నార్వే సైనిక చరిత్ర
నార్వే సైనిక చరిత్ర వైకింగు యుగానికి ముందు నార్వే మొత్తం అత్యున్నత రాజ్యాన్ని పొందేందుకు ప్రాంతీయ రాజుల మధ్య జరిగిన అంతర్గత యుద్ధాలతో ప్రారంభమవుతుంది. నార్వే చరిత్ర, అందువలన సైనిక చరిత్ర, అత్యంత ప్రసిద్ధ కాలం వైకింగ్ యుగం. కానీ ప్రారంభ మధ్య యుగంలో ఐరోపాలో నార్వేజియన్ సైనిక శక్తి గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంది.తరువాత నార్వేజియన్ సైన్యం చాలా కాలం పాటు నిర్లక్ష్యం చేయబడింది. అంతేకాకుండా తిరిగి ఆయుధాలు సమకూర్చుకుని విజయాలను కూడా సాధించింది.
793–1050: వైకింగ్ యుగం
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: వైకింగ్ యుగం
- 793 – వైకింగు‌లు ఉత్తర సముద్రంలోని పవిత్ర ద్వీపంలోని లిండిసు‌ఫార్ను ఆశ్రమాన్ని దాడి చేశారు. దీనిని వైకింగు దాడుల ప్రారంభంగా భావిస్తారు. ముఖ్యంగా పశ్చిమాన ఉన్న దీవులకు పెద్ద నార్వేజియను వలసలు జరిగాయి.
- 872 నార్వేకు చెందిన 1వ హరాల్డు హాఫ్ర్స్‌ఫ్జోర్డు యుద్ధంలో చివరి చిన్న రాజులను ఓడించి మొదటి ఐక్య నార్వేను ఏర్పరిచాడు.
- 911 పశ్చిమ ఫ్రాన్సియా చక్రవర్తి చార్లెసు ది సింపులు తరువాత నార్మాండీగా పిలువబడే దానిని వైకింగు చీఫ్ రోలోకు అప్పగించాడు.
- 991 నార్వేకు చెందిన 1వ ఓలాఫు మాల్డాను యుద్ధంలో ఆంగ్లో-సాక్సను‌లను ఓడించాడు.
- 1000 నార్వేను డెన్మార్కు స్వాధీనం చేసుకుంది
- 1030 నార్వేకు చెందిన 2వ ఓలాఫు స్టికు‌లెస్టాడు యుద్ధంలో ఓడిపోయాడు.
ప్రారంభ కాలం
[మార్చు]- 1043 నార్వేకు చెందిన 1వ మాగ్నసు లిర్స్కోవు హీత్ వద్ద వెండ్సు‌ను ఓడించాడు.
- 1048-1064 డానిషు-నార్వేజియను యుద్ధం
- 1066 నార్వేకు చెందిన 3వ హెరాల్డు ఫులు‌ఫోర్డు యుద్ధంలో ఆంగ్లేయులను ఓడించి యార్కు‌ను తన ఆధీనంలోకి తెచ్చుకున్నాడు.
- 1066 స్టాంఫోర్డు బ్రిడ్జి యుద్ధం లో నార్వేజియన్లు ఓడిపోయారు.
- 1107–10 నార్వేకు చెందిన 1వ సిగుర్డు ఐబీరియా, పవిత్ర భూమికి క్రూసేడు‌కు నాయకత్వం వహిస్తాడు.
