తాంతియా తోపే
తాంతియా తోపే (Tatya Tope) | |
|---|---|
 తాంతియా తోపే. | |
| జననం | 1814 |
| మరణం | 18 ఏప్రిల్ 1859 (aged 44–45) |
| ఇతర పేర్లు | తాతియా తోపే |
| ఉద్యమం | 1857 భారత విప్లవ యోధులు |
తాంతియా తోపే, తాత్యా తోపే (ఉచ్చారణ) (16 ఫిబ్రవరి 1814-18 ఏప్రిల్ 1859) అసలు పేరు రామచంద్ర పాండిరంగ తోపే. అతను స్వాతంత్ర్య సమర యోధుడు.రామచంద్ర పాండిరంగ యావల్కర్‌గా మరాఠీ దేశస్థ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో నాసిక్ సమీపంలోని యోలా పట్టణంలో జన్మించాడు.[1] అతను పాండురంగరావు తోపే, రుఖ్మాబాయి దంపతులకు ఏకైక కుమారుడు.అతను తన మారుపేరు తాత్యా తోపే ద్వారా బాగా ప్రసిద్ది చెందాడు. దీనిని తాంత్య తోపే లేదా తాంతియా టోపి అని కూడా అంటారు.[2] మరాఠా సమాఖ్య మాజీ పేష్వా (పాలకుడు) బాజీ రావు, అతని దత్తపుత్రుడు నానా సాహెబ్ తిరుగుబాటులో కీలక పాత్ర పోషించారు.తాంతియా తోపే కాన్పూర్లోని బ్రిటిష్ కాలనీలో నానా సాహిబ్ ఊచకోతకు హాజరయ్యాడు. అతను 1857 నవంబరు ప్రారంభంలో గ్వాలియర్ రాష్ట్ర తిరుగుబాటు దళాలకు నాయకత్వం వహించాడు.[3]
తాంతియా తోపే మొదటి భారత స్వాతంత్ర్య యుద్దం 1857 భారత తిరుగుబాటులో ఇతను ప్రముఖ పాత్ర వహించాడు.ఇతను అందులో ఒక జనరల్, దాని ప్రముఖ నాయకులలో ఒకరు. అధికారిక సైనిక శిక్షణ లేనప్పటికీ, తాంతియా టోప్ అత్యుత్తమ, అత్యంత ప్రతిభావవంతమైన తిరుగుబాటుతో జనరల్‌గా వ్యవహరించాడు.తాంతియా కమాండింగ్ అధికారి అర్థం.పేరులో తోపేగా సంతరించుకుంది. అతని మొదటి పేరు తాంతియా అంటే జనరల్ అని అర్థం.
బిత్తూరుకు చెందిన వ్యక్తిగత అనుచరుడు నానా సాహెబ్ , బ్రిటిష్ వారు కాన్పూర్ తిరిగి ఆక్రమించిన తర్వాత గ్వాలియర్ బృందంతో పురోగతి సాధించాడు. జనరల్ విండ్‌హామ్‌ని నగరం నుండి వెనక్కి రమ్మని ఒత్తిడి చేశారు.తరువాత, తాంతియా తోపే రాక ఝాన్సీ రాణి లక్ష్మీబాయికి ఉపశమనం కలిగించింది. ఆమెతో గ్వాలియర్ నగరాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఏదేమైనా, అతను రానోడ్‌లో జనరల్ నేపియర్ బ్రిటిష్ ఇండియన్ సైనికులచే ఓడించబడ్డాడు. సికార్‌లో మరింత ఓటమి తరువాత, అతను ప్రచారాన్ని విడిచిపెట్టాడు.[4] అధికారిక ప్రకటన ప్రకారం, తాంతియా తోపే తండ్రి పాండిరంగా, ప్రస్తుత మహారాష్ట్రలోని పటోడా జిల్లా నగర్‌లోని జోలా పరగన్నా నివాసి.తోప్ పుట్టుకతో ఒక మరాఠా వశిష్ట బ్రాహ్మణుడు.[5]ప్రభుత్వ లేఖలో, అతను బరోడా మంత్రి అని చెప్పబడింది.మరొక సంభాషణలో అతను నానా సాహెబ్‌తో సమానంగా ఉన్నాడు. అతని విచారణలో ఒక సాక్షి తాంతియా టోప్‌ను "మధ్యస్థంగా ఉండే వ్యక్తి, గోధుమ రంగుతో, ఎల్లప్పుడూ తెల్లని చుకీధార్, తలపాగా ధరించే వ్యక్తి" అని వర్ణించాడు.తాంతియా తోపేను 1859 ఏప్రిల్ 18న శివపురిలో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఉరితీసింది.
