Jump to content

డెన్మార్కు–నార్వే

వికీపీడియా నుండి
Denmark–Norway

(Danish and Norwegian: Danmark–Norge)
1537–1814
నినాదం: Regna firmat pietas
("Piety strengthens the realms")[1]
Used from 1588–1648
గీతం: Kong Christian stod ved højen mast
"King Christian stood by the lofty mast"
Used from 1780–1814[2]
Map of Denmark–Norway, సుమారు 1780
Map of Denmark–Norway, సుమారు 1780
స్థాయి
రాజధానిCopenhagen[4]
సామాన్య భాషలుOfficial:
Danish, German, Renaissance Latin
Also spoken: Norwegian, Icelandic, Faroese, Sami languages, Greenlandic, North Frisian
మతం
Lutheran
ప్రభుత్వంMonarchy
King 
• 1537–1559
Christian III (first)
• 1588–1648
Christian IV (longest)
• 1648–1670
Frederick III
• 1808–1814a
Frederick VI (last)
శాసనవ్యవస్థ
చారిత్రిక కాలంEarly modern Europe
• Gustav Vasa elected
    King of Sweden

6 June 1523
• Kalmar Union collapsed
1537
• Norwegian riksråd
    abolished

1537
13 August 1645
26 February 1658
• Danish rigsråd
    abolished

14 October 1660
• Lex Regia confirms
    absolutism

14 November 1665
14 January 1814
September 1814 – June 1815
విస్తీర్ణం
18002,655,567 కి.మీ2 (1,025,320 చ. మై.)
జనాభా
• 1645b
1,315,000
• 1801c
1,859,000
ద్రవ్యం
Preceded by
Succeeded by
Kalmar Union
Danish Unitary State
Sweden–Norway
Norway
County of Larvik (1814–1817)[6]
Today part of
  • a: Frederick VI was regent for his father, so ruled as de facto king from 14 April 1784; he continued to rule Denmark after the Treaty of Kiel until his death on 3 December 1839.
  • b: Estimated 825,000 in Denmark, 440,000 in Norway and 50,000 in Iceland[7]
  • c: 929,000 in Denmark, 883,000 in Norway and 47,000 in Iceland[8]

డెన్మార్కు–నార్వే (డానిషు, నార్వేజియన్: డాన్మార్కు–నార్జ్) అనేది 16 నుండి 19వ శతాబ్దాల వరకు ఉన్న బహుళ-జాతీయ, బహుభాషా రియలు యూనియన్‌ను పేర్కొనడానికి ఉపయోగించిన ఒక పదం. ఇందులో డెన్మార్కు రాజ్యం, నార్వే రాజ్యం (అప్పటి నార్వేజియన్ విదేశీ ఆస్తులు: ఫారో దీవులు, ఐస్లాండ్, గ్రీన్‌లాండ్, ఇతర ఆస్తులతో సహా), డచీ ఆఫ్ ష్లెస్విగు డచీ ఆఫ్ హోలు‌స్టెయిన్ ఉన్నాయి. ఈ రాజ్యంలో మూడు చారిత్రక ప్రజల మీద సార్వభౌమత్వాన్ని కూడా క్లెయిం చేసింది: ఫ్రిసియన్లు, గ్యూట్సు, వెండ్సు. డెన్మార్కు–నార్వేలో డానిషు గోల్డు కోస్టు, డానిషు ఇండియా (నికోబారు దీవులు, సెరంపూరు, తరంగంబడి, డానిషు వెస్టిండీసు అనే అనేక కాలనీలు ఉన్నాయి. ఈ యూనియను‌ను డానో-నార్వేజియన్ రాజ్యం (డెట్ డాన్స్క్-నోర్స్కే రిగే), ట్విన్ రియల్మ్సు (ట్విల్లింగెరిగెర్నే) లేదా ఓల్డెన్‌బర్గ్ రాచరికం (ఓల్డెన్‌బర్గ్-మోనార్కీటు) అని కూడా పిలుస్తారు. [9]

ఈ రాజ్యంలో నివసించేవారు ప్రధానంగా డేన్స్, నార్వేజియన్లు, జర్మన్లు, నార్వేజియన్ విదేశీప్రజలలో ఫారోస్, ఐస్లాండర్లు, ఇన్యూట్ కూడా ఉన్నారు. ఉత్తర నార్వేలో సామీ మైనారిటీ, అలాగే ఇతర స్వదేశీ ప్రజలు కూడా ఉన్నారు. డెన్మార్కు-నార్వేలోని ప్రధాన నగరాలు కోపెన్‌హాగన్, క్రిస్టియానియా (ఓస్లో), ఆల్టోనా, బెర్గెను, ట్రోండు‌హీం ఉన్నాయి. ప్రాథమిక అధికారిక భాషలలో డానిషు, జర్మనీ, కానీ నార్వేజియన్, ఐస్లాండికు, ఫారోస్, సామి, గ్రీన్‌లాండిక్ కూడా (స్థానికంగా మాట్లాడేవారు) ఉన్నాయి. [10][11]

1380లో డెన్మార్కు‌కు చెందిన రెండవ ఓలాఫు తల్లి 1వ మార్గరెటుని వివాహం చేసుకున్న తన తండ్రి నార్వేకు చెందిన 6వ హాకాను మరణం తర్వాత 4వ ఓలాఫు అనే బిరుదుతో నార్వే రాజ్యాన్ని వారసత్వంగా పొందాడు. 1వ మార్గరెటు 1387లో ఆమె కొడుకు మరణం నుండి 1412లో ఆమె మరణం వరకు నార్వేను పాలించింది. డెన్మార్కు, నార్వే, స్వీడన్ 1397లో కల్మారు యూనియను‌ను స్థాపించి ఏర్పాటు చేశాయి. 1523లో స్వీడన్ నిష్క్రమణ తర్వాత యూనియను ప్రభావవంతంగా రద్దు చేయబడింది. 1536/1537 నుండి, డెన్మార్కు, నార్వే ఒక వ్యక్తిగత యూనియను‌ను ఏర్పరచుకున్నాయి. అది చివరికి 1660లో ఆధునిక చరిత్రకారులు డెన్మార్కు-నార్వే అని పిలిచే సమగ్ర రాజ్యంగా అభివృద్ధి చెందింది. ఆ సమయంలో దీనిని కొన్నిసార్లు "జంట రాజ్యాలు" అని పిలుస్తారు. 1660కి ముందు డెన్మార్కు-నార్వే డి జ్యూరు ఒక రాజ్యాంగబద్ధమైన ఎన్నికైన రాచరికం దీనిలో రాజు అధికారం కొంతవరకు పరిమితం చేయబడింది; ఆ సంవత్సరంలో ఇది ఐరోపాలో అత్యంత కఠినమైన సంపూర్ణ రాచరికాలలో ఒకటిగా మారింది.

