దక్షాయణి వేలాయుధన్
దక్షాయణి వేలాయుధన్
| |
|---|---|
| రాజ్యాంగ సభ సభ్యులు | |
| నవంబరు 1946-జనవరి 25,1950 | |
| వ్యక్తిగత వివరాలు | |
| జన్మించారు. | 4 జూలై 1912 ములవుకాడ్, ఎర్నాకుళం, కేరళ |
| మృతిచెందారు. | 20 జూలై 1978 (ఐడి1) (వయస్సు 66) |
| జీవిత భాగస్వామి. | ఆర్. వేలాయుధన్ |
| పిల్లలు. | డాక్టర్ రఘు, ప్రహ్లాదన్, ధ్రువన్, భాగీరథ్, మీరా వేలాయుధన్ |
| తల్లిదండ్రులు |
|
| విద్య. | ఉపాధ్యాయుల శిక్షణ కోర్సు, మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయం |
| వృత్తి. | సామాజిక సంస్కర్త, ఎల్ 2 ఉపాధ్యాయుడిగా పనిచేశారు |
దాక్షాయణి వేలాయుధన్ (4 జూలై 1912 - 20 జూలై 1978) ఒక భారతీయ రాజకీయవేత్త, అణగారిన వర్గాల నాయకుడు. పులాయర్ సమాజానికి చెందిన ఆమె, ఆ సమాజం నుండి విద్యనభ్యసించిన మొదటి తరం [1] వ్యక్తులలో ఒకరు. ఆమె తన కమ్యూనిటీ నుండి పై వస్త్రం ధరించిన మొదటి మహిళ, భారతదేశంలో మొదటి షెడ్యూల్డ్ కుల మహిళా గ్రాడ్యుయేట్, సైన్స్ గ్రాడ్యుయేట్, కొచ్చిన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ సభ్యురాలు, భారత రాజ్యాంగ సభలోని తొమ్మిది మంది మహిళా సభ్యులలో ఒకరిగా ఉండటం వంటి అనేక ప్రత్యేకతలను కలిగి ఉంది.[2][3] కానీ ఆమె తన కమ్యూనిటీ నుండి పై వస్త్రం ధరించిన మొదటి మహిళలలో ఒకరు అని చెప్పడం సరైనది కాదు. ఆమె కంటే ముందు ఆమె అక్క, ఆమె తల్లి తయ్యితార మాణికి ఈ క్రెడిట్ ఇవ్వబడవచ్చు.[4] తల్లి మాని భారతదేశంలో స్వాతంత్ర్యానంతర కాలం వరకు జీవించి 1959లో మరణించారు.
తొలి, ఏకైక దళిత మహిళా ఎమ్మెల్యే దాక్షాయణి వేలాయుధన్‌ను సత్కరిస్తూ, కేరళ ప్రభుత్వం ' దాక్షాయణి వేలాయుధన్ అవార్డు'ను ఏర్పాటు చేసింది, దీనిని రాష్ట్రంలోని ఇతర మహిళల సాధికారతకు దోహదపడిన మహిళలకు ప్రదానం చేస్తారు. బడ్జెట్‌లో ఈ అవార్డు కోసం రూ. 2 కోట్లు కేటాయించారు.[5] 2019 జనవరి 31న శాసనసభలో కేరళ బడ్జెట్ 2019 సమర్పణ సందర్భంగా కేరళ ఆర్థిక మంత్రి డాక్టర్ థామస్ ఐజాక్ దీనిని ప్రకటించారు [6]
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
[మార్చు]దాక్షాయణి 1912లో ఎర్నాకుళం జిల్లాలోని కనయన్నూర్ తాలూకాలోని ములావుకాడ్ గ్రామంలో జన్మించారు. ఆమె 1935 లో బి.ఎ. పూర్తి చేసి, మూడు సంవత్సరాల తరువాత మద్రాస్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఉపాధ్యాయ శిక్షణ కోర్సును పూర్తి చేసింది. ఆమె చదువుకు కొచ్చిన్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుండి స్కాలర్‌షిప్‌లు మద్దతు ఇచ్చాయి. 1935 నుండి 1945 వరకు, ఆమె త్రిచూర్, త్రిపునిత్తురలోని ప్రభుత్వ ఉన్నత పాఠశాలలలో ఉపాధ్యాయురాలిగా పనిచేశారు.[7]
కుటుంబం
[మార్చు]దాక్షాయణి కల్లచమ్మూరి కుంజన్, అతని భార్య మణి (వైపిన్ ద్వీపంలోని ఎలంకున్నప్పుజ నుండి తయ్యితర మణియమ్మ) కుమార్తె. దాక్షాయణి ఇంటి పేరు కల్లచమ్మూరి కాబట్టి, ఆమె మొదటి పేరు కల్లచమ్మూరి కుంజన్ దాక్షాయణి (కెకె దాక్షాయణి). ఆమె సమకాలీన సామాజిక కార్యకర్త వల్లన్ కెపి వల్లన్ లాగే ఆమె కూడా పులయ సమాజానికి చెందినది.[8] ఆమె తమ్ముడు కె.కె. మాధవన్ [9][10] కూడా రాజకీయాల్లో చురుగ్గా ఉండేవాడు, 1976లో రాజ్యసభకు ఎన్నికయ్యాడు. ఆమె షెడ్యూల్డ్ కుల నాయకుడు, తరువాత పార్లమెంటు సభ్యురాలు ఆర్. వేలాయుధన్‌ను వివాహం చేసుకుంది.[11] వారి వివాహం వార్ధాలోని సేవాగ్రామ్‌లో జరిగింది, గాంధీ, కస్తూర్బా సాక్షులుగా, ఒక కుష్టురోగి పూజారిగా నిలిచారు. ఈ దంపతులకు ఐదుగురు పిల్లలు డాక్టర్ రేఘు (గతంలో శ్రీమతి ఇందిరా గాంధీకి వైద్యుడు), ప్రహ్లాదన్, ధ్రువన్, భగీరథ్ [సెక్రటరీ జనరల్, ది ఇండియన్ ఓషన్ రిమ్ అసోసియేషన్ (IORA)], మీరా. ఆమె తరువాత భారత రాష్ట్రపతి అయిన కె.ఆర్. నారాయణన్ తో కూడా బంధువు.[3][8]
తరువాతి జీవితం, మరణం
[మార్చు]దాక్షాయణి 1946-49 వరకు మద్రాసులో డిప్రెస్డ్ క్లాసెస్ యూత్స్ ఫైన్ ఆర్ట్స్ క్లబ్ అధ్యక్షురాలిగా, ది కామన్ మ్యాన్ పత్రికకు మేనేజింగ్ ఎడిటర్‌గా పనిచేశారు. తరువాత ఆమె మహిళా జాగృతి పరిషత్ వ్యవస్థాపక అధ్యక్షురాలిగా మారింది. దాక్షాయణి జూలై 1978లో స్వల్ప అనారోగ్యంతో మరణించింది. ఆమె వయసు 66.[12]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Constitution of India". www.constitutionofindia.net. Retrieved 2023-01-13.
- ↑ Kshirsagar, R K (1994). Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857-1956. New Delhi: MD Publications. p. 363. ISBN 9788185880433.
- ↑ 3.0 3.1 "India: Meera Velayudhan: New Challenges, but Dreams Persist." Women's Feature Service. Retrieved 1 March 2013.
- ↑ "Constitution of India". www.constitutionofindia.net. Retrieved 2022-04-25.
- ↑ "Dakshayani Velayudhan Award". Archived from the original on 26 September 2021. Retrieved 1 February 2019.
- ↑ Kerala Budget 2019: Highlights
- ↑ Kshirsagar, R K (1994). Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857-1956. New Delhi: MD Publications. p. 362. ISBN 9788185880433.
- ↑ 8.0 8.1 Kshirsagar, R K (1994). Dalit Movement in India and Its Leaders, 1857-1956. New Delhi: MD Publications. p. 363. ISBN 9788185880433.
- ↑ "Members - Kerala Legislature". www.niyamasabha.org. Retrieved 2023-01-13.
- ↑ "Women in Constituent Assembly: Dakshayani Velayudhan - Academike". www.lawctopus.com (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2021-03-11. Retrieved 2023-01-13.
- ↑ "First Lok Sabha State wise Details: Travancore-Cochin". Lok Sabha, India. Retrieved 31 January 2019.
- ↑ Paswan, Sanjay (2004). Encyclopaedia of Dalits in India: Leaders, Volume 4. New Delhi: Kalpaz Publications. p. 285. ISBN 9788178350332.