1857 భారత తిరుగుబాటు యుద్దం[మార్చు]
1857 జూన్ 5 న కాన్పూర్ (కాన్పూర్) లో తిరుగుబాటు జరిగిన తరువాత, నానా సాహెబ్ తిరుగుబాటుదారుల నాయకుడయ్యాడు. కాన్పూర్లోని బ్రిటిష్ దళాలు1857 జూన్ 25న లొంగిపోయినప్పుడు, జూన్ చివరిలో నానా సాహెబ్ పేష్వాగా ప్రకటించబడింది.[6] జనరల్ హావ్లాక్ రెండుసార్లు నానా దళాలను ఎదుర్కొన్నాడు, చివరకు వారి మూడవ ఎన్‌కౌంటర్‌లో ఓడిపోయాడు.ఓటమి తరువాత, నానా దళాలు బిథుర్‌కు ఉపసంహరించుకోవలసి వచ్చింది, ఆ తర్వాత హావ్లాక్ గంగానదిని దాటి అవధ్‌కి వెనక్కి తగ్గాడు.[6] తాంతియా తోపే బితుర్ నుండి నానా సాహెబ్ పేరు మీద నటించడం ప్రారంభించాడు. 1857 జూన్ 27 న జరిగిన కాన్‌పోర్ ఊచకోత నాయకులలో ఒకరు తాంతియా తోపే.తరువాత, 1857 జులై 16న న సర్ హెన్రీ హేవ్‌లాక్ నేతృత్వంలోని బ్రిటిష్ సైన్యం ద్వారా తరిమికొట్టబడే వరకు టోప్ మంచి రక్షణాత్మక స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నాడు.తరువాత, అతను 1857 నవంబరు 19న ప్రారంభమైన, పదిహేడు రోజుల పాటు కొనసాగిన రెండవ కాన్‌పోర్ యుద్ధంలో జనరల్ విండ్‌హామ్‌ను ఓడించాడు.సర్ కాలిన్ కాంప్‌బెల్ ఆధ్వర్యంలో బ్రిటీష్ ఎదురుదాడి చేసినప్పుడు టోప్, అతని సైన్యం ఓడిపోయారు.[7]టోప్, ఇతర తిరుగుబాటుదారులు అక్కడి నుండి పారిపోయారు. జాన్సీ రాణిని ఆశ్రయించాల్సి వచ్చింది, అదే సమయంలో ఆమె కూడా సహాయం అందించింది.[8]
కల్నల్ హోమ్స్‌తో ఘర్షణ[మార్చు]
తరువాత తాంతియా. రావు సాహెబ్, బ్రిటిష్ దాడి సమయంలో జాన్సీకి సహాయం చేసిన తర్వాత దాడి నుండి తప్పించుకోవడానికి విజయవంతంగా జాన్సీరాణి లక్ష్మీబాయికి సహాయపడింది[9]రాణి లక్ష్మీబాయితో కలిసి, వారు గ్వాలియర్ నుండి నానా సాహెబ్ పేష్వా పేరుతో హిందీ స్వరాజ్ (ఉచిత రాజ్యం) ప్రకటించిన గ్వాలియర్ కోటపై నియంత్రణ సాధించారు.గ్వాలియర్‌ను బ్రిటిష్ వారి చేతిలో ఓడిపోయిన తరువాత, నానా సాహెబ్ మేనల్లుడు తోపే, రావు సాహెబ్ రాజ్‌పుతనకు పారిపోయారు. అతను తనతో చేరడానికి టోంక్ సైన్యాన్ని ప్రేరేపించగలిగాడు.టోపీ బుండి పట్టణంలో ప్రవేశించలేకపోయాడు. అతను దక్షిణానికి వెళ్తానని ప్రకటించినప్పుడు, అతను వాస్తవానికి పశ్చిమానికి నిమాచ్ వైపు వెళ్లాడు.
కల్నల్ హోమ్స్ నేతృత్వంలోని బ్రిటిష్ ఫ్లయింగ్ కాలమ్ అతనిని వెతుకుతోంది, అయితే రాజ్‌పుతానాలోని బ్రిటిష్ కమాండర్, జనరల్ అబ్రహం రాబర్ట్, సంగనేర్, భిల్వారా మధ్య స్థానానికి చేరుకున్నప్పుడు తిరుగుబాటు దళంపై దాడి చేయగలిగారు. టోప్ మళ్లీ మైదానం నుండి ఉదయ్పూర్ వైపు పారిపోయాడు. ఆగష్టు 13 న హిందూ పుణ్యక్షేత్రాన్ని సందర్శించిన తరువాత, అతను బనాస్ నదిపై తన దళాలను రప్పించాడు.వారు రాబర్ట్స్ బలగాలతో మళ్లీ ఓడిపోయారు. టోప్ మళ్లీ పారిపోయాడు. అతను చంబల్ నదిని దాటి జలావర్ రాష్ట్రంలోని ఝాల్రాపటాన్ పట్టణానికి చేరుకున్నాడు.
నిరంతర ప్రతిఘటన[మార్చు]
1857 తిరుగుబాటును బ్రిటిష్ వారు అణిచివేసిన తరువాత కూడా, తాంతియా టోప్ అడవులలో గెరిల్లా పోరాట యోధుడిగా ప్రతిఘటనను కొనసాగించాడు.[10] అతను రాజాకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేయడానికి రాష్ట్ర దళాలను ప్రేరేపించాడు. బనాస్ నది వద్ద కోల్పోయిన ఫిరంగిని భర్తీ చేయగలిగాడు. అప్పుడు టోప్ తన దళాలను ఇండోర్ వైపు తీసుకెళ్లాడు, కానీ బ్రిటిష్ వారు వెంటపడ్డారు, అప్పుడు జనరల్ జాన్ మైఖేల్ సిరాంజ్ వైపు పారిపోయారు. తోపే, రావు సాహెబ్‌తో కలిసి, వారి సంయుక్త దళాలను విభజించాలని నిర్ణయించుకున్నాడు, తద్వారా అతను పెద్ద బలంతో చందేరీకి వెళ్లాడు, మరోవైపు రావు సాహెబ్, ఝాన్సీకి ఒక చిన్న బలం. వారు అక్టోబర్‌లో మళ్లీ కలిశారు. చోటా ఉదయ్‌పూర్‌లో మరో ఓటమిని చవిచూశారు.ఈ సమయంలో, అతను మాన్ సింగ్, నర్వార్ రాజా అతని ఇంటిలో కలుసుకున్నాడు. అతని ఆస్థానంలో ఉండాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. మాన్ సింగ్ గ్వాలియర్ మహారాజుతో వివాదంలో ఉన్నాడు, అయితే బ్రిటిష్ వారు అతని జీవితాన్ని మహారాజు చేసిన ప్రతీకారాల నుండి తన కుటుంబాన్ని కాపాడినందుకు ప్రతిగా టోప్‌ను వారికి అప్పగించడానికి చర్చలు జరపడంలో విజయం సాధించారు. ఈ సంఘటన తర్వాత, టోప్‌ను బ్రిటిష్ వారికి అప్పగించారు. బ్రిటీష్ వారి చేతిలో అతని విధిని ఎదుర్కోవటానికి వదిలివేయబడ్డారు.[11]
ఉరిశిక్ష అమలు[మార్చు]
తాంతియా తోపే తన ముందు మోపిన ఆరోపణలను ఒప్పుకున్నాడు. కానీ అతను తన యజమాని, పేష్వా ముందు మాత్రమే జవాబుదారీగా ఉండవచ్చని పేర్కొన్నాడు.1859 ఏప్రిల్ 18న శివపురిలో అతనికి ఉరిశిక్ష అమలు చేయబడింది.[6][12]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Mahmud, Syed Jafar (1994). Pillars of modern India, 1757-1947. New Delhi: Ashish Pub. House. pp. 14–15. ISBN 9788170245865.
- ↑ "Tatya Tope, the force behind 1857 rebellion, was hanged on April 18, 1859: Here are some interesting facts about the patriot". Zee News. 2017-04-18. Retrieved 2021-09-16.
- ↑ "Tantia Tope Biography". VEDANTU. Retrieved 2021-09-16.[permanent dead link]
- ↑ Edwardes, Michael (1975) Red Year. London: Sphere Books; pp. 132-34
- ↑ Paul 2011, p. 53.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Paul, E. Jaiwant (2011-08-01). The Greased Cartridge: The Heroes and Villains of 1857-58. Roli Books Private Limited. ISBN 978-93-5194-010-4.
- ↑ https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Tantia_Topi
- ↑ "Gale - Product Login". galeapps.galegroup.com. Retrieved 2019-02-13.
- ↑ "Tantia Tope and Rani Laxmi Bai". newstrend.news. Newstrend. Retrieved 20 April 2020.
- ↑ "Jacket and a Lock of Tata Tope's Hair". Museums of India.
- ↑ Edwardes, Michael (1975) Red Year. London: Sphere Books; pp. 129-35
- ↑ "Tantia Tope | Indian rebel leader". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2021-09-16.
వెలుపలి లంకెలు[మార్చు]
- All articles with dead external links
- Articles with dead external links from డిసెంబర్ 2021
- Articles with permanently dead external links
- Pages using death year and age template with unknown parameters
- Pages using infobox person with unknown parameters
- Infobox person using religion
- 1857 మొదటి భారత స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో పాల్గొన్న యోధులు
- స్వాతంత్ర్య సమర యోధులు
- భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమం
- భారతీయులు