పాలినేషియా

''పాలినేషియా^[a] "చాలా", νῆσος "ద్వీపం" నుండి. (UK: /ˌpɒlɪˈniːziə/ ( విను ) POL-in-EE-zee-ə, US: /-ˈniːʒə/ --EE-zhə) అనేది ఓషియానియా ఉపప్రాంతం. ఇందులో ఎక్కువగా మధ్య, దక్షిణ పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో చెల్లాచెదురుగా ఉన్న 1,000 ద్వీపాలు. పాలినేషియా దీవులలో నివసించే స్థానిక ప్రజలను పాలినేషియన్లు అని పిలుస్తారు. వారికి భాషా సంబంధాలు, సాంస్కృతిక పద్ధతులు సాంప్రదాయ నమ్మకాలు వంటి అనేక సారూప్యతలు ఉన్నాయి.^[1]

పాలినేసీ అనే పదాన్ని మొదట 1756లో ఫ్రెంచి రచయిత చార్లెసు డి బ్రోసెసు ఉపయోగించారు. ఆయన మొదట దీనిని పసిఫికు మహాసముద్రంలోని అన్ని పసిఫికు దీవులకు వర్తింపజేశాడు. 1831లో జూల్సు డుమోంటు డి'ఉర్విల్లే పారిసు‌లోని సొసైటీ డి జియోగ్రఫీలో ఉపన్యాసం సందర్భంగా ఇరుకైన నిర్వచనాన్ని ప్రతిపాదించాడు. సంప్రదాయం ప్రకారం దక్షిణ పసిఫికులో ఉన్న దీవులను తరచుగా దక్షిణసముద్ర దీవులు అని కూడా పిలుస్తారు.^[2] వాటి నివాసులను దక్షిణసముద్ర దీవులు అని పిలుస్తారు. హవాయి దీవులు దక్షిణ పసిఫికు దీవులకు సాపేక్ష సామీప్యత కారణంగా తరచుగా దక్షిణ సముద్ర దీవులలో భాగంగా పరిగణించబడుతున్నాయి. వాస్తవానికి అవి ఉత్తర పసిఫికులో ఉన్నాయి. ఈ అస్థిరతను నివారించే ఉపయోగంలో ఉన్న మరొక పదం "పాలినేషియను ట్రయాంగిలు" (పసిఫికు మహాసముద్రంలోని దీవుల లేఔటు ద్వారా సృష్టించబడిన ఆకారం నుండి). ఈ పదం సమూహంలో హవాయి దీవులు ఉన్నాయని స్పష్టం చేస్తుంది. ఇవి సూచించబడిన "త్రిభుజం" ఉత్తర శీర్షం వద్ద ఉన్నాయి.

భూగోళశాస్త్రం

పాలినేషియా మధ్య, దక్షిణ పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో చాలా పెద్ద భాగంలో విస్తరించి ఉన్న కొద్దిపాటి భూమిని కలిగి ఉంది. ఇది సుమారుగా 3,00,000 నుండి 3,10,000 చ.కిమీ (1,17,000 నుండి 118,000 చ.మై) భూమిని కలిగి ఉంది. దీనిలో 2,70,000 చ.కిమీ (103 చ.మై) కంటే ఎక్కువ న్యూజిలాండ్లో ఉన్నాయి. మిగిలిన సగభాగంలో హవాయి ద్వీపసమూహం ఉంటుంది.

హవాయి దీవులు, సమోవాతో సహా చాలా పాలినేషియను దీవులు, ద్వీపసమూహాలు, హాటు‌స్పాటు (అగ్నిపర్వతాలు) నిర్మించిన అగ్నిపర్వత ద్వీపాలతో కూడి ఉన్నాయి. పాలినేషియాలోని ఇతర భూభాగాలు - న్యూజిలాండ్, నార్ఫోక్ దీవులు, ఓవియా, న్యూ కాలెడోనియా సమీపంలోని పాలినేషియను అవుటు‌లియరు - ఎక్కువగా మునిగిపోయిన జియాండియా ఖండంలోని మునిగిపోని భాగాలు.^[3]

జియాండియా 23 మిలియన్ల సంవత్సరాల క్రితం సముద్రమట్టానికి దిగువన ఎక్కువగా మునిగిపోయిందని ఇండో-ఆస్ట్రేలియను ప్లేటుకి సంబంధించి పసిఫికు ప్లేటు కదలికలలో మార్పు కారణంగా ఇటీవల పాక్షికంగా తిరిగి పైకి వచ్చిందని నమ్ముతున్నారు.^[4] పసిఫికు ప్లేటు గతంలో ఆస్ట్రేలియను ప్లేటు కిందకి దిగజారిపోయింది. అది మారినప్పుడు అది ఆధునిక న్యూజిలాండు అయిన ఖండంలోని భాగాన్ని పైకి లేపే ప్రభావాన్ని చూపింది.

న్యూజిలాండు ఉత్తర ద్వీపం నుండి ఉత్తరం వైపుకు నడిచే కన్వర్జెంటు ప్లేటు సరిహద్దును కెర్మాడెకు-టోంగా సబ్డక్షను జోను అంటారు. ఈ సబ్డక్షను జోన్ కెర్మాడెకు, టోంగా దీవులకు దారితీసిన అగ్నిపర్వతంతో ముడిపడి ఉంది.

ప్రస్తుతం న్యూజిలాండు దక్షిణ ద్వీపం గుండా ప్రయాణించే ట్రాన్స్ఫార్ము ఫాల్టు ఉంది. దీనిని ఆల్పైను ఫాల్టు అని పిలుస్తారు.

జిలాండియా ఖండాంతర షెల్ఫు మొత్తం వైశాల్యం సుమారుగా 36,00,000 చ.కిమీ (14,00,000 చ.మై) .

పాలినేషియాలోని పురాతన శిలలు న్యూజిలాండు‌లో కనిపిస్తాయి. దాదాపు 510 మిలియన్ల సంవత్సరాల పురాతనమైనవని నమ్ముతారు. జిలాండియా వెలుపల ఉన్న పురాతన పాలినేషియను శిలలు హవాయి చక్రవర్తి సీమౌంటు గొలుసులో కనిపిస్తాయి. 80 మిలియన్ల సంవత్సరాల పురాతనమైనవి.

భౌగోళిక ప్రాంతం

పాలినేషియాను సాధారణంగా పాలినేషియను ట్రయాంగిల లోని ద్వీపాలుగా నిర్వచించారు. అయితే పాలినేషియన్లు నివసించే కొన్ని ద్వీపాలు ఆ ప్రాంతం వెలుపల ఉన్నాయి. భౌగోళికంగా పాలినేషియను ట్రయాంగిలు హవాయి, న్యూజిలాండ్, ఈస్టర్ దీవి పాయింట్లను కలుపుతూ గీస్తారు. పాలినేషియను ట్రయాంగిలు లోపల ఉన్న ఇతర ప్రధాన ద్వీప సమూహాలు సమోవా, టోంగా, కుక్ దీవులు, తువాలు, టోకెలావ్, నియు, వాలిసు-ఫుటునా, ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఉన్నాయి.

అలాగే చిన్న పాలినేషియను స్థావరాలు పాపువా న్యూ గినియా, సోలమన్ దీవులు, కరొలైన్ ద్వీపం, వనౌటులో ఉన్నాయి. ఈ గొప్ప త్రిభుజం వెలుపల బలమైన పాలినేషియను సాంస్కృతిక లక్షణాలను కలిగి ఉన్న ఒక ద్వీప సమూహం రోటుమా, ఇది ఫిజికి ఉత్తరాన ఉంది. రోటుమా ప్రజలు అనేక సాధారణ పాలినేషియను లక్షణాలను కలిగి ఉన్నారు. కానీ పాలినేషియను భాష మాట్లాడతారు. ఫిజికి ఆగ్నేయంగా ఉన్న కొన్ని లావు దీవులు టోంగాతో బలమైన చారిత్రక, సాంస్కృతిక సంబంధాలను కలిగి ఉన్నాయి. అయితే సారాంశంలో పాలినేషియా ఓషియానియాలోని మూడు భాగాలలో ఒకదానిని సూచించే సాంస్కృతిక పదంగా మిగిలిపోయింది (మిగిలినవి మెలనేషియా, మైక్రోనేషియా).

ద్వీప సమూహాలు

క్రింది ద్వీపాలు, ద్వీప సమూహాలు పూర్వ వలస శక్తుల దేశాలు లేదా విదేశీ భూభాగాలు. నివాసితులు స్థానిక పాలినేషియన్లు లేదా గతంలో పాలినేషియను స్థిరనివాసాన్ని సూచించే పురావస్తు ఆధారాలు ఉన్నాయి.^[b] పాలినేషియను మూలానికి చెందిన కొన్ని ద్వీపాలు భౌగోళికంగా ఈ ప్రాంతాన్ని నిర్వచించే సాధారణ త్రిభుజం వెలుపల ఉన్నాయి.

పాలినేషియన్ ప్రాంతం

దేశం / భూభాగం	గమనికలు
American Samoa	ఇన్కార్పొరేటెడు అసంఘటిత భూభాగం యునైటెడు స్టేట్సు పర్యవేక్షణలో స్వయం పాలన
Cook Islands	న్యూజిలాండ్తో స్వేచ్ఛా సంఘంలో రాష్ట్రం రాజకీయ స్థితి
ఈస్టర్ దీవులు	చిలీ ప్రావిన్సు, ప్రత్యేక భూభాగం
French Polynesia	ఫ్రాన్స్ విదేశీ దేశం
Hawaii	యు.ఎస్. రాష్ట్రం
New Zealand	సార్వభౌమ రాష్ట్రం
Niue	న్యూజిలాండ్తో రాష్ట్రం రాజకీయ స్థితి
Norfolk Island ^[5]	ఆస్ట్రేలియా బాహ్య భూభాగం^[6]
Pitcairn Islands	బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెరిటరీ
రోటుమా	ఫిజి ఆధారపడటం
Samoa	సార్వభౌమ రాజ్యం
Tokelau	న్యూజిలాండ్ స్వయం పాలన లేని భూభాగం
Tonga	సార్వభౌమ రాజ్యం
Tuvalu	సార్వభౌమ రాజ్యం
Wallis and Futuna	ఫ్రాన్స్ విదేశీ సమష్టి

లైను దీవులు, ఫీనిక్స్ దీవులు, వీటిలో ఎక్కువ భాగం కిరిబాటిలో భాగాలు. యూరోపియను వలసరాజ్యం ఏర్పడే వరకు శాశ్వత స్థావరాలు లేవు. కానీ తరచుగా పాలినేషియను ట్రయాంగిలులో భాగాలుగా పరిగణించబడతాయి.

పాలినేషియన్లు ఒకప్పుడు వలసరాజ్యానికి ముందు కాలంలో ఆక్లాండ్ దీవులు, కెర్మాడెక్ దీవులు, నార్ఫోక్ దీవులులో నివసించేవారు. కానీ యూరోపియను అన్వేషకులు వచ్చే సమయానికి ఈ దీవులు జనావాసాలు లేకుండా ఉన్నాయి.

ఈస్టరు ద్వీపానికి తూర్పున ఉన్న సముద్ర ద్వీపాలు, క్లిప్పర్టను ద్వీపం, గాలపాగోసు దీవులు, జువాను ఫెర్నాండెజు దీవులు గతంలో పాలినేషియాలో భాగంగా అరుదైన సందర్భాలలో వర్గీకరించబడ్డాయి.^[7]^[8]^[9] పాలినేషియన్లు లేదా అమెరికాసు స్థానిక ప్రజలుతో చరిత్రపూర్వ సంబంధం ఉన్నట్లు ఎటువంటి ఆధారాలు కనుగొనబడలేదు.

మెలనేషియా

అనుటా] (సోలమన్ దీవులు)
బెలోనా ద్వీపం (సోలమన్ దీవులలో)
ఎమే (వానువాటులో)
ఫిజి (రోటుమా, లావు దీవులు మినహాయించి)
మేలే (వనౌటులో)
నుగురియా (పాపువా న్యూ గినియా)
నుకుమాను (పాపువా న్యూ గినియాలో)
ఒంటాంగు జావా (సోలమన్ దీవులలో)
పిలేని (సోలమన్ దీవులలో)
రెన్నెలు (సోలమన్ దీవులలో)
సికైయానా (సోలమన్ దీవులలో)
టకుయు (పాపువా న్యూ గినియాలో)
టికోపియా (సోలమన్‌లో (దీవులు)

మైక్రోనేషియా

కపింగమరంగి (మైక్రోనేషియా సమాఖ్య రాష్ట్రాలలో)
నుకురో (మైక్రోనేషియా సమాఖ్య రాష్ట్రాలలో)
వేక్ ఐలాండు (యునైటెడు స్టేట్సు మైనరు అవుటు‌లైయింగు దీవులలో ఒక భాగం)

ఉప-అంటార్కిటిక్ దీవులు

ఆక్లాండ్ దీవులు (పాలినేషియను స్థిరనివాసానికి అత్యంత దక్షిణంగా తెలిసిన సాక్ష్యం)^[10]^[11]^[12]^[13]

చరిత్ర

మూలాలు - విస్తరణ

పాలినేసియను ప్రజలను భాషా, పురావస్తు, మానవ జన్యు ఆధారాల ప్రకారం, సముద్ర-వలస ఆస్ట్రోనేషియను ప్రజలు, ఉపసమితిగా పరిగణిస్తారు. పాలినేషియను భాషలను వెతకడం వలన వాటి చరిత్రపూర్వ మూలాలు మెలనేషియా, ఆగ్నేయాసియా సముద్రప్రాంతాలు, చివరికి, తైవాన్లో ఉన్నాయి.

క్రీ.పూ. 3000 - క్రీపూ 1000 మధ్య ఆస్ట్రోనేషియను భాషలు మాట్లాడేవారు తైవాన్ నుండి ఆగ్నేయాసియా సముద్రప్రాంతాలకు వ్యాపించారు.^[14]^[15]^[16]

పసిఫికు మీదుగా పాలినేషియాకు మానవులు వ్యాప్తి చెందడం గురించి మూడు సిద్ధాంతాలు ఉన్నాయి. వీటిని కైజరు ఎట్ కె అల్ (2000) ^[17] ఇవి ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

ఎక్స్‌ప్రెసు రైలు నమూనా: ఫిలిప్పీన్స్, తూర్పు ఇండోనేషియా ద్వారా, న్యూ గినియా వాయవ్య ("బర్డ్సుహెడ్") నుండి తైవాన్ నుండి ఇటీవల (సుమారుగా క్రీపూ 3000– క్రీపూ 1000) విస్తరణ. సుమారు క్రీపూ 1400 నాటికి ఐలాండు మెలనేసియా వరకు, క్రీపూ 900 చుట్టూ పశ్చిమ పాలినేషియను దీవులకు చేరుకుంది. ఆ తర్వాత మధ్య, తూర్పు పాలినేషియాలో స్థిరనివాసం కొనసాగించడానికి ముందు సుమారు 1000 సంవత్సరాల "విరామం" ఏర్పడింది. ఈ సిద్ధాంతానికి ప్రస్తుత జన్యు, భాషా, పురావస్తు డేటా మద్దతు ఇస్తుంది.
చిక్కుకున్న బ్యాంకు నమూనా: మొదటి పాలినేషియన్లుగా మారే మార్గంలో ఆస్ట్రోనేషియను మాట్లాడేవారి స్వదేశీ ద్వీప ఆగ్నేయాసియన్లు, మెలనేషియన్లతో సాంస్కృతిక, జన్యు పరస్పర చర్యల, సుదీర్ఘ చరిత్రను నొక్కి చెబుతుంది.
స్లో బోటు మోడలు: ఎక్స్‌ప్రెసు-ట్రైను మోడలు‌ను పోలి ఉంటుంది. కానీ మెలనేషియాలో ఎక్కువ విరామంతో పాటు స్థానిక జనాభాతో జన్యుపరంగా, సాంస్కృతికంగా, భాషాపరంగా మిశ్రమంతో ఉంటుంది. ఇది కైజర్ ఎట్ అల్ (2000) యొక్క వై -క్రోమోజోం డేటా ద్వారా మద్దతు ఇవ్వబడింది. ఇది పాలినేషియను వై క్రోమోజోంల మూడు హాప్లోటైపు లను మెలనేషియాకు చెందినవిగా గుర్తించవచ్చని చూపిస్తుంది.^[15]

పురావస్తు రికార్డులో ఈ విస్తరణకు సంబంధించిన బాగా నిర్వచించబడిన జాడలు ఉన్నాయి. ఇవి అది తీసుకున్న మార్గాన్ని అనుసరించడానికి, కొంత నిశ్చయంగా తేదీని ఇవ్వడానికి వీలు కల్పిస్తాయి. సుమారు క్రీపూ 1400 నాటికి^[18] "లాపిటా ప్రజలు" వారి కుండల సంప్రదాయం కారణంగా పేరు పెట్టబడింది. ఇది వాయవ్య మెలనేషియాలోని బిస్మార్క్ ద్వీపసమూహంలో కనిపించింది. ఈ సంస్కృతి "తైవాన్ వెలుపల" ఉద్భవించినప్పటి నుండి సమయ, స్థలం ద్వారా స్వీకరించబడి, అభివృద్ధి చెందినట్లు కనిపిస్తుంది. ఉదాహరణకు వారు వరి ఉత్పత్తిని వదులుకున్నారు. దీనికి చిన్న ద్వీపాలకు అనుచితమైన వరి పొలం వ్యవసాయం అవసరం. అయినప్పటికీ వారు ఇప్పటికీ పెండలము యాం చేమ (తరువాతివి ఇప్పటికీ చిన్న-స్థాయి వరి పొలం సాంకేతికతతో పండిస్తారు) వంటి ఇతర పూర్వీకుల ఆస్ట్రోనేషియను ప్రధాన కల్టిజెనులను పండించారు. అలాగే కూర పనస, చిలగడదుంప వంటి కొత్త వాటిని స్వీకరించారు.

