జార్స్కోయి సెలొ ఒప్పందం
 Christian VII Uniting the Ducal with the Royal Part of Holstein in 1773 | |
| సందర్భం | Russian Tsar Peter III's territory in Holstein-Gottorp and claims in Schleswig |
|---|---|
| రాసిన తేదీ | 1767 |
| సంతకించిన తేదీ | 1 June 1773 |
| స్థలం | Tsarskoye Selo, Russia |
| చర్చల్లో పాల్గొన్నవారు |
|
| సంతకీయులు | |
| కక్షిదారులు | |
మగెస్కిఫ్టరక్టాక్టెను అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది రష్యను సామ్రాజ్యం డెన్మార్కు మధ్య ఒక ప్రాదేశిక, రాజవంశ ఒప్పందం. 1773 జూన్ 1న సంతకం చేయబడిన ఈ ఒప్పందం. ఓల్డెను‌బర్గ్ కౌంటీ పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యంలోని ప్రక్కనే ఉన్న భూములపై రష్యను నియంత్రణకు ప్రతిగా డ్యూకలు ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను నియంత్రణను డానిషు కిరీటానికి బదిలీ చేసింది. ఈ ఒప్పందం డానిషు భూభాగం విచ్ఛిన్నతను తగ్గించింది. నెపోలియను యుద్ధాల వరకు కొనసాగిన డెన్మార్కు–నార్వే, రష్యా మధ్య పొత్తుకు దారితీసింది. ఇది ఐడరు కాలువ నిర్మాణాన్ని కూడా సాధ్యం చేసింది. దానిలోని కొన్ని భాగాలను తరువాత కీల్ కాలువలో చేర్చారు.
చారిత్రక నేపథ్యం
[మార్చు]ఓల్డెనుబర్గు డెల్మెన్‌హోర్స్టు
[మార్చు]1448లో ఓల్డెనుబర్గు కౌంటు డెన్మార్క్ రాజుగా ఎన్నికైన క్రిస్టియనుగా సింహాసనాన్ని అధిష్టించాడు. ఆయన 1454లో ఓల్డెనుబర్గును తన సోదరుడు గెర్హార్డు‌కు అప్పగించాడు. ఓల్డెనుబర్గు హౌసు‌లోని గెర్హార్డు వారసులు తదుపరి రెండు శతాబ్దాల పాటు కౌంటీని పాలించడం కొనసాగించారు. 1547లో చక్రవర్తి 5వ చార్లెసు కూడా ష్మలు‌కాల్డికు యుద్ధంలో ఓల్డెనుబర్గు మద్దతుకు ప్రతిగా వెజరు ఎడమ ఒడ్డున ఓల్డెనుబర్గును ఆనుకుని ఉన్న డెల్మెను‌హోర్స్టు పట్టణాన్ని ఓల్డెనుబర్గు కౌంటీ‌లకు అప్పగించాడు. ఓల్డెనుబర్గు చివరి కౌంటీ ఆంథోనీ గుంథరు 1667లో పిల్లలు లేకుండా మరణించినప్పుడు ఈ భూభాగాలు డెన్మార్కు రాజులకు తిరిగి ఇవ్వబడ్డాయి. వారు వారిని వ్యక్తిగత యూనియను‌లో పాలించడం ప్రారంభించారు. [1]
ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను
[మార్చు]
1460లో హోల్‌స్టెయిను డ్యూకు‌గా ఎన్నికైన తర్వాత కింగు 1వ క్రిస్టియను రైబు ఒప్పందాన్ని ప్రకటించాడు. ష్లెస్విగు (డానిషు ఫైఫు), హోల్‌స్టెయిను (పవిత్ర రోమన్ సామ్రాజ్యంలో భాగం) ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను నిజమైన పాలకుడిగా ఈ ప్రాంతం గొప్ప ఎస్టేటు‌లు ఆయనను గుర్తించినందుకు బదులుగా "ఎప్పటికీ విభజించబడలేదు" అని ధృవీకరించాడు. ఆ సమయం నుండి డెన్మార్కు, ష్లెస్విగు-హోలు‌స్టెయిను‌లను డానిషు రాజులు దాదాపు ఒక శతాబ్దం పాటు వ్యక్తిగత యూనియను‌లో పాలించారు. తరువాత 1544లో డెన్మార్కు రాజు 3వ క్రిస్టియను తనకు, తన ఇద్దరు సవతి సోదరులైన జాన్, అడాల్ఫు‌కు మధ్య రెండు డచీలను అసాధారణ రీతిలో విభజించాడు. ఈ విభజన శతాబ్దాలకాలం డానిషు రాజకీయాలను సరికొత్తగా రూపొందించాయి. [2]
ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను గొప్ప ఎస్టేటు‌లు ఈ ప్రాంతం వాస్తవ విభజనకు వ్యతిరేకంగా ఉన్నాయి. కాబట్టి డచీల ఆదాయాలను నిర్దిష్ట ప్రాంతాలు, భూముల ఆదాయాలను ప్రత్యేక సోదరులకు కేటాయించడం ద్వారా మూడు సమాన వాటాలుగా విభజించారు. ఎస్టేటు‌లను ముక్కలుగా చేయడం వలన హోలు‌స్టెయిను, ష్లెస్విగు‌లకు రాజకీయ సరిహద్దుల ప్యాచు‌వర్కు మిగిలిపోయింది. ఎస్టేటు‌లు ఉద్దేశించిన విధంగా భవిష్యత్తులో ప్రాంతాల విభజన జరగకుండా నిరోధించింది. డచీలలో పాలన రాజు, ఇద్దరు డ్యూకు‌ల నివాసంగా మారింది. డ్యూకు జాన్ సంతానం లేకుండా మరణించాడు. ఈ ప్రాంతంలో ఆయన వాటా ఆయన సోదరుల వంశాల మధ్య విభజించబడింది. లూబెకు హోల్‌స్టెయిను-గొట్టోర్పు హౌసు‌లోని యువరాజు-డ్యూకలు వాటాను మాత్రమే కాకుండా ష్లెస్విగు-హోలు‌స్టెయిను, బిషప్రికు‌ను కూడా పాలించినందుకు, డ్యూకు అడాల్ఫు వారసులు డానిషు రాజులకు ప్రత్యర్థులుగా మారారు. [2]
గొట్టోర్పు ప్రశ్న
[మార్చు]17వ శతాబ్దం మధ్య నాటికి హోలు‌స్టెయిను-గొట్టోర్పు డ్యూకు‌లు డెన్మార్కు-నార్వేకు వ్యతిరేకంగా స్వీడన్, ఇతర విదేశీ శక్తులతో పొత్తు పెట్టుకున్నందున కిరీటంతో హోలు‌స్టెయిను సంబంధం గురించి తలెత్తిన వివాదాలు "గొట్టోర్పు ప్రశ్న" అని పిలవబడేది. డానిషు రాజ్యం స్థిరత్వాన్ని బెదిరించింది. డ్యూకు చార్లెసు ఫ్రెడరికు మైనారిటీ సమయంలో ష్లెస్విగు-హోలు‌స్టెయిను ప్రభుత్వ వ్యవహారాలను గ్రేటు నార్తర్ను యుద్ధంలో స్వీడను‌కు మద్దతు ఇచ్చిన మంత్రి జార్జి హెన్రిచు వాన్ గోర్ట్జు‌కు అప్పగించారు; ఆ యుద్ధం తరువాత డెన్మార్కు-నార్వే ష్లెస్విగు‌లోని డ్యూకు భూభాగాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. 1720 ఫ్రెడెరిక్సు‌బోర్గు ఒప్పందంతో హోలు‌స్టెయిను-గొట్టోర్పు స్వీడను స్వాధీనంలోకి వచ్చాయి. [3]
డ్యూకు చార్లెసు ఫ్రెడరికు రష్యాలో ష్లెస్విగు పునరుద్ధరణకు మద్దతు కోరాడు. 1725లో ఆయన చక్రవర్తి పీటరు ది గ్రేటు కుమార్తె, భవిష్యత్తు ఎంప్రెసు ఎలిజబెతు సోదరి అయిన రష్యను యువరాణి అన్నా పెట్రోవ్నాను వివాహం చేసుకున్నాడు. 1742లో పిల్లలు లేని ఎలిజబెతు తన మేనల్లుడు చార్లెసు పీటరు ఉల్రిచు (చార్లెసు ఫ్రెడరికు, అన్నా కుమారుడు)ను రష్యాలో తన వారసుడిగా నియమించింది. 