డానో-నార్వేజియన్ యూనియన్ 1814 వరకు కొనసాగింది. [12] కీల్ ఒప్పందం నార్వే (ఫారో దీవులు, ఐస్లాండ్ గ్రీన్‌లాండ్ మినహా) స్వీడన్‌కు అప్పగించాలని నిర్ణయించింది. అయితే ఈ ఒప్పందాన్ని నార్వే గుర్తించలేదు. ఇది 1814 స్వీడిష్-నార్వేజియన్ యుద్ధంతో ప్రయత్నాన్ని ప్రతిఘటించింది. ఆ తర్వాత నార్వే 1905 వరకు స్వీడన్‌తో చాలా పేలవమైన ఉన్న వ్యక్తిగత యూనియను‌లోకి ప్రవేశించింది. ఆ యూనియన్ శాంతియుతంగా రద్దు చేయబడింది.

వినియోగం - పరిధి

[మార్చు]

డానిషు రాజధాని కోపెను‌హాగను నుండి రాజకీయ ఆర్థిక శక్తి ఉద్భవించినందున "డెన్మార్కు రాజ్యం" అనే పదాన్ని కొన్నిసార్లు ఈ కాలంలో రెండు దేశాలను చేర్చడానికి తప్పుగా ఉపయోగిస్తారు. ఈ పదం 1460లో ఉన్నట్లుగానే ఓల్డెను‌బర్గ్‌ల "రాజ భూభాగాలను" కూడా కవరు చేస్తుంది. కానీ ష్లెస్విగు, హోలు‌స్టెయిను "డ్యూకలు భూభాగాలు" మినహాయించబడ్డాయి. పరిపాలన డానిషు, జర్మనీ అనే రెండు అధికారిక భాషలను ఉపయోగించింది. అనేక శతాబ్దాలుగా డానిషు ఛాన్సలరీ (డానిషు: డాన్స్కే కాన్సెల్లి) జర్మనీ ఛాన్సలరీ (డానిషు: టైస్కే కాన్సెల్లి) రెండూ ఉన్నాయి. [13][14]

"డెన్మార్క్-నార్వే" అనే పదం యూనియను చారిత్రక, చట్టపరమైన మూలాలను ప్రతిబింబిస్తుంది. ఇది ఓల్డెను‌బర్గ్ రాజవంశం, అధికారిక బిరుదు నుండి స్వీకరించబడింది. రాజులు ఎల్లప్పుడూ "డెన్మార్కు, నార్వే రాజు, వెండ్సు, గోత్సు" (కోంగే ఆఫ్ డాన్మార్కు, నార్గే, డి వెండర్సు గోథర్సు) శైలిని ఉపయోగించారు. డెన్మార్కు, నార్వేలను కొన్నిసార్లు డెన్మార్కు-నార్వే, "ట్విను రియల్మ్సు" (ట్విల్లింగెరిగెర్నే) అని పిలుస్తారు. ఇవి ప్రత్యేక చట్టపరమైన సంకేతాలు, కరెన్సీలను కలిగి ఉన్నాయి. ఎక్కువగా ప్రత్యేక పాలక సంస్థలను కలిగి ఉన్నాయి. 1660లో నిరంకుశత్వం ప్రవేశపెట్టిన తరువాత ప్రభుత్వ కేంద్రీకరణ అంటే కోపెను‌హాగన్‌లో సంస్థల కేంద్రీకరణ. నార్వేలోని అనేక ప్రాంతాలలో కేంద్రీకరణకు మద్దతు లభించింది. ఇక్కడ ట్రాండెలాగు‌ను నియంత్రించడానికి స్వీడన్ చేసిన రెండు సంవత్సరాల ప్రయత్నం బలమైన స్థానిక ప్రతిఘటనను ఎదుర్కొంది. ఫలితంగా స్వీడన్లు పూర్తిగా విఫలమయ్యారు. ప్రావిన్సు వినాశనానికి గురైంది. ఇది రాజధాని కోపెను‌హాగను‌తో సన్నిహిత సంబంధాల ద్వారా నార్వే భవిష్యత్తు కోసం సైనికపరంగా తనను తాను మరింతగా బలపరచుకోవడానికి దారితీసింది.

కాలనీలు

[మార్చు]

డెన్మార్కు-నార్వే కాలం అంతా ఇది నిరంతరం వివిధ విదేశీ భూభాగాలపై ఆధిపత్యాన్ని కలిగి ఉంది. తొలినాళ్లలో దీని అర్థం ఉత్తర ఐరోపా, ఉత్తర అమెరికాలోని ప్రాంతాలు, ఉదాహరణకు ఎస్టోనియా, నార్వేజియన్ గ్రీన్‌ల్యాండ్, ఫారో దీవులు, ఐస్లాండ్ ఆస్తులు.

17వ శతాబ్దం నుండి రాజ్యాలు ఆఫ్రికా, కరేబియన్, భారతదేశంలో కాలనీలను స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. దాని ఎత్తులో సామ్రాజ్యం దాదాపు 2,655,564.76 కిమీ2 (1,025,319 చదరపు మైళ్ళు), [గమనిక 1] 1814లో యూనియను రద్దు తర్వాత అన్ని విదేశీ భూభాగాలు డెన్మార్కు‌లో భాగమయ్యాయి.

భారతదేశం

[మార్చు]

డెన్మార్కు-నార్వే 17వ శతాబ్దం నుండి 19వ శతాబ్దాల వరకు భారతదేశం చుట్టూ ఉన్న వివిధ ప్రాంతాలలో అనేక కాలనీలను నిర్వహించింది. కాలనీలలో ట్రాన్క్వెబారు, సెరాంపూరు పట్టణం ఉన్నాయి. డెన్మార్కు నియంత్రణలో ఉన్న చివరి స్థావరాలను 1845లో యునైటెడు కింగ్‌డంకు విక్రయించారు. నికోబారు దీవులలోని హక్కులను 1869లో విక్రయించారు.

కరేబియన్

[మార్చు]

వర్జిన్ దీవుల కేంద్రీకృతమై, డెన్మార్క్–నార్వే డానిష్ వెస్టు ఇండీసు‌ను స్థాపించింది. ఈ కాలనీ 1917లో యునైటెడు స్టేట్సు‌కు విక్రయించబడే వరకు డెన్మార్క్‌లో ఆధీనంలో ఎక్కువ కాలం ఉన్న కాలనీలలో ఒకటి. ఇది యుఎస్ వర్జిన్ దీవులుగా మారింది.

పశ్చిమ ఆఫ్రికా

[మార్చు]

పశ్చిమ ఆఫ్రికాలోని గోల్డు కోస్టు ప్రాంతంలో డెన్మార్క్–నార్వే కూడా కాలక్రమేణా వివిధ కాలనీలు, కోటల మీద నియంత్రణను కలిగి ఉంది. మిగిలిన చివరి కోటలను 1850లో డెన్మార్క్ యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్‌కు విక్రయించింది.

