Coordinates: 46°50′00″N 8°20′00″E / 46.83333°N 8.33333°E / 46.83333; 8.33333

స్విట్జర్లాండ్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
చి remove redundant <nowiki/> https://phabricator.wikimedia.org/T107675
చి remove redundant <nowiki/> https://phabricator.wikimedia.org/T107675
పంక్తి 75: పంక్తి 75:
|footnotes =
|footnotes =
}}
}}
'''స్విట్జర్లాండ్''' ({{lang-de|[[:wikt:Schweiz|die Schweiz]]}} <ref>స్విస్ జర్మన్ పేరును కొన్ని సార్లు ''ష్విజ్'' లేదా ''ష్విజ్'' గా ఉచ్చరిస్తారు. స్విస్ ఖండాల్లో ఒక ఖండానికి ష్విజ్ అనే పేరు ప్రామాణిక జర్మన్ (, అంతర్జాతీయంగా) పేరు.</ref> అధికారికంగా '''స్విస్ సమాఖ్య''', (లాటిన్ భాషలో కాన్ఫెడెరేషియో హెల్వెటికా, అందుకే అంతర్జాతీయ ప్రామాణీకరణ సంస్థ స్విట్జర్లాండ్ కోసం డేటా కోడ్స్#దేశం స్విట్జర్లాండ్ దేశ కోడ్లు), ఈ దేశం పశ్చిమ యూరోప్‌లోని భూ ఆవృత , పర్వత ప్రాంత దేశం, సుమారు 7.7 లక్షల జనాభా<nowiki/>తో (2009) 41,285&nbsp;km² విస్తీర్ణతను కలిగి ఉంటుంది. ఖండాలుగా పరిగణింపబడే 26 రాష్ట్రాలతో కూడిన స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త గణతంత్ర దేశం. సంయుక్త స్థాయిలో అధికారాలు ఇవ్వడానికి బెర్న్ కేంద్రమైనా దేశ ఆర్థిక కేంద్ర బిందువులు మాత్రం గ్లోబల్ పట్టణము జెనీవా , జ్యూరిక్ ప్రతి వ్యక్తతలసరి ఆదాయ స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి ప్రకారం నామమాత్ర తలసరి ఆదాయం 67,384 డాలర్ల GDPతో స్విట్జర్లాండ్ ప్రపంచము <nowiki/>లోని అత్యంత ధనిక దేశాలు
'''స్విట్జర్లాండ్''' ({{lang-de|[[:wikt:Schweiz|die Schweiz]]}} <ref>స్విస్ జర్మన్ పేరును కొన్ని సార్లు ''ష్విజ్'' లేదా ''ష్విజ్'' గా ఉచ్చరిస్తారు. స్విస్ ఖండాల్లో ఒక ఖండానికి ష్విజ్ అనే పేరు ప్రామాణిక జర్మన్ (, అంతర్జాతీయంగా) పేరు.</ref> అధికారికంగా '''స్విస్ సమాఖ్య''', (లాటిన్ భాషలో కాన్ఫెడెరేషియో హెల్వెటికా, అందుకే అంతర్జాతీయ ప్రామాణీకరణ సంస్థ స్విట్జర్లాండ్ కోసం డేటా కోడ్స్#దేశం స్విట్జర్లాండ్ దేశ కోడ్లు), ఈ దేశం పశ్చిమ యూరోప్‌లోని భూ ఆవృత , పర్వత ప్రాంత దేశం, సుమారు 7.7 లక్షల జనాభాతో (2009) 41,285&nbsp;km² విస్తీర్ణతను కలిగి ఉంటుంది. ఖండాలుగా పరిగణింపబడే 26 రాష్ట్రాలతో కూడిన స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త గణతంత్ర దేశం. సంయుక్త స్థాయిలో అధికారాలు ఇవ్వడానికి బెర్న్ కేంద్రమైనా దేశ ఆర్థిక కేంద్ర బిందువులు మాత్రం గ్లోబల్ పట్టణము జెనీవా , జ్యూరిక్ ప్రతి వ్యక్తతలసరి ఆదాయ స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి ప్రకారం నామమాత్ర తలసరి ఆదాయం 67,384 డాలర్ల GDPతో స్విట్జర్లాండ్ ప్రపంచము లోని అత్యంత ధనిక దేశాలు
ఒకటి.<ref name="imf2" /> అత్యంత ఉన్నత జీవన ప్రమాణాలు కలిగిన నగరాలుగా రెండవ స్థానం , మూడవ స్థానాలను జెనీవా , జ్యూరిచ్ సంపాదించుకున్నాయి.<ref>[http://www.citymayors.com/features/quality_survey.html స్విస్ , జర్మన్ నగరాలు ప్రపంచంలో అత్యున్నత స్థానాన్ని సంపాదించుకున్నాయి]</ref>
ఒకటి.<ref name="imf2" /> అత్యంత ఉన్నత జీవన ప్రమాణాలు కలిగిన నగరాలుగా రెండవ స్థానం , మూడవ స్థానాలను జెనీవా , జ్యూరిచ్ సంపాదించుకున్నాయి.<ref>[http://www.citymayors.com/features/quality_survey.html స్విస్ , జర్మన్ నగరాలు ప్రపంచంలో అత్యున్నత స్థానాన్ని సంపాదించుకున్నాయి]</ref>


స్విట్జర్లాండ్ ఉత్తర సరిహద్దు<nowiki/>ల్లో [[జర్మనీ]], పశ్చిమాన [[ఫ్రాన్స్]], దక్షిణాన [[ఇటలీ]] , తూర్పు దిక్కున [[ఆస్ట్రియా]] , లిక్‌టన్‌స్టేయిన్ ఉన్నాయి.స్విట్జర్లాండ్ తటస్థ వైఖరికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది-1815 నుంచి ప్రపంచ యుద్ధాల్లో పాల్గొనలేదు-, రెడ్ క్రాస్, ప్రపంచ వాణిజ్య సముదాయం (వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్) , జెనీవాలో యునైటెడ్ కార్యాలయం రెండు యూరోపియన్ కార్యాలయాల్లో ఒక కార్యాలయం లాంటి ఎన్నో అంతర్జాతీయ సంస్థలకు ఆతిథ్యం ఇస్తుంది. యూరోపియన్ సమాఖ్యలో సభ్యత్వం లేదు కాని శెంగెన్ ఒప్పందంలో భాగం ఉంది.
స్విట్జర్లాండ్ ఉత్తర సరిహద్దుల్లో [[జర్మనీ]], పశ్చిమాన [[ఫ్రాన్స్]], దక్షిణాన [[ఇటలీ]] , తూర్పు దిక్కున [[ఆస్ట్రియా]] , లిక్‌టన్‌స్టేయిన్ ఉన్నాయి.స్విట్జర్లాండ్ తటస్థ వైఖరికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది-1815 నుంచి ప్రపంచ యుద్ధాల్లో పాల్గొనలేదు-, రెడ్ క్రాస్, ప్రపంచ వాణిజ్య సముదాయం (వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్) , జెనీవాలో యునైటెడ్ కార్యాలయం రెండు యూరోపియన్ కార్యాలయాల్లో ఒక కార్యాలయం లాంటి ఎన్నో అంతర్జాతీయ సంస్థలకు ఆతిథ్యం ఇస్తుంది. యూరోపియన్ సమాఖ్యలో సభ్యత్వం లేదు కాని శెంగెన్ ఒప్పందంలో భాగం ఉంది.


స్విట్జర్లాండ్ బహుభాషా దేశం , [[నాలుగు]] జాతీయ భాషలను కలిగి ఉంది : [[జర్మన్]], ఫ్రెంచ్, ఇటాలియన్ , రోమన్ష్ భాష. స్విట్జర్లాండ్ లాంఛనప్రాయ నామం జర్మనీలో ఇటాలీయన్‌లో , రోమన్ష్‌లోగా ఉంది.స్విట్జర్లాండ్ 1291 ఆగస్టు 1 సంవత్సరంలో స్థాపించబడింది; వార్షికోత్సవం రోజున స్విస్ జాతీయ దినోత్సవం జరుపుకుంటారు.
స్విట్జర్లాండ్ బహుభాషా దేశం , [[నాలుగు]] జాతీయ భాషలను కలిగి ఉంది : [[జర్మన్]], ఫ్రెంచ్, ఇటాలియన్ , రోమన్ష్ భాష. స్విట్జర్లాండ్ లాంఛనప్రాయ నామం జర్మనీలో ఇటాలీయన్‌లో , రోమన్ష్‌లోగా ఉంది.స్విట్జర్లాండ్ 1291 ఆగస్టు 1 సంవత్సరంలో స్థాపించబడింది; వార్షికోత్సవం రోజున స్విస్ జాతీయ దినోత్సవం జరుపుకుంటారు.
పంక్తి 127: పంక్తి 127:
[[దస్త్రం:Acte de Médiation mg 0643.jpg|right|thumb|పురాతన పాలన , గణతంత్రం మధ్య సంధికి నెపోలియన్ మధ్యవర్తిత్వం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు.]]
[[దస్త్రం:Acte de Médiation mg 0643.jpg|right|thumb|పురాతన పాలన , గణతంత్రం మధ్య సంధికి నెపోలియన్ మధ్యవర్తిత్వం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు.]]


1798 సంవత్సరంలో ఫ్రెంచ్ విప్లవం సైన్యాలు స్విట్జర్లాండ్‌ను ఆక్రమించుకొని నూతన సంయుక్త రాజ్యాంగాన్ని అమలు చేశారు.<ref name="Brief" /> ఈ విధానం, ప్రభుత్వం కేంద్రీకృతం చేయడంలో , ఖండాలను నిర్మూలించడంలో ఎంతో ప్రభావం చూపింది , మల్‌‌హౌస్ , వాల్‌టెల్లీన్ లోయలను స్విట్జర్లాండ్‌ నుంచి వేరు చేసింది. హెల్వెటిక్ గణతంత్రం అనబడే కొత్త పరిపాలన హయాం అత్యధిక అసమ్మతి కలిగి ఉండేది. ఈ పాలన విదేశీ చొరబాటుదారుల ద్వారా విధించబడి, శతాబ్దాల సంస్కృతి<nowiki/>ని నాశనం చేసి స్విట్జర్లాండ్‌ను ఫ్రెంచ్ అనుచర దేశంగా తయారు చేసింది. 1798లో జరిగిన నిడ్వాల్డెన్ తిరుగుబాటును అణిచివేసిన ఫ్రెంచ్ సైన్యం దౌర్జన్యానికి , స్థానిక ప్రజల విధి నిర్వహణపై ప్రతిఘటనకు ఇది ఒక ఉదాహరణ.
1798 సంవత్సరంలో ఫ్రెంచ్ విప్లవం సైన్యాలు స్విట్జర్లాండ్‌ను ఆక్రమించుకొని నూతన సంయుక్త రాజ్యాంగాన్ని అమలు చేశారు.<ref name="Brief" /> ఈ విధానం, ప్రభుత్వం కేంద్రీకృతం చేయడంలో , ఖండాలను నిర్మూలించడంలో ఎంతో ప్రభావం చూపింది , మల్‌‌హౌస్ , వాల్‌టెల్లీన్ లోయలను స్విట్జర్లాండ్‌ నుంచి వేరు చేసింది. హెల్వెటిక్ గణతంత్రం అనబడే కొత్త పరిపాలన హయాం అత్యధిక అసమ్మతి కలిగి ఉండేది. ఈ పాలన విదేశీ చొరబాటుదారుల ద్వారా విధించబడి, శతాబ్దాల సంస్కృతిని నాశనం చేసి స్విట్జర్లాండ్‌ను ఫ్రెంచ్ అనుచర దేశంగా తయారు చేసింది. 1798లో జరిగిన నిడ్వాల్డెన్ తిరుగుబాటును అణిచివేసిన ఫ్రెంచ్ సైన్యం దౌర్జన్యానికి , స్థానిక ప్రజల విధి నిర్వహణపై ప్రతిఘటనకు ఇది ఒక ఉదాహరణ.


ఫ్రాన్స్ , శత్రువుల మధ్య యుద్ధం జరిగినప్పుడు రష్యా , హాబ్స్‌బర్గ్ రాచరికం బలగాలు స్విట్జర్లాండ్‌ను ఆక్రమించుకున్నాయి. హెల్వెటిక్ గణతంత్రం అని పిలవబడే ఫ్రెంచ్ సైన్యం తరఫున పోరాడటానికి స్విస్ తిరస్కరించింది. 1803 సంవత్సరంలో ఇరు వైపుల నుండి వచ్చిన ప్రసిద్ధ స్విస్ రాజకీయ నాయకులతో ఫ్రాన్స్‌కు చెందిన నెపోలియన్ I పారిస్ నగరంలో ఒక సమావేశం ఏర్పాటు చేశాడు. ఈ మధ్యవర్తిత్వం పర్యవసానంగా స్విస్ స్వయంప్రతిపత్తి మళ్లీ వచ్చింది , 19 ఖండాల సమాఖ్య ఏర్పాటు అయ్యింది.<ref name="Brief" /> ఖండాల స్వయం పాలనలో కేంద్ర ప్రభుత్వ పాలనా ఆవశ్యకత పట్ల స్విస్ రాజకీయాలకు ఆసక్తి ఉంటుంది.
ఫ్రాన్స్ , శత్రువుల మధ్య యుద్ధం జరిగినప్పుడు రష్యా , హాబ్స్‌బర్గ్ రాచరికం బలగాలు స్విట్జర్లాండ్‌ను ఆక్రమించుకున్నాయి. హెల్వెటిక్ గణతంత్రం అని పిలవబడే ఫ్రెంచ్ సైన్యం తరఫున పోరాడటానికి స్విస్ తిరస్కరించింది. 1803 సంవత్సరంలో ఇరు వైపుల నుండి వచ్చిన ప్రసిద్ధ స్విస్ రాజకీయ నాయకులతో ఫ్రాన్స్‌కు చెందిన నెపోలియన్ I పారిస్ నగరంలో ఒక సమావేశం ఏర్పాటు చేశాడు. ఈ మధ్యవర్తిత్వం పర్యవసానంగా స్విస్ స్వయంప్రతిపత్తి మళ్లీ వచ్చింది , 19 ఖండాల సమాఖ్య ఏర్పాటు అయ్యింది.<ref name="Brief" /> ఖండాల స్వయం పాలనలో కేంద్ర ప్రభుత్వ పాలనా ఆవశ్యకత పట్ల స్విస్ రాజకీయాలకు ఆసక్తి ఉంటుంది.
పంక్తి 162: పంక్తి 162:


[[దస్త్రం:Bundeshaus COA Jura.jpg|thumb|left|జూరా ఖండం యొక్క సింక సంకేతం సంయుక్త సౌధ గోపురంపై చేర్చారు ఈ ఖండం 1978లో కనుగొన్నారు, తరువాత కొంత భూభాగం బెర్న్ ఖండంగా విడిపోయి 1979లో స్విస్ సమాఖ్యతో కలిసింది.]]
[[దస్త్రం:Bundeshaus COA Jura.jpg|thumb|left|జూరా ఖండం యొక్క సింక సంకేతం సంయుక్త సౌధ గోపురంపై చేర్చారు ఈ ఖండం 1978లో కనుగొన్నారు, తరువాత కొంత భూభాగం బెర్న్ ఖండంగా విడిపోయి 1979లో స్విస్ సమాఖ్యతో కలిసింది.]]
1959వ సంవత్సరం స్విస్ ఖండాల్లో, 1971లో సమాఖ్య స్థాయిలో<ref name="Brief" /> , 1990లో ప్రతిఘటన తరువాత చివరి ఖండం అప్పెంజెల్ ఇన్నర్‌హోడెన్‌లో మహిళలకు ఓటు హక్కును కల్పించారు. ఈ సమ్మతి తరువాత మహిళలు రాజకీయ రంగంలో త్వరగా ఎదిగారు, ఏడుగురు సభ్యుల స్విస్ సంయుక్త సమితి సంయుక్త సమితిలో మొట్టమొదటి మహిళా అభ్యర్థిగా ఎలిసబెత్ కోప్|ఎలిసబెత్ కొప్ప్ 1984వ సంవత్సరం నుంచి 1989వ సంవత్సరం వరకు పదవీ బాధ్యతలు చేపట్టారు.<ref name="Brief" /> 1999లో రాష్ట్రపతి పదవి చేపట్టడానికి ముందుగా 1998 సంవత్సరంలో మొట్టమొదటి మహిళా రాష్ట్రపతి<nowiki/>గా రూత్ ద్రేఫస్‌ను ఎన్నుకున్నారు.
1959వ సంవత్సరం స్విస్ ఖండాల్లో, 1971లో సమాఖ్య స్థాయిలో<ref name="Brief" /> , 1990లో ప్రతిఘటన తరువాత చివరి ఖండం అప్పెంజెల్ ఇన్నర్‌హోడెన్‌లో మహిళలకు ఓటు హక్కును కల్పించారు. ఈ సమ్మతి తరువాత మహిళలు రాజకీయ రంగంలో త్వరగా ఎదిగారు, ఏడుగురు సభ్యుల స్విస్ సంయుక్త సమితి సంయుక్త సమితిలో మొట్టమొదటి మహిళా అభ్యర్థిగా ఎలిసబెత్ కోప్|ఎలిసబెత్ కొప్ప్ 1984వ సంవత్సరం నుంచి 1989వ సంవత్సరం వరకు పదవీ బాధ్యతలు చేపట్టారు.<ref name="Brief" /> 1999లో రాష్ట్రపతి పదవి చేపట్టడానికి ముందుగా 1998 సంవత్సరంలో మొట్టమొదటి మహిళా రాష్ట్రపతిగా రూత్ ద్రేఫస్‌ను ఎన్నుకున్నారు.
(ఏడుగురు సభ్యుల అత్యున్నత సమితి ప్రతి సంవత్సరం స్విస్ రాష్ట్రపతిని ఎన్నుకుంటుంది అలాగే రెండు వరుస పర్యాయాలు ఆ పదవిలో ఎవ్వరూ కొనసాగడానికి వీలులేదు).స్విస్ రెండవ మహిళా రాష్ట్రపతిగా 2007 సంవత్సరంలో మిచెలిన్ కామి-రే బాధ్యతలు చేపట్టారు. ఆమె ముఖ్యంగా [[ఫ్రెంచ్]] మాట్లాడే పశ్చిమ ప్రాంతమైన జెనీవా ఖండం నుండి వచ్చింది (జర్మన్‌లో జెంఫ్, ఇటాలియన్‌లో జినెవ్రా).
(ఏడుగురు సభ్యుల అత్యున్నత సమితి ప్రతి సంవత్సరం స్విస్ రాష్ట్రపతిని ఎన్నుకుంటుంది అలాగే రెండు వరుస పర్యాయాలు ఆ పదవిలో ఎవ్వరూ కొనసాగడానికి వీలులేదు).స్విస్ రెండవ మహిళా రాష్ట్రపతిగా 2007 సంవత్సరంలో మిచెలిన్ కామి-రే బాధ్యతలు చేపట్టారు. ఆమె ముఖ్యంగా [[ఫ్రెంచ్]] మాట్లాడే పశ్చిమ ప్రాంతమైన జెనీవా ఖండం నుండి వచ్చింది (జర్మన్‌లో జెంఫ్, ఇటాలియన్‌లో జినెవ్రా).
ఆమె ప్రస్తుతం ఆర్గా ఖండం నుండి వచ్చిన డోరిస్ లూతర్డ్ , గ్రాబండెన్ ఖండం నుండి వచ్చిన ఈవ్‌లైన్ విడ్మార్-శ్లంఫ్తో కలిసి ఏడుగురు సభ్యుల సమితిలో సభ్యురాలుగా ఉంది.
ఆమె ప్రస్తుతం ఆర్గా ఖండం నుండి వచ్చిన డోరిస్ లూతర్డ్ , గ్రాబండెన్ ఖండం నుండి వచ్చిన ఈవ్‌లైన్ విడ్మార్-శ్లంఫ్తో కలిసి ఏడుగురు సభ్యుల సమితిలో సభ్యురాలుగా ఉంది.
పంక్తి 178: పంక్తి 178:
[[దస్త్రం:Swiss parlement house South 001.jpg|thumb|left|బెర్న్ లో ఉన్న సంయుక్త సౌధం ఒక భవనం పేరు ఇందులో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త శాసనసభ (సంయుక్త పార్లమెంటు) , స్విస్ సంయుక్త సమితి (ఎగ్జిక్యూటివ్) ఉంటాయి.]]
[[దస్త్రం:Swiss parlement house South 001.jpg|thumb|left|బెర్న్ లో ఉన్న సంయుక్త సౌధం ఒక భవనం పేరు ఇందులో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త శాసనసభ (సంయుక్త పార్లమెంటు) , స్విస్ సంయుక్త సమితి (ఎగ్జిక్యూటివ్) ఉంటాయి.]]


స్విస్ పార్లమెంటులో రెండు సభలు ఉంటాయి: ఖండం<nowiki/>లో నిర్ణయించబడిన వ్యవస్థ ద్వారా ఎన్నికైన 46 ప్రతినిధులున్న స్విస్ రాష్ట్రాల సమితి (ప్రతి ఖండం నుంచి ఇద్దరు ప్రతినిధులు, సగ ఖండం నుంచి ఒక్కొక్కరు చొప్పున) , ప్రతి ఖండంలోని జనాభాను బట్టి సమాన ప్రాతినిధ్యం ఎన్నికైన 200 మంది ప్రతినిధులున్న స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ సమితి రెండు సభలలోని అభ్యర్థులు 4 సంవత్సరాలపాటు పదవిలో కొనసాగుతారు. రెండు సభలు ఉమ్మడి సమావేశాల్లో ఉన్నప్పుడు వాటిని స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త శాసనసభగా పిలుస్తారు.అభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా ప్రజలు పార్లమెంటు జారీ చేసిన ఏ చట్టాన్నైనా సవాలు చేయవచ్చు , చొరవ ద్వారా సంయుక్త రాజ్యాంగంలో సవరణలు ప్రవేశపెట్టవచ్చు అందుకే స్విట్జర్లాండ్ ఒక ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంగా పెర్కొనబడుతుంది.<ref name="Politics" />
స్విస్ పార్లమెంటులో రెండు సభలు ఉంటాయి: ఖండంలో నిర్ణయించబడిన వ్యవస్థ ద్వారా ఎన్నికైన 46 ప్రతినిధులున్న స్విస్ రాష్ట్రాల సమితి (ప్రతి ఖండం నుంచి ఇద్దరు ప్రతినిధులు, సగ ఖండం నుంచి ఒక్కొక్కరు చొప్పున) , ప్రతి ఖండంలోని జనాభాను బట్టి సమాన ప్రాతినిధ్యం ఎన్నికైన 200 మంది ప్రతినిధులున్న స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ సమితి రెండు సభలలోని అభ్యర్థులు 4 సంవత్సరాలపాటు పదవిలో కొనసాగుతారు. రెండు సభలు ఉమ్మడి సమావేశాల్లో ఉన్నప్పుడు వాటిని స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త శాసనసభగా పిలుస్తారు.అభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా ప్రజలు పార్లమెంటు జారీ చేసిన ఏ చట్టాన్నైనా సవాలు చేయవచ్చు , చొరవ ద్వారా సంయుక్త రాజ్యాంగంలో సవరణలు ప్రవేశపెట్టవచ్చు అందుకే స్విట్జర్లాండ్ ఒక ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంగా పెర్కొనబడుతుంది.<ref name="Politics" />


స్విస్ సంయుక్త సమితిలో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త పరిపాలన నిర్దేశించే సంయుక్త ప్రభుత్వం ఉంటుంది , సమూహ దేశ అధినేత దేశాధిపతిగా ఉంటుంది. సంయుక్త శాసనసభ ద్వారా ఎన్నికైన సమాన హక్కులు గల ఏడుగురు సభ్యులు ఉండే సమితి పై విచారణను సరిచూసేదే సంయుక్త సమితి. స్విస్ సమాఖ్య అధ్యక్షుడుని ఏడుగురు సభ్యుల శాసనసభ ఒక సంవత్సర పదవీ కాలం కోసం ఎన్నుకుంటుంది; రాష్ట్రపతి ప్రభుత్వాన్ని పాలించి ప్రాతినిధ్య బాధ్యతలు చేపడతాడు. రాష్ట్రపతి ''సమమైన వారి మధ్య మొదటి''గా ఉంటాడు , పరిపాలనా యంత్రాంగం లోపల ఆ శాఖ అధిపతి<nowiki/>గా ఉంటాడు కానీ అదనపు అధికారాలు ఉండవు.<ref name="Politics" />
స్విస్ సంయుక్త సమితిలో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త పరిపాలన నిర్దేశించే సంయుక్త ప్రభుత్వం ఉంటుంది , సమూహ దేశ అధినేత దేశాధిపతిగా ఉంటుంది. సంయుక్త శాసనసభ ద్వారా ఎన్నికైన సమాన హక్కులు గల ఏడుగురు సభ్యులు ఉండే సమితి పై విచారణను సరిచూసేదే సంయుక్త సమితి. స్విస్ సమాఖ్య అధ్యక్షుడుని ఏడుగురు సభ్యుల శాసనసభ ఒక సంవత్సర పదవీ కాలం కోసం ఎన్నుకుంటుంది; రాష్ట్రపతి ప్రభుత్వాన్ని పాలించి ప్రాతినిధ్య బాధ్యతలు చేపడతాడు. రాష్ట్రపతి ''సమమైన వారి మధ్య మొదటి''గా ఉంటాడు , పరిపాలనా యంత్రాంగం లోపల ఆ శాఖ అధిపతిగా ఉంటాడు కానీ అదనపు అధికారాలు ఉండవు.<ref name="Politics" />


1959వ సంవత్సరం నుంచి స్విస్ ప్రభుత్వం నాలుగు ప్రధాన పార్టీల ఐకమత్యం<nowiki/>తో నడుస్తుంది, ఏ పార్టీ ఎన్ని సీట్లు గెలుచుకుంటుందో అనే విషయంపై సంయుక్త పార్లమెంటులో వాటి ప్రాతినిధ్యం నిర్ణయించబడుతుంది.
1959వ సంవత్సరం నుంచి స్విస్ ప్రభుత్వం నాలుగు ప్రధాన పార్టీల ఐకమత్యంతో నడుస్తుంది, ఏ పార్టీ ఎన్ని సీట్లు గెలుచుకుంటుందో అనే విషయంపై సంయుక్త పార్లమెంటులో వాటి ప్రాతినిధ్యం నిర్ణయించబడుతుంది.
ఒక మంచి విభజన 2 CVP/PDC, 2 SPS/PSS, 2 FDP/PRD and 1 SVP/UDC 1959 నుంచి 2003 వరకు నిలబడిన దీన్ని " మాయా ఉపమానం " పరిగణిస్తారు.
ఒక మంచి విభజన 2 CVP/PDC, 2 SPS/PSS, 2 FDP/PRD and 1 SVP/UDC 1959 నుంచి 2003 వరకు నిలబడిన దీన్ని " మాయా ఉపమానం " పరిగణిస్తారు.
2007 సంయుక్త సమితి ఎన్నికల్లో సంయుక్త సమితిలోని ఏడు సీట్లను ఈ విధంగా విభజిస్తారు:
2007 సంయుక్త సమితి ఎన్నికల్లో సంయుక్త సమితిలోని ఏడు సీట్లను ఈ విధంగా విభజిస్తారు:
పంక్తి 278: పంక్తి 278:
స్విట్జర్లాండ్ భూ ఆవృత దేశం కనుక నౌకా దళం లేదు అయినప్పటికీ పక్క దేశాలను తాకే సరస్సుల గస్తీకి సాయుధ నౌకా బలగాలను ఉపయోగిస్తారు. [[వాటికన్]] స్విస్ గార్డ్స్ మినహా విదేశీ సైన్యంలో పని చేయడం స్విస్ పౌరులకు నిషేధం.
స్విట్జర్లాండ్ భూ ఆవృత దేశం కనుక నౌకా దళం లేదు అయినప్పటికీ పక్క దేశాలను తాకే సరస్సుల గస్తీకి సాయుధ నౌకా బలగాలను ఉపయోగిస్తారు. [[వాటికన్]] స్విస్ గార్డ్స్ మినహా విదేశీ సైన్యంలో పని చేయడం స్విస్ పౌరులకు నిషేధం.