1762లో ఆమె మరణం తరువాత ఈ హోల్‌స్టెయిన్ డ్యూక్ రష్యా 3వ పీటరుగా సింహాసనాన్ని అధిష్టించింది; డ్యూకలు హోల్‌స్టెయిను ఇప్పుడు రష్యా చక్రవర్తిచే వ్యక్తిగత యూనియను‌లో పాలించబడ్డాడు. [4] రష్యా వనరులు ఇప్పుడు తన వాదనలకు మద్దతు ఇవ్వడంతో పీటరు తన మంత్రి కాస్పరు వాన్ సాల్డెర్ను‌ను ష్లెసు‌విగు‌లోని తన పూర్వ డ్యూకలు భూభాగాన్ని తిరిగి పొందాలని, అలాగే యుద్ధ ముప్పులో హోలు‌స్టెయిను రాజ భాగాన్ని వదులుకోవాలని డిమాండు చేయడానికి డానిషు కోర్టుకు పంపాడు. [5]
చర్చలు
[మార్చు]పీటరు అధికారంలోకి వచ్చే సమయానికి రష్యా ఇప్పటికే ఏడు సంవత్సరాల యుద్ధం, మూడవ సిలేసియను యుద్ధ రంగంలో పోరాడుతోంది. కానీ ఆయన త్వరగా ప్రుస్సియాతో శాంతిని కుదుర్చుకున్నాడు. డెన్మార్కు-నార్వే మీద తన వాదనలను నొక్కి చెప్పడానికి దళాలను పోమెరేనియాలోకి నడిపించాడు. జోహను హార్టువిగు ఎర్నెస్టు వాన్ బెర్ను‌స్టోర్ఫు నేతృత్వంలోని డానిషు ప్రభుత్వం ష్లెసు‌విగు‌ను వదులుకోవడానికి నిరాకరించింది. రష్యను డానిషు దళాలు మెక్లెనుబర్గు‌లో ముఖాముఖి తలపడ్డాయి; కానీ 1762 జూలై 9న పోరాటం ప్రారంభం కావడానికి లేదా ఏదైనా ఒప్పందం కుదుర్చుకోవడానికి ముందు పీటరు‌ను ఆయన భార్య పడగొట్టింది. ఆమె రష్యాను ఎంప్రెసు 2వ కేథరీనుగా తన నియంత్రణలోకి తీసుకుంది. [6]
కేథరీను రష్యా వైఖరిని తిప్పికొట్టింది. తన భర్త అల్టిమేటంను ఉపసంహరించుకుంది. 1765 మార్చిన 11న డెన్మార్కు-నార్వేతో దురాక్రమణ రహిత ఒప్పందాన్ని కూడా కుదుర్చుకుంది. .[5] ఆమె డచీ ఆఫ్ హోలు‌స్టెయిను‌ను తన మైనరు కుమారుడు గ్రాండు డ్యూకు పాలు (తరువాత రష్యా చక్రవర్తి 1వ పాలు) బదిలీ చేసింది. తన ప్రతినిధి వాన్ సాల్డెర్ను‌ను తన డానిషు ప్రతిరూపం విదేశాంగ మంత్రి ఆండ్రియాసు పీటరు బెర్ను‌స్టోర్ఫు‌తో ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను వివాదానికి శాంతియుత పరిష్కారం కోసం చర్చలు జరపమని ఆదేశించింది. సంధానకర్తలు 1767లో తాత్కాలిక ఒప్పందానికి వచ్చారు. [4]
గ్రాండు డ్యూకు పాలు ష్లెస్విగు-హోలు‌స్టెయిను‌లో రోమనోవు హౌసు వాదనలను త్యజించి హోల్‌స్టెయిను‌లోని డ్యూకలు భూములను డెన్మార్కు-నార్వే రాజు 4వ క్రిస్టియను బదిలీ చేస్తాడు. తద్వారా హోల్‌స్టెయిను-గోటోర్పు డచీని ముగించాడు; ప్రతిగా, డెన్మార్కు రష్యాతో తన పొత్తును తిరిగి ధృవీకరిస్తుంది. గణనీయమైన నష్టపరిహారాన్ని చెల్లిస్తుంది. పాలు‌కు ఓల్డెనుబర్గు కౌంటీ, పవిత్ర రోమను సామ్రాజ్యంలోని ఇతర వారసత్వ ఓల్డెనుబర్గు భూముల మీదనియంత్రణను ఇస్తుంది. ఈ ఒప్పందాన్ని 1767లో కేథరీను అంగీకరించింది; ఆయన యుక్తవయస్సు వచ్చిన తర్వాత గ్రాండు డ్యూకు పాలు 1773 జూన్ 1న సెయింటు పీటర్సు‌బర్గు‌కు దక్షిణంగా ఉన్న జార్స్కోయి సెలోలోని రష్యను సామ్రాజ్య కుటుంబ నివాసంలో [4] డానిషు రాజు 7వ క్రిస్టియను కలిసి ఈ ఒప్పందాన్ని ఆమోదించాడు. [5] ఆగస్టు 12న రష్యా డెన్మార్కు స్వీడను‌కు వ్యతిరేకంగా మరో కూటమి ఒప్పందం మీద సంతకం చేశాయి. బేరం పూర్తయింది. [7]
