మిరాసి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
చి వర్గం:Social groups of Delhi ను తీసివేసారు; వర్గం:ఢిల్లీ సామాజిక వర్గాలు ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి)
చి వర్గం:Social groups of Rajasthan ను తీసివేసారు; వర్గం:రాజస్థాన్ సామాజిక వర్గాలు ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి)
పంక్తి 71: పంక్తి 71:
[[Category:Social groups of Punjab, Pakistan]]
[[Category:Social groups of Punjab, Pakistan]]
[[వర్గం:ఢిల్లీ సామాజిక వర్గాలు]]
[[వర్గం:ఢిల్లీ సామాజిక వర్గాలు]]
[[వర్గం:రాజస్థాన్ సామాజిక వర్గాలు]]
[[Category:Social groups of Rajasthan]]
[[Category:Muslim communities of Uttar Pradesh]]
[[Category:Muslim communities of Uttar Pradesh]]
[[Category:Muslim communities of Bihar]]
[[Category:Muslim communities of Bihar]]

10:24, 2 ఫిబ్రవరి 2020 నాటి కూర్పు

Marasi
ముఖ్యమైన జనాభా కలిగిన ప్రాంతాలు
• India • Pakistan
భాషలు
UrduPunjabiRajasthani
మతం
IslamSikhismHinduism
సంబంధిత జాతి సమూహాలు
NaqqalShaikh

మిరాసి (సస్సాల్డ్: مراثی) అనేక వర్గాల వంశావళి సాంప్రదాయ గాయకులు, నృత్యకారులుగా ఉంటారు. "మిరాసి" అనే పదం అరబికు పదం (ميراث) మిరాసి నుండి ఉద్భవించింది. దీని అర్థం వారసత్వం.

చరిత్ర మరియు పూర్వీకత

ఉత్తర భారతదేశంలో

కొన్ని మిరాసి సమూహాలు హిందూ కుల వ్యవస్థలో 'తక్కువ కులం'కి చెందినవి. వారి మతం ముస్లిం గా అంగీకరించబడింది. 13 వ శతాబ్దపు సూఫీ కవి అమీరు ఖుస్రో ఆధ్వర్యంలో వారు ఇస్లాం మతంలో చేరడానికి అంగీకరించారని భావిస్తున్నారు. మిరాసి అనే పదం అరబికు పదం మిరాస్ (ميراث) నుండి వచ్చింది. దీని అర్థం వారసత్వం, సంప్రదాయ వారసత్వం.[1] ఉత్తర భారత మిరాసీలను ఐదు ప్రధాన ఉప సమూహాలుగా విభజించారు: అబ్బాలు, పోస్లా, బెటు, కట్టు, కాలేటు.[2]ఆచారాలలో వారు మరొక సమాజమైన ముస్లిం రాయభటు మాదిరిగానే ఉంటారు. మిరాసికి సంబంధించిన కింగ్హారియాలను ఒకప్పుడు సంగీతకారులు, వినోదకారులుగా పనిచేసేవారు.[3]

వారు కంజీరా వాయిద్యం వాయిస్తూ పఖ్వాజులో పాల్గొంటారు కనుక వారిని పఖ్వాజీ అని కూడా పిలుస్తారు. మిరసీలను వారి పోషకుల వంశవృక్షాలను నిర్వహించారు. మిరాసీలు తరచూ వివాహాల చర్చలలో పాల్గొంటారు. వంశావళి శాస్త్రవేత్తలుగా, మిరాసిని నాసాబు ఖ్వాను (కుటుంబ వృక్షం నిర్వాహకులు) అని కూడా పిలుస్తారు.[1] [4] మిరాసి ఉత్తర భారతదేశం అంతటా కనిపిస్తారు. వారు సాంప్రదాయకంగా బల్లాడు గాయకులుగా తరచూ వివాహాలలో పాడేవారు. కాగితపు పువ్వుల తయారీతో వారికి సమాజానికి అనుసంధానం జరిగింది. వారు పంజాబు గ్రామీణ ప్రాంతంలో ఉత్సవాలలో ప్రదర్శనలు ఇవ్వడం చూడవచ్చు. పట్టణ సమాజంగా పట్టణాల సరిహద్దులలో చాలా మంది ఇప్పుడు కూలీ కార్మికులుగా పనిచేస్తున్నారు. కొంతమంది మిరాసీలి పంజాబు నుండి పొరుగు రాజ్యాలకు వలస వచ్చారు: రాజస్థాను, బీహారు, గుజరాతు, హర్యానా, పశ్చిమ ఉత్తర ప్రదేశు.[3]

