Jump to content

జె. ఎస్. వర్మ

వికీపీడియా నుండి
జగదీష్ శరణ్ వర్మ
2011లో జస్టీస్ వర్మ
3వ ఛైర్మన్ జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్
In office
4 నవంబర్ 1999 – 17 జనవరి 2003
Appointed byకె.ఆర్.నారాయణన్
అంతకు ముందు వారుఎమ్.ఎన్. వెంకటాచలయ్య
తరువాత వారుఆదర్శ్ సేన్ ఆనంద్
27వ భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి
In office
25 మార్చి 1997 – 18 జనవరొ 1998
Appointed byశంకర్ దయాళ్ శర్మ
అంతకు ముందు వారుఎ.ఎం.అహ్మదీ
తరువాత వారుఎం.ఎం.పూంఛీ
న్యాయమూర్తి సుప్రీం కోర్టు
In office
3 జూన్ 1989 - 24 మార్చి 1997
Nominated byఆర్.ఎస్.పాఠక్
Appointed byఆర్.వెంకట్రామన్
వ్యక్తిగత వివరాలు
జననం18 జనవరొ 1933
సత్నా, సెంట్రల్ ప్రావిన్సస్ అండ్ బెరార్, బ్రిటిష్ ఇండియా
మరణం22 ఏప్రిల్ 2013 (వయసు 80)
గుర్‌గావ్, భారతదేశం
జాతీయతభారతీయుడు
జీవిత భాగస్వామిపుష్ప
సంతానం2
కళాశాలఅలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం
భారత రాష్ట్రపతి డాక్టర్ శంకర్ దయాళ్ శర్మ న్యూఢిల్లీలోని రాష్ట్రపతి భవన్ జరిగిన ప్రమాణ స్వీకార కార్యక్రమంలో భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా జస్టిస్ జగదీష్ శరణ్ వర్మతో ప్రమాణ స్వీకారం చేయించారు.

జగదీష్ శరణ్ వర్మ ( 1933 జనవరి 18- 2013 ఏప్రిల్ 22) 1997 మార్చి 25 నుండి 1998 జనవరి 18 వరకు భారతదేశ 27వ ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా పనిచేసిన భారతీయ న్యాయవేత్త. 1999 నుండి 2003 వరకు జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ ఛైర్మన్‌గా, 2012 ఢిల్లీ సామూహిక అత్యాచారం కేసు తరువాత క్రిమినల్ చట్టానికి సవరణలపై జస్టిస్ వర్మ కమిటీ నివేదికకు ఛైర్మన్‌గా పనిచేశాడు. ఇతడు భారతదేశ చరిత్రలో అత్యంత గౌరవనీయమైన ప్రధాన న్యాయమూర్తులు, ప్రముఖ న్యాయవాదులలో ఒకరిగా మిగిలిపోయాడు.[1]

ముఖ్యమైన తీర్పుల ద్వారా న్యాయపరమైన ఆవిష్కరణలకు ఇతడు ప్రసిద్ధి చెందాడు, ఇది ఆయనను భారతదేశంలో "న్యాయపరమైన క్రియాశీలునిగా" చేసింది.[2] ఇతని నిర్ణయాలు నిరంతర న్యాయము వంటి శక్తివంతమైన కొత్త న్యాయ సాధనాలను రూపొందించి, ప్రాథమిక హక్కుల రక్షణకు విస్తరించాయి.[3][4] న్యాయపరమైన క్రియాశీలత, ప్రాథమిక హక్కుల రక్షణతో పాటు, మహిళా సాధికారత, ప్రజా జీవితంలో నిజాయితీ, న్యాయ జవాబుదారీతనం, అలాగే సామాజిక న్యాయాన్ని పెంపొందించడంలో ఇతడు బలంగా నిమగ్నమై ఉన్నాడు.[5]

భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి హోదాలో ఇతడు భారత 10వ రాష్ట్రపతి కె. ఆర్. నారాయణన్తో ప్రమాణ స్వీకారం చేయించాడు.