స్విస్ మిలటరీ వ్యవస్థ నిబంధనల ప్రకారం సైనికులు సొంత ఆయుధాలతో పాటు తమ సొంత సామాన్లు ఇంటి వద్ద పెట్టుకోవచ్చు. ఈ విధానం వివాదాస్పదంగా , అపాయకరంగా ఉంటుందని కొన్ని సంస్థల , రాజకీయ పార్టీల అభిప్రాయం.<ref>[http://www.schutz-vor-waffengewalt.ch/ ఈ విధానాన్ని విసర్జించడానికి సెప్టెంబర్ 4 వ తేది 2007 సంవత్సరమున ఉపక్రమించారు. , దానికి సైనిక రహిత స్విట్జర్లాండ్‌ కోసం ఒక సమూహం (జి.ఎస్.ఒ..ఎ.) గ్రీన్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ , సోషల్ డెమోక్రాటిక్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ , [http://www.schutz-vor-waffengewalt.ch/organisationen.html ఇక్కడ] చేర్చబడిన ఇతర సంస్థల నుంచి మద్దతు లభించింది.</ref> బలవంత సైనిక నియామకాలు ప్రకారము స్విస్ పురుషులు , మహిళ<nowiki/>లు స్వచ్ఛందంగా సేవ చేయవచ్చు. సాధారణంగా వారు 19 సంవత్సరాల వయసులో ఉన్నప్పుడు సైన్యంలో చేరడానికి ఉత్తర్వు అందుతుంది. సుమారు సగానికి పైగా యువ స్విస్ పౌరులు సైనిక సేవకు అర్హులుగా గుర్తింపబడుతారు, అనర్హులకు ప్రత్యామ్నాయ సేవ ఉంటుంది.<ref>{{cite web |url=http://www.nzz.ch/nachrichten/schweiz/zwei_drittel_der_rekruten_diensttauglich_1.687233.html |title=Zwei Drittel der Rekruten diensttauglich (Schweiz, NZZ Online) |format= |work= |accessdate=23 February 2009}}</ref> వార్షికంగా 18 నుంచి 21 వారాల పాటు సుమారు 20,000 మందికి సైనిక శిబిరంలో శిక్షణ ఇస్తారు. 2003వ సంవత్సరంలో ప్రజాభిప్రాయ ఓటు ద్వారా "ఆర్మీ 95" విధానికి ప్రత్యామ్నాయంగా 4,00,000 నుండి 2,00,000 వరకు తగ్గిస్తూ "ఆర్మీ XXI" విధానం అమలులోకి వచ్చింది. వీరిలో 1,20,000 పనిచేస్తూ ఉంటారు మిగతా 80,000 మంది రిజర్వులో ఉంటారు.<ref>[http://www.vbs.admin.ch/internet/vbs/de/home/documentation/armeezahlen/eff.html Armeezahlen www.vbs.admin.ch] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090909112719/http://www.vbs.admin.ch/internet/vbs/de/home/documentation/armeezahlen/eff.html |date=2009-09-09 }} (German)</ref>
స్విస్ మిలటరీ వ్యవస్థ నిబంధనల ప్రకారం సైనికులు సొంత ఆయుధాలతో పాటు తమ సొంత సామాన్లు ఇంటి వద్ద పెట్టుకోవచ్చు. ఈ విధానం వివాదాస్పదంగా , అపాయకరంగా ఉంటుందని కొన్ని సంస్థల , రాజకీయ పార్టీల అభిప్రాయం.<ref>[http://www.schutz-vor-waffengewalt.ch/ ఈ విధానాన్ని విసర్జించడానికి సెప్టెంబర్ 4 వ తేది 2007 సంవత్సరమున ఉపక్రమించారు. , దానికి సైనిక రహిత స్విట్జర్లాండ్‌ కోసం ఒక సమూహం (జి.ఎస్.ఒ..ఎ.) గ్రీన్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ , సోషల్ డెమోక్రాటిక్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ , [http://www.schutz-vor-waffengewalt.ch/organisationen.html ఇక్కడ] చేర్చబడిన ఇతర సంస్థల నుంచి మద్దతు లభించింది.</ref> బలవంత సైనిక నియామకాలు ప్రకారము స్విస్ పురుషులు , మహిళలు స్వచ్ఛందంగా సేవ చేయవచ్చు. సాధారణంగా వారు 19 సంవత్సరాల వయసులో ఉన్నప్పుడు సైన్యంలో చేరడానికి ఉత్తర్వు అందుతుంది. సుమారు సగానికి పైగా యువ స్విస్ పౌరులు సైనిక సేవకు అర్హులుగా గుర్తింపబడుతారు, అనర్హులకు ప్రత్యామ్నాయ సేవ ఉంటుంది.<ref>{{cite web |url=http://www.nzz.ch/nachrichten/schweiz/zwei_drittel_der_rekruten_diensttauglich_1.687233.html |title=Zwei Drittel der Rekruten diensttauglich (Schweiz, NZZ Online) |format= |work= |accessdate=23 February 2009}}</ref> వార్షికంగా 18 నుంచి 21 వారాల పాటు సుమారు 20,000 మందికి సైనిక శిబిరంలో శిక్షణ ఇస్తారు. 2003వ సంవత్సరంలో ప్రజాభిప్రాయ ఓటు ద్వారా "ఆర్మీ 95" విధానికి ప్రత్యామ్నాయంగా 4,00,000 నుండి 2,00,000 వరకు తగ్గిస్తూ "ఆర్మీ XXI" విధానం అమలులోకి వచ్చింది. వీరిలో 1,20,000 పనిచేస్తూ ఉంటారు మిగతా 80,000 మంది రిజర్వులో ఉంటారు.<ref>[http://www.vbs.admin.ch/internet/vbs/de/home/documentation/armeezahlen/eff.html Armeezahlen www.vbs.admin.ch] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090909112719/http://www.vbs.admin.ch/internet/vbs/de/home/documentation/armeezahlen/eff.html |date=2009-09-09 }} (German)</ref>


[[File:SKdt-Fahrzeug - Schweizer Armee - Steel Parade 2006.jpg|thumb|ఒక సైన్య కవాతులో MOWAG ఈగల్ సాయుధ వాహనాలు
[[File:SKdt-Fahrzeug - Schweizer Armee - Steel Parade 2006.jpg|thumb|ఒక సైన్య కవాతులో MOWAG ఈగల్ సాయుధ వాహనాలు
పంక్తి 284: పంక్తి 284:
మొత్తంగా మూడు సార్లు, సాధారణ బలగాలు, స్విట్జర్లాండ్ సమగ్రతను , తటస్థ వైఖరిని కాపాడాయని ప్రకటించారు. మొదటిసారి 1870-71 ఫ్రాన్స్-పర్షియా యుద్ధం జరిగినప్పుడు. రెండవసారి ఆగస్టు 1914వ సంవత్సరం మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సంభవించినప్పుడు. మూడోసారి సెప్టెంబరు 1939వ సంవత్సరంలో పోలాండ్‌పై జర్మనీ దాడి జరిగినప్పుడు; హెన్రి గుసాన్ జనరల్-ఇన్-చీఫ్‌గా ఎన్నుకోబడ్డాడు.
మొత్తంగా మూడు సార్లు, సాధారణ బలగాలు, స్విట్జర్లాండ్ సమగ్రతను , తటస్థ వైఖరిని కాపాడాయని ప్రకటించారు. మొదటిసారి 1870-71 ఫ్రాన్స్-పర్షియా యుద్ధం జరిగినప్పుడు. రెండవసారి ఆగస్టు 1914వ సంవత్సరం మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సంభవించినప్పుడు. మూడోసారి సెప్టెంబరు 1939వ సంవత్సరంలో పోలాండ్‌పై జర్మనీ దాడి జరిగినప్పుడు; హెన్రి గుసాన్ జనరల్-ఇన్-చీఫ్‌గా ఎన్నుకోబడ్డాడు.


తటస్థ వఖరి వలన ప్రపంచము <nowiki/>లో కొన్ని ప్రదేశాల్లో శాంతి నెలకొల్పేందుకు తప్ప స్విస్ సైన్యం విదేశాలలో జరిగే సైనిక పోరాటాలలో పాలుపంచుకోదు. 2000వ సంవత్సరం నుంచి సైనిక శాఖ శాటిలైట్ కమ్యూనికేషన్స్‌ను పర్యవేక్షించే గూఢాచార సమాచార సేకరణ వ్యవస్థ ఓనిక్స్‌ని కూడా నడిపిస్తుంది.
తటస్థ వఖరి వలన ప్రపంచము లో కొన్ని ప్రదేశాల్లో శాంతి నెలకొల్పేందుకు తప్ప స్విస్ సైన్యం విదేశాలలో జరిగే సైనిక పోరాటాలలో పాలుపంచుకోదు. 2000వ సంవత్సరం నుంచి సైనిక శాఖ శాటిలైట్ కమ్యూనికేషన్స్‌ను పర్యవేక్షించే గూఢాచార సమాచార సేకరణ వ్యవస్థ ఓనిక్స్‌ని కూడా నడిపిస్తుంది.


ప్రచ్ఛన్నయుద్ధం తరువాత మిలటరీ క్రియాశీలతను నిలిపివేయడానికి లేదా సైనిక బలగాలను నిర్మూలించడానికి చాలా ప్రయత్నాలు జరిగాయి. (సైన్యం లేని స్విట్జర్లాండ్ కోసం ఏర్పాటైన సమూహం చూడండి). 1989 నవంబరు 26వ సంవత్సరంలో గుర్తింపదగిన అభిప్రాయ సేకరణ చేపట్టారు, అది ఓటమి పాలైనా ఇలాంటి మార్పును కోరిన ప్రజల శాతం పెరిగింది.<ref>''L'évolution de la politique de sécurité de la Suisse'' ("స్విస్ బద్రతా విధానాల అవతరణ") బై మన్‌ఫ్రెడ్ రోష్ [http://www.nato.int/docu/revue/1993/9306-05.htm http://www.nato.int/docu/revue/1993/9306-05.htm]</ref> 9/11 దాడుల తరువాత చేపట్టిన అభిప్రాయ సేకరణలో సుమారు 77 శాతం ఓటర్లు ఈ విధానాన్ని తిరస్కరించారు.
ప్రచ్ఛన్నయుద్ధం తరువాత మిలటరీ క్రియాశీలతను నిలిపివేయడానికి లేదా సైనిక బలగాలను నిర్మూలించడానికి చాలా ప్రయత్నాలు జరిగాయి. (సైన్యం లేని స్విట్జర్లాండ్ కోసం ఏర్పాటైన సమూహం చూడండి). 1989 నవంబరు 26వ సంవత్సరంలో గుర్తింపదగిన అభిప్రాయ సేకరణ చేపట్టారు, అది ఓటమి పాలైనా ఇలాంటి మార్పును కోరిన ప్రజల శాతం పెరిగింది.<ref>''L'évolution de la politique de sécurité de la Suisse'' ("స్విస్ బద్రతా విధానాల అవతరణ") బై మన్‌ఫ్రెడ్ రోష్ [http://www.nato.int/docu/revue/1993/9306-05.htm http://www.nato.int/docu/revue/1993/9306-05.htm]</ref> 9/11 దాడుల తరువాత చేపట్టిన అభిప్రాయ సేకరణలో సుమారు 77 శాతం ఓటర్లు ఈ విధానాన్ని తిరస్కరించారు.
పంక్తి 309: పంక్తి 309:


స్విట్జర్లాండ్ మౌలికంగా మూడు నైసర్గిక స్వరూప ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది: అవి దక్షిణంగా
స్విట్జర్లాండ్ మౌలికంగా మూడు నైసర్గిక స్వరూప ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది: అవి దక్షిణంగా
స్విస్ పర్వతాలు, స్విస్ పీఠ భూమి లేదా మధ్య భాగం , ఉత్తరాన జూరా పర్వతాలు.<ref name="Geo" /> ఈ పర్వతాలు దేశంలో 60 శాతం ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించి ఎత్తయిన శిఖరాలుగా దేశపు దక్షిణ మధ్య భాగం వరకు విస్తరించాయి, ఈ పర్వతాలలో డ్యూ‌ఫోర్స్‌పిట్జ్ 4,634 మీటర్లు (15,203) అత్యంత ఎత్తయిన శిఖరం<nowiki/>గా ఉంది,<ref name="Geo" /> ఇంకా జలపాతాలు , హిమనీ నది మంచు ప్రవాహాలతో లెక్క లేనన్ని లోయలు కనుగొనబడ్డాయి. రైన్, రైన్ నది, ఇన్ నది, ఆరి, టిసినో నది మొదలైన పెద్ద నదుల నుంచి వచ్చే నీటి ప్రవాహాలు చివరిగా స్విస్ యొక్క అతి పెద్ద సరస్సులైన జెనివా సరస్సు (లాక్ లేమాన్), జ్యూరిక్ సరస్సు, న్యుచటల్ సరస్సు , కాన్‌స్టేన్స్ సరస్సులలోకి ప్రవహిస్తాయి.<ref name="Geo" />
స్విస్ పర్వతాలు, స్విస్ పీఠ భూమి లేదా మధ్య భాగం , ఉత్తరాన జూరా పర్వతాలు.<ref name="Geo" /> ఈ పర్వతాలు దేశంలో 60 శాతం ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించి ఎత్తయిన శిఖరాలుగా దేశపు దక్షిణ మధ్య భాగం వరకు విస్తరించాయి, ఈ పర్వతాలలో డ్యూ‌ఫోర్స్‌పిట్జ్ 4,634 మీటర్లు (15,203) అత్యంత ఎత్తయిన శిఖరంగా ఉంది,<ref name="Geo" /> ఇంకా జలపాతాలు , హిమనీ నది మంచు ప్రవాహాలతో లెక్క లేనన్ని లోయలు కనుగొనబడ్డాయి. రైన్, రైన్ నది, ఇన్ నది, ఆరి, టిసినో నది మొదలైన పెద్ద నదుల నుంచి వచ్చే నీటి ప్రవాహాలు చివరిగా స్విస్ యొక్క అతి పెద్ద సరస్సులైన జెనివా సరస్సు (లాక్ లేమాన్), జ్యూరిక్ సరస్సు, న్యుచటల్ సరస్సు , కాన్‌స్టేన్స్ సరస్సులలోకి ప్రవహిస్తాయి.<ref name="Geo" />


{{Multiple image
{{Multiple image
పంక్తి 331: పంక్తి 331:
జెనివా సరస్సుకు రైన్ నది ముఖ్యమైన ఉపనదిగా ఉంది.
జెనివా సరస్సుకు రైన్ నది ముఖ్యమైన ఉపనదిగా ఉంది.


స్విస్ వాతావరణం సాధారణంగా సమ శీతోష్ణ వాతావరణంగా ఉంటుంది,<ref name="Climate">[http://www.about.ch/geography/climate/index.html క్లైమేట్ ఇన్ స్విట్జర్లాండ్] about.ch, Retrived on 2009-06-23</ref> కాని పర్వత ఉపరితలం మీద ఉండే హిమవంతమైన పరిస్థితులకు , స్విట్జర్లాండ్ దక్షిణ ప్రాంతంలో ఉండే మధ్యధరా వాతావరణం మధ్య చాలా ఎక్కువ తేడా ఉంటుంది. వేసవి కాలాలు వెచ్చగా ఉంటూ నియమిత కాలక్రమంలో వర్షం పడి తేమగా ఉంటాయి, ఈ కాలాలు పచ్చిక పొలాలకు , పశువుల మేత<nowiki/>కు అనువుగా ఉంటాయి. పర్వత ప్రాంతాలలో శీతాకాలాలు సూర్యరశ్మితో , మంచుతో ఉంటాయి, అదేసమయంలో దిగువ ప్రాంతాలు ఎక్కువ మేఘాలతో , పొగమంచుతో ఉంటాయి. పర్వత ప్రాంత పొడి గాలిగా సంబోధించే వాతావరణ సంబంధ దృగ్విషయం,<ref name="Climate" /> సంవత్సరంలో అన్ని కాలాలలో , శీతాకాలంలో సైతం ఉంటుంది, మధ్యధరా ప్రాంతపు వెచ్చని గాలి ఇటలీ నుంచి పర్వతాలను దాటుతుంది. వాలాయిస్ దక్షిణ లోయలు పొడి పరిస్థితులతో గోచరిస్తాయి,<ref name="Climate" /> విలువైన
స్విస్ వాతావరణం సాధారణంగా సమ శీతోష్ణ వాతావరణంగా ఉంటుంది,<ref name="Climate">[http://www.about.ch/geography/climate/index.html క్లైమేట్ ఇన్ స్విట్జర్లాండ్] about.ch, Retrived on 2009-06-23</ref> కాని పర్వత ఉపరితలం మీద ఉండే హిమవంతమైన పరిస్థితులకు , స్విట్జర్లాండ్ దక్షిణ ప్రాంతంలో ఉండే మధ్యధరా వాతావరణం మధ్య చాలా ఎక్కువ తేడా ఉంటుంది. వేసవి కాలాలు వెచ్చగా ఉంటూ నియమిత కాలక్రమంలో వర్షం పడి తేమగా ఉంటాయి, ఈ కాలాలు పచ్చిక పొలాలకు , పశువుల మేతకు అనువుగా ఉంటాయి. పర్వత ప్రాంతాలలో శీతాకాలాలు సూర్యరశ్మితో , మంచుతో ఉంటాయి, అదేసమయంలో దిగువ ప్రాంతాలు ఎక్కువ మేఘాలతో , పొగమంచుతో ఉంటాయి. పర్వత ప్రాంత పొడి గాలిగా సంబోధించే వాతావరణ సంబంధ దృగ్విషయం,<ref name="Climate" /> సంవత్సరంలో అన్ని కాలాలలో , శీతాకాలంలో సైతం ఉంటుంది, మధ్యధరా ప్రాంతపు వెచ్చని గాలి ఇటలీ నుంచి పర్వతాలను దాటుతుంది. వాలాయిస్ దక్షిణ లోయలు పొడి పరిస్థితులతో గోచరిస్తాయి,<ref name="Climate" /> విలువైన
కుంకుమ పుష్పం ఇక్కడ కోతకు వస్తుంది , సారా తయారు చేసే ద్రాక్ష ఇక్కడ పెరుగుతుంది, శీతాకాలంలో విస్తారమైన మంచు ఉన్నప్పటికీ గ్రా‌బండెన్ వాతావరణం<ref name="Climate" /> పొడిగా మారి కొద్దిగా చల్లగా ఉంటుంది, సూర్యరశ్మి ఎక్కువగా ఉన్నప్పటికీ పెద్ద వర్షాలు సకాలంలో కురియటంతో అతి తడి పరిస్థితులు ఎగువ పర్వతాలలో , టిసినో ఖండం‌లో గోచరిస్తాయి.<ref name="Climate" /> స్విట్జర్లాండ్ యొక్క పశ్చిమ ప్రాంతం కన్నా తూర్పు ప్రాంతం ఎక్కువ శీతలంగా ఉంటుంది, అదే సమయంలో పర్వతాల పైన, సంవత్సరంలో ఎప్పుడైనా సరే శీతలస్థితులు అనుభవంలోకి వస్తాయి. ప్రాంతీయ పరిస్థితులు , ఋతువుల చిన్న వ్యత్యాసలతో సంవత్సరమంతా ఇక్కడ అవపాతనం వ్యాపిస్తుంటుంది శరదృతువు అత్యంత పొడిగా ఉంటుంది, అయితే స్విట్జర్లాండ్ వాతావరణ భూమికలు ఒక సంవత్సరం నుంచి మరొక సంవత్సరానికి చాలా వ్యత్యాసం ఉండి అంచనా వేయటం చాలా కష్టంగా ఉంటుంది.
కుంకుమ పుష్పం ఇక్కడ కోతకు వస్తుంది , సారా తయారు చేసే ద్రాక్ష ఇక్కడ పెరుగుతుంది, శీతాకాలంలో విస్తారమైన మంచు ఉన్నప్పటికీ గ్రా‌బండెన్ వాతావరణం<ref name="Climate" /> పొడిగా మారి కొద్దిగా చల్లగా ఉంటుంది, సూర్యరశ్మి ఎక్కువగా ఉన్నప్పటికీ పెద్ద వర్షాలు సకాలంలో కురియటంతో అతి తడి పరిస్థితులు ఎగువ పర్వతాలలో , టిసినో ఖండం‌లో గోచరిస్తాయి.<ref name="Climate" /> స్విట్జర్లాండ్ యొక్క పశ్చిమ ప్రాంతం కన్నా తూర్పు ప్రాంతం ఎక్కువ శీతలంగా ఉంటుంది, అదే సమయంలో పర్వతాల పైన, సంవత్సరంలో ఎప్పుడైనా సరే శీతలస్థితులు అనుభవంలోకి వస్తాయి. ప్రాంతీయ పరిస్థితులు , ఋతువుల చిన్న వ్యత్యాసలతో సంవత్సరమంతా ఇక్కడ అవపాతనం వ్యాపిస్తుంటుంది శరదృతువు అత్యంత పొడిగా ఉంటుంది, అయితే స్విట్జర్లాండ్ వాతావరణ భూమికలు ఒక సంవత్సరం నుంచి మరొక సంవత్సరానికి చాలా వ్యత్యాసం ఉండి అంచనా వేయటం చాలా కష్టంగా ఉంటుంది.


పంక్తి 363: పంక్తి 363:
[[File:Swiss scientists.jpg|thumb|160px|కొంతమంది స్విస్ శాస్త్రవేత్తలు వారి రంగాలలో కీలక పాత్ర పోషించారు: లియోనార్డ్ యోలెర్ (గణితం) లూయీస్ అగాసిజ్ (హిమ శాస్త్రం) ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ (భౌతిక శాస్త్రం) అగస్టి పికార్డ్ (వైమానిక శాస్త్రం)]]
[[File:Swiss scientists.jpg|thumb|160px|కొంతమంది స్విస్ శాస్త్రవేత్తలు వారి రంగాలలో కీలక పాత్ర పోషించారు: లియోనార్డ్ యోలెర్ (గణితం) లూయీస్ అగాసిజ్ (హిమ శాస్త్రం) ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ (భౌతిక శాస్త్రం) అగస్టి పికార్డ్ (వైమానిక శాస్త్రం)]]


స్విట్జర్లాండ్‌లో విద్య చాలా వైవిధ్యమైనది ఎందుకంటే స్విట్జర్లాండ్‌ రాజ్యాంగం, ప్స్విట్జర్లాండ్‌ యొక్క ఖండం పాఠశాల వ్యవస్థకు అధికారాన్ని ఇచ్చింది.<ref name="Education">[http://www.swissworld.org/en/education/general_overview/the_swiss_education_system/ స్విస్ విద్యా వ్యవస్థ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090531025700/http://www.swissworld.org/en/education/general_overview/the_swiss_education_system |date=2009-05-31 }} swissworld.org, Retrieved on 2009-06-23</ref> స్వకీయ అంతర్జాతీయ పాఠశాలలతో పాటు చాలా ప్రభుత్వ , స్వకీయ పాఠశాల<nowiki/>లు ఉన్నాయి. అన్ని ఖండాలలో ప్రాథమిక పాఠశాలలో ప్రవేశానికి కనీస వయస్సు ఆరు సంవత్సరాలుగా ఉంది.<ref name="Education" /> నాలుగు లేదా ఐదు తరగతుల వరకు ఉండే అంశం పాఠశాలలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. సంప్రదాయంగా పాఠశాలలో ప్రథమ విదేశీ భాషగా ఏదో ఒక ఇతర జాతీయ భాష ఉండేది, అయితే ఇటీవలే (2000) కొన్ని ఖండాలలో ఆంగ్ల భాష పరిచయం చేయబడింది.<ref name="Education" /> ప్రాథమిక విద్య చివరిలో (లేదా ఉన్నత పాఠశాల ప్రారంభంలో) విద్యార్థుల సామర్థ్యం ఆధారంగా వివిధ వర్గాలుగా (తరచుగా మూడు వర్గాలుగా) విభజించబడతారు. అత్యంత వేగవంతంగా అభ్యాసం చేయగల విద్యార్థులు తదుపరి విద్యలు , పరిపక్వత కోసం అభివృద్ధి చెందిన శిక్షణా బోధన పొందుతారు.<ref name="Education" /> అదే సమయంలో నెమ్మదిగా గ్రహించే విద్యార్థులు వారి కోసం ప్రత్యేకంగా అవలంబించబడిన విద్యను అభ్యసిస్తారు.
స్విట్జర్లాండ్‌లో విద్య చాలా వైవిధ్యమైనది ఎందుకంటే స్విట్జర్లాండ్‌ రాజ్యాంగం, ప్స్విట్జర్లాండ్‌ యొక్క ఖండం పాఠశాల వ్యవస్థకు అధికారాన్ని ఇచ్చింది.<ref name="Education">[http://www.swissworld.org/en/education/general_overview/the_swiss_education_system/ స్విస్ విద్యా వ్యవస్థ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090531025700/http://www.swissworld.org/en/education/general_overview/the_swiss_education_system |date=2009-05-31 }} swissworld.org, Retrieved on 2009-06-23</ref> స్వకీయ అంతర్జాతీయ పాఠశాలలతో పాటు చాలా ప్రభుత్వ , స్వకీయ పాఠశాలలు ఉన్నాయి. అన్ని ఖండాలలో ప్రాథమిక పాఠశాలలో ప్రవేశానికి కనీస వయస్సు ఆరు సంవత్సరాలుగా ఉంది.<ref name="Education" /> నాలుగు లేదా ఐదు తరగతుల వరకు ఉండే అంశం పాఠశాలలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. సంప్రదాయంగా పాఠశాలలో ప్రథమ విదేశీ భాషగా ఏదో ఒక ఇతర జాతీయ భాష ఉండేది, అయితే ఇటీవలే (2000) కొన్ని ఖండాలలో ఆంగ్ల భాష పరిచయం చేయబడింది.<ref name="Education" /> ప్రాథమిక విద్య చివరిలో (లేదా ఉన్నత పాఠశాల ప్రారంభంలో) విద్యార్థుల సామర్థ్యం ఆధారంగా వివిధ వర్గాలుగా (తరచుగా మూడు వర్గాలుగా) విభజించబడతారు. అత్యంత వేగవంతంగా అభ్యాసం చేయగల విద్యార్థులు తదుపరి విద్యలు , పరిపక్వత కోసం అభివృద్ధి చెందిన శిక్షణా బోధన పొందుతారు.<ref name="Education" /> అదే సమయంలో నెమ్మదిగా గ్రహించే విద్యార్థులు వారి కోసం ప్రత్యేకంగా అవలంబించబడిన విద్యను అభ్యసిస్తారు.


