ప్రతిభా రాణి
ప్రతిభా రాణి (జననం: 1956 ఆగస్టు 25) భారతదేశంలోని ఢిల్లీ హైకోర్టు మాజీ న్యాయమూర్తి.[1] రాజకీయ కార్యకర్త కన్హయ్య కుమార్ బెయిల్ మంజూరు చేయడంతో సహా అనేక వివాదాస్పద న్యాయపరమైన ఉత్తర్వులను రాసిన తరువాత ఆమె ప్రజల దృష్టిని ఆకర్షించింది, ఇందులో ఆమె బాలీవుడ్ పాటల సాహిత్యాన్ని ఉటంకించి, అతన్ని హెచ్చరించడానికి శస్త్రచికిత్సా విధానాలను వివరించింది, అత్యాచార నేరాన్ని "ప్రతీకార, వ్యక్తిగత ప్రతీకారానికి ఆయుధం" గా అభివర్ణించిన మరొక ఉత్తర్వు.[1] 2012 ఢిల్లీ సామూహిక అత్యాచారం, హత్య నేరస్థులకు మరణశిక్షను పునరుద్ఘాటించడం,, బాల లైంగిక వేధింపులకు పాల్పడిన నేరస్థులకు శిక్షలను తగ్గించడం, బెయిల్ మంజూరు చేయడం వంటి అనేక ముఖ్యమైన తీర్పులను కూడా ఆమె రాశారు.[2][3][4]
కెరీర్
[మార్చు]విచారణ న్యాయస్థానాలు
[మార్చు]రాణి ఢిల్లీ జ్యుడీషియల్ సర్వీస్ లో అర్హత సాధించి మెట్రోపాలిటన్ మేజిస్ట్రేట్, సివిల్ జడ్జి, లేబర్ కోర్టు జడ్జిగా నియమితులయ్యారు. 1996లో ఢిల్లీ హయ్యర్ జ్యుడీషియల్ సర్వీస్ కు బదిలీ అయ్యారు. సెంట్రల్ బ్యూరో ఆఫ్ ఇన్వెస్టిగేషన్ దర్యాప్తు చేసే నేరాలకు, నార్కోటిక్ డ్రగ్స్ అండ్ సైకోట్రోపిక్ సబ్స్టాన్సెస్ యాక్ట్ కింద ప్రాసిక్యూట్ చేసిన నేరాలకు ఆమె ప్రత్యేక న్యాయమూర్తిగా పనిచేశారు. 2011లో ఢిల్లీలో డిస్ట్రిక్ట్ అండ్ సెషన్స్ జడ్జిగా నియమితులయ్యారు.
2005 రామజన్మభూమి దాడిలో లాజిస్టిక్ సహాయం అందించిన వ్యక్తిని దోషిగా నిర్ధారించడం, ఢిల్లీ కాలేజ్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్లో ప్రవేశాలకు సంబంధించిన కుంభకోణాలకు సంబంధించిన కేసు, పెట్రోలియం మంత్రిగా ఉన్న సమయంలో పెట్రోల్ బంకులను నిర్వహించడానికి చట్టవిరుద్ధంగా లైసెన్సులు మంజూరు చేయడంలో ప్రమేయం ఉందనే ఆరోపణలపై భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మంత్రి సతీష్ శర్మపై కేసులను మూసివేయడం వంటి అనేక ముఖ్యమైన కేసులను రాణి ట్రయల్ జడ్జిగా ఉన్న సమయంలో విచారించారు.[5][6][7][8]
ఢిల్లీ హైకోర్టు
[మార్చు]17 అక్టోబర్ 2011న, రాణి ఢిల్లీ హైకోర్టుకు అదనపు న్యాయమూర్తిగా నియమితులయ్యారు, తరువాత శాశ్వత న్యాయమూర్తిగా నిర్ధారించబడ్డారు.[9]
హైకోర్టు న్యాయమూర్తిగా రాణి కుటుంబ న్యాయ రంగంలో పలు కీలక తీర్పులు వెలువరించారు. 2016 లో ఆమె ఒక తీర్పును రాసింది, వయోజన కుమారుడు వారి అనుమతి లేకుండా తన తల్లిదండ్రుల ఇంట్లో నివసించడానికి చట్టబద్ధమైన హక్కు లేదు. 2012 లో, న్యాయమూర్తి ప్రదీప్ నంద్రజోగ్తో కలిసి, విడాకులు తీసుకున్న జీవిత భాగస్వామికి ఆదాయం సంపాదించే అర్హతలు, సామర్థ్యం ఉంటే భరణం చెల్లించబడదని నిర్ధారించారు.[10][11]
భారతదేశంలో అత్యాచార నేరాన్ని నియంత్రించే చట్టానికి రాణి గణనీయమైన కృషి చేశారు. 2012 ఢిల్లీ సామూహిక అత్యాచారం, హత్య కేసులో నలుగురు వయోజన దోషులకు ట్రయల్ కోర్టు విధించిన మరణశిక్షను 2016లో న్యాయమూర్తి రేవా ఖేత్రపాల్తో కలిసి ఆమె ధృవీకరించారు.[2][12][13][14] 2016 లో, ఒక మహిళ తన భర్తతో లైంగిక సంపర్కానికి అంగీకరించకపోవడం "మానసిక క్రూరత్వం" అని, విడాకులకు కారణమని రాణి పేర్కొంది. వేధింపులకు గురైన బాల నేరస్థులు "అంగీకారంతో" జరిగిందని సూచిస్తూ ప్రకటన చేసిన సందర్భాల్లో శిక్షలు తగ్గించడానికి, బెయిల్ మంజూరు చేయడానికి అనుమతించే న్యాయపరమైన ఉదాహరణను రాణి స్థాపించారు. 2014లో 15 ఏళ్ల చిన్నారిపై అత్యాచారానికి పాల్పడిన వ్యక్తికి రాణి బెయిల్ మంజూరు చేసింది. 2017 లో, రాణి కిడ్నాప్ చేసిన వ్యక్తిని నిర్దోషిగా ప్రకటించింది, అత్యాచారం కోసం అతని శిక్షను తగ్గించింది, 14 సంవత్సరాల బాధితురాలు దోషి పట్ల తన "గాఢమైన ప్రేమను" ప్రకటిస్తూ ప్రకటన చేసింది, అదే సమయంలో 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలు సమ్మతిని ఇవ్వలేరని సూచించే లైంగిక నేరాల నుండి పిల్లల రక్షణ చట్టంలోని నిబంధనలను ధృవీకరించింది.[3][4] 2017లో, ఆమె అత్యాచార కేసును కొట్టివేస్తూ ఒక ఉత్తర్వును జారీ చేసింది,, తన తీర్పులో ఇలా పేర్కొంది...సంబంధాలు విఫలమైనప్పుడు మహిళలు ప్రతీకారం, వ్యక్తిగత ప్రతీకారానికి చట్టాన్ని ఆయుధంగా ఉపయోగిస్తారు.[1]
2016 లో, రాణి భారతీయ రాజకీయ కార్యకర్త (, అప్పటి విద్యార్థి) కన్హయ్య కుమార్కు మధ్యంతర బెయిల్ మంజూరు చేస్తూ ఒక వివాదాస్పద ఉత్తర్వును రాశారు, ఇందులో ఆమె బాలీవుడ్ పాట లిరిక్స్, శస్త్రచికిత్సా విధానాలకు సంబంధించిన సూచనలను చేర్చింది, విద్యార్థి నిరసనకారులను "గ్యాంగ్రీన్", "ఇన్ఫెక్షన్" గా అభివర్ణించింది. విచ్ఛేదనం ఒక్కటే చికిత్స". సుప్రీంకోర్టు సీనియర్ న్యాయవాది రాజీవ్ ధవన్ ఈ ఉత్తర్వులో బెయిల్ పై చట్టం గురించి తగినంత ప్రస్తావన లేదని ఇండియన్ ఎక్స్ ప్రెస్ కోసం పేర్కొనడం, న్యాయ పండితురాలు ఉషా రామనాథన్ తీర్పు యొక్క హింసాత్మక చిత్రాలను విమర్శించడం, నల్సార్ అకాడమీ ఆఫ్ లా వైస్ ఛాన్సలర్ ఫైజాన్ ముస్తఫా తీర్పులో "మెజారిటీ వాక్చాతుర్యాన్ని" ఉపయోగించడాన్ని విమర్శించారు. విధి సెంటర్ ఫర్ లీగల్ పాలసీ డైరెక్టర్ అర్ఘ్య సేన్ గుప్తా ఈ ఉత్తర్వును "సమాన భాగాలుగా, వ్యంగ్యంగా, అర్థం చేసుకోలేనిదిగా" వర్ణించారు. కుమార్ తరఫు న్యాయవాదుల నుంచి అభ్యంతరాలు రావడంతో కేసును మరో న్యాయమూర్తికి బదిలీ చేశారు.[15][16][17][18][19]
రాణి 2018 ఆగస్టు 24న ఢిల్లీ హైకోర్టు నుంచి పదవీ విరమణ చేశారు.
పోస్ట్-జ్యుడిషియల్ నియామకాలు
[మార్చు]2019లో ఢిల్లీలోని లోధీ రోడ్డులో ఉన్న సాయిబాబా ఆలయ వ్యవహారాలు, కార్యకలాపాల నిర్వహణకు ఢిల్లీ హైకోర్టు రాణిని నియమించింది. అదే సంవత్సరం ఢిల్లీలోని నేషనల్ గ్రీన్ ట్రిబ్యునల్ నగరంలో కాలుష్యాన్ని పరిష్కరించే ప్రయత్నంలో, ఢిల్లీలోని నివాస ప్రాంతాలలో పారిశ్రామిక యూనిట్ల నిర్వహణపై దర్యాప్తు చేయడానికి ఒక కమిటీకి నేతృత్వం వహించడానికి రాణిని నియమించింది. కమిటీ నివేదిక సమర్పణ అనంతరం ట్రిబ్యునల్ ఢిల్లీలోని 4000కు పైగా పారిశ్రామిక యూనిట్లను మూసివేసింది.[20][21]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]రాణి తన గ్రాడ్యుయేట్ విద్యను ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయంలో పూర్తి చేసింది, లేడీ శ్రీరామ్ కళాశాలలో అండర్ గ్రాడ్యుయేట్ డిగ్రీని, విశ్వవిద్యాలయం యొక్క న్యాయ విభాగంలో ఎల్ఎల్బి డిగ్రీని పొందింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "When relationships break, some women use law for vengeance: Delhi HC". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2017-08-05. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ 2.0 2.1 "Delhi High Court upholds death penalty of three youths for rape, murder of girl". The Economic Times. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ 3.0 3.1 "Delhi High Court grants bail to youth accused of raping minor, says relationship was consensual". DNA India (in ఇంగ్లీష్). 2014-11-03. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ 4.0 4.1 "Delhi High Court says 14-year-old gave consent, convict's rape term reduced". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2017-09-30. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Ayodhya attack: Bengal resident held guilty - Indian Express". archive.indianexpress.com. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "DCE scam kingpin, accomplice surrender; sent to CBI custody". Outlook India. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "DCE scam: Custody of Dahiya, Hooda extended; new names come up". Zee News (in ఇంగ్లీష్). 2005-08-05. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Court reprieve to Capt Satish Sharma in petrol pump scam". Outlook India. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Three judges sworn into High Court, lawyers stay away in protest - Indian Express". archive.indianexpress.com. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Son has no legal right in house owned by parents: Delhi High Court". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2016-11-30. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Delhi HC denies interim maintenance to working wife". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2016-09-12. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Delhi gang rape: Death penalty for four men upheld". BBC News (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 2014-03-13. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Nirbhaya case: Four Indian men executed for 2012 Delhi bus rape and murder". BBC News (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 2020-03-20. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "India court upholds 2012 Delhi gang rapists' death penalty". BBC News (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 2017-05-05. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Decode this: Delhi HC must explain Kanhaiya bail order". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2016-03-14. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "The Necessity Of Dissent". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2017-05-01. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Strange and Arbitrary Bail Orders: Are Indian Judges Going Too Far?". The Wire. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "An unseemly judicial cure: Unsound reasoning and thoughts of amputation behind Kanhaiya Kumar's bail". Times of India Blog (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2016-03-05. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Pleas for cancellation of bail to Kanhaiya referred to HC Chief Justice". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2016-03-17. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Shut down 4,774 industries in residential areas immediately, NGT directs Delhi govt". Outlook India. Retrieved 2020-11-11.
- ↑ "Shut down 4,774 industries running in residential areas: NGT to Delhi govt". Business Standard India. Press Trust of India. 2019-11-25. Retrieved 2020-11-11.