ప్రారంభ జీవితం, విద్య, కుటుంబం

[మార్చు]

జగదీష్ శరణ్ వర్మ మధ్యప్రదేశ్ సత్నా పట్టణంలో ఒక కాయస్థ కుటుంబంలో జన్మించాడు. ఇతనికి ఆరుగురు సోదరులు, ముగ్గురు సోదరీమణులు ఉన్నారు. ఇతడు తన ప్రారంభ విద్యను సత్నాలోని వెంకట్ ఉన్నత పాఠశాల (ప్రభుత్వ. వెంకట్ హెచ్. ఎస్. ఎక్సలెన్స్ స్కూల్ నంబర్ 1, సత్నా)లో పూర్తి చేశాడు. తరువాత ప్రభుత్వ జూబ్లీ ఇంటర్‌కాలేజ్, లక్నోలో చదువుకున్నాడు. ఇతడు అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి బి. ఎస్సి., ఎల్. బి. పట్టాలను పొందాడు.[6]

ఇతనికి భార్య పుష్ప, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు.

హైకోర్టు

[మార్చు]

వర్మ 1955లో తన న్యాయ వృత్తిని ప్రారంభించి, 1959 ఆగస్టులో మధ్యప్రదేశ్ హైకోర్టు న్యాయవాదిగా చేరాడు.[7] 1972 జూన్‌లో ఇతడు అక్కడ న్యాయమూర్తిగా నియమితులయ్యాడు. మరుసటి సంవత్సరంలో, హత్యకు పాల్పడిన మైనర్ బాలుడిని పెద్దవారి కంటే ప్రత్యేక విధానాల కింద విచారించాలని వాదిస్తూ ఆయన ఒక తీర్పును ఇచ్చాడు. ఇది 1986లో జువెనైల్ జస్టిస్ యాక్ట్కు ఆధారం అయ్యింది.[8]

భారతదేశంలో అత్యవసర పరిస్థితి ప్రకటించిన తరువాత, జీవితం, స్వేచ్ఛ హక్కుల కంటే అత్యవసర పరిస్థితికి ప్రాధాన్యత ఉందని ప్రభుత్వ ప్రకటనను తిరస్కరించిన మొదటి న్యాయమూర్తులలో ఈయన ఒకడు.[9] హేబియస్ కార్పస్ పిటిషన్లను విచారించకుండా హైకోర్టులను సుప్రీంకోర్టు నిలిపివేసే ముందు, అంతర్గత భద్రతా నిర్వహణ చట్టం కింద అరెస్టయిన ఖైదీలను విడుదల చేసిన కొద్దిమంది హైకోర్టు న్యాయమూర్తులలో వర్మ ఒకడు.[10]

ఇతడు 1985 జూన్లో మధ్యప్రదేశ్ హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి అయ్యాడు. తరువాత 1986 సెప్టెంబరు నుండి 1989 జూన్లో సుప్రీంకోర్టుకు పదోన్నతి పొందే వరకు రాజస్థాన్ హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా కూడా పనిచేశాడు.[11] 1986 నుండి 1989 వరకు రెండుసార్లు రాజస్థాన్ గవర్నర్గా పనిచేశాడు.

సుప్రీం కోర్టు

[మార్చు]

1989 జూన్లో, ఇతడు భారత సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తిగా నియమితుడై, 1998 జనవరిలో భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి అయ్యాడు. సుప్రీంకోర్టులో ఉన్న సమయంలో, జస్టిస్ వర్మ అనేక ముఖ్యమైన తీర్పులు ఇచ్చాడు.[12] తన సుప్రీంకోర్టు పదవీకాలంలో, ఇతడు 149 తీర్పులను వెలువరించాడు. 639 బెంచ్లలో కూర్చున్నాడు.[13]

అత్యంత ముఖ్యమైన కేసులు

[మార్చు]
  • కుమారి శ్రీలేఖ విద్యార్థి మొదలైన వర్సెస్ యు. పి. రాష్ట్రం & ఇతరులు
  • కె. వీరస్వామి వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా
  • శ్రీమతి. నీలాబతి బెహెరా వర్సెస్ ఒరిస్సా రాష్ట్రం & ఇతరులు
  • రెండవ న్యాయమూర్తుల కేసు
  • ఎస్. ఆర్. బొమ్మై వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా
  • అయోధ్య తీర్పు
  • జమాత్-ఎ-ఇస్లామీ హింద్ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా
  • హిందుత్వ తీర్పు
  • విశాఖ తీర్పు
  • ఎ. ఎఫ్. ఎస్. పి. ఎ. తీర్పు
  • టి ఎన్ గోడవర్మన్ తిరుములక్పాద్ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా & ఇతరులు
  • పశువుల దాణా కుంభకోణం కేసు
  • చంద్రస్వామి విచారణ కేసు

