నేపాల్ ప్రధాన మంత్రి
| నేపాల్ ఫెడరల్ డెమోక్రటిక్ రిపబ్లిక్ ప్రధాన మంత్రి
नेपालको प्रधानमन्त्री | |
|---|---|
.svg) నేపాల్ చిహ్నం | |
 నేపాల్ జెండా | |
| విధం | గౌరవనీయ |
| స్థితి | ప్రభుత్వాధినేత |
| సంక్షిప్త పదం | ప్రధానమంత్రి |
| సభ్యుడు |
|
| ఎవరికి రిపోర్టు చేస్తారు |
|
| అధికారిక నివాసం | ఖాట్మండు[1] |
| స్థానం | సింఘా దర్బార్ |
| నియమించినవారు | నేపాల్ అధ్యక్షుడు |
| కాలవ్యవధి | ఐదు సంవత్సరాలు |
| ఏర్పరచిన చట్టం | ఆర్టికల్ 76(2), నేపాల్ రాజ్యాంగం |
| ప్రారంభ హోల్డర్ | భీమ్సేన్ థాపా |
| ఏర్పాటు | 1806 |
| ఉపపదవి | నేపాల్ ఉప ప్రధాన మంత్రి |
.jpg)
నేపాల్ ప్రధాన మంత్రి ( ISO : Nēpālakō pradhānamantrī ) ఫెడరల్ డెమోక్రటిక్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ నేపాల్ ప్రభుత్వ అధిపతి. ప్రధాన మంత్రి మంత్రుల మండలికి నాయకత్వం వహిస్తారు, దేశంలో ప్రధాన కార్యనిర్వాహక అధికారాన్ని కలిగి ఉంటారు. ప్రధాన మంత్రి పదవిలో కొనసాగడానికి మెజారిటీ మద్దతును పొందాలి, ప్రతినిధి సభ విశ్వాసాన్ని పొందాలి.[2][3][4] ఈ మద్దతును ప్రధాన మంత్రి కోల్పోతే వారు రాజీనామా చేయాల్సి ఉంటుంది.
ప్రధానమంత్రి అధికారిక నివాసం ఖాట్మండులోని బలువతార్లో ఉంది.[5] చంద్ర షుంషేర్ జంగ్ బహదూర్ రాణా పాలన (1901–1929) నుండి ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం సింఘా దర్బార్లో ఉంది.
నేపాల్లో ప్రాధాన్యత క్రమంలో సిట్టింగ్ ప్రధానమంత్రి మూడవ స్థానంలో ఉన్నారు.
జనరల్-జెడ్ నేతృత్వంలోని నిరసనల తరువాత ప్రధాన మంత్రి కెపి శర్మ ఓలి సెప్టెంబర్ 9, 2025న రాజీనామా చేశారు.[6] రాజకీయ పరిస్థితి అస్థిరంగా ఉన్నందున కొత్త ప్రధానమంత్రిని ఇంకా నియమించలేదు.
చరిత్ర
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: నేపాల్ ప్రధాన మంత్రుల జాబితా
అధికారాలు & అధికారం
[మార్చు]ఇతర పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య దేశాలలో ప్రధానమంత్రికి వారి సహచరుల కంటే మెరుగైన రాజ్యాంగ పాత్ర ఉంది. ఎందుకంటే రాజ్యాంగంలోని సెక్షన్ 75 సమాఖ్య ప్రభుత్వ కార్యనిర్వాహక అధికారాన్ని స్పష్టంగా మంత్రుల మండలిలో ఉంచుతుంది - దీనికి ప్రధానమంత్రి నాయకుడు - అధ్యక్షుడు కాదు. చాలా ఇతర పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్లలో, అధ్యక్షుడు కనీసం నామమాత్రపు చీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్, అయితే క్యాబినెట్ సలహా మేరకు వ్యవహరించడానికి సంప్రదాయానికి కట్టుబడి ఉంటాడు. సెక్షన్ 76 ప్రకారంప్రధానమంత్రి మంత్రుల మండలి ఛైర్మన్గా ఉంటారు, అందువల్ల మంత్రుల మండలితో సమిష్టిగా కార్యనిర్వాహక అధికారాన్ని ఉపయోగిస్తారు.
కార్యాలయ సెలవు
[మార్చు]2015 నేపాల్ రాజ్యాంగంలోని సెక్షన్ 77 (1) ప్రకారం ప్రధానమంత్రి సెలవు ప్రక్రియ ఈ క్రింది విధంగా ఉంది:
ఈ క్రింది పరిస్థితులలో ప్రధానమంత్రి పదవిని వదులుకుంటారు:
- వారు అధ్యక్షుడికి రాతపూర్వకంగా రాజీనామా చేస్తే,
- ఆర్టికల్ (100) ప్రకారం విశ్వాస తీర్మానం ఆమోదించబడకపోతే, లేదా అవిశ్వాస తీర్మానం ఆమోదించబడితే,
- వారు ప్రతినిధుల సభలో సభ్యత్వం కోల్పోతే,
- వారు చనిపోతే.
ఇంకా, సెక్షన్ 77 (3) ఇలా చెబుతోంది: ప్రధానమంత్రి నిబంధన (1) ప్రకారం పదవిని నిర్వహించడం మానేస్తే, అదే మంత్రి మండలి మరొక మంత్రి మండలి ఏర్పడే వరకు పనిచేస్తూనే ఉంటుంది, అయితే ప్రధానమంత్రి మరణించిన సందర్భంలో, సీనియర్ మోస్ట్ మంత్రి కొత్త ప్రధానమంత్రిని నియమించే వరకు ప్రధానమంత్రిగా కొనసాగుతారు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "PM Deuba shifts to official residence in Baluwatar". The Himalayan Times. 19 June 2017. Retrieved 26 March 2018.
- ↑ "President appoints Pushpa Kamal Dahal prime minister". kathmandupost.com (in English).
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "PM's Office – Heritage Tale – ECSNEPAL – The Nepali Way". ecs.com.np. Retrieved 26 March 2018.
- ↑ "Baluwatar vacated – The Himalayan Times". The Himalayan Times. 14 October 2015. Retrieved 26 March 2018.
- ↑ "Baluwatar vacated – The Himalayan Times". The Himalayan Times. 14 October 2015. Retrieved 26 March 2018.
- ↑ "Who is Sushila Karki? Nepal's first woman-chief justice backed by Gen Z as interim PM". Deccan Herald. 11 September 2025. Retrieved 12 September 2025.