చరిత్ర

[మార్చు]

యూనియన్ మూలాలు

[మార్చు]
నార్డిక్ దేశాల ప్రారంభ పటం అయిన కార్టా మెరీనా, కల్మార్ యూనియన్ చివరిలో డెన్మార్క్-నార్వే ప్రారంభంలో తయారు చేయబడింది

డెన్మార్క్, నార్వే, స్వీడన్ అనే మూడు రాజ్యాలు 1397లో కల్మారు యూనియను‌లో ఐక్యమయ్యాయి. స్వీడన్ ఈ యూనియను నుండి విడిపోయి అనేకసార్లు దానిలోకి తిరిగి ప్రవేశించింది. 1521 వరకు స్వీడన్ చివరకు యూనియన్ నుండి నిష్క్రమించి, డెన్మార్క్-నార్వే (ఉత్తర అట్లాంటిక్‌లోని విదేశీ ఆస్తులు, ఆధునిక ఎస్టోనియాలోని సారెమా ద్వీపంతో సహా)ను విడిచిపెట్టింది. కౌంట్ ఫ్యూడ్ సమయంలో ప్రొటెస్టంటు ఓల్డెను‌బర్గ్ రాజు 3వ క్రిస్టియను, కాథలికు రాజు 2వ క్రిస్టియను మధ్య డానిషు కిరీటం పోటీ పడిన సమయంలో సాపేక్షంగా కాథలికు రాజ్యమైన నార్వే కూడా 1530లలో యూనియను నుండి నిష్క్రమించాలని కోరుకుంది. కానీ డెన్మార్కు ఉన్నతమైన సైనిక శక్తి కారణంగా అలా చేయలేకపోయింది. 1537లో డెన్మార్కు నార్వే మీద దాడి చేసి, దానిని స్వాధీనం చేసుకుంది. అలా చేయడం ద్వారా,3వ క్రిస్టియను కల్మారు యూనియను సమయంలో నార్వేకు ఉన్న సమాన హోదాను తొలగించి బదులుగా నార్వేను డానిషు తోలుబొమ్మ రాజ్యంగా మార్చాడు. [9]

బాల్టిక్ ఆశయాలు

[మార్చు]
ఒరెసుండు‌ను పట్టించుకోని హెల్సింగు‌బోర్గు నగరం గుండా వెళుతున్న ఓడలను చిత్రీకరించే కళాకృతి

బాల్టికు సముద్రం ఐరోపాలో అత్యంత లాభదాయకమైన వాణిజ్య ప్రదేశాలలో ఒకటి. జర్మనీ హాన్సియాటికు లీగు ఈ ప్రాంతంలో ఆధిపత్య పార్టీగా ఉండేది. కానీ లీగు నెమ్మదిగా పతనం డెన్మార్కు-నార్వే ఈ ప్రాంతంలో తమ నియంత్రణను అమలు చేయడం ప్రారంభించడానికి అనుమతించింది. డెన్మార్కు-నార్వేకు శక్తివంతమైన నావికాదళం ఉంది. ఒరెసుండు మీద వారి నియంత్రణతో సౌండు టోల్సును అమలు చేయగలిగారు. ఇది ప్రయాణిస్తున్న ఓడల మీద పన్ను. ఈ టోలు‌లు డెన్మార్కు-నార్వే రాజ్య ఆదాయంలో మూడింట రెండు వంతులు 4వ క్రిస్టియను వంటి రాజులు చాలా ధనవంతులు కావడానికి వీలు కల్పించింది.

డెన్మార్కు-నార్వే కూడా తూర్పు బాల్టికు సముద్రంలోకి విస్తరించడానికి ప్రయత్నించింది. వారు ఒక ప్రధాన వాణిజ్య స్థావరంగా ఉన్న గోట్లాండు ద్వీపాన్ని నియంత్రించారు, తన సంపదను ఉపయోగించి, రాజు 2వ ఫ్రెడరికు 1560లో ఓసెలు ద్వీపాన్ని కొనుగోలు చేశాడు.[9] డెన్మార్కు-నార్వే వారి ఆధిపత్యాన్ని తీవ్రంగా కాపాడుకున్నాడు. బాల్టికు‌లోని కొత్త పోటీదారులను నాశనం చేశాడు. 1571లో పోలాండు-లిథువేనియా నావికాదళాన్ని నిర్మించడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు. డానిషు-నార్వేజియను నౌకాదళం హెలు యుద్ధంలో పోలిషు నౌకాదళంలో ఎక్కువ భాగాన్ని నాశనం చేసింది. లేదా స్వాధీనం చేసుకుంది.

ఉత్తర ఏడు సంవత్సరాల యుద్ధం

[మార్చు]

కౌంటు ఫ్యూడు‌లో స్వీడిషు సహాయం మీద ఆధారపడిన 3వ క్రిస్టియను తన పాలన అంతటా స్వీడను‌తో శాంతియుత సంబంధాలను కొనసాగించాడు. అయితే 2వ ఫ్రెడరికు స్వీడన్ల పట్ల చాలా ప్రతికూలంగా ఉన్నాడు.

యుద్ధంలో మరో ప్రధాన అంశం లివోనియాలో స్వీడన్ లక్ష్యాలు. బాల్టికు సముద్రాన్ని నియంత్రించడంలో ఇది చాలా ముఖ్యమైనది కాబట్టి, డెన్మార్కు, స్వీడన్ రెండూ గతంలో హన్సియాటికు ప్రాంతాన్ని నియంత్రించడానికి ప్రయత్నించాయి. డెన్మార్కు ఓసెలు‌ను కొనుగోలు చేసినప్పుడు రాజు 2వ ఫ్రెడరికు సోదరుడు డ్యూకు మాగ్నసు‌కు ద్వీపం మీద నియంత్రణ లభించింది. మాగ్నసు తనను తాను ఎస్టోనియా రాజుగా చెప్పుకోవడానికి ప్రయత్నించాడు. కానీ రష్యను సైన్యం ఆయనను తరిమికొట్టింది. రష్యన్లకు భయపడిన ఎస్టోనియన్లు రక్షణ కోసం స్వీడన్ రాజు 14 వ ఎరికు సంప్రదించారు. స్వీడన్ తర్వాత ఎస్టోనియాను స్వాధీనం చేసుకుంది. ఈ ప్రాంతాన్ని తమ పాలనలో భద్రపరిచింది.

రష్యాతో వాణిజ్యాన్ని అడ్డుకునే ప్రయత్నంలో ఎరికు దిగ్బంధనాలను ప్రవేశపెట్టిన తర్వాత (స్వీడన్ రష్యా ఎస్టోనియా మీద వివాదంలో ఉన్నాయి), లూబెకు పోలిష్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్ డెన్మార్క్-నార్వేలో యుద్ధ కూటమిలో చేరాయి. దౌత్య ప్రయత్నాలు జరిగాయి. కానీ ఏ పార్టీ కూడా శాంతి మీద ప్రత్యేకించి ఆసక్తి చూపలేదు. 2వ ఫ్రెడరికు తన సొంత చిహ్నంలో మూడు కిరీటాల సాంప్రదాయ స్వీడిషు చిహ్నాన్ని చేర్చినప్పుడు స్వీడన్లు దీనిని స్వీడన్‌ మీద డానిషు వాదనగా అర్థం చేసుకున్నారు. ప్రతిస్పందనగా స్వీడను‌కు చెందిన 14 వ ఎరికు (1560–1568 పాలించాడు) తన సొంత చిహ్నంలో నార్వే, డెన్మార్కు చిహ్నాన్ని జోడించాడు.[9]

డెన్మార్కు-నార్వే స్వీడన్‌ మీద కొన్ని నావికా దాడులను నిర్వహించింది. ఇది యుద్ధాన్ని సమర్థవంతంగా ప్రారంభించింది. ఏడు సంవత్సరాల పోరాటం తర్వాత 1570లో యుద్ధం ముందు యథాతథ స్థితితో వివాదం ముగిసింది.