[[File:ETHZ.JPG|thumb|left|ETH జ్యూరిచ్ యొక్క "జెన్‌ట్రమ్" ప్రాంగణం, స్విట్జర్లాండ్‌లో అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మక [150]
[[File:ETHZ.JPG|thumb|left|ETH జ్యూరిచ్ యొక్క "జెన్‌ట్రమ్" ప్రాంగణం, స్విట్జర్లాండ్‌లో అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మక [150]
పంక్తి 441: పంక్తి 441:
[[File:Sprachen CH 2000 EN.svg|thumb|250px|స్విట్జర్లాండ్‌లో అధికార భాష :]]
[[File:Sprachen CH 2000 EN.svg|thumb|250px|స్విట్జర్లాండ్‌లో అధికార భాష :]]


స్విట్జర్లాండ్ అనేక పెద్ద యూరోప్ సంస్కృతులకు కూడలి<nowiki/>గా ఉండటం వల్ల వాటి ప్రభావం దేశం భాషలు , సంస్కృతిపై ఎక్కువగా ఉంది. స్విట్జర్లాండ్‌కు నాలుగు అధికారిక భాషలు ఉన్నాయి: ఉత్తర, తూర్పు, , మధ్య ప్రాంతాలలో జర్మనీ (63.7 శాతం మొత్తం జనాభా విదేశీయులతో భాగం పంచుకుంటారు; 2000 సంవత్సరంలో 72.5 శాతం నివాసితులు స్విస్ పౌరసత్వ చట్టం
స్విట్జర్లాండ్ అనేక పెద్ద యూరోప్ సంస్కృతులకు కూడలిగా ఉండటం వల్ల వాటి ప్రభావం దేశం భాషలు , సంస్కృతిపై ఎక్కువగా ఉంది. స్విట్జర్లాండ్‌కు నాలుగు అధికారిక భాషలు ఉన్నాయి: ఉత్తర, తూర్పు, , మధ్య ప్రాంతాలలో జర్మనీ (63.7 శాతం మొత్తం జనాభా విదేశీయులతో భాగం పంచుకుంటారు; 2000 సంవత్సరంలో 72.5 శాతం నివాసితులు స్విస్ పౌరసత్వ చట్టం
కలిగి ఉన్నారు), పశ్చిమ ప్రాంతంలో ఫ్రెంచ్ (20.4 శాతం; 21.0 శాతం) , దక్షిణ ప్రాంతంలో (6.5 శాతం; 4.3 శాతం) , ఇటలీ పౌరులున్నారు.<ref name="federalstatistics" /> రోమన్ భాష, రోమన్ భాషలు, గ్రాబండేన్ దక్షిణ ఖండంలో ఒక చిన్న అల్పసంఖ్యాక వర్గం (0.5 శాతం 0.6 శాతం) మాట్లాడే భాష దీనిని జర్మనీ, ఫ్రెంచ్, ఇటలీ భాష లతో పాటు ఒక జాతీయ భాషగా (రాజ్యాంగంలోని 4వ అధీకరణం ప్రకారం), సమాఖ్య రాజ్యాంగం నియమించింది, , రోమన్స్ భాష మాట్లాడే (అధీకరణం 70 ప్రకారం) వ్యక్తులతో గనుక మాట్లాడాలనుకుంటే ఇది అధికార భాషగా ఉంటుంది, కాని సమాఖ్య చట్టాలు , ఇతర అధికారిక చట్టాలు ఈ భాషలో శాసనాలు చేయవలసిన అవసరం లేదు. అధికారిక భాషలలో సమాచార ప్రసారానికి సమాఖ్య ప్రభుత్వ బద్ధితమై ఉంది , సంయుక్త పార్లమెంటులో ఏకకాలమందు [[జర్మనీ]], [[ఫ్రెంచి]] , ఇటలీ భాషల నుంచి ఆయా భాషలకు అనువాద సౌకర్యం ఇవ్వబడింది.
కలిగి ఉన్నారు), పశ్చిమ ప్రాంతంలో ఫ్రెంచ్ (20.4 శాతం; 21.0 శాతం) , దక్షిణ ప్రాంతంలో (6.5 శాతం; 4.3 శాతం) , ఇటలీ పౌరులున్నారు.<ref name="federalstatistics" /> రోమన్ భాష, రోమన్ భాషలు, గ్రాబండేన్ దక్షిణ ఖండంలో ఒక చిన్న అల్పసంఖ్యాక వర్గం (0.5 శాతం 0.6 శాతం) మాట్లాడే భాష దీనిని జర్మనీ, ఫ్రెంచ్, ఇటలీ భాష లతో పాటు ఒక జాతీయ భాషగా (రాజ్యాంగంలోని 4వ అధీకరణం ప్రకారం), సమాఖ్య రాజ్యాంగం నియమించింది, , రోమన్స్ భాష మాట్లాడే (అధీకరణం 70 ప్రకారం) వ్యక్తులతో గనుక మాట్లాడాలనుకుంటే ఇది అధికార భాషగా ఉంటుంది, కాని సమాఖ్య చట్టాలు , ఇతర అధికారిక చట్టాలు ఈ భాషలో శాసనాలు చేయవలసిన అవసరం లేదు. అధికారిక భాషలలో సమాచార ప్రసారానికి సమాఖ్య ప్రభుత్వ బద్ధితమై ఉంది , సంయుక్త పార్లమెంటులో ఏకకాలమందు [[జర్మనీ]], [[ఫ్రెంచి]] , ఇటలీ భాషల నుంచి ఆయా భాషలకు అనువాద సౌకర్యం ఇవ్వబడింది.


పంక్తి 460: పంక్తి 460:
=== పట్టణీకరణం ===
=== పట్టణీకరణం ===
ఈ దేశంలో మూడు వంతుల జనాభా పట్టణ ప్రాంతాలలో జీవిస్తున్నారు.
ఈ దేశంలో మూడు వంతుల జనాభా పట్టణ ప్రాంతాలలో జీవిస్తున్నారు.
<ref>[http://www.swissworld.org/en/geography/town_and_country_planning/where_people_live/ ప్రజలు నివసించే చోట] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090627071544/http://www.swissworld.org/en/geography/town_and_country_planning/where_people_live/ |date=2009-06-27 }} swissworld.org. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26</ref><ref name="Cities">[http://www.are.admin.ch/dokumentation/00121/00224/index.html?lang=de&amp;msg-id=27412 Städte und Agglomerationen unter der Lupe] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100815054502/http://www.are.admin.ch/dokumentation/00121/00224/index.html?lang=de&msg-id=27412 |date=2010-08-15 }} admin.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26</ref> స్విట్జర్లాండ్ ఒక పెద్ద గ్రామీణ దేశం నుండి ఒక పట్టణ దేశంగా కేవలం 70 సంవత్సరాలలో ఎదిగింది. 1935‌వ సంవత్సరం నుండి స్విస్ భూదృశ్యంలో జరిగిన పట్టణ అభివృద్ధి అంతకు ముందు 2000 సంవత్సరాలలో జరిగిన దానికన్నా ఎక్కువ ఉంది. ఈ పట్టణ వ్యాపనం కేవలం పీఠభూమి<nowiki/>నే కాక జూరా , పర్వత దిగువ ప్రాంతాల
<ref>[http://www.swissworld.org/en/geography/town_and_country_planning/where_people_live/ ప్రజలు నివసించే చోట] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090627071544/http://www.swissworld.org/en/geography/town_and_country_planning/where_people_live/ |date=2009-06-27 }} swissworld.org. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26</ref><ref name="Cities">[http://www.are.admin.ch/dokumentation/00121/00224/index.html?lang=de&amp;msg-id=27412 Städte und Agglomerationen unter der Lupe] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100815054502/http://www.are.admin.ch/dokumentation/00121/00224/index.html?lang=de&msg-id=27412 |date=2010-08-15 }} admin.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26</ref> స్విట్జర్లాండ్ ఒక పెద్ద గ్రామీణ దేశం నుండి ఒక పట్టణ దేశంగా కేవలం 70 సంవత్సరాలలో ఎదిగింది. 1935‌వ సంవత్సరం నుండి స్విస్ భూదృశ్యంలో జరిగిన పట్టణ అభివృద్ధి అంతకు ముందు 2000 సంవత్సరాలలో జరిగిన దానికన్నా ఎక్కువ ఉంది. ఈ పట్టణ వ్యాపనం కేవలం పీఠభూమినే కాక జూరా , పర్వత దిగువ ప్రాంతాల
<ref>[http://www.swissinfo.ch/eng/front/Swiss_countryside_succumbs_to_urban_sprawl.html?siteSect=106&amp;sid=9823369&amp;cKey=1223485367000&amp;ty=st పట్టణ వ్యాపనానికి స్విస్ గ్రామీణ ప్రాంతాల లొంగుబాటు] swissinfo.ch.రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-30</ref> వరకు వ్యాపించింది , భూవినియోగం ఇంకా పెరిగే సూచనలు ఉన్నాయి.<ref>[http://www.gfs-zh.ch/content.php?pid=201%0A Enquête représentative sur l’urbanisation de la Suisse (Pronatura)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430115919/http://www.gfs-zh.ch/content.php?pid=201%0A |date=2011-04-30 }} gfs-zh.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-30</ref> ఏదేమైనా 21వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి పల్లె ప్రాంతాలలో కన్నా పట్టణ ప్రాంతాలో జనాభా పెరుగుదల ఎక్కువ ఉంది.<ref name="Cities" />
<ref>[http://www.swissinfo.ch/eng/front/Swiss_countryside_succumbs_to_urban_sprawl.html?siteSect=106&amp;sid=9823369&amp;cKey=1223485367000&amp;ty=st పట్టణ వ్యాపనానికి స్విస్ గ్రామీణ ప్రాంతాల లొంగుబాటు] swissinfo.ch.రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-30</ref> వరకు వ్యాపించింది , భూవినియోగం ఇంకా పెరిగే సూచనలు ఉన్నాయి.<ref>[http://www.gfs-zh.ch/content.php?pid=201%0A Enquête représentative sur l’urbanisation de la Suisse (Pronatura)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430115919/http://www.gfs-zh.ch/content.php?pid=201%0A |date=2011-04-30 }} gfs-zh.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-30</ref> ఏదేమైనా 21వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి పల్లె ప్రాంతాలలో కన్నా పట్టణ ప్రాంతాలో జనాభా పెరుగుదల ఎక్కువ ఉంది.<ref name="Cities" />


పంక్తి 532: పంక్తి 532:
[[File:Turnerundsennenschwinger.jpg|thumb|సంప్రదాయక మల్ల యుద్ధం]]
[[File:Turnerundsennenschwinger.jpg|thumb|సంప్రదాయక మల్ల యుద్ధం]]


సంప్రదాయక క్రీడలు మల్ల యుద్ధం లేదా "స్కావిన్‌జెన్". ఇది గ్రామీణ మధ్య ఖండాల నుండి వచ్చిన ఒక పాత సాంప్రదాయం , కొంత జాతీయ క్రీడగా కూడా ఉంది. హార్నుస్సెన్ అనేది ఇంకొక దేశవాళి స్విస్ క్రీడ, ఇది బేస్‌బాల్ , గోల్ఫ్<nowiki/>ల మిశ్రిమంలా ఉంటుంది.
సంప్రదాయక క్రీడలు మల్ల యుద్ధం లేదా "స్కావిన్‌జెన్". ఇది గ్రామీణ మధ్య ఖండాల నుండి వచ్చిన ఒక పాత సాంప్రదాయం , కొంత జాతీయ క్రీడగా కూడా ఉంది. హార్నుస్సెన్ అనేది ఇంకొక దేశవాళి స్విస్ క్రీడ, ఇది బేస్‌బాల్ , గోల్ఫ్ల మిశ్రిమంలా ఉంటుంది.


స్టెయిన్‌స్టోసెన్ అనేది స్టోన్ పుట్‌కు ఒక మార్పు అని చెప్పవచ్చు. ఇది బారి రాయిని విసరడం చేసే ఒక రకం పందెం.ఇది కేవలం ఆల్ప్స్ ప్రాంత ప్రజలలో చరిత్ర పూర్వ కాలముల నుండి ఉంది, 13వ శతాబ్దంలో బేసెల్‌లో జరిగినట్టు నమోదు చేయబడింది. ఇది అన్‌స్పన్నెన్‌ఫెస్ట్‌కు కూడా ముఖ్యంగా ఉంది. తొలిసారిగా 1805లో తన 83.5 కేజిల ''అన్‌స్పన్నెన్‌ఫెస్టిన్'' పేరుగల రాయితో జరిగింది.
స్టెయిన్‌స్టోసెన్ అనేది స్టోన్ పుట్‌కు ఒక మార్పు అని చెప్పవచ్చు. ఇది బారి రాయిని విసరడం చేసే ఒక రకం పందెం.ఇది కేవలం ఆల్ప్స్ ప్రాంత ప్రజలలో చరిత్ర పూర్వ కాలముల నుండి ఉంది, 13వ శతాబ్దంలో బేసెల్‌లో జరిగినట్టు నమోదు చేయబడింది. ఇది అన్‌స్పన్నెన్‌ఫెస్ట్‌కు కూడా ముఖ్యంగా ఉంది. తొలిసారిగా 1805లో తన 83.5 కేజిల ''అన్‌స్పన్నెన్‌ఫెస్టిన్'' పేరుగల రాయితో జరిగింది.

05:04, 16 జూలై 2020 నాటి కూర్పు

'Confoederatio Helvetica (la)
Schweizerische Eidgenossenschaft (de)
Confédération suisse (fr)
Confederazione Svizzera (it)
Confederaziun svizra (rm)
స్విస్ సమాఖ్య (English: Swiss Confederation)
Flag of స్విట్జర్లాండ్ (English: Switzerland) స్విట్జర్లాండ్ (English: Switzerland) యొక్క చిహ్నం
నినాదం
(unofficial) "One for all, all for one"
German: Einer für alle, alle für einen
French: Un pour tous, tous pour un
Italian: Uno per tutti, tutti per uno
జాతీయగీతం
"Schweizerpsalm"  (German)
"Swiss Psalm"
స్విట్జర్లాండ్ (English: Switzerland) యొక్క స్థానం
స్విట్జర్లాండ్ (English: Switzerland) యొక్క స్థానం
Location of  స్విట్జర్లాండ్  (green)

on the European continent  (dark grey)  —  [Legend]
రాజధాని Bern[1]
46°57′N 7°27′E / 46.950°N 7.450°E / 46.950; 7.450
అతి పెద్ద నగరం Zürich
అధికార భాషలు German,
French,
Italian,
Romansh[2]
ప్రజానామము Swiss
ప్రభుత్వం Direct democracy
Federal parliamentary republic
 -  Federal Council M. Leuenberger
P. Couchepin
M. Calmy-Rey
H.-R. Merz (Pres. 09)
D. Leuthard (VP 09)
E. Widmer-Schlumpf
U. Maurer
 -  Federal Chancellor C. Casanova
Independence
 -  Foundation date 1 August[3] 1291 
 -  de facto 22 September 1499 
 -  Recognized 24 October 1648 
 -  Restored 7 August 1815 
 -  Federal state 12 September 1848[4] 
 -  జలాలు (%) 4.2
జనాభా
 -  2009 అంచనా 7,725,200[5] (94th)
 -  2007 జన గణన 7,593,500 
జీడీపీ (PPP) 2008 అంచనా
 -  మొత్తం $312.753 billion[6] 
 -  తలసరి $42,783[6] (7th)
జీడీపీ (nominal) 2008 అంచనా
 -  మొత్తం $492.595 billion[6] 
 -  తలసరి $67,384[6] (4th)
జినీ? (2000) 33.7 (medium) 
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2006) Increase 0.955[7] (high) (10th)
కరెన్సీ Swiss franc (CHF)
కాలాంశం CET (UTC+1)
 -  వేసవి (DST) CEST (UTC+2)
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ .ch
కాలింగ్ కోడ్ ++41

స్విట్జర్లాండ్ (German: die Schweiz [8] అధికారికంగా స్విస్ సమాఖ్య, (లాటిన్ భాషలో కాన్ఫెడెరేషియో హెల్వెటికా, అందుకే అంతర్జాతీయ ప్రామాణీకరణ సంస్థ స్విట్జర్లాండ్ కోసం డేటా కోడ్స్#దేశం స్విట్జర్లాండ్ దేశ కోడ్లు), ఈ దేశం పశ్చిమ యూరోప్‌లోని భూ ఆవృత , పర్వత ప్రాంత దేశం, సుమారు 7.7 లక్షల జనాభాతో (2009) 41,285 km² విస్తీర్ణతను కలిగి ఉంటుంది. ఖండాలుగా పరిగణింపబడే 26 రాష్ట్రాలతో కూడిన స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త గణతంత్ర దేశం. సంయుక్త స్థాయిలో అధికారాలు ఇవ్వడానికి బెర్న్ కేంద్రమైనా దేశ ఆర్థిక కేంద్ర బిందువులు మాత్రం గ్లోబల్ పట్టణము జెనీవా , జ్యూరిక్ ప్రతి వ్యక్తతలసరి ఆదాయ స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి ప్రకారం నామమాత్ర తలసరి ఆదాయం 67,384 డాలర్ల GDPతో స్విట్జర్లాండ్ ప్రపంచము లోని అత్యంత ధనిక దేశాలు ఒకటి.[6] అత్యంత ఉన్నత జీవన ప్రమాణాలు కలిగిన నగరాలుగా రెండవ స్థానం , మూడవ స్థానాలను జెనీవా , జ్యూరిచ్ సంపాదించుకున్నాయి.[9]

స్విట్జర్లాండ్ ఉత్తర సరిహద్దుల్లో జర్మనీ, పశ్చిమాన ఫ్రాన్స్, దక్షిణాన ఇటలీ , తూర్పు దిక్కున ఆస్ట్రియా , లిక్‌టన్‌స్టేయిన్ ఉన్నాయి.స్విట్జర్లాండ్ తటస్థ వైఖరికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది-1815 నుంచి ప్రపంచ యుద్ధాల్లో పాల్గొనలేదు-, రెడ్ క్రాస్, ప్రపంచ వాణిజ్య సముదాయం (వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్) , జెనీవాలో యునైటెడ్ కార్యాలయం రెండు యూరోపియన్ కార్యాలయాల్లో ఒక కార్యాలయం లాంటి ఎన్నో అంతర్జాతీయ సంస్థలకు ఆతిథ్యం ఇస్తుంది. యూరోపియన్ సమాఖ్యలో సభ్యత్వం లేదు కాని శెంగెన్ ఒప్పందంలో భాగం ఉంది.

స్విట్జర్లాండ్ బహుభాషా దేశం , నాలుగు జాతీయ భాషలను కలిగి ఉంది : జర్మన్, ఫ్రెంచ్, ఇటాలియన్ , రోమన్ష్ భాష. స్విట్జర్లాండ్ లాంఛనప్రాయ నామం జర్మనీలో ఇటాలీయన్‌లో , రోమన్ష్‌లోగా ఉంది.స్విట్జర్లాండ్ 1291 ఆగస్టు 1 సంవత్సరంలో స్థాపించబడింది; వార్షికోత్సవం రోజున స్విస్ జాతీయ దినోత్సవం జరుపుకుంటారు.

పద శాస్త్రం

స్విట్జర్లాండ్ అనే ఆంగ్ల పదం 16‌వ శతాబ్దం నుండి 19వ శతాబ్దం శతాబ్దం వరకు వాడకంలో ఉన్న స్విస్ ప్రజలుకు వాడుకలో లేని పదం, స్విట్జర్ కలిగి ఉన్న మిశ్రమ పదం.[10] స్విస్ అనే ఆంగ్ల విశేషణం ఫ్రెంచ్ భాష నుండి ఉద్భవించింది Suisse , 16వ శతాబ్దం నుండి వాడుకలో ఉంది. స్విట్జర్ అనే పేరు అలెమానిక్ జర్మన్ నుండి వచ్చింది[Schwiizer] Error: {{Lang}}: unrecognized language code: gsx (help) ష్విజ్ , దాని ష్విజ్ ఖండం నుండి ఉద్భవించిన అని అర్థం, ప్రాచీన స్విస్ సమాఖ్యను రూపొందించిన వాల్డ్‌స్టాటెన్ ఖండాలలో ఒక ఖండం. 972లో ఈ స్థల నామాన్ని ప్రాచీన ఉన్నత జర్మన్‌గా ధ్రువీకరించారుSuittes, అడవి ప్రాంతాన్ని దహించి నిర్మాణానికి వీలుగా తయారుచేసిన దానికి సూచనగా "దహించేది" అర్థం వచ్చేలాsuedan ఉంచారు[11]. పేరు ఖండంచే ఆక్రమించబడిన మొత్తం ప్రాంతానికి వర్తించబడింది , 1499 స్వాబియన్ యుద్ధం తరువాత నెమ్మదిగా మొత్తం సమాఖ్యను పార్స్ ప్రో టోటోగా ఉపయోగిస్తున్నారు.

స్విట్జర్లాండ్ స్విస్ జర్మన్ పేరు [Schwiiz] Error: {{Lang}}: unrecognized language code: gsx (help), ఖండం , స్థిరనివాసానికి ఉపయోగించే పేరులా[Schwiiz] Error: {{Lang}}: unrecognized language code: gsx (help) సారూప్యంగా ఉంటుంది, కానీ నిర్దిష్ట కథనంచే దీని ఉపయోగం ప్రత్యేకించబడింది ([d'Schwiiz] Error: {{Lang}}: unrecognized language code: gsx (help) సమాఖ్యకు, కానీ ఖండం , పట్టణానికి[Schwiiz] Error: {{Lang}}: unrecognized language code: gsx (help) సాధారణం).

ఆధునిక లాటిన్ పేర్లు కాన్ఫెడెరేషియో హెల్వెటికా అనేది సంయుక్త రాష్ట్రాల వ్యవస్థాపన సమయంలో పరిచయం చేసారు, అంటే 1848లో నేపోలియోనిక్ హెల్వెటిక్ గణతంత్రం కాలంలో వాడినది మళ్లీ ఉపయోగించారు. ఈ పేరు రోమన్ శకంలో స్విట్జర్లాండ్ కంటే ముందుగా స్విస్ భూభాగంపై నివసించిన హెల్వెట్టి అనబడే కెల్ట్‌లు తెగ నుంచి ఉద్భవించింది. హెల్వెటీ అనే పేరును సిఎ. 300 బిసి తేదీతో ఉన్న ఒక ప్రాతపై ఎట్రుస్కాన్ భాష రూపంలో ప్రాచీన లిప్ శాస్త్రంగాధ్రువీకరించబడింది.[12]

క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్దం BCలో పోసిడోనియస్‌లో వ్రాసిన చరిత్ర పుటల్లో ఈ పేరు కనపడింది.

1672 సంవత్సరంలో జోహన్ కాస్పర్ వెయ్‌సెన్బాక్ ప్రదర్శించిన నాటకం తరువాత 17వ శతాబ్దంలో హెల్వెటియా నామం, స్విస్ జాతీయ మానవమూర్తిగా పరిగణింపబడుతుంది.

చరిత్ర

స్విట్జర్లాండ్ 1848లో స్విస్ సంయుక్త రాజ్యాంగాన్ని అంగీకరించనప్పటి నుండి ప్రస్తుతం ఉన్న రాష్ట్రం వలె అలాగే ఉంది. ఆధునిక స్విట్జర్లాండ్ యొక్క పురోగాములు 13వ శతాబ్దం చివరి నుండి శతాబ్దాల వరకు చెక్కుచెదరిన ఒక స్వేచ్ఛా సంయుక్త రాష్ట్రాలను రూపొందించడం ద్వారా సురక్షితమైన రాజ్యాల కూటమిని స్థాపించారు.

తొలి చరిత్ర

స్విట్జర్లాండ్‌లో అతి పురాతన మానవ ఉనికి 150,000 సంవత్సరాల క్రితం నుంచే ఉంది.[13] స్విట్జర్లాండ్‌లో వ్యవసాయం చేసే అతి పురాతన స్థిర నివాసాలు 5300 BCలో గాక్లిజెన్ ప్రాంతంలో లభించాయి[13].

న్యూచాటెల్ సరస్సు ఉత్తర దిశాన కనుగొన్న లా టెనే అను పురావస్తు ప్రదేశంలోని హాల్‌స్టాట్ సంస్కృతి , లా తేనే సంస్కృతి సంస్కృతుల ప్రజలు అతి పురాతన సాంస్కృతిక తెగలుగా గుర్తింపబడినారు. ప్రాచీన గ్రీక్ , ఎట్రుస్కాన్ నాగరికత ప్రభావం పడిన లా టెనే సంస్కృతి ఇనుప క్రి..పూ. యుగంలో 450 వరకు అభివృద్ధి చెందుతూ వర్ధిల్లింది [13]. స్విస్ ప్రాంతంలో అతి ముఖ్యమైన తెగలలో హెల్వెట్టి తెగ ఒకటి. క్రీ.పూ. 58 బిబ్రాక్ట్ యుద్ధం జూలియస్ సీజర్ సైన్యాలు హెల్వెటీ ఓడించాయి.[13] 15 BCలో రోమన్ సామ్రాజ్యపు రెండవ చక్రవర్తిగా నియమింపబడిన టిబెరియస్ I , అతని సోదరుడు నీరో క్లాడియస్ ద్రుసస్ పర్వతాలను ఆక్రమించుకొని రోమన్ సామ్రాజ్యంలో విలీనం చేశారు.హెల్వెట్టి ఆక్రమణలో ఉన్న ప్రాంతాల పేర్లు—కాన్ఫెడెరేషియో హెల్వెటికా —మొదట రోమ్‌కు చెందిన గాలియా బెల్జికా సంస్థానంలో తరువాత జేర్మేనియ సుపీరియర్ సంస్థానంలో భాగమయ్యింది, కానీ ఆధునిక స్విట్జర్లాండ్ యొక్క తూర్పు భాగం రోమన్ దేశం రెయ్‌షియాలో విలీనం చేయబడింది.

44 BC లో కనుగొనబడిన ఆగస్టా రారికా రైన్ నది సమీపాన మొట్టమొదటి రోమన్ స్థిరనివాసం , ఇప్పట్లో స్విట్జర్లాండ్ యొక్క అతి ముఖ్యమైన పురావస్తు స్థలం

తొలి మధ్య యుగాలు 4వ శతాబ్దం నుంచి ఇప్పటి ఆధునిక స్విట్జర్లాండ్‌లోని పశ్చిమ భాగం బుర్గుండియన్ రాజుల ఆధీనంలో ఉండేది. అలేమని తెగకు చెందిన వారుస్విస్ భూభాగం, 5వ శతాబ్దంలో , పర్వతాల లోయలు 8వ శతాబ్దంలో ఆక్రమించుకొని అలేమానియాగా ఏర్పరచుకొన్నారు. ఆధునిక స్విట్జర్లాండ్‌ను అలేమానియా , బుర్గుండి (ప్రాంతం) రాజ్యాల మధ్య విభజించారు.[13] టోల్బయాక్ పట్టణములో అలెమన్ని|అలెమానిపై 504 ADలో ఫ్రాంకిష్ రాజు క్లోవిస్ సాధించిన విజయం తరువాత , బుర్గుండియన్‌లపై ఫ్రాంకిష్ రాజు పైచేయి సాధించిన తరువాత 6వ శతాబ్దంలో ఈ భూభాగం యావత్తూ విస్తరిస్తున్న ఫ్రాంకిష్ రాజ్యం పరిధిలోకి వచ్చింది.

