దారా షుకో
| దారా షికో | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| మొఖల్ సామ్రాజ్య షాజడా పడ్షాజడా-i-బుజర్గ్ ముర్తాబా షా-ఇ-బులంద్ ఇక్బాల్ తిమురిడ్ ప్రిన్స్ మిర్జా[1] | |||||
 చైతర్మన్ ద్వారా ప్రిన్స్ దారా షికో సుమారు 1654 | |||||
| మొఘల్ సామ్రాజ్య వారసుడు | |||||
| పరిపాలన | 1633 – 31 జూలై 1658 | ||||
| ముల్తాన్ సుభాదార్ | |||||
| పరిపాలన | 1652–1658 | ||||
| బద్ షా | షాజహాన్ | ||||
| కాబూల్ సుబాదార్ | |||||
| Reign | 1652–1658 | ||||
| బాదుషా | షాజహాన్ | ||||
| గుజరాత్ సుబాదార్ | |||||
| Reign | 1648–1658 | ||||
| Badshah | Shah Jahan | ||||
| Subahdar of Allahabad | |||||
| Reign | 1645–1658 | ||||
| Badshah | Shah Jahan | ||||
| జననం | 1615 మార్చి 20 [2] ఆజ్మీర్, రాజపుతన, మొఘల్ సామ్రాజ్యం | ||||
| మరణం | 1659 ఆగస్టు 30 (వయసు: 44)[3] ఢిల్లీ,మొఘల్ సామ్రాజ్యం | ||||
| Burial | హుమయూన్ సమాధి | ||||
| Spouse |
నాదిరా బానూ బేగం
(m. 1633; d. 1659) | ||||
| వంశము |
| ||||
| |||||
| రాజ్యం | House of Babur | ||||
| రాజవంశం |  Timurid dynasty | ||||
| తండ్రి | Shah Jahan | ||||
| తల్లి | Mumtaz Mahal | ||||
| మతం | Sunni Islam | ||||
దారా షుకో (1615 మార్చి 20 - 1659 ఆగస్టు 30) [2][4] అని కూడా పిలువబడే దారా షికో భారతదేశంలోని మొఘల్ సామ్రాజ్యానికి యువరాజు. [5] మార్చి 20, 1615న జన్మించిన ఆయన చక్రవర్తి షాజహాన్ మరియు రాణి ముంతాజ్ మహల్ ల పెద్ద కుమారుడు. షాజహాన్ కు ఇష్టమైన కుమారుడిగా, దారా షికో మొఘల్ సింహాసనానికి వారసుడిగా పరిగణించబడ్డాడు. దారా షికో తన మేధోపరమైన ప్రయత్నాలు, వివిధ మతాల పట్ల విశాల దృక్పథం కారణంగా మొఘల్ చరిత్రలో ప్రముఖ వ్యక్తిగా గుర్తింపబడ్డాడు. ఆయన సూఫీ మతంలో లోతైన ఆసక్తికి ప్రసిద్ధి చెందారు. అతను ప్రసిద్ధ సూఫీ సాధువు మియాన్ మీర్ శిష్యుడు. దారా షికో హిందూ తత్వశాస్త్రంలో కూడా ఆసక్తిని కనబరిచారు. ఉపనిషత్తులతో సహా అనేక ముఖ్యమైన హిందూ గ్రంథాలను పర్షియన్ భాషలోకి అనువదించారు. ఆయన అనువాదాలు హిందూ, ముస్లిం వర్గాల మధ్య సాంస్కృతిక, మతపరమైన అంతరాలను తగ్గించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి. అయితే, దారా షికో యొక్క ఉదారవాద మతపరమైన అభిప్రాయాలు, సూఫీ మతం పట్ల ఆయనకున్న మొగ్గు మొఘల్ ఆస్థానంలోని మరింత సనాతన వర్గాలలో ఆయనకు ఆదరణ తగ్గలేదు. ఇది చివరికి దారా షికో, అతని తమ్ముడు ఔరంగజేబు మధ్య అధికార పోరాటానికి దారితీసింది. 1658లో, సింహాసనం కోసం వరుస యుద్ధాల తర్వాత, ఔరంగజేబు విజయం సాధించి తనను తాను చక్రవర్తిగా ప్రకటించుకున్నాడు. దారా షికో పట్టుబడ్డాడు, మతభ్రష్టత్వానికి ప్రయత్నించాడు, 1659లో ఉరితీయబడ్డాడు. అతని విషాదకరమైన ముగింపు ఉన్నప్పటికీ, దారా షికో వారసత్వం భారతీయ సంస్కృతి, తత్వశాస్త్రానికి ఆయన చేసిన కృషి ద్వారా కొనసాగుతుంది. మత సహనం, అవగాహనను ప్రోత్సహించడానికి ఆయన చేసిన ప్రయత్నాలు మొఘల్ సామ్రాజ్య చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన అధ్యాయంగా గుర్తుండిపోతాయి.[6]
రచనలు
[మార్చు]దారా షికోహ్ సూఫీ మతంలో ప్రముఖ వ్యక్తి, ఇది ధ్యానం, ఇతర ఆధ్యాత్మిక అభ్యాసాల ద్వారా దేవుని ప్రత్యక్ష వ్యక్తిగత అనుభవాన్ని నొక్కి చెప్పే ఆధ్యాత్మిక ఇస్లామిక్ విశ్వాస వ్యవస్థ. సూఫీ మతానికి ఆయన చేసిన కొన్ని కీలక రచనలు ఇక్కడ ఉన్నాయి:
- ఆధ్యాత్మిక అన్వేషణలు, బోధనలు దారా షికోహ్ చిన్నప్పటి నుండే సూఫీ మతం ద్వారా తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యాడు. ఆయన ప్రఖ్యాత సూఫీ సాధువు మియాన్ మీర్ శిష్యుడయ్యాడు, ఆయన తన ఆధ్యాత్మిక దృక్పథాన్ని రూపొందించడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు. దారా షికోహ్ యొక్క ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణం ఆయనను అన్ని మతాల ఐక్యత , ప్రతి వ్యక్తిలో దైవిక ఉనికి వంటి సూఫీ మతం యొక్క ప్రధాన సిద్ధాంతాలను అన్వేషించడానికి దారితీసింది. ఆయన రచనలు తరచుగా ఈ నమ్మకాలను ప్రతిబింబిస్తాయి, అన్ని విశ్వాసాలు ఒకే అంతిమ సత్యానికి దారితీస్తాయనే ఆలోచనను ప్రోత్సహిస్తాయి.
- సాహిత్య రచనలు దారా షికోహ్ సూఫీ సంప్రదాయానికి దోహదపడే అనేక ముఖ్యమైన గ్రంథాలను రచించారు. ఆయన అత్యంత ముఖ్యమైన రచన, "మజ్మా-ఉల్-బహ్రెయిన్" (రెండు మహాసముద్రాల కలయిక), సూఫీ మతం, హిందూ తత్వశాస్త్రం మధ్య సారూప్యతలను హైలైట్ చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఈ రచన అన్ని మతాల ఐక్యతపై ఆయనకున్న నమ్మకానికి మరియు వివిధ విశ్వాసాల మధ్య పరస్పర అవగాహన మరియు గౌరవాన్ని పెంపొందించడానికి ఆయన చేసిన ప్రయత్నాలకు నిదర్శనం.
- హిందూ గ్రంథాల అనువాదం దారా షికోహ్ యొక్క ముఖ్యమైన రచనలలో ఒకటి హిందూ గ్రంథాలను పర్షియన్ భాషలోకి అనువదించడం. ఆయన ఉపనిషత్తులు, పురాతన హిందూ తాత్విక గ్రంథాలను పర్షియన్ భాషలోకి అనువదించారు, వాటిని విస్తృత ప్రేక్షకులకు అందుబాటులోకి తెచ్చారు. "సిర్ర్-ఇ-అక్బర్" (గొప్ప రహస్యం) అని పిలువబడే ఈ అనువాదం, ముస్లిం ప్రపంచానికి హిందూ మతం యొక్క బోధనలను పరిచయం చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది. ఆయన ప్రయత్నాలు వివిధ సాంస్కృతిక మరియు మతాంతర సంభాషణను ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి.
- మత సహనాన్ని ప్రోత్సహించడం వివిధ మతాల పట్ల దారా షికోహ్ యొక్క విశాల దృక్పథం మరియు ఆధ్యాత్మిక ఐక్యతపై ఆయన ప్రాధాన్యత ఆయనను మత సహనానికి కీలక న్యాయవాదిగా చేసింది. అన్ని మతాల సారాంశం ఒకటేనని మరియు అవన్నీ దైవాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు దానితో కనెక్ట్ అవ్వడానికి ప్రయత్నించాయని ఆయన నమ్మాడు. వివిధ మత సంప్రదాయాల మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించడానికి ఆయన చేసిన సమగ్ర వైఖరి మరియు ప్రయత్నాలు భారతదేశ సాంస్కృతిక మరియు ఆధ్యాత్మిక దృశ్యంపై శాశ్వత ప్రభావాన్ని చూపాయి.
- భవిష్యత్ తరాలకు ప్రేరణ దారా షికోహ్ వారసత్వం పండితులకు, ఆధ్యాత్మిక అన్వేషకులకు మరియు మత సామరస్యాన్ని సమర్థించేవారికి స్ఫూర్తినిస్తూనే ఉంది. సూఫీ మతానికి ఆయన చేసిన కృషి మరియు విభిన్న విశ్వాసాల మధ్య అవగాహనను ప్రోత్సహించడానికి ఆయన చేసిన ప్రయత్నాలు నేటికీ సందర్భోచితంగా ఉన్నాయి, విభిన్న ప్రపంచంలో ఆధ్యాత్మిక ఐక్యత మరియు సహనం యొక్క ప్రాముఖ్యతను గుర్తుచేస్తాయి. దారా షికోహ్ జీవితం మరియు రచనలు సూఫీ మతం పట్ల ఆయనకున్న లోతైన నిబద్ధతకు మరియు విభిన్న మత సంప్రదాయాలు సామరస్యంగా కలిసి జీవించే ప్రపంచం గురించి ఆయన దృక్పథానికి నిదర్శనం. ఆయన రచనలు ఆధ్యాత్మికత, సాహిత్యం మరియు మతాంతర సంభాషణ రంగాలలో శాశ్వత వారసత్వాన్ని మిగిల్చాయి.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Past present: Emperor's new names". DAWN.COM. 1 January 2011.
- ↑ 2.0 2.1 The Jahangirnama : memoirs of Jahangir, Emperor of India. Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery in association with Oxford University Press. 1999. p. 461. ISBN 978-0-19-512718-8.
- ↑ Sarkar, Sir Jadunath (1972). Sir Jadunath Sarkar birth centenary commemoration volume: English translation of Tarikh-i-dilkasha (Memoirs of Bhimsen relating to Aurangzib's Deccan campaigns) (in ఇంగ్లీష్). Dept. of Archives, Maharashtra. p. 28.
- ↑ Awrangābādī, Shāhnavāz Khān; Shāhnavāz, ʻAbd al-Ḥayy ibn; Prashad, Baini (1952). The Maāthir-ul-umarā: being biographies of the Muhammādan and Hindu officers of the Timurid sovereigns of India from 1500 to about 1780 A.D. (in ఇంగ్లీష్). Asiatic Society. p. 684.
- ↑ Thackeray, Frank W.; Findling, John E. (2012). Events that formed the modern world : from the African Renaissance through the War on Terror. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. p. 240. ISBN 978-1-59884-901-1.
- ↑ Mukhoty, Ira (17 May 2018). "Aurangzeb and Dara Shikoh's fight for the throne was entwined with the rivalry of their two sisters". Scroll.in.