దంతిదుర్గుడు
| దంతిదుర్గుడు | |
|---|---|
| రాజాధిరాజ, పరమేశ్వర | |
| రాష్ట్రకూట సామ్రాజ్య స్థాపకుడు | |
| పరిపాలన | సుమారు 735 – 756 CE |
| పూర్వాధికారి | ఇంద్ర II |
| ఉత్తరాధికారి | కృష్ణ I |
| తండ్రి | ఇంద్ర II |
| తల్లి | భవంగ |
దంతిదుర్గుడు (735–756 CE) దంతివర్మ లేదా రెండో దంతిదుర్గుడిగా పిలువబడే రాజు. అతను మాన్యఖేతాన్ని పరిపాలించిన రాష్ట్రకూట రాజ్య స్థాపకుడు[1]. ఇతడు కర్ణాటకలోని గుల్బర్గాను రాజధానిగా చేసుకొని పరిపాలించాడు. ఇతని తరువాత మొదటి కృష్ణుడు అధికారానికి వచ్చి మొత్తం కర్ణాటక ప్రాంతాన్ని రాష్ట్రకూట పాలన కిందికి తెచ్చాడు.
దంతిదుర్గుని ఎల్లోరా శాసనాల ప్రకారము సా.శ.753లో ఇతడు చాళుక్యులను ఓడించి రాజాధిరాజ, పరమేశ్వర బిరుదాలను పొందినాడు. శాసనాల ప్రకారము అతడు రెండో ఇంద్రుని కుమారుడు. మహారాష్ట్రలోని కొల్హాపూర్లో ఉన్న సమన్‌గఢ్ శాసనం ప్రకారము అతని తల్లి చాళుక్య యువరాణి అయిన భావనగ అని తెలుస్తుంది. సా.శ.756లో దంతిదుర్గుడు మరణించాడు.
అతను బాదామి చాళుక్యులను "కర్ణాటబల"ను (బలమైన కర్ణాటక సైన్యం) ఓడించినట్లు శాసనంలో ఉంది.[2][3] ఇంకా అతను మధ్య భారతదేశంలోని లతా (గుజరాత్), మాల్వా, టాంకా, కళింగ, శేషాస్ (నాగాస్) రాజులను ఓడించాడు. అతను అనేక త్యాగాలు చేశాడు.[4]
అతను చాళుక్య సామ్రాజ్యాన్ని జయించినప్పటికీ, 757 వక్కలేరి శాసనం నుండి చాళుక్య చక్రవర్తి రెండవ కీర్తివర్మ తన దక్షిణ ప్రావిన్సులపై 757 సంవత్సరం వరకు నియంత్రణను కలిగి ఉన్నాడని స్పష్టమైంది. అతని కుమార్తె కంచికి చెందిన పల్లవ రాజు నందివర్మన్ II ను వివాహం చేసుకుంది. చాళుక్యులతో పోరాడటం ద్వారా కంచిని తిరిగి పొందటానికి నందివర్మన్ సహాయం చేశాడు.[5]