అంతర్యుద్ధం
[మార్చు]
నార్వే అంతర్యుద్ధ యుగం (నార్వేజియన్ బోర్గెర్క్రిగ్స్టిడా) అనేది నార్వే చరిత్రలో 1130 - 1240 మధ్య కాలాన్ని సూచించడానికి ఉపయోగించే పదం. ఈ సమయంలో ప్రత్యర్థి రాజులు, నార్వే సింహాసనం కోసం పోటీపడేవారి మధ్య వరుస అంతర్యుద్ధాలు జరిగాయి. యుద్ధాలకు కారణం నార్వేజియన్ మధ్యయుగ చరిత్రలో అత్యంత చర్చనీయాంశమైన అంశాలలో ఒకటి. 1130లో క్రూసేడరు రాజు సిగుర్డు మరణంతో ప్రారంభించి. పోరాడుతున్న పార్టీల లక్ష్యం ఎల్లప్పుడూ తమ వ్యక్తిని సింహాసనం మీద ఉంచడం. అంతర్యుద్ధాల మొదటి దశాబ్దాలలో పొత్తులు మారుతూ రాజు లేదా నకిలీ వారసుల చుట్టూ కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. కానీ చివరికి 12వ శతాబ్దం చివరి నాటికి బిర్కేబైనరు, బాగ్లరు అని పిలువబడే రెండు ప్రత్యర్థి పార్టీలు ఉద్భవించాయి. 1217లో ఈ రెండు పార్టీలు రాజీపడిన తర్వాత, రాజు చుట్టూ కేంద్రీకృతమై ఉన్న మరింత క్రమబద్ధమైన ప్రభుత్వ వ్యవస్థ క్రమంగా తరచుగా జరిగే తిరుగుబాటులకు ముగింపు పలికింది. 1240లో డ్యూకు స్కూలె బార్డ్సను విఫలమైన పాలన అంతర్యుద్ధ యుగంలో చివరి సంఘటన. 1240లో అంతర్యుద్ధాల నుండి దేశం 1130లో కంటే మరింత ఏకీకృతమై ఏకీకృత రాజ్యంగా బయటపడింది. 1319 వరకు రాజు హాకోను ఆయన వారసుల పాలనను కొన్నిసార్లు తరువాతి చరిత్రకారులు నార్వేజియన్ మధ్యయుగ రాజ్యం స్వర్ణయుగం అని పిలుస్తారు. కింగ్ హాకోను హాకోన్సను ఆధ్వర్యంలో మొదటిసారిగా కేంద్రీకృత పరిపాలన స్థాపించబడింది. బెర్గెను‌లో ఒక ఛాన్సలరీ ఏర్పడింది. ఇది దేశానికి మొదటి రాజధాని నగరంగా మారింది. స్పష్టమైన వారసత్వ చట్టాలు అమలులోకి వచ్చాయి. ఒకే పాలకుడిని నియమించాలని ఆయన చట్టబద్ధమైన జన్మని కలిగి ఉండాలని నిర్దేశించారు. 12వ శతాబ్దంలో లాటిన్ అక్షరమాలతో మొదట వ్రాయబడిన పాత నార్సు భాష పరిపాలనలో అలాగే అసలు సాహిత్యం కూర్పు విదేశీ సాహిత్యం అనువాదం కోసం ఉపయోగించబడింది. 1260ల ప్రారంభంలో హాకోను ఐస్లాండ్ గ్రీన్‌లాండ్‌లను నార్వేజియన్ పాలనలోకి తీసుకువచ్చాడు. ఆ సమయంలో నార్వే రాజ్యం దాని అతిపెద్ద ప్రాదేశిక పరిధికి చేరుకుంది.
శిఖరాగ్రానికి చేరడం - క్షీణించడం
[మార్చు]1262–1266 హెబ్రిడ్సు, ఐల్ ఆఫ్ మ్యాన్‌ మీద నియంత్రణకు సంబంధించిన స్కాటిష్-నార్వేజియన్ యుద్ధం. 1263లో జరిగిన ఏకైక ప్రధాన యుద్ధం అయిన లార్గ్సు యుద్ధం అసంపూర్ణ ఫలితాన్ని ఇచ్చింది. కానీ కాలక్రమేణా స్కాటిషు లాభపడి హెబ్రిడ్సు మీద నియంత్రణ సాధించింది. దీనికి బదులుగా ఓర్క్నీ, షెట్‌ల్యాండు‌లలో నార్వేజియన్ పాలనను గుర్తించింది.
1295లో నార్వేకు చెందిన 6వ మాగ్నసు ఇంగ్లాండు‌కు వ్యతిరేకంగా ఫ్రాన్సు, స్కాట్లాండ్‌ తో ఒక పొత్తును ఏర్పరచుకున్నాడు. దీని ద్వారా నార్వే ఫ్రాన్సు రాజుకు 300 నౌకలు, 50,000 మంది సైనికులను సరఫరా చేయడానికి అంగీకరించింది. ఈ ఒప్పందం నిబంధనలను నెరవేర్చడానికి నార్వేకు మానవశక్తి లేదని స్పష్టంగా తెలుస్తుంది. అయితే దానిని ఎప్పుడూ పరీక్షించలేదు.