కల్మారు యుద్ధం

[మార్చు]
డెన్మార్క్-నార్వేకు చెందిన 5వ క్రిస్టియను

బాల్టికు సముద్రం (డొమినియం మారిసు బాల్టిసి), ఉత్తర సముద్రం మీద డెన్మార్కు–నార్వే ఆధిపత్యం కారణంగా స్వీడన్ డెన్మార్కు సౌండు టోలు చెల్లించకుండా ఉండాలనే ఉద్దేశ్యాన్ని కలిగి ఉంది. దీనిని సాధించడానికి స్వీడిషు రాజు 9 వ చార్లెసు లాప్లాండు, ఉత్తర నార్వే ద్వారా కొత్త వాణిజ్య మార్గాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ప్రయత్నించాడు. 1607లో 9వ చార్లెసు తనను తాను "నార్డ్‌ల్యాండు‌లోని లాప్సు రాజు"గా ప్రకటించుకున్నాడు. నార్వేజియన్ భూభాగంలో పన్నులు వసూలు చేయడం ప్రారంభించాడు.

డెన్మార్క్–నార్వే రాజు 4వ క్రిస్టియను స్వీడిషు చర్యలకు వ్యతిరేకంగా నిరసన వ్యక్తం చేశారు. ఎందుకంటే వారికి మరొక స్వతంత్ర వాణిజ్య మార్గాన్ని తెరవడానికి ఉద్దేశం లేదు; 4వ క్రిస్టియను స్వీడన్‌ను డెన్మార్కు–నార్వేతో తిరిగి తన యూనియను‌లో చేరమని బలవంతం చేసే ఉద్దేశ్యాన్ని కూడా కలిగి ఉన్నాడు. 1611లో డెన్మార్క్–నార్వే చివరకు 6,000 మంది పురుషులతో స్వీడన్‌ మీద దాడి చేసి కల్మారు నగరాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. 1613 జనవరి 20న క్నారెడు ఒప్పందం మీద సంతకం చేయబడింది. దీనిలో లాప్లాండు‌ను నార్వేలో చేర్చడం ద్వారా స్వీడన్ నుండి నార్వే భూ మార్గాన్ని తిరిగి పొందారు. డెన్మార్కు-నార్వే యుద్ధంలో తీసుకున్న రెండు కోటలకు స్వీడిష్ ఆల్వ్స్‌బోర్గు నష్టపరిహారం చెల్లించింది. అయితే స్వీడన్ సౌండు టోలు నుండి మినహాయింపును సాధించింది.

ఆల్వ్స్‌బోర్గు నష్టపరిహారం తర్వాత

[మార్చు]

స్వీడన్ చెల్లించిన గొప్ప నష్టపరిహారం (ఆల్వ్స్‌బోర్గు నష్టపరిహారం అని పిలుస్తారు)4వ క్రిస్టియను అనేక ఇతర విషయాలతోపాటు గ్లకు‌స్టాడ్టు, క్రిస్టియానియా (అగ్నిప్రమాదం తర్వాత తిరిగి స్థాపించబడింది), క్రిస్టియను‌షావ్ను, క్రిస్టియను‌స్టాడు, క్రిస్టియను‌సాండు నగరాలను స్థాపించడానికి ఉపయోగించాడు. ఆయన డానిషు ఈస్టు ఇండియా కంపెనీని కూడా స్థాపించాడు. ఇది భారతదేశంలో అనేక డానిషు కాలనీల స్థాపనకు దారితీసింది. మిగిలిన డబ్బు క్రిస్టియను ఇప్పటికే భారీ వ్యక్తిగత ఖజానాకు జోడించబడింది.

ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధం

[మార్చు]

కల్మారు యుద్ధం తర్వాత కొద్దికాలానికే, డెన్మార్క్-నార్వే మరొక గొప్ప యుద్ధంలో పాల్గొంది. దీనిలో వారు ప్రధానంగా ఉత్తర జర్మనీ, ఇతర ప్రొటెస్టంటు రాష్ట్రాలతో కలిసి జర్మనీ కాథలికు లీగు నేతృత్వంలోని కాథలికు రాజ్యాలకు వ్యతిరేకంగా పోరాడారు.

పాలటినేటు, బోహేమియను పోరాటాలు డచ్ రిపబ్లికు, ఇంగ్లాండు లోయరు సాక్సను సర్కిలు‌లోని ప్రొటెస్టంటు దేశాలు రెండింటిలోనూ ప్రొటెస్టంటు లీగు ఇటీవల ఓడిపోయింది. ఫ్రాన్సు‌తో పాటు, హాబ్స్‌బర్గ్‌లను బలహీనపరచాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్న దిగువ సాక్సను సర్కిలు, 4వ క్రిస్టియను ప్రొటెస్టంటు‌ల తరపున జోక్యం చేసుకోవాలని నిర్ణయించుకుంటే డెన్మార్కు కార్యకలాపాలకు నిధులు సమకూరుస్తానని హామీ ఇచ్చింది. [9][15] పైన పేర్కొన్న రాజ్యాలు అందించిన డబ్బుతో, తన స్వంత వ్యక్తిగత సంపదతో, క్రిస్టియను కిరాయి సైనికుల పెద్ద సైన్యాన్ని నియమించుకోవచ్చు.

4వ క్రిస్టియను ఉత్తర జర్మనీ లూథరను రాజ్యాలకు నాయకుడిగా మారాలని చాలా కాలంగా ప్రయత్నించాడు. వెర్డెను యువరాజు-బిషోప్రికు వంటి ఉత్తర జర్మనీలో మతపరమైన పదవులను పొందడంలో కూడా అతనికి ఆసక్తి ఉంది. అయితే 1626లో జరిగిన లట్టరు యుద్ధంలో డెన్మార్కు పరాజయాన్ని ఎదుర్కొంది. దీని ఫలితంగా చాలా జర్మనీ ప్రొటెస్టంటు రాజ్యాలు 4వ క్రిస్టియనుకు మద్దతును నిలిపివేసాయి. వోల్గాస్టు యుద్ధంలో మరొక ఓటమి తర్వాత 1629లో లుబెకు ఒప్పందం తర్వాత డెన్మార్కు-నార్వే యుద్ధంలో పాల్గొనడం ముగిసింది. ఇది డెన్మార్కు-నార్వే భవిష్యత్తులో జర్మనీ వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకోకుండా నిషేధించింది.