6వ శతాబ్దం 7వ శతాబ్దం , 8వ శతాబ్దం శతాబ్దాలలో స్విస్ ప్రాంతాలు ఫ్రాంకిష్ ప్రభుత్వ పరిపాలన కింద ఉన్నాయి (మెరోవింజియన్ , కారోలింజియన్ సామ్రాజ్యం రాజవంశాలు). చార్లెస్ ది గ్రేట్ ద్వారా విస్తరింపబడిన ఫ్రాంకిష్ రాజ్యం 843 సంవత్సరంలో జరిగిన [వెర్డున్ ఒప్పందం ద్వారా విభజింపబడింది.[13] ఆధునిక స్విట్జర్లాండ్‌లోని భూభాగాలు 1000 ADలో పవిత్ర రోమన్ సామ్రాజ్యం ద్వారా మళ్లీ ఏకం చేసేంతవరకు మధ్య ఫ్రాంకియా , తూర్పు ఫ్రాంకియాగా విభజించబడ్డాయి.[13]

1200 సంవత్సరానికల్లా స్విస్ భూభాగం హౌస్ ఆఫ్ సావోయ్, జారింగర్, హాబ్స్‌బర్గ్ , కౌంట్స్ ఆఫ్ కైబర్గ్ రాజవంశాలకు చెందిన సంస్థానాల ఆధీనంలోకి వచ్చింది.[13] కొన్ని ప్రాంతాలకు (యూరి ఖండం, ష్విజ్ ఖండం , వాల్డ్‌స్టాటెన్‌గా పిలువబడే అంటర్వాల్డెన్) లాంటి పర్వత రహదారులపై ప్రత్యక్ష నియంత్రణ ఉండటానికి సామ్రాజ్యవాద ఆవశ్యకత మంజూరు చేశారు. 1264 ADలో కైబర్గ్ రాజవంశం పతనం అయిన తరువాత హాబ్స్‌బర్గ్ రాజవంశీయులు , హాబ్స్‌బర్గ్‌కు చెందిన రుడోల్ఫ్ (1273లో పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తి) తమ భూభాగాన్ని తూర్పు స్విస్ ప్రాంతానికి విస్తరింపజేశాడు.

ప్రాచీన స్విస్ సమాఖ్య

AD 1200 లో ఉనికిలో ఉన్న హౌస్ సంస్థానాలు: [39] [40] [41] [42]

మధ్య పర్వతాల లోయల్లో నివసించే సంఘాలు ఏర్పాటు చేసుకున్న రాజ్యాల కూటమే ప్రాచీన స్విస్ సమాఖ్య. సారూప్య అవసరతలను (స్వేచ్ఛాయుత వాణిజ్యం) అనుకూలపరుస్తూ , ముఖ్యమైన పర్వత వాణిజ్య రహదారుల్లో శాంతి నెలకొల్పడానికి ఈ సమాఖ్య ఎంతో కృషి చేసింది. దశాబ్దాల ముందు ఎన్నో ఒప్పందాలు ఆచరణలోకి వచ్చినప్పటికీ 1291 సంవత్సరంలో యూరి ఖండం, ష్విజ్ ఖండం , నిడ్వాల్డెన్ మధ్య యుగ ప్రదేశాలు సమ్మతితో ఏర్పడిన సంయుక్త రాజశాసనం సమాఖ్య యొక్క వ్యవస్థాపక దస్తావేజుగా పరిగణింపబడుతుంది.[14][15]

1291లో సంయుక్త రాజశాసనం

1353 సంవత్సరం నాటికి మూడు స్విట్జర్లాండ్ ఖండాల గ్లారస్ ఖండం, జుగ్ ఖండం , లూసర్న్ ఖండాలు , బెర్న్ , జ్యూరిక్ నగరాలతో కలిసి 15 వ శతాబ్దం వరకు ఉనికిలో ఉన్న ప్రాచీన సమాఖ్యగా ఏర్పడ్డారు. ఈ విస్తరణ సమాఖ్య యొక్క అధికారం , సంపద అభివృద్ధికి దారితీసింది [15]. హాబ్స్‌బర్గ్ రాజవంశీయులపై విజయం (సెంపాక్ యుద్ధం, నాఫెల్స్ యుద్ధం), 1470 లో డ్యూక్ ఆఫ్ బుర్గున్డికి చెందిన చార్లెస్ ది బోల్డ్‌పై సాధించిన విజయం , స్విస్ కిరాయి సైనికులు విజయం తరువాత, రైన్ నది యొక్క దక్షిణ , పశ్చిమ భాగం నుండి పర్వతాల వరకు , జురా పర్వతాల వంటి అత్యధిక భూభాగాన్ని తమ నియంత్రణలోకి సామాఖ్య చేసుకొన్నవారు తెచ్చుకున్నారు. 1499 సంవత్సరంలో మక్సిమిలియన్ I పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తి మాక్సిమిలియన్ I పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తికి చెందిన స్వాబియన్ సమితిపై స్వాబియన్ యుద్ధంలో స్విస్ సాధించిన విజయం పవిత్ర రోమన్ సామ్రాజ్యం లోపల స్వాతంత్ర్య భావన తీసుకొచ్చింది.[15]

ఈ యుద్ధాల వలన మొదట్లో ప్రాచీన స్విస్ సమాఖ్యను ఓడించడం అసాధ్యం అనే కీర్తి సంపాదించుకుంది కానీ 1515 సంవత్సరంలో మారింగ్నానో యుద్ధంలో స్విస్ ఓటమి తరువాత ప్రాచీన స్విస్ సమాఖ్య అభివృద్ధి ఎంతో నష్టాన్ని చవిచూసింది. స్విస్ చరిత్ర యొక్క "వీర" గాథ ఇంతటితో ముగిసింది.[15] కొన్ని ఖండాల్లో జ్వింగ్లీ పునరుధ్దారణలో స్విట్జర్లాండ సాధించిన విజయంతో 1529 , 1531 సంవత్సరాల్లో ఖండాల మధ్య యుద్ధాలు ప్రారంభం అయ్యాయి (కప్పెలెర్ క్రియిజ్ ). ఈ యుద్ధాలు జరిగిన వంద సంవత్సరాలకు, అనగా 1648 సంవత్సరంలో వెస్ట్‌ఫాలియా ఒప్పందం ద్వారా యూరోపియన్ దేశాలు, పవిత్ర రోమన్ సామ్రాజ్యం నుంచి స్విట్జర్లాండ్ యొక్క స్వాతంత్ర్యం , దాని తటస్థ దేశం ప్రాముఖ్యతను గుర్తించారు ([ancien régime] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)).

స్విస్ చరిత్రలోని తొలి ఆధునిక స్విట్జర్లాండ్ యుగంలో రాచరిక నియంతృత్వంలో జరిగిన ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధం తరువాత క్షీణించిన ఆర్థిక పరిస్థితి 1653లో స్విస్ కార్మిక యుద్ధం దారితీసింది. అంతేగాక రోమన్ క్యాథలిక్‌ చర్చి , క్రైస్తవ మతాచారం ఖండాల మధ్య యుద్ధం కొనసాగేది ఇది 1656 , 1712 సంవత్సరాల్లో జరిగిన విల్మర్‌జన్ యుద్ధాలు మరింత హింసకు కారణమయ్యింది.[15]

నెపోలియోన్ యుగం

పురాతన పాలన , గణతంత్రం మధ్య సంధికి నెపోలియన్ మధ్యవర్తిత్వం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు.

1798 సంవత్సరంలో ఫ్రెంచ్ విప్లవం సైన్యాలు స్విట్జర్లాండ్‌ను ఆక్రమించుకొని నూతన సంయుక్త రాజ్యాంగాన్ని అమలు చేశారు.[15] ఈ విధానం, ప్రభుత్వం కేంద్రీకృతం చేయడంలో , ఖండాలను నిర్మూలించడంలో ఎంతో ప్రభావం చూపింది , మల్‌‌హౌస్ , వాల్‌టెల్లీన్ లోయలను స్విట్జర్లాండ్‌ నుంచి వేరు చేసింది. హెల్వెటిక్ గణతంత్రం అనబడే కొత్త పరిపాలన హయాం అత్యధిక అసమ్మతి కలిగి ఉండేది. ఈ పాలన విదేశీ చొరబాటుదారుల ద్వారా విధించబడి, శతాబ్దాల సంస్కృతిని నాశనం చేసి స్విట్జర్లాండ్‌ను ఫ్రెంచ్ అనుచర దేశంగా తయారు చేసింది. 1798లో జరిగిన నిడ్వాల్డెన్ తిరుగుబాటును అణిచివేసిన ఫ్రెంచ్ సైన్యం దౌర్జన్యానికి , స్థానిక ప్రజల విధి నిర్వహణపై ప్రతిఘటనకు ఇది ఒక ఉదాహరణ.

ఫ్రాన్స్ , శత్రువుల మధ్య యుద్ధం జరిగినప్పుడు రష్యా , హాబ్స్‌బర్గ్ రాచరికం బలగాలు స్విట్జర్లాండ్‌ను ఆక్రమించుకున్నాయి. హెల్వెటిక్ గణతంత్రం అని పిలవబడే ఫ్రెంచ్ సైన్యం తరఫున పోరాడటానికి స్విస్ తిరస్కరించింది. 1803 సంవత్సరంలో ఇరు వైపుల నుండి వచ్చిన ప్రసిద్ధ స్విస్ రాజకీయ నాయకులతో ఫ్రాన్స్‌కు చెందిన నెపోలియన్ I పారిస్ నగరంలో ఒక సమావేశం ఏర్పాటు చేశాడు. ఈ మధ్యవర్తిత్వం పర్యవసానంగా స్విస్ స్వయంప్రతిపత్తి మళ్లీ వచ్చింది , 19 ఖండాల సమాఖ్య ఏర్పాటు అయ్యింది.[15] ఖండాల స్వయం పాలనలో కేంద్ర ప్రభుత్వ పాలనా ఆవశ్యకత పట్ల స్విస్ రాజకీయాలకు ఆసక్తి ఉంటుంది.

1815వ సంవత్సరం వియెన్నా సమావేశంలో స్విట్జర్లాండ్ సంపూర్ణ స్వాతంత్ర్యానికి , తటస్థ వైఖరి గుర్తింపుకు ఐరోపా సమాఖ్య యూరోపియన్ రాజ్యాలు అంగీకరించాయి.[15] 1860వ సంవత్సరంలో గ్యేటా ముట్టడి (1860) పోరాటం వరకు స్విస్ బలగాలు విదేశీ ప్రభుత్వాలకు సేవ చేశాయి. ఈ ఒప్పందం వలన వలాయీస్, న్యూచాటెల్ ఖండం , జెనీవా ఖండం ఖండాల చేరికతో స్విట్జర్లాండ్ భూభాగం విస్తరణ అధికం అయ్యింది. అప్పటి నుంచి స్విట్జర్లాండ్ సరిహద్దులు మారలేదు.

సంయుక్త రాష్ట్రం

బెర్న్‌లో మొట్టమొదటి సంయుక్త సౌధం (1857).

తగ్సాత్జంగ్‌ను (మాజీ శాసన , నిర్వహణాధికార సమితి) నియంత్రించే లూసర్న్ , జ్యూరిక్ ఖండాలలో బెర్న్ ఖండం కూడా ఒకటి. ఫ్రెంచ్ భాష మాట్లాడేవారికి దగ్గరగా ఉన్నందున బెర్న్‌ను 1848 సంవత్సరంలో ఖండాల సంయుక్త రాజధానిగా ఎంచుకున్నారు.[16] రాజవంశ కుటుంబాలకు అధికార పునస్థాపన (స్విట్జర్లాండ్) తాత్కాలికమే. 1839 వ సంవత్సరంలో జరిగిన జ్యూరిపష్ పునరుత్త హింసా గొడవల వలన ఏర్పడిన కొంత అనిశ్చితి తరువాత క్యాథలిక్ ఖండాలు వేరే సంబంధం నెలకొల్పడానికి ప్రయత్నించడంతో 1847 లో అంతర్యుద్ధం మొదలయ్యింది (సొండర్‌బండ్ యుద్ధం).[15] ఈ యుద్ధం ఒక నెల కంటే తక్కువ సమయంలో ముగిసినా స్నేహపూరిత కాల్పులు, వలన దాదాపు 100 మంది క్షతగాత్రులయ్యారు. 19వ శతాబ్దంలో జరిగిన ఇతర యూరోపియన్ కలహాలు , యుద్ధాలకంటే సొండర్‌బండ్ యుద్ధం ఎంతో చిన్నదైనప్పటికీ స్విస్ ఆలోచనా సరళిపైనా , స్విట్జర్లాండ్ సమాజంపైనా ఎంతగానో ప్రభావం చూపింది.

పొరుగు యూరోపియన్ దేశాలకు పోటీగా నిలబడాలంటే తమలో ఐకమత్యం , శక్తి అవసరమని ఈ యుద్ధం ద్వారా స్విస్ అర్థం చేసుకుంది. సమాజంలోని అన్ని అంతస్తుల నుండి వచ్చిన స్విస్ ప్రజలు, కేథలిక్, ప్రొటెస్టెంట్ లేదా విశాల ధృక్పథం ఉన్న వారు లేదా మార్పును నిరాకరించే వారందరి అభిప్రాయం ప్రకారం వారి ఆర్థిక , మతాల అభిరుచులను కలిపితే ఖండాలు లబ్ధి పొందుతాయని గ్రహించారు.

మిగతా యూరోప్ ప్రాంతం 1848లో విప్లవాలు స్విస్ దేశం మాత్రం సంయుక్త రాష్ట్రాల రాజ్యాంగం తీసుకొని స్విస్ సంయుక్త రాజ్యాంగం వేస్తూ సొంత రాజ్యాంగాన్ని తయారు చేసుకుంది. స్థానిక సమస్యలపై ఖండాలకు స్వాధికార స్వేచ్ఛను ఇస్తూ వాటిపై కేంద్ర అధికారం ఉండేలా కొత్త రాజ్యాంగం నియమాలు సిద్ధపరిచింది. ఖండాలపై అధికారం చెలాయించే వారి ప్రతిష్ఠ కొరకు (సోందర్‌బండ్ ఖండం) జాతీయ శాసన సభను ఎగువ సభ (స్విస్ రాష్ట్రాల సమితి, ఒక్క ఖండం తరఫున 2 ప్రతినిధులు) , దిగువ సభగా (స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ సమితి, దేశం మొత్తం నుండి ఎన్నుకోబడిన ప్రతినిధులు) విభజించబడింది. రాజ్యాంగ సవరణ జరగాలంటే అభిప్రాయ సేకరణ తప్పనిసరి చేసింది.

1850వ సంవస్త్సంరంలో తూనికలు , కొలతల ఏక వ్యవస్థ విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది , స్విస్ ఫ్రాంక్ స్విస్ ఒకే ద్రవ్యంగా ఉద్భవించింది. గ్యేటా ముట్టడి (1860) సమయాన స్విస్ దళాలు రెండు సిసిలీస్ ఫ్రాన్సిస్ II రాజుకు సేవ చేయడానికి అంగీకరించినప్పటికీ రాజ్యాంగం లోని ఆర్టికల్ 11 ప్రకారం స్విస్ దళాలు విదేశాలలో సేవ చేయడం నిషిద్ధం.

1882లో టిసినో ఖండాన్ని అనుసంధానించే గొట్టార్డ్ రైలు సొరంగ ఆవిష్కరణ .

ముఖ్యమైన ఉపవాక్యం ప్రకారం అవసరమైతే రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా భాగాన్ని పూర్తిగా మార్పు చేయవచ్చు, ఎందుకంటే ఒక్కసారి సవరణ చేయడం కంటే మొత్తంగా రూపాంతరం చేయడం మంచిది.[17]

జనాభా పెరుగుదల , పారిశ్రామిక విప్లవం తరువాత రాజ్యాంగంలోని మార్పు యొక్క అవసరం స్పష్టంగా కనిపించింది. 1872లో తొలి ముసాయిదాను ప్రజలు తిరస్కరించారు కాని 1874లో సవరణలు జరిగిన తరువాత అంగీకరించారు.[15] సంయుక్త స్థాయిలో చట్టాలకు వైకల్పిక అభిప్రాయ సేకరణ విధానాన్ని ప్రవేశ పెట్టింది. జాతి రక్షణకు, వాణిజ్యానికి , న్యాయ సంబంధ విషయాలకు సమాఖ్య బాధ్యతను ఏర్పాటు చేసింది.

1891వ సంవత్సరంలో ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం అంశాన్ని ప్రస్తావిస్తూ రాజ్యాంగ సవరణ జరిగింది, అది ఇప్పటికీ అసాధారణంగా ఉంది.[15]

ఆధునిక చరిత్ర

19 వ శతాబ్దంలో పర్యాటక రంగ ప్రారంభం ముఖ్యమైన ఉపకరణ సౌకర్యాల నిర్మాణానికి దారి తీసింది. జేర్మట్ గ్రామాన్ని అనుసంధానించే రైలు (1891).

రెండు ప్రపంచ యుద్ధం స్విట్జర్లాండ్ ముట్టడి జరగలేదు. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం జరిగినప్పుడు స్విట్జర్లాండ్ వ్లాదిమిర్ ఇల్లిచ్ ఉల్యనోవ్ (లెనిన్)కు నివాసంగా ఉండేది, ఆటను అక్కడ 1917 వరకు ఉన్నాడు.[18] స్విస్ తటస్థ వైఖరి 1917 సంవత్సరంలో గ్రిమ్-హోఫ్ఫ్‌మాన్ వ్యవహారం ప్రముఖంగా ప్రస్తావించింది, కానీ ఈ ప్రస్తావన ఎక్కువ కాలం నిలువలేదు. మిలటరీ అవసరతల నుంచి మినహాయింపు ఉండాలనే షరతు విధిస్తూ 1920లో స్విట్జర్లాండ్ దేశాల సమితిలో సభ్యత్వం తీసుకుంది.

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో స్విట్జర్లాండ్ జర్మన్లు విస్తారమైన దాడులకు ప్రణాళికలు సిద్ధం చేసుకున్నప్పటికీ స్విట్జర్లాండ్‌పై ఏనాడూ దాడి చేయలేదు.[15] జర్మనీ దేశానికి తమ మిలటరీ శక్తి గురించి తప్పుడు సంకేతాలను పంపి వారిని భయాందోళనకు గురి చేయడం , యుద్ధ సమయాన జరిగిన కొన్ని పెద్ద సంఘటనల వలన స్విట్జర్లాండ్‌కు అదృష్టం కలిసి వచ్చినందున దాడికి ఆలస్యం జరిగింది. జర్మనీ ఆక్రమణకు కారణం అయిన స్విట్జర్లాండ్ చిన్న నాజి పార్టీ ప్రయత్నాలు ఘోరంగా విఫలమైనాయి.తరచుగా తమ నాయకత్వాన్ని దుర్వినియోగం చేస్తున్నందుకు స్విస్ పాత్రికేయులు థర్డ్ రైక్‌ను తీవ్రంగా విమర్శించేవారు. జనరల్ హెన్రి గుసన్ ఆధ్వర్యంలో అత్యధిక మిలటరీ బలగాలను మోహరింపజేశారు. ఒక వైపు ఆర్థిక కేంద్రాన్ని కాపాడేందుకు సరిహద్దుల్లో స్థిర రక్షణ ఏర్పాటు చేస్తూనే మరో వైపు రీడ్యూయిట్ అనబడే ఎత్తైన పర్వత ప్రాంతాల్లోని వనరులను సంరక్షించుకోనేందుకు దీర్ఘ కాల బలగాల మోహరింపు , వెనక్కు తీసుకోవడం వంటి స్విస్ మిలటరీ పన్నాగాలు ఎప్పటికప్పుడు మారుతూ ఉండేవి.గూఢచర్యానికి స్విట్జర్లాండ్ ఒక ముఖ్యమైన స్థావరంగా మారింది , తరచుగా యాక్సిస్ , అల్లీడ్ శక్తుల మధ్య సమాచారాన్ని మధ్యవర్తిత్వం ద్వారా చేరవేసేది. జెనీవాలో ఉన్న అంతర్జాతీయ రెడ్ క్రాస్ సంస్థ ఇలాంటి కలహాలప్పుడు ఎంతో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది.

సంయుక్త శక్తులు , రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో మిత్రులు శక్తులు స్విట్జర్లాండ్‌తో వాణిజ్యాన్ని నిషేధించాయి. థర్డ్ రైక్ రైక్‌తో పరస్పర ఆర్థిక సహకారం , ఇచ్చే అప్పు గడువు పొడిగించడం ముట్టడి సంభావ్యత , వాణిజ్య సహచరుల లభ్యతను బట్టి ఉంటుంది. 1942వ సంవత్సరంలో విచి ఫ్రాన్స్ వేరుపడిన తరువాత స్విట్జర్లాండ్‌ను యాక్సిస్ శక్తులు సంపూర్ణంగా చుట్టుముట్టాయి ఆ సమయాన కీలక రైల్ మార్గం ద్వారా రాయితీలు శిఖరాగ్రానికి చేరుకున్నాయి. యుద్ధ సమయాన, స్విట్జర్లాండ్ సుమారు 300,000 శరనార్థులను నిర్బంధించింది, వీరిలో 104,000 మది విదేశీ దళాలు, వీరందరినీ హాగ్ సమావేశాలు (1899 , 1907) నిర్ణయాల ప్రకారం , తటస్థ శక్తుల హక్కులు , కర్తవ్యాల ఆధారంగా వీరందరికీ ఆశ్రయం ఇవ్వడం జరిగింది. వారిలో నాజీల అరాచకత్వం నుంచి తప్పించుకున్న సుమారు 60,000 మంది సాధారణ పౌరులున్నారు. వీరిలో 26,000 నుండి 27,000 మంది యూదులు. ఏదేమైనప్పటికీ కచ్చితమైన వలస విధానాలు, శరణార్థ విధానాలు , నాజీ జర్మనీతో ఆర్థిక సంబంధాలు ఎంతో వివాదాన్ని లేవనెత్తాయి.[19] యుద్ధ సమయంలో స్విస్ వాయు సేన రెండు వైపుల వైమానిక దళాల దాడుల నుండి రక్షణలో నిమగ్నమై ఉండేది అంతేగాక జర్మనీ నుంచి వస్తున్న బెదిరింపుల తరువాత విధానాల మార్పు వలన ముట్టడిదారులను ఓడిస్తూ 1940 సంవత్సరం మే , జూన్ నెలల్లో జర్మనీకి చెందిన 11 లుఫ్ట్‌వఫ్ విమానాలను స్విస్ వాయు సేన కూల్చివేసింది. సుమారు 100 మంది అల్లీడ్ బాంబర్లు , దళాలు యుద్ధ సమయాన నిర్బంధించబడ్డారు. 1944-45 మధ్యలో అల్లీడ్ బాంబర్లు స్విస్ పట్టణాలు శాఫ్‌హాసేన్‌కు చెందిన (40 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు) స్టెయిన్ , రెయిన్ పట్టణం, వాల్స్, స్విట్జర్లాండ్ , రాఫ్జ్ పట్టణాలలో (18 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు) పొరపాటుగా బాంబు దాడి చేశారు , ముఖ్యముగా 1945 సంవత్సరం మార్చి 4వ తేదీన బేసెల్ , జ్యూరిక్ పట్టణాలు బాంబు దాడికి గురయ్యాయి.

జూరా ఖండం యొక్క సింక సంకేతం సంయుక్త సౌధ గోపురంపై చేర్చారు ఈ ఖండం 1978లో కనుగొన్నారు, తరువాత కొంత భూభాగం బెర్న్ ఖండంగా విడిపోయి 1979లో స్విస్ సమాఖ్యతో కలిసింది.

1959వ సంవత్సరం స్విస్ ఖండాల్లో, 1971లో సమాఖ్య స్థాయిలో[15] , 1990లో ప్రతిఘటన తరువాత చివరి ఖండం అప్పెంజెల్ ఇన్నర్‌హోడెన్‌లో మహిళలకు ఓటు హక్కును కల్పించారు. ఈ సమ్మతి తరువాత మహిళలు రాజకీయ రంగంలో త్వరగా ఎదిగారు, ఏడుగురు సభ్యుల స్విస్ సంయుక్త సమితి సంయుక్త సమితిలో మొట్టమొదటి మహిళా అభ్యర్థిగా ఎలిసబెత్ కోప్|ఎలిసబెత్ కొప్ప్ 1984వ సంవత్సరం నుంచి 1989వ సంవత్సరం వరకు పదవీ బాధ్యతలు చేపట్టారు.[15] 1999లో రాష్ట్రపతి పదవి చేపట్టడానికి ముందుగా 1998 సంవత్సరంలో మొట్టమొదటి మహిళా రాష్ట్రపతిగా రూత్ ద్రేఫస్‌ను ఎన్నుకున్నారు. (ఏడుగురు సభ్యుల అత్యున్నత సమితి ప్రతి సంవత్సరం స్విస్ రాష్ట్రపతిని ఎన్నుకుంటుంది అలాగే రెండు వరుస పర్యాయాలు ఆ పదవిలో ఎవ్వరూ కొనసాగడానికి వీలులేదు).స్విస్ రెండవ మహిళా రాష్ట్రపతిగా 2007 సంవత్సరంలో మిచెలిన్ కామి-రే బాధ్యతలు చేపట్టారు. ఆమె ముఖ్యంగా ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే పశ్చిమ ప్రాంతమైన జెనీవా ఖండం నుండి వచ్చింది (జర్మన్‌లో జెంఫ్, ఇటాలియన్‌లో జినెవ్రా). ఆమె ప్రస్తుతం ఆర్గా ఖండం నుండి వచ్చిన డోరిస్ లూతర్డ్ , గ్రాబండెన్ ఖండం నుండి వచ్చిన ఈవ్‌లైన్ విడ్మార్-శ్లంఫ్తో కలిసి ఏడుగురు సభ్యుల సమితిలో సభ్యురాలుగా ఉంది.

1963 సంవత్సరంలో స్విట్జర్లాండ్ యూరోప్ సమితిలో చేరింది. 1979వ సంవత్సరంలో బెర్న్ లోని కొన్ని ప్రాంతాలు బెర్నీస్ నుండి స్వాతంత్ర్యం పొంది జూరా అనే ఖండంగా ఏర్పడ్డాయి. ఏప్రిల్ 18వ తేది 1999 సంవత్సరంలో స్విస్ జనాభా , ఖండాలు సంపూర్ణ సవరణ చేసిన స్విస్ సంయుక్త రాజ్యాంగంకి వోటు వేశారు.[15]

2002 జాతీయ వివరణ

2002వ సంవత్సరంలో స్విట్జర్లాండ్ యునైటెడ్ నేషన్స్లో పూర్తి సభ్యత్వం తీసుకుంది వాటికన్‌ను సంపూర్ణ యు.ఎన్. సభ్యత్వం లేనప్పటికీ అత్యధికంగా గుర్తింపబడింది. స్విట్జర్లాండ్‌కు యూరోపియన్ స్వేచ్ఛాయుత వాణిజ్యం (ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ.)లో వ్యవస్థాపక సభ్యత్వం ఉన్నప్పటికీ యూరోపియన్ ఆర్థిక ప్రదేశంలో సభ్యత్వం లేదు. యూరోపియన్ సమాఖ్యలో సభ్యత్వం కోసం మే 1992వ సంవత్సరంలో ఒక దరఖాస్తు పంపించారు కాని EEA తిరస్కరింపబడింది, ఎందుకంటే EEA పై అభిప్రాయ సేకరణ చేపట్టిన ఏకైక దేశం స్విట్జర్లాండ్. ఇప్పటికి ఎన్నో అభిప్రాయ సేకరణలు చేపట్టినా జనాభా వైపు నుండి మిశ్రమ స్పందన రావడం వలన ఆ దరఖాస్తు నిలిపివేయబడింది.అయినప్పటికీ, EU కు సహాయబద్దంగా ఉండటానికి స్విస్ చట్టాన్ని క్రమంగా సవరించారు , స్విస్ ప్రభుత్వం యూరోపియన్ సమాఖ్యతో ఎన్నో ద్వైపాక్షికంపై సంతకం చేసింది. 1995 సంవత్సరంలో ఆస్ట్రియా సభ్యత్వం తీసుకున్నప్పటి నుంచి లిక్టెన్‌స్టెయిన్‌తో పాటు స్విట్జర్లాండ్ కూడా ఇ.యు. నివృతం అయ్యింది. జూన్ 5వ తేది 2005వ సంవత్సరమున 55 శాతం స్విస్ ప్రజలు షెంగెన్ ఒప్పందంలో చేరేందుకు అంగీకరించారు, ఈ నిర్ణయాన్ని ఇ.యు.వ్యాఖ్యాతలు సంస్కృతిపరంగా స్వతంత్రంగానూ లేదా విదేశీ విధానం గానూ ఉన్న స్విట్జర్లాండ్ దేశం యొక్క మద్దతుకు సంకేతంగా పేర్కొన్నారు.

