త్రిపుర జిల్లాల జాబితా
భారతదేశం లోని, త్రిపుర రాష్ట్రంలో 2023 నాటికి 8 జిల్లాలు ఉన్నాయి.[1] త్రిపుర రాష్ట్రం బంగ్లాదేశ్, అసోం, మిజోరం రాష్ట్రాల సరిహద్దుతో పంచుకుంటుంది. ఇది భారతదేశం లోని చిన్న రాష్ట్రాలలో మూడవది.1949 వరకు రాచరిక రాష్ట్రంగా ఉంది, ఇది 10,491 చదరపు కిలోమీటర్లు (4,051 చదరపు మైళ్ళు) విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉంది. ఆధునిక త్రిపుర ప్రాంతం త్విప్రా రాజ్యం, మాణిక్య రాజవంశంచే అనేక శతాబ్దాలపాటు పాలించబడింది. ఇది బ్రిటిష్ పాలనలో ఒక రాచరిక రాష్ట్రంగా ఉంది. తరువాత స్వతంత్ర భారతదేశంలో చేరింది. దేశీయ ప్రజలు, బెంగాలీ జనాభా మధ్య జాతి కలహాలు దేశంలో చెలగేరినప్పటి నుండి ఉద్రిక్తతలు, చెల్లాచెదురుగా హింసకు దారితీశాయి, అయితే స్వయంప్రతిపత్తిగల గిరిజన పరిపాలనా సంస్థ, ఇతర వ్యూహాల స్థాపన శాంతికి దారితీసింది. ఆ తరువాత త్రిపుర నాలుగు జిల్లాలుగా విభజించబడింది, అయితే 2012 జనవరి 21 నుండి మరో నాలుగు కొత్త జిల్లాలు విభజించబడి, వాటితో రాష్ట్రంలోని జిల్లాల సంఖ్య మొత్తం ఎనిమిది జిల్లాలకు చేరుకుంది.[2]
చరిత్ర
[మార్చు]మహాభారత కాలం నాటి, త్రిపుర రాజ్య అధికారం దక్షిణాన బంగాళాఖాతం నుండి ఉత్తరం వరకు, పశ్చిమాన బ్రహ్మపుత్ర, తూర్పున ఇప్పటి మయన్మార్‌లో ఉన్న బర్మా వరకు విస్తరించి ఉన్న తూర్పు బంగాళాఖాతంలో ఎక్కువ భాగం కలిగి ఉంది. త్రిపుర పురాతన జాడను అశోకుని స్తంభ శాసనాలలో చూడవచ్చు.[3] 17వ శతాబ్దం త్రిపుర చరిత్రలో ఒక ప్రధాన ఘట్టం ఈ ప్రాంత పరిపాలన మొఘలుల చేతుల్లోకి వెళ్లి, మాణిక్య రాజులకు కొన్ని అధికారాలు మాత్రమే మిగిలాయి. వలసరాజ్యాల యుగంలో, బ్రిటీషర్లు మాణిక్య రాజులకు కొంత పరిమిత స్వాతంత్ర్యం మంజూరు చేస్తూ త్రిపురపై తమ నియంత్రణను విస్తరించారు. ఈ ప్రాంతం శతాబ్దాలుగా ట్విప్రా రాజ్య పాలనలో ఉంది.అయితే ఇది ఎప్పటి నుండి అని సరియైన ఆధార పత్రాల ద్వారా లిఖించలేదు లేదా లభించలేదు. రాజమాల, త్రిపురి రాజుల చరిత్ర, ఇది 15వ శతాబ్దంలో వ్రాయబడింది.[4] పురాతన కాలం నుండి కృష్ణ కిషోర్ మాణిక్య (1830-1850), [5] వరకు 179 మంది రాజుల జాబితాను అందిస్తుంది : 3 [6] [7] కానీ రాజమాల విశ్వసనీయత అనుమానించబడింది. [8] 1949 అక్టోబరు 15న రాచరిక రాష్ట్రం ఇండియన్ యూనియన్‌లో చేరడంతో త్రిపుర రాచరిక చరిత్ర ముగిసింది. 1947 మే 17న చివరి మహారాజా బీర్ బిక్రమ్ కిషోర్ మాణిక్య మరణానంతరం, మైనర్ ప్రిన్స్, కిరీట్ బిక్రమ్ కిషోర్ మాణిక్య బహదూర్ సహాయం కోసం మహారాణి కంచన్ ప్రభా దేవి నేతృత్వంలో రీజెన్సీ కౌన్సిల్ ఏర్పాటు చేయబడింది. రీజెంట్ భారత ప్రభుత్వంతో విలీన ఒప్పందంపై సంతకం చేశారు. విలీనం తర్వాత త్రిపుర 'సి' రాష్ట్రంగా మారింది. 1956 నవంబరులో అమలులోకి వచ్చిన రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణపై, చీఫ్ కమీషనర్‌కు సహాయం చేయడానికి, సలహా ఇవ్వడానికి సలహా కమిటీతో త్రిపుర ఒక కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంగా మారింది. ఆ తర్వాత అడ్వైజరీ కమిటీ స్థానంలో, 1957 ఆగస్టు 15న పెద్దల ఫ్రాంచైజీ ద్వారా టెరిటోరియల్ కౌన్సిల్ ఏర్పడింది.1963జులై 1న, త్రిపుర టెరిటోరియల్ కౌన్సిల్ రద్దైంది. టెరిటోరియల్ కౌన్సిల్‌లోని ప్రస్తుత సభ్యులతో శాసన సభ ఏర్పాటైంది. ఈశాన్య ప్రాంతాల (పునర్వ్యవస్థీకరణ) చట్టం, 1971 అనే పార్లమెంటు చట్టం ద్వారా 1972 జనవరి 21న త్రిపుర పూర్తి స్థాయి రాష్ట్రంగా అవతరించింది.[9]
పూర్వ పరిపాలనా నిర్మాణం
[మార్చు]| కోడ్ | జిల్లా | ముఖ్యపట్టణం | జనాభా (2011)[10] | విస్తీర్ణం (చ.కి.మీ) | జనసాంద్రత (చ.కి.మీ.1కి)[10] | అధికార వైబ్సైట్ |
| DH | ధలై | అంబస్స | 377,988 | 2,523 | 157 | http://dhalai.gov.in/ |
| NT | నార్త్ త్రిపుర | కైలాసహర్ | 693,281 | 2,821 | 341 | http://northtripura.nic.in/ |
| ST | సౌత్ త్రిపుర | ఉదయ్‌పూర్ | 875,144 | 2,152 | 286 | http://southtripura.nic.in/ |
| WT | వెస్ట్ త్రిపుర | అగర్తలా | 1,724,619 | 2,997 | 576 | http://westtripura.nic.in/ |
పునర్వ్యవస్థీకరణ -2012
[మార్చు]పరిపాలనా ప్రయోజనాల కోసం, రాష్ట్రం 8 జిల్లాలు, 23 ఉపవిభాగాలg, 58 డెవలప్మెంట్ బ్లాకులుగా విభజించబడింది.2012 జనవరి 21 నుండి అమలులోకి వచ్చింది. త్రిపుర ప్రభుత్వ నిర్ణయం తర్వాత, గోమతి, ఖోవై, సిపాహిజాల, ఉనకోటి అనేవి కొత్తగా సృష్టించబడిన జిల్లాలు 4, ఉపవిభాగాలు 6, డెవలప్మెంట్ బ్లాక్‌లు 5, ఆరు కొత్త ఉప-విభాగాలు జిరానియా, మోహన్‌పూర్, కుమార్‌ఘాట్, పానీసాగర్, జంపూయిజాలా, కర్బుక్. ఐదు కొత్త డెవలప్మెంట్ బ్లాక్‌లు యువరాజ్‌నగర్, దుర్గా చౌముహాని, జోలైబారి, సిలాచారి, లెఫుంగా.[11]
పునర్వ్యవస్థీకరణ తర్వాత జిల్లాల కొత్త జాబితా
[మార్చు]| సంఖ్య | కోడ్ | జిల్లా | ముఖ్య పట్టణం | జనాభా
(2011) |
విస్తీర్ణం
(కి.మీ.) |
జన సాంద్రత |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DH | దలై జిల్లా | అంబస్స | 3,77,988 | 2,400 | 157 |
| 2 | GM | గోమతి జిల్లా | ఉదయ్‌పూర్ | 4,36,868 | 1522.8 | 287 |
| 3 | KH | ఖోవాయ్ జిల్లా | ఖోవాయ్ | 3,27,391 | 1005.67 | 326 |
| 4 | NT | ఉత్తర త్రిపుర జిల్లా | ధర్మనగర్ | 4,15,946 | 1444.5 | 288 |
| 5 | SP | సిపాహీజాల జిల్లా | బిశ్రామ్‌గంజ్ | 4,84,233 | 1044.78 | 463 |
| 6 | ST | దక్షిణ త్రిపుర జిల్లా | బెలోనియా | 4,33,737 | 1534.2 | 283 |
| 7 | UK | ఉనకోటి జిల్లా | కైలాషహర్ | 2,77,335 | 591.93 | 469 |
| 8 | WT | పశ్చిమ త్రిపుర జిల్లా | అగర్తలా | 9,17,534 | 942.55 | 973 |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Districts | Official website of Tripura State Portal, India". tripura.gov.in. Retrieved 2023-10-08.
- ↑ new districts of tipura
- ↑ ashok pillar mahabharata
- ↑ . "Hill Tippera – history" (GIF). Retrieved on 27 October 2011.
- ↑ Bera, Gautam Kumar (2010). The land of fourteen gods: ethno-cultural profile of Tripura. Mittal Publications. ISBN 978-81-8324-333-9.
- ↑ Sen, Kali Prasanna, ed. (2003). Sri rajmala volume – IV. Tribal Research Institute, Government of Tripura. Retrieved 10 May 2013.
- ↑ Bhattacharyya, Apurba Chandra (1930). Progressive Tripura. Inter-India Publications. p. 179. OCLC 16845189.
- ↑ Sircar, D.C. (1979). Some epigraphical records of the mediaeval period from eastern India. Abhinav Publications. p. 89. ISBN 978-81-7017-096-9.
- ↑ end of king era of tripura
- ↑ 10.0 10.1 "Distribution of Population, Decadal growth rate, Sex ratio and Population density for State and District" (XLS). The Registrar General & Census Commissioner, India, New Delhi-110011. 2010–2011. Retrieved 2011-09-18.
- ↑ Ali, Syed Sajjad (20 January 2014). "Agartala turns into a municipal corporation tomorrow". The Hindu. Retrieved 31 December 2018.
వెలుపలి లంకెలు
[మార్చు]| రాష్టాల వారిగా జిల్లాల జాబితాలు |  | |
|---|---|---|
| కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల జిల్లాల జాబితాలు | ||
| సంబధించిన విషయాలు | ||