టోర్‌స్టెన్సన్ యుద్ధం

[మార్చు]
బ్రోమ్‌సెబ్రో ఒప్పందం, 1645:
  డెన్మార్క్-నార్వే
   స్వీడన్
  7 జెమ్ట్‌ల్యాండ్, హెర్జెడాలెన్, ఇడ్రే & సెర్నా మరియు బాల్టిక్ సముద్ర దీవులైన గోట్‌ల్యాండ్ మరియు ఓసెల్, స్వీడన్‌కు అప్పగించబడ్డాయి
  హాలండ్ ప్రావిన్స్ 30 సంవత్సరాలుగా అప్పగించబడింది

ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధంలో స్వీడన్ చాలా విజయవంతమైంది, అయితే డెన్మార్క్-నార్వే లాభాలను ఆర్జించలేకపోయింది. స్వీడన్ ఈ ప్రాంతంలో అధికార మార్పు అవకాశాన్ని చూసింది. స్వీడన్ చుట్టూ డెన్మార్క్–నార్వే భూభాగాలు ఉండడం స్వీడనుకు బెదిరింపుగా అనిపించింది. సౌండు డ్యూసు స్వీడన్లకు నిరంతర చికాకుగా ఉన్నాయి. 1643లో స్వీడిషు ప్రివీ కౌన్సిలు డెన్మార్క్–నార్వేతో జరిగే యుద్ధంలో స్వీడన్ భూభాగంలో లాభం పొందే అవకాశాలు బాగుంటాయని నిర్ణయించింది. దీని తర్వాత కొద్దికాలానికే స్వీడన్ డెన్మార్కు–నార్వే మీద దండెత్తింది.

డెన్మార్కు యుద్ధానికి సరిగా సిద్ధం కాలేదు. నార్వే స్వీడన్‌ మీద దాడి చేయడానికి ఇష్టపడలేదు. దీని వలన స్వీడన్లు మంచి స్థితిలో ఉన్నారు.

స్వీడిషు విజయంతో ఊహించినట్లుగానే యుద్ధం ముగిసింది. 1645లో బ్రోం‌సెబ్రో ఒప్పందంతో డెన్మార్క్–నార్వే నార్వే భూభాగాలు జెమ్ట్‌ల్యాండు, హెర్జెడాలెను, ఇడ్రే & సెర్నా, డానిషు బాల్టికు సముద్ర దీవులు అయిన గోట్‌ల్యాండు, ఓసెలు‌తో సహా వారి కొన్ని భూభాగాలను వదులుకోవలసి వచ్చింది. ఆ విధంగా ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధం స్వీడన్ ఒక గొప్ప శక్తిగా ఎదగడానికి దోహదపడింది. అదే సమయంలో ఇది డెన్మార్క్-నార్వే పతనానికి నాంది పలికింది.

రోస్కిల్డే ఒప్పందం, 1658:
  1645లో జరిగిన బ్రోమ్‌సెబ్రో శాంతి ఒప్పందం నిబంధనల ప్రకారం 30 సంవత్సరాల పాటు స్వీడన్ ఆక్రమించిన హాలండ్‌ను ఇప్పుడు అప్పగించారు.
  స్కానియన్ భూములు, బాహసు కౌంటీని అప్పగించారు.
   1658లో అప్పగించబడిన ట్రాండెలాగు బోర్న్‌హోము ప్రావిన్సులు, కానీ స్వీడన్‌ మీద తిరుగుబాటు చేసి 1660లో డానిషు-నార్వేజియన్ పాలనలోకి తిరిగి వచ్చాయి.

రెండవ ఉత్తర యుద్ధాలు

[మార్చు]

రెండవ ఉత్తర యుద్ధంలో భాగమైన డానో-స్వీడిష్ యుద్ధం (1657–1658) డానో-నార్వేజియన్ రాజ్యానికి అత్యంత వినాశకరమైన యుద్ధాలలో ఒకటి. యుద్ధంలో భారీనష్టం తరువాత డెన్మార్కు-నార్వే రోస్కిల్డే ఒప్పందంలో స్వీడన్‌కు దాని భూభాగంలో పావు వంతు ఇవ్వాలని బలవంతం చేయబడ్డాయి.

అయితే రెండు సంవత్సరాల తరువాత 1660లో కోపెను‌హాగను ఒప్పందం అనే తదుపరి ఒప్పందం జరిగింది. దీని ప్రకారం ట్రాండెలాగు, బోర్న్‌హోం‌లు డెన్మార్క్-నార్వేకు తిరిగి వచ్చాయి.

రాజపాలిత నిరంకుశరాజ్యం

[మార్చు]

1521లో కల్మారు యూనియను నుండి స్వీడన్ చివరిగా విడిపోయిన తరువాత డెన్మార్కు - నార్వేలో అంతర్యుద్ధం ప్రొటెస్టంటు సంస్కరణలు జరిగాయి. పరిస్థితులు స్థిరపడిన తర్వాత డెన్మార్కు‌లోని రిగ్సు‌రాడు (హై కౌన్సిల్) బలహీనపడి అది 1660లో రద్దు చేయబడింది; నార్వేజియన్ రిక్సు‌రాడు ఇప్పటికే వాస్తవంగా రద్దు చేయబడింది (నార్వేజియన్ రిక్స్‌రాడ్ చివరిసారిగా 1537లో సమావేశమైంది). 1537లో కౌంటు ఫ్యూడు సమయంలో డెన్మార్కు-నార్వే రాజు 3వ క్రిస్టియను నార్వేలో తిరుగుబాటును నిర్వహించాడు. డెన్మార్కు‌తో నిజమైన యూనియను‌లో దానిని వంశపారంపర్య రాజ్యంగా మార్చాడు.

నార్వే తన ప్రత్యేక చట్టాలను, రాయలు ఛాన్సలరు వంటి కొన్ని సంస్థలను, ప్రత్యేక నాణేలు, సైన్యంను ఉంచుకుంది. 1748 వరకు నార్వేకు దాని స్వంత రాయలు స్టాండర్డు జెండా కూడా ఉంది. ఆ తర్వాత డన్నెబ్రోగు యూనియను‌లో ఏకైక అధికారిక వ్యాపారి జెండాగా మారింది.[16] డెన్మార్కు–నార్వే ఒక నిరంకుశ రాజ్యంగా మారింది. డెన్మార్కు వంశపారంపర్య రాచరికం అయింది. నార్వే డి జ్యూరు 1537 నుండి ఉంది. ఈ మార్పులు 1665 నవంబరు 14న సంతకం చేయబడిన లెజెసు రెజియేలో ధృవీకరించబడ్డాయి. అన్ని అధికారాలు రాజు చేతుల్లోనే ఉంటాయని ఆయన దేవునికి మాత్రమే బాధ్యత వహిస్తాడని నిర్దేశించారు. [17]

డెన్మార్కు‌లో రాజులు డానిషు ప్రభువుల నుండి హక్కులను కూడా తొలగించడం ప్రారంభించారు. 1500లలో డానిషు, నార్వేజియన్ ప్రభువుల జనాభా క్షీణతను చూసింది. దీని వలన క్రౌన్ తమ కోసం ఎక్కువ భూమిని స్వాధీనం చేసుకునేందుకు వీలు కల్పించింది. [9] ఒరెసుండు కారణంగా డానిషు-నార్వేజియన్ రాజుల పెరుగుతున్న సంపద ప్రభువులు, డానిషు రిగ్స్రాడు అనుమతి లేకుండా యుద్ధాలు చేయడానికి వీలు కల్పించింది. అంటే డానిషు-నార్వేజియన్ రాజులు కాలక్రమేణా నెమ్మదిగా మరింత సంపూర్ణ అధికారాన్ని పొందారు.