న్యాయపరమైన జీవిత విలువల పునరుద్ధరణ

[మార్చు]

జస్టిస్ వర్మ "న్యాయ జీవిత విలువలను పునరుద్ఘాటించినందుకు" న్యాయవ్యవస్థ మనస్సాక్షికి సంరక్షకుడిగా గుర్తుండిపోతాడు. ఇది భారతదేశంలోని న్యాయవ్యవస్థకు నైతిక నియమావళిగా ఉంది, దీనిని ఇతడు ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా ఉన్నప్పుడు ప్రేరేపించాడు.[14] దీనిని 1999లో జరిగిన ప్రధాన న్యాయమూర్తుల సమావేశంలో భారత న్యాయవ్యవస్థ ఆమోదించింది.[15] దేశంలోని అన్ని హైకోర్టులు కూడా తమ పూర్తి కోర్టు సమావేశాలలో దీనిని ఆమోదించాయి. స్వాతంత్ర్యం, సమగ్రత, జవాబుదారీతనం, నిజాయితీ ఇంకా పారదర్శకత ప్రయోజనాల కోసం న్యాయవ్యవస్థను బంధించే తీర్మానాన్ని రూపొందించడం దీని లక్ష్యం.[16] "విలువల పునరుద్ధరణ" అనేది ఒక న్యాయమూర్తి నుండి ఆశించిన దాని వివరణాత్మక ప్రకటన (సమగ్ర ప్రకటన కాదు). తీర్మానానికి ముందు దేశంలోని అన్ని హైకోర్టులకు పంపిణీ చేయబడిన ముసాయిదా ప్రకటన, అందుకున్న సూచనల వెలుగులో తగిన విధంగా తిరిగి రూపొందించబడింది.

జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్

[మార్చు]

జస్టిస్ వర్మ జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ (NHRC) ఛైర్మన్‌గా 1999 నవంబరు 4 నుండి 2003 జనవరి 17 వరకు పనిచేశాడు.[17] 2002 గుజరాత్ హింస న్యాయం కోసం 'వేదికను ఏర్పాటు చేసినందుకు' ఇతడు ప్రసిద్ధి చెందాడు.[18] వంటి ప్రజలు, ఇతర కారణాల వల్ల దర్యాప్తుకు ఆటంకం కలుగుతోందని భావించిన తరువాత 2002 ఏప్రిల్ 1న జస్టిస్ వర్మ ఈ క్రింది ఐదు కేసులపై సిబిఐ దర్యాప్తుకు సిఫారసు చేశాడు. గోద్రా, గుల్బర్గ్ సొసైటీ, నరోడా పాటియా, బెస్ట్ బేకరీ, మెహసానాలోని సర్దార్‌పురా [18]

స్థానిక కోర్టు నిందితులను నిర్దోషులుగా ప్రకటించిన తరువాత జస్టిస్ వర్మ నేతృత్వంలోని జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ బెస్ట్ బేకరీ కేసుతో పాటు నాలుగు అదనపు కేసులను కూడా గుజరాత్ వెలుపల తిరిగి విచారించాలని కోరుతూ సుప్రీంకోర్టుకు పిటిషన్ దాఖలు చేసింది. అల్లర్ల సమయంలో గుజరాత్ ప్రభుత్వాన్ని జస్టిస్ వర్మ తీవ్రంగా నిందించాడు. నరేంద్ర మోడీకి వీసా నిరాకరించినప్పుడు అమెరికా మానవ హక్కుల కమిషన్ నివేదికను ఉటంకించింది. 2002 మే 31న ఎన్ హెచ్ ఆర్ సి నివేదిక ఇలా పేర్కొందిః

“ "గోద్రా రైలు దహనం సంఘటనతో ప్రారంభమై, గుజరాత్‌లో రెండు నెలలకు పైగా రాష్ట్రాన్ని కుదిపేసిన హింసతో కొనసాగిన విషాద సంఘటనలు దేశాన్ని చాలా బాధపెట్టాయి. రాష్ట్ర ప్రజల జీవిత హక్కులు, స్వేచ్ఛ, సమానత్వం, గౌరవాన్ని నిరంతరం ఉల్లంఘించడాన్ని నియంత్రించడంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సమగ్రంగా విఫలమైందన్న ఈ కమిషన్ అభిప్రాయంలో ఎటువంటి సందేహం లేదు. గాయాలను నయం చేయడం, శాంతి సామరస్యాల భవిష్యత్తును చూడటం చాలా అవసరం. కానీ ఈ ఉన్నత లక్ష్యాల సాధన న్యాయం, రిపబ్లిక్ రాజ్యాంగపు విలువలను సమర్థించడం మీద ఆధారపడి ఉండాలి. అందుకే మానవ హక్కులను ఉల్లంఘించేవారిని చట్టంలోకి తీసుకురావడానికి తీసుకోవలసిన చర్యలు నిజంగా ప్రాథమిక ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉన్నాయి". ”