ఉత్తర ప్రదేశు

పశ్చిమ ఉత్తర ప్రదేశులో సమాజంలో సమైఖ్యత ఉంది. ఇది ప్రధానంగా మీరటు, ముజఫరు నగరు, బులంద్షహరు జిల్లాల్లో కనిపిస్తుంది. చారిత్రాత్మకంగా మిరాసి రెబారి వర్గానికి చెందిన వంశావళి శాస్త్రవేత్తలు పనిచేసేవారు. రెబారీలతో వారు రాజస్థాను నుండి వచ్చారు. వారికి " ముఖియా " అనే సాంప్రదాయ కుల మండలి ఉంది. కుల మండలి సమాజ నియమాలను ఉల్లంఘించేవారిని శిక్షించడం, వివాదాలను పరిష్కరించడం, అనైతిక కార్యకలాపాలను నిరోధించడం వంటి కార్యక్రమాలను నిర్వహించేవారు. వారు సున్నీ ముస్లింలు అయినప్పటికీ సిక్కు గురువులు, హిందూ దేవుళ్ళను కూడా ఆరాధిస్తారు. మిరాసి ప్రామాణిక ఉర్దూ మాట్లాడుతారు. అయినప్పటికీ చాలా మంది హిందీ భాష సంబంధిత వివిధ మాండలికాలను మాట్లాడగలరు. లక్నోకు చెందిన నక్వలు ప్రజలు ఉత్తర ప్రదేశు మిరాసిల ముఖ్యమైన ఉప సమూహంగా ఉంది.[5]

బీహారు

16 వ శతాబ్దంలో మిరాసీలు ఉత్తర ప్రదేశు నుండి బీహారుకు వచ్చినట్లు పేర్కొనబడింది. బీహారులోని చాలా మంది జమీందార్ల ఆస్థానంలో సంగీతకారులు ఉన్నారు. జమీందారీ వ్యవస్థను రద్దు చేయడంతో మిరాసీలు వ్యవసాయ వృత్తిని స్వీకరించారు. వివాహాలు, అంత్యక్రియలు వంటి ప్రత్యేక సందర్భాలలో పాటలు పాడటానికి కొంతమందిని ఇప్పటికీ వీరిని పిలుస్తారు. చాలా మంది మిరాసిలు ఇప్పుడు షియా, మొహరం ఉత్సవాలలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తున్నారు. వీరు ప్రధానంగా భాగల్పూరు, భోజ్పూరు, గయా, ముంగేరు, నలంద, పాట్నా జిల్లాలలో కనిపిస్తారు. మిరాసీ తమలో తాము మగధీ భాషలో సంభాషిస్తారు. అలాగే బయటి వ్యక్తులతో ఉర్దూలో సంభాషిస్తారు. ఇతర మిరాసి వర్గాల మాదిరిగా కాకుండా బీహారు మిరాసి ఎప్పుడూ వంశావళి శాస్త్రవేత్తలుగా పనిచేయలేదు. పమారియా సమాజం బీహారు మిరాసి ప్రధాన ఉపవిభాగంగా ఉన్నారు.[6]

ఢిల్లీ

ఢిల్లీలోని మిరాసి సంతతి కులమని పేర్కొన్నారు. వీరు సీలాంపూరు, షాహదారా, బవానా, నరేలా ప్రాంతాలలో కనిపిస్తారు. వారు ఖాను, బొబ్లా, పోస్లా, మల్లికు అనే ఇంటిపేర్లను కలిగి ఉన్నారు. ఢిల్లీ మిరాసి గాయకులు, సంగీతకారులు, ఢిల్లీలోని మొఘలు రాజసంభతో సంబంధం కలిగి ఉన్నారు. చాలా మంది మిరాసి ఖండన్లు (కుటుంబాలు) చక్రవర్తుల ఆస్థానంలో గొప్ప ఖ్యాతిని పొందారు. మరికొందరు నిజాముద్దీను వంటి వివిధ సూఫీ పుణ్యక్షేత్రాలలో భక్తి గాయకులు (కవ్వాలులు). కొందరు రాగ్ని గాయకులు వంటి సాంగిగా ఉండేవారు. స్వాతంత్ర్య సమయంలో ఢిల్లీలోని ముస్లిం వర్గాలు చాలా మంది సభ్యులు పాకిస్తానుకు వలస వెళ్ళారు. కూరగాయలు అమ్మడం, గొడుగులను మరమ్మత్తు చేయడం వంటి చిన్న వ్యాపారాలలో చాలా మంది ఇప్పుడు పాల్గొంటున్నారు.[7]

రాజస్థాను

రాజస్థానుకు చెందిన మిరాసి బికానెరు, జోధ్‌పూరు, నాగౌరు, చిత్తోరుగడు, అజ్మీరు, హనుమానుగడు, శ్రీగంగనగరు, చురు, సికారు, జైసల్మేరు జిల్లాలలో కనిపిస్తారు. వారు ఎనిమిది శతాబ్దాల క్రితం ఇస్లాం మతంలోకి మారినట్లు చెబుతారు. వాస్తవానికి వారు హిందూ ధాడీ కులానికి చెందినవారు. మిరాసీలో సిన్వాలు, మాలియా, బాగర్వా, ఫోగా, చుమాడు, ధావ్సీ, చుంకరు, బవారా, అనేవి చాలా గోత్రాలు ఉన్నాయి. వారి సాంప్రదాయ వృత్తులు పాడటం, వివాహాలలో డ్రంలు వాయించడం. చాలామంది ఇప్పుడు కౌలు రైతులు. వారు రాజస్థానీ బికనేరి మాండలికం మాట్లాడతారు.[8]

హర్యానా

హర్యానాకు చెందిన మిరాసిని డోమ్ అని కూడా పిలుస్తారు. కాని ఈ డోం కులానికి ముస్లింల పోస్లా (వేగ్వా)తో సంబంధం లేదు. వీరు రాజసభలో సేవలుచేసిన కారణంగా చాలా గౌరవప్రదంగా భావించబడ్డారు. కాని కొంతకాలం వారు సంగీతకారులు లేదా హిందూ కులాల డోంలతో తప్పుగా కలిపారు. ఇవి ప్రధానంగా మేవాటు, రోహ్తకు, ఫరీదాబాదు, హిస్సారు, కర్నాలు, కురుక్షేత్ర, సోనేపటు, మహేందర్గడు జిల్లాలలో కనిపిస్తాయి. ఈ సమాజం హర్యన్వి భాషలో సంభాషిస్తారు. చాలామంది ఉర్దూ కూడా మాట్లాడగలరు. వారు ప్రధానంగా భూమిలేని సమాజంగా సాంప్రదాయకంగా గాయకులు, వినోదకారులుగా, అలాగే జాటు కమ్యూనిటీ వంశావళి శాస్త్రవేత్తలుగా పనిచేస్తున్నారు. చాలామంది ఇప్పుడు వారి సాంప్రదాయ వృత్తిని విడిచిపెట్టి కూలీ కార్మికులుగా పనిచేస్తున్నారు. వారు చాలా అట్టడుగు సమాజం. ఈ సంఘం ఎండోగామసు, భూస్వామ్యాన్ని ఆచరిస్తూ అనేక వంశాలను కలిగి ఉంటుంది. వీటిలో భటు, బోర్డా, సాన్పు, నింబా, పోస్లా, సియోలు ప్రధానమైనవిగా ఉన్నాయి. వీటిలో ప్రతి ఒక్కటి సమాన స్థితి, వివాహం సంబంధాలతో అనుసంధానితమై ఉంది.[9]

భారతదేశంలోని పంజాబు మిరాసీలు

భారతదేశంలోని పంజాబులోని మిరాసీలు ముస్లిం, హిందూ, సిక్కులు ఉన్నారు. ఈ సంఘాన్ని బాల్మికి, డోం, ముస్లిం మిరాసి అనే మూడు బృందాలుగా విభజించారు. బాల్మికి మిరాసి అనేక గోత్రాలను కలిగి ఉంటుంది. గోత్రంలో వివాహం నిషేధించబడింది. ముస్లిం మిరాసి దగ్గరి బంధువుల మధ్య వివాహసంబంధాలు ఉంటాయి. పంజాబు మిరాసీలు ఒక పంజాబీ మాట్లాడే సంఘం అయినప్పటికీ చాలా మంది ఉర్దూలో సంభాషించి, అర్థం చేసుకుంటారు. అందులో అనేక ఉప సమూహాలు ఉంటాయి. వాటిలో రాయి మిరాసి, మీరు మిరాసి, రబాబిసు, కామాచిసు, ధాడి, కుమాచి, కులావంతు, మీరు మాంగు ప్రధానమైనవిగా ఉన్నాయి. ధాదీ, రబాబీ సిక్కులు, ఇతర సమూహాలు హిందూ, ముస్లింలు. వారు చాలా మంది జానపద గాయకులను తయారు చేశారు. పశ్చిమ పంజాబులోని వారి సహచరుల మాదిరిగా కాకుండా వీరిలో ఎక్కువ మంది ఇప్పటికీ వారి సాంప్రదాయ వృత్తిలో పాలుపంచుకున్నారు.[10]

ప్రధాన ఉపసమూహాలు

రాయి మిరాసీ భటు కులం మార్చారు. వారు బ్రాహ్మణులు అని చెప్పుకుంటున్నారు. వారి మతమార్పిడి తరువాత వారు కబిట్లను కూర్చి పఠించడం కొనసాగించారు. సమాజం ఖచ్చితంగా కులాంతరవివాహ విధానం అనుసరిస్తారు. ఉన్నారు.

వారు లూధియానా నగరంలో సంపన్న నివాసులుగా ఉన్నారు కనుక వారిని మిరు మిరాసీలు అని అంటారు. వారు అనేక గ్రామాల మీద ఆధిపత్యం కలిగి ఉన్నారు. వారి ఉపవిభాగం, ధాదీ సిక్కులు వంశపారంపర్యంగా సిక్కు వీరులను స్తుతించడం ప్రధానవృత్తిగా ఎంచుకుంటారు.[1]

కుమాచి మిరాసి బ్రాహ్మణ సమాజంగా ఉంది. వారి సంప్రదాయాల ఆధారంగా బ్రాహ్మణులు. వారు బ్రాహ్మణుల వంశావళిగా నిర్వాహకులుగా ఉండాలన్న షరతుతో ఇస్లాం మతంలోకి మారారు.

రబాబీ మిరాసీలు రబాబు అని పిలువబడే సంగీత వాయిద్యం వాయించారు. గురు నానకుకు తోడుగా రబాబు వాయిద్యం వాయించిన మిరాసి భాయి మర్దానాను వారి పూర్వీకుడిగా గుర్తిస్తూ వారు తమకుతాముగా మిరాసీ భాయి సంతతికి చెందినవారిగా పేర్కొన్నారు.

పోస్లా ముస్లిం మిరాసీలు ఘోరియను, ఖారియా, మల్హారు, గుర్బలు లేదా వేగ్వా అనే నాలుగు ఉపవిభాగాలను కలిగి ఉంది. సయ్యదాసు అరబికు పోస్లా వంశపారంపర్య వంశావళి నిర్వాహకులు కొనసాగుతున్నారు. వేగ్వా పోస్లాకు సంబంధించినదిగా ఉంది. పోస్లా కూడా నృత్యకారిణుల బాధితులుగా ఉన్నారు. వారు వారిని బిచ్చగాళ్ళుగా విడిచిపెట్టారు. వారు చిన్న ఉద్యోగాలను స్వీకరించి అక్కడ వారి అరబికు గతవైభవాన్ని కోల్పోయారు.

నక్వలు మిరాసీలు అనుకరించే సంఘాలు ప్రధానంగా లుధియానాలో కనుగొనబడ్డాయి. వారు మొఘలు చక్రవర్తుల రాజసభతో సంబంధం కలిగి ఉన్నారు. రాజసభలలో వారు వినోదభరితంగా పనిచేశారు. సంఘం ఖచ్చితంగా కులాంతర్గత వివాహసంబంధ విధానాలు అనుసరిస్తున్నారు. దగ్గరి బంధువులను వివాహం అనుమతించబడుతుంది.

ఇతర ఉప సమూహాలలో కులావంతు, రాజపుత్రుల వంశావళి నిర్వాహకులు, యాచకుల సమాజంగా ఉన్న మీరు మాంగు, నఖారా, నకిబు, మీర్జాడా అని పిలువబడే సంగీత వాయిద్యం వాయించిన నకార్చి సమూహాలు ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నారు.[10]

పాకిస్థానీ పంజాబు మిరాసీలు

ప్రధానంగా ఆశురా కార్యకలాపాలలో పాల్గొనే ఒక సంఘం నోహాల(మెర్సయ)ను పఠిస్తుంది. వారు దేశంలోని అనేక మంది గాయకులను రంగస్థల కళాకారులను అందించిన మంచి వినోదకారులుగా ఉన్నారు. చాలా మంది మిరాసీలు ఇప్పుడు ద్విభాషా (ఉర్దూ, పంజాబీ)సంభషణా సామర్ధ్యం కలిగి ఉన్నారు. వీరు పంజాబు అంతటా కనిపిస్తారు. చాలా గ్రామాలలో వారు స్థావరాలను కలిగి ఉన్నారు. [11] ఉత్తర, మధ్య పంజాబులోని కొంతమంది 'మిరాసీలు' ఇప్పుడు తమను 'ఖాన్సు' అని పేర్కొంటారు.[12]

మూలాలు

  1. 1.0 1.1 1.2 Taralocana Siṅgha Randhāwā (జనవరి 1996). The Last Wanderers: Nomads and Gypsies of India. Mapin Pub. p. 166. ISBN 978-0-944142-35-6.
  2. A Hasan & J C Das page 973
  3. 3.0 3.1 People of India Uttar Pradesh Volume XLII Part Two edited by A Hasan & J C Das page 973
  4. Mirasi at page 142 in The last wanderers : nomads and gypsies of India ISBN 0-944142-35-4
  5. People of India Uttar Pradesh Volume XLII Part Two edited by A Hasan & J C Das page 974
  6. People of India Bihar Volume XVI Part Two edited by S Gopal & Hetukar Jha pages 683 to 685 Seagull Books
  7. People of India Delhi Volume XX edited by T. K Ghosh & S Nath pages 475 to 477 Manohar Publications
  8. People of India Rajasthan Volume XXXVIII Part Two edited by B.K Lavania, D. K Samanta, S K Mandal & N.N Vyas pages 657 to 659 Popular Prakashan
  9. People of India Haryana Volume XXIII Part edited by M.L Sharma and A.K Bhatia page 159 to 161 Manohar
  10. 10.0 10.1 People of India Punjab Volume XXXVII edited by I.J.S Bansal and Swaran Singh pages 322 to 333 Manohar
  11. Fouzia Saeed (2002). Taboo!: The Hidden Culture of a Red Light Area. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-579796-1.
  12. Dr M Riyasat Husain 'Caste and clan in Northern and Central Punjab and some patterns of shift: An analysis' in Journal of South Asian Study Vol 2, No 8, 1992, Lahore, pp 21-46
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=మిరాసి&oldid=2838324" నుండి వెలికితీశారు