స్కానియన్ యుద్ధం

[మార్చు]

రోస్కిల్డే ఒప్పందం తర్వాత డెన్మార్కు స్కానియాలోని తన ప్రావిన్సులను కోల్పోయింది. వాటిని తిరిగి పొందాలని ఎల్లప్పుడూ ఆసక్తిగా ఉండేది. కానీ స్వీడను గొప్ప శక్తిగా ఎదిగినందున అది అంత తేలికగా సాధ్యపడలేదు. అయితే స్వీడను ఫ్రాంకో-డచ్ యుద్ధంలో పాల్గొన్నప్పుడు 5వ క్రిస్టియను ఒక అవకాశాన్ని చూసింది. కొంత సంకోచం తర్వాత డెన్మార్కు-నార్వే 1675లో స్వీడన్‌ మీద దాడి చేసింది.

డానిష్-నార్వేజియన్ దాడి గొప్ప విజయంగా ప్రారంభమైనప్పటికీ 19 ఏళ్ల 11వ చార్లెసు నేతృత్వంలోని స్వీడన్లు ఎదురుదాడి చేసి ఆక్రమించబడుతున్న భూమిని తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఫ్రెంచ్ వారు శాంతిని ఆదేశించడంతో యుద్ధం ముగిసింది. రెండు దేశాలకూ శాశ్వత లాభాలు లేదా నష్టాలు లేవు.

ఫ్రెంచ్ విప్లవాత్మక నెపోలియన్ యుద్ధాలు

[మార్చు]
1801లో కోపెను‌హాగను యుద్ధం

ఫ్రెంచి విప్లవాత్మక యుద్ధాల సమయంలో డెన్మార్కు-నార్వే మొదట్లో తటస్థంగా ఉండటానికి, ఫ్రాన్సు, బ్రిటను రెండింటితో వాణిజ్యం కొనసాగించడానికి ప్రయత్నించింది. అయితే ఇది రెండవ లీగు ఆఫ్ ఆర్మ్డ్ న్యూట్రాలిటీలో ప్రవేశించినప్పుడు బ్రిటిషు వారు దీనిని శత్రు చర్యగా భావించి 1801లో కోపెను‌హాగను నుండి డానిషు నౌకాదళాన్ని ఓడించారు. ఆరు సంవత్సరాల తరువాత నెపోలియన్ యుద్ధాల సమయంలో బ్రిటిషు వారు కోపెనుహాగను‌ను ముట్టడించి ఆక్రమించడానికి ఒక దండయాత్రను పంపారు. బ్రిటను డానో-నార్వేజియను నౌకాదళంలో ఎక్కువ భాగాన్ని కూడా స్వాధీనం చేసుకుంది. వారి బహుమతులలో ఎక్కువ భాగాన్ని రాయలు నేవీలో చేర్చింది. మిగిలిన వాటిని నాశనం చేసింది. డానో-నార్వేజియన్ నౌకాదళం ఎటువంటి సైనిక చర్యకు సిద్ధంగా లేకుండా ఉన్నకారణంగా పట్టుబడింది. శీతాకాలం తర్వాత కూడా బ్రిటిషు వారు తమ నౌకలను రేవులో ఉంచారు. డానో-నార్వేజియన్లు తమ నిరంతర తటస్థతను కాపాడుకోవడం మీద ఎక్కువ శ్రద్ధ వహించారు. అందువల్ల ఫ్రెంచి దాడి జరిగినప్పుడు మొత్తం డానో-నార్వేజియన్ సైన్యం డేనేవిర్కేలో సమావేశమైంది. దీని వలన డెన్మార్కు‌లో ఎక్కువ భాగానికి రక్షణ లేకుండా పోయింది. బ్రిటిషు దాడి డానో-నార్వేజియన్లను ఫ్రాన్సు‌తో పొత్తులోకి నెట్టివేసింది. అయినప్పటికీ నౌకాదళం లేకుండా వారు పెద్దగా చేయలేకపోయారు.

డెన్మార్కు-నార్వే ఓడిపోయింది. కీల్ ఒప్పందం ప్రకారం నార్వే రాజ్యాన్ని స్వీడను రాజుకు అప్పగించాల్సి వచ్చింది. నార్వే విదేశీ ఆస్తులను డెన్మార్కు ఉంచుకుంది. కానీ నార్వేజియన్లు ఈ ఒప్పందం నిబంధనలను వ్యతిరేకించారు. రాజ్యాంగ సభ 1814 మే 17న నార్వేజియను స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించింది. క్రౌన్ ప్రిన్స్ క్రిస్టియను ఫ్రెడెరికు‌ను స్వతంత్ర నార్వే రాజుగా ఎన్నుకుంది. స్వీడిషు దండయాత్ర తరువాత నార్వే స్వీడను నార్వే మధ్య వ్యక్తిగత యూనియను‌ను అంగీకరించవలసి వచ్చింది. కానీ విదేశీ సేవ మినహా దాని లిబరలు రాజ్యాంగం ప్రత్యేక సంస్థలను నిలుపుకుంది. 1905లో యూనియను రద్దు చేయబడింది.

సంస్కృతి

[మార్చు]

డెన్మార్కు - నార్వే మధ్య తేడాలు

[మార్చు]

1660 తర్వాత డెన్మార్క్-నార్వే అధికారికంగా ఐదు వేర్వేరు భాగాలను కలిగి ఉంది (డెన్మార్కు రాజ్యం, నార్వే రాజ్యం, హోల్‌స్టెయిను డచీ, ష్లెస్విగు డచీ, ఓల్డెను‌బర్గ్ కౌంటీ [a]). నార్వేకు ప్రత్యేక చట్టాలు, కొన్ని సంస్థలు, ప్రత్యేక నాణేలు, సైన్యం ఉన్నాయి. సాంస్కృతికంగా, రాజకీయంగా డెన్మార్కు ఆధిపత్యం చెలాయించింది. డెన్మార్కు ఎక్కువగా వ్యవసాయ సమాజంగా ఉన్నప్పటికీ నార్వే 16వ శతాబ్దం నుండి పారిశ్రామికీకరణ చెందింది. అధిక ఎగుమతి ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది; నార్వే షిప్పింగు, కలప, గనులు పరిశ్రమలు నార్వేను "డెన్మార్కు-నార్వేలో అభివృద్ధి చెందిన, పారిశ్రామికీకరణ చెందిన భాగం" డెన్మార్కు‌తో సమానమైన ఆర్థిక వ్యవస్థగా మార్చాయి.[18]