1299లో నార్వే రాజు 5వ హాకోను సింహాసనాన్ని అధిష్టించి దేశ రాజధానిని ఓస్లోకు తరలించాడు. స్కాండినేవియాలో నార్వే ప్రభావాన్ని పెంచే లక్ష్యంతో హాకోను చురుకైన విదేశాంగ విధానాన్ని నడిపించాడు. నార్డికు రాజ గృహాల మధ్య సంక్లిష్టమైన రాజవంశ సంబంధాలను కలిగి ఉన్న ఈ విధానాలు నార్వేను దాని పొరుగువారితో అనేక శతాబ్దాల యూనియన్లలోకి నడిపించాయి. కాలక్రమేణా యూనియన్లలో నార్వే స్థానం మరింత బలహీనంగా మారింది. బ్లాక్ ప్లేగు 1349లో నార్వేకు వచ్చి 1351 వరకు కొనసాగింది. ఇది నార్వే సైనిక సామర్థ్యాలను తీవ్రంగా బలహీనపరిచింది.
యూనియను యుద్ధాలు 1434–1523
[మార్చు]యూనియను యుద్ధాలు డెన్మార్కు స్వీడన్ మధ్య యూనియను ఆధిపత్యం కోసం నిరంతర పోరాట కాలంగా సాగింది. నార్వే చాలా వరకు పోరాటానికి దూరంగా ఉంది. 1501లో స్వీడన్లు నార్వే మీద దాడి చేశారు కానీ వెనక్కి తగ్గారు. అయితే స్వీడన్లు చివరికి డేను‌లను ఓడించి యూనియను నుండి విడిపోయింది. అది నార్వేను చాలా బలమైన డెన్మార్కు‌తో కూడిన యూనియను‌లో ఏకైక బలహీన భాగస్వామిగా వదిలివేసింది. నార్వేలోని ఉన్నత వర్గం చాలా బలహీనపడింది. అది డేన్ల నుండి వచ్చే ఒత్తిళ్లను అడ్డుకోలేకపోయింది. కోపెను‌హాగను‌లో మరిన్ని నిర్ణయాలు తీసుకోబడ్డాయి. నార్వేజియను రిక్సు‌రాడు చివరికి రద్దు చేయబడింది. డానిషు కిరీటాన్ని గవర్నరు శైలి స్టాటు‌హోల్డరు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు. కానీ ప్రత్యేక వంశపారంపర్య రాజ్యంగా నార్వే చట్టపరమైన హోదాను కొనసాగించడం రాజుకు ఎల్లప్పుడూ ముఖ్యమైనదిగా ఉండేది. నార్వేజియన్ సైన్యం ప్రత్యేక సంస్థగా ఉంటుంది. 1509లో ఒక సాధారణ నౌకాదళం స్థాపించబడింది.
ఏడేళ్ల యుద్ధం 1563–1570
[మార్చు]- 1563 31 జూలై– ఒకరి జాతీయ ఆయుధాల మీద మరొకరికి ఉన్న ఆశ కారణంగా పోరాటం ప్రారారంభమై డెన్మార్కు, స్వీడన్ మధ్య యుద్ధం ప్రారంభమవుతుంది.
- 1563 15 సెప్టెంబరు – ఒక డానిషు సైన్యం స్వీడన్‌లోకి వెళ్లి అల్వ్స్‌బోర్గు‌ను ఆక్రమించింది.
- 1564 30 మే – హెర్లఫు ట్రోలు నేతృత్వంలోని డానిషు నౌకాదళం ఓలాండు, గోటు‌ల్యాండు మధ్య స్వీడిషు నౌకాదళాన్ని ఓడించింది.
- 1565 – యుద్ధంలో ఏకైక పెద్ద యుద్ధం ఆక్స్టోర్నాలో ఉంది. రాంటు‌జౌ సంఖ్యాపరంగా ఉన్నతమైన స్వీడిషు సైన్యాన్ని ఓడించాడు.
- 1571 25 జనవరి – ఒక శాంతి ఒప్పందం ముగిసింది. డెన్మార్కు, స్వీడను మధ్య యుద్ధాన్ని ముగించింది. డెన్మార్కు 1,50,000 డాలరు (డానిషు నాణెం) కు బదులుగా అల్వ్స్‌బోర్గు‌ను తిరిగి ఇచ్చింది.
ఉత్తర యుద్ధాలు
[మార్చు]ఉత్తర యుద్ధాలు (1596–1720) దాదాపు నిరంతర యుద్ధం జరిగిన యుద్ధానికి సన్నాహక కాలంగా ఉంది. వీటిలో కల్మారు యుద్ధం (1611–1613), ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధం (1618–1648), ఉత్తర యుద్ధం (1655–1658), గిల్డెన్లోవు యుద్ధం (1675–1679) గ్రేట్ నార్తర్ను యుద్ధం (1700–1721)లో ముగిసింది.
కల్మారు యుద్ధం 1611–1613
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: కల్మారు యుద్ధం
- 1611 4 ఏప్రిలు రష్యాతో వాణిజ్యంపై డానిషు గుత్తాధిపత్యాన్ని విచ్ఛిన్నం చేయడానికి స్వీడను ప్రయత్నించినప్పుడు డెన్మార్కు-నార్వే, స్వీడను మధ్య యుద్ధం ప్రారంభమైంది.
- 1611, 11 జూన్ కల్మారు వద్ద స్వీడిషు సైన్యం ఓడిపోయింది.
- 1612, క్రింగెను యుద్ధం అనేది కల్మారు యుద్ధం కోసం స్వీడిషు సైన్యంలో చేరడానికి వెళ్తున్న స్కాటిషు కిరాయి సైనికుల మీద నార్వేజియను రైతు సైన్యం చేసిన ఆకస్మిక దాడి.
- 1613 20 జనవరి డెన్మార్కు-నార్వే, స్వీడను శాంతి ఒప్పందం మీద సంతకం చేశాయి. స్కాండినేవియాలో డెన్మార్కు పోటీలేని శక్తి దేశంగా మారింది
30 సంవత్సరాల యుద్ధం 1618–1648
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధం
థోర్‌స్టెయిన్సను యుద్ధం 1643–1645
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: టోరు‌స్టెన్సను యుద్ధం
1643 డిసెంబరులో స్వీడన్‌తో యుద్ధం ఓరెసుండు ఆధిపత్యం మీద సుదీర్ఘ వివాదం, ఓరెసుండు టోలు మీద భిన్నాభిప్రాయం కారణంగా ప్రారంభమైంది. 1644 జూలై 1న రాయల్ డానో-నార్వేజియన్ నేవీ కోల్డు‌బర్గ్ హైడ్ వద్ద స్వీడిషు ఫ్లీటు‌ను కలుస్తుంది. యుద్ధం నిర్ణయాత్మక డానిషు విజయంతో ముగుస్తుంది. స్వీడిషు వారు కీల్ బేకు ఉపసంహరించుకుంటారు.
ఆ సమయంలో క్రిస్టియను అల్లుడు స్టాటు‌హోల్డరు (రాయల్ గవర్నర్) హన్నిబాలు సెహెస్టెడు పాలించిన నార్వే ఈ యుద్ధంలో అయిష్టంగానే పాల్గొంది. స్వీడను మీద దాడి తమ మీద ఎదురుదాడికి మాత్రమే తలుపులుతెరిచి ఉంచుతుందని సరిగ్గానే అనుమానించారు. నార్వేయన్లు స్వీడను మీద దాడిని వ్యతిరేకించారు. ఫలితంగా స్టాటు‌హోల్డరు సెహెస్టెడు దిశకు వారి వ్యతిరేకత తీవ్రంగా పెరిగింది. యుద్ధాన్ని "హన్నిబాలు యుద్ధం"గా విమర్శించారు. డెన్మార్కు‌కు తీవ్రమైన బెదిరింపులు ఎదురైనప్పుడు డేన్సు నార్వేజియను ప్రజల మనోభావాలను పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. అందువలన జాకబు ఉల్ఫెల్డు నార్వేజియను జెమ్ట్లాండు నుండి స్వీడను మీద దాడిని ప్రారంభించాడు. ఆయనను స్వీడను నుండి తరిమికొట్టారు. స్వీడిషు దళాలు తాత్కాలికంగా జెమ్ట్లాండు ను ఆక్రమించాయి. అలాగే నార్వేజియను ఓస్టర్డాలు లోకి ముందుకు సాగి తిరిగి తరిమికొట్టారు.
సెహెస్టెడు తన సొంత సైన్యంతో, హెన్రిక్ జెల్కే ఆధ్వర్యంలోని ఇలాంటి సైన్యంతో స్వీడిషు వార్మ్లాండు లోకి ముందుకు సాగడానికి సన్నాహాలు చేసాడు. కానీ గోథెన్బర్గు మీద డానిషు దాడిలో రాజును విడిపించమని ఆదేశించబడ్డాడు. సెహెస్టెడు వచ్చిన తరువాత రాజు తన నౌకాదళంలో చేరి, గాయపడినప్పటికీ వీరోచితంగా ప్రదర్శన ఇచ్చాడు. టోర్స్టెన్సను సైన్యం డానిషు దీవులపైకి వెళ్లకుండా నిరోధించాడు.
నార్వేజియను ఫ్రంటు, సెహెస్టెడు కొత్తగా స్థాపించబడిన స్వీడిషు నగరం వానర్స్బోర్గు మీద దాడి చేసి దానిని నాశనం చేశాడు. ఆయన జార్జి వాన్ రీచ్వీను ఆధ్వర్యంలో నార్వేజియను దళాలను వింగరు, ఈడ్స్కోగు నుండి సరిహద్దు మీదుగా అలాగే హెన్రికు జెల్కే ఆధ్వర్యంలోని దళాలను స్వీడిషు డాల్సులాండు లోకి పంపాడు.
1644 అక్టోబరు 12న స్వీడిషు, డచ్ నౌకాదళం కలిసి ఫెహ్మార్ను వద్ద డానిషు నౌకాదళాన్ని ఓడించింది. ఇది యుద్ధ ఫలితాన్ని సమర్థవంతంగా నిర్ణయిస్తుంది. 1645 ఫిబ్రవరిలో బ్రోం‌సెబ్రోలో శాంతి చర్చలు ప్రారంభమయ్యాయి. ఆగస్టు 13న డెన్మార్కు, స్వీడను బ్రోం‌సెబ్రో శాంతిని ముగించాయి. డెన్మార్కు గోట్‌ల్యాండు, ఓసెలు, హాలండ్ (దక్షిణ స్వీడన్) అలాగే నార్వేజియన్ ప్రావిన్స్ జెంటులాండు, హెర్జెడాలెను, ఇడ్రే & సెర్నాలను అప్పగించవలసి వచ్చింది. నార్వేజియను సైన్యం బాగా పనిచేసి స్వీడిషు గడ్డ మీద యుద్ధం నిర్వహిస్తున్నందున ఈ శాంతి చాలా ప్రజాదరణ పొందలేదు. నార్వేజియను ప్రావిన్సులు యుద్ధంలో ఓడిపోలేదు. కానీ చర్చల సమయంలో రాజు చేత దెబ్బతింది.
ఉత్తర యుద్ధం 1655–1660
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: ఉత్తర యుద్ధం - నార్వే
1645లో సాంప్రదాయ డానిషు ప్రావిన్సులను స్వీడను‌కు అవమానకరంగా కోల్పోవడం వల్ల 3వ ఫ్రెడరికు బాధపడుతున్నాడు.10వ చార్లెసు పోలాండ్ పూర్తిగా ఆక్రమించబడినట్లు కనిపించడంతో 3వ ఫ్రెడరికు ఇతర డానిషు-నార్వేజియన్ ప్రావిన్సులను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి తగిన సమయాన్ని నిర్ణయించాడు. రాజు కౌన్సిలు యుద్ధానికి అంగీకరించింది. ఈ నిర్ణయం వేగంగా నాశనానికి దారితీసింది.
యుద్ధం నార్వేజియనుకు ప్రయోజనకరంగా మారిది. 2000 మందితో కూడిన నార్వేజియను దళం జెమ్టు‌ల్యాండు, హెర్జెడాలెను‌లను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకుంది. స్కానే నుండి స్వీడను‌ను ఆక్రమించే డానిషు దళంలో చేరడానికి బోహుస్లెను నుండి ఒక నార్వేజియను దళం బయలుదేరింది.
10వ చార్లెసు బలవంతంగా సైన్యాలను మిందుకు నడిపి ద్వారా డెన్మార్కు మీద వేగంగా స్పందించి గొప్ప విజయం సాధించి అవమానించబడిన డేన్సు‌కు ఏ షరతులలేని శాంతి కోరడం మినహా వేయడం తప్ప వేరే మార్గం లేకుండా చేసింది.
ఫలితంగా రోస్కిల్డే ఒప్పందం 1658లో చర్చలు జరిగాయి. నిబంధనలు క్రూరంగా ఉన్నాయి:
- డెన్మార్క్ స్కానే, బ్లెకింగే, హాలండ్ ప్రావిన్సులను వదులుకుంది
- నార్వే ట్రాండెలాగ్ మరియు బోహుస్లెన్‌ను అప్పగించవలసి వచ్చింది
- స్వీడిష్ కాని యుద్ధనౌకలకు సౌండ్‌ను మూసివేయడం
10 వ చార్లెసు శాంతిని కాపాడలేదు. మిగిలిన యుద్ధంలో నార్వేజియను సైన్యం స్వీడిషు దాడుల నుండి నార్వేను విజయవంతంగా రక్షించింది. ట్రాండెలాగు‌ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకుంది. కోపెను‌హాగను ఒప్పందంలో నార్వే ట్రాండెలాగ్‌ను ఉంచింది. కానీ ఇతర నార్వేజియను ప్రావిన్సులు స్వీడను‌తోనే ఉన్నాయి.
స్కానియన్ యుద్ధం 1675–1679
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: స్కానియన్ యుద్ధం
గిల్డెన్‌లోవ్ యుద్ధం
[మార్చు]డానిషు దండయాత్రతో పాటు, స్వీడను‌లను రెండు-ముఖాల యుద్ధం చేయమని బలవంతం చేయడానికి నార్వే నుండి స్వీడను మీద దాడి కూడా ప్రారంభించబడింది. దీనికి నార్వేజియను దాడికి నాయకత్వం వహించిన జనరలు గిల్డెను‌లోవు పేరు పెట్టారు. ఫైలెబ్రోలో ఓటమి ఉన్నప్పటికీ స్కానియా మీద విజయవంతమైన దండయాత్ర నార్వేజియను దళాలు బోహుస్లాను‌ను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి అనుమతించింది. 1677 శీతాకాలంలో నార్వేజియను సైన్యం 17,000 మందికి పెరిగింది. దీని వలన కార్యకలాపాలు మరింత పెరిగాయి. గిల్డెను‌లోవు జూలైలో మార్స్ట్రాండు‌లోని కోటను స్వాధీనం చేసుకుని జనరలు లోవెను‌జెల్ము‌తో కలిసి చేరాడు. స్వీడన్లు మాగ్నసు గాబ్రియేలు డి లా గార్డీ నాయకత్వంలో ఎదురుదాడిని ప్రారంభించారు. నార్వేజియను దళాలను తరిమికొట్టడానికి 8,000 మంది సైన్యాన్ని పంపారు. వారు నార్వేజియన్ల చేతిలో ఓడిపోయారు. బోహుస్లాను‌లోకి మరింత వెనక్కి నెట్టబడ్డారు. అదే సమయంలో నార్వేజియను దళాలు కూడా జెమ్టు‌ల్యాండు‌ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. అయితే డెన్మార్కు వైపు స్వీడన్లు చేసిన ప్రయత్నాలలో విజయం సాధించడంతో యుద్ధం నార్వేకు ప్రతికూలంగా మారింది. 1679 ఆగస్టు 23న ఫాంటైను‌బ్లూ ఒప్పందంలో ఫ్రాన్సు (స్వీడను తరపున), డెన్మార్కు మధ్య శాంతి చర్చలు జరిగాయి. ఫ్రాన్సు ఎక్కువగా నిర్దేశించిన శాంతి యుద్ధ సమయంలో స్వీడను కోల్పోయిన అన్ని భూభాగాలను తిరిగి ఇవ్వాలని నిర్దేశించింది. అందువల్ల రోస్కిల్డే ఒప్పందంలో రూపొందించబడిన నిబంధనలు అమలులో ఉన్నాయి. ఇది భూ ఒప్పందం ద్వారా తిరిగి ధృవీకరించబడింది.
గ్రేట్ నార్తర్న్ వార్ 1700–1720
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: గ్రేట్ నార్తర్ను యుద్ధసమయంలో నార్వే
సెప్టెంబరు 1709లో నార్వేజియన్ దళాలను సమీకరించమని ఆదేశించారు. అక్టోబరు చివరి నాటికి 6,000 మంది పురుషులు స్వైను‌సుండు వద్ద స్వీడిషు సరిహద్దులో సమావేశమయ్యారు. 1,500 మంది కోంగ్స్వింగరు వద్ద సరిహద్దు సమీపంలో సమావేశమయ్యారు.
1710 ఆగస్టులో బారను లోవెండాలు గత శతాబ్దపు యుద్ధాల వల్ల వనరులు క్షీణించిన దేశానికి గవర్నరు, కమాండరు‌గా నార్వేకు వచ్చారు. గవర్నరు స్వీడను నుండి కొద్దిసేపటికే దేశంలో పౌర, సైనిక నాయకత్వాన్ని నిర్మించడంలో తనను తాను నిమగ్నం చేసుకున్నాడు. 1712లో ఆయన నార్వేను విడిచిపెట్టినప్పుడు. ఆయన నార్వేలో పౌర సేవను సృష్టించడానికి ఉపయోగపడే సంస్కరణలను ప్రవేశపెట్టాడు. నార్వేలో ఇంతకు ముందెన్నడూ చూడని స్థాయిలో రాష్ట్ర కార్యకలాపాలను నమోదు చేయడం ప్రారంభించాడు. అలాగే బలమైన సైనిక నాయకుడిగా కూడా ఉన్నాడు.
జనరలు-లెఫ్టినెంటు కాస్పరు హెర్మను హౌసు‌మాను నాయకత్వంలో మాజీ నార్వేజియను ప్రావిన్సు బోహుస్లాను మీద దాడి చేసి తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి బారను లోవెండాలు ఒక నార్వేజియను సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసి సన్నద్ధం చేశాడు. సమాంతరంగా ఆయన సముద్రతీరానికి రక్షణ, రవాణాను అందించడానికి బలమైన నౌకాదళాన్ని ప్రతిపాదించాడు. 4వ ఫ్రెడరికు 1711 జూన్‌లో వైస్ అడ్మిరలు సెహెస్టెడు ఆధ్వర్యంలో అటువంటి దళాన్ని అందించడానికి కట్టుబడి ఉన్నాడు. ఆగస్టులో నార్వేజియను సైన్యం బోహుస్లెను‌లోకి ప్రవేశించింది. కానీ వేసవి చివరి నాటికి వైస్ అడ్మిరలు సెహెస్టెడు నౌకాదళం ఆఫ్‌షోరు‌లో కనిపించలేదు. 4వ ఫ్రెడరికు బాల్టికు జలాలకు తిరిగి రావాలని ఆదేశించాడు. నావికా మద్దతు లేని కారణంగా నార్వేజియను సైన్యం నార్వేకు తిరిగి రావాల్సి వచ్చింది.
నెపోలియన్ యుద్ధాలు 1800–1813
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: నెపోలియన్ యుద్ధాలు
గన్‌బోట్ యుద్ధం 1807–1814
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: గన్ బోట్ యుద్ధం
స్వీడన్‌తో యూనియన్
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: స్వీడిషు–నార్వేజియను యుద్ధం
జర్మనీ ఆక్రమణ 1940–1945
[మార్చు]రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో నాజీ దళాలు నార్వేను ఆక్రమించాయి. మిత్రరాజ్యాల దళాలు తమ దేశ రక్షణలో నార్వేజియన్లకు సహాయం చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ వారు విఫలమయ్యారు వెనక్కి వెళ్లి నార్వేను నాజీలకు వదిలివేయవలసి వచ్చింది. [1] ( జర్మన్లు అలా చేయాలని ప్లాన్ చేసిన వారం లోపే ఇంగ్లాండు నార్వే మీద దాడి చేయాలని ప్రణాళిక వేసింది. హిట్లరు వారిని బలంగా దెబ్బకొట్టాడు.) నార్వే 1945 వరకు నాజీ జర్మనీచే ఆక్రమించబడింది.
ప్రధాన వ్యాసం: నార్వేపై జర్మన్ ఆక్రమణ
ప్రచ్చన్న యుద్ధం (1949-1991)
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: కోల్డ్ వార్
నార్వే 1949లో నాటో వ్యవస్థాపక సభ్యుడు.[2]
నార్వే నాటో అణు భాగస్వామ్య భావనగా మారిన నార్వే సైనిక దళాలు అందించే యెస్ అణ్వాయుధాలను హోస్టు చేయడానికి అమెరికాతో ద్వైపాక్షిక ఒప్పందం చేసుకుంది. [3] కానీ చివరికి ఈ పథకంలో పాల్గొనలేదు.
నార్వే తరచుగా ప్రచ్చనన యుద్ధం సమయంలో నాటో విన్యాసాలను నిర్వహించింది. ఇందులో మిత్రరాజ్యాల కమాండు యూరపు మొబైలు ఫోర్సు ఎక్సర్సైజు అట్లాసు ఎక్స్‌ప్రెసు కూడా ఉంది.[4]
ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో యుద్ధం (2001–2021)
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసాలు: ఆపరేషన్ ఎండ్యూరింగ్ ఫ్రీడం - వార్ ఇన్ ఆఫ్ఘనిస్తాన్ (2001–2021)
నార్వే ఆపరేషను ఎండ్యూరింగు ఫ్రీడం‌లో పాల్గొంది. ఆగస్టు 2021లో ఉపసంహరించుకునే ముందు మొత్తం 10 మంది ప్రాణాలను బలిగొంది.[5]
ఇవికూడా చూడండి
[మార్చు]- మొదటి స్వీడిష్–నార్వేజియన్ యూనియన్
- కల్మార్ యూనియన్
- నార్వేజియన్ రాచరికం చరిత్ర
- నార్వే అంతర్యుద్ధం
- నార్వే ఏకీకరణ
- గ్రేట్ నార్తర్ను యుద్ధసమయంలో నార్వే
- స్వీడిషు–నార్వేజియను యుద్ధం
- గన్‌బోట్ యుద్ధం
- సిల్డా యుద్ధం
- పీటరు వెస్సెలు
- డెన్మార్కు - నార్వే - హోల్‌స్టెయిను సంస్కరణ
- నార్వేలో కాథలిక్ వ్యతిరేకత
- రాజ్యాంగ దినోత్సవం (నార్వే)
- టోరు‌స్టెన్సను యుద్ధం
- క్రిస్టియను‌షోం కోట
- ఉత్తర నార్వే జాయింటు రెస్క్యూ కోఆర్డినేషను సెంటరు
- నార్వేజియను ఎయిర్ అంబులెన్సూ
- నార్వేలో విమానయానం
- నార్వేలో ఎన్నికలు
- నార్వేజియను మున్సిపలు ఎన్నికలు
- దక్షిణ నార్వే జాయింటు రెస్క్యూ కోఆర్డినేషను సెంటరు
- నార్వేజియను సాయుధ దళాలు
- రాయలు ప్యాలెసు ఓస్లో
- బైగ్డోయ్ రాయల్ ఎస్టేట్
- అకేర్షసు కోట
- టోన్సుబర్గు కోట
- హాఫ్ర్స్‌ఫ్జోర్డు యుద్ధం
- స్టాంఫోర్డు బ్రిడ్జి యుద్ధం
- స్కాటిషు–నార్వేజియను యుద్ధం
- ఫుల్ఫోర్డు యుద్ధం
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Norway - WWII Occupation, Resistance, Liberation | Britannica". www.britannica.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-02-24.
- ↑ "North Atlantic Treaty Organization (NATO) | History, Structure & Purpose | Britannica". Britannica (in ఇంగ్లీష్). 2025-03-28. Retrieved 2025-03-28.
- ↑ John Clearwater (1998). Canadian Nuclear Weapons: The Untold Story of Canada's Cold War Arsenal. Dundurn Press. p. 29. ISBN 1-55002-299-7. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ NATO. "Norway and NATO - 1949". NATO (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-02-29.
- ↑ "Afghanistan". Norwegian Armed Forces (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-02-29.