రాజకీయాలు

220 px 2009 లో స్విస్ సంయుక్త సమితి సమితి ప్రస్తుత సభ్యులు (ఎడమ నుంచి కుడి): సంయుక్త కౌన్సిలర్ యూలి మారర్, సంయుక్త కౌన్సిలర్ మికెలిన్ కామి-రే, సంయుక్త కౌన్సిలర్ మొరిత్జ్ లూన్‌బర్గర్, రాష్ట్రపతి హన్స్-రుడోల్ఫ్ మెర్జ్, సంయుక్త కౌన్సిలర్ డోరిస్ లూతర్డ్ (ఉప-రాష్ట్రపతి), సంయుక్త కౌన్సిలర్ పాస్కల్ కోచేపిన్, , సంయుక్త కౌన్సిలర్ ఎవేలిన్ విడ్మార్-శ్లంప్ఫ్ . కుడి చివర్లో సంయుక్త ఛాన్స్‌లర్ కొరిన కాసనోవా కూడా ఉంది.

1948వ సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టిన, ప్రపంచంలోనే రెండవ ప్రాచీన స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త రాజ్యాంగం నూతన సంయుక్త రాష్ట్ర అవతరణకు పునాది అయ్యింది.[20] 1999 సంవత్సరంలో కొత్త రాజ్యాంగం ప్రవేశపెట్టారు కాని సమాఖ్య వ్యవస్థలో చెప్పుకోతగ్గ మార్పులేవీ చేయలేదు. వ్యక్తుల మౌలిక , రాజకీయ హక్కులు , ప్రభుత్వ వ్యవహారాల్లో ప్రజల పాత్రను రాజ్యాంగం ప్రస్తావిస్తూ సమాఖ్య , ఖండాల మధ్య అధికారాలను విభజిస్తూ సమాఖ్య యొక్క చట్ట సమ్మతమైన పరిధి , అధికారము గురించి వివరిస్తుంది. మూడు ముఖ్యమైన పరిపాలనా విభాగాలు ఉన్నాయి:[21] ద్వి సభ విధానం పార్లమెంటు (శాసన చట్టము), స్విస్ సంయుక్త సమితి (అధికారము గల) , స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త సుప్రీం కోర్ట్.

బెర్న్ లో ఉన్న సంయుక్త సౌధం ఒక భవనం పేరు ఇందులో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త శాసనసభ (సంయుక్త పార్లమెంటు) , స్విస్ సంయుక్త సమితి (ఎగ్జిక్యూటివ్) ఉంటాయి.

స్విస్ పార్లమెంటులో రెండు సభలు ఉంటాయి: ఖండంలో నిర్ణయించబడిన వ్యవస్థ ద్వారా ఎన్నికైన 46 ప్రతినిధులున్న స్విస్ రాష్ట్రాల సమితి (ప్రతి ఖండం నుంచి ఇద్దరు ప్రతినిధులు, సగ ఖండం నుంచి ఒక్కొక్కరు చొప్పున) , ప్రతి ఖండంలోని జనాభాను బట్టి సమాన ప్రాతినిధ్యం ఎన్నికైన 200 మంది ప్రతినిధులున్న స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ సమితి రెండు సభలలోని అభ్యర్థులు 4 సంవత్సరాలపాటు పదవిలో కొనసాగుతారు. రెండు సభలు ఉమ్మడి సమావేశాల్లో ఉన్నప్పుడు వాటిని స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త శాసనసభగా పిలుస్తారు.అభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా ప్రజలు పార్లమెంటు జారీ చేసిన ఏ చట్టాన్నైనా సవాలు చేయవచ్చు , చొరవ ద్వారా సంయుక్త రాజ్యాంగంలో సవరణలు ప్రవేశపెట్టవచ్చు అందుకే స్విట్జర్లాండ్ ఒక ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంగా పెర్కొనబడుతుంది.[20]

స్విస్ సంయుక్త సమితిలో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త పరిపాలన నిర్దేశించే సంయుక్త ప్రభుత్వం ఉంటుంది , సమూహ దేశ అధినేత దేశాధిపతిగా ఉంటుంది. సంయుక్త శాసనసభ ద్వారా ఎన్నికైన సమాన హక్కులు గల ఏడుగురు సభ్యులు ఉండే సమితి పై విచారణను సరిచూసేదే సంయుక్త సమితి. స్విస్ సమాఖ్య అధ్యక్షుడుని ఏడుగురు సభ్యుల శాసనసభ ఒక సంవత్సర పదవీ కాలం కోసం ఎన్నుకుంటుంది; రాష్ట్రపతి ప్రభుత్వాన్ని పాలించి ప్రాతినిధ్య బాధ్యతలు చేపడతాడు. రాష్ట్రపతి సమమైన వారి మధ్య మొదటిగా ఉంటాడు , పరిపాలనా యంత్రాంగం లోపల ఆ శాఖ అధిపతిగా ఉంటాడు కానీ అదనపు అధికారాలు ఉండవు.[20]

1959వ సంవత్సరం నుంచి స్విస్ ప్రభుత్వం నాలుగు ప్రధాన పార్టీల ఐకమత్యంతో నడుస్తుంది, ఏ పార్టీ ఎన్ని సీట్లు గెలుచుకుంటుందో అనే విషయంపై సంయుక్త పార్లమెంటులో వాటి ప్రాతినిధ్యం నిర్ణయించబడుతుంది. ఒక మంచి విభజన 2 CVP/PDC, 2 SPS/PSS, 2 FDP/PRD and 1 SVP/UDC 1959 నుంచి 2003 వరకు నిలబడిన దీన్ని " మాయా ఉపమానం " పరిగణిస్తారు. 2007 సంయుక్త సమితి ఎన్నికల్లో సంయుక్త సమితిలోని ఏడు సీట్లను ఈ విధంగా విభజిస్తారు:

2 స్విట్జర్లాండ్ సామాజిక ప్రజాస్వామ్య పార్టీ (ఎస్.పి.ఎస్/పి.ఎస్.ఎస్),
2 స్విట్జర్లాండ్ స్వేచ్చాయుత సామాజిక ప్రజాస్వామ్య పార్టీ (ఎఫ్.డి.పి./పి.ఆర్.డి.),
2 స్విస్ ప్రజా పార్టీ (ఎస్.వి.పి/యు.డి.సి),[22]
1 క్రైస్తవ ప్రజాస్వామ్యవాదులు (CVP/PDC).

ఖండాల లేదా సంయుక్త న్యాయస్థానాల విచారణకు వ్యతిరేకంగా ఫిర్యాదులను స్వీకరించడమే స్విట్జర్లాండ్ యొక్క సంయుక్త సుప్రీం కోర్టు పని. ఆరు సంవత్సరాల పదవీ కాలం వరకు కొనసాగే న్యాయమూర్తులను సంయుక్త శాసనసభ ఎన్నుకుంటుంది.

ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం

ది లాండ్స్‌గేమేండ్ ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్య ప్రాచీన పద్ధతి. ఇప్పటికీ ఈ విధానాన్ని రెండు ఖండాల్లో పాటిస్తారు.

స్విస్ ప్రజలు మూడు చట్ట సమ్మతులకు లోబడి ఉండాలి: జిల్లా స్థాయిలో, ఖండం స్థాయిలో , సమాఖ్య స్థాయిలో. 1848 లో ప్రవేశపెట్టిన సంయుక్త రాజ్యాంగం ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం వ్యవస్థను వివరిస్తుంది (పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యం ఎన్నో సామన్య సంస్థలకు ముడి పెట్టినందువలన కొన్నిసార్లు అర్ద-ప్రత్యక్ష లేదా ప్రాతినిధ్య ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంగా వర్ణిస్తారు). సమాఖ్య స్థాయిలో స్విస్ ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యానికి చెందిన పౌర హక్కులు అనబడే సాధనాలకు (వోక్స్‌రెచ్, డ్రోయిట్స్ సివిక్స్ ) పార్లమెంటు తీర్మానాలు రద్దు చేయడానికి అవకాశం ఉండే అభిప్రాయ సేకరణ , రాజ్యాంగ ఉపక్రమం చూపడానికి హక్కు ఉంది,[20]

100 రోజుల్లో 50,000 మంది ప్రజల సంతకాలు సేకరించినట్లయితే ఒక సంయుక్త అభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా పార్లమెంటు ప్రవేశపెట్టిన ఎలాంటి చట్టాన్నైనా సవాలు చేయవచ్చు. అలాంటప్పుడు ఓటర్లు సాధారణ ఆధిక్యత ద్వారా చట్టాన్ని సమ్మతించాలా లేదా తిరస్కరించాలా అని నిర్ణయించుకునేందుకు ఒక జాతీయ వోటు ప్రవేశపెడతారు. ఎనిమిది ఖండాలు కలిసి సంయుక్త చట్టానికి వ్యతిరేకంగా అభిప్రాయ సేకరణ చేపట్టవచ్చు.[20]

అలాగే రాజ్యాంగబద్ధ సవరణ సవరణ చేయాలనుకుంటే 18 నెలల్లో 1,00,000 ఓటర్లు ఆ సవరణను సమ్మతిస్తూ సంతకం చేసి, ప్రతిపాదించిన సవరణ చేసేలా సంయుక్త రాజ్యాంగ ఉపక్రమం అనుమతి ఇస్తుంది.[23] ప్రజల ప్రతిపాదనతోపాటు పార్లమెంటు వ్యతిరేక-ప్రతిపాదన ప్రవేశపెడుతుంది, ఇలాంటప్పుడు రెండు ప్రతిపాదనలూ సమ్మతమా కాదా అని ప్రజలు సూచించాలి. ఉపక్రమం ద్వారా లేదా పార్లమెంటులో రాజ్యాంగ సవరణలు ప్రవేశపెట్టినా, వాటిని జాతీయ అభిప్రాయ ఓటు , అధిక ఖండాల అభిప్రాయ ఓట్లు కలిసి రెండంతల ఆధిక్యతతో 

సమ్మతించాలి.[24][25][26][27]

ఖండాలు

స్విస్ సమాఖ్యలో 26 ఖండాలు ఉన్నాయి:[20] మూస:Switzerland Cantons Labelled Map

ఖండం రాజధాని ఖండం రాజధాని
ఆర్గా ఆరా *నిడ్వాల్డెన్ Stans
*అప్పెంజెల్ ఆసర్‌హోడెన్ హెరిసా *ఒబ్వాల్దెన్ సార్నెన్
*అప్పెంజెల్ ఇన్నర్‌హోడెన్ అప్పెంజెల్ శఫ్‌హాసెన్ శఫ్‌హాసెన్
*బేసెల్-నగరం బేసెల్ ష్విజ్ ష్విజ్
*బేసెల్-దేశం లీస్టల్ సొలోతుర్న్ సొలోతుర్న్
బెర్న్ బెర్న్ సెయింట్ గాలెన్ సెయింట్ గాలెన్
ఫ్రీబోర్గ్ ఫ్రీబోర్గ్ తుర్గా ఫ్రాన్ఫెల్డ్
జెనీవా జెనీవా టిసినో బెల్లింజోనా
గ్లారస్ గ్లారస్ Uri ఆల్ట్‌డార్ఫ్
గ్రాబన్డెన్ చూర్ వల్లిస్ సియోన్
జూరా డెల్మాంట్ వాడ్ లూసాన్న్
లూసర్న్ లూసర్న్ జుగ్ జుగ్
న్యూచాటెల్ న్యూచాటెల్ జ్యూరిక్ జ్యూరిక్

*[[స్విస్ రాష్ట్రాల మండలిఈ అర్ద ఖండాల తరఫున ఒకే ఒక్క ప్రతినిధి ఉంటాడు (ఇద్దరికి బదులుగా) ( సంప్రదాయ అర్ద-ఖండాలను చూడుము).

వాటి జనాభా వ్యత్యాసం 15,000 (అప్పెంజెల్ ఇన్నర్‌హోడెన్) , 1,253,500 (జ్యూరిక్), , వాటి విస్తీర్ణత 37 km² (బేసెల్-స్తాడ్) , 7,105 km² (గ్రాబన్డెన్). ఖండాల్లో మొత్తం 2,889 స్విట్జర్లాండ్ పురపాలక సంఘాలు ఉన్నాయి. స్విట్జర్లాండ్ లోపల రెండు ఎన్‌క్లేవ్‌లు ఉన్నాయి: జర్మనీకి చెందిన బసింజేన్ , ఇటలీకి చెందిన క్యాంపియోన్ ది ఇటాలియా

మే 11వ తేది 1919 సంవత్సరం ఆస్ట్రియన్ రాష్ట్రమైన వోరార్ల్‌బెర్గ్‌లో చేపట్టిన అభిప్రాయ సేకరణలో 80 శాతం ప్రజలు స్విస్ సమాఖ్యలో చేరేందుకు తమ మద్దతు తెలిపారు. అయినప్పటికీ, ఈ అంశాన్ని ఆస్ట్రియన్ ప్రభుత్వ వ్యతిరేకత వలన, మొదటి ప్రపంచ యుద్ధ మిత్ర మండలి శక్తుల వ్యతిరేకత వలన స్విట్జర్లాండ్‌లో ఉదారవాదం , తిరుగుబాటువాదం వ్యతిరేకత వలన స్విస్ ఇటాలియన్లు (ఇటాలియన్ స్విట్జర్లాండ్‌లో నివసిస్తున్న స్విస్ జాతీయుల వలన) , రోమాండి (స్విట్జర్లాండ్‌లోని ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే ప్రాంతంలో నివసించే స్విస్ జాతీయుల వలన) వ్యతిరేకత వలన ఈ ప్రతిపాదనను నివారించగలిగారు.[28]

విదేశీ సంబంధాలు , అంతర్జాతీయ సంస్థలు

సామాన్యంగా స్విట్జర్లాండ్ మిలటరీ, రాజకీయ , ప్రత్యక్ష ఆర్ధిక సంబంధాలను నివారిస్తుంది , 1515వ సంవత్సరంలో తన పాత స్విస్ సమాఖ్య వృద్ది అంతం వరకు తటస్థంగా ఉంది.[29] 2002వ సంవత్సరంలో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త దేశాలు సంపూర్ణ సభ్యత్వం తీసుకుంది కానీ అభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా చేరిన మొట్ట మొదటి దేశంగా అవతరించింది.[29] సాధారణంగా స్విట్జర్లాండ్ అన్ని దేశాలతో దౌత్య సంబంధాలు పెట్టుకోవడమే కాకుండా చారిత్రికంగా ఇతర దేశాల మధ్య మధ్యవర్తిత్వం కూడా చేస్తుంది.[29] స్విట్జర్లాండ్‌కు యూరోపియన్ సమాఖ్యలో సభ్యత్వం లేదు; 1990 మొదటి నుంచి స్విస్ ప్రజలు ఆ సభ్యత్వాన్ని తిరస్కరిస్తూ వచ్చారు.[29]

స్విట్జర్లాండ్ తటస్థ వైఖరిని బట్టి ఎన్నో అంతర్జాతీయ సంస్థలు ఆ దేశంలో భాగం అయ్యాయి. రెడ్ క్రాస్ 1863 వ సంవత్సరంలో స్థాపించబడి ఇప్పటికీ దేశంలో ముఖ్యమైన సంస్థగా ఉంది. యూరోపియన్ ప్రసారణ సంఘం అధికార కార్యాలయం జెనీవాలో ఉంది. ఇటీవలి కాలంలో స్విట్జర్లాండ్ సంయుక్త దేశాల జాబితాలో చేరినా న్యూ యార్క్ తరువాత జెనీవా సంయుక్త దేశాల రెండవ అతి పెద్ద కేంద్రంగా ఉంది , లీగ్ ఆఫ్ నేషన్స్‌లో వ్యవస్థాపక సభ్యత్వం ఉంది. సంయుక్త దేశాల కేంద్ర కార్యాలయమే కాక వరల్డ్ హెల్త్ ఆర్గనైజేషన్ (డబల్యూ.హెచ్.ఒ.) ఇంటర్నేషనల్ టెలికమ్యూనికేషన్స్ యూనియన్ (ఐ.టి.యు.) లాంటి సుమారు 200 ఇతర అంతర్జాతీయ సంస్థలకు కేంద్రంగా ఉంది.[29]

అంతర్జాతీయ ఐస్ హాకీ సమాఖ్య లాంటి ఇంకా ఎన్నో క్రీడా సమాఖ్యలు , సంస్థలు దేశమంతా విస్తరించి ఉన్నాయి. వీటిలో ముఖ్యమైనవి లూసాన్‌లో ఉన్న అంతర్జాతీయ ఒలంపిక్ కార్యవర్గం, జ్యురిక్‌లోని ఎఫ్.ఐ.ఎఫ్.ఎ. (అంతర్జాతీయ సంయుక్త ఫుట్‌బాల్ సంఘం) , యు.ఇ.ఎఫ్.ఎ. (యూనియన్ ఆఫ్ యూరోపియన్ సంఘం).

ప్రపంచ ఆర్థిక వేదిక పునాది జెనీవాలో ఉంది ప్రపంచం ఎదుర్కొనే ఆరోగ్యం , వాతావరణం లాంటి సమస్యలను చర్చించడానికి దావోస్‌లో జరిగే వార్షిక సమావేశానికి ప్రసిద్ధి చెందిన గొప్ప వ్యాపారవేత్తలు , రాజకీయ నాయకులు హాజరవుతారు.

స్విస్ సైనిక బలగాలు

స్విట్జర్లాండ్‌ మీద ఒక F/A-18 హార్నెట్ ఆకాశగమనం వైమానిక చోదకులకు దేశం యొక్క పర్వత లక్షణంతో వర్తించవలసి ఉంటుంది.

స్విస్ సాయుధ దళాలు , స్విస్ వైమానిక దళం స్విట్జర్లాండ్‌‌లో బలవంతంగా సైనిక నియామకాలు: వీరిలో 5 శాతం మాత్రమే మిలటరీ సిబ్బంది ఉంటారు మిగతా వారు 20 నుంచి 34 వయస్సు గల సాధారణ పౌరులు (అవసరమైనప్పుడు 50 సంవత్సరాల వయసు వరకు) ఉంటారు. స్విట్జర్లాండ్ భూ ఆవృత దేశం కనుక నౌకా దళం లేదు అయినప్పటికీ పక్క దేశాలను తాకే సరస్సుల గస్తీకి సాయుధ నౌకా బలగాలను ఉపయోగిస్తారు. వాటికన్ స్విస్ గార్డ్స్ మినహా విదేశీ సైన్యంలో పని చేయడం స్విస్ పౌరులకు నిషేధం.

స్విస్ మిలటరీ వ్యవస్థ నిబంధనల ప్రకారం సైనికులు సొంత ఆయుధాలతో పాటు తమ సొంత సామాన్లు ఇంటి వద్ద పెట్టుకోవచ్చు. ఈ విధానం వివాదాస్పదంగా , అపాయకరంగా ఉంటుందని కొన్ని సంస్థల , రాజకీయ పార్టీల అభిప్రాయం.[30] బలవంత సైనిక నియామకాలు ప్రకారము స్విస్ పురుషులు , మహిళలు స్వచ్ఛందంగా సేవ చేయవచ్చు. సాధారణంగా వారు 19 సంవత్సరాల వయసులో ఉన్నప్పుడు సైన్యంలో చేరడానికి ఉత్తర్వు అందుతుంది. సుమారు సగానికి పైగా యువ స్విస్ పౌరులు సైనిక సేవకు అర్హులుగా గుర్తింపబడుతారు, అనర్హులకు ప్రత్యామ్నాయ సేవ ఉంటుంది.[31] వార్షికంగా 18 నుంచి 21 వారాల పాటు సుమారు 20,000 మందికి సైనిక శిబిరంలో శిక్షణ ఇస్తారు. 2003వ సంవత్సరంలో ప్రజాభిప్రాయ ఓటు ద్వారా "ఆర్మీ 95" విధానికి ప్రత్యామ్నాయంగా 4,00,000 నుండి 2,00,000 వరకు తగ్గిస్తూ "ఆర్మీ XXI" విధానం అమలులోకి వచ్చింది. వీరిలో 1,20,000 పనిచేస్తూ ఉంటారు మిగతా 80,000 మంది రిజర్వులో ఉంటారు.[32]

ఒక సైన్య కవాతులో MOWAG ఈగల్ సాయుధ వాహనాలు

మొత్తంగా మూడు సార్లు, సాధారణ బలగాలు, స్విట్జర్లాండ్ సమగ్రతను , తటస్థ వైఖరిని కాపాడాయని ప్రకటించారు. మొదటిసారి 1870-71 ఫ్రాన్స్-పర్షియా యుద్ధం జరిగినప్పుడు. రెండవసారి ఆగస్టు 1914వ సంవత్సరం మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సంభవించినప్పుడు. మూడోసారి సెప్టెంబరు 1939వ సంవత్సరంలో పోలాండ్‌పై జర్మనీ దాడి జరిగినప్పుడు; హెన్రి గుసాన్ జనరల్-ఇన్-చీఫ్‌గా ఎన్నుకోబడ్డాడు.

తటస్థ వఖరి వలన ప్రపంచము లో కొన్ని ప్రదేశాల్లో శాంతి నెలకొల్పేందుకు తప్ప స్విస్ సైన్యం విదేశాలలో జరిగే సైనిక పోరాటాలలో పాలుపంచుకోదు. 2000వ సంవత్సరం నుంచి సైనిక శాఖ శాటిలైట్ కమ్యూనికేషన్స్‌ను పర్యవేక్షించే గూఢాచార సమాచార సేకరణ వ్యవస్థ ఓనిక్స్‌ని కూడా నడిపిస్తుంది.

ప్రచ్ఛన్నయుద్ధం తరువాత మిలటరీ క్రియాశీలతను నిలిపివేయడానికి లేదా సైనిక బలగాలను నిర్మూలించడానికి చాలా ప్రయత్నాలు జరిగాయి. (సైన్యం లేని స్విట్జర్లాండ్ కోసం ఏర్పాటైన సమూహం చూడండి). 1989 నవంబరు 26వ సంవత్సరంలో గుర్తింపదగిన అభిప్రాయ సేకరణ చేపట్టారు, అది ఓటమి పాలైనా ఇలాంటి మార్పును కోరిన ప్రజల శాతం పెరిగింది.[33] 9/11 దాడుల తరువాత చేపట్టిన అభిప్రాయ సేకరణలో సుమారు 77 శాతం ఓటర్లు ఈ విధానాన్ని తిరస్కరించారు.

భౌగోళిక అంశాలు

స్విట్జర్లాండ్‌ ఉపగ్రహ చిత్రం

స్విట్జర్లాండ్ పర్వతాలు దక్షిణ దిశాన , ఉత్తరదిశాన విస్తరించి ఉంది, స్విట్జర్లాండ్ తన పరిమిత ప్రాంతమైన 41,285 చదరపు కిలోమీటర్‌ల (15,940 చదరపు మైల్) లో వైవిధ్యమైన ప్రకృతి దృశ్యాలు , వాతావరణం కలిగి ఉంది. ఈ దేశపు [34] జనాభా 7.6 లక్షలు, జనాభా సాంద్రత ప్రతి చదరపు కిలోమీటరుకు (622/sq mi) సుమారు 240 మందిగా ఉంది.[34][35][36] ఏదేమైనా దేశంలో పర్వతాలు ఎక్కువగా ఉన్న దక్షిణ భాగంలో ఈ సగటు కన్నా తక్కువ జనాభా ఉంది. అదే సమయంలో ఉత్తర భాగం , దక్షిణ చరమ భాగం కొండ ప్రాంతాలు , కొంత అరణ్య భాగం , కొంత మాములుగా ఉండటం వలన , అనేక పెద్ద సరస్సులు ఉండటం వలన ఈ ప్రదేశం నివాసయోగ్యంగా ఉంటూ ఎక్కవ జన సాంద్రత కలిగి ఉంది.[34]

Contrasted landscapes between the 4,000 metres of the high Alps (Matterhorn on the left), the National Park and the plateau at Lake Lucerne

స్విట్జర్లాండ్ మౌలికంగా మూడు నైసర్గిక స్వరూప ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది: అవి దక్షిణంగా స్విస్ పర్వతాలు, స్విస్ పీఠ భూమి లేదా మధ్య భాగం , ఉత్తరాన జూరా పర్వతాలు.[34] ఈ పర్వతాలు దేశంలో 60 శాతం ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించి ఎత్తయిన శిఖరాలుగా దేశపు దక్షిణ మధ్య భాగం వరకు విస్తరించాయి, ఈ పర్వతాలలో డ్యూ‌ఫోర్స్‌పిట్జ్ 4,634 మీటర్లు (15,203) అత్యంత ఎత్తయిన శిఖరంగా ఉంది,[34] ఇంకా జలపాతాలు , హిమనీ నది మంచు ప్రవాహాలతో లెక్క లేనన్ని లోయలు కనుగొనబడ్డాయి. రైన్, రైన్ నది, ఇన్ నది, ఆరి, టిసినో నది మొదలైన పెద్ద నదుల నుంచి వచ్చే నీటి ప్రవాహాలు చివరిగా స్విస్ యొక్క అతి పెద్ద సరస్సులైన జెనివా సరస్సు (లాక్ లేమాన్), జ్యూరిక్ సరస్సు, న్యుచటల్ సరస్సు , కాన్‌స్టేన్స్ సరస్సులలోకి ప్రవహిస్తాయి.[34]

Contrasted climates between the valleys of the Aletsch Glacier (most glaciated area in western Eurasia[37]), the Alpine foothills of Champéry and the southern canton of Ticino (Lake Lugano)

వాలాయిస్‌లో మాట్టర్‌హార్న్ (4,478 m) పర్వతం , ఇటలీ సరిహద్దుగా ఉన్న పెన్నీ పర్వతాలు అతి ప్రఖ్యాతమైనవి. ఆయా ప్రాంతాలలో ఎక్కవ ఎత్తు కలిగిన డ్యూ‌ఫోర్స్‌పిట్జ్ (4,634 మీ), డోమ్ ( మిస్చాబెల్) (4,545 మీ) , విస్‌హార్న్ (4,506 మీ) వంటి పర్వతాలు ఉన్నాయి. అత్యంత హిమవంతమైన లుటర్‌బృనెన్ లోయ పైన ఉండే బెర్నీస్ పర్వతాలు 72 జలపాతాలు ఉన్నాయి, ఈ ప్రాంతంలో జంగ్‌ఫ్రా (4,158 m) , ఈగర్ లాంటి చిత్రీకరణకు అర్హమైన అనేక లోయలున్నాయి. ఆగ్నేయంలో పొడవైన ఎ‌న్‌గాడిన్ లోయ, గ్రాబండెన్ ఖండ ప్రాంతంలో ఆవరించి ఉన్న సెయింట్ మార్టిజ్ బాగా ఖ్యాతి గాంచాయి; పొరుగున ఉన్న అత్యంత ఎత్తైన బెర్నినా పర్వతాలనును పిజ్ బెర్నినా (4,049 ఎమ్) అంటారు.[38]

దేశం మొత్తం భూభాగంలో 30 శాతం ఉన్న ఉత్తర భాగమే జన సమృద్ధి గల ప్రాంతం, దీనిని మధ్య భూభాగం అంటారు.