డెన్మార్కు, నార్వే ఒకదానికొకటి పూరకంగా ఉన్నాయి. గణనీయమైన అంతర్గత వాణిజ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. నార్వే డానిషు వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మీద ఆధారపడగా డెన్మార్కు నార్వే కలప, లోహాల మీద ఆధారపడింది. జంట రాజ్యాలలో నార్వే మరింత సమానత్వం కలిగిన భాగం కూడా; నార్వేలో రాజు (అంటే రాష్ట్రం) ఎక్కువ భూమిని కలిగి ఉన్నాడు. డెన్మార్కు పెద్ద గొప్ప భూస్వాములచే ఆధిపత్యం చెలాయించింది. డెన్మార్కు‌లో స్టావ్న్సు‌బాండు అని పిలువబడే ఒక సెర్ఫు‌డమ్ లాంటి సంస్థ ఉండేది. ఇది పురుషులను వారు జన్మించిన ఎస్టేటు‌లకే పరిమితం చేసింది; మరోవైపు నార్వేలోని అందరు రైతులు స్వేచ్ఛగా ఉన్నారు. ఎక్కడైనా స్థిరపడగలరు. సగటున డానిషు రైతుల కంటే ఎక్కువ సంపన్నులు. వ్యాపారులు, పౌర సేవకులు వంటి డెన్మార్కు‌ను విడిచిపెట్టే అవకాశం ఉన్న చాలా మంది డానిషు ప్రజలకు, నార్వే అవకాశాల ఆకర్షణీయమైన దేశంగా కనిపించింది. నార్వేజియన్ల విషయంలో కూడా ఇదే జరిగింది. ప్రసిద్ధ రచయిత లుడ్విగు హోల్బర్గు లాగా చాలా మంది నార్వేజియన్లు డెన్మార్కు‌కు వలస వచ్చారు.

భాషలు

[మార్చు]
  • డానిష్ - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందిన ఆధిపత్య భాషగా ఉంది. చాలా యూనియన్ల ప్రభువులు ఉపయోగించే భాషగా ఉంది. డెన్మార్కు, నార్వే, గ్రీన్లాండ్, ఫారో దీవులు, ష్లెస్విగ్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో కూడా చర్చి భాషగా ఉంది.
  • హై జర్మనీ - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందినది. కొద్దిమంది ప్రభువులు, హోల్‌స్టెయిను, ష్లెస్విగు‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో చర్చి భాషగా ఉంది.
  • లో జర్మనీ - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందలేదు. హోల్‌స్టెయిను, ష్లెస్విగు‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో ప్రధాన మాట్లాడే భాషగా ఉంది. బెర్గెను‌లోని హాన్సియాటికు వ్యాపారులు కొంతవరకు మాట్లాడతారు.
  • లాటిన్ - సాధారణంగా విదేశీ సంబంధాలలో ఉపయోగించబడుతుంది. కొంతమంది ప్రభువులలో రెండవ భాషగా ప్రసిద్ధి చెందింది.
  • నార్వేజియన్ - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందలేదు. ఎక్కువగా నార్వేలో మాట్లాడే భాషగా ఉపయోగించబడుతుంది.
  • ఐస్లాండిక్ - సంస్కరణ తర్వాత ఐస్లాండు‌లో చర్చి భాషగా గుర్తించబడింది. ఐస్లాండు‌లో మాట్లాడే, వ్రాసే భాషగా ఉపయోగించబడుతుంది.
  • ఫారోస్ - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందలేదు. ఎక్కువగా ఫారో దీవులలో మాట్లాడే భాషగా ఉపయోగించబడుతుంది.
  • సామి భాషలు - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందలేదు. నార్వేలో సామి ప్రజలు మాట్లాడతారు.
  • గ్రీన్‌లాండిక్ - అధికారికంగా గుర్తింపు పొందలేదు. గ్రీన్‌లాండికు ఇనుయిటులో మాట్లాడతారు.
  • నార్త్ ఫ్రిసియన్ - అధికారికంగా గుర్తించబడలేదు ష్లెస్విగు‌లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో ఎక్కువగా మాట్లాడే భాషగా ఉపయోగించబడుతుంది.

1వ క్రిస్టియను పాలన నుండి డెన్మార్కు‌లో ప్రొటెస్టంటిజం ఒక మతపరమైన ఉద్యమంగా ఉంది. 1వ ఫ్రెడరికు పాలనలో దేశం కాథలిక్కు‌గా ఉన్నప్పటికీ ఆ సమయంలో నార్వేలో అది పెద్ద ఉద్యమం కాదు. కానీ కౌంటు ఫ్యూడు‌లో విజయం ప్రొటెస్టంటు రాజు 3వ క్రిస్టియను క్రింద డెన్మార్కు‌ను సురక్షితం చేసింది. 1537లో ఆయన నార్వేను కూడా సురక్షితం చేశాడు. రెండు రాజ్యాల మధ్య ఐక్యతను సృష్టించాడు. [9]

తదుపరి సంవత్సరాల్లో ప్రొటెస్టంటు సంస్కరణ తర్వాత మార్టిను లూథరు‌ను అనుసరించిన దేశాలలో డెన్మార్కు-నార్వే ఒకటి. తద్వారా రోమను కాథలిక్కుల స్థానంలో లూథరను ప్రొటెస్టంటిజంను అధికారిక మతంగా స్థాపించింది. యూనియను జీవితకాలంలో లూథరను ప్రొటెస్టంటిజం ప్రబలంగా ఉంది. డెన్మార్కు చర్చి, నార్వే చర్చి కూడా ఈ సమయంలో స్థాపించబడ్డాయి. డెన్మార్కు-నార్వేలో లూథరనిజం ప్రవేశపెట్టడం కూడా ఒక రాజకీయ చర్య. రాజ్య చర్చిల సృష్టి కారణంగా రాజుకు చర్చి ఆస్తులను స్వాధీనం చేసుకునే అధికారం ఉంది. తన సొంత చర్చి దశమభాగాలను వసూలు చేసే పాపసీకి పన్నులు చెల్లించడం ఆపివేసే అధికారం ఉంది. ఇది డెన్మార్కు-నార్వే నిరంకుశత్వానికి సహాయపడింది. దాని రాజుల సంపదను పెంచింది. [9]

పియటిజం అనుచరుడైన 4వ క్రిస్టియను పాలనలో రాజ్యాలలో మరొక మతపరమైన "సంస్కరణ" జరిగింది. 1735 నుండి 1746లో ఆయన మరణం వరకు ఉన్న కాలాన్ని "స్టేటు పియటిజం" అని పిలుస్తారు. ఎందుకంటే పియటిజానికి అనుకూలంగా కొత్త చట్టాలు, నిబంధనలు స్థాపించబడ్డాయి. పియటిజం గణనీయమైన కాలం పాటు కొనసాగకపోయినా తరువాతి 200 సంవత్సరాలలో అనేక కొత్త చిన్న పియటిస్టికు పునరుత్థానాలు సంభవించాయి. చివరికి పియటిజం శాశ్వత మత సమూహంగా ఎప్పుడూ స్థిరపడలేదు. కానీ "పియటిస్ట్ రాజు" అమలు చేసిన విధానాలు డెన్మార్కు, నార్వే ఐస్లాండ్ పౌరులను ఈ రోజు వరకు ప్రభావితం చేస్తాయి. హాలిడే పీస్ యాక్టు లాగా.