వాజ్‌పాయి కి లేఖ

[మార్చు]

జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ ఛైర్మన్‌గా, వర్మ అప్పటి ప్రధాని అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి ఐదు పేజీల లేఖ వ్రాశాడు. దీనిలో 2002లో రాష్ట్రంలో జరిగిన హింసలో గుజరాత్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ పాత్రను ఇతడు ఎండగట్టాడు. నానావతి-మెహతా కమిషన్ విశ్వసనీయతను ప్రశ్నించాడు.[19] 2008లో ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో వర్మ ఈ లేఖపై వాజ్‌పాయి ప్రతిస్పందనను విమర్శించాడు.  

ఎన్ హెచ్ ఆర్ సి నివేదిక, సహాయక శిబిరాల సందర్శన

[మార్చు]

వర్మ పేర్కొన్నట్లుగా, 2002 గుజరాత్ హింసపై ఎన్హెచ్ఆర్సి నివేదిక వివక్షను సూచించే రెండు సమస్యలను పేర్కొంది. సబర్మతి ఎక్స్ప్‌ప్రెస్‌పై జరిగిన దాడిలో మరణించిన వారి కుటుంబాలకు 2 లక్షల రూపాయల రివార్డును ప్రకటించగా, అల్లర్ల బాధితులకు 1 లక్ష రూపాయల రివార్డు కూడా ప్రకటించారు. రెండవది, పోటా సబర్మతి ఎక్స్ప్‌ప్రెస్‌ సంఘటనకు వర్తింపజేయబడింది, కానీ అల్లర్లకు కాదు.  

పదవీ విరమణ తరువాత ప్రజా సేవ

[మార్చు]

సమాచార హక్కు

[మార్చు]

జస్టిస్ వర్మ సమాచార హక్కు పట్ల బలమైన నమ్మకం కలిగి ఉన్నాడు. మానవ హక్కుల సార్వత్రిక ప్రకటన ఆమోదించిన 52వ వార్షికోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని, జస్టిస్ వర్మ ఇలా అన్నాడు:

"ప్రజాస్వామ్యంలో, సమాచార హక్కు ఉన్నప్పుడే ప్రభుత్వాలలో భాగస్వామ్య పాత్రను గ్రహించవచ్చు, తద్వారా ప్రజలు సమాచారం ఎంపిక చేసుకోవచ్చు"[20]

.

జస్టిస్ వర్మ న్యాయవ్యవస్థను కూడా సమాచార హక్కు చట్టం 2005 పరిధిలోకి తీసుకురావాలని బహిరంగంగా పేర్కొన్నాడు:

"ప్రజల దృష్టిలో పారదర్శకత, జవాబుదారీతనం ఉండేలా, న్యాయవ్యవస్థను వార్తా హక్కు చట్టం పరిధిలోకి తీసుకురావాలి అని నేను గట్టిగా భావిస్తున్నాను".[21]

సమాచార హక్కు చట్టం, 2005 కోసం ఉద్యమంలో, దాని అమలులో పాల్గొన్న ప్రముఖ వ్యక్తులలో జస్టిస్ వర్మ ఒకరు.

జస్టిస్ వర్మ కమిటీ

[మార్చు]