ఫలితాలు
[మార్చు]
ఈ ప్రాదేశిక మార్పిడి ష్లెస్విగు, హోలు‌స్టెయిను డచీలను ఒకే సార్వభౌమాధికారి డానిషు రాజు కింద ఉంచింది. రెండు శతాబ్దాల క్రితం విభజన నుండి ఈ ప్రాంతాన్ని విభజించిన రాజకీయ, రాజవంశ సంఘర్షణలను ముగించింది. ష్లెస్విగు-హోల్‌స్టెయిను రాజకీయ ఏకీకరణ ఐడరు కెనాలు అభివృద్ధిని సాధ్యం చేసింది, దీని నిర్మాణం మరుసటి సంవత్సరం ప్రారంభమైంది.[8][9]
ఈ వ్యూహాత్మకంగా ముఖ్యమైన సరిహద్దు ప్రాంతంపై పూర్తి ప్రత్యక్ష నియంత్రణను స్థాపించడం డెన్మార్కు భౌగోళిక రాజకీయ స్థానాన్ని గణనీయంగా బలోపేతం చేసింది. డెన్మార్కు కేంద్రీకృత, ఏకీకృత రాజ్యానికి ఆవిర్భవించడానికి ఒక ప్రధాన అడుగుగా నిలిచింది. త్వరలోనే వచ్చిన కూటమి (సమకాలీనంగా "ఎటర్నలు అలయన్సు" (డానిషు: డెన్ ఎవిజు అలయన్సు) [4] అని పిలుస్తారు) డెన్మార్కు విదేశాంగ విధానాన్ని రష్యాతో ముడిపెట్టింది మరియు 1788–1789 థియేటరు వార్ 1808–09 డానో-స్వీడిషు యుద్ధంలో డానిషు-నార్వేజియను ప్రమేయానికి నేరుగా దారితీసింది. [7]
రష్యను వైపు, ఈ మార్పిడి కేథరీను డెన్మార్కు-నార్వేను శత్రువు నుండి మిత్రదేశంగా మార్చడానికి అనుమతించింది. బోర్బను ఫ్రాన్సు శక్తిని సమతుల్యం చేయడానికి నికితా ఇవనోవిచు పానిను ఉత్తర ఒప్పందాన్ని నిర్మించే విధానాన్ని మరింత ముందుకు తీసుకెళ్లింది; [4] బలమైన డెన్మార్కు కూడా స్వీడన్‌ను (బాల్టికు సముద్ర ప్రాంతంలో రష్యా ప్రధాన ప్రత్యర్థి) కలిగి ఉండటానికి సహాయపడుతుంది. 1774లో, గ్రాండ్ డ్యూక్ పాల్ (ఆయన తల్లి ప్రోద్బలంతో) మార్పిడి నుండి పొందిన జర్మనీ భూములను తన ముని మామ ఫ్రెడరిక్ ఆగస్ట్‌కు బదిలీ చేశాడు. 1777లో అవి కొత్తగా ప్రకటించబడిన ఓల్డెనుబర్గు డచీలో ఐక్యమయ్యాయి. 1810లో నెపోలియను ఫ్రెంచి సామ్రాజ్యం స్వాధీనం చేసుకునే వరకు ఓల్డెనుబర్గు డచీ రష్యను సామ్రాజ్యంతో అనుసంధానించబడి ఉంటుంది. [1]
ఇవికూడా చూడండి
[మార్చు]- మొదటి స్వీడిష్–నార్వేజియన్ యూనియన్
- కల్మార్ యూనియన్
- నార్వేజియన్ రాచరికం చరిత్ర
- నార్వే అంతర్యుద్ధం
- నార్వే ఏకీకరణ
- గ్రేట్ నార్తర్ను యుద్ధసమయంలో నార్వే
- స్వీడిషు–నార్వేజియను యుద్ధం
- గన్‌బోట్ యుద్ధం
- సిల్డా యుద్ధం
- పీటరు వెస్సెలు
- డెన్మార్కు - నార్వే - హోల్‌స్టెయిను సంస్కరణ
- నార్వేలో కాథలిక్ వ్యతిరేకత
- రాజ్యాంగ దినోత్సవం (నార్వే)
- టోరు‌స్టెన్సను యుద్ధం
- క్రిస్టియను‌షోం కోట
- ఉత్తర నార్వే జాయింటు రెస్క్యూ కోఆర్డినేషను సెంటరు
- నార్వేజియను ఎయిర్ అంబులెన్సూ
- నార్వేలో విమానయానం
- నార్వేలో ఎన్నికలు
- నార్వేజియను మున్సిపలు ఎన్నికలు
- దక్షిణ నార్వే జాయింటు రెస్క్యూ కోఆర్డినేషను సెంటరు
- నార్వేజియను సాయుధ దళాలు
- రాయలు ప్యాలెసు ఓస్లో
- బైగ్డోయ్ రాయల్ ఎస్టేట్
- అకేర్షసు కోట
- టోన్సుబర్గు కోట
- హాఫ్ర్స్‌ఫ్జోర్డు యుద్ధం
- స్టాంఫోర్డు బ్రిడ్జి యుద్ధం
- స్కాటిషు–నార్వేజియను యుద్ధం
- ఫుల్ఫోర్డు యుద్ధం
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Oldenburg (grand-duchy)". ఎన్‌సైక్లోపీడియా బ్రిటానికా (in ఇంగ్లీష్) (11th ed.). Cambridge University Press.
- ↑ 2.0 2.1 Bohn, Robert (2006). Geschichte Schleswig-Holsteins (in German). Munich: C.H. Beck. ISBN 978-3-406-50891-2. Retrieved 31 October 2016.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Frost, Robert I. (2000). The Northern Wars: War, State and Society in Northeastern Europe 1558–1721. Longman. ISBN 978-0-582-06429-4.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Ragsdale, Hugh; Ponomarev, V. N. (1993). Imperial Russian Foreign Policy. Cambridge University Press. pp. 56–58. ISBN 9780521442299. Retrieved 3 November 2016.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Christensen, Carsten Sander (2018). "Denmark–Russia Relations in the Years 1493–1924: Vikings, the Baltic Sea, Sweden, Poland–Lithuania, Royal Dynasties, Tsar Peter III, Naval Officers and Trade Companies". Studia Humanitatis (3). Retrieved 17 October 2022.
- ↑ Tytler Woodhouselee, Lord Alexander Fraser (1823). Elements of General History, Ancient and Modern. H. Hill. pp. 428–429. Retrieved 4 November 2016.
- ↑ 7.0 7.1 Bain, Robert Nisbet (1911). "Bernstorff, Andreas Peter, Count von". In Chisholm, Hugh (ed.). ఎన్‌సైక్లోపీడియా బ్రిటానికా (in ఇంగ్లీష్) (11th ed.). Cambridge University Press.
- ↑ "Geschichte des Eiderkanals". Canal-Verein e.V. (in German). Archived from the original on 16 July 2018.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Vernon-Harcourt, Leveson Francis (1896). Canals. Oxford: Clarendon Press. p. 571.