వారసత్వం

[మార్చు]

1814లో దాని రద్దు సమయంలో డెన్మార్కు, నార్వేలో డానో–నార్వేజియన్ యూనియను‌ను సాధారణంగా అనుకూలంగా చూసినప్పటికీ 19వ శతాబ్దపు కొంతమంది నార్వేజియన్ రచయితలు ఆ యూనియను‌ను "400-సంవత్సరాల రాత్రి"గా తక్కువ చేసి మాట్లాడారు. కొంతమంది ఆధునిక చరిత్రకారులు "400-సంవత్సరాల రాత్రి" అనే ఆలోచనను 19వ శతాబ్దపు జాతీయ-రొమాంటిసిస్టు ఆలోచనల నుండి ప్రేరణ పొందిన స్వీడిషు-నార్వేజియను యూనియను‌కు వ్యతిరేకంగా పోరాటంలో ఒక అలంకారిక పరికరంగా సృష్టించబడిన ఒక పురాణంగా అభివర్ణించారు.

19వ శతాబ్దం చివరి నుండి డానిషు-నార్వేజియను యూనియను‌ను నార్వేలో అనుభావిక పరిశోధన మీద బలమైన దృష్టితో మరింత సూక్ష్మంగా, అనుకూలమైన కోణంలో చూడటం ప్రారంభించారు. నార్వేజియను ఆర్థిక వ్యవస్థ అభివృద్ధి చెందిందని డెన్మార్కు‌తో యూనియను మొత్తం కాలంలో నార్వే ప్రపంచంలోని అత్యంత సంపన్న దేశాలలో ఒకటి అని చరిత్రకారులు హైలైటు చేశారు. నార్వే ఒక ప్రత్యేక రాజ్యం అని దాని స్వంత సైన్యం, న్యాయ వ్యవస్థ, ఇతర సంస్థలు, దాని అంతర్గత వ్యవహారాలలో గణనీయమైన స్వయంప్రతిపత్తి ఉందని, దీనిని ప్రధానంగా "డానిషు" రాజు పేరుతో నార్వేజియను‌గా గుర్తించిన స్థానిక పౌర సేవకులచే పరిపాలించబడుతుందని చరిత్రకారులు ఎత్తి చూపారు. నార్వేజియన్లు డెన్మార్కు-నార్వే సైనిక, పౌర సేవ, వ్యాపార వర్గాలలో కరేబియను, ఇతర ప్రాంతాలలోని కాలనీల పరిపాలనలో కూడా బాగా ప్రాతినిధ్యం వహించారు. స్వీడను‌తో యుద్ధాలలో డెన్మార్క్-నార్వే ఉమ్మడి బలం నుండి, డెన్మార్కుతో దాని వాణిజ్య సంబంధం నుండి ఆర్థికంగా నార్వే సైనికపరంగా లాభపడింది. దీనిలో నార్వేజియను పరిశ్రమ డెన్మార్కు‌లో చట్టపరమైన గుత్తాధిపత్యాన్ని అనుభవించింది. డెన్మార్కు నార్వేకు వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను సరఫరా చేసింది. [19][20]

ఇవికూడా చూడండి

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. "Frederiksborg Slotskirke: Historie". frederiksborg-slotskirke.dk (in డానిష్). Archived from the original on 2011-07-26. Retrieved 2024-11-07.
  2. Munk, kaj (2023). An Introduction to a Controversial Danish Priest, Playwright, And Debater in the Inter-Bellum (PDF). Aalborg University.
  3. Slagstad, Rune (2004). "Shifting Knowledge Regimes: The Metamorphoses of Norwegian Reformism". Thesis Eleven. 77 (1): 65–83. doi:10.1177/0725513604044236. S2CID 145108242.
  4. Glenthøj, R.; Ottosen, M. Nordhagen (2014-01-13). Experiences of War and Nationality in Denmark and Norway, 1807–1815 (in ఇంగ్లీష్). Springer. ISBN 978-1-137-31389-8.
  5. regjeringen.no (5 July 2011). "A Forerunner to the Norwegian Council of State". Government.no. Archived from the original on 14 January 2024. Retrieved 17 April 2017.
  6. "Unike Dokument Viser Larviks Danske Hemmelegheit". 26 June 2021. Archived from the original on 2021-06-26. Retrieved 2021-06-26.
  7. "Historisk Tidsskrift". historisktidsskrift.dk (in డానిష్). Archived from the original on 2016-09-18. Retrieved 2024-11-07.
  8. "Skandinaviens Befolkning" (in స్వీడిష్). Archived from the original on 2024-01-14. Retrieved 2024-11-07.
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 Lockhart, Paul Douglas (2007). Denmark, 1513–1660: The Rise and Decline of a Renaissance Monarchy. Oxford (GB) New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-927121-4.
  10. "Scandinavian Dialect Syntax". uit.no. Archived from the original on 2012-01-12. Retrieved 30 April 2018.
  11. "The Scandinavian Languages: Their Histories and Relationships". www.sjsu.edu. Archived from the original on 14 September 2006. Retrieved 30 April 2018.
  12. Peter Burgess, J.; Hyvik, Jens Johan (October 2004). "Ambivalent Patriotism: Jacob Aall and Dano-Norwegian Identity Before 1814" (PDF). Nations and Nationalism (in ఇంగ్లీష్). 10 (4): 620. doi:10.1111/j.1354-5078.2004.00185.x. ISSN 1354-5078. Archived (PDF) from the original on 2024-01-14. Retrieved 2023-06-28.
  13. "Rigsarkivets Samlinger – arkivalier før 1848. Danske kancelli 1454–1848". sa.dk. Archived from the original on 2006-02-12. Retrieved 2024-11-07.
  14. "Rigsarkivets Samlinger – arkivalier før 1848. Tyske kancelli". sa.dk. Archived from the original on 2006-02-12. Retrieved 2024-11-07.
  15. "12.10: Danish Intervention". Social Sci LibreTexts (in ఇంగ్లీష్). 2022-10-13. Archived from the original on 2024-01-14. Retrieved 2024-01-08.
  16. "Krig Og Enevælde: 1648–1746". bredalsparken.dk. Archived from the original on 4 October 2011. Retrieved 2024-11-07.
  17. "1655 Lex Regia (Kongelov) for Kongerigerne Danmark Og Norge, Hertugdømmerne Slesvig Og Holsten Etc". thomasthorsen.dk. Archived from the original on 2024-01-14. Retrieved 2007-02-05.
  18. Nygaard, Jon (9 January 2015). "Alt Du Vet Om Ibsen Er Feil". NRK. Archived from the original on 9 May 2021. Retrieved 16 February 2021.
  19. "Myten Om 400-årsnatten". www.aftenbladet.no (in నార్వేజియన్ బొక్మాల్). 15 May 2008. Archived from the original on 14 January 2024. Retrieved 2 February 2022.
  20. NRK (9 November 2004). "Hvor Mørk Var "400-års-Natten"?". NRK (in నార్వేజియన్ బొక్మాల్). Archived from the original on 14 January 2024. Retrieved 2 February 2022.


ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/> ట్యాగు కనబడలేదు