ఇది బృహత్తరంగా తెరచుకుని , పర్వత ప్రకృతి దృశ్యాలు కలిగి కొంత భాగం అరణ్యంతో, కొంత భాగం పచ్చిక పొలాలతో, సాధారణంగా మెటా మేసే పశువులతో లేదా కూరగాయలు , పండ్ల తోటలతో ఉంటుంది, కానీ కొండ ప్రాంతంగానే ఉంది. పెద్ద సరస్సులతో పాటు స్విస్ దేశం యొక్క అతి పెద్ద నగరాలు ఈ ప్రాంతంలోనే ఉన్నాయి [38] స్విట్జర్లాండ్ యొక్క పశ్చిమ ప్రాంతంలో అతి పెద్ద సరస్సుగా పిలువబడే. జెనివా సరస్సు ఉంది (ఇది లాక్ లేమాన్‌గా ఫ్రెంచ్‌లో పిలువ బడుతుంది)

జెనివా సరస్సుకు రైన్ నది ముఖ్యమైన ఉపనదిగా ఉంది.

స్విస్ వాతావరణం సాధారణంగా సమ శీతోష్ణ వాతావరణంగా ఉంటుంది,[39] కాని పర్వత ఉపరితలం మీద ఉండే హిమవంతమైన పరిస్థితులకు , స్విట్జర్లాండ్ దక్షిణ ప్రాంతంలో ఉండే మధ్యధరా వాతావరణం మధ్య చాలా ఎక్కువ తేడా ఉంటుంది. వేసవి కాలాలు వెచ్చగా ఉంటూ నియమిత కాలక్రమంలో వర్షం పడి తేమగా ఉంటాయి, ఈ కాలాలు పచ్చిక పొలాలకు , పశువుల మేతకు అనువుగా ఉంటాయి. పర్వత ప్రాంతాలలో శీతాకాలాలు సూర్యరశ్మితో , మంచుతో ఉంటాయి, అదేసమయంలో దిగువ ప్రాంతాలు ఎక్కువ మేఘాలతో , పొగమంచుతో ఉంటాయి. పర్వత ప్రాంత పొడి గాలిగా సంబోధించే వాతావరణ సంబంధ దృగ్విషయం,[39] సంవత్సరంలో అన్ని కాలాలలో , శీతాకాలంలో సైతం ఉంటుంది, మధ్యధరా ప్రాంతపు వెచ్చని గాలి ఇటలీ నుంచి పర్వతాలను దాటుతుంది. వాలాయిస్ దక్షిణ లోయలు పొడి పరిస్థితులతో గోచరిస్తాయి,[39] విలువైన కుంకుమ పుష్పం ఇక్కడ కోతకు వస్తుంది , సారా తయారు చేసే ద్రాక్ష ఇక్కడ పెరుగుతుంది, శీతాకాలంలో విస్తారమైన మంచు ఉన్నప్పటికీ గ్రా‌బండెన్ వాతావరణం[39] పొడిగా మారి కొద్దిగా చల్లగా ఉంటుంది, సూర్యరశ్మి ఎక్కువగా ఉన్నప్పటికీ పెద్ద వర్షాలు సకాలంలో కురియటంతో అతి తడి పరిస్థితులు ఎగువ పర్వతాలలో , టిసినో ఖండం‌లో గోచరిస్తాయి.[39] స్విట్జర్లాండ్ యొక్క పశ్చిమ ప్రాంతం కన్నా తూర్పు ప్రాంతం ఎక్కువ శీతలంగా ఉంటుంది, అదే సమయంలో పర్వతాల పైన, సంవత్సరంలో ఎప్పుడైనా సరే శీతలస్థితులు అనుభవంలోకి వస్తాయి. ప్రాంతీయ పరిస్థితులు , ఋతువుల చిన్న వ్యత్యాసలతో సంవత్సరమంతా ఇక్కడ అవపాతనం వ్యాపిస్తుంటుంది శరదృతువు అత్యంత పొడిగా ఉంటుంది, అయితే స్విట్జర్లాండ్ వాతావరణ భూమికలు ఒక సంవత్సరం నుంచి మరొక సంవత్సరానికి చాలా వ్యత్యాసం ఉండి అంచనా వేయటం చాలా కష్టంగా ఉంటుంది.

ప్రత్యేకంగా స్విట్జర్లాండ్ యొక్క జీవవాసం బలహీనమైనది, ఎందుకంటే చాలా బలహీన లోయలు ఎత్తైన పర్వతాలతో విభజించబడి తరచుగా అనుపమాన జీవవాసాన్ని తయారు చేస్తున్నాయి. ఎత్తైన ప్రాంతాలలో అధిక స్థాయిలో మొక్కలు లేకపోవడంతో పర్వత ప్రాంతాలు బలహీనంగా ఉన్నాయి, కొన్ని సార్లు పర్యాటకుల తాకిడి వల్ల , పశువుల మేత వలన కొంత ఒత్తిడి ఎదుర్కొంటాయి. స్విట్జర్లాండ్ యొక్క పర్వత ప్రాంతాలలో పశువుల మందల మేత తగ్గడం వలన కొద్ది కాలంగా పెద్ద ఎత్తున వృక్షసంపద సంపద పెరిగిపోతోంది. 1,000 ft (300 m)

ఆర్ధిక వ్యవస్థ

స్విట్జర్లాండ్‌ది ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలన్నిటిలో స్థిరమైన, అధునాత , ముఖ్యంగా అత్యంత పెట్టుబడిదారి ఆర్థిక వ్యవస్థ. ఇది ఆర్థిక స్వాతంత్ర్య సూచీ 2008 ప్రకారం ఐర్లాండ్ తరువాత 2‌వ అత్యధిక యూరోప్ గణ్యతను కలిగి ఉంది, అదే సమయంలో ప్రజా సేవల ద్వారా కూడా ఎక్కువ వ్యాప్తి జరిగింది. ఇక్కడ నామకార్ధ తలసరి ఆదాయం స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి పశ్చిమ యూరోప్ దేశాలు , జపాన్ కన్నా ఎక్కువ, లక్సంబర్గ్, నార్వే, ఖతర్, ఐస్లాండ్ , ఐర్లాండ్ తరువాత ఇది 6వ గణ్యతను పొందింది.

కొన్ని ఉత్తమ జీవిత అవలోకనంలలో 150,000 వ్యాపార సంస్థలు , 1.5 కోట్ల ఉద్యోగులకి మహా నివాసంగా ఉన్న జ్యూరిచ్ ప్రాంతం ఉత్తమ స్థాయిలో ఉంది.
ఎంగాడిన్ లోయ, తక్కువ పారిశ్రామిక పర్వత ప్రాంతాలలో పర్యాటకం ఒక ముఖ్యమైన ఆదాయంగా నిర్వర్తించబడుతుంది.

కొనుగోలు శక్తి తుల్యత సరిదిద్దబడితే GDP తలసరిలో స్విట్జర్లాండ్ 15‌వ గణ్యతను పొందగలదు.[40] ప్రపంచ ఆర్థిక వేదిక యొక్క ప్రపంచ పోటీదారు నివేదిక ప్రకారం స్విట్జర్లాండ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ ప్రస్తుతం ప్రపంచంలోనే రెండవ అత్యంత పోటీదారు వ్యవస్థ.[41] గుర్తించదగిన హద్దులలో 20‌వ శతాబ్దానికి స్విట్జర్లాండ్‌ యూరోప్‌లో అత్యంత ఐశ్వర్యవంతమైన దేశం.[42] 2005 సంవత్సరంలో స్విట్జర్లాండ్‌ సగటు కుటుంబ ఆదాయం 95,000 సి.హె.ఎఫ్.గా అంచనా వేయబడింది కొనుగోలు శక్తి తుల్యతలో ఇది ఇంచుమించుగా 81,000 యు.ఎస్.డి.కు (Nov.2008‌కు) సమానం ఇది కలిఫోర్నియా వంటి ఐశ్వర్యవంతమైన అమెరికా రాష్ట్రాలను పోలి ఉంది.[43]

విలువ ప్రకారం స్విట్జర్లాండ్‌ గడియారాల ఉత్పత్తిలో సగ భాగానికి బాధ్యత వహిస్తుంది. (అపోల్లో మిషన్‌ల కోసం NASA చేత ఒమేగా స్పీడ్ మాస్టర్ ఎంపిక చేయబడింది)

స్విట్జర్లాండ్ అనేక పెద్ద బహుళజాతి వ్యాపార సంస్థలకు గృహంగా ఉంది.

ఆదాయపరంగా గ్లెన్‌కోర్, నెస్ట్‌లే, నోవర్‌టిస్,హాఫ్‌మాన్-లా రొచి, ఎ.బి.బి. ఆసి బ్రోన్ బోవేరి , అడేక్కో మొదలైనవి స్విస్ అతి పెద్ద సంస్థలు.[44] ఇంకా గుర్తించదగినవి ఎ.జి. జ్యూరిక్ ఆర్థిక సేవలు, క్రెడిట్ సూసీ, స్విస్ రే , ది స్వాచ్ గ్రూప్ మొదలైనవి. స్విట్జర్లాండ్ ప్రపంచంలోనే అతి శక్తివంతమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ ఉన్న దేశంగా గణ్యతను పొందింది.[42]

రసాయన పరిశ్రమ, ఔషధ పరిశ్రమ, కొలతల పరికరాలు, సంగీత పరికరాలు, రియల్ -ఎస్టేట్, బ్యాంకింగ్ , భీమా, పర్యాటకం , అంతర్జాతీయ సంస్థలు మొదలైనవి స్విట్జర్లాండ్‌లో ముఖ్యమైన పరిశ్రమలుగా ఉన్నాయి. రసాయనాలు (ఎగుమతి వస్తువులలో 34 శాతం), యంత్రాలు/వైద్యుతాలు (20.9 శాతం), , సున్నిత పరికరాలు/గడియారాలు (16.9 శాతం) మొదలైనవి పెద్ద ఎత్తున ఎగుమతి అయ్యే వస్తువులు.[45] ఎగుమతి అయిన వస్తువుల తృతీయం ఎగుమతి అయిన సేవల మొత్తం.

[45]

సుమారు 3.8 లక్షల ప్రజలు స్విట్జర్లాండ్‌లో పనిచేస్తున్నారు. పొరుగు దేశాలకన్నా స్విట్జర్లాండ్ అనువైన ఉద్యోగ విపణిని కలిగి ఉంది, , ఇక్కడ నిరుద్యోగం గణ్యత చాల తక్కువ. నిరుద్యోగం గణ్యత జూన్ 2000 తక్కువ 1.7 శాతం నుంచి శిఖరాగ్రంగా సెప్టెంబరు 2004‌లో 3.9%‌కు చేరింది. 2003 సంవత్సరం మధ్యలో మొదలైన ఆర్థిక మాంద్యం వలన, ఏప్రిల్ 2009‌కు నిరుద్యోగం గణ్యత 3.4 శాతంగా ఉంది. నికర వలసల వలన జనాభా వృద్ధి చాలా ఎక్కువగా ఉంది, ఇది 2004‌లో జనాభాలో 0.52 శాతంగా ఉంది.

[45] ఆస్ట్రేలియాలో ఉన్నట్టుగానే [45] విదేశీ జనాభాతో దేశాల జాబితా 2004‌లో 21.8 శాతంగా ఉంది, 2006 సంవత్సరంలో 27.44 అంతర్జాతీయ డాలర్లగా ఉంది జి.డి.పి.ఒక గంట పనికి ప్రపంచంలో 17‌వ స్థానంలో ఉంది.

స్విట్జర్లాండ్‌కు వ్యక్తిగత భాగస్వామ్య ఆర్థిక వ్యవస్థ , పశ్చిమ ప్రామాణికాలతో తక్కువ పన్నులు ఉన్నాయి; అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో ఇది అతి చిన్న మొత్తం పన్ను విధానం స్విట్జర్లాండ్ వ్యాపారం కొరకు ఒక అనువైన ప్రదేశం, వ్యాపార సులభ నిర్వహణ సూచికలో 176 దేశాలలో స్విట్జర్లాండ్ 16వ స్థానం పొందింది. 1990లలో స్విట్జర్లాండ్ నిదానమైన వృద్ధిని చవిచూసింది, 2000ల తొలినాళ్ళు ఆర్థిక సంస్కరణలు , క్రమబద్దీకరణను యూరపియన్ సమాఖ్యతో పాటుగా తీసుకొచ్చాయి.[46][47] క్రెడిట్ సూసీ ప్రకారం కేవలం 37 శాతం నివాసితులు మాత్రమే సొంత ఇంటిని కల్గి ఉన్నారు, ఇది గృహ యాజమాన్యతకు యూరోప్‌లో ఉన్న అతి తక్కువ గణ్యతలలో ఒకటి. గృహం , ఆహార ధరల స్థాయిలు 2007 EU-25 సూచిక ప్రకారం 171 శాతం , 145 శాతంగా ఉంది, పోల్చి చూసినప్పుడు జర్మనీలో ఇది 113 శాతం , 104 శాతంగా ఉంది.[45] వ్యవసాయ రక్షిత విధానం—స్విట్జర్లాండ్ యొక్క స్వేచ్ఛా వర్తక విధానాలకు ఒక అరుదైన మినహాయిమ్పు—ఎక్కువ ఆహార ధరలకు దోహదం చేసింది. ఒ.ఇ.సిడి. ప్రకారం ఉత్పత్తి విపణి స్వేచ్ఛీకరణం అనే విషయంలో చాలా యూరోపియన్ సమాఖ్య సభ్యుల రాష్ట్రాల యొక్క జాబితా వెనుకబడి ఉన్నాయి,[46] అయినప్పటికీ దేశీయ కొనుగోలు శక్తి ప్రపంచంలోనే ఉత్తమంగా ఉంది.[48] వ్యవసాయక, ఆర్థిక , వర్తకం విషయాలలో యూరోప్ సమాఖ్యకు , స్విట్జర్లాండ్‌కు మధ్య అడ్డంకులు చాలా తక్కువ, , స్విట్జర్లాండ్‌కు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా స్వేచ్ఛా వర్తక ఒప్పందాలు ఉన్నాయి. స్విట్జర్లాండ్‌‌కు యూరోప్ స్వేచ్ఛా వర్తక సంఘం (EFTA)లో సభ్యత్వం ఉంది.

విద్య, వైజ్ఞానిక , సాంకేతిక అంశాలు

కొంతమంది స్విస్ శాస్త్రవేత్తలు వారి రంగాలలో కీలక పాత్ర పోషించారు: లియోనార్డ్ యోలెర్ (గణితం) లూయీస్ అగాసిజ్ (హిమ శాస్త్రం) ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ (భౌతిక శాస్త్రం) అగస్టి పికార్డ్ (వైమానిక శాస్త్రం)

స్విట్జర్లాండ్‌లో విద్య చాలా వైవిధ్యమైనది ఎందుకంటే స్విట్జర్లాండ్‌ రాజ్యాంగం, ప్స్విట్జర్లాండ్‌ యొక్క ఖండం పాఠశాల వ్యవస్థకు అధికారాన్ని ఇచ్చింది.[49] స్వకీయ అంతర్జాతీయ పాఠశాలలతో పాటు చాలా ప్రభుత్వ , స్వకీయ పాఠశాలలు ఉన్నాయి. అన్ని ఖండాలలో ప్రాథమిక పాఠశాలలో ప్రవేశానికి కనీస వయస్సు ఆరు సంవత్సరాలుగా ఉంది.[49] నాలుగు లేదా ఐదు తరగతుల వరకు ఉండే అంశం పాఠశాలలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. సంప్రదాయంగా పాఠశాలలో ప్రథమ విదేశీ భాషగా ఏదో ఒక ఇతర జాతీయ భాష ఉండేది, అయితే ఇటీవలే (2000) కొన్ని ఖండాలలో ఆంగ్ల భాష పరిచయం చేయబడింది.[49] ప్రాథమిక విద్య చివరిలో (లేదా ఉన్నత పాఠశాల ప్రారంభంలో) విద్యార్థుల సామర్థ్యం ఆధారంగా వివిధ వర్గాలుగా (తరచుగా మూడు వర్గాలుగా) విభజించబడతారు. అత్యంత వేగవంతంగా అభ్యాసం చేయగల విద్యార్థులు తదుపరి విద్యలు , పరిపక్వత కోసం అభివృద్ధి చెందిన శిక్షణా బోధన పొందుతారు.[49] అదే సమయంలో నెమ్మదిగా గ్రహించే విద్యార్థులు వారి కోసం ప్రత్యేకంగా అవలంబించబడిన విద్యను అభ్యసిస్తారు.

ETH జ్యూరిచ్ యొక్క "జెన్‌ట్రమ్" ప్రాంగణం, స్విట్జర్లాండ్‌లో అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మక [150] విశ్వ విద్యాలయం, అక్కడ ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ విద్యాబ్యాసం చేసాడు.

స్విట్జర్లాండ్‌లో 12 విశ్వవిధ్యాలయాలు ఉన్నాయి. వాటిలో పది ఖండాల స్థాయిలో ఉంటూ సాధారణంగా సాంకేతిక రహిత పాఠ్యాంశాలు నేర్పబడతాయి. బాసెల్ విశ్వ విద్యాలయం (స్విట్జర్లాండ్‌లో ప్రథమ విశ్వవిద్యాలయం) బేసెల్‌లో 1460‌వ సంవత్సరంలో (వైద్య అధ్యాపకులచే) ప్రారంభించబడింది, , స్విట్జర్లాండ్‌లో రసాయన , వైద్య పరిశోధనలు సంప్రదాయంగా ఉన్నాయి.

25,000 విద్యార్థులతో జ్యూరిక్ విశ్వవిద్యాలయం స్విట్జర్లాండ్‌లో అతి పెద్ద విశ్వవిద్యాలయంగా ఉంది. జ్యూరిక్‌లో ETHZ (1855 సంవత్సరంలో ప్రారంబించబడిన) , లాసాన్‌లో ఇ.పి.ఎఫ్.ఎల్. (1969‌ సంవత్సరంలో ప్రారంభించబడి లాసాన్‌ విశ్వవిద్యాలయంతో మునుపు ఒక కూటమి సంస్ఠగా ఉండేది) రెండు సంస్థలు కూడా సంయుక్త ప్రభుత్వంతో ప్రాయోజితం చేయబడుతున్నాయి, ఈ రెండిటికి కూడా అంతర్జాతీయంగా బ్రహ్మాండమైన ప్రతిష్ఠ ఉంది. 2008లో ప్రపంచ విశ్వవిద్యాలయాల విద్వత్ శ్రేణీకరణం చే ETH జ్యూరిచ్ ప్రకృతి శాస్త్రం , గణిత రంగాలలో 15‌గా గణ్యత పొందింది, , వైజ్ఞానిక/సాంకేతిక శాస్త్రాలలో , కంప్యూటర్ శాస్త్రాలలో లాసాన్‌‌లో EPFL 18‌గా గణ్యత పొందింది.

ఇంకా అనేక అనువర్తిత శాస్త్రాల విశ్వవిద్యాలయాలు కూడా ఉన్నాయి. తృతీయ విద్యని అభ్యసిస్తున్న విదేశి విద్యార్థుల సంఖ్యలో ఆస్ట్రేలియా తరువాత స్విట్జర్లాండ్‌ది రెండవ అత్యధిక గణ్యత.[50]

చాలా నోబెల్ బహుమతి స్విట్జర్లాండ్ శాస్త్రవేత్తలకు ఇవ్వబడ్డాయి, ఉదాహరణకి, బెర్న్‌లో పనిచేస్తున్నప్పుడు ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ భౌతిక శాస్త్రంలో తాను అభివృద్ధి చేసిన ""సాపేక్షత్వ సిద్ధాంతం "కు నోబెల్ బహుమతిని పొందాడు. ఇటివలి కాలంలో వ్లాది‌మీర్ ప్రీలాగ్, హైన్రిచ్ రోహ్రేర్, రిచర్డ్ ఎర్నస్ట్, ఎడ్మండ్ ఫిస్చెర్, రోల్ఫ్ జిన్కేర్నగెల్, కర్ట్ వూత్రిచ్ మొదలైనవారు వివిధ శాస్త్రాలకు గాను నోబెల్ బహుమతులు పొందారు.మొత్తంగా 113 మంది నోబెల్ విజేతలు స్విట్జర్లాండ్‌‌లో ఉన్నారు,[51] , నోబెల్ శాంతి బహుమతి 9 సార్లు స్విట్జర్లాండ్‌లో ఉండే సంస్థలకు వచ్చాయి.[52]

LHC సొరంగం, ప్రపంచంలో అతిపెద్ద ప్రయోగశాలలో, జెనివా

ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద ప్రయోగశాల CERN జెనివాలో ఉంది,[53] ఇది కణ భౌతిక శాస్త్రంలో ప్రయోగాలకు అంకితం చేయబడింది. మరొక ముఖ్యమైన పరిశోధన కేంద్రం పాల్ స్చెర్రెర్ సంస్థ. గుర్తించదగిన సృజనలు లైసెర్జిక్ ఆమ్లం డైయితైల్‌మైడ్ (LSD), స్కానింగ్ టన్నలింగ్ మైక్రోస్కోప్ (నోబెల్ బహుమతి) లేదా చాలా ప్రఖ్యాతి చెందిన వెల్క్రోలలో జరిగాయి. కొన్ని సాంకేతిక శాస్త్రాలు నూతన ప్రపంచాల అన్వేషణకు అవకాశం ఇచ్చాయి, అవి ఆగస్టు పికార్డ్ పీడనత్వరిత బుడగలు , జాక్విస్ పికార్డ్‌ను ప్రపంచ మహా సముద్రాల అట్టడుగు ప్రాంతాన్ని చేరడానికి ఉపకరించిన బ్యాతిస్‌స్కేఫ్ మొదలైనవి.

స్విట్జర్లాండ్ అంతరిక్ష సంస్ఠ, స్విస్ అంతరిక్ష కార్యాలయం వివిధ అంతరిక్ష సాంకేతికాలు , కార్యక్రమాలలో పాత్రవహిస్తుంది. ఇంకా ఇది 1975లో యూరోప్ అంతరిక్ష సంస్థ 10 వ్యవస్థాపకులలో ఒకటిగా ఉంది , ESA వ్యయ ఆదాయాల ప్రణాళికకు 7వ అతి పెద్ద దాత. స్వకీయ రంగంలో అనేక సంస్థలు అంతరిక్ష పరిశ్రమలో పాత్ర వహిస్తున్నాయి. అవి అంతరిక్ష విమాన నిర్మాణాలను సిద్దంచేసే ఒయెర్లికాన్ అంతరిక్షం [54] లేదా మాక్సన్ మోటార్స్[55].

స్విట్జర్లాండ్ , యూరోపియన్ సమాఖ్య

డిసెంబరు 1992‌ సంవత్సరంలో యూరోప్ ఆర్థిక ప్రాంతం‌లో స్విట్జర్లాండ్ తన సభ్యత్వానికి వ్యతిరేకంగా ఓటు పొందింది, ఆ తరువాత ద్విపార్శ ఒప్పందాలను నిర్వహించడం ద్వారా యూరోప్ దేశాలు , యూరోపియన్ సమాఖ్యతో (EU) తన సంబంధాలను అభివృద్ధి చేసుకుంది. మార్చి 2001వ సంవత్సరంలో స్విస్ ప్రజలు EUతో కలిసే రాయబారాలు ప్రారంభించడాన్ని తమ పాపులర్ ఓటు‌లో తిరస్కరించారు[56], ఇటివలి సంవత్సరాలలో తమ అంతర్జాతీయ పోటీతత్వాన్ని హెచ్చించే ప్రయత్నంలో EU‌తో అనేక దారులలో అనువర్తనం కోసం స్విస్ పెద్ద ఎత్తున ఆర్థిక ఆచరణలను అమలులోకి తీసుకువచ్చింది.

ఆర్ధిక రంగం ఈ మధ్య కాలంలోనే సంవత్సరానికి 3 శాతం వృద్ధిలోకి వచ్చింది. [[యూరోపియన్ సమాఖ్య యొక్క భవిష్యత్తు అనేది స్విస్ ప్రభుత్వం యొక్క దీర్ఘ కాలిక లక్ష్యాలలో ఒకటిగా ఉంది, కాని దీని మీద ఆలోచించదగినంత వ్యతిరేక ప్రజాభిప్రాయం కూడా ఉంటూ అది పరిరక్షక స్విస్ ప్రజా పార్టీ పార్టీ‌చే ఆదరించబడుతుంది. ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే పశ్చిమ ప్రాంతాలు , దేశంలో ఇతర పట్టణ ప్రాంతాలు ప్రో-EUకు ఎక్కువ మొగ్గు చూపుతున్నాయి, ఏదేమైనా ఇది జనాభా యొక్క నిర్దిష్ట భాగస్వామ్యానికి చాలా దూరంగా ఉంది.[57][58]

విదేశి వ్యవహారాల కార్యాలయం , ఆర్ధిక వ్యవహారాల కార్యాలయం ఆధ్వర్యంలో ప్రభుత్వం ఒక సమన్వయ కార్యాలయాన్ని నిర్మించింది. మిగతా యూరోప్ దేశాల నుంచి స్విట్జర్లాండ్ యొక్క ఏకాంత దుష్పరిణామాలను తగ్గించడానికి , తదుపరి వర్తక ఒప్పందాలను స్వేచ్ఛాయుతం చేయడానికి బెర్న్ , బ్రస్సెల్ ఏడు ద్విపార్ష్య ఒప్పందాలపై సంతకాలు చేశాయి. ఈ ఒప్పందాలు 1999వ సంవత్సరంలో సంతకాలు చేయబడి 2001వ సంవత్సరం నుంచి అమలులోకి వచ్చాయి. ఈ ప్రథమ శ్రేణి ద్విపార్ష్య ఒప్పందాలలో వ్యక్తుల స్వేచ్ఛా సంచార విషయం కూడా ఉంది. 2004వ సంవత్సరంలో రెండవ శ్రేణిలో తొమ్మిది అంశాలపై సంతకాలు చేసి ఆమోదించబడ్డాయి. రెండవ శ్రేణిలో షెంగెన్ ఒప్పందం , డబ్లిన్ సమావేశాలు ఉన్నాయి.

తరువాత అంశాల సహకార0 కోసం చర్చలు కొనసాగాయి. స్విట్జర్లాండ్ 2006వ సంవత్సరంలో పేద తూర్పు యూరోప్ దేశాలలో సహాయక పెట్టుపడులుగా వంద కోట్ల ఫ్రాంక్లను పెట్టడం ద్వారా EUతో సహకార , పురోగమ ఒప్పందాలను చేసుకుంది. రోమానియా , బల్గేరియా దేశాలకు సహాయంగా 300 లక్షల ఫ్రాంక్లను ఇచ్చేందుకు అనుమతి పొందాలంటే ఒక తదుపరి అభిప్రాయ సేకరణ అవసరం. స్విస్ EU క్రింద ఉంటూ ఒక్కోసారి బ్యాంకింగ్ రహస్యత తగ్గింపు కోసం , EUతో తుల్యత సాధించడానికి, పన్ను గణ్యతల పెంపు కోసం అంతర్జాతీయ ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటుంది. సిద్ధపరచే చర్చలు నాలుగు నూతన అంశాల కోసం తెరువబడి ఉన్నాయి, అవి విద్యుత్తు విపణిని తెరచి పెట్టుట, యూరోప్ GNSS పథకం గెలీలియో వ్యాధుల నిరోధం కోసం యూరోప్ కేంద్రంతో సహకారం , ఆహార ఉత్పత్తుల కోసం మూలాల యోగ్యతలను గుర్తించడం మొదలైనవి ఉన్నాయి.