2016లో ప్రచురించబడిన టెయోమా లాపిటా సైటు (ఎఫేటు ద్వీపం, వనౌటు), తలాసియు లాపిటా సైట్ (నుకు'అలోఫా, టోంగా సమీపంలో) పరిశోధన ఫలితాలు ఎక్స్‌ప్రెసు రైలు నమూనాకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి; అయితే వలసలు న్యూ గినియా ద్వీపం మెలనేషియాలను దాటవేసాయి. 2016లో ప్రచురించబడిన పరిశోధన నుండి వచ్చిన ముగింపు ఏమిటంటే, ఆ రెండు ప్రదేశాల ప్రారంభ జనాభా తైవాన్ లేదా ఉత్తర ఫిలిప్పీన్స్ నుండి నేరుగా వచ్చినట్లు కనిపిస్తుంది. న్యూ గినియా 'ఆస్ట్రేలో-పాపువాన్లు', సోలమన్ దీవులుతో కలవలేదు.^[19] టెయోమా, తలాసియు లాపిటా ప్రదేశాలలో కనుగొనబడిన పుర్రెల ప్రాథమిక విశ్లేషణ ఏమిటంటే వాటికి ఆస్ట్రేలియను లేదా పాపువాను అనుబంధాలు లేవు, బదులుగా ప్రధాన భూభాగ ఆసియా జనాభాతో అనుబంధాలు ఉన్నాయి.^[20]

ఆధునిక పాలినేషియన్ల 2017 డిఎన్‌ఎ విశ్లేషణ ప్రకారం పాలినేషియన్ల మిశ్రమ ఆస్ట్రోనేషియను-పాపువాను పూర్వీకుల ఫలితంగా అంతర్వివాహాలు జరిగాయని సూచిస్తుంది (ఇతర ఆధునిక ఆస్ట్రోనేషియన్ల మాదిరిగానే, తైవానీసు ఆదిమవాసులు మినహా). టెయోమా, తలాసియు లాపిటా ప్రదేశాలలో పరిశోధన ప్రకారం పాలినేషియన్ల మిశ్రమ ఆస్ట్రోనేషియను-పాపువాను వంశపారంపర్యానికి దారితీసిన వలస, అంతర్వివాహాలు ^[15] వనౌటు, టోంగాలకు మొదటి ప్రారంభ వలస తర్వాత సంభవించాయి.^[19]^[21]

మరియానా దీవుల ప్రారంభ స్థిరనివాసులు, వనౌటు, టోంగా నుండి ప్రారంభ లాపిటా వ్యక్తుల అవశేషాల పూర్తి ఎంటి డిఎన్‌ఎ, జన్యు-వ్యాప్త ఎస్‌ఎన్‌పి పోలిక (పుగాచ్ ఎట్ అల్ 2021) కూడా రెండు వలసలు ఫిలిప్పీన్స్ నుండి ఒకే పురాతన ఆస్ట్రోనేషియను మూల జనాభా నుండి నేరుగా ఉద్భవించాయని సూచిస్తున్నాయి. ప్రారంభ నమూనాలలో "పాపువాను" మిశ్రమం పూర్తిగా లేకపోవడం ఈ ప్రారంభ ప్రయాణాలు తూర్పు ఇండోనేషియా, మిగిలిన న్యూ గినియా ప్రాంతాలను దాటవేసాయని సూచిస్తుంది. రచయితలు కూడా ప్రారంభ లాపిటా ఆస్ట్రోనేషియన్లు మరియానాసు (వారి కంటే ముందు దాదాపు 150 సంవత్సరాలు) ప్రారంభ వలసవాదుల ప్రత్యక్ష వారసులు అనే అవకాశాన్ని సూచించారు, దీనికి కుండల ఆధారాలు కూడా మద్దతు ఇస్తున్నాయి.^[22]

ఇప్పటివరకు లపిటా పురావస్తు అవశేషాలకు తూర్పున ఉన్న అత్యంత ప్రదేశం ఉపోల లోని ములిఫానువా వద్ద ఉంది. 4,288 కుండల ముక్కలు కనుగొనబడి అధ్యయనం చేయబడిన ములిఫానువా ప్రదేశం రేడియోకార్బను డేటింగు ఆధారంగా క్రీపూ 1000 నాటి "నిజమైన" వయస్సును కలిగి ఉంది. ఇది పాలినేషియాలో ఇప్పటివరకు కనుగొనబడిన పురాతన ప్రదేశం.^[23] ఇది ప్రతిబింబిస్తుంది 2010 అధ్యయనం ద్వారా టోంగాలో పాలినేషియా మానవ పురావస్తు క్రమాలు క్రీపూ 900లో ప్రారంభమైనట్లు కూడా నిర్ధారించబడింది.^[24]

క్రీపూ 1300 - క్రీపూ 900 మధ్య కేవలం మూడు లేదా నాలుగు శతాబ్దాలలో లాపిటా పురావస్తు సంస్కృతి బిస్మార్కు ద్వీపసమూహం నుండి తూర్పున 6,000 కి.మీ. విస్తరించి. ఫిజి, టోంగా, సమోవా వరకు చేరుకుంది.^[25] పశ్చిమాన ఫిజి, తూర్పున టోంగా, సమోవాలో ఉద్భవించిన విలక్షణమైన పాలినేషియను భాష, సంస్కృతి మధ్య సాంస్కృతిక విభజన అభివృద్ధి చెందడం ప్రారంభమైంది. ఫిజియను, పాలినేషియను భాషలో ప్రత్యేకంగా పంచుకున్న పరిణామాలకు ఒకప్పుడు స్వల్పమైన ఆధారాలు ఉన్న చోట,వీటిలో ఎక్కువ భాగం ఇప్పుడు "అరువు తీసుకోవడం" అని పిలువబడుతుంది. ఆ సుదూర ప్రాంతాలలో వారి తొలి మాండలికాల నిరంతర ఐక్యత ఫలితంగా కాకుండా ఆ, తరువాతి సంవత్సరాల్లో సంభవించిందని భావిస్తున్నారు. ముఖ్యంగా ఫిజి టోవాటా సమాఖ్య ద్వారా పరిచయాలు మధ్యవర్తిత్వం వహించబడ్డాయి. ఇక్కడే చాలా ఫిజియను-పాలినేషియను భాషా పరస్పర చర్యలు జరిగాయి.^[26]^[27]

పాలినేషియా అన్వేషణ, మొదటి జనాభా గణనలో, ఫిజి (మెలనేషియా), టోంగా, సమోవా పశ్చిమ పాలినేషియా మొదటి జనాభా, మిగిలిన ప్రాంతం స్థిరనివాసం మధ్య సాధారణంగా దీర్ఘ విరామం అని పిలువబడే అంతరం ఉంది. సాధారణంగా ఈ అంతరం దాదాపు 1,000 సంవత్సరాలు కొనసాగిందని భావిస్తారు.^[28] సముద్రయానంలో ఈ అంతరానికి కారణం పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలలో వివాదాస్పదంగా ఉంది. వాతావరణ మార్పులతో సహా అనేక పోటీ సిద్ధాంతాలు సమర్పించబడ్డాయి.^[29] కొత్త సముద్రయాన పద్ధతుల సాంస్కృతిక మార్పులు అభివృద్ధి అవసరం.^[30] .

సుదీర్ఘ విరామం తర్వాత మధ్య, తూర్పు పాలినేషియాలో జనాభా వ్యాప్తి ప్రారంభమైంది. ప్రతి ద్వీప సమూహం ఎప్పుడు స్థిరపడిందో కచ్చితమైన సమయం చర్చనీయాంశంగా ఉన్నప్పటికీ ఈ ప్రాంతం భౌగోళిక కేంద్రంలోని ద్వీప సమూహాలు (అంటే కుక్ దీవులు, సొసైటీ దీవులు, మార్క్వాసు దీవులు, మొదలైనవి) మొదట్లో క్రీ.శ. 1000 - 1150 మధ్య స్థిరపడ్డాయని విస్తృతంగా అంగీకరించబడింది.^[31]^[32] హవాయి, న్యూజిలాండ్, ఈస్టరు ఐలాండు వంటి సుదూర ద్వీప సమూహాలతో ముగుస్తుంది. ఇవి క్రీశ 1200 - క్రీశ 1300 మధ్య స్థిరపడ్డాయి.^[33]^[34]

చిన్న జనాభా ద్వీపాల ప్రారంభ స్థిరనివాసంలో పాల్గొని ఉండవచ్చు;^[24] అయినప్పటికీ ఒటాగో అధ్యయనం ప్రొఫెసరు మాటిసూ-స్మితు న్యూజిలాండు‌ను స్థాపించిన మావోరీ జనాభా వందల సంఖ్యలో ఉండి ఉండాలని గతంలో అనుకున్న దానికంటే చాలా ఎక్కువ అని అన్నారు.^[35] పాలినేషియను జనాభా స్థాపక ప్రభావం జన్యు ప్రవాహాన్ని అనుభవించింది.^[36] పాలినేషియను జన్యురూపంగా, సదృశరూపం రెండింటి నుండి అది ఉద్భవించిన మాతృ జనాభా నుండి విలక్షణంగా భిన్నంగా ఉండవచ్చు. ఇది పెద్ద జనాభా నుండి చాలా తక్కువ సంఖ్యలో వ్యక్తుల ద్వారా కొత్త జనాభా స్థాపించబడటం వలన సంభవిస్తుంది. ఇది జన్యు వైవిధ్యాన్ని కూడా కోల్పోతుంది.^[37]^[38]

మైటోకాన్డ్రియలు డిఎన్‌ఎ (ఎంటి డిఎన్‌ఎ స్త్రీ) వై క్రోమోజోం (పురుషులు) విశ్లేషణలో పాలినేషియను మహిళల పూర్వీకులు ఆస్ట్రోనేషియన్లు అని, పాలినేషియను పురుషుల పూర్వీకులు పాపువాన్లు అని నిర్ధారించారని అథోలు ఆండర్సను రాశారు. తదనంతరం, 96% (లేదా 93.8%) ^[15] పాలినేషియను ఎంటి డిఎన్‌ఎ ఆసియా మూలాన్ని కలిగి ఉంది, అలాగే పాలినేషియను వై క్రోమోజోమ్‌లలో మూడింట ఒక వంతు; మిగిలిన మూడింట రెండు వంతులు న్యూ గినియా, సమీప దీవుల నుండి; ఇది మాతృస్థానిక నివాస నమూనాలకు అనుగుణంగా ఉంటుంది.^[15] పాలినేషియన్లు కొంతమంది పురాతన ఆస్ట్రోనేషియను-మెలనేసియను స్థాపకుల కలయిక నుండి ఉనికిలో ఉన్నారు, జన్యుపరంగా వారు దాదాపు పూర్తిగా హాప్లోగ్రూప్ బి (ఎంటి డిఎన్‌ఎ)కి చెందినవారు, ఇది ఆస్ట్రోనేసియను విస్తరణలకు గుర్తు. పాలినేసియన్లలో mtDNA హాప్లోగ్రూపు బి అధిక పౌనఃపున్యాలు స్థాపక ప్రభావం ఫలితం, పాపువాను పురుషులతో కలిసిన కొంతమంది ఆస్ట్రోనేసియను స్త్రీల వారసులను సూచిస్తాయి.^[36]^[39]

2021లో ప్రచురించబడిన పాలినేషియాలోని ఆధునిక జనాభా, జన్యు విశ్లేషణ,^[40] సమోవా నుండి తూర్పున ఉన్న దీవులకు పాలినేషియను వలసల దిశ, సమయ నమూనాను అందిస్తుంది. ఈ నమూనా పురావస్తు శాస్త్రం, భాషా విశ్లేషణ ఆధారంగా పాలినేషియను వలస నమూనాలతో స్థిరత్వం, అసమానతలను ప్రదర్శిస్తుంది.^[41] ది 2021 జన్యు నమూనా సమోవా నుండి కుక్ దీవులు (రారోటోంగా), తరువాత 11వ శతాబ్దం క్రీశలో సొసైటీ దీవులు (టోటైటు మా)కు, 12వ శతాబ్దం క్రీశలో పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియా దీవులు (తుహా'యా పే), టుమోటు ద్వీపసమూహానికి వలస మార్గాన్ని అందిస్తుంది. వలస మార్గం ఉత్తరాన మార్క్వేసాసు (టె హెనువా 'ఎనానా), దక్షిణాన రైవావే, ఈస్టర్ దీవి (రాపా నుయ్)లోని తూర్పున ఉన్న గమ్యస్థానానికి శాఖలుగా విస్తరించి ఉంది. ఇది సుమారు క్రీశ 1200 లో మంగరేవా ద్వారా స్థిరపడింది.^[41]

సంస్కృతి

బిస్మార్కు ద్వీపసమూహంలో కనీసం కొంతకాలం గడిపిన తర్వాత పాలినేషియన్లు టోంగా, సమోవా, చుట్టుపక్కల దీవులకు వచ్చినప్పుడు మాతృస్వామ్యం, మాతృస్వామ్యం రాతి యుగం సమాజాలుగా ఉన్నారు. ఆధునిక పాలినేషియన్లు ఇప్పటికీ మెలనేసియను సంస్కృతి, మానవ జన్యు ఫలితాలను చూపిస్తున్నారు. ఇది స్వదేశీ పురుషులు, కానీ స్త్రీలు కాదు "వివాహం చేసుకోవడానికి" అనుమతించింది - ఇది మాతృస్థానికతకు ఉపయోగకరమైన సాక్ష్యం.^[14]^[15]^[42]^[43]

కొంతకాలం క్రితం మాతృస్థానికత, మాతృస్వామ్యత తగ్గినప్పటికీ పసిఫికు దీవులలోని పాలినేషియన్లు ఇతర ఆస్ట్రోనేషియను మాట్లాడేవారు వారి సాంప్రదాయ న్యాయశాస్త్రంలో ఇప్పటికీ చాలా "మాతృక కేంద్రీకృత" వ్యక్తులుగా ఉన్నారు.^[42] పసిఫికు దీవులలోని తొలి "సముద్ర" ఆస్ట్రోనేషియను మాట్లాడేవారి సాధారణ పురావస్తు సముదాయం పేరు పెట్టబడిన లాపిటా కుండలు కూడా పశ్చిమ పాలినేషియాలో అంతరించిపోయాయి. భాష, సామాజిక జీవితం, భౌతిక సంస్కృతి క్రీపూ 1000 నాటికి చాలా స్పష్టంగా "పాలినేషియను"గా ఉన్నాయి.

ప్రారంభ యూరోపియను పరిశీలకులు సాంప్రదాయ పాలినేషియను ప్రభుత్వంలో దైవపరిపాలన అంశాలను గుర్తించారు.^[44]

భాషాపరంగా పాలినేషియను భాషా సమూహంలో ఐదు ఉప సమూహాలు ఉన్నాయి. ప్రతి ఒక్కటి పాలినేషియాలోని ఒక ప్రాంతాన్ని సూచిస్తుంది. 1966లో గ్రీన్ ఈ భాషా సమూహాలను వర్గీకరించడం వల్ల పాలినేషియను స్థిరనివాసం సాధారణంగా పశ్చిమం నుండి తూర్పుకు జరిగిందని నిర్ధారించడంలో సహాయపడింది. ఇతర పాలినేషియను భాషలలో కనిపించని అనేక భాగస్వామ్య ఆవిష్కరణలతో చాలా విభిన్నమైన "తూర్పు పాలినేషియను" ఉప సమూహం ఉంది. హవాయియను మౌఖిక చరిత్రలు సూచించినట్లుగా మార్క్వెసాసు మాండలికాలు బహుశా తాహితీయను-రకాల ప్రసంగంతో కప్పబడిన పురాతన హవాయియను ప్రసంగానికి మూలం కావచ్చు. మావోరీ మౌఖిక చరిత్రలు సూచించినట్లుగా న్యూజిలాండు మావోరీ ప్రసంగం తొలి రకాల మధ్య తూర్పు పాలినేషియా చుట్టూ బహుళ వనరులను కలిగి ఉండవచ్చు.^[45]

రాజకీయ చరిత్ర

కుక్ దీవులు

కుక్ దీవులు ఉత్తర - దక్షిణ సమూహాలను కలిగి ఉన్న 15 ద్వీపాలతో రూపొందించబడ్డాయి. ఈ ద్వీపాలు అనేక చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తారమైన సముద్రంలో విస్తరించి ఉన్నాయి. ఈ ద్వీపాలలో అతిపెద్దది రారోటోంగా అని పిలుస్తారు. ఇది దేశ రాజకీయ, ఆర్థిక రాజధాని కూడా.

కుక్ దీవులను గతంలో హెర్వే దీవులు అని పిలిచేవారు. కానీ ఈ పేరు ఉత్తర సమూహాలను మాత్రమే సూచిస్తుంది. ప్రస్తుత పేరును ప్రతిబింబించేలా ఈ పేరు ఎప్పుడు మార్చబడిందో తెలియదు. కుక్ దీవులు రెండు కాలాలలో స్థిరపడ్డాయని భావిస్తున్నారు: తాహితీయను కాలం, దేశం క్రీ.శ. 900 - 1300 మధ్య స్థిరపడింది. మౌయి సెటిల్మెంటు, క్రీ.శ. 1600లో జరిగింది. తాహితీ నుండి పెద్ద బృందం టకిటుము జిల్లాలోని రారోటోంగాలో స్థిరపడింది.

1595లో స్పానిషు అన్వేషకుడు అల్వారో డి మెండానా పుకపుకాలో రాకతో యూరోపియన్లు, కుక్ దీవుల స్థానిక నివాసితుల మధ్య మొదటి పరిచయం ఏర్పడింది. ఆయన దానిని శాన్ బెర్నార్డో (సెయింటు బెర్నార్డు) అని పిలిచాడు. ఒక దశాబ్దం తరువాత నావికుడు పెడ్రో ఫెర్నాండెజు డి క్విరోసు 1606లో రకహంగలో అడుగుపెట్టినప్పుడు దీవులలో మొదటి యూరోపియను ల్యాండింగు చేసాడు. దానిని జెంటే హెర్మోసా (అందమైన వ్యక్తులు) అని పిలిచాడు.^[46]^[47]

కుక్ ద్వీపవాసులు జాతిపరంగా పాలినేషియన్లు లేదా తూర్పు పాలినేషియా. వారు సాంస్కృతికంగా తాహితీ, తూర్పు దీవులు, న్యూజిలాండు మావోరీ, హవాయిలతో సంబంధం కలిగి ఉన్నారు.

ఫిజి

లౌ దీవులు 1871 నాటికి ఫిజి రాజ్యానికి చెందిన సెరు ఎపెనిసా కాకోబౌ చేత జయించబడే వరకు టోంగను పాలన తరువాత ఫిజియను నియంత్రణకు లోబడి ఉన్నాయి. 1855లో టోంగను యువరాజు ఎనెలే మా'ఆఫు, లావు దీవులను తన రాజ్యంగా ప్రకటించుకుని తుయి లౌ అనే బిరుదును తీసుకున్నాడు.

కాకోబౌ భూభాగాన్ని ఏకం చేసే వరకు ఫిజిని అనేక మంది విభజించబడిన అధిపతులు పాలించారు. పాలినేషియన్ల పూర్వీకులైన లాపిటా సంస్కృతి సుమారు క్రీపూ 1000 నుండి ఫిజిలో ఉంది. వారు దాదాపు వెయ్యి సంవత్సరాల తరువాత మెలనేసియన్లచే స్థానభ్రంశం చెందారు. (సమోవా వాసులు, తరువాతి పాలినేషియను సంస్కృతులు రెండూ మెలనేసియను పెయింటింగు, టాటూ పద్ధతులను అవలంబించాయి.)

1873లో కాకోబౌ విదేశీ రుణదాతలకు భారీగా రుణపడి ఉన్న ఫిజిని యునైటెడు కింగ్డంకు అప్పగించాడు. ఇది 1970 అక్టోబరు 10న స్వతంత్రంగా, 1987 సెప్టెంబరు 28న గణతంత్రంగా మారింది.

ఫిజిని మెలనేసియను (అరుదుగా) పాలినేసియను‌గా వర్గీకరించారు.

హవాయి

1779 ఫిబ్రవరి 14న, కెప్టెను జేమ్స్ కుక్ హవాయి ద్వీపంలో చంపబడ్డాడు.
కీలాకేకువా బే వద్ద ఒక రాజ హీయు (హవాయి ఆలయం) చిత్రణ, c. 1816
రాజు 1వ కామెహమేహా, ఒట్టో వాన్ కోట్జెబ్యూ రష్యను నావికా దండయాత్రను స్వీకరిస్తున్నాడు. 1816లో లూయిసు కోరిసు చిత్రించాడు.
20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఓహు ద్వీపం లోని వైకికి బీచు వద్ద అవుటు‌రిగ్గరు పడవలతో పాలినేషియన్లు

న్యూజిలాండ్

13వ శతాబ్దం చివరి, 14వ శతాబ్దాల ప్రారంభంలో పాలినేషియన్లు వారి పడవల ద్వారా న్యూజిలాండ్కు తరంగాలుగా వలస వెళ్లడం ప్రారంభించారు. ఉత్తర, దక్షిణ ద్వీపాలలో అలాగే చాథం దీవులలో స్థిరపడ్డారు. అనేక శతాబ్దాల కాలంలో పాలినేషియను స్థిరనివాసులు విభిన్న సంస్కృతులను ఏర్పరచుకున్నారు. వీటిని న్యూజిలాండు ప్రధాన భూభాగంలో మావోరీ అని పిలుస్తారు. అయితే చాథం దీవులలో స్థిరపడిన వారు మోరియోరీ ప్రజలు అయ్యారు.^[49] 17వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో న్యూజిలాండు‌కు యూరోపియన్ల రాక మావోరీ సంస్కృతిని తీవ్రంగా ప్రభావితం చేసింది. ఐరోపా నుండి వచ్చిన స్థిరనివాసులు ("పాకేహా" అని పిలుస్తారు) 19వ శతాబ్దంలో న్యూజిలాండు‌ను వలసరాజ్యం చేయడం ప్రారంభించారు. ఇది స్థానిక మావోరీలతో ఉద్రిక్తతకు దారితీసింది.^[50] 1835 అక్టోబరు 2న మావోరీ గిరిజనుల బృందం స్వాతంత్ర్య ప్రకటన (స్కాటిషు వ్యాపారవేత్త జేమ్సు చే రూపొందించబడింది బస్బీ) ను "యునైటెడు ట్రైబ్సు ఆఫ్ న్యూజిలాండు"గా ప్రకటించారు. ఫ్రెంచి న్యూజిలాండు‌ను వలసరాజ్యం చేయడానికి చేసే ప్రయత్నాలను నిరోధించడానికి మావోరీ వ్యాపారులకు చెందిన వర్తక ఓడలు, వాటి సరుకును విదేశీ ఓడరేవులలో స్వాధీనం చేసుకోకుండా నిరోధించడానికి. 1836లో బ్రిటిషు క్రౌన్ నుండి కొత్త రాష్ట్రం గుర్తింపు పొందింది.^[51]

1840లో రాయలు నేవీ అధికారి విలియం హాబ్సను, అనేక మంది మావోరీ ముఖ్యులు వైటాంగి ఒప్పందం సంతకం చేశారు. ఇది న్యూజిలాండు‌ను బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం కాలనీగా మార్చింది. అన్ని మావోరీలకు బ్రిటిషు పౌరుల హోదాను మంజూరు చేసింది.^[52] అయితే పకెహా స్థిరనివాసులు, మావోరీల మధ్య మావోరీ భూముల మీద స్థిరనివాసుల ఆక్రమణ మీద ఉద్రిక్తతలు, భూమి అమ్మకాల మీద వివాదాలు న్యూజిలాండు యుద్ధాలు, (1845–1872) కు దారితీశాయి వలసవాద ప్రభుత్వం, మావోరీల మధ్య. ఈ సంఘర్షణకు ప్రతిస్పందనగా వలస ప్రభుత్వం మావోరీల నుండి భూ జప్తులు వరుసక్రమాన్ని ప్రారంభించింది.^[53] ఈ సామాజిక తిరుగుబాటు, ఐరోపా నుండి వచ్చిన అంటు వ్యాధుల మహమ్మారితో కలిపి, న్యూజిలాండు‌లో మావోరీ జనాభా, వారి సామాజిక స్థితి రెండింటినీ నాశనం చేసింది. 20వ - 21వ శతాబ్దాలలో మావోరీ జనాభా కోలుకోవడం ప్రారంభించింది. విస్తృత న్యూజిలాండు సమాజంలో మావోరీ ఎదుర్కొంటున్న సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ, ఆర్థిక సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ప్రయత్నాలు జరిగాయి. 1960ల నుండి చారిత్రక ఫిర్యాదులకు పరిష్కారం కోరుతూ నిరసన ఉద్యమం ఉద్భవించింది.^[54] 2013 న్యూజిలాండు జనాభా లెక్కల ప్రకారం, న్యూజిలాండు‌లో దాదాపు 6,00,000 మంది మావోరీలు ఉన్నట్లుగా గుర్తించబడ్డారు.

సమోవా

9వ శతాబ్దంలో తుయి మనువా పాలినేషియాలోని చాలా స్థిరపడిన దీవులను కలిగి ఉన్న విస్తారమైన సముద్ర సామ్రాజ్యాన్ని నియంత్రించింది. తుయి మనువా అనేది సమోవాలోని పురాతన సమోవాను బిరుదులలో ఒకటి. సమోవా మనువా సాంప్రదాయ మౌఖిక సాహిత్యం విస్తృతమైన పాలినేషియను నెట్వర్కు ‌లేదా సమాఖ్య (లేదా "సామ్రాజ్యం") గురించి మాట్లాడుతుంది, దీనిని చరిత్రపూర్వ కాలంలో వరుసగా వచ్చిన తుయ్ మనువా రాజవంశాలు పాలించాయి. మనువాను వంశావళి, మతపరమైన మౌఖిక సాహిత్యం కూడా తుయి మనువా చాలా కాలంగా సమోవాలో అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మకమైన, శక్తివంతమైన పారామౌంట్లలో ఒకటిగా ఉందని సూచిస్తున్నాయి. తుయ్ మనువా రాజులు ఫిజి, టోంగా అలాగే చిన్న పశ్చిమ పసిఫికు ప్రధాన రాజ్యాలు, యువియా, ఫుటునా, టోకెలావ్, తువాలు వంటి పాలినేషియను అవుటు‌లియరు వంటి సుదూర ద్వీపాల సమాఖ్యను పరిపాలించారని మౌఖిక చరిత్ర సూచిస్తుంది. పశ్చిమ పాలినేషియను సమాజాల మధ్య వాణిజ్యం, మార్పిడి మార్గాలు బాగా నమోదు చేయబడ్డాయి. తుయ్ మనువా రాజవంశం చక్కగా నేసిన ఉత్సవ చాపలు, తిమింగలం దంతపు "టబువా", అబ్సిడియను, బసాల్టు పనిముట్లు, ప్రధానంగా ఎర్రటి ఈకలు, రాజకుటుంబం కోసం రిజర్వు చేయబడిన సముద్రపు గవ్వలు (పాలిషు చేసిన నాటిలసు గుడ్డు ఆవు వంటివి) వంటి కరెన్సీ వస్తువుల సముద్ర వాణిజ్యం మీద నియంత్రణ సాధించడంలో విజయం సాధించడం ద్వారా అభివృద్ధి చెందిందని ఊహించబడింది.

తుయ్ మనువా అధికారం క్షీణించిన తర్వాత, 20వ శతాబ్దం వరకు సమోవా రాజకీయాలను ఆధిపత్యం చేసిన టఫైఫా వ్యవస్థ స్థాపన తర్వాత కూడా సమోవా వివిధ పాలక కుటుంబాల సుదీర్ఘ చరిత్ర కొనసాగింది. 1900ల ప్రారంభంలో వలసరాజ్యాల జోక్యం కారణంగా ఇది అంతరాయం కలిగింది. త్రైపాక్షిక సమావేశం (1899) ద్వారా తూర్పు-పశ్చిమ విభజన, జర్మనీ సామ్రాజ్యం, యునైటెడు స్టేట్సు ద్వారా ఆక్రమణ జరిగింది. జర్మనీ నియంత్రణలో ఉన్న సమోవా పశ్చిమ భాగం (సమోవాను భూభాగంలో ఎక్కువ భాగం - సవాయి, అపోలిమా, మనోనో, ఉపోలు) మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో న్యూజిలాండు ఆక్రమించింది. క్లాసు సి లీగు ఆఫ్ నేషన్సు ఆదేశం కింద దానిచే నిర్వహించబడింది. సమోవాను స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం పదే పదే చేసిన ప్రయత్నాల తర్వాత, 1961 నవంబరు 24న నాటి న్యూజిలాండు పశ్చిమ సమోవా చట్టం సమోవాకు స్వాతంత్ర్యం ఇచ్చింది. ఇది 1962 జనవరి 1 నుండి అమలులోకి వచ్చింది. దీనిపై ట్రస్టీషిపు ఒప్పందం ముగిసింది. కొత్త స్వతంత్ర సమోవా రాష్ట్రం రాచరికం కాదు. అయినప్పటికీ మాలిటోవా టైటిలు హోల్డరు చాలా ప్రభావవంతంగా ఉన్నాడు. అయితే ఇది 2007 మే 11న దేశ దేశాధినేత మలిటోవా 2వ తనుమాఫిలి మరణంతో సమర్థవంతంగా ముగిసింది.

టోంగా

10వ శతాబ్దంలో తుʻయి టోంగా సామ్రాజ్యం టోంగాలో స్థాపించబడింది. పశ్చిమ పసిఫికు‌లో ఎక్కువ భాగం దాని ప్రభావ పరిధిలోకి వచ్చింది. సోలమన్ దీవులు వరకు. టోంగా ప్రభావం పాలినేషియాలోని చాలా ప్రాంతాలకు పాలినేషియా ఆచారాలు, భాషను తీసుకువచ్చింది. 13వ శతాబ్దంలో సామ్రాజ్యం క్షీణించడం ప్రారంభమైంది.

రక్తస్రావమైన అంతర్యుద్ధం తర్వాత టోంగాలో రాజకీయ అధికారం చివరికి 16వ శతాబ్దంలో తుʻయి కనోకుపోలు రాజవంశం కిందకు వచ్చింది.

1845లో ప్రతిష్ఠాత్మక యువ యోధుడు, వ్యూహకర్త, వక్త టౌఫాహౌ టోంగాను మరింత పాశ్చాత్య శైలి రాజ్యంగా ఏకం చేశాడు. ఆయన ప్రధానంగా తు'యి కనోకుపోలు అనే బిరుదును కలిగి ఉన్నాడు. కానీ 1831లో జియావోజీ ("జార్జి") అనే పేరుతో బాప్టిజం పొందాడు. 1875లో మిషనరీ షిర్లీ వాల్డెమారు బేకరు సహాయంతో టోంగాను రాజ్యాంగ రాచరికం అని ప్రకటించాడు. అధికారికంగా పాశ్చాత్య రాజ శైలిని స్వీకరించాడు. "సెర్ఫు‌లను" విముక్తి చేశాడు. చట్ట నియమావళి, భూమి పదవీకాలం పత్రికా స్వేచ్ఛను ప్రతిష్ఠించాడు. అధిపతుల అధికారాన్ని పరిమితం చేశాడు.

యూరోపియను స్థిరనివాసులు, ప్రత్యర్థి టోంగాను అధిపతులు రెండవ రాజును తొలగించటానికి ప్రయత్నించినప్పుడు. 1900 మే 18న జరిగిన స్నేహ ఒప్పందం ప్రకారం టోంగా బ్రిటిషు రక్షిత ప్రాంతంగా మారింది. బ్రిటిషు కాన్సులు (1901–1970) కంటే ఎక్కువ శాశ్వత ప్రతినిధిని టోంగా మీద నియమించని బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యంలో టోంగా 1901 నుండి 1952 వరకు ఫిజిలో నివసించే హై కమిషనరు ఆధ్వర్యంలో బ్రిటిషు పశ్చిమ పసిఫికు భూభాగాలలో భాగంగా ఉంది. రక్షిత ప్రాంతం కింద ఉన్నప్పటికీ టోంగా తన రాచరికాన్ని అంతరాయం లేకుండా నిలుపుకుంది. 1970 జూన్ 4న, టోంగా రాజ్యం బ్రిటిషు సామ్రాజ్యం నుండి స్వతంత్రం పొందింది.^[55]

టువాలు

తువాలు రీఫు ద్వీపాలు, అటోలు పశ్చిమ పాలినేషియాలో భాగంగా గుర్తించబడ్డాయి. యూరోపియను-సంపర్కానికి ముందు కాలంలో ద్వీపాల మధ్య తరచుగా పడవ ప్రయాణాలు ఉండేవి. ఎందుకంటే పాలినేషియను నావిగేషను నైపుణ్యాలు డబులు-హల్ సెయిలింగు పడవలు లేదా అవుట్రిగ్గరు పడవలు ఉద్దేశపూర్వక ప్రయాణాలను అనుమతించాయని గుర్తించబడ్డాయి.^[56] తువాలులోని తొమ్మిది దీవులలో ఎనిమిది దీవులలో నివసించేవారు; అందువల్ల తువాలు అనే పేరుకు తువాలులో "ఎనిమిది కలిసి నిలబడటం" అని అర్థం. పాలినేషియన్లు సమోవా టోంగా నుండి టువాలువాను అటోల్సు‌లోకి విస్తరించారని నమ్ముతున్న స్థిరనివాస నమూనా, మెలనేషియా, మైక్రోనేషియాలోని పాలినేషియను అవుటు‌లియరు కమ్యూనిటీలులోకి వలస వెళ్లడానికి తువాలు ఒక మెట్టును అందించింది.^[57]^[58]^[59]

టువాలువాన్ల పూర్వీకుల గురించి కథలు ద్వీపం నుండి ద్వీపానికి మారుతూ ఉంటాయి. నియుటావోలో^[60] ఫ్యూనాఫుటి, వౌటుపు స్థాపక పూర్వీకుడు సమోవా నుండి వచ్చినట్లు వర్ణించబడింది;^[61]^[62] అయితే నానుమియాలో స్థాపక పూర్వీకుడు టోంగా నుండి వచ్చినట్లు వర్ణించబడింది.^[61]

10వ శతాబ్దంలో ఉద్భవించిన టోంగాను రాజుల తుʻఐ టోంగా వంశం ప్రభావం 11వ శతాబ్దం నుండి 13వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో తువాలులోని కొన్ని దీవులకు విస్తరించిందని అర్థం.^[62] మౌఖిక నియుటావో చరిత్ర 15వ శతాబ్దంలో నియుటావో దిబ్బ మీద జరిగిన యుద్ధంలో టోంగాను యోధులు ఓడిపోయారని గుర్తుచేస్తుంది. టోంగాను యోధులు 15వ శతాబ్దం చివరిలో నియుటావో మీద దాడి చేసి మళ్ళీ తిప్పికొట్టబడ్డారు. 16వ శతాబ్దం చివరలో నియుటావో మీద మూడవ, నాల్గవ టోంగాను దండయాత్ర జరిగింది. మళ్ళీ టోంగాన్లు ఓడిపోయారు.^[60]

నుయి ద్వీపం దాటి ప్రయాణించిన స్పానిషు నావికుడు అల్వారో డి మెండానా డి నీరా సముద్రయానంలో తువాలును మొదటిసారి యూరోపియన్లు 1568 జనవరిలో చూశారు. దానిని ఇస్లా డి జెససు (స్పానిష్‌లో "యేసు ద్వీపం")గా గుర్తించారు. ఎందుకంటే మునుపటి రోజు పవిత్ర నామ విందు పండుగ. మెండానా ద్వీపవాసులతో సంబంధాలు ఏర్పరచుకుంది కానీ దిగలేదు.^[63] మెండానా పసిఫికు మీదుగా తన రెండవ సముద్రయానంలో 1595 ఆగస్టులో నియులకిటాను దాటాడు. దానికి ఆయన లా సోలిటారియా (అంటే "ఏకాంతమైనది") అని పేరు పెట్టాడు.^[63]^[64]

టువాలుయను వంటకాలు ప్రోటీను ప్రాథమిక వనరుగా ఉన్నాయి. తక్కువ ఎత్తులో ఉన్న అటాల్సు‌లో పెంచగల ఆహారాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. తువాలు దీవుల మధ్య నావిగేషను అవుటు‌రిగ్గరు కానోలను ఉపయోగించి నిర్వహించబడింది. తువాలులోని లోతట్టు దీవుల జనాభా స్థాయిలను నిర్వహించాల్సి వచ్చింది. ఎందుకంటే ఆవర్తన కరువుల ప్రభావాలు, ఉష్ణమండల తుఫాను తుఫాను ఉప్పెన నుండి ఉప్పు వల్ల తోటలు విషపూరితమైతే తీవ్రమైన కరువు ప్రమాదం ఉంది.

అమెరికాలకు లింకులు

మావోరీలో కుమారా అని క్వెచువాలో కుమారు అని పిలువబడే చిలగడదుంప, అమెరికాలకు చెందినది. యూరోపియన్లు మొదట పసిఫికు చేరుకున్నప్పుడు పాలినేషియాలో విస్తృతంగా వ్యాపించింది. కుక్ దీవులలోని మొక్క అవశేషాలు 1400 కి ముందు నాటివని రేడియోకార్బను-డేటింగు చేయబడ్డాయి. ప్రస్తుత మేధావుల ఏకాభిప్రాయం^[65] అంటే దక్షిణ అమెరికాకు ప్రయాణించి తిరిగి వచ్చిన పాలినేషియన్లు దీనిని మధ్య పాలినేషియాకు సుమారు 1300 తీసుకువచ్చారు. అక్కడి నుండి ఇది ఆ ప్రాంతం అంతటా వ్యాపించింది.^[66] కొన్ని జన్యు ఆధారాలు చిలగడదుంపలు కనీసం విత్తనాల ద్వారా పాలినేషియాకు చేరుకుని ఉండవచ్చని సూచిస్తున్నాయి. 1,00,000 సంవత్సరాల క్రితం మానవ రాకకు ముందు;^[67] అయితే ఈ పరికల్పన పేర్ల సారూప్యతను వివరించడంలో విఫలమైంది.

కొలంబియను పూర్వ అమెరికాతో పాలినేషియాకు ఉన్న సంబంధాన్ని వివిధ స్థాయిలలో ఆమోదయోగ్యంగా సూచించే ఇతర భౌతిక, సాంస్కృతిక ఆధారాలు కూడా ఉన్నాయి. వీటిలో కోడిలు, కొబ్బరిలు, బాటిలు గుమ్మడికాయలు ఉన్నాయి. పాలినేషియన్లు అమెరికాకు చేరుకున్నారా లేదా అనే ప్రశ్న, అలాంటి పరిచయం ఫలితంగా సాంస్కృతిక, భౌతిక ప్రభావాల పరిధి మానవ శాస్త్రవేత్తలలో చాలా వివాదాస్పదంగా ఉంది.^[68]

పాలినేషియన్ల గురించి అత్యంత శాశ్వతమైన అపోహలలో ఒకటి వారు అమెరికా నుండి ఉద్భవించారనేది. 20వ శతాబ్దం మధ్యలో థోరు హెయరు‌డాలు చేసిన ప్రతిపాదనల కారణంగా పాలినేషియన్లు రెండు వలస తరంగాలలో వలస వచ్చారు: ఒకటి స్థానిక అమెరికన్లు కెనడా వాయవ్య తీరం నుండి పెద్ద తిమింగలాలను వేటాడే తవ్వకాల ద్వారా; మరొకటి దక్షిణ అమెరికా నుండి "ఎర్రటి రాగి జుట్టు", "నీలం-బూడిద కళ్ళు" కలిగిన "గడ్డం ఉన్న తెల్ల పురుషులు" బాల్సా-లాగు తెప్పల మీద "కోన్-టికి" అనే ప్రధాన పూజారి, సూర్య-రాజు నేతృత్వంలో ఈ ప్రాంతానికి చేరుకున్నారని వారిని ఆయన "తెల్లవారు" అని పేర్కొన్నాడు. అప్పుడు పాలినేషియాలోని ముదురు రంగు చర్మం గల స్థానికులను "నాగరికం" చేసాడు. ఆయన దీనిని నిరూపించడానికి బయలుదేరి స్కాండినేవియను సిబ్బందితో ఒక ఆదిమ తెప్ప మీద బాగా ప్రచారం చేస్తూ కాన్-టికి యాత్రను ప్రారంభించాడు. ఇది ప్రజల దృష్టిని ఆకర్షించింది, కోన్-టికిను ఇంటి పేరుగా మార్చింది.^[69]^[70]^[71]

హెయరు‌డాలు ప్రతిపాదనలు ఏవీ శాస్త్రీయ సమాజంలో ఆమోదించబడలేదు.^[72]^[73]^[74] ఆంత్రోపాలజిస్టు వేడ్ డేవిసు తన ది వేఫైండర్సు అనే పుస్తకంలో, హెయరు‌డాలు "జన్యు, పురావస్తు డేటా ద్వారా నేడు విస్తరించబడిన భాషా, జాతి సంబంధ, జాతి వృక్షశాస్త్ర ఆధారాల అధిక భాగాన్ని విస్మరించాడని విమర్శించాడు. ఇది ఆయన పూర్తిగా తప్పు అని సూచిస్తుంది."^[75] ఆంత్రోపాలజిస్టు రాబర్టు కార్ల్ సగ్సు 1960లో పాలినేషియా మీద రాసిన పుస్తకంలో "ది కోన్-టికి మిత్" అనే అధ్యాయాన్ని చేర్చారు. "కాన్-టికి సిద్ధాంతం అట్లాంటిసు, ము, 'చిల్డ్రను ఆఫ్ ది సన్' కథల మాదిరిగానే ఆమోదయోగ్యమైనది అని ముగించారు. అటువంటి చాలా సిద్ధాంతాల మాదిరిగానే ఇది ఉత్తేజకరమైన తేలికైన పఠనాన్ని చేస్తుంది. కానీ శాస్త్రీయ పద్ధతికి ఉదాహరణగా ఇది చాలా పేలవంగా పనిచేస్తుంది."^[76] పాలినేషియా సమాజంలో పురోగతిని "తెల్లవారికి" ఆపాదించడంలో అదే సమయంలో సాపేక్షంగా అభివృద్ధి చెందిన ఆస్ట్రోనేషియను సముద్ర సాంకేతికతను విస్మరించడంలో హేయరు‌డాలు పరికల్పన అంతర్లీన జాత్యహంకారం అని ఇతర రచయితలు విమర్శించారు. అదే సమయంలో ఆదిమ బాల్సా తెప్పకు అనుకూలంగా సాపేక్షంగా అభివృద్ధి చెందిన ఆస్ట్రోనేషియను సముద్ర సాంకేతికతను విస్మరిస్తున్నారు.^[71]^[77]^[78]

2020 జూలైలో పాలినేషియన్లు, స్థానిక దక్షిణ అమెరికన్ల నవల హై-డెన్సిటీ జీనోం-వైడు డిఎన్‌ఎ విశ్లేషణ, పాలినేషియను ప్రజలు, కొలంబియను పూర్వ జెను ప్రజల మధ్య 1150 - 1380 ఎడి మధ్య తేదీతో కలయిక ఉందని నివేదించింది.^[79] ఇది స్థానిక అమెరికను ప్రజలు తూర్పు పాలినేషియన్లకు చేరుకోవడం వలన జరిగిందా లేదా దక్షిణ అమెరికా ఉత్తర తీరాన్ని పాలినేషియన్లు సందర్శించడం వలన జరిగిందా అనేది ఇంకా స్పష్టంగా లేదు.^[80]

సంస్కృతులు

పాలినేషియా తూర్పు పాలినేషియా, పశ్చిమ పాలినేషియా అనే రెండు విభిన్న సాంస్కృతిక సమూహాలుగా విభజించబడింది. పశ్చిమ పాలినేషియా సంస్కృతి అధిక జనాభాకు అనుగుణంగా ఉంటుంది. ఇది బలమైన వివాహ సంస్థలు, బాగా అభివృద్ధి చెందిన న్యాయ, ద్రవ్య, వాణిజ్య సంప్రదాయాలను కలిగి ఉంది. పశ్చిమ పాలినేషియాలో టోంగా, సమోవా, చుట్టుపక్కల ద్వీపాల సమూహాలు ఉన్నాయి. తూర్పు పాలినేషియాకు స్థిరనివాసం సమోవాను దీవుల నుండి టువాలువాను అటోల్సు‌లోకి ప్రారంభమైంది. తువాలు మెలనేషియా, మైక్రోనేషియాలోని పాలినేషియను అవుటు‌లియరు కమ్యూనిటీలులోకి వలస వెళ్ళడానికి ఒక మెట్టుగా నిలిచింది.^[57]^[58]^[59]

తూర్పు పాలినేషియా సంస్కృతులు చిన్న ద్వీపాలు, అటోల్సు‌కు బాగా అనుకూలంగా ఉన్నాయి. ప్రధానంగా నియు, కుక్ దీవులు, తహితి, టుమోటసు, మార్క్వేసాసు, హవాయి, రాపా నుయి, చిన్న మధ్య-పసిఫికు సమూహాలు. న్యూజిలాండ్లోని పెద్ద దీవులలో మొదట తూర్పు పాలినేషియన్లు స్థిరపడ్డారు. వారు తమ సంస్కృతిని ఉష్ణమండలేతర వాతావరణానికి అనుగుణంగా మార్చుకున్నారు.

పశ్చిమ మెలనేషియా మాదిరిగా కాకుండా పాలినేషియాలో నాయకులను వారి వంశపారంపర్య రక్తసంబంధం ఆధారంగా ఎంపిక చేశారు. అయితే సమోవాలో, వంశపారంపర్యత, వాస్తవ ప్రపంచ నైపుణ్యాలను కలిపి నాయకులను ఎన్నుకునే మరొక ప్రభుత్వ వ్యవస్థ ఉంది. ఈ వ్యవస్థను ఫా'అమటై అని పిలుస్తారు. బెన్ ఆర్. ఫిన్నీ, ఎరిక్ ఎం. జోన్స్ ప్రకారం, "ఉదాహరణకు, తాహితీలో, యూరోపియను ఆవిష్కరణ సమయంలో అక్కడ నివసిస్తున్న 35,000 మంది పాలినేషియన్లు ఆహారం, ఇతర వనరులకు పూర్తి ప్రాప్యత కలిగిన ఉన్నత-స్థాయి వ్యక్తులు, పరిమిత ప్రాప్యత కలిగిన తక్కువ-స్థాయి వ్యక్తులుగా విభజించబడ్డారు."^[81]

culting Māori ఇంటి శిఖరాగ్రం నుండి, ca 1840

మతం, వ్యవసాయం, చేపలు పట్టడం, వాతావరణ అంచనా, అవుటు-రిగ్గరు కానో (ఆధునిక కాటమరానుల మాదిరిగానే) నిర్మాణం, నావిగేషన్ అనేవి బాగా అభివృద్ధి చెందిన నైపుణ్యాలు ఎందుకంటే మొత్తం ద్వీపం జనాభా వాటి మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. విలాసాలు లౌకిక వస్తువుల వ్యాపారం అన్ని సమూహాలకు ముఖ్యమైనది. ఆవర్తన కరువులు, తత్ఫలితంగా వచ్చే కరువులు తరచుగా యుద్ధానికి దారితీశాయి.^[81] ఉష్ణమండల తుఫాను తుఫాను ఉప్పెన నుండి ఉప్పు వారి తోటలను విషపూరితం చేస్తే అనేక లోతట్టు దీవులు తీవ్ర కరువును ఎదుర్కొంటాయి. ఈ సందర్భాలలో ప్రోటీను ప్రాథమిక వనరు అయిన చేపలు పట్టడం ఆహార శక్తి నష్టాన్ని తగ్గించదు. ముఖ్యంగా నావిగేటర్లను బాగా గౌరవించేవారు. ప్రతి ద్వీపం పడవ నిర్మాణ ప్రాంతంతో నావిగేషన్ హౌసు‌ను నిర్వహించింది.

పాలినేషియన్ల స్థావరాలు రెండు వర్గాలుగా ఉండేవి: హామ్లెటు, గ్రామం. ద్వీపం పరిమాణం హామ్లెటు నిర్మించబడాలా వద్దా అని నిర్ణయిస్తుంది. ద్వీపం అంతటా విభజించగల అనేక మండలాల కారణంగా పెద్ద అగ్నిపర్వత ద్వీపంలలో సాధారణంగా హామ్లెటు‌లు ఉంటాయి. ఆహారం, వనరులు ఎక్కువగా ఉండేవి. నాలుగు నుండి ఐదు ఇళ్ళు (సాధారణంగా తోటలతో) ఉన్న ఈ స్థావరాలు జోన్‌ల మధ్య అతివ్యాప్తి చెందకుండా స్థాపించబడ్డాయి. మరోవైపు, చిన్న ద్వీపాల తీరప్రాంతాల్లో గ్రామాలు నిర్మించబడ్డాయి. వాటిలో ముప్పై లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఇళ్ళు ఉన్నాయి. - అటాల్సు విషయంలో సమూహం ఒకదాని మీద మాత్రమే ఉంటే ఆహార సాగు మిగిలిన వాటి మీద ఉండేది. సాధారణంగా, ఈ గ్రామాలు రాతి, కలపతో చేసిన గోడలు, పాలిసేడు‌లతో బలపరచబడ్డాయి.^[82]

అయితే, న్యూజిలాండు దీనికి విరుద్ధంగా ప్రదర్శిస్తుంది: బలవర్థకమైన గ్రామాలతో కూడిన పెద్ద అగ్నిపర్వత ద్వీపాలు.

గొప్ప నావికులుగా ఉండటంతో పాటు, ఈ ప్రజలు కళాకారులు, చేతివృత్తులవారు గొప్ప నైపుణ్యం కలిగి ఉన్నారు. చేపల హుక్సు వంటి సాధారణ వస్తువులను వేర్వేరు వేటలకొరకు కోసం కచ్చితమైన ప్రమాణాలకు తయారు చేస్తారు. అలంకరణ విధిలో భాగం కానప్పుడు కూడా అలంకరిస్తారు. రాతి, చెక్క ఆయుధాలను తయారు చేసి అలంకరించినంత బాగా వాటిని మరింత శక్తివంతమైనవిగా పరిగణించారు. కొన్ని ద్వీప సమూహాలలో నేయడం సంస్కృతిలో బలమైన భాగంగా ఉన్జ్తుంది. నేసిన వస్తువులను బహుమతులుగా ఇవ్వడం ఒక అంతర్లీన అభ్యాసం. నివాసాలు వాటి నిర్మాణ నైపుణ్య లక్షణంతో నిండి ఉన్నాయి. శరీర అలంకరణ, ఆభరణాలు నేటికీ అంతర్జాతీయ ప్రమాణంలో ఉన్నాయి.

పాలినేషియన్ల మతపరమైన లక్షణాలు మొత్తం పసిఫికు ప్రాంతంలో సాధారణంగా ఒకేలా ఉంటుంది. వారి మాట్లాడే భాషలలో కొన్ని తేడాలు ఉన్నప్పటికీ, భూమి, ఆకాశం, సృష్టికి, జీవితంలోని అంశాలను పాలించే దేవుళ్లకు, దైనందిన జీవితంలోని మతపరమైన ఆచారాలకు వారు ఒకే వివరణను కలిగి ఉన్నారు. వారందరికీ ఉమ్మడిగా ఉన్న వేడుకలకు ప్రజలు వేల మైళ్లు ప్రయాణించారు.

1820ల నుండి పెద్ద సంఖ్యలో మిషనరీలు దీవులలో పనిచేశారు. అనేక సమూహాలను క్రైస్తవ మతంలోకి మార్చారు. పాలినేషియా, ఇయాను బ్రెవార్డు వాదిస్తూ, ఇప్పుడు "ప్రపంచంలోని అత్యంత బలమైన క్రైస్తవ ప్రాంతాలలో ఒకటి....క్రైస్తవ మతం పాలినేషియను సంస్కృతిలో వేగంగా, విజయవంతంగా విలీనం చేయబడింది. యుద్ధం, బానిసత్వం అదృశ్యమయ్యాయి."^[83]

జనాభా వివరాలు

ఈ పట్టికలోని దేశాలు భూభాగాలు క్రాస్-రిఫరెన్సు చేయబడిన కథనాలలోని మూలాల ప్రకారం వర్గీకరించబడ్డాయి; మూలాలు భిన్నంగా ఉన్న చోట, నిబంధనలు స్పష్టంగా సూచించబడ్డాయి. ఈ భూభాగాలు, ప్రాంతాలు ప్రతి వివరణ, మూలం, ఉద్దేశ్యాన్ని బట్టి వివిధ అదనపు వర్గీకరణలకు లోబడి ఉంటాయి.

జంఢా	నోట్సు2–3 ^[84]	విస్తీర్ణం (km²)	జనాభా (2016)^[85]	జనాభా సాంద్రత (కి.మీ.కు ²)	రాజధాని	ఐఎస్‌ఒ 3166-1
	అమెరికా సమోవా (యునైటెడు స్టేట్సు)	199		279.4	పాగో పాగో, ఫాగాటోగో^[86]	ఎఎస్
	'కుక్ దీవులు	240		72.4	అవారువా	సికె
-	ఈస్టర్ దీవి (చిలీ)	164	5,761	35.1	హంగా రోవా	సిఎల్
	ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా (ఫ్రాన్స్)	4,167	280,208	67.2	పపీటీ	పిఎఫ్
	హవాయి (యునైటెడ్ స్టేట్స్)	16,636	1,360,301	81.8	హోనోలులు	యుఎస్
-	జాన్స్టను అటోలు (యునైటెడు స్టేట్సు)	276.6	0	0	జాన్స్టను అటోలు	యుఎమ్
-	మిడ్‌వే అటోలు (యునైటెడు స్టేట్సు)	2,355	39	6.37	మిడ్వే ‌అటోలు	యుఎమ్
	న్యూజిలాండు^[c]	268,680		17.3	వెల్లింగ్టను	ఎన్‌జెడ్
	'నియు	260		6.2	అలోఫీ	ఎన్‌యు
	పిట్‌కైర్ను దీవులు (యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్)	47	47	1	ఆడమ్సు‌టౌను	పిఎన్
	''సమోవా	2,944		66.3	అపియా	డబల్యూఎస్
	టొకెలావు (న్యూజిలాండు)	10		128.2	అటాఫు (వాస్తవంగా)	టికె
	టోంగా	748		143.2	నుకుయాలోఫా	టివొ
	''తువాలా	26		426.8	ఫ్యూనాఫుటి	టివి
	వాలిసు, ఫుటునా (ఫ్రాన్స్)	274		43.4	మాటా-ఉటు	డబల్యూఎఫ్
	పాలినేషియా (న్యూజిలాండ్ మినహా మొత్తం)	25,715	2,047,444	79.6
	''పాలినేషియా (న్యూజిలాండ్‌తో సహా మొత్తం)	294,395	7,177,171\|

భాషలు

పాలినేషియను భాషలన్నీ ఓషియానికు భాషల కుటుంబానికి చెందినవి. ఇది ఆస్ట్రోనేషియను భాషా కుటుంబంలోని ఉప-విభాగం. పాలినేషియను భాషలు గణనీయమైన స్థాయిలో సారూప్యతను చూపుతాయి. అచ్చులు సాధారణంగా ఒకే విధంగా ఉంటాయి—/a/, /e/, /i/, /o/, /u/, ఇటాలియను, స్పానిషు, జర్మనీలో ఉచ్ఛరిస్తారు. హల్లుల తర్వాత ఎల్లప్పుడూ అచ్చు ఉంటుంది. వివిధ ద్వీప సమూహాల భాషలు హల్లులలో మార్పులను చూపుతాయి. గ్లోటలు స్టాపు /ʔ/ అనేది విలోమ కామా లేదా ʻఒకిన ద్వారా ఎక్కువగా సూచించబడుతుంది. సొసైటీ దీవులలో, అసలు ప్రోటో-పాలినేషియను *k, *వాయిస్డు వెలారు నాసలు (లేదా ng ధ్వని) /ʔ/గా విలీనం అయ్యాయి, *s /h/గా మార్చబడింది. *w /v/గా మార్చబడింది; కాబట్టి ప్రోటో-న్యూక్లియరు పాలినేషియను *sawaiki నుండి ఉద్భవించిన పూర్వీకుల మాతృభూమి పేరు,^[87] హవాయిʻi అవుతుంది. న్యూజిలాండు‌లో, *s /h/గా మారిన చోట, పురాతన నివాసం హవాయికి. కుక్ దీవులలో, /ʔ/ అనేది *s స్థానంలో (*h మధ్యంతర దశతో), /v/ అనేది *w స్థానంలో వస్తే, అది `అవైకి అవుతుంది. హవాయి దీవులలో, /ʔ/ /h/ వరుసగా *k , *s స్థానంలో వస్తాయి. సమూహంలోని అతిపెద్ద ద్వీపానికి హవాయి అని పేరు పెట్టారు. సమోవాలో, /v/ , /ʔ/ వరుసగా *w , *k స్థానంలో ఉన్నాయి. అతిపెద్ద ద్వీపాన్ని సవైయీ అని పిలుస్తారు.^[1]

ఆర్థిక వ్యవస్థ

న్యూజిలాండు మినహా స్వతంత్ర పాలినేషియను దీవులలో ఎక్కువ భాగం తమ ఆదాయంలో ఎక్కువ భాగాన్ని విదేశీ సహాయం. ఇతర దేశాలలో నివసించే వారి నుండి వచ్చే చెల్లింపుల ద్వారా పొందుతాయి. కొందరు తమ యువకులను మంచి డబ్బు సంపాదించగల చోటికి వెళ్లి తమ ఇంట్లో ఉండే ఇతర కుటుంబ సభ్యులకు అవసరమైన ధనం పంపించమని ప్రోత్సహిస్తారు. ఈస్టరు ద్వీపం వంటి అనేక పాలినేషియను ప్రాంతాలు పర్యాటక ఆదాయంతో అనుబంధంగా ఉంటాయి. కొన్నింటికి అసాధారణ ఆదాయ వనరులు ఉన్నాయి. ఉదాహరణకు టువాలు దాని '.tv' ఇంటర్నెటు టాప్-లెవలు డొమైను పేరును మార్కెట్టు చేసింది లేదా కుక్సు పోస్టేజు స్టాంపు అమ్మకాల మీద ఆధారపడి ఉన్నారు.

న్యూజిలాండు‌తో పాటు, పర్యాటకానికి సంబంధించి ఆర్థికంగా ఆధారపడటానికి మరో కేంద్రీకృత ప్రాంతం హవాయి. పాలినేషియను ట్రయాంగిలు‌లో హవాయి అత్యధికంగా సందర్శించే ప్రాంతాలలో ఒకటి 2020 మినహా ఏటా పది మిలియన్లకు పైగా సందర్శకులను ఆకర్షిస్తుంది. న్యూజిలాండు లాగానే హవాయి ఆర్థిక వ్యవస్థ కూడా వార్షిక పర్యాటకులు, ఆర్థిక సలహా లేదా ఇతర దేశాలు లేదా రాష్ట్రాల నుండి సహాయం మీద స్థిరంగా ఆధారపడి ఉంటుంది. "పర్యాటక వృద్ధి రేటు ఆర్థిక వ్యవస్థను ఈ ఒక్క రంగం మీద ఎక్కువగా ఆధారపడేలా చేసింది. ఇది హవాయి బాహ్య ఆర్థిక శక్తులకు చాలా హాని కలిగిస్తుంది."^[88] దీన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, హవాయి లాంటి ద్వీప రాష్ట్రాలు, దేశాలు ఇతర మార్గాల మీద ఎక్కువ శ్రద్ధ చూపుతున్నాయి. అవి మరింత స్వాతంత్ర్యం పాటించడం, పర్యాటక వినోదం మీద తక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం ద్వారా వారి ఆర్థిక వ్యవస్థను సానుకూలంగా ప్రభావితం చేస్తాయి.

ఇంటరు-పాలినేషియను సహకారం

పాలినేషియను దీవులను ఏకం చేయడానికి మొదటి ప్రధాన ప్రయత్నం 1930లలో ఇంపీరియలు జపాను ద్వారా జరిగింది. ఆ సమయంలో వివిధ సిద్ధాంతకర్తలు (ప్రధానంగా హచిరో అరిటా) త్వరలో గ్రేటరు ఈస్టు ఆసియా కో-ప్రోస్పెరిటీ స్పియరు అని పిలవబడే ఆలోచనను ప్రచారం చేయడం ప్రారంభించారు. గ్రేటరు ఈస్టు ఆసియా కో-ప్రోస్పెరిటీ స్పియరు కింద, ఆగ్నేయాసియా ఈశాన్య ఆసియా నుండి ఓషియానియా వరకు విస్తరించి ఉన్న అన్ని దేశాలు పాశ్చాత్య సామ్రాజ్యవాదం నుండి విముక్తి పొందే ఒక పెద్ద, సాంస్కృతిక, ఆర్థిక కూటమి కింద ఐక్యమవుతాయి. దీనిని ఊహించిన విధాన సిద్ధాంతకర్తలు, జపనీసు ప్రజలతో పాటు దీనిని ఎక్కువగా పాశ్చాత్య వలసరాజ్యాల అణచివేత నుండి స్వేచ్ఛ, స్వాతంత్ర్యం, ఆదర్శాల ద్వారా నడిచే పాన్-ఆసియను ఉద్యమంగా చూశారు. అయితే ఆచరణలో జపాను స్థానాన్ని బలోపేతం చేయడానికి ఆసియాలో దాని ఆధిపత్యాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి సమర్థవంతమైన విధాన వాహనంగా భావించిన సైనికవాదులు దీనిని తరచుగా భ్రష్టుపట్టించారు. దాని గొప్ప స్థాయిలో ఇది పశ్చిమంలో జపనీయులు ఆక్రమించిన ఇండోచైనా నుండి తూర్పున గిల్బర్టు దీవులు వరకు విస్తరించింది. అయితే మొదట దీనిని తూర్పున హవాయి, ఈస్టరు ద్వీపం, పశ్చిమాన భారతదేశం వరకు విస్తరించాలని ప్రణాళిక చేయబడింది. అయితే ఇది ఎప్పటికీ ఫలించలేదు. ఎందుకంటే జపాను రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ఓడిపోయింది. తదనంతరం దాని శక్తి, ప్రభావాన్ని కోల్పోయింది.^[89]^[90]

చాలా సంవత్సరాలుగా సంభావ్య ప్రాంతీయ సమూహాన్ని చర్చించిన తర్వాత మూడు సార్వభౌమ రాష్ట్రాలు (సమోవా, టోంగా, తువాలు), ఐదు స్వయం పాలన కాని సార్వభౌమ భూభాగాలు నవంబరు 2011లో అధికారికంగా ప్రారంభించబడ్డాయి. సంస్కృతి, భాష, విద్య, వాతావరణ మార్పులకు ప్రతిస్పందనలు, వాణిజ్యం, పెట్టుబడి వంటి వివిధ అంశాల మీద సహకరించడానికి ఉద్దేశించిన పాలినేషియను లీడర్సు గ్రూపు ఉంది. అయితే ఇది ఒక రాజకీయ లేదా ద్రవ్య సంఘంగా ఏర్పడదు.^[91]^[92]^[93]

నావిగేషను

పాలినేషియాలో నాలుగు వేల మైళ్ల వైపులా త్రిభుజాకార ప్రాంతంలో విస్తరించి ఉన్న ద్వీపాలు ఉన్నాయి. ఉత్తరాన హవాయి దీవుల నుండి తూర్పున ఈస్టరు ద్వీపం దక్షిణాన న్యూజిలాండు వరకు ఉన్న ప్రాంతమంతా పాలినేషియన్లు స్థిరపడ్డారు.

నావిగేటరులు నావిగేటరు నుండి అప్రెంటిసు వరకు మౌఖిక సంప్రదాయం ద్వారా పంపబడిన వారి స్వంత సందేశాలు, జ్ఞానాన్ని మాత్రమే ఉపయోగించి చిన్న జనావాస ద్వీపాలకు ప్రయాణించారు. రోజు, సంవత్సరంలో వివిధ సమయాలలో దిశలను గుర్తించడానికి, తూర్పు పాలినేషియాలోని నావిగేటర్లు ముఖ్యమైన వాస్తవాలను గుర్తుంచుకున్నారు: నిర్దిష్ట నక్షత్రాల కదలిక, అవి సముద్రం హోరిజోను మీద ఎక్కడ పెరుగుతాయి; వాతావరణం; ప్రయాణ సమయాలు; వన్యప్రాణుల జాతుల కదలికలు (నిర్దిష్ట స్థానాల్లో సమావేశమవుతాయి); సముద్రంలో ఉప్పెనల దిశలు, సిబ్బంది వాటి కదలికను ఎలా అనుభవిస్తారు; సముద్రం, ఆకాశం, రంగులు, ముఖ్యంగా కొన్ని ద్వీపాల స్థానాల్లో మేఘాలు ఎలా గుమిగూడతాయి; నౌకాశ్రయాలను చేరుకోవడానికి కోణాలువంటివి గుర్తించడంలో వారు నిష్ణాతులుగా ఉన్నారు.

ఈ మార్గనిర్దేశన పద్ధతులు, అవుటు‌రిగ్గరు కానో నిర్మాణ పద్ధతులతో పాటు, గిల్డు రహస్యాలుగా ఉంచబడ్డాయి. సాధారణంగా ప్రతి ద్వీపం చాలా ఉన్నత హోదా కలిగిన నావిగేటర్ల గిల్డు‌ను నిర్వహించింది; కరువు లేదా కష్ట సమయాల్లో ఈ నావిగేటర్లు సహాయం కోసం వర్తకం చేయవచ్చు లేదా పొరుగు దీవులకు ప్రజలను తరలించవచ్చు. పసిఫికు అన్వేషణలో తన మొదటి సముద్రయానంలో కుక్ పాలినేషియను నావిగేటరు టుపైయా సేవలను పొందాడు. ఆఆయన తన స్వస్థలమైన రైయాటియా 3,200 కి.మీ. (2,000 మై.) వ్యాసార్థంలో (ఉత్తరం, పశ్చిమాన) దీవుల చేతితో గీసిన చార్టు‌ను గీసాడు. టుపైయాకు 130 దీవుల గురించి జ్ఞానం ఉంది. ఆయన చార్టు‌లో 74 పేరు పెట్టాడు.^[94] టుపైయా రైయాటియా నుండి 13 దీవులకు చిన్న ప్రయాణాలలో నావిగేటు చేశాడు. ఆయన తాత కాలం నుండి రైటీయన్ల సముద్రయానం తూర్పు పాలినేషియా దీవులకు తగ్గినందున ఆయన పశ్చిమ పాలినేషియాను సందర్శించలేదు. అతని తాత, తండ్రి పశ్చిమ పాలినేషియాలోని ప్రధాన దీవుల స్థానం, సమోవా, టోంగా, మెలనేసియను ద్వీపమైన ఫిజికి ప్రయాణించడానికి అవసరమైన నావిగేషను సమాచారాన్ని టుపాయాకు అందించారు.^[95] అడ్మిరల్టీ "గ్రేటు సదరను కాంటినెంటు" కోసం వెతకమని కుక్‌ను ఆదేశించడంతో, కుక్ టుపాయా, చార్టు, నావిగేటరు‌గా ఆయన నైపుణ్యాలను విస్మరించాడు. నేటికీ పాలినేషియను నావిగేషను అసలైన సాంప్రదాయ పద్ధతులు సోలమన్ దీవులులోని టౌమాకో ద్వీపంలోని పాలినేషియను అవుటు‌లియరులో ఇప్పటికీ బోధించబడుతున్నాయి.

చిలీలోని అరౌకో ద్వీపకల్పంలో ఉన్న ఎల్ అరెనలు-1 పురావస్తు ప్రదేశం నుండి స్వాధీనం చేసుకున్న ఒకే కోడి ఎముక నుండి, రేడియోకార్బను డేటింగు, పురాతన డిఎన్‌ఎ క్రమాన్ని పరిశీలిస్తున్న 2007 పరిశోధన నివేదిక ప్రకారం, పాలినేషియను నావిగేటర్లు కొలంబసు (1492 ఎడిలో వచ్చారు) కంటే కనీసం 100 సంవత్సరాల ముందు అమెరికాకు చేరుకుని ఉండవచ్చు. దక్షిణ అమెరికాకు కోళ్లను పరిచయం చేశారు.^[96]^[97] అదే నమూనాలను పరిశీలించిన తరువాత వచ్చిన నివేదిక ఇలా ముగించింది:

ప్రచురించబడిన స్పష్టంగా కొలంబియను పూర్వ, చిలీ నమూనా, ఆరు పూర్వ-యూరోపియను నమూనాలు కూడా ఒకే యూరోపియను/భారతీయ ఉపఖండ/ఆగ్నేయాసియా శ్రేణులతో కూడిన సమూహంగా ఉన్నాయి. ఇది దక్షిణ అమెరికాకు పాలినేషియను కోళ్లను ప్రవేశపెట్టడానికి ఎటువంటి మద్దతును అందించదు. దీనికి విరుద్ధంగా ఇండోనేషియా, జపాన్, చైనా నుండి అసాధారణమైన హాప్లోగ్రూపు‌తో ఈస్టర్ ద్వీపం సమూహంలోని రెండు పురావస్తు ప్రదేశాల నుండి వచ్చిన సన్నివేశాలు, ప్రారంభ పాలినేషియను వ్యాప్తి జన్యు సంతకాన్ని సూచిస్తాయి. చిలీ పురావస్తు నమూనాకు సంభావ్య సముద్ర కార్బను సహకారం నమూనా కొలంబియను పూర్వ కోళ్ల వాదనల మీద మరింత సందేహాన్ని కలిగిస్తుంది. ఖచ్చితమైన రుజువుకు చిలీ, పాలినేషియా రెండింటిలోనూ పురావస్తు త్రవ్వకాల నుండి పురాతన డిఎన్‌ఎ శ్రేణులు, రేడియోకార్బను, స్థిరమైన ఐసోటోపు డేటా మరింత విశ్లేషణలు అవసరం.^[98]

యూరోపియన్లతో పరిచయం, వలసరాజ్యాల ఏర్పాటు తర్వాత సాంప్రదాయ పాలినేషియను నావిగేషను పద్ధతుల పరిజ్ఞానం చాలావరకు కోల్పోయింది. ఇది పసిఫికు‌లోని అటువంటి వివిక్త, చెల్లాచెదురుగా ఉన్న ప్రాంతాలలో పాలినేషియన్ల ఉనికిని లెక్కించే సమస్యను వదిలివేసింది. 19వ శతాబ్దం చివరి నుండి 20వ శతాబ్దం ప్రారంభం వరకు పాలినేషియను నావిగేష గురించి మరింత ఉదారమైన దృక్పథం అనుకూలంగా మారింది, బహుశా వారి పడవలు, నావిగేషను నైపుణ్యం, నావిగేషను నైపుణ్యం శృంగార చిత్రాన్ని సృష్టించింది.

1960ల మధ్య నుండి చివరి వరకు, పండితులు పాలినేషియను నావిగేషను‌కు సంబంధించిన సెయిలింగు, ప్యాడ్లింగు ప్రయోగాలను పరీక్షించడం ప్రారంభించారు: డేవిడు లూయిసు తన కాటమరాను‌ను తాహితీ నుండి న్యూజిలాండు‌కు నక్షత్ర నావిగేషను ఉపయోగించి పరికరాలు లేకుండా ప్రయాణించాడు. బెన్ ఫిన్నీ హవాయి డబులు కానో "నలేహియా" 12-మీటర్ల (40-అడుగుల) ప్రతిరూపాన్ని నిర్మించి హవాయిలో దానిని పరీక్షించాడు.^[99] ఇంతలో, కరొలైన్ దీవులలో మైక్రోనేషియను ఎథ్నోగ్రాఫికు పరిశోధన సాంప్రదాయ నక్షత్ర నావిగేషనలు పద్ధతులు ఇప్పటికీ రోజువారీ ఉపయోగంలో ఉన్నాయని వెల్లడించింది. పాలినేషియను సముద్రయానం ఇటీవలి పునఃసృష్టిలు ఎక్కువగా మైక్రోనేషియను పద్ధతులు, మైక్రోనేషియను నావిగేటరు మౌ పియైలుగు బోధనల మీద ఆధారపడిన పద్ధతులను ఉపయోగించాయి.

పాలినేషియను నావిగేటర్లు నక్షత్రాల వాడకం, సముద్ర ప్రవాహాలు, తరంగ నమూనాల కదలిక, ద్వీపాలు, అటాలుల వల్ల కలిగే గాలి, సముద్ర జోక్య నమూనాలు, పక్షుల ఎగరడం, గాలులు, వాతావరణం వంటి మొత్తం శ్రేణి పద్ధతులను ఉపయోగించారని సంభావ్యత ఉంది. సుదూర పాలినేషియను సముద్రయానం పక్షులు కాలానుగుణ మార్గాలను అనుసరించిందని శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు. పక్షుల ఎగరడం గురించి వారి మౌఖిక సంప్రదాయాల్లో కొన్ని సూచనలు ఉన్నాయి. ఈ ఫ్లైవేలకు అనుగుణంగా సుదూర దీవులను సూచించే తీరప్రాంత గుర్తులు ఉన్నాయని కొందరు అంటున్నారు. ఒక సిద్ధాంతం ఏమిటంటే అవి ఫ్రిగేటు‌బర్డును తమతో తీసుకెళ్లి ఉండేవి. ఈ పక్షులు నీటి మీద దిగడానికి నిరాకరిస్తాయి. ఎందుకంటే వాటి ఈకలు నీటితో నిండిపోయి ఎగరడం అసాధ్యం. సముద్రయానదారులు తాము భూమికి దగ్గరగా ఉన్నామని భావించినప్పుడు వారు పక్షిని విడిచిపెట్టి ఉండవచ్చు. అది భూమి వైపు ఎగురుతుంది లేదా పడవకు తిరిగి వస్తుంది. పాలినేషియన్లు నావిగేటు చేయడానికి అల, పాలినేషియను నావిగేటర్లు "పడవ-రోజులు" లేదా ఇలాంటి రకమైన వ్యక్తీకరణలో దీవుల మధ్య ప్రయాణించడానికి పట్టే సమయాన్ని కొలిచి ఉండవచ్చు అని భావిస్తున్నారు.

సముద్ర తాబేలు వలసలను అనుసరించి మరొక నావిగేషనలు టెక్నికు ఉండవచ్చు. తెలిసిన దీవులను చేరుకోవడానికి ఇతర నావిగేషనలు టెక్నికు‌లు సరిపోతుండగా కొన్ని పరిశోధనలు సముద్ర తాబేళ్లు మాత్రమే పాలినేషియను నావిగేటర్లు కొత్త దీవులను చేరుకోవడానికి సహాయపడతాయని కనుగొన్నాయి. సముద్ర తాబేలు వలసలు పడవలు అనుసరించడానికి, నిస్సార లోతులలో, తక్కువ వేగంతో, పెద్ద సమూహాలలో సాధ్యమవుతాయి. ఇది పాలినేషియన్లు పసిఫికు దీవులలో ఎక్కువ భాగాన్ని ఎలా కనుగొని స్థిరపడగలిగారో వివరిస్తుంది.^[100]

అలాగే మార్షలు దీవుల ప్రజలు స్టికు చార్టులు అని పిలువబడే ప్రత్యేక పరికరాలను ఉపయోగించారు. అలల విరామాలు జరిగే ప్రదేశాలు, దిశలను చూపుతాయి. దారి పొడవునా ద్వీపాల స్థానాలను గుర్తించడానికి వాటికి అతికించిన చిన్న సముద్రపు గవ్వలు ఉన్నాయి. ఈ పటాల కోసం పదార్థాలు బీచు‌లలో సులభంగా అందుబాటులో ఉండేవి, వాటి తయారీ సులభం; అయితే, వాటి ప్రభావవంతమైన ఉపయోగం కోసం సంవత్సరాల అధ్యయనం అవసరం.^[101]

మూలాలు

ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/> ట్యాగు కనబడలేదు

↑ ^1.0 ^1.1 Hiroa, Te Rangi (సర్ పీటర్ హెన్రీ బక్) (1964). వైకింగ్స్ ఆఫ్ ది సన్‌రైజ్ (reprint ed.). Whitcombe and Tombs Ltd. p. 67. Retrieved 2 March 2010 – via NZ ఎలక్ట్రానిక్ టెక్స్ట్ సెంటర్, విక్టోరియా విశ్వవిద్యాలయం, NZ లైసెన్స్ CC BY-SA 3.0.
↑ రస్సెల్, మైఖేల్ (1849). పాలినేషియా: న్యూజిలాండ్‌తో సహా దక్షిణ సముద్ర దీవుల చరిత్ర.
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ "మోవాస్ ఆర్క్ మునిగిపోవడం". న్యూజిలాండ్ హెరాల్డ్. 28 September 2007. Retrieved 24 June 2022.
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ "గవర్నెన్స్ & అడ్మినిస్ట్రేషన్". అటార్నీ-జనరల్ విభాగం. 28 February 2008. Archived from the original on 20 September 2010.
↑ మూస:సైట్ బుక్
↑ మూస:సైట్ బుక్
↑ ఉడ్వర్డీ, మిక్లోస్ డి.ఎఫ్. UNESCO https://web.archive.org/web/20220504205134/https://fnad.org/Documentos/A%20Classification%20of%20the%20Biogeographical%20Provinces%20of%20the%20World%20Miklos%20D.F.%20Udvardy.pdf. Archived from the original (PDF) on 4 May 2022. Retrieved 7 March 2022. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ అండర్సన్, అథోల్ మరియు ఓ'రీగన్, గెరార్డ్ ఆర్. (2000) "టు ది ఫైనల్ షోర్: ప్రిహిస్టారిక్ కాలనైజేషన్ ఆఫ్ ది సబాంటార్కిటిక్ ఐలాండ్స్ ఇన్ సౌత్ పాలినేషియా", పేజీలు. 440–454 ఆస్ట్రేలియన్ ఆర్కియాలజిస్ట్: కలెక్టెడ్ పేపర్స్ ఇన్ హానర్ ఆఫ్ జిమ్ అల్లెన్ కాన్‌బెర్రా: ఆస్ట్రేలియన్ నేషనల్ యూనివర్సిటీ.
↑ అండర్సన్, అథోల్ మరియు ఓ'రీగన్, గెరార్డ్ ఆర్. (1999) "ది పాలినేషియన్ ఆర్కియాలజీ ఆఫ్ ది సబాంటార్కిటిక్ ఐలాండ్స్: యాన్ ఇనిషియల్ రిపోర్ట్ ఆన్ ఎండర్బీ ఐలాండ్". సదరన్ మార్జిన్స్ ప్రాజెక్ట్ రిపోర్ట్. డునెడిన్: న్గై తహు అభివృద్ధి నివేదిక
↑ Anderson, Atholl. "సౌత్ పాలినేషియాలో సబ్‌పోలార్ సెటిల్‌మెంట్". doi:10.1017/S0003598X00114930. S2CID 162770473. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ ^14.0 ^14.1 Hage, P.; Marck, J. doi:10.1086/379272. S2CID 224791767. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ ^15.0 ^15.1 ^15.2 ^15.3 ^15.4 ^15.5 Kayser, Manfred; Brauer, Silke; Cordaux, Richard; కాస్టో, అమాండా; లావో, ఆస్కార్; జివోటోవ్స్కీ, లెవ్ ఎ.; మోయ్స్-ఫౌరీ, క్లైర్; రుట్లెడ్జ్, రాబ్ బి.; షీఫెన్‌హోవెల్, వుల్ఫ్; గిల్, డేవిడ్; లిన్, ఆలిస్ ఎ.; అండర్‌హిల్, పీటర్ ఎ.; ఓఫ్నర్, పీటర్ జె.; ట్రెంట్, రోనాల్డ్ జె.; స్టోన్‌కింగ్, మార్క్. "మెలనేసియన్ మరియు ఆసియన్ పాలినేషియన్ల మూలాలు: MtDNA మరియు y క్రోమోజోమ్ గ్రేడియంట్స్ అక్రాస్ ది పసిఫిక్" (PDF). doi:10.1093/molbev/msl093. PMID 16923821. Archived from the original (PDF) on Mar 3, 2022. {{cite web}}: Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ మూస:సైట్ బుక్ కైజర్, M.; et al. (2006)లో ఉటంకించబడింది.
↑ ^19.0 ^19.1 Pontus Skoglund; et al. (27 October 2016). "నైరుతి పసిఫిక్ ప్రజలపై జన్యుపరమైన అంతర్దృష్టులు". Nature. 538 (7626): 510–513. Bibcode:2016Natur.538..510S. doi:10.1038/nature19844. PMC 5515717. PMID 27698418.
↑ స్కోగ్లండ్, పోంటస్; పోస్ట్, కోసిమో; సిరాక్, కేంద్ర; స్ప్రిగ్స్, మాథ్యూ; వాలెంటిన్, ఫ్రెడెరిక్; బెడ్‌ఫోర్డ్, స్టువర్ట్; క్లార్క్, జియోఫ్రీ ఆర్.; రీప్‌Mayయర్, క్రిస్టియన్; పెట్చీ, ఫియోనా; ఫెర్నాండెజ్, డేనియల్; Fu, Qiaomei; Harney, Eadaoin; Lipson, Mark; Mallick, Mallick; Rohland, Nadin; స్టీవార్సన్, క్రిస్టిన్; అబ్దుల్లా, Syafiq; కాక్స్, ముర్రే పి.ఆర్.ఎఫ్.; Friedlaender, Jonathan S.; Kivisild, Toomas; Koki, జార్జ్; కుసుమ, ప్రదీప్తజాతి; మెర్రివెథర్, D. ఆండ్రూ; రికాట్, ఫ్రాంకోయిస్-X.; వీ, జోసెఫ్ టి. ఎస్.; ప్యాటర్సన్, నిక్; క్రౌస్, జోహాన్నెస్; పిన్హాసి, రాన్ (3 October 2016). Bibcode:2016Natur.538..510S. doi:10.1038/నేచర్19844. PMC 5515717. PMID 27698418 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5515717. {{cite journal}}: |first15= missing |last15= (help); Cite has empty unknown parameter: |1= (help); Cite journal requires |journal= (help); Missing |author20= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help)
↑ "First ancestry of Ni-Vanuatu is Asian: New DNA Discoveries recently published". Island Business. December 2016. Archived from the original on 30 July 2018. Retrieved 11 January 2017.
↑ Pugach, Irina; Hübner, Alexander; Hung, Hsiao-chun; Meyer, Matthias; Carson, Mike T.; Stoneking, Mark (2021). "Ancient DNA from Guam and the Peopling of the Peopling". Proceedings of the National Academy of Sciences. 118 (10.1073/pnas.2022112118). Bibcode:2021PNAS..11822112P. PMC 7817125. PMID 33443177. {{cite journal}}: |doi-access= requires |doi= (help)
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ ^24.0 ^24.1 మూస:సైట్ జర్నల్
↑ Bellwood, Peter (1987). The Polynesians – Prehistory of an Island People. Thames and Hudson. pp. 45–65. ISBN 978-0-500-27450-7.
↑ పావ్లే, ఆండ్రూ (2007). "పాలినేషియన్ ద్వీప సమూహాలు ఒక భాషను కలిగి ఉంటాయి మరియు మెలనేషియన్ ద్వీప సమూహాలు చాలా ఉన్నాయి? రిమోట్ ఓషియానియా యొక్క ఆస్ట్రోనేషియన్ వలసరాజ్యంలో పరస్పర చర్య మరియు వైవిధ్యీకరణ యొక్క నమూనాలు" (PDF). p. 25. Archived from the original (PDF) on 2022-06-09. Retrieved 4 September 2021.
↑ క్లార్క్, జియోఫ్రే; ఆండర్సన్, అథోల్. "ఫిజి యొక్క ప్రారంభ పూర్వ చరిత్రలో వలసరాజ్యం మరియు సంస్కృతి మార్పు" (PDF). Terra Australis. pp. 417–418. Retrieved 4 September 2021.
↑ Finney, Ben (1977). "వాయేజింగ్ కానోస్ అండ్ ది సెటిల్మెంట్ ఆఫ్ పాలినేషియా". Bibcode:1977Sci...196.1277F. doi:10.1126/science.196.4296.1277. JSTOR 1744728. PMID 17831736. S2CID 2836072. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help)
↑ Finney, Ben R. (1985). doi:10.1525/aa.1985.87.1.02a00030. ISSN 0002-7294. JSTOR 677659 https://doi.org/10.1525%2Faa.1985.87.1.02a00030. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ Hunt, T. L.; Lipo, C. P. (2006). "ఈస్టర్ ద్వీపం యొక్క చివరి వలసరాజ్యం". Bibcode:2006Sci...311.1603H. doi:10.1126/science.1121879. PMID 16527931. S2CID 41685107. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ బుక్
↑ "న్యూజిలాండ్‌కు చేరుకున్న మొదటి మానవులు ఎవరు (మ్యాప్‌తో)". Stuff (Fairfax). 22 January 2018.
↑ ^36.0 ^36.1 Murray-McIntosh, Rosalind P.; Scrimshaw, Brian J.; Hatfield, పీటర్ జె.; పెన్నీ, డేవిడ్ (21 July 1998). "మానవ mtDNA సీక్వెన్స్‌లను ఉపయోగించి పాలినేషియాలో వలస నమూనాలను పరీక్షించడం మరియు స్థాపక జనాభా పరిమాణాన్ని అంచనా వేయడం". Bibcode:1998PNAS...95.9047M. doi:10.1073/pnas.95.15.9047. PMC 21200. PMID 9671802. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)
↑ Provine, W. B. (2004). "Ernst Mayr: Genetics and Speciation". Genetics. 167 (3): 1041–6. doi:10.1093/genetics/167.3.1041. PMC 1470966. PMID 15280221.
↑ Templeton, A. ఆర్. (1980). "స్థాపకుడి సూత్రం ద్వారా స్పెసియేషన్ సిద్ధాంతం". doi:10.1093/జెనెటిక్స్/94.4.1011. PMC 1214177. PMID 6777243. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)
↑ దక్షిణ పసిఫిక్‌లో కొత్తగా గుర్తించబడిన వాటిని ఉపయోగించి Y-క్రోమోజోమ్ వైవిధ్యాన్ని అంచనా వేయడం, క్రిస్టా ఎరిన్ లాథమ్ [1] Archived 2015-07-13 at the Wayback Machine
↑ Ioannidis, A.G.; Blanco-Portillo, J.; Sandoval, K.; et al. (2021). "జెనోమిక్ నెట్‌వర్క్‌ల నుండి ఊహించబడిన పాలినేషియా ప్రజల మార్గాలు మరియు సమయాలు". Nature. 597 (7877): 522–526. Bibcode:2021Natur.597..522I. doi:10.1038/s41586-021-03902-8. PMC 9710236. PMID 34552258. S2CID 237608692.
↑ ^41.0 ^41.1 Kirch, Patrick V. (2021). "ఆధునిక పాలినేషియన్ జన్యువులు తూర్పు దిశగా ప్రారంభ వలసలకు ఆధారాలను అందిస్తాయి". Nature. 597 (7877): 477–478. Bibcode:2021Natur.597..477K. doi:10.1038/d41586-021-01719-z. PMID 34552247. S2CID 237606683.
↑ ^42.0 ^42.1 Hage, P. (1998). "Was Proto Oceanic Society matrilineal?". Journal of the Polynesian Society. 107 (4): 365–379. JSTOR 20706828.
↑ Marck, J. (2008). "ప్రోటో ఓషియానిక్ సొసైటీ మాతృస్థానిక". జర్నల్ ఆఫ్ ది పాలినేసియన్ సొసైటీ. 117 (4): 345–382. JSTOR 20707458.
↑ ఉదాహరణకు: Moerenhout, Jacques Antoine (1993) [1837]. పసిఫిక్ మహాసముద్రం యొక్క దీవులకు ప్రయాణిస్తుంది. Translated by Borden, Arthur R. Lanham, Maryland: University Press of America. p. 295. ISBN 978-0-8191-8898-4. Retrieved 20 March 2024. ప్రభుత్వానికి ఇచ్చే విధంగా పూజారి విధులు మరియు పరిపాలనా యంత్రాంగం ఒకే తల కింద ఐక్యంగా ఉండటం చూడటం కూడా అరుదు కాదు నిజమైన దైవపరిపాలన లక్షణం, చనిపోయిన అధిపతి స్థానంలో ఇప్పటికే పూజారి విధుల్లో నిమగ్నమైన సోదరుడు లేదా దగ్గరి బంధువు ఉన్నప్పుడు ఇది ఎల్లప్పుడూ జరిగేది [...] ప్రధాన పూజారి దాదాపు ఎల్లప్పుడూ అతని అధిపతికి సోదరుడు లేదా దగ్గరి బంధువు [...].
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ "రకహంగ – అందమైన ప్రజల ద్వీపం". www.ck.
↑ "రారోటోంగా & కుక్ దీవుల చరిత్ర: యూరోపియన్ అన్వేషకులు". Lonely Planet.
↑ Hawkesworth J, Wallis JS, Byron J, Carteret P, Cook J, Banks J (1773) An Account of the Voyages Undertaken by the Order of His Present Majesty for Making Discoveries in the Southern Hemisphere, vol 1, chap 10. W. Strahan and T. Cadell in the Strand.
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ Thompson, Christina A. (June 1997). "యుద్ధాన్ని మాత్రMay వృత్తిగా చేసుకున్న ప్రమాదకరమైన ప్రజలు: 19వ శతాబ్దపు న్యూజిలాండ్‌లో మావోరీ మరియు పాకేహా". doi:10.1080/00223349708572831. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)
↑ "Taming the frontier పేజీ 4 – స్వాతంత్ర్య ప్రకటన". సంస్కృతి మరియు వారసత్వ మంత్రిత్వ శాఖ. 23 September 2016. Retrieved 20 August 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |వెబ్‌సైట్= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ ఎన్‌సైక్లోపీడియా
↑ కీత్ సింక్లైర్, ఎ హిస్టరీ ఆఫ్ న్యూజిలాండ్, పెంగ్విన్, 2000, పేజీ 146 ISBN 0-14-029875-4
↑ Walker, R. J. (1984). "The Genesis of Maori Activism". The Journal of the Polynesian Society. 93 (3): 267–281. ISSN 0032-4000. JSTOR 20705873.
↑ "టోంగాలోని 150 పాలినేషియన్ దీవులు ఇప్పుడు స్వతంత్రం". ది న్యూయార్క్ టైమ్స్. 5 June 1970. Retrieved 6 October 2021.
↑ Bellwood, Peter (1987). The Polynesians – Prehistory of an Island People. Thames and Hudson. pp. 39–44.
↑ ^57.0 ^57.1 Bellwood, Peter (1987). The Polynesians – Prehistory of an Island People. Thames and Hudson. pp. 29, 54. ISBN 978-0-500-27450-7.
↑ ^58.0 ^58.1 Bayard, D.T. (1976). పాలినేషియన్ అవుట్‌లియర్‌ల సాంస్కృతిక సంబంధాలు. Otago University, studies in ప్రీహిస్టారిక్ ఆంత్రోపాలజీ, వాల్యూమ్. 9.
↑ ^59.0 ^59.1 Kirch, P.V. "ది పాలినేషియన్ ఔటియర్స్". doi:10.1080/00223348408572496. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ ^60.0 ^60.1 Sogivalu, Pulekau A. (1992). A Brief History of Nuutao. Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific. ISBN 978-982-02-0058-6.
↑ ^61.0 ^61.1 O'Brien, Talakatoa (1983). Tuvalu: A History, Chapter 1, Genesis. Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific and Government of Tuvalu.
↑ ^62.0 ^62.1 Kennedy, Donald G. "ఫీల్డ్ నోట్స్ ఆన్ ది కల్చర్ ఆఫ్ వైటుపు, ఎల్లిస్ ఐలాండ్స్". {{cite journal}}: |archive-url= requires |archive-date= (help); Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |యాక్సెస్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ ^63.0 ^63.1 Maude, H. E. "మధ్య పసిఫిక్‌లో స్పానిష్ ఆవిష్కరణలు: గుర్తింపులో ఒక అధ్యయనం". {{cite journal}}: |archive-url= requires |archive-date= (help); Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |యాక్సెస్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ ఛాంబర్స్, కీత్ ఎస్.; మున్రో, డగ్ (1980). ది మిస్టరీ ఆఫ్ గ్రాన్ కోకల్: యూరోపియన్ డిస్కవరీ అండ్ మిస్-డిస్కవరీ ఇన్ టువాలు. 89(2) ది జర్నల్ ఆఫ్ ది పాలినేషియన్ సొసైటీ. pp. 167–198. Archived from the original on 2018-12-15. Retrieved 2020-09-25.
↑ Barber, Ian; Higham, Thomas F. G. (14 April 2021). "పురావస్తు శాస్త్రం మావోరీ జ్ఞానాన్ని కలుసుకుని, పూర్వ-కొలంబియన్ చిలగడదుంప (ఇపోమోయా బటాటాస్) పాలినేషియా యొక్క దక్షిణాన నివాసయోగ్యమైన అంచులకు వ్యాప్తి చెందడాన్ని నమూనా చేసింది". PLOS One. 16 (4) e0247643. Bibcode:2021PLoSO..1647643B. doi:10.1371/journal.pone.0247643. PMC 8046222. PMID 33852587.
↑ Van Tilburg, Jo Anne (1994). Easter Island: Archaeology, Ecology and Culture. Washington, DC: Smithsonian Institution Press.
↑ Fox, Alex (12 April 2018). "Sweet potato ప్రజలు వలస వెళ్ళడానికి వేల సంవత్సరాల ముందు పాలినేషియాకు వలస వచ్చింది". Nature. Retrieved 21 June 2019.
↑ Jones, Terry L.; Storey, Alice A.; Matisoo-Smith, Elizabeth A.; Ramirez-Aliaga, Jose Miguel, eds. (2011). అమెరికాలో పాలినేషియన్లు: కొత్త ప్రపంచంతో కొలంబియన్ పూర్వ సంబంధాలు. Rowman Altamira. ISBN 978-0-7591-2006-8.
↑ షార్ప్, ఆండ్రూ (1963). ఏన్షియంట్ వాయేజర్స్ ఇన్ పాలినేషియా, లాంగ్‌మన్ పాల్ లిమిటెడ్. పేజీలు 122–128.
↑ ఫిన్నీ, బెన్ ఆర్. (1976) "కొత్త, నాన్-ఆర్మ్‌చైర్ రీసెర్చ్". బెన్ ఆర్. ఫిన్నీ, పసిఫిక్ నావిగేషన్ అండ్ వాయేజింగ్, ది పాలినేషియన్ సొసైటీ ఇంక్. పేజీ. 5.
↑ ^71.0 ^71.1 Andersson, Axel (2010). ఎ హీరో ఫర్ ది అటామిక్ ఏజ్: థోర్ హెయర్‌డాల్ అండ్ ది కాన్-టికి ఎక్స్‌పెడిషన్. పీటర్ లాంగ్. ISBN 978-1-906165-31-4.
↑ రాబర్ట్ సి. సగ్స్ ది ఐలాండ్ సివిలైజేషన్స్ ఆఫ్ పాలినేషియా, న్యూయార్క్: న్యూ అమెరికన్ లైబ్రరీ, పేజీ.212-224.
↑ కిర్చ్, పి. (2000). ఆన్ ది రోడ్స్ టు ది విండ్: యాన్ ఆర్కియాలజికల్ హిస్టరీ ఆఫ్ ది పసిఫిక్ ఐలాండ్స్ బిఫోర్ యూరోపియన్ కాంటాక్ట్. బర్కిలీ: యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కాలిఫోర్నియా ప్రెస్, 2000.
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ డేవిస్, వేడ్ (2010) ది వేఫైండర్స్: వై ఏన్షియంట్ విజ్డము మ్యాటర్సు ఇన్ ది మోడరన్ వరల్డ్, క్రాలీ: యూనివర్సిటీ ఆఫ్ వెస్ట్రన్ ఆస్ట్రేలియా పబ్లిషింగ్, పేజీ. 46.
↑ రాబర్ట్ సి. సగ్స్, ది ఐలాండ్ సివిలైజేషన్స్ ఆఫ్ పాలినేషియా, న్యూయార్క్: న్యూ అమెరికన్ లైబ్రరీ, పేజీ.224.
↑ Magelssen, Scott (March 2016). "White-Skinned Gods: Thor Heyerdahl, the Kon-Tiki Museum, and the Racial Theory of Polynesian Origins". TDR/The Drama Review. 60 (1): 25–49. doi:10.1162/DRAM_a_00522. S2CID 57559261.
↑ Coughlin, జెన్నా (2016). "ట్రబుల్ ఇన్ ప్యారడైజ్: రివైజింగ్ ఐడెంటిటీ ఇన్ టూ టెక్స్ట్స్ బై థోర్ Heyerdahl". స్కాండినేవియన్ స్టడీస్. 88 (3): 246–269. doi:10.5406/scanstud.88.3.0246. JSTOR 10.5406/scanstud.88.3.0246. S2CID 164373747.
↑ వాలిన్, పాల్ (8 July 2020). "స్థానిక దక్షిణ అమెరికన్లు పాలినేషియా యొక్క ప్రారంభ నివాసులు". ప్రకృతి (7817): 524–525. Bibcode:2020Natur.583..524W. doi:10.1038/d41586-020-01983-5. PMID 32641787. S2CID 220436442. పాలినేషియన్లు మరియు స్థానిక దక్షిణ అమెరికన్ల DNA విశ్లేషణ, పాలినేషియన్ మూలాలు మరియు రెండు జనాభా మధ్య ప్రారంభ పరిచయాల మీద దీర్ఘకాలంగా కొనసాగుతున్న చర్చను పరిష్కరించే ఒక పురాతన జన్యు సంతకాన్ని వెల్లడించింది. {{cite journal}}: Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help)
↑ Wade, Lizzie (8 July 2020). "పాలీనేషియన్లు నక్షత్రాల ద్వారా నడిపించడం యూరోపియన్లు రాకముందే స్థానిక అమెరికన్లను కలిశారు". సైన్స్. Archived from the original on 17 July 2020. Retrieved 11 July 2020.
↑ ^81.0 ^81.1 ఫిన్నీ, బెన్ ఆర్. మరియు జోన్స్, ఎరిక్ ఎం. (1986). "ఇంటర్స్టెల్లార్ మైగ్రేషన్ అండ్ ది హ్యూమన్ ఎక్స్‌పీరియన్స్". యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కాలిఫోర్నియా ప్రెస్. p.176. ISBN 0-520-05898-4
↑ ఎన్సైక్లోపీడియా బ్రిటానికా, 1995
↑ ఇయాన్ బ్రెవార్డ్ Farhadian, Charles E.; Hefner, Robert W. (2012). Introducing World Christianity. John Wiley & Sons. pp. 218–229. ISBN 978-1-4051-8248-5.; p 228లో కోట్
↑ మినహా ప్రకారం ప్రాంతాలు మరియు విభాగాలు ప్రాంతం పేరు, 6. నిర్వచనాలను బట్టి, క్రింద ఉదహరించబడిన వివిధ భూభాగాలు (గమనికలు 3, 5–7, 9) ఒకటి లేదా రెండూ ఓషియానియా మరియు ఆసియా లేదా ఉత్తర అమెరికాలో ఉండవచ్చు.
↑ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.
↑ ఫాగాటోగో అనేది అమెరికా సమోవా ప్రభుత్వ స్థానం.
↑ "పాలినేషియన్ లెక్సికాన్ ప్రాజెక్ట్ ఆన్‌లైన్". Pollex.org.nz.
↑ Matsuoka, Jon; Kelly, Terry (1988-12-01). "స్థానిక హవాయియన్లపై రిసార్ట్ అభివృద్ధి మరియు పర్యాటకం యొక్క పర్యావరణ, ఆర్థిక మరియు సామాజిక ప్రభావాలు". The Journal of Sociology & Social Welfare. 15 (4). doi:10.15453/0191-5096.1868. ISSN 0191-5096. S2CID 141987142.
↑ Tolland, John. ది రైజింగ్ సన్: ది డిక్లైన్ అండ్ ఫాల్ ఆఫ్ ది జపనీస్ ఎంపైర్ 1936–1945. pp. 447–448. ఇది ఆసియాను శ్వేతజాతీయుల నుండి విముక్తి చేయాలనుకునే ఆదర్శవాదులచే సృష్టించబడింది. అనేక కలల మాదిరిగానే, దీనిని వాస్తవికవాదులు స్వాధీనం చేసుకుని దోపిడీ చేశారు... సహ-సంపద గోళాన్ని మిలిటరిస్టులు మరియు వారి జాతీయవాద మద్దతుదారులు భ్రష్టుపట్టించారు, పాన్-ఆసియనిజం కోసం దాని పిలుపు సాపేక్షంగా తగ్గలేదు
↑ వీన్‌బర్గ్, ఎల్. గెర్హార్డ్. (2005). విజయ దర్శనాలు: ఎనిమిది ప్రపంచ యుద్ధ నాయకుల ఆశలు పేజీలు 62-65.
↑ "ప్రతిపాదిత 'పాలినేషియన్ ట్రయాంగిల్' అల్లం సమూహంలో చేరడానికి NZను ఆహ్వానించవచ్చు", పసిఫిక్ స్కూప్, 19 September 2011
↑ "సమోవాలో ఏర్పడిన కొత్త పాలినేషియన్ నాయకుల సమూహం", రేడియో న్యూజిలాండ్ ఇంటర్నేషనల్, 18 November 2011
↑ "అమెరికన్ సమోవా పాలినేషియన్ నాయకుల సమూహంలో చేరింది, MOU సంతకం చేయబడింది". సమోవా వార్తలు. సవాలి. 20 November 2011. Retrieved 30 July 2020.
↑ Druett, Joan (2011). Tupaia – కెప్టెన్ కుక్ యొక్క పాలినేషియన్ నావిగేటర్ యొక్క అద్భుతమైన కథ. Random House, New Zealand. pp. 226–227. ISBN 978-0-313-38748-7. {{cite book}}: Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ డ్రూట్, Joan (1987). Tupaia – కెప్టెన్ కుక్ యొక్క పాలినేసియన్ నావిగేటర్ యొక్క అద్భుతమైన కథ. Random House, New Zealand. pp. 218–233. ISBN 978-0-313-38748-7.
↑ మూస:సైట్ న్యూస్
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ Gongora, J.; Rawlence, N. J.; Mobegi, V. A.; Jianlin, H.; Alcalde, J. A.; Matus, J. T.; Hanotte, O.; Moran, C.; Austin, J. J.; Ulm, S.; Anderson, A. J.; Larson, G.; Cooper, A. "mtDNA ద్వారా వెల్లడైన చిలీ, పసిఫిక్ కోళ్లకు ఇండో-యూరోపియన్, ఆసియా మూలాలు". Bibcode:2008PNAS..10510308G. doi:10.1073/pnas.0801991105. PMC 2492461. PMID 18663216. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Invalid |doi-access=ఉచితం (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)
↑ లూయిస్, డేవిడ్. "మైక్రోనేషియన్ నావిగేషనల్ టెక్నిక్‌లను ఉపయోగించి పులువాట్ మరియు సైపాన్ మధ్య తిరుగు ప్రయాణం" Archived 2022-01-10 at the Wayback Machine. బెన్ ఆర్. ఫిన్నీ (1976), పసిఫిక్ నావిగేషన్ మరియు వాయేజింగ్, ది పాలినేషియన్ సొసైటీ ఇంక్.
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ Bryan, E.H. (1938). "Marshall Islands Stick Chart" (PDF). Paradise of the Pacific. 50 (7): 12–13. Archived from the original (PDF) on 2011-06-04. Retrieved 2008-05-17.

[trh-2] 1.0 ^1.1 Hiroa, Te Rangi (సర్ పీటర్ హెన్రీ బక్) (1964). వైకింగ్స్ ఆఫ్ ది సన్‌రైజ్ (reprint ed.). Whitcombe and Tombs Ltd. p. 67. Retrieved 2 March 2010 – via NZ ఎలక్ట్రానిక్ టెక్స్ట్ సెంటర్, విక్టోరియా విశ్వవిద్యాలయం, NZ లైసెన్స్ CC BY-SA 3.0.

[3] రస్సెల్, మైఖేల్ (1849). పాలినేషియా: న్యూజిలాండ్‌తో సహా దక్షిణ సముద్ర దీవుల చరిత్ర.

[mortimer-4] మూస:సైట్ జర్నల్

[5] "మోవాస్ ఆర్క్ మునిగిపోవడం". న్యూజిలాండ్ హెరాల్డ్. 28 September 2007. Retrieved 24 June 2022.

[7] మూస:సైట్ జర్నల్

[ag-8] "గవర్నెన్స్ & అడ్మినిస్ట్రేషన్". అటార్నీ-జనరల్ విభాగం. 28 February 2008. Archived from the original on 20 September 2010.

[9] మూస:సైట్ బుక్

[10] మూస:సైట్ బుక్

[class-11] ఉడ్వర్డీ, మిక్లోస్ డి.ఎఫ్. UNESCO https://web.archive.org/web/20220504205134/https://fnad.org/Documentos/A%20Classification%20of%20the%20Biogeographical%20Provinces%20of%20the%20World%20Miklos%20D.F.%20Udvardy.pdf. Archived from the original (PDF) on 4 May 2022. Retrieved 7 March 2022. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help)

[12] మూస:సైట్ జర్నల్

[13] అండర్సన్, అథోల్ మరియు ఓ'రీగన్, గెరార్డ్ ఆర్. (2000) "టు ది ఫైనల్ షోర్: ప్రిహిస్టారిక్ కాలనైజేషన్ ఆఫ్ ది సబాంటార్కిటిక్ ఐలాండ్స్ ఇన్ సౌత్ పాలినేషియా", పేజీలు. 440–454 ఆస్ట్రేలియన్ ఆర్కియాలజిస్ట్: కలెక్టెడ్ పేపర్స్ ఇన్ హానర్ ఆఫ్ జిమ్ అల్లెన్ కాన్‌బెర్రా: ఆస్ట్రేలియన్ నేషనల్ యూనివర్సిటీ.

[14] అండర్సన్, అథోల్ మరియు ఓ'రీగన్, గెరార్డ్ ఆర్. (1999) "ది పాలినేషియన్ ఆర్కియాలజీ ఆఫ్ ది సబాంటార్కిటిక్ ఐలాండ్స్: యాన్ ఇనిషియల్ రిపోర్ట్ ఆన్ ఎండర్బీ ఐలాండ్". సదరన్ మార్జిన్స్ ప్రాజెక్ట్ రిపోర్ట్. డునెడిన్: న్గై తహు అభివృద్ధి నివేదిక

[15] Anderson, Atholl. "సౌత్ పాలినేషియాలో సబ్‌పోలార్ సెటిల్‌మెంట్". doi:10.1017/S0003598X00114930. S2CID 162770473. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[matrilineality2003-16] 14.0 ^14.1 Hage, P.; Marck, J. doi:10.1086/379272. S2CID 224791767. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[Kayser,_M._2006-17] 15.0 ^15.1 ^15.2 ^15.3 ^15.4 ^15.5 Kayser, Manfred; Brauer, Silke; Cordaux, Richard; కాస్టో, అమాండా; లావో, ఆస్కార్; జివోటోవ్స్కీ, లెవ్ ఎ.; మోయ్స్-ఫౌరీ, క్లైర్; రుట్లెడ్జ్, రాబ్ బి.; షీఫెన్‌హోవెల్, వుల్ఫ్; గిల్, డేవిడ్; లిన్, ఆలిస్ ఎ.; అండర్‌హిల్, పీటర్ ఎ.; ఓఫ్నర్, పీటర్ జె.; ట్రెంట్, రోనాల్డ్ జె.; స్టోన్‌కింగ్, మార్క్. "మెలనేసియన్ మరియు ఆసియన్ పాలినేషియన్ల మూలాలు: MtDNA మరియు y క్రోమోజోమ్ గ్రేడియంట్స్ అక్రాస్ ది పసిఫిక్" (PDF). doi:10.1093/molbev/msl093. PMID 16923821. Archived from the original (PDF) on Mar 3, 2022. {{cite web}}: Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[18] మూస:సైట్ జర్నల్

[19] మూస:సైట్ జర్నల్

[20] మూస:సైట్ బుక్ కైజర్, M.; et al. (2006)లో ఉటంకించబడింది.

[Nat16-21] 19.0 ^19.1 Pontus Skoglund; et al. (27 October 2016). "నైరుతి పసిఫిక్ ప్రజలపై జన్యుపరమైన అంతర్దృష్టులు". Nature. 538 (7626): 510–513. Bibcode:2016Natur.538..510S. doi:10.1038/nature19844. PMC 5515717. PMID 27698418.

[TT-Sup-22] స్కోగ్లండ్, పోంటస్; పోస్ట్, కోసిమో; సిరాక్, కేంద్ర; స్ప్రిగ్స్, మాథ్యూ; వాలెంటిన్, ఫ్రెడెరిక్; బెడ్‌ఫోర్డ్, స్టువర్ట్; క్లార్క్, జియోఫ్రీ ఆర్.; రీప్‌Mayయర్, క్రిస్టియన్; పెట్చీ, ఫియోనా; ఫెర్నాండెజ్, డేనియల్; Fu, Qiaomei; Harney, Eadaoin; Lipson, Mark; Mallick, Mallick; Rohland, Nadin; స్టీవార్సన్, క్రిస్టిన్; అబ్దుల్లా, Syafiq; కాక్స్, ముర్రే పి.ఆర్.ఎఫ్.; Friedlaender, Jonathan S.; Kivisild, Toomas; Koki, జార్జ్; కుసుమ, ప్రదీప్తజాతి; మెర్రివెథర్, D. ఆండ్రూ; రికాట్, ఫ్రాంకోయిస్-X.; వీ, జోసెఫ్ టి. ఎస్.; ప్యాటర్సన్, నిక్; క్రౌస్, జోహాన్నెస్; పిన్హాసి, రాన్ (3 October 2016). Bibcode:2016Natur.538..510S. doi:10.1038/నేచర్19844. PMC 5515717. PMID 27698418 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5515717. {{cite journal}}: |first15= missing |last15= (help); Cite has empty unknown parameter: |1= (help); Cite journal requires |journal= (help); Missing |author20= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help)

[IB-Dec16-23] "First ancestry of Ni-Vanuatu is Asian: New DNA Discoveries recently published". Island Business. December 2016. Archived from the original on 30 July 2018. Retrieved 11 January 2017.

[Pugach-24] Pugach, Irina; Hübner, Alexander; Hung, Hsiao-chun; Meyer, Matthias; Carson, Mike T.; Stoneking, Mark (2021). "Ancient DNA from Guam and the Peopling of the Peopling". Proceedings of the National Academy of Sciences. 118 (10.1073/pnas.2022112118). Bibcode:2021PNAS..11822112P. PMC 7817125. PMID 33443177. {{cite journal}}: |doi-access= requires |doi= (help)

[25] మూస:సైట్ జర్నల్

[burley128-26] 24.0 ^24.1 మూస:సైట్ జర్నల్

[Belwood1-27] Bellwood, Peter (1987). The Polynesians – Prehistory of an Island People. Thames and Hudson. pp. 45–65. ISBN 978-0-500-27450-7.

[28] పావ్లే, ఆండ్రూ (2007). "పాలినేషియన్ ద్వీప సమూహాలు ఒక భాషను కలిగి ఉంటాయి మరియు మెలనేషియన్ ద్వీప సమూహాలు చాలా ఉన్నాయి? రిమోట్ ఓషియానియా యొక్క ఆస్ట్రోనేషియన్ వలసరాజ్యంలో పరస్పర చర్య మరియు వైవిధ్యీకరణ యొక్క నమూనాలు" (PDF). p. 25. Archived from the original (PDF) on 2022-06-09. Retrieved 4 September 2021.

[29] క్లార్క్, జియోఫ్రే; ఆండర్సన్, అథోల్. "ఫిజి యొక్క ప్రారంభ పూర్వ చరిత్రలో వలసరాజ్యం మరియు సంస్కృతి మార్పు" (PDF). Terra Australis. pp. 417–418. Retrieved 4 September 2021.

[30] Finney, Ben (1977). "వాయేజింగ్ కానోస్ అండ్ ది సెటిల్మెంట్ ఆఫ్ పాలినేషియా". Bibcode:1977Sci...196.1277F. doi:10.1126/science.196.4296.1277. JSTOR 1744728. PMID 17831736. S2CID 2836072. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help)

[31] Finney, Ben R. (1985). doi:10.1525/aa.1985.87.1.02a00030. ISSN 0002-7294. JSTOR 677659 https://doi.org/10.1525%2Faa.1985.87.1.02a00030. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)

[32] మూస:సైట్ జర్నల్

[33] మూస:సైట్ జర్నల్

[34] మూస:సైట్ జర్నల్

[huntlipo2006-35] Hunt, T. L.; Lipo, C. P. (2006). "ఈస్టర్ ద్వీపం యొక్క చివరి వలసరాజ్యం". Bibcode:2006Sci...311.1603H. doi:10.1126/science.1121879. PMID 16527931. S2CID 41685107. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)

[huntlipo2011-36] మూస:సైట్ బుక్

[37] "న్యూజిలాండ్‌కు చేరుకున్న మొదటి మానవులు ఎవరు (మ్యాప్‌తో)". Stuff (Fairfax). 22 January 2018.

[Murray-McIntosh-38] 36.0 ^36.1 Murray-McIntosh, Rosalind P.; Scrimshaw, Brian J.; Hatfield, పీటర్ జె.; పెన్నీ, డేవిడ్ (21 July 1998). "మానవ mtDNA సీక్వెన్స్‌లను ఉపయోగించి పాలినేషియాలో వలస నమూనాలను పరీక్షించడం మరియు స్థాపక జనాభా పరిమాణాన్ని అంచనా వేయడం". Bibcode:1998PNAS...95.9047M. doi:10.1073/pnas.95.15.9047. PMC 21200. PMID 9671802. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)

[39] Provine, W. B. (2004). "Ernst Mayr: Genetics and Speciation". Genetics. 167 (3): 1041–6. doi:10.1093/genetics/167.3.1041. PMC 1470966. PMID 15280221.

[40] Templeton, A. ఆర్. (1980). "స్థాపకుడి సూత్రం ద్వారా స్పెసియేషన్ సిద్ధాంతం". doi:10.1093/జెనెటిక్స్/94.4.1011. PMC 1214177. PMID 6777243. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)

[41] దక్షిణ పసిఫిక్‌లో కొత్తగా గుర్తించబడిన వాటిని ఉపయోగించి Y-క్రోమోజోమ్ వైవిధ్యాన్ని అంచనా వేయడం, క్రిస్టా ఎరిన్ లాథమ్ [1] Archived 2015-07-13 at the Wayback Machine

[GN2021-42] Ioannidis, A.G.; Blanco-Portillo, J.; Sandoval, K.; et al. (2021). "జెనోమిక్ నెట్‌వర్క్‌ల నుండి ఊహించబడిన పాలినేషియా ప్రజల మార్గాలు మరియు సమయాలు". Nature. 597 (7877): 522–526. Bibcode:2021Natur.597..522I. doi:10.1038/s41586-021-03902-8. PMC 9710236. PMID 34552258. S2CID 237608692.

[PK2021-43] 41.0 ^41.1 Kirch, Patrick V. (2021). "ఆధునిక పాలినేషియన్ జన్యువులు తూర్పు దిశగా ప్రారంభ వలసలకు ఆధారాలను అందిస్తాయి". Nature. 597 (7877): 477–478. Bibcode:2021Natur.597..477K. doi:10.1038/d41586-021-01719-z. PMID 34552247. S2CID 237606683.

[autogenerated365-44] 42.0 ^42.1 Hage, P. (1998). "Was Proto Oceanic Society matrilineal?". Journal of the Polynesian Society. 107 (4): 365–379. JSTOR 20706828.

[45] Marck, J. (2008). "ప్రోటో ఓషియానిక్ సొసైటీ మాతృస్థానిక". జర్నల్ ఆఫ్ ది పాలినేసియన్ సొసైటీ. 117 (4): 345–382. JSTOR 20707458.

[46] ఉదాహరణకు: Moerenhout, Jacques Antoine (1993) [1837]. పసిఫిక్ మహాసముద్రం యొక్క దీవులకు ప్రయాణిస్తుంది. Translated by Borden, Arthur R. Lanham, Maryland: University Press of America. p. 295. ISBN 978-0-8191-8898-4. Retrieved 20 March 2024. ప్రభుత్వానికి ఇచ్చే విధంగా పూజారి విధులు మరియు పరిపాలనా యంత్రాంగం ఒకే తల కింద ఐక్యంగా ఉండటం చూడటం కూడా అరుదు కాదు నిజమైన దైవపరిపాలన లక్షణం, చనిపోయిన అధిపతి స్థానంలో ఇప్పటికే పూజారి విధుల్లో నిమగ్నమైన సోదరుడు లేదా దగ్గరి బంధువు ఉన్నప్పుడు ఇది ఎల్లప్పుడూ జరిగేది [...] ప్రధాన పూజారి దాదాపు ఎల్లప్పుడూ అతని అధిపతికి సోదరుడు లేదా దగ్గరి బంధువు [...].

[47] మూస:సైట్ జర్నల్

[48] "రకహంగ – అందమైన ప్రజల ద్వీపం". www.ck.

[49] "రారోటోంగా & కుక్ దీవుల చరిత్ర: యూరోపియన్ అన్వేషకులు". Lonely Planet.

[50] Hawkesworth J, Wallis JS, Byron J, Carteret P, Cook J, Banks J (1773) An Account of the Voyages Undertaken by the Order of His Present Majesty for Making Discoveries in the Southern Hemisphere, vol 1, chap 10. W. Strahan and T. Cadell in the Strand.

[51] మూస:సైట్ జర్నల్

[52] Thompson, Christina A. (June 1997). "యుద్ధాన్ని మాత్రMay వృత్తిగా చేసుకున్న ప్రమాదకరమైన ప్రజలు: 19వ శతాబ్దపు న్యూజిలాండ్‌లో మావోరీ మరియు పాకేహా". doi:10.1080/00223349708572831. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help)

[53] "Taming the frontier పేజీ 4 – స్వాతంత్ర్య ప్రకటన". సంస్కృతి మరియు వారసత్వ మంత్రిత్వ శాఖ. 23 September 2016. Retrieved 20 August 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |వెబ్‌సైట్= ignored (help)

[54] మూస:సైట్ ఎన్‌సైక్లోపీడియా

[55] కీత్ సింక్లైర్, ఎ హిస్టరీ ఆఫ్ న్యూజిలాండ్, పెంగ్విన్, 2000, పేజీ 146 ISBN 0-14-029875-4

[56] Walker, R. J. (1984). "The Genesis of Maori Activism". The Journal of the Polynesian Society. 93 (3): 267–281. ISSN 0032-4000. JSTOR 20705873.

[57] "టోంగాలోని 150 పాలినేషియన్ దీవులు ఇప్పుడు స్వతంత్రం". ది న్యూయార్క్ టైమ్స్. 5 June 1970. Retrieved 6 October 2021.

[Belwood10-58] Bellwood, Peter (1987). The Polynesians – Prehistory of an Island People. Thames and Hudson. pp. 39–44.

[Belwood2-59] 57.0 ^57.1 Bellwood, Peter (1987). The Polynesians – Prehistory of an Island People. Thames and Hudson. pp. 29, 54. ISBN 978-0-500-27450-7.

[Bayard-60] 58.0 ^58.1 Bayard, D.T. (1976). పాలినేషియన్ అవుట్‌లియర్‌ల సాంస్కృతిక సంబంధాలు. Otago University, studies in ప్రీహిస్టారిక్ ఆంత్రోపాలజీ, వాల్యూమ్. 9.

[Kirch-61] 59.0 ^59.1 Kirch, P.V. "ది పాలినేషియన్ ఔటియర్స్". doi:10.1080/00223348408572496. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఇష్యూ= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[PAS-62] 60.0 ^60.1 Sogivalu, Pulekau A. (1992). A Brief History of Nuutao. Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific. ISBN 978-982-02-0058-6.

[Genesis_1983-63] 61.0 ^61.1 O'Brien, Talakatoa (1983). Tuvalu: A History, Chapter 1, Genesis. Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific and Government of Tuvalu.

[Kennedy-64] 62.0 ^62.1 Kennedy, Donald G. "ఫీల్డ్ నోట్స్ ఆన్ ది కల్చర్ ఆఫ్ వైటుపు, ఎల్లిస్ ఐలాండ్స్". {{cite journal}}: |archive-url= requires |archive-date= (help); Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |యాక్సెస్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[HEMaude59-65] 63.0 ^63.1 Maude, H. E. "మధ్య పసిఫిక్‌లో స్పానిష్ ఆవిష్కరణలు: గుర్తింపులో ఒక అధ్యయనం". {{cite journal}}: |archive-url= requires |archive-date= (help); Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |యాక్సెస్-డేట్= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[KSDDM-66] ఛాంబర్స్, కీత్ ఎస్.; మున్రో, డగ్ (1980). ది మిస్టరీ ఆఫ్ గ్రాన్ కోకల్: యూరోపియన్ డిస్కవరీ అండ్ మిస్-డిస్కవరీ ఇన్ టువాలు. 89(2) ది జర్నల్ ఆఫ్ ది పాలినేషియన్ సొసైటీ. pp. 167–198. Archived from the original on 2018-12-15. Retrieved 2020-09-25.

[plos-67] Barber, Ian; Higham, Thomas F. G. (14 April 2021). "పురావస్తు శాస్త్రం మావోరీ జ్ఞానాన్ని కలుసుకుని, పూర్వ-కొలంబియన్ చిలగడదుంప (ఇపోమోయా బటాటాస్) పాలినేషియా యొక్క దక్షిణాన నివాసయోగ్యమైన అంచులకు వ్యాప్తి చెందడాన్ని నమూనా చేసింది". PLOS One. 16 (4) e0247643. Bibcode:2021PLoSO..1647643B. doi:10.1371/journal.pone.0247643. PMC 8046222. PMID 33852587.

[68] Van Tilburg, Jo Anne (1994). Easter Island: Archaeology, Ecology and Culture. Washington, DC: Smithsonian Institution Press.

[Fox-69] Fox, Alex (12 April 2018). "Sweet potato ప్రజలు వలస వెళ్ళడానికి వేల సంవత్సరాల ముందు పాలినేషియాకు వలస వచ్చింది". Nature. Retrieved 21 June 2019.

[70] Jones, Terry L.; Storey, Alice A.; Matisoo-Smith, Elizabeth A.; Ramirez-Aliaga, Jose Miguel, eds. (2011). అమెరికాలో పాలినేషియన్లు: కొత్త ప్రపంచంతో కొలంబియన్ పూర్వ సంబంధాలు. Rowman Altamira. ISBN 978-0-7591-2006-8.

[Sharp_1963_122128-71] షార్ప్, ఆండ్రూ (1963). ఏన్షియంట్ వాయేజర్స్ ఇన్ పాలినేషియా, లాంగ్‌మన్ పాల్ లిమిటెడ్. పేజీలు 122–128.

[Finney_1963_5-72] ఫిన్నీ, బెన్ ఆర్. (1976) "కొత్త, నాన్-ఆర్మ్‌చైర్ రీసెర్చ్". బెన్ ఆర్. ఫిన్నీ, పసిఫిక్ నావిగేషన్ అండ్ వాయేజింగ్, ది పాలినేషియన్ సొసైటీ ఇంక్. పేజీ. 5.

[Andersson-73] 71.0 ^71.1 Andersson, Axel (2010). ఎ హీరో ఫర్ ది అటామిక్ ఏజ్: థోర్ హెయర్‌డాల్ అండ్ ది కాన్-టికి ఎక్స్‌పెడిషన్. పీటర్ లాంగ్. ISBN 978-1-906165-31-4.

[74] రాబర్ట్ సి. సగ్స్ ది ఐలాండ్ సివిలైజేషన్స్ ఆఫ్ పాలినేషియా, న్యూయార్క్: న్యూ అమెరికన్ లైబ్రరీ, పేజీ.212-224.

[75] కిర్చ్, పి. (2000). ఆన్ ది రోడ్స్ టు ది విండ్: యాన్ ఆర్కియాలజికల్ హిస్టరీ ఆఫ్ ది పసిఫిక్ ఐలాండ్స్ బిఫోర్ యూరోపియన్ కాంటాక్ట్. బర్కిలీ: యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కాలిఫోర్నియా ప్రెస్, 2000.

[76] మూస:సైట్ జర్నల్

[77] డేవిస్, వేడ్ (2010) ది వేఫైండర్స్: వై ఏన్షియంట్ విజ్డము మ్యాటర్సు ఇన్ ది మోడరన్ వరల్డ్, క్రాలీ: యూనివర్సిటీ ఆఫ్ వెస్ట్రన్ ఆస్ట్రేలియా పబ్లిషింగ్, పేజీ. 46.

[78] రాబర్ట్ సి. సగ్స్, ది ఐలాండ్ సివిలైజేషన్స్ ఆఫ్ పాలినేషియా, న్యూయార్క్: న్యూ అమెరికన్ లైబ్రరీ, పేజీ.224.

[79] Magelssen, Scott (March 2016). "White-Skinned Gods: Thor Heyerdahl, the Kon-Tiki Museum, and the Racial Theory of Polynesian Origins". TDR/The Drama Review. 60 (1): 25–49. doi:10.1162/DRAM_a_00522. S2CID 57559261.

[80] Coughlin, జెన్నా (2016). "ట్రబుల్ ఇన్ ప్యారడైజ్: రివైజింగ్ ఐడెంటిటీ ఇన్ టూ టెక్స్ట్స్ బై థోర్ Heyerdahl". స్కాండినేవియన్ స్టడీస్. 88 (3): 246–269. doi:10.5406/scanstud.88.3.0246. JSTOR 10.5406/scanstud.88.3.0246. S2CID 164373747.

[81] వాలిన్, పాల్ (8 July 2020). "స్థానిక దక్షిణ అమెరికన్లు పాలినేషియా యొక్క ప్రారంభ నివాసులు". ప్రకృతి (7817): 524–525. Bibcode:2020Natur.583..524W. doi:10.1038/d41586-020-01983-5. PMID 32641787. S2CID 220436442. పాలినేషియన్లు మరియు స్థానిక దక్షిణ అమెరికన్ల DNA విశ్లేషణ, పాలినేషియన్ మూలాలు మరియు రెండు జనాభా మధ్య ప్రారంభ పరిచయాల మీద దీర్ఘకాలంగా కొనసాగుతున్న చర్చను పరిష్కరించే ఒక పురాతన జన్యు సంతకాన్ని వెల్లడించింది. {{cite journal}}: Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help)

[82] Wade, Lizzie (8 July 2020). "పాలీనేషియన్లు నక్షత్రాల ద్వారా నడిపించడం యూరోపియన్లు రాకముందే స్థానిక అమెరికన్లను కలిశారు". సైన్స్. Archived from the original on 17 July 2020. Retrieved 11 July 2020.

[polynesia-83] 81.0 ^81.1 ఫిన్నీ, బెన్ ఆర్. మరియు జోన్స్, ఎరిక్ ఎం. (1986). "ఇంటర్స్టెల్లార్ మైగ్రేషన్ అండ్ ది హ్యూమన్ ఎక్స్‌పీరియన్స్". యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కాలిఫోర్నియా ప్రెస్. p.176. ISBN 0-520-05898-4

[84] ఎన్సైక్లోపీడియా బ్రిటానికా, 1995

[85] ఇయాన్ బ్రెవార్డ్ Farhadian, Charles E.; Hefner, Robert W. (2012). Introducing World Christianity. John Wiley & Sons. pp. 218–229. ISBN 978-1-4051-8248-5.; p 228లో కోట్

[86] మినహా ప్రకారం ప్రాంతాలు మరియు విభాగాలు ప్రాంతం పేరు, 6. నిర్వచనాలను బట్టి, క్రింద ఉదహరించబడిన వివిధ భూభాగాలు (గమనికలు 3, 5–7, 9) ఒకటి లేదా రెండూ ఓషియానియా మరియు ఆసియా లేదా ఉత్తర అమెరికాలో ఉండవచ్చు.

[UN_WPP-87] "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.

[ASoma-88] ఫాగాటోగో అనేది అమెరికా సమోవా ప్రభుత్వ స్థానం.

[pollexSawaiki-90] "పాలినేషియన్ లెక్సికాన్ ప్రాజెక్ట్ ఆన్‌లైన్". Pollex.org.nz.

[91] Matsuoka, Jon; Kelly, Terry (1988-12-01). "స్థానిక హవాయియన్లపై రిసార్ట్ అభివృద్ధి మరియు పర్యాటకం యొక్క పర్యావరణ, ఆర్థిక మరియు సామాజిక ప్రభావాలు". The Journal of Sociology & Social Welfare. 15 (4). doi:10.15453/0191-5096.1868. ISSN 0191-5096. S2CID 141987142.

[92] Tolland, John. ది రైజింగ్ సన్: ది డిక్లైన్ అండ్ ఫాల్ ఆఫ్ ది జపనీస్ ఎంపైర్ 1936–1945. pp. 447–448. ఇది ఆసియాను శ్వేతజాతీయుల నుండి విముక్తి చేయాలనుకునే ఆదర్శవాదులచే సృష్టించబడింది. అనేక కలల మాదిరిగానే, దీనిని వాస్తవికవాదులు స్వాధీనం చేసుకుని దోపిడీ చేశారు... సహ-సంపద గోళాన్ని మిలిటరిస్టులు మరియు వారి జాతీయవాద మద్దతుదారులు భ్రష్టుపట్టించారు, పాన్-ఆసియనిజం కోసం దాని పిలుపు సాపేక్షంగా తగ్గలేదు

[వీన్‌బర్గ్-93] వీన్‌బర్గ్, ఎల్. గెర్హార్డ్. (2005). విజయ దర్శనాలు: ఎనిమిది ప్రపంచ యుద్ధ నాయకుల ఆశలు పేజీలు 62-65.

[94] "ప్రతిపాదిత 'పాలినేషియన్ ట్రయాంగిల్' అల్లం సమూహంలో చేరడానికి NZను ఆహ్వానించవచ్చు", పసిఫిక్ స్కూప్, 19 September 2011

[95] "సమోవాలో ఏర్పడిన కొత్త పాలినేషియన్ నాయకుల సమూహం", రేడియో న్యూజిలాండ్ ఇంటర్నేషనల్, 18 November 2011

[Savali-96] "అమెరికన్ సమోవా పాలినేషియన్ నాయకుల సమూహంలో చేరింది, MOU సంతకం చేయబడింది". సమోవా వార్తలు. సవాలి. 20 November 2011. Retrieved 30 July 2020.

[Druett2-97] Druett, Joan (2011). Tupaia – కెప్టెన్ కుక్ యొక్క పాలినేషియన్ నావిగేటర్ యొక్క అద్భుతమైన కథ. Random House, New Zealand. pp. 226–227. ISBN 978-0-313-38748-7. {{cite book}}: Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[Druett1-98] డ్రూట్, Joan (1987). Tupaia – కెప్టెన్ కుక్ యొక్క పాలినేసియన్ నావిగేటర్ యొక్క అద్భుతమైన కథ. Random House, New Zealand. pp. 218–233. ISBN 978-0-313-38748-7.

[99] మూస:సైట్ న్యూస్

[100] మూస:సైట్ జర్నల్

[101] Gongora, J.; Rawlence, N. J.; Mobegi, V. A.; Jianlin, H.; Alcalde, J. A.; Matus, J. T.; Hanotte, O.; Moran, C.; Austin, J. J.; Ulm, S.; Anderson, A. J.; Larson, G.; Cooper, A. "mtDNA ద్వారా వెల్లడైన చిలీ, పసిఫిక్ కోళ్లకు ఇండో-యూరోపియన్, ఆసియా మూలాలు". Bibcode:2008PNAS..10510308G. doi:10.1073/pnas.0801991105. PMC 2492461. PMID 18663216. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Invalid |doi-access=ఉచితం (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[102] లూయిస్, డేవిడ్. "మైక్రోనేషియన్ నావిగేషనల్ టెక్నిక్‌లను ఉపయోగించి పులువాట్ మరియు సైపాన్ మధ్య తిరుగు ప్రయాణం" Archived 2022-01-10 at the Wayback Machine. బెన్ ఆర్. ఫిన్నీ (1976), పసిఫిక్ నావిగేషన్ మరియు వాయేజింగ్, ది పాలినేషియన్ సొసైటీ ఇంక్.

[103] మూస:సైట్ జర్నల్

[104] Bryan, E.H. (1938). "Marshall Islands Stick Chart" (PDF). Paradise of the Pacific. 50 (7): 12–13. Archived from the original (PDF) on 2011-06-04. Retrieved 2008-05-17.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[c]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]