ఢిల్లీలో 2012 సామూహిక అత్యాచారం తరువాత, అత్యాచార నిరోధక చట్టాన్ని సంస్కరించి, ఉత్తేజపరిచే బాధ్యత కలిగిన ముగ్గురు సభ్యుల కమిషన్కు జస్టిస్ వర్మ చైర్‌పర్సన్‌గా నియమితుడైనాడు. ఇతని కమిటీలో మాజీ సొలిసిటర్ జనరల్ గోపాల్ సుబ్రమణ్యం, జస్టిస్ లీలా సేథ్ సభ్యులు. యువ న్యాయవాదులు, న్యాయ విద్యార్థులు, విద్యావేత్తలతో కూడిన బృందం ఈ కమిటీకి సహాయం చేసింది. కమిటీ న్యాయవాది అభిషేక్ తివారీ, అడ్వకేట్ నివేదిక తయారీకి మొత్తం బాధ్యత వహించాడు. తల్హా అబ్దుల్ రెహమాన్, ప్రొఫెసర్ మృణాల్ సతీష్, శ్వేతశ్రీ మజుందార్, సౌమ్య సక్సేనా, ప్రీతికా మాథుర్, సిద్ధార్థ్ పీటర్ డి సౌజా, అనుభా కుమార్, అపూర్వ్ కురుప్, దేవాన్ష్ మొహ్తా, జిగార్ పటేల్, నిఖిల్ మెహ్రా, నిషిత్ అగర్వాల్, శ్యామ్ నందన్, నిత్యేష్ నటరాజ్, సల్మాన్ హష్మిలు ఇతడికి సహాయం చేశారు.

కమిటీ తన ఆదేశాన్ని విస్తృతంగా వివరిస్తూ బహుళ విభాగ విధానాన్ని అవలంబించింది. ఈ నివేదిక అన్ని స్థాయిలలో లైంగిక నేరాలతో పాటు మానవ గౌరవానికి భంగం కలిగించే లైంగిక భావాలతో కూడిన అన్ని నేరాల నివారణకు, శిక్షకు అవసరమైన చర్యలతో వ్యవహరిస్తుంది. దీని ఆధారంగా మహిళలపై లైంగిక వేధింపుల సమస్య సామాజిక నిబంధనలు, విలువల ప్రధాన అంశంగా ఉంది. ఈ నివేదిక భారతదేశంలో లింగ న్యాయం నిర్మాణానికి, వివిధ అడ్డంకులకు సంబంధించింది. భారత రాజ్యాంగంలో అందరికీ సమానత్వం అనే హామీని సాధించడంపై కమిటీ విధానం స్థాపించబడింది.

29 రోజుల్లో పూర్తయిన 630 పేజీల సమగ్ర నివేదిక, జాతీయంగా ఇంకా అంతర్జాతీయంగా ప్రశంసించబడింది.[22] ఇది చివరికి క్రిమినల్ లా (సవరణ చట్టం, 2013) ఆమోదించడానికి దారితీసింది. ఈ చట్టం కమిటీ యొక్క పనిని, సిఫార్సులను తగినంతగా పరిగణించనందున విమర్శకు గురి అయ్యింది.[23]

వారసత్వం.

[మార్చు]

జస్టిస్ వర్మను చట్టపరమైన ఆవిష్కరణలు, మహిళా సాధికారత, న్యాయవ్యవస్థ, ప్రభుత్వ జవాబుదారీతనం, ప్రజాజీవితంలో నిజాయితీ, సామాజిక న్యాయం, లౌకికవాదం పట్ల దృఢమైన నిబద్ధతకు గుర్తు పెట్టుకుంటారు. పశ్చిమ బెంగాల్ నేషనల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ జ్యుడిషియల్ సైన్సెస్ తాజా న్యాయ పట్టభద్రులతో ఇతడు స్నాతకోత్సవ ప్రసంగం చేస్తూ, "మీలో ప్రతి ఒక్కరూ 'జాతీయ స్వభావంలో స్వచ్ఛమైన రుతుపవనాల' కోసం అవసరమైన 'వర్షం' చేయడానికి ఏకం చేయగల 'చిన్న చుక్క' ఎండిపోయిన క్షేత్రాన్ని పునరుద్ధరించడానికి".[24]

ఇతని వారసత్వాన్ని జస్టిస్ వర్మ ఫౌండేషన్ కొనసాగిస్తోంది, దీని లక్ష్యం "చట్టాన్ని అత్యంత అవసరమైన వారికి స్నేహంగా మార్చడం". ఇది హైకోర్టులు, సుప్రీంకోర్టులో అత్యంత అవసరమైన వారికి నాణ్యమైన ప్రో బోనో ప్రాతినిధ్యాన్ని అందించడంపై దృష్టి పెడుతుంది. అవసరమైన ఖాతాదారులతో న్యాయవాదులను సరిపోల్చడానికి ఫెసిలిటేటర్గా వ్యవహరించడం ద్వారా ఇది జరుగుతుంది.[25]

మరణం.

[మార్చు]

వర్మ తన 80వ ఏట గుర్గావ్ మేదాంత ఆసుపత్రిలో 2013 ఏప్రిల్ 22న బహుళ అవయవ వైఫల్యంతో మరణించాడు. ఇతనికి భార్య, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు.[26][27]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "The Last Word - The Last Word: Remembering Justice JS Verma". YouTube. 2013-04-23. Archived from the original on 2013-10-18. Retrieved 2014-01-23.
  2. ↑ "Justice Verma, the face of judicial activism, dies of multiple organ failure". Indian Express. 2013-04-23. Retrieved 2014-01-23.
  3. ↑ "A brave judge". Indian Express. 2013-04-25. Retrieved 2014-01-23.
  4. ↑ "Vishaka & Ors vs State Of Rajasthan & Ors on 13 August, 1997". Indiankanoon.org. Archived from the original on 5 June 2012. Retrieved 2014-01-23.
  5. ↑ Karuna Nundy (2013-04-25). "Legacy of change through justice". The Hindu. Retrieved 2014-01-23.
  6. ↑ "Judges Biography:Jagdish Sharan Verma". Supreme Court of India. Archived from the original on 28 May 2013. Retrieved 23 April 2013.
  7. ↑ "Justice J S Verma sworn in as Chief Justice of India". Rediff.com. 26 March 1997. Retrieved 29 October 2018.
  8. ↑ Livemint (2013-04-23). "Justice J.S. Verma: A Life in Judgements". Livemint. Retrieved 2014-01-23.
  9. ↑ MANOJ MITTA (March 15, 1996). "The Court has grown stronger in keeping with the need of the times: Justice J.S. Verma". India Today (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-12-05.
  10. ↑ "Justice J.S. Verma has sought to make the judiciary stronger and more accountable : Cover Story - India Today". Indiatoday.intoday.in. 1996-03-15. Retrieved 2014-01-23.
  11. ↑ "Former Chief Justices". Rajasthan High Court. Retrieved 23 April 2013.
  12. ↑ "Landmark Judgements". Outlookindia.com. Retrieved 2014-01-23.
  13. ↑ "J.S. Verma". Supreme Court Observer (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-09-30.
  14. ↑ http://www.indianexpress.com/news/the-judiciary-s-conscience-keeper/1106212/ Archived 24 ఏప్రిల్ 2013 at the Wayback Machine
  15. ↑ "Annexure C | Department of Justice". 2013-09-27. Archived from the original on 27 September 2013. Retrieved 2019-12-05.
  16. ↑ INDIA, Author NNLRJ (2009-11-11). "Restatement of Values of Judicial Life (1999) – CODE OF JUDICIAL ETHICS". LAW RESOURCE INDIA (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-12-05. {{cite web}}: |first= has generic name (help)
  17. ↑ "Former & Present Chairperson and Members". NHRC. Archived from the original on 6 March 2013. Retrieved 30 March 2013.
  18. ↑ 18.0 18.1 http://www.indianexpress.com/news/as-nhrc-head-justice-verma-set-the-stage-for-justice-in-2002-riots/1106909/ Archived 29 జూన్ 2013 at the Wayback Machine
  19. ↑ "Vajpayee was warned of CM's riot role". Hindustan Times. 17 September 2011. Retrieved 16 October 2016.
  20. ↑ "Information is an obligation: Verma". www.burmalibrary.org. Retrieved 2019-12-05.
  21. ↑ "Judiciary should be brought under RTI". www.rediff.com. Retrieved 2019-12-05.
  22. ↑ "Report of the Committee on Amendments to Criminal Law" (PDF). prsindia.org. Archived from the original (PDF) on 9 September 2019. Retrieved 6 August 2019.
  23. ↑ "Justice J.S. Verma passes away". The Hindu. 22 April 2013. Retrieved 23 April 2013.
  24. ↑ (1 January 2009). "CONVOCATION ADDRESS".[permanent dead link]
  25. ↑ "Justice Verma Foundation". Archived from the original on 18 January 2016. Retrieved 6 March 2015.
  26. ↑ "India's anti-rape law judge JS Verma dies". BBC News. 23 April 2013. Retrieved 23 April 2013.
  27. ↑ "Justice JS Verma dies". The Times of India. 22 April 2013. Archived from the original on 25 April 2013. Retrieved 23 April 2013.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=జె._ఎస్._వర్మ&oldid=4505199" నుండి వెలికితీశారు