బ్రస్సెల్స్‌లో నవంబరు 2008, 27న అంతర్గత , యూరోపియన్ సమాఖ్య యొక్క న్యాయ శాఖ మంత్రులు డిసెంబరు 2008 12వ తేది నుంచి స్చెంగెన్ పాస్‌పోర్ట్ రహిత మండలానికి స్విట్జర్లాండ్‌ను కలుపుకోవటాన్ని ప్రకటించారు. సరిహద్దు తనిఖీ ప్రాంతాలు భూభాగాలు కేవలం సరుకుల కదలికల కోసమే ఉన్నాయి తప్ప వ్యక్తులపై అదుపు కోసం కాదు, అయినప్పటికీ 2009 మార్చి 29 సంవత్సరం వరకు షెంగెన్ పౌరులు అయితే గనుక అధికారిక పౌరసత్వ పత్రాలు తనిఖి చేసి అనుమతించేవారు.

ఉపనిర్మాణం , పర్యావరణం

స్విట్జర్లాండ్‌లో ఉత్పత్తి అయ్యే విద్యుత్తు 56 శాతం జల విద్యుత్తు , 39 శాతం అణుశక్తి నుంచి ఉత్పత్తి అవుతుంది, 5 శాతం విద్యుత్తు సాంకేతిక శక్తి వనరుల నుంచి జనిస్తుంది, దీని ఫలితంగా ఇంచుమించు CO2 రహిత విద్యుత్తు నెట్‌వర్క్ ఉంటుంది.

2003 మే 18 వ సంవత్సరంలో రెండు అణు-వ్యతిరేక ఉపక్రమణాలు ఆపి వేయబడ్డాయి; మారటోరియం ప్లస్ అనేది నూతన అణుశక్తి కర్మాగారాలు , భవనాల (41.6 శాతం ఆమోదం , 58.4 శాతం వ్యతిరేకం) యొక్క నిషేధం లక్ష్యంగా ఉండేది [59] , అణురహిత విద్యుత్తు (33.7 శాతం ఆమోదం , 66.3 శాతం వ్యతిరేకం).[60] నూతన అణుశక్తి కర్మాగారాల నిర్మాణం మీద ఉన్న పూర్వపు పది-సంవత్సరాల అధికారిక కాలయాపన పౌరుల ఉపక్రమణకు దారి తీసి 1990‌ సంవత్సరంలో ఓటు ప్రక్రియకు దారి తీసింది, అది 54.5 శాతం సమ్మతికి ప్రతిగా 45.5 శాతం అసమ్మతి ఓట్లతో ఆమోదం పొందింది. ప్రస్తుతం ఒక నూతన అణు కర్మాగార నిర్మాణం బెర్న్ ఖండంలో ప్రణాళిక చేయబడింది. శక్తి కోసం స్విస్ సమాఖ్య కార్యాలయం (SFOE) శక్తి పంపిణికి సంబంధించిన అన్ని ప్రశ్నలకి బాధ్యత వహించడమే కాక పర్యావరణం సామాఖ్య కార్యాలయం, రవాణా, శక్తి , సమాచారాలకు (DETEC) వినియోగమయ్యే శక్తికి కూడా బాధ్యత వహిస్తుంది. 2050వ సంవత్సరానికి దేశం వినియోగిస్తున్న శక్తిలో సగం కన్నా ఎక్కువను కోత చేయడానికి 2000-వ్యాట్ సమాజం ఉపక్రమాన్ని ఈ ఏజెన్సీ మద్దతు ఇస్తుంది.[61]

పాత లోస్చ్‌బెర్గ్ రైల్వే మార్గం క్రింద నూతన లోస్చ్‌బెర్గ్ ఆధారిత సొరంగం యొక్క ప్రవేశం ప్రపంచంలోనే మూడవ అతి పొడవైన సొరంగం.పర్వతాలను దాటు మహా ప్రణాళికలలో పూర్తి అయిన ప్రథమ సొరంగ మార్గం.

స్విస్ స్వకీయ-ప్రభుత్వ నిర్వహణ రహదారుల నెట్‌వర్క్ రహదారి పన్నులు , వాహన పన్నుల ద్వారా నిధులను సమకూర్చుకుంటుంది. స్విస్ ఆటోబాన్/ఆటోరూట్ వ్యవస్థలు విగ్నేట్టే (రహదారి పన్ను) (పన్ను స్టిక్కర్) కొనుగోలు ఆవశ్యకతను కలిగి ఉన్నాయి—ప్రయాణీకుల , సరకు రవాణా]ప్ వాహనాలకు రహదారుల వినియోగానికి ఒక సంవత్సరానికి 40 స్విస్ ఫ్రాంక్‌లు. స్విస్ ఆటోబాన్/ఆటోరూట్ నెట్‌వర్క్ 1,638 కిమీ (2000 సంవత్సరానికి) పొడవు, 41,290 కిమీ² విస్తీర్ణం ఉంది , ప్రపంచంలో ఉన్న అతి మోటార్‌వే గమ్యాలలో ఇది ఒకటి. జ్యూరిక్ విమానాశ్రయం స్విట్జర్లాండ్‌కు అతి పెద్ద అంతర్జాతీయ విమాన ప్రవేశద్వారంగా ఉంది, ఇది 2007‌లో 20.7 లక్షల ప్రయాణికులకు సేవలందించింది. రెండవ అతి పెద్ద జెనివా కాయిన్‌ట్రిన్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం 10.8 లక్షల ప్రయాణికులకు సేవలందించగా మూడవ అతి పెద్ద యూరో విమానాశ్రయం బేసెల్-మల్‌హౌస్ ఫ్రిబర్గ్ 4.3 లక్షల ప్రయాణికులకు సేవలందించింది, రెండు విమానాశ్రయాలు ఫ్రాన్స్ భాగస్వామ్యంతో ఉన్నాయి.

స్విట్జర్లాండ్‌లో రైలు నెట్‌వర్క్ 5,063 కిమీ‌గా ఉంటూ సంవత్సరానికి 350 లక్షల ప్రయాణీకులను చేరవేస్తుంది.[62] 2007లో ప్రతి స్విస్ పౌరుడు సరాసరిగా 2,103 కిమీ రైలు ప్రయాణాన్ని చేశాడు, ఇది వారిని చురుకైన రైలు వినియోగదారులుగా చేసింది.[63] ఈ నెట్‌వర్క్ ముఖ్యంగా సమాఖ్య రైల్వేల‌చే పాలించబడుతుంది, కాని గ్రాబండెన్‌లో ఉన్న 366 కిమీ నారో గేజ్ రైల్వే , కొన్ని ప్రపంచ అనువంశిక మార్గాలు రెయిటియన్ రైల్వేలు ]‌చే నిర్వహించబడుతున్నాయి.[64] పర్వత ప్రాంతాలలో నిర్మాణంలో ఉన్న నూతన రైల్వే ఆధారిత సొరంగాలు ఉత్తర , దక్షిణ ప్రాంతాల మధ్య ప్రయాణ సమయాన్ని తగ్గిస్తాయి.

స్విట్జర్లాండ్ పునర్వినియోగీకరణం , పరిశుభ్రత నిబంధనల పట్ల బాగా చురుకుగా ఉంది, , ఈ దేశం పునర్వినియోగీకరణ ప్రక్రియ చేసే దేశాలలో ఉన్నత స్థానంలో ఉంటూ 66 శాతం నుంచి 96 శాతం వరకు పునర్వినియోగీకరణ పదార్థాలను పునర్వినియోగీకరణం చేసింది.[65] స్విట్జర్లాండ్ యొక్క అనేక ప్రాంతాలలో గృహ సంబంధిత వ్యర్ధాలను విడిచిపెట్టుటకు రుసుము ఉంటుంది. వ్యర్ధాలు (ప్రమాదకరైనవి, బ్యాటరీలు తప్ప) రుసుము చెల్లించినట్టు తెలిపే అంటింపు ఉన్న సంచులు లేదా కొనుగోలు సమయంలోనే రుసుము చెల్లించబడి వ్యర్ధాలు కోసమే ప్రత్యేకంగా తయారు చేయబడిన సంచులలో మాత్రమే సేకరించబడతాయి.[66] పునర్వినియోగీకరణం అనేది ఒక ఉచిత ప్రక్రియ కావడం వల్ల దానికి ఈ రుసుము ఒక ఆర్థిక ప్రోత్సాహకంగా ఉంటుంది,[67] స్విస్ వైద్య , రక్షణ శాఖ సిబ్బంది తరచుగా ఈ వ్యర్ధాల సంచులను తనిఖీ చేసి ఎవరైనా విడిచిపెట్టుటకు రుసుము చెల్లించకుండా ఉన్నారా లేదా కాలం చెల్లిపోయిన పాత చెల్లింపు చీటీలను సంచులకు అతికించారా అని చూస్తారు. విసర్జించు రుసుము చెల్లించని వారికి అపరాధ రుసుము స్విస్ ఫ్రాంక్ 200–500 వరకు ఉంటుంది.[68]

సమగ్ర జనాభా గణన

స్విట్జర్లాండ్‌లో అధికార భాష :

స్విట్జర్లాండ్ అనేక పెద్ద యూరోప్ సంస్కృతులకు కూడలిగా ఉండటం వల్ల వాటి ప్రభావం దేశం భాషలు , సంస్కృతిపై ఎక్కువగా ఉంది. స్విట్జర్లాండ్‌కు నాలుగు అధికారిక భాషలు ఉన్నాయి: ఉత్తర, తూర్పు, , మధ్య ప్రాంతాలలో జర్మనీ (63.7 శాతం మొత్తం జనాభా విదేశీయులతో భాగం పంచుకుంటారు; 2000 సంవత్సరంలో 72.5 శాతం నివాసితులు స్విస్ పౌరసత్వ చట్టం కలిగి ఉన్నారు), పశ్చిమ ప్రాంతంలో ఫ్రెంచ్ (20.4 శాతం; 21.0 శాతం) , దక్షిణ ప్రాంతంలో (6.5 శాతం; 4.3 శాతం) , ఇటలీ పౌరులున్నారు.[69] రోమన్ భాష, రోమన్ భాషలు, గ్రాబండేన్ దక్షిణ ఖండంలో ఒక చిన్న అల్పసంఖ్యాక వర్గం (0.5 శాతం 0.6 శాతం) మాట్లాడే భాష దీనిని జర్మనీ, ఫ్రెంచ్, ఇటలీ భాష లతో పాటు ఒక జాతీయ భాషగా (రాజ్యాంగంలోని 4వ అధీకరణం ప్రకారం), సమాఖ్య రాజ్యాంగం నియమించింది, , రోమన్స్ భాష మాట్లాడే (అధీకరణం 70 ప్రకారం) వ్యక్తులతో గనుక మాట్లాడాలనుకుంటే ఇది అధికార భాషగా ఉంటుంది, కాని సమాఖ్య చట్టాలు , ఇతర అధికారిక చట్టాలు ఈ భాషలో శాసనాలు చేయవలసిన అవసరం లేదు. అధికారిక భాషలలో సమాచార ప్రసారానికి సమాఖ్య ప్రభుత్వ బద్ధితమై ఉంది , సంయుక్త పార్లమెంటులో ఏకకాలమందు జర్మనీ, ఫ్రెంచి , ఇటలీ భాషల నుంచి ఆయా భాషలకు అనువాద సౌకర్యం ఇవ్వబడింది.

స్విట్జర్లాండ్‌లో మాట్లాడే జర్మన్ భాష ప్రధానంగా ఒక ఆలెమానిక్ మాండలికమునకు చెందినది, సమష్టిగా దీనిని స్విస్ జర్మన్ (భాషా శాస్త్రాలు) స్విస్ జర్మన్ అంటారు, కాని వ్రాత పూర్వక సమాచరాలలో సాధారణంగా స్విస్ ప్రామాణిక జర్మన్‌గా వాడతారు. అదే సమయంలో ఎక్కువ రేడియో , TV ప్రసారాలు (ప్రస్తుత రోజులలో) స్విస్ జర్మన్ భాషలో ఉన్నాయి.

అదే విధంగా, ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే భూభాగాల యొక్క గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ఫ్రాంకో-ప్రోవెంకల్ భాష మాండలికాలు కొన్ని ఉన్నాయి, వీటిని "సూసీ రోమాండ్" అంటారు, అవి వయుడోయిస్, గ్రూరియన్, ఎంప్రో, ఫ్రిబోర్గీయోస్ , ఇటలీ భాష మాట్లాడే ప్రాంతంలో టిసినీస్ (లోంబర్డ్ భాషలు ఒక మాండలికం) ఉన్నాయి. అధికారిక భాషలు (జర్మన్, ఫ్రెంచ్ , ఇటలీ భాషలు) అరవు తెచ్చుకున్న కొన్ని రకాల పదాలు స్విట్జర్లాండ్ బయట అర్ధం కావు, అవి మరొక భాష నుంచి వచ్చిన పదాలు (ఫ్రెంచ్ నుంచి బిల్లెట్టి [70]), ఇంకొక భాషలో పోలికను కలిగి ఉన్న పదం (ఇటలీ భాషలో అజియోన్ అనే పదం ఆక్ట్ ‌గా వినియోగించబడదు కాని జర్మన్ పదం ఆక్టియోన్ డిస్కౌంట్‌గా ఉంది). స్విస్‌లోని అన్ని పాఠశాల‌లో ఏదో ఒక ఇతర దేశ జాతీయ భాషను అభ్యాసం చేయడం విధిగా ఉండటం వలన చాలా మంది స్విస్ వాసులు కనీసం రెండు భాషలు మాట్లాడగలిగి బహుభాషాకోవిదులుగా ఉన్నారు.

నివాసిత విదేశీయులు , తాత్కాలిక విదేశి కార్మికులు కలసి జనాభాలో 22 శాతం ఉన్నారు.[71] వీరిలో ఎక్కువ (60 శాతం) మంది యూరోపియన్ సమాఖ్య లేదా EFTA దేశాల నుండి వచ్చినవారు ఉన్నారు. [72] విదేశి జనాభా 17,3 శాతంలో అతి పెద్ద ఏక విదేశీ సమూహంగా ఇటాలియన్లు|ఇటలీ దేశస్తులు ఉన్నారు. వారిని అనుసరిస్తూ జర్మన్లు (13,2 శాతం), సెర్బియా , మొన్టేనేర్గో (11,5 శాతం) , పోర్చుగల్ (11,3 శాతం) నుంచి వచ్చిన విదేశీయులు ఉన్నారు.[72] శ్రీలంక నుండి వచ్చిన విదేశీయులలో ఎక్కువ మంది మాజీ తమిళ భాష శరణార్థులు,[73] ఆసియా మూలాల నుండి వచ్చిన ప్రజలలో వీరిది అతి పెద్ద సమూహం, 2000వ సంవత్సరాల్లో దేశీయ , అంతర్జాతీయ సంస్థలు ప్రజలలో పరాయి దేశస్తుల పట్ల పెరిగే భయం కోసం మరీ ముఖ్యంగా కొన్ని రాజకీయ ఉద్యమాల ద్వారా ఆందోళన వ్యక్తం చేశాయి.ఏదేమైనా దేశంలో విదేశీ పౌరుల యొక్క ఎక్కువ నిష్పత్తి, ఇంకా సాధారణంగా సమస్యారహితంగా ఉన్న విదేశీయుల ఏకీకరణం స్విట్జర్లాండ్ యొక్క బహిరంగ ఉన్నతిని తెలియజేస్తున్నాయి. [74]

ఆరోగ్యం

2006లో పుట్టుక వద్ద ఆయుర్దాయం పురుషులలో 79 సంవత్సరాలు , స్త్రీలలో 84 సంవత్సరాలుగా ఉండేది.[75] ఇది ప్రపంచంలోనే అతి ఎక్కువ.[76][77]

స్విస్ పౌరులు ఆవశ్యక సార్వత్రిక ఆరోగ్య బీమా రక్షణ కలిగి ఉండటం వల్ల విస్తృత స్థాయిలో ఆధునిక వైద్య సేవలు పొందుతున్నారు. ఆరోగ్యరక్షణ వ్యవస్థ ఇతర యూరోప్ దేశాలతో పోల్చి చూస్తే మెరుగ్గా ఉంది, , రోగులు ఎంతో తృప్తి చెంది ఉన్నారు. ఏదేమైనా ఆరోగ్యం విషయంలో పెడుతున్న ఖర్చు ప్రత్యేకంగా ఎక్కువగా స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి (2003) తో 11.5 శాతంగా ఉంది, 1990 సంవత్సరం నుండి వృద్ధుల జనాభాకు సమకూరుస్తున్న సేవల ధరలలో ఒక నిదానమైన పెరుగుదల [78] , నూతన ఆరోగ్యరక్షణ సాంకేతికాల ధరలలో పెరుగుదలను చూడవచ్చు, ఆరోగ్య ఖర్చులు పెరుగుదల దిశలోనే ఉన్నాయి.[78]

పట్టణీకరణం

ఈ దేశంలో మూడు వంతుల జనాభా పట్టణ ప్రాంతాలలో జీవిస్తున్నారు. [79][80] స్విట్జర్లాండ్ ఒక పెద్ద గ్రామీణ దేశం నుండి ఒక పట్టణ దేశంగా కేవలం 70 సంవత్సరాలలో ఎదిగింది. 1935‌వ సంవత్సరం నుండి స్విస్ భూదృశ్యంలో జరిగిన పట్టణ అభివృద్ధి అంతకు ముందు 2000 సంవత్సరాలలో జరిగిన దానికన్నా ఎక్కువ ఉంది. ఈ పట్టణ వ్యాపనం కేవలం పీఠభూమినే కాక జూరా , పర్వత దిగువ ప్రాంతాల [81] వరకు వ్యాపించింది , భూవినియోగం ఇంకా పెరిగే సూచనలు ఉన్నాయి.[82] ఏదేమైనా 21వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి పల్లె ప్రాంతాలలో కన్నా పట్టణ ప్రాంతాలో జనాభా పెరుగుదల ఎక్కువ ఉంది.[80]

స్విట్జర్లాండ్ నగరాల సాంద్రత కలిగిన దేశం పెద్ద, మధ్యస్థ, , చిన్న నగరాలు పరస్పరంగా ఉన్నాయి.[80] ఈ దేశపు స్విస్ భూభాగం ఎక్కువ జనాభా సాంద్రతతో ప్రతి కిలోమీటరు2‌కు 450 మంది ప్రజలతో ఉంది , భూదృశ్యం నిరంతరంగా మానవ జాడలతో కనిపిస్తుంది. ఎక్కువ భారం కలిగి ఉన్న అతిపెద్ద మహానగర ప్రాంతాలు జ్యూరిక్, జెనివా, లాసన్ని లాసాన్, బేసెల్ , బెర్న్‌లు ఇంకా పెరిగే సూచనలతో ఉన్నాయి.[80] అంతర్జాతీయ పోలికలో ఈ పట్టణ ప్రాంతాల యొక్క ప్రాముఖ్యత వాటి నివాసితుల యొక్క జాడల కన్నా బలంగా ఉంది.[80] అదనంగా జ్యూరిక్ , జెనీవా రెండు ముఖ్య కేంద్రాలు వాటి యొక్క నాణ్యత జీవన ప్రమాణాలకు ప్రత్యేకంగా గుర్తించబడ్డాయి.[83]

మతము

సియోన్‌లో బసిలిక్యు డే వలిరి (12వ శతాబ్దం)

స్విట్జర్లాండ్‌కు అధికారిక జాతీయ మతం లేదు కానీ చాలా స్విట్జర్లాండ్‌ ఖండాలు (జెనివా ఖండాలు , న్యూచాటెల్ ఖండం మినహా) అన్ని సందర్భాలలోనూ క్యాథలిక్ చర్చి , స్విస్ పునరుద్ధారణ చర్చిలను కూడా కలుపుకుని అధికారిక చర్చిలను గుర్తించాయి, ఈ చర్చిలు ఇంకా కొన్ని ఖండాలలో ఉన్న పాత క్యాథలిక్ చర్చి , యూదు సమాజాల ఆశ్రితుల యొక్క అధికారిక సుంకంచే పోషించబడుతున్నాయి.[84]

స్విట్జర్లాండ్‌లో క్రైస్తవం ప్రధానమైన మతంగా ఉంటూ క్యాథలిక్ చర్చి (జనాభాలో 41.8 శాతం) , ప్రోటెస్టెంట్ డెనోమీనేషన్లు (35.3 శాతం) మధ్యగా విభజించబడింది. విదేశీయుల ద్వారా ఇస్లాం మతం (4.3 శాతం ప్రధానంగా కొసొవో , స్విట్జర్లాండ్‌లో టర్కీయులు చేత పరిచయం చేయబడింది , తగుమాత్రంగా అల్పసంఖ్యాకవర్గ మతంగా తూర్పు పూర్వాచరణ మతాలున్నాయి.[85] 2005‌లో జరిపిన యూరోబ్యారోమీటర్ ఎన్నికల్లో [86] 48 శాతం మంది నిరీశ్వరవాదులుగా ఉన్నారు. 39 శాతం మంది "ఆత్మ లేదా జీవశక్తి"‌లో విశ్వాసం చూపించారు 9 శాతం మంది నాస్తికులుగా , 4 % తమను ఏమతానికి చెందని వారు ఉన్నారు.

దేశవ్యాప్తంగా ఎక్కువగా జరిగిన క్లిష్టమైన సంధుల వల్ల దేశం చారిత్రాత్మకంగా క్యాథలిక్ , ప్రోటెస్టెంట్‌ల మధ్య తుల్యతతో ఉంది. అప్పెంజెల్ అనే పేరుతో పిలువబడే ఖండం 1597లో అధికారికంగా క్యాథలిక్ , ప్రోటెస్టెంట్‌ భాగాలుగా విభజించబడింది.[87] పెద్ద నగరాలు (బెర్న్,జ్యూరిక్ , బాసెల్) ప్రధానంగా ప్రోటెస్టెంట్‌‌గా ఉన్నాయి.మధ్య స్విట్జర్లాండ్ , టిసినోలు సంప్రదాయంగా క్యాథలిక్‌గా ఉన్నాయి క్యాథలిక్‌ ప్రతిగా ప్రోటెస్టెంట్‌ ఖండాల ఘర్షణ‌ల వల్ల తలెత్తిన సొండర్‌బండ్ యుద్ధంలో ఒక కన్సోసియేషనల్ స్టేట్‌ను 1848 సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టిన స్విస్ రాజ్యాంగం వివేచనాత్మకంగా నిలువరించి క్యాథలిక్‌‌లు , ప్రోటెస్టెంట్‌‌ల మధ్య శాంతి పూర్వక సహాజీవనాన్ని నెలకొల్పింది. 1980లో చర్చి , రాష్ట్ర విభజనకు చేసిన పిలుపు కేవలం 21.1 శాతం ఓట్ల ఆమోదంతో తిరస్కరించబడింది.

సంస్కృతి

వాల్స్‌లో ఆల్ప్‌హార్న్ కచేరి

స్విట్జర్లాండ్ యొక్క సంస్కృతి పొరుగు దేశాల సంస్కృతులతో ప్రభావితమైనా సంవత్సరాలు గడిచాక ఒక ప్రత్యేక సంస్కృతిని కొన్ని ప్రాంతీయ వ్యత్యాసాలతో తనదైన ఒక స్వతంత్ర చారికను అభివృద్ధి చేసుకుంది. ప్రత్యేకంగా, ఫ్రెంచ్-మాట్లాడే ప్రాంతాలు కొంచం ఎక్కువగా ఫ్రెంచ్ సంస్కృతికి , ప్రో EU వైపు మొగ్గాయి, అయితే సహజంగా స్విస్ ప్రజలు తమదైన మానవతావాది సంప్రదాయానికి దీర్ఘ కాలంగా నిలబడి ఉన్నారు , స్విట్జర్లాండ్ రెడ్ క్రాస్ ఉద్యమానికి జన్మస్థలం , సంయుక్త దేశాల మానవ హక్కుల సమితికి అతిధేయగా ఉంది. స్విస్ జర్మన్ మాట్లాడే ప్రాంతాల సంస్కృతి పక్షమై ఉన్నా ఎగువ జర్మన్ , స్విస్ జర్మన్ మాండలికాల మధ్య ఉన్న వ్యత్యాసం వల్ల జర్మన్ మాట్లాడే స్విస్ ప్రజలు నిక్కచ్చిగా స్విస్ ప్రజలుగా ఉన్నారు. ఇటలీ భాష మాట్లాడే ప్రాంతాలు ఇటలీ సంస్కృతిని ఎక్కువగా కలిగి ఉన్నాయి. పొరుగు దేశపు భాషను పంచుకోవడం వలన ఒక ప్రాంతం ఆ దేశంతో బలంగా సంస్కృతి విషయంలో సంబంధం కలిగి ఉండవచ్చు. స్విట్జర్లాండ్ తూర్పు పర్వత ప్రాంతాలలో ఉంటూ భాష ప్రయుక్తంగా ఒంటరిగా ఉన్న రోమన్ భాష సంస్కృతి కూడా తన అరుదైన భాషా ప్రయుక్త సంప్రదాయాన్ని రక్షించుకోవడానికి బలంగా పోరాడుతుంది.

శీతాకాలంలో చాలా పర్వత ప్రాంతాలు ఒక బలమైన ఎత్తైన శక్తివంత స్కీ విశ్రాంతి స్థలం సంస్కృతిని , వేసవిలో హైకింగ్ (అస్థిరత్వం) సంస్కృతిని కలిగి ఉన్నాయి. కొన్ని ప్రాంతాలలో సంవత్సరం పొడవునా వినోద కాలక్షేప సంస్కృతి ఉంటూ పర్యాటకాన్ని నడిపిస్తుంది, అయినప్పటికీ వసంత ఋతువు , శరదృతువులలో సందర్శకులు తక్కువ ఉన్నా కూడా స్విస్ యొక్క ఎక్కువ నిష్పత్తిగా ఉన్నారు. ఒక సంప్రదాయక రైతు , కాపరి సంస్కృతి చాలా ప్రాంతాలలో ప్రధానంగా ఉంది , నగరాల వెలుపలి ప్రాంతాలలో చిన్న పొలాలు సర్వవ్యాపితమై ఉన్నాయి. చలన చిత్రాలలో అమెరికా చలన చిత్రాలు ఎక్కువగా ప్రదర్శించబడినా ఇటివలి కాలంలో చాలా స్విస్ చలన చిత్రాలు వ్యాపార పరంగా విజయం సాధించాయి. దేశమంతా అన్ని సంస్థలలో జానపద కళ ఇంకా జీవించి ఉంది. స్విట్జర్లాండ్‌లో ఇది ఎక్కువగా సంగీతం, నాట్యం, కవిత్వం, కొయ్య వక్రం , వస్త్రం మీద అల్లిక కళ మొదలైన వాటిలో కనిపిస్తుంది. అల్ప్‌హార్న్ అనేది ఒక కొయ్యతో చేయబడిన ఒక బూరా వంటి ఒక సంగీత వాద్యం సుదీర్ఘంగా వాడుకలో ఉంది , అకార్డియన్ అనే మరొక సంగీత వాద్యం స్విట్జర్లాండ్‌ సంగీతం సంగ్రహంగా ఉంది.

సాహిత్యం

జీన్ జాక్విస్ రౌస్సేయు పద్దేనిమిదోవ శతాబ్దపు రచయిత మాత్రమే కాక ఒక మహా తాత్వికుడు కూడా ( ఈయన ప్రతిమ జెనివాలో ఉంది)

1291 సంవత్సరంలో ఏర్పడిన తన పునాది నుండి సాహిత్యం ఒక సమితిగా ఉంది, జర్మన్ మాట్లాడే ప్రాంతాల యొక్క ప్రత్యేక కూర్పుగా అత్యంత తొలినాళ్ళ సాహిత్య స్వరూపాలు జర్మనీలో ఉన్నాయి. 18వ శతాబ్దంలో ఫ్రెంచ్ భాష సొగసైన భాషగా బెర్న్ , ఇతర ప్రాంతాలలో తయారయ్యింది, అదే సమయంలో ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే మిత్రుల ప్రభావం కన్నా ఈ అంశం చాలా ముందుగానే తన గుర్తును వేసింది.

సంప్రదాయక స్విస్ జర్మన్ సాహిత్యంలో జేర్మియాస్ గోతేల్ఫ్ (1797-1854) , గోట్‌ఫ్రైడ్‌కెల్లర్ (1819-1890) మొదలైన సాహిత్యకారులు ఉన్నారు. 20‌వ శతాబ్దపు వివాద రహిత సాహిత్య దిగ్గజాలుగా మాక్స్ ఫ్రిస్ (1911-91) , ఫ్రెడరిక్ డర్రెన్మాట్‌లు (1921-90) ఉన్నారు, వారి నాటక సంస్థలు ప్రదర్శనలు డై ఫిసికెర్ (భౌతిక శాస్త్రవేత్తలు (ది ఫిసిసిట్స్)) , డాస్ వెర్‌స్ప్రి‌చెన్ (నేర పరిశోధన కోసం స్మారక మేళం (ది ప్లె‌డ్జ్)) 2001లో ఒక హాలీవుడ్ చలన చిత్రంగా విడుదలైంది.[88]

పేరు గడించిన ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే రచయితలు జీన్-జాకిస్ రౌసీయు (1712-1778) , జేర్మనే డే స్టేల్ (1766-1817). ఇటీవలి కాల రచయితలు చార్లెస్ ఫెర్డినాండ్ ర్యామ్యూజ్ (1878-1947) నవలలు కాపరుల, పర్వత నివాసితుల జీవితాల , కష్టతరమైన పరిస్థితులతో నిండిన చిత్రణతో ఉన్నాయి , బ్లైసి సెన్డ్రార్స్ (జన్మతః ఫ్రెడరిక్ సయుసెర్, 1887-1961).[88] ఇటలీ , రోమన్ భాష మాట్లేడే రచయితలు కూడా రచనలు చేసినా వాటి సంఖ్య తక్కువ ఉంది.

బహుశా అతి ప్రఖ్యాత స్విస్ సాహిత్య సృష్టి హేయిడి, ఇది తాతగారితో పాటుగా పర్వత ప్రాంతంలో నివసించే ఒక అనాథ బాలిక కథ ఇది బాలల సాహిత్యంలో అత్యంత ప్రఖ్యాతి పొందడమే కాక స్విట్జర్లాండ్ యొక్క చిహ్నంగా కూడా అయింది. ఆమె సృష్టికర్త జోహన్న స్పైరి (1827-1901) అనేక పుస్తకాలను ఇదే రకమైన ఇతివృత్తంతో వ్రాసింది.[88]

మాధ్యమం

పత్రికా స్వతంత్రం , భావ వ్యక్తీకరణ హక్కు స్విట్జర్లాండ్ యొక్క సంయుక్త రాజ్యాంగ పూచీగా ఉంది.[89] స్విస్ న్యూస్ ఏజెన్సీ (ఎస్.ఎన్.ఎ) సమాచారాన్ని రోజుకు మూడు జాతీయ భాషలలో ప్రసారం చేస్తుంది—అవి రాజకీయాలు, ఆర్థిక అంశాలు, సమాజం, , సాంస్కృతిక విషయాలతో నిండి ఉంటాయి. ఎస్.ఎన్.ఎ తన వార్తలు అన్ని స్విస్ మాధ్యమాలు ఇంకా మరిన్ని విదేశీ మాధ్యమ సేవలలో పంపిణి చేస్తుంది.[89]

స్విట్జర్లాండ్ చారిత్రకంగా అత్యధిక వార్తా పత్రికలను తన జనాభా , పరిమాణానికి అనురూప్యగా ముద్రించినందుకు గర్వపడుతుంది. [90] అత్యంత ప్రభావిత వార్తా పత్రికలు జర్మన్ భాషలో టాగిస్-అన్జిజేర్ , న్యూ జర్చెర్ జేటంగ్ ఎన్.జెడ్,జెడ్. , ఫ్రెంచ్ భాషలో లే టెంప్సు కాని ప్రతి నగరం కనీసం ఒక్క స్థానిక వార్తా పత్రికను కలిగి ఉంది. సాంస్కృతిక వైవిధ్యం ఎక్కువ వార్తా పత్రికలు ఉండడానికి కారణంగా ఉంది.[90]

ముద్రిత మాధ్యమానికి భిన్నంగా ప్రసార మాద్యమం ప్రభుత్వ యొక్క అదుపులో ఎక్కువగా ఉంటుంది.[90] ది స్విస్ బ్రాడ్కాస్టింగ్ కార్పొరేషన్ యొక్క పేరు ఇటీవలే ఎస్.ఆర్.జి. ఎస్.ఎస్.ఆర్. ఇడీ సూసీగా మార్చారు, ఇది రేడియో , టెలివిజన్ కార్యక్రమాల నిర్మాణాలకు బాధ్యత వహిస్తుంది. SRG SSR చిత్ర శాలలు అనేక భాషా ప్రాంతాలకు పంపిణీ చేయబడ్డాయి. రేడియో ప్రసార విషయం ఆరు కేంద్రక , నాలుగు ప్రాంతీయ చిత్రశాలలో నిర్మాణం అవుతుంది, అదే సమయంలో దూరవాణి కార్యక్రమాలు జెనీవా, జ్యూరిక్ , లుగానో ప్రాంతాలలో నిర్మాణం అవుతాయి. విస్తృతంగా ఉన్న కేబుల్ నెట్‌వర్క్ కూడా స్విస్ ప్రజలకు పొరుగు దేశాల కార్యక్రమాలను పొందే అవకాశం కలిగిస్తుంది.[90]

క్రీడలు

లోట్స్‌చెం‌టల్ యొక్క హిమనీ నదులు మీద స్కీ ప్రాంతం

స్కీయింగ్ , పర్వతారోహణలు స్విస్ ప్రజలు , విదేశీయులచే ఎక్కువగా ఆదరించబడుతున్నాయి, ఇక్కడ ఉన్న అతి ఎత్తైన శిఖరాలు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న పర్వతారోహణకారులను ఆకర్షిస్తున్నాయి. హాయుట్ మార్గం లేదా పాట్రో‌యుల్లి డెస్ హిమని నదులు పోటీ అంతర్జాతీయంగా ఖ్యాతి పొందింది.

ఇతర యూరోప్ దేశస్థులలాగే స్విస్ ప్రజలు కూడా ఫుట్‌బాల్ క్రీడను జాతీయ జట్టును అభిమానిస్తారు లేదా 'స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ ఫుట్‌బాల్ జట్టు'ను ఎక్కువగా ఆదరిస్తారు. స్విట్జర్లాండ్ యూరో 2008 ఫుట్‌బాల్ క్రీడా వేడుకులకు ఆస్ట్రియాతో పాటు ఉమ్మడి వేదికగా ఉంది ఐనప్పటికీ స్విస్ జట్టు తుదిపోరుకు చాలా ముందుగా ప్రథమార్ధంలోనే ఈ వేడుకుల నుండి నిష్క్రమించింది. మరోవైపు స్విస్ సాగరతీర సాకర్ జట్టు 2008 క్రీడలలో రెండవ స్థానంలో నిలిచింది, ఇంకా వారు 2005 యూరో సాగరతీర సాకర్ కప్పును గెలుచుకున్నారు.

రోజర్ ఫెదరర్ టెన్నిస్ చరిత్రలో పురుష క్రీడాకారులలో ఒక ఉత్తమ క్రీడాకారుడు , ప్రస్తుత ప్రపంచ ATP టెన్నిస్ క్రీడాకారులలో ప్రథమ స్థానంలో ఉన్నాడు

చాలా మంది స్విస్ ప్రజలు మంచు హాకీని చూస్తారు , జాతీయ కూటమిలో ఉండే 12 సమాజాలలో ఏదో ఒక దానిని ఆదరిస్తారు. ఏప్రిల్ 2009లో స్విట్జర్లాండ్ 2009 ఐ.హె.ఎఫ్. ప్రపంచ చాంపియన్‌షిప్‌కు 10వ సారి ఆతిధ్యం ఇచ్చింది.[91] మంచు హాకీలో స్విస్ జట్టు ఇటివలి విజయం 1953 ప్రపంచ హిమ హాకి చాంపియన్‌షిప్ కంచు పతకం.

స్విట్జర్లాండ్ సముద్రయాన జట్టు అలింఘీకి కూడా గృహంగా ఉంది. ఇది 2003లో అమెరికా కప్పును గెలుచుకోవడమే కాక దానిని 2007లో సైతం నిలబెట్టుకుంది. కర్లింగ్ అనే శీతాకాలపు క్రీడ గత 30 సంవత్సరాల నుండి బాగా జనరంజకం అయింది. స్విస్ జట్టు మూడు ప్రపంచ పురుషల కర్లింగ్ చాంపియన్‌షిప్‌లు , 2 స్త్రీల బిరుదులను గెలుచుకుంది. స్విస్ పురుషుల జట్టు 1998 నగానో శీతాకాల ఒలింపిక్స్‌లో స్వర్ణ పతకాన్ని గెలుచుకున్న డొమినిక్ ఆండ్రెస్‌ను వదులుకుంది.

ఇక్కడ గోల్ఫ్ బాగా జనరంజకంగా తయ్యారు అవుతుంది, దీనిలో 35 కన్నా ఎక్కువ పాఠాలు సిద్దంగా ఉంటూ మరిన్ని పాఠాల కోసం ప్రణాళిక జరుగుంది.

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా రోజర్ ఫెదరర్ , మార్టినా హింగిస్ వంటి స్విస్ టెన్నిస్ క్రీడాకారులు బహు గ్ర్యాండ్ స్లామ్ సింగిల్స్ చాంపియన్లుగా ఉన్నారు. ప్రపంచంలో ఉన్న ప్రస్తుత మంచు స్కేటర్‌లలో స్విస్ దేశపు స్టేఫానే లంబ్యెల్ కూడా ఉంది. ఆండ్రి బోసెర్ట్ విజయవంతమైన స్విస్ వృత్తిపూర్వక గోల్ఫ్ క్రీడాకారుడు.

దావోస్‌లో స్పెంగ్లేర్ కుప్పు

స్విస్‌లో ఇతర క్రీడలు కూడా విజయవంతంగా ఉన్నాయి, ఫెన్సింగ్ (మార్సెల్ ఫిస్చెర్), సైక్లింగ్ (ఫాబియన్ కాన్సేల్లరా), వైట్వాటర్ స్లాలోమ్ (రొన్నిడర్రెన్‌మాట్—కానో, మాతియాస్ రోట్‌హెన్‌మండ్—కాయక్), మంచు హాకి (స్విస్ జాతీయ సమితి), సాగారతీర వాలిబాల్ (సస్చా హెయర్, మార్కస్ ఎగ్గెర్, పాల్ లసిగా, , మార్టిన్ లసిగా) ఇంకా స్కీయింగ్ (బెర్న్‌హార్డ్ రస్సి, పిర్మిన్ జర్‌బ్రి‌గ్గన్, డిడియర్ కుచి).

పర్వతారోహణ వంటి ఘట్టాలను తప్ప మోటార్ క్రీడ పందెపు ప్రాంతాలను , ఘట్టాలను 1955 లే మన్స్ ఉపద్రవం తరువాత స్విట్జర్లాండ్ నిషేధించింది, అయినప్పటికీ ఈ నిషేధం జూన్ 2007లో ఎత్తివేయబడింది.[92] ఈ కాలంలో కూడా దేశం విజయవంతమైన పందెపు డ్రైవర్లను తయారు చేసింది. వాళ్ళు క్లే రెగాజ్జోని, జో సిఫెర్ట్ , విజయవంతమైన వరల్డ్ టూరింగ్ కార్ చాంపియన్‌షిప్‌కు డ్రైవర్ అయిన అలైన్ మెను మొదలైన వాళ్ళు ఉన్నారు. ఆర్.ఎల్. గ్ర్యాండ్ ప్రిక్స్‌ను కూడా 2007-08 A1 గ్ర్యాండ్ ప్రిక్స్ సీజనల్‌లలో డ్రైవర్ నీల్ జానీ ద్వారా ఎ.ఐ. జట్టు స్విట్జర్లాండ్ గెలుచుకుంది. స్విస్ మోటర్ సైకిల్ రేసర్ థామస్ లుతి 2005 మోటో జి.పి. ప్రపంచ చాంపియన్‌షిప్‌ను 125 సిసి విభాగంలో గెలుచుకున్నాడు.

ఫార్ములా వన్ , ప్రపంచ ర్యాలీ ఛాంపియన్షిప్ నుండి వచ్చిన ఉన్నత స్థాయి డ్రైవర్‌లు మైకేల్ స్కమ‌చెర్, నిక్ హెడ్‌ఫెల్డ్, కిమీ రైకో‌నెన్, ఫెర్నాండో అలోన్సో, లెవీస్ హమిల్టన్ , సెబాస్టియన్ లోయెబ్ మొదలైన వాళ్ళు స్విట్జర్లాండ్‌లోనే నివాసాన్ని కలిగున్నారు [93] ఆయినా కూడా ఇది కొన్ని సార్లు పన్ను అవసరాల కోసం జరిగింది.[94][95]

సంప్రదాయక మల్ల యుద్ధం

సంప్రదాయక క్రీడలు మల్ల యుద్ధం లేదా "స్కావిన్‌జెన్". ఇది గ్రామీణ మధ్య ఖండాల నుండి వచ్చిన ఒక పాత సాంప్రదాయం , కొంత జాతీయ క్రీడగా కూడా ఉంది. హార్నుస్సెన్ అనేది ఇంకొక దేశవాళి స్విస్ క్రీడ, ఇది బేస్‌బాల్ , గోల్ఫ్ల మిశ్రిమంలా ఉంటుంది.

స్టెయిన్‌స్టోసెన్ అనేది స్టోన్ పుట్‌కు ఒక మార్పు అని చెప్పవచ్చు. ఇది బారి రాయిని విసరడం చేసే ఒక రకం పందెం.ఇది కేవలం ఆల్ప్స్ ప్రాంత ప్రజలలో చరిత్ర పూర్వ కాలముల నుండి ఉంది, 13వ శతాబ్దంలో బేసెల్‌లో జరిగినట్టు నమోదు చేయబడింది. ఇది అన్‌స్పన్నెన్‌ఫెస్ట్‌కు కూడా ముఖ్యంగా ఉంది. తొలిసారిగా 1805లో తన 83.5 కేజిల అన్‌స్పన్నెన్‌ఫెస్టిన్ పేరుగల రాయితో జరిగింది.

ఆహారం

స్విట్జర్లాండ్ వంటలు బహు-ముఖాలుగా ఉన్నాయి.

కొన్ని వంటకాలు ఫన్‌డ్యూ, రాక్లెట్ట్ లేదా రోస్టి దేశవ్యాప్తంగా ఉన్నాయి, ప్రతి ప్రాంతం తన వాతావరణం , భాషలు మొదలైన తేడాలను బట్టి సొంత ఆహార తయ్యారి విధానాన్ని అభివృద్ధి చేసుకున్నాయి. [96] సంప్రదాయక స్విస్ వంటలలో యూరోప్ దేశాలో వాడే దినుసులను పోలిన వాటినే వాడతారు, వాటితో పాటుగా గ్రూయెర్స్ , ఏమ్మెన్టల్ లోయలలో ఉత్పత్తి అయ్యే పాడి పరిశ్రమ ఉత్పత్తులు , జున్ను వంటి గృయేరి (జున్ను) లేదా ఏమ్మెన్టల్ (జున్ను)ఏమ్మెన్టల్ వంటి ఉత్పత్తులను కూడా వాడతారు.

స్విట్జర్లాండ్‌లో స్విస్ చాక్లేట్ 18వ శతాబ్దం నుండి తయారవుతున్నా 19వ శతాబ్దం చివరిలో కాంచింగ్ , టెంపరింగ్ వంటి ఆధునిక తయారీ పద్ధతులను కనిపెట్టాకనే దానికి కీర్తి వచ్చింది. ఈ పద్ధతుల ద్వారా ఉన్నత స్థాయి నాణ్యతలతో ఉత్పత్తులను తయారు చేశారు. ఇంకా 1875లో డానియల్ పీటర్‌చే మిల్క్ చాక్లెట్ కనుగొనడం ఒక గొప్ప విజయం.

[97]

స్విస్ ద్రాక్షమధ్యం ముఖ్యంగా వల్లిస్ (ద్రాక్షమధ్యం ప్రాంతం), వాడ్, లావక్స్, జెనీవా (ద్రాక్షమధ్యం ప్రాంతం) , టిసినో (ద్రాక్షమధ్యం ప్రాంతం) మొదలైన ప్రాంతాలలో తెల్ల ద్రాక్ష మధ్యాల యొక్క చిన్న సంఖ్యతో పాటుగా తయారు అవుతుంది.

స్విట్జర్లాండ్‌లో ద్రాక్ష తోటలు రోమన్ శకం నుండి సాగు చేయబడుతున్నాయి, దానికన్నా మరింత పురాతన మూలాలలో కూడా వీటి జాడలు కనిపెట్టబడ్డాయి, బాగా విస్తరిచిన రకాలు చాసిలాస్ (వలాయీస్‌లో ఫెన్‌డంట్‌గా పిలుస్తారు) , పినోట్ నోయిర్ అని చెప్పవచ్చు.

టిసినో‌లో మెర్‌లోట్ ముఖ్యమైన రకం.[98]

ఇవి కూడా చూడండి

ప్రధాన వ్యాసం: Outline of Switzerland

ఉపప్రమాణాలు

  1. ↑ De jure "federal city"; de facto capital. Because of historical federalist sensibilities, Swiss law does not designate a formal capital, and some federal institutions such as courts are located in other cities.
  2. ↑ Federal Constitution Archived 2009-11-01 at the Wayback Machine, article 4, "National languages" : National languages are German, French, Italian and Romansh; Federal Constitution Archived 2008-09-19 at the Wayback Machine, article 70, "Languages", paragraph 1: The official languages of the Confederation are German, French and Italian. Romansh shall be an official language for communicating with persons of Romansh language.
  3. ↑ Traditional. The Federal Charter only mentions "early August" and the treaty is a renewal of an older one, now lost.
  4. ↑ A solemn declaration of the Tagsatzung declared the Federal Constitution adopted on 12 September 1848. A resolution of the Tagsatzung of 14 September 1848 specified that the powers of the institutions provided for by the 1815 Federal Treaty would expire at the time of the constitution of the Federal Council, which took place on 16 November 1848.
  5. ↑ "Bevölkerungsstand und -entwicklung". Statistik Schweiz (in German). Bundesamt für Statistik, Neuchâtel. 2009. Retrieved 2009-06-25.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 "Switzerland". International Monetary Fund. Retrieved 22 April 2009.
  7. ↑ HDI of Switzerland Archived 2010-08-22 at the Wayback Machine. Retrieved 10 July 2009.
  8. ↑ స్విస్ జర్మన్ పేరును కొన్ని సార్లు ష్విజ్ లేదా ష్విజ్ గా ఉచ్చరిస్తారు. స్విస్ ఖండాల్లో ఒక ఖండానికి ష్విజ్ అనే పేరు ప్రామాణిక జర్మన్ (, అంతర్జాతీయంగా) పేరు.
  9. ↑ స్విస్ , జర్మన్ నగరాలు ప్రపంచంలో అత్యున్నత స్థానాన్ని సంపాదించుకున్నాయి
  10. ↑ OED ఆన్లైన్ ఎటిమాలజి డిక్షనరీ etymonline.com. Retrived on 2009-06-25
  11. ↑ రూమ్, అడ్రియన్. ప్రపంచంలోని స్థానాల పేర్లు . లండన్: మెక్‌ఫార్లాండ్ & కొ., Inc., 1997.
  12. ↑ రిప్రొడక్షన్ ఇన్ ఆర్.సి. డె మరినిస్, గ్లి ఎత్రుస్చి ఎ నోర్డ్ డెల్ పో , మంటోవా, 1986.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 చరిత్ర Archived 2010-04-19 at the Wayback Machine swissworld.org. Retrieved on 2009-06-27
  14. ↑ Schwabe & Co.: Geschichte der Schweiz und der Schweizer , Schwabe & Co 1986/2004. ISBN 3-7965-2067-7 (in German)
  15. ↑ 15.00 15.01 15.02 15.03 15.04 15.05 15.06 15.07 15.08 15.09 15.10 15.11 15.12 15.13 15.14 టూకీగా స్విస్ చరిత్ర యొక్క విచారణ admin.ch, Retrieved on 2009-06-22
  16. ↑ Bundesstadt in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland.
  17. ↑ Histoire de la Suisse , Éditions Fragnière, ఫ్రిబౌర్గ్, స్విట్జర్లాండ్
  18. ↑ వ్లాదిమిర్ లెనిన్ చూడండి
  19. ↑ ది బెర్గియర్ కమీషన్ ఫైనల్ రిపోర్ట్, page 117.
  20. ↑ 20.0 20.1 20.2 20.3 20.4 20.5 రాజకీయ వ్యవస్థ admin.ch, Retrieved on 2009-06-22
  21. ↑ "Political System". Federal Department of Foreign Affairs.
  22. ↑ తమ పార్టీ కౌన్సిలర్లు కన్సర్వేటివ్ డెమోక్రాటిక్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ (BDP/PBD) పార్టీలో ఎన్నికల తరువాత చేరడం వలన SVP/UDCలో చీలిక ఏర్పడింది. 2009 సంవత్సరంలో ఏలి మారర్ ఎన్నికతో SVP/UDC , BDP/PBD చేరి ఒక్క సీటుచేజిక్కించుకున్నాయి.
  23. ↑ 1999 నుంచి ఉపక్రమం ఒక పార్లమెంటు ద్వారా విశదీకరించిన సాధారణ ప్రతిపాదన రూపంలో ఉండవచ్చు కాని వివిధ కారణాల వలన ఈ విధానం తక్కువ ఆకర్షణ చూరగొంది, అందుకే ఈ విధానం వలన ఇంకా ఉపయోగం లేదు
  24. ↑ 23 ఖండాల వోట్ల సంపూర్ణ ఆధిక్యత పరిగణిస్తారు, ఎందుకంటే ఆరు సంప్రదాయ అర్ద-ఖండాల నుండి వచ్చిన ఒక్కో వోటును అర్ద వోటుగా పరిగణిస్తారు.
  25. ↑ Tremblay; Lecours; et al. (2004) మ్యాపింగ్ ది పొలిటికల్ ల్యాండ్‌స్కేప్. టొరొంటో: నెల్సన్.
  26. ↑ టర్నర్; బ్యారీ (2001). ది స్టేట్‌మెంట్స్ ఇయర్‌బుక్. న్యూ యార్క్: మెక్‌మిల్లన్ ప్రెస్ లిమిటెడ్
  27. ↑ బ్యాంక్స్, ఆర్థర్ (2006). పొలిటికల్ హ్యాండ్‌బుక్ ఆఫ్ ది వరల్డ్ 2005-2006. వాషింగ్టన్: Cq ప్రెస్.
  28. ↑ "unige.ch - డైరెక్ట్ డెమోక్రసీ ఇన్ ది వరల్డ్". Archived from the original on 2009-01-05. Retrieved 2020-01-09.
  29. ↑ 29.0 29.1 29.2 29.3 29.4 తటస్థ వైఖరి , ఏకాంత లక్షణము Archived 2009-06-20 at the Wayback Machine swissworld.org, Retrieved on 2009-06-23
  30. ↑ ఈ విధానాన్ని విసర్జించడానికి సెప్టెంబర్ 4 వ తేది 2007 సంవత్సరమున ఉపక్రమించారు. , దానికి సైనిక రహిత స్విట్జర్లాండ్‌ కోసం ఒక సమూహం (జి.ఎస్.ఒ..ఎ.) గ్రీన్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ , సోషల్ డెమోక్రాటిక్ పార్టీ ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్ , [http://www.schutz-vor-waffengewalt.ch/organisationen.html ఇక్కడ చేర్చబడిన ఇతర సంస్థల నుంచి మద్దతు లభించింది.
  31. ↑ "Zwei Drittel der Rekruten diensttauglich (Schweiz, NZZ Online)". Retrieved 23 February 2009.
  32. ↑ Armeezahlen www.vbs.admin.ch Archived 2009-09-09 at the Wayback Machine (German)
  33. ↑ L'évolution de la politique de sécurité de la Suisse ("స్విస్ బద్రతా విధానాల అవతరణ") బై మన్‌ఫ్రెడ్ రోష్ http://www.nato.int/docu/revue/1993/9306-05.htm
  34. ↑ 34.0 34.1 34.2 34.3 34.4 34.5 భూగోళ శాస్త్రం swissworld.org, Retrived on 2009-06-23
  35. ↑ "Landscape and Living Space". Federal Department of Foreign Affairs. Federal Administration admin.ch. 2007-07-31. Retrieved 2009-06-25.
  36. ↑ స్విట్జర్లాండ్ యొక్క జూమ్ చేయగల మ్యాప్‌ను swissinfo-geo.org లేదా swissgeo.ch Archived 2006-10-10 at the Wayback Machine లో చూడవచ్చు; జూమ్ చేయగల ఉపగ్రహ ఛాయాచిత్రాన్ని map.search.ch లో చూడవచ్చు.
  37. ↑ Swiss Alps Jungfrau-Aletsch unesco.org
  38. ↑ 38.0 38.1 Herbermann, Charles George (1913). The Catholic Encyclopedia. Encyclopedia Press. p. 358. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  39. ↑ 39.0 39.1 39.2 39.3 39.4 క్లైమేట్ ఇన్ స్విట్జర్లాండ్ about.ch, Retrived on 2009-06-23
  40. ↑ CIA World Factbook
  41. ↑ వరల్డ్ ఎకనమిక్ ఫోరమ్ - గ్లోబల్ కాంపిటీటివ్‌నెస్ రిపోర్ట్
  42. ↑ 42.0 42.1 Taylor & Francis Group (2002). Western Europe. Routledge. pp. 645–646. ISBN 1857431529. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  43. ↑ కుటుంబ సగటు ఆదాయం
  44. ↑ "Six Swiss companies make European Top 100". swissinfo.ch. 18 October 2008. Retrieved 22 July 2008.
  45. ↑ 45.0 45.1 45.2 45.3 45.4 స్విస్ గణాంకాల వార్షిక పుస్తకం 2008 స్విస్ సంయుక్త గణాంక కార్యాలయం ద్వారా ప్రచురితమైన.
  46. ↑ 46.0 46.1 పాలