంతమైన పెట్టుబడిదారీ పారిశ్రామికీకరణ, సామాజిక-ఆర్థిక ఆధునీకరణ, మరోవైపు పారిశ్రామిక పూర్వ సంస్థలు, అధికార సంబంధాలు, సాంప్రదాయ సంస్కృతుల మనుగడ వింత మిశ్రమం. ఇది అధిక స్థాయిలో అంతర్గత ఉద్రిక్తతను సృష్టించిందని వెహ్లరు వాదించాడు. ఇది ఒకవైపు సోషలిస్టులు, కాథలిక్కులు, సంస్కర్తల అణచివేతకు దారితీసింది. మరోవైపు అత్యంత దూకుడుగా ఉండే విదేశాంగ విధానానికి దారితీసింది. ఈ కారణాల వల్ల ఫ్రిట్జు ఫిషరు, ఆయన విద్యార్థులు మొదటి ప్రపంచ యుద్ధానికి కారణమైన జర్మనీ, ప్రాథమిక అపరాధభావాన్ని నొక్కి చెప్పారు.^[119]

సామాజిక చరిత్ర బీలెఫెల్డు స్కూలు నాయకుడు వెహ్లరు, 1860లు–1870లలో జర్మనీ విపత్తుకు దారితీసిన మూలాలను పేర్కొన్నాడు. ఆ సమయంలో ఆర్థిక ఆధునీకరణ జరిగింది. కానీ రాజకీయ ఆధునీకరణ జరగలేదు. పాత ప్రష్యను గ్రామీణ ఉన్నతవర్గం సైన్యం, దౌత్యం, పౌర సేవ మీద దృఢమైన నియంత్రణలో ఉంది. సాంప్రదాయ, కులీన, ఆధునిక పూర్వ సమాజం ఉద్భవిస్తున్న పెట్టుబడిదారీ, బూర్జువా, ఆధునీకరణ చెందుతున్న సమాజంతో పోరాడింది. పరిశ్రమ, ఆర్థిక వ్యవస్థలో, సాంస్కృతిక రంగంలో ఆధునీకరణ శక్తుల ప్రాముఖ్యతను గుర్తించిన వెహ్లరు, జర్మనీలో రాజకీయ అధికార సోపానక్రమంలో, అలాగే సామాజిక మనస్తత్వాలు, తరగతి సంబంధాలలో (Klassenhabitus) ప్రతిచర్యాత్మక సాంప్రదాయవాదం ఆధిపత్యం చెలాయించిందని వాదించాడు. 1914 - 1945 మధ్య జరిగిన విపత్కర జర్మనీ రాజకీయాలను దాని రాజకీయ నిర్మాణాల ఆధునీకరణ ఆలస్యంగా జరగడం ద్వారా అర్థం చేసుకుంటారు. వెహ్లరు వివరణ ప్రధాన అంశం "మధ్యతరగతి", "విప్లవం" గురించి ఆయన చేసిన వివరణ, వీటిలో ప్రతి ఒక్కటి 20వ శతాబ్దాన్ని రూపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి. వెహ్లరు నాజీ పాలనను పరిశీలించడం హిట్లరు ‌మీద ఎక్కువగా దృష్టి సారించే "కరిష్మాటికు డామినేషను" అనే భావన ద్వారా రూపొందించబడింది.^[120]

జర్మనీ సాండర్వెగు చారిత్రక భావన అల్లకల్లోల చరిత్రను కలిగి ఉంది. 19వ శతాబ్దపు పండితులు ఆధునికతకు ప్రత్యేక జర్మనీ మార్గాన్ని నొక్కిచెప్పారు. వారు దీనిని గ్రేటు బ్రిటను సూచించిన "పాశ్చాత్య మార్గం" నుండి జర్మనీని వేరు చేసే సానుకూల అంశంగా భావించారు. వారు బలమైన అధికార రాజ్యం, బిస్మార్కు, ఇతర బలమైన నాయకులు ప్రారంభించిన సంస్కరణలు, ప్రష్యను సేవా తత్వం, తత్వశాస్త్రం, సంగీతం ఉన్నత సంస్కృతి, జర్మనీ సామాజిక సంక్షేమ రాజ్యానికి మార్గదర్శకత్వం వహించడాన్ని నొక్కి చెప్పారు. 1950లలో పశ్చిమ జర్మనీ లోని చరిత్రకారులు సోండర్వెగు జర్మనీని 1933–1945 విపత్తుకు దారితీసిందని వాదించారు. జర్మనీ చారిత్రక నిర్మాణాలు, అనుభవాల ప్రత్యేక పరిస్థితులు, జాతీయ సోషలిజానికి ప్రత్యక్షంగా కారణం కాకపోయినా ఉదారవాద ప్రజాస్వామ్య అభివృద్ధిని అడ్డుకున్నాయి. ఫాసిజం పెరుగుదలకు దోహదపడ్డాయి. సోండర్వెగు నమూనా జర్మనీ చరిత్ర చరిత్రలో కనీసం మూడు తంతువుల పరిశోధనలకు ప్రేరణనిచ్చింది: "సుదీర్ఘ 19వ శతాబ్దం", బూర్జువా చరిత్ర, పశ్చిమ దేశాలతో పోలికలు. 1990 తర్వాత, సాంస్కృతిక కోణాలు, తులనాత్మక, సంబంధ చరిత్ర మీద పెరిగిన శ్రద్ధ జర్మనీ చరిత్ర చరిత్రను వేర్వేరు అంశాలకు తరలించింది. సోండరువెగుకు చాలా తక్కువ శ్రద్ధ ఇవ్వబడింది. కొంతమంది చరిత్రకారులు సోండరు వెగు సిద్ధాంతాన్ని విడిచిపెట్టినప్పటికీ వారు సాధారణంగా ఆమోదించబడిన ప్రత్యామ్నాయ వివరణను అందించలేదు.^[121]

మూలాలు

↑ Seyler (1981).^{[page needed]}
↑ Preble (1894), p. 102.
↑ Hansen (1978).^{[page needed]}; Klaiber, Adelheid. "Max Schneckenburger (1819–1849)–der Dichter der "Wacht am Rhein". SCHRIFTEN DER BAAR. p. 165. Retrieved 9 September 2023.
↑ Ochsmann (2022), pp. 18–23.
↑ Fischer, Senkel & Tanner (2010).
↑ "Establishment of the North German Confederation". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 20 September 2022. Retrieved 17 September 2022.; Nipperdey, Thomas (1995). Deutsche Geschichte 1866–1918: Zweiter Band: Machtstaat vor der Demokratie (in జర్మన్). pp. 98–108.; Röhl (2014), pp. 172–173; Haardt (2016), pp. 529–554
↑ Wheeler-Bennett (1967), pp. 13–14.
↑ Statement of Abdication of Wilhelm II
↑ "German Empire: administrative subdivision and municipalities, 1900 to 1910" (in జర్మన్). Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 25 April 2007.
↑ ^10.0 ^10.1 ^10.2 "Population statistics of the German Empire, 1871" (in జర్మన్). Archived from the original on 5 April 2007. Retrieved 25 April 2007.
↑ "1871 నాటి జర్మన్ రాజ్యాంగం" (in జర్మన్). జర్మన్ వికీసోర్స్. 16 March 2011. Archived from the original on 21 April-20d1=21 డిసెంబర్ 2018. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help); మూస:సైట్ వెబ్; వరల్డ్ బుక్, ఇంక్. ది వరల్డ్ బుక్ డిక్షనరీ, వాల్యూమ్ 1. వరల్డ్ బుక్, ఇంక్., 2003. పేజీ. 572. డ్యూచెస్ రీచ్ "జర్మన్ రాజ్యం" అని అనువదించబడిన మరియు జర్మనీ యొక్క పూర్వ అధికారిక పేరు అని రాష్ట్రాలు.
↑ Whitaker (1990), p. 765, Deutsches Reich అనే పదాన్ని ఆంగ్లంలోకి "జర్మన్ రాజ్యం"గా అనువదించడాన్ని సూచిస్తుంది, వీమర్ కాలం వరకు మరియు సహా.
↑ ఉదాహరణకు, Chickering (2004)^{[page needed]} చూడండి; Müller & Torp (2011)^{[page needed]}; మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం మూస:పేజీ అవసరం; మూస:హార్వ్‌ప్.మూస:పేజీ అవసరం
↑ "జర్మన్ సామ్రాజ్యం". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 17 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 11 ఏప్రిల్ 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
↑ మూస:సైట్ ఎన్సైక్లోపీడియా; వంటగది (2011).మూస:Page need
↑ Schneider, Gerd; Toyka-Seid, Christiane. "Reichsgründung/ Deutsches Reich | bpb". bpb.de (in జర్మన్). Archived from the original on 2020-10-26. Retrieved 21 సెప్టెంబర్ 2020. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help); Cite has empty unknown parameter: |9= (help); Sturm, Reinhard (23 డిసెంబర్ 2011). "Vom Kaiserreich zur Republik 1918/19 – Weimarer Republik". bpb.de (in జర్మన్). Archived from the original on 2021-09-17. Retrieved 21 సెప్టెంబర్ 2020. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (help)
↑ కోటుల్లా (2006), pp. 231, 246.
↑ Clapham (1936).^{[page needed]}
↑ ^19.0 ^19.1 "ది ఎకానమీ, 1890–1914". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 24 జనవరి 2022. Retrieved 12 జనవరి 2022.
↑ Gat (2008), p. 517.
↑ Vagts (1939), pp. 210–221.
↑ Kennedy (1987).^{[page needed]}
↑ Heine, Matthias (17 September 2012). "Diese deutschen Wörter kennt man noch in der Südsee". డై వెల్ట్ (in జర్మన్). Archived from the original on 19 అక్టోబర్ 2017. Retrieved 18 ఏప్రిల్ 2021. Einst hatten die Deutschen das drittgrößte Kolonialreich ... {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help)
↑ Blakemore, Erin (27 జూన్ 2019). "జర్మనీ యొక్క మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం అప్పు చాలా దారుణంగా ఉంది, దానిని తీర్చడానికి 92 సంవత్సరాలు పట్టింది". History.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 17 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 17 నవంబర్ 2019. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)
↑ National archives. "Learning Curve | ది గ్రేట్ వార్ | శాంతిని నెలకొల్పడం ఎందుకు కష్టం?". nationalarchives.gov.uk (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 14 డిసెంబర్ 2017. Retrieved 14 నవంబర్ 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)
↑ "హిట్లర్ ఎలా జరిగింది?". ది నేషనల్ WWII మ్యూజియం | న్యూ ఓర్లీన్స్ (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 17 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 14 నవంబర్ 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)
↑ హీరెన్ (1873), p. 480.
↑ మూస:సైట్ ఎన్‌సైక్లోపీడియా
↑ Pflanze, Otto (14 July 2014). Bismarck and the Development of Germany, Volume II: The Period of Consolidation, 1871-1880 (in ఇంగ్లీష్). Princeton University Press. pp. 249–250. ISBN 978-1-4008-6108-8.
↑ Hall, Rodney Bruce (12 అక్టోబర్ 2012). Chafetz, Glenn; Frankel, Benjamin; Spirtaz, Michael (eds.). జాతీయ ఆసక్తుల మూలాలు (in ఇంగ్లీష్). Routledge. pp. 187–193. ISBN 978-1-136-32748-3. {{cite book}}: Check date values in: |date= (help); Unknown parameter |అధ్యాయం= ignored (help)
↑ ^31.0 ^31.1 ^31.2 ^31.3 కేస్ (1902).
↑ Kersbergen & Vis (2013), p. 38.
↑ మూర్ & వాడాగ్నా (2003), p. 226.
↑ ఫ్రాంకెల్ (2003), pp. 543–560.
↑ మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం
↑ యంగ్ (2006), p. 33.
↑ Tipton (2003), p. 170.
↑ Gvosdev & Marsh (2013), p. 241.
↑ Fitzpatrick (2007), pp. 135–161.
↑ Ciarlo (2008), pp. 285–298.
↑ Gann & Duignan (1977).^{[page needed]} (రాజకీయ మరియు ఆర్థిక చరిత్ర)
↑ Perraudin & Zimmerer (2010).^{[page needed]} (ఆఫ్రికా మరియు జర్మనీలో సాంస్కృతిక ప్రభావం).
↑ Dedering (1993), pp. 80–88.
↑ మిల్వర్డ్ & సౌల్ (1977), pp. 17–70.
↑ టేలర్, ఎడ్మండ్ (1967), p. 206.
↑ ^46.0 ^46.1 Hennock (2007).^{[page needed]}
↑ Tilly & Kopsidis (2020).^{[page needed]}
↑ Streb (2006), pp. 347–373.
↑ బ్రాడ్‌బెర్రీ & ఓ'రూర్కే (2010).
↑ Torp (2014), p. 63.
↑ ^51.0 ^51.1 Berend (2016), p. 28.
↑ Beer (1981).^{[page needed]}
↑ మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం (1865 నుండి 2000 వరకు కవర్ చేయబడింది)
↑ Chandler (2004), pp. 474–475.
↑ Burhop (2009), pp. 475–477.
↑ Mulhall, Michael G. (1886). Mulhall's Dictionary of Statistics. London: George Routledge and Sons. p. 293. Retrieved 13 June 2025.
↑ Mitchell (2000).^{[page needed]}
↑ Feuchtwanger (2002), Table 1.^{[page needed]}
↑ Broadberry & O'Rourke (2010), p. 80.
↑ Grenville (2000), p. 342.
↑ Lamberti (2001), pp. 169–187.
↑ Lamberti (2001), p. 177.
↑ Ross (1998).^{[page needed]}
↑ Beck (1997).^{[page needed]}
↑ Spencer (1979), pp. 40–64.
↑ Lambi (1962), pp. 59–70.
↑ Levy (1975).^{[page needed]}
↑ "యుద్ధానికి ముందు నాజీ జర్మనీలో ప్రతిరోజు సెమిటిజం వ్యతిరేకత" (PDF). Archived (PDF) from the original on 12 మే 2004.
↑ బేక్రాఫ్ట్ & హెవిట్సన్ (2006), p. 166.
↑ మూస:హార్వ్‌పి}.మూస:పేజీ అవసరం
↑ బ్రోజాట్ (1978), p. 144.
↑ కిచెన్ (2000), p. 214.
↑ ^73.0 ^73.1 Kurtz (1970), p. 60.
↑ Stürmer (2000), p. 63.
↑ కర్ట్జ్ (1970), p. 63.
↑ హల్ 2004, p. 85.
↑ కర్ట్జ్ (1970), p. 67.
↑ ^78.0 ^78.1 Kurtz (1970), p. 72.
↑ Cocks & Jarausch (1990).^{[page needed]}
↑ Kurtz (1970), p. 76.
↑ Jefferies (2003).^{[page needed]}
↑ Kurtz (1970), p. 56.
↑ Cecil (1996), ch. 9–13.
↑ "విల్హెల్మ్ II (1859–1941)". BBC. Archived from the original on 8 ఆగస్టు 2018. Retrieved 19 ఏప్రిల్ 2014.
↑ Stürmer (2000), p. 91.
↑ లూయిస్ (1963), p. 163.
↑ ^87.0 ^87.1 ఫిషర్ (2008), pp. 135–160.
↑ మిచెల్ (1999), p. 67.
↑ Sanhueza, కార్లోస్ (2011). "El debate sobre "el embrujamiento alemán" y el papel de la cencia alemana XIdel hacia fines" (PDF). ఆలోచనలు వయాజెరాస్ y sus objetos. El intercambio científico entre Alemania y America austral. మాడ్రిడ్–ఫ్రాంక్‌ఫర్ట్ మెయిన్: ఇబెరోఅమెరికానా–వెర్వుర్ట్ (in స్పానిష్). Archived from the original on 2018-12-21. Retrieved 2025-10-02. {{cite book}}: Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help)
↑ ^90.0 ^90.1 Fischer, Ferenc (1 జనవరి 2008). "La expansión (1885-1900 మోడల్ మోడల్) pervivencia (1919–1933) en అమెరికా లాటినా". Revista del CESLA (in స్పానిష్). 11. Uniwersytet Warszawski: 135–160.
↑ Penny (2017), pp. 519–549.
↑ Sanhueza (2011), pp. 29–40.
↑ పెన్నీ (2017), pp. 519–549.
↑ మూస:సైట్ బుక్
↑ Seligmann (2002), pp. 333–355.
↑ క్రెయిగ్ (1978), p. 321.
↑ Geise (1976), pp. 121–138.
↑ Kantorowicz (1931).^{[page needed]}
↑ మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం
↑ క్రెయిగ్ (1978), pp. 302–338, 350.
↑ Stibbe (2006), pp. 176–178.
↑ "Schlieffen Plan | జర్మన్ సైనిక చరిత్ర". Encyclopædia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2 ఆగస్టు 2019. Retrieved 18 మే 2021.
↑ మూస:హార్వ్‌ప్.మూస:పేజీ అవసరం
↑ Herwig (1996).^{[page needed]}
↑ Paschall (1994).^{[page needed]}
↑ German Historical Museum. "1914–18: Lebensmittelversorgung" (in జర్మన్). Archived from the original on 2 నవంబర్ 2000. Retrieved 23 జూలై 2007. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
↑ చిక్కుకోవడం (2004).
↑ మూస:హార్వ్‌ప్.మూస:పేజీ అవసరం
↑ "Bundesrat" (in జర్మన్). 4 జనవరి 2019. Archived from the original on 27 జనవరి 2023. Retrieved 239 ఏప్రిల్-వెబ్-స్చ్యూట్‌జెడ్. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
↑ ^110.0 ^110.1 ^110.2 మూస:సైట్ వికీసోర్స్
↑ హార్డ్ట్, ఆలివర్ ఎఫ్. ఆర్. (2020). "డెర్ బుండేస్రాట్ ఇన్ వెర్ఫాసంగ్ ఉండ్ విర్క్లిచ్‌కీట్" [రాజ్యాంగం మరియు వాస్తవికతలో ఫెడరల్ కౌన్సిల్]. Orte der Demokratie Geschichte (in జర్మన్). Archived from the original on 2023-04-30. Retrieved 2025-10-03. {{cite web}}: Text "2023" ignored (help); Text "archive-date23" ignored (help)
↑ ^112.0 ^112.1 "Das Deutsche Kaiserreich 1871–1918: Der föderative Nationalstaat" [The German Empire 1871–1918: The Federal Nation State] (PDF). Bundeszentrale für politische Bildung (in జర్మన్). 2016. p. 10. Archived from the original on 2023-04-30. Retrieved 2025-10-03. {{cite web}}: Text "2023" ignored (help)
↑ "Gesetz zur Abänderung der Reichsverfassung vom 28. అక్టోబర్ 1918" [చట్టం 28 అక్టోబర్ 1918 నాటి ఇంపీరియల్ రాజ్యాంగాన్ని సవరించడం]. documentarchiv.de (in జర్మన్). Archived from the original on 15 నవంబర్ 2022. Retrieved 29 ఏప్రిల్ 2023. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
↑ Huber (1988), p. 1003.
↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; బుండేస్సెంట్రేల్ ఫర్ పొలిటిస్చే బిల్డుంగ్-2016 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
↑ Oltmer (2006), pp. 429–446.
↑ Levenda (2014), p. 64.
↑ "వృద్ధిలో కొత్త ఉప్పెన Archived 2018-02-06 at the Wayback Machine". లైబ్రరీ ఆఫ్ కాంగ్రెస్.
↑ కోకా (1988), pp. 3–16.
↑ Wehler (2003).^{[page needed]} సిరీసు‌లో ఏదీ ఇంకా ఆంగ్లంలోకి అనువదించబడలేదు, కానీ పాక్షిక సారాంశం Wehler (1985)లో కనిపిస్తుంది.^{[page needed]}
↑ Smith (2008), pp. 225–240.

ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/> ట్యాగు కనబడలేదు

[1] Seyler (1981).^{[page needed]}

[FOOTNOTEPreble1894102-2] Preble (1894), p. 102.

[3] Hansen (1978).^{[page needed]}; Klaiber, Adelheid. "Max Schneckenburger (1819–1849)–der Dichter der "Wacht am Rhein". SCHRIFTEN DER BAAR. p. 165. Retrieved 9 September 2023.

[FOOTNOTEOchsmann202218–23-4] Ochsmann (2022), pp. 18–23.

[FOOTNOTEFischerSenkelTanner2010-5] Fischer, Senkel & Tanner (2010).

[6] "Establishment of the North German Confederation". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 20 September 2022. Retrieved 17 September 2022.; Nipperdey, Thomas (1995). Deutsche Geschichte 1866–1918: Zweiter Band: Machtstaat vor der Demokratie (in జర్మన్). pp. 98–108.; Röhl (2014), pp. 172–173; Haardt (2016), pp. 529–554

[FOOTNOTEWheeler-Bennett196713–14-7] Wheeler-Bennett (1967), pp. 13–14.

[8] Statement of Abdication of Wilhelm II

[gem1900-9] "German Empire: administrative subdivision and municipalities, 1900 to 1910" (in జర్మన్). Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 25 April 2007.

[pop1871-10] 10.0 ^10.1 ^10.2 "Population statistics of the German Empire, 1871" (in జర్మన్). Archived from the original on 5 April 2007. Retrieved 25 April 2007.

[constitution-12] "1871 నాటి జర్మన్ రాజ్యాంగం" (in జర్మన్). జర్మన్ వికీసోర్స్. 16 March 2011. Archived from the original on 21 April-20d1=21 డిసెంబర్ 2018. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help); మూస:సైట్ వెబ్; వరల్డ్ బుక్, ఇంక్. ది వరల్డ్ బుక్ డిక్షనరీ, వాల్యూమ్ 1. వరల్డ్ బుక్, ఇంక్., 2003. పేజీ. 572. డ్యూచెస్ రీచ్ "జర్మన్ రాజ్యం" అని అనువదించబడిన మరియు జర్మనీ యొక్క పూర్వ అధికారిక పేరు అని రాష్ట్రాలు.

[FOOTNOTEWhitaker1990765-13] Whitaker (1990), p. 765, Deutsches Reich అనే పదాన్ని ఆంగ్లంలోకి "జర్మన్ రాజ్యం"గా అనువదించడాన్ని సూచిస్తుంది, వీమర్ కాలం వరకు మరియు సహా.

[14] ఉదాహరణకు, Chickering (2004)^{[page needed]} చూడండి; Müller & Torp (2011)^{[page needed]}; మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం మూస:పేజీ అవసరం; మూస:హార్వ్‌ప్.మూస:పేజీ అవసరం

[16] "జర్మన్ సామ్రాజ్యం". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 17 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 11 ఏప్రిల్ 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)

[CNMP-H-78-KY-M-20230413-17] మూస:సైట్ ఎన్సైక్లోపీడియా; వంటగది (2011).మూస:Page need

[18] Schneider, Gerd; Toyka-Seid, Christiane. "Reichsgründung/ Deutsches Reich | bpb". bpb.de (in జర్మన్). Archived from the original on 2020-10-26. Retrieved 21 సెప్టెంబర్ 2020. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help); Cite has empty unknown parameter: |9= (help); Sturm, Reinhard (23 డిసెంబర్ 2011). "Vom Kaiserreich zur Republik 1918/19 – Weimarer Republik". bpb.de (in జర్మన్). Archived from the original on 2021-09-17. Retrieved 21 సెప్టెంబర్ 2020. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (help)

[FOOTNOTEకోటుల్లా2006231,_246-19] కోటుల్లా (2006), pp. 231, 246.

[20] Clapham (1936).^{[page needed]}

[జర్మనీ_ఆర్టికల్_ఆఫ్_ఎన్‌సైక్లోపీడియా_బ్రిటానియా-21] 19.0 ^19.1 "ది ఎకానమీ, 1890–1914". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 24 జనవరి 2022. Retrieved 12 జనవరి 2022.

[FOOTNOTEGat2008517-22] Gat (2008), p. 517.

[FOOTNOTEVagts1939210–221-23] Vagts (1939), pp. 210–221.

[24] Kennedy (1987).^{[page needed]}

[25] Heine, Matthias (17 September 2012). "Diese deutschen Wörter kennt man noch in der Südsee". డై వెల్ట్ (in జర్మన్). Archived from the original on 19 అక్టోబర్ 2017. Retrieved 18 ఏప్రిల్ 2021. Einst hatten die Deutschen das drittgrößte Kolonialreich ... {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help)

[26] Blakemore, Erin (27 జూన్ 2019). "జర్మనీ యొక్క మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం అప్పు చాలా దారుణంగా ఉంది, దానిని తీర్చడానికి 92 సంవత్సరాలు పట్టింది". History.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 17 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 17 నవంబర్ 2019. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)

[27] National archives. "Learning Curve | ది గ్రేట్ వార్ | శాంతిని నెలకొల్పడం ఎందుకు కష్టం?". nationalarchives.gov.uk (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 14 డిసెంబర్ 2017. Retrieved 14 నవంబర్ 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)

[28] "హిట్లర్ ఎలా జరిగింది?". ది నేషనల్ WWII మ్యూజియం | న్యూ ఓర్లీన్స్ (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 17 సెప్టెంబర్ 2021. Retrieved 14 నవంబర్ 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)

[FOOTNOTEహీరెన్1873480-29] హీరెన్ (1873), p. 480.

[30] మూస:సైట్ ఎన్‌సైక్లోపీడియా

[31] Pflanze, Otto (14 July 2014). Bismarck and the Development of Germany, Volume II: The Period of Consolidation, 1871-1880 (in ఇంగ్లీష్). Princeton University Press. pp. 249–250. ISBN 978-1-4008-6108-8.

[32] Hall, Rodney Bruce (12 అక్టోబర్ 2012). Chafetz, Glenn; Frankel, Benjamin; Spirtaz, Michael (eds.). జాతీయ ఆసక్తుల మూలాలు (in ఇంగ్లీష్). Routledge. pp. 187–193. ISBN 978-1-136-32748-3. {{cite book}}: Check date values in: |date= (help); Unknown parameter |అధ్యాయం= ignored (help)

[FOOTNOTEకేస్1902-33] 31.0 ^31.1 ^31.2 ^31.3 కేస్ (1902).

[FOOTNOTEKersbergenVis201338-34] Kersbergen & Vis (2013), p. 38.

[FOOTNOTEమూర్వాడాగ్నా2003226-35] మూర్ & వాడాగ్నా (2003), p. 226.

[FOOTNOTEఫ్రాంకెల్2003543–560-36] ఫ్రాంకెల్ (2003), pp. 543–560.

[37] మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం

[FOOTNOTEయంగ్200633-38] యంగ్ (2006), p. 33.

[FOOTNOTETipton2003170-39] Tipton (2003), p. 170.

[FOOTNOTEGvosdevMarsh2013241-40] Gvosdev & Marsh (2013), p. 241.

[FOOTNOTEFitzpatrick2007135–161-41] Fitzpatrick (2007), pp. 135–161.

[FOOTNOTECiarlo2008285–298-42] Ciarlo (2008), pp. 285–298.

[43] Gann & Duignan (1977).^{[page needed]} (రాజకీయ మరియు ఆర్థిక చరిత్ర)

[44] Perraudin & Zimmerer (2010).^{[page needed]} (ఆఫ్రికా మరియు జర్మనీలో సాంస్కృతిక ప్రభావం).

[FOOTNOTEDedering199380–88-45] Dedering (1993), pp. 80–88.

[FOOTNOTEమిల్వర్డ్సౌల్197717–70-46] మిల్వర్డ్ & సౌల్ (1977), pp. 17–70.

[FOOTNOTEటేలర్,_ఎడ్మండ్1967206-47] టేలర్, ఎడ్మండ్ (1967), p. 206.

[Hennock-48] 46.0 ^46.1 Hennock (2007).^{[page needed]}

[49] Tilly & Kopsidis (2020).^{[page needed]}

[FOOTNOTEStreb2006347–373-50] Streb (2006), pp. 347–373.

[FOOTNOTEబ్రాడ్‌బెర్రీఓ'రూర్కే2010-51] బ్రాడ్‌బెర్రీ & ఓ'రూర్కే (2010).

[FOOTNOTETorp201463-52] Torp (2014), p. 63.

[FOOTNOTEBerend201628-53] 51.0 ^51.1 Berend (2016), p. 28.

[54] Beer (1981).^{[page needed]}

[55] మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం (1865 నుండి 2000 వరకు కవర్ చేయబడింది)

[FOOTNOTEChandler2004474–475-56] Chandler (2004), pp. 474–475.

[FOOTNOTEBurhop2009475–477-57] Burhop (2009), pp. 475–477.

[58] Mulhall, Michael G. (1886). Mulhall's Dictionary of Statistics. London: George Routledge and Sons. p. 293. Retrieved 13 June 2025.

[59] Mitchell (2000).^{[page needed]}

[60] Feuchtwanger (2002), Table 1.^{[page needed]}

[FOOTNOTEBroadberryO'Rourke2010[httpsbooksgooglecombooksidYHk0z-ujS3ACpgPA80_80]-61] Broadberry & O'Rourke (2010), p. 80.

[FOOTNOTEGrenville2000342-62] Grenville (2000), p. 342.

[FOOTNOTELamberti2001169–187-63] Lamberti (2001), pp. 169–187.

[FOOTNOTELamberti2001177-64] Lamberti (2001), p. 177.

[65] Ross (1998).^{[page needed]}

[66] Beck (1997).^{[page needed]}

[FOOTNOTESpencer197940–64-67] Spencer (1979), pp. 40–64.

[FOOTNOTELambi196259–70-68] Lambi (1962), pp. 59–70.

[69] Levy (1975).^{[page needed]}

[70] "యుద్ధానికి ముందు నాజీ జర్మనీలో ప్రతిరోజు సెమిటిజం వ్యతిరేకత" (PDF). Archived (PDF) from the original on 12 మే 2004.

[FOOTNOTEబేక్రాఫ్ట్హెవిట్సన్2006166-71] బేక్రాఫ్ట్ & హెవిట్సన్ (2006), p. 166.

[72] మూస:హార్వ్‌పి}.మూస:పేజీ అవసరం

[FOOTNOTEబ్రోజాట్1978144-73] బ్రోజాట్ (1978), p. 144.

[FOOTNOTEకిచెన్2000214-74] కిచెన్ (2000), p. 214.

[FOOTNOTEKurtz197060-75] 73.0 ^73.1 Kurtz (1970), p. 60.

[FOOTNOTEStürmer200063-76] Stürmer (2000), p. 63.

[FOOTNOTEకర్ట్జ్197063-77] కర్ట్జ్ (1970), p. 63.

[FOOTNOTEహల్200485-78] హల్ 2004, p. 85.

[FOOTNOTEకర్ట్జ్197067-79] కర్ట్జ్ (1970), p. 67.

[FOOTNOTEKurtz197072-80] 78.0 ^78.1 Kurtz (1970), p. 72.

[81] Cocks & Jarausch (1990).^{[page needed]}

[FOOTNOTEKurtz197076-82] Kurtz (1970), p. 76.

[83] Jefferies (2003).^{[page needed]}

[FOOTNOTEKurtz197056-84] Kurtz (1970), p. 56.

[FOOTNOTECecil1996ch._9–13-85] Cecil (1996), ch. 9–13.

[86] "విల్హెల్మ్ II (1859–1941)". BBC. Archived from the original on 8 ఆగస్టు 2018. Retrieved 19 ఏప్రిల్ 2014.

[FOOTNOTEStürmer200091-87] Stürmer (2000), p. 91.

[FOOTNOTEలూయిస్1963163-88] లూయిస్ (1963), p. 163.

[FOOTNOTEఫిషర్2008135–160-89] 87.0 ^87.1 ఫిషర్ (2008), pp. 135–160.

[FOOTNOTEమిచెల్199967-90] మిచెల్ (1999), p. 67.

[Carlos2011-91] Sanhueza, కార్లోస్ (2011). "El debate sobre "el embrujamiento alemán" y el papel de la cencia alemana XIdel hacia fines" (PDF). ఆలోచనలు వయాజెరాస్ y sus objetos. El intercambio científico entre Alemania y America austral. మాడ్రిడ్–ఫ్రాంక్‌ఫర్ట్ మెయిన్: ఇబెరోఅమెరికానా–వెర్వుర్ట్ (in స్పానిష్). Archived from the original on 2018-12-21. Retrieved 2025-10-02. {{cite book}}: Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help)

[Fischer2008-92] 90.0 ^90.1 Fischer, Ferenc (1 జనవరి 2008). "La expansión (1885-1900 మోడల్ మోడల్) pervivencia (1919–1933) en అమెరికా లాటినా". Revista del CESLA (in స్పానిష్). 11. Uniwersytet Warszawski: 135–160.

[FOOTNOTEPenny2017519–549-93] Penny (2017), pp. 519–549.

[FOOTNOTESanhueza201129–40-94] Sanhueza (2011), pp. 29–40.

[FOOTNOTEపెన్నీ2017519–549-95] పెన్నీ (2017), pp. 519–549.

[96] మూస:సైట్ బుక్

[FOOTNOTESeligmann2002333–355-97] Seligmann (2002), pp. 333–355.

[FOOTNOTEక్రెయిగ్1978321-98] క్రెయిగ్ (1978), p. 321.

[FOOTNOTEGeise1976121–138-99] Geise (1976), pp. 121–138.

[100] Kantorowicz (1931).^{[page needed]}

[101] మూస:ఉదహరించిన పుస్తకం

[FOOTNOTEక్రెయిగ్1978302–338,_350-102] క్రెయిగ్ (1978), pp. 302–338, 350.

[FOOTNOTEStibbe2006176–178-103] Stibbe (2006), pp. 176–178.

[104] "Schlieffen Plan | జర్మన్ సైనిక చరిత్ర". Encyclopædia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2 ఆగస్టు 2019. Retrieved 18 మే 2021.

[105] మూస:హార్వ్‌ప్.మూస:పేజీ అవసరం

[106] Herwig (1996).^{[page needed]}

[107] Paschall (1994).^{[page needed]}

[108] German Historical Museum. "1914–18: Lebensmittelversorgung" (in జర్మన్). Archived from the original on 2 నవంబర్ 2000. Retrieved 23 జూలై 2007. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)

[FOOTNOTEచిక్కుకోవడం2004-109] చిక్కుకోవడం (2004).

[110] మూస:హార్వ్‌ప్.మూస:పేజీ అవసరం

[111] "Bundesrat" (in జర్మన్). 4 జనవరి 2019. Archived from the original on 27 జనవరి 2023. Retrieved 239 ఏప్రిల్-వెబ్-స్చ్యూట్‌జెడ్. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)

[జర్మన్_సామ్రాజ్యం_యొక్క_రాజ్యాంగం-112] 110.0 ^110.1 ^110.2 మూస:సైట్ వికీసోర్స్

[113] హార్డ్ట్, ఆలివర్ ఎఫ్. ఆర్. (2020). "డెర్ బుండేస్రాట్ ఇన్ వెర్ఫాసంగ్ ఉండ్ విర్క్లిచ్‌కీట్" [రాజ్యాంగం మరియు వాస్తవికతలో ఫెడరల్ కౌన్సిల్]. Orte der Demokratie Geschichte (in జర్మన్). Archived from the original on 2023-04-30. Retrieved 2025-10-03. {{cite web}}: Text "2023" ignored (help); Text "archive-date23" ignored (help)

[Bundeszentrale_für_politische_Bildung-2016-114] 112.0 ^112.1 "Das Deutsche Kaiserreich 1871–1918: Der föderative Nationalstaat" [The German Empire 1871–1918: The Federal Nation State] (PDF). Bundeszentrale für politische Bildung (in జర్మన్). 2016. p. 10. Archived from the original on 2023-04-30. Retrieved 2025-10-03. {{cite web}}: Text "2023" ignored (help)

[115] "Gesetz zur Abänderung der Reichsverfassung vom 28. అక్టోబర్ 1918" [చట్టం 28 అక్టోబర్ 1918 నాటి ఇంపీరియల్ రాజ్యాంగాన్ని సవరించడం]. documentarchiv.de (in జర్మన్). Archived from the original on 15 నవంబర్ 2022. Retrieved 29 ఏప్రిల్ 2023. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)

[FOOTNOTEHuber19881003-116] Huber (1988), p. 1003.

[బుండేస్సెంట్రేల్_ఫర్_పొలిటిస్చే_బిల్డుంగ్-2016-117] ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; బుండేస్సెంట్రేల్ ఫర్ పొలిటిస్చే బిల్డుంగ్-2016 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు

[FOOTNOTEOltmer2006429–446-119] Oltmer (2006), pp. 429–446.

[FOOTNOTELevenda201464-120] Levenda (2014), p. 64.

[121] "వృద్ధిలో కొత్త ఉప్పెన Archived 2018-02-06 at the Wayback Machine". లైబ్రరీ ఆఫ్ కాంగ్రెస్.

[FOOTNOTEకోకా19883–16-122] కోకా (1988), pp. 3–16.

[123] Wehler (2003).^{[page needed]} సిరీసు‌లో ఏదీ ఇంకా ఆంగ్లంలోకి అనువదించబడలేదు, కానీ పాక్షిక సారాంశం Wehler (1985)లో కనిపిస్తుంది.^{[page needed]}

[FOOTNOTESmith2008225–240-124] Smith (2008), pp. 225–240.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]

[12]

[13]

[b]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]