నయా ఉదారవాదం
నయా ఉదారవాదం అనేది స్వేచ్ఛా విపణి, పెట్టుబడిదారీ విధానంతో ముడిపడిఉన్న ఒక రాజకీయ తత్వశాస్త్రం. ప్రధానంగా మార్కెట్ ఆధారిత సంస్కరణల ఫలితంగా సామాజిక మార్పు వస్తుందనే అలోచనను ముందుకి తెస్తుంది.[1][2]
నయా ఉదారవాదం అనేది 1930లలో యూరోపియన్ ఉదారవాద పండితుల మధ్య ఉద్భవించిన ఆర్థిక తత్వశాస్త్రం. సాంప్రదాయ ఉదారవాదం మార్కెట్లను నియంత్రించాలనే సామాజిక ఉదారవాద కోరికకు దారి తీస్తుందని, దాని ప్రజాదరణ క్షీణించడంతో, ప్రతిస్పందనగా ఉద్భవించింది. ఈ మార్పుకు కారణం మహా మాంద్యం కాగా, నయా ఉదారవాద విధానాలలో, స్వేచ్ఛా విపణి యొక్క అస్థిరతను ఎదుర్కోవడం ఒక భాగమైంది.[3] పెట్టుబడిదారీ స్వేచ్ఛా మార్కెట్ల అస్థిరతను తగ్గించడానికి రూపొందించిన విధానాల అభివృద్ధికి ఒక ప్రేరణ, 1930ల ప్రారంభంలో ఆర్థిక వైఫల్యాలను పునరావృతం చేయకుండా ఉండాలనే కోరిక, ఇది కొంతవరకు సాంప్రదాయ ఉదారవాదం యొక్క ఆర్థిక విధానానికి ఆపాదించబడింది. సోవియట్ యూనియన్ వైఫల్యం, ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం ముగింపు కూడా అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు, యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్, ఇంకా ప్రపంచవ్యాప్తంగా నయా ఉదారవాదం పెరుగుదలకు దోహదపడింది.[4][5][6]
ఇటీవలి దశాబ్దాలలో నయా ఉదారవాదం ఎక్కువగా వాడుకలో ఉన్న పదంగా మారింది.[7][8][9] సంప్రదాయవాద, మితవాద సంస్థలు, రాజకీయ పార్టీలచే సమర్ధించబడడమే కాకుండా, ఈ సంస్థల విస్తరణలో ఒక ముఖ్యమైన కారకంగా ఉంది.[10][11] నయా ఉదారవాదం తరచుగా ప్రైవేటీకరణ, నియంత్రణల తొలగింపు, ప్రపంచీకరణ, స్వేచ్ఛా వాణిజ్యం, ద్రవ్యవాదం, కాఠిన్యం, ప్రభుత్వ వ్యయంలో తగ్గింపులతో సహా ఆర్థిక సరళీకరణ విధానాలతో ముడిపడి ఉంటుంది. ఈ విధానాలు ఆర్థిక వ్యవస్థ, ఇంకా సమాజంలో ప్రైవేట్ రంగం పాత్రను పెంచడానికి రూపొందించబడ్డాయి.[12] నయా ఉదారవాద ప్రణాళిక, సంస్థల స్థాపన వైపు కేంద్రీకృతమై, రాజకీయ స్వభావం కలిగి ఉంది, ఇది ఆర్థిక పరిగణనలను దాటి విస్తరించింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Vincent, Andrew (2009). Modern Political Ideologies. Hoboken, New Jersey: Wiley-Blackwell. p. 337. ISBN 978-1405154956 – via Google Books.
[Neoliberalism is] a revivified version of classical liberalism ... It has also close intellectual affinities with [American or right-wing] libertarianism. The ideology has, since the 1980s to the present, permeated an enormous amount of policy debates, on a global scale. It is seen, for example, to be the dominant ideology of the IMF and World Bank. It embodies a number of internal doctrinal differences, but the basic tenet is to identify the unregulated free-market capitalist order as the crucial ground for all efficient resource allocation. It is highly individualistic, intrinsically suspicious of all collective state or trades union action, and deeply uneasy with all forms of welfare policy premised on the state[.]
- ↑ (Springer, Birch & MacLeavy 2016): "Neoliberalism is a slippery concept, meaning different things to different people. Scholars have examined the relationships between neoliberalism and a vast array of conceptual categories."
- ↑ Mirowski & Plehwe (2009).
- ↑ Gerstle (2022).
- ↑ Bartel, Fritz (2022). The Triumph of Broken Promises: The End of the Cold War and the Rise of Neoliberalism. Harvard University Press. pp. 5–6. ISBN 9780674976788.
- ↑ Ghodsee, Kristen (2018). Why Women Have Better Sex Under Socialism. Vintage Books. pp. 3–4. ISBN 978-1568588902.
Without the looming threat of a rival superpower, the last thirty years of global neoliberalism have witnessed a rapid shriveling of social programs that protect citizens from cyclical instability and financial crises and reduce the vast inequality of economic outcomes between those at the top and bottom of the income distribution.
- ↑ Springer, Birch & MacLeavy (2016): "Neoliberalism is easily one of the most powerful concepts to emerge within the social sciences in the last two decades, and the number of scholars who write about this dynamic and unfolding process of socio-spatial transformation is astonishing."
- ↑ Wilson, Julie (2017). Neoliberalism. Routledge. p. 6. ISBN 978-1138654631.
In recent decades, neoliberalism has become an important area of study across the humanities and social sciences.
- ↑ Hartwich (2009); "People rarely call themselves 'neoliberal'." [మూలాన్ని నిర్థారించాలి]
- ↑ Haas, Eric (2011). "The News Media and the Conservative Heritage Foundation". In Hill, Dave; Kumar, Ravi (eds.). Global Neoliberalism and Education and its Consequences. Routledge. pp. 172–175. ISBN 978-0415507110.
- ↑ Hickel, Jason (2016). "Neoliberalism and the End of Democracy". In Springer, Simon; Birch, Kean; MacLeavy, Julie (eds.). The Handbook of Neoliberalism. Routledge. p. 144. ISBN 978-1138844001 – via Google Books.
The Reagan/Bush and Thatcher/Major administrations eventually came to power on platforms that promised to enhance individual freedoms by liberating capitalism from the 'shackles' of the state – reducing taxes on the rich, cutting state spending, privatising utilities, deregulating financial markets, and curbing the power of unions. After Reagan and Thatcher, these policies were carried forward by putatively progressive "Third Way" administrations such as Clinton in the United States and Blair in the UK, thus sealing the new economic consensus across party lines.
- ↑ Jones, Parker & Bos (2005); "Neoliberalism represents a set of ideas that caught on from the mid to late 1970s, and are famously associated with the economic policies introduced by Margaret Thatcher in the United Kingdom and Ronald Reagan in the United States following their elections in 1979 and 1981. The 'neo' part of neoliberalism indicates that there is something new about it, suggesting that it is an updated version of older ideas about 'liberal economics' which has long argued that markets should be free from intervention by the state. In its simplest version, it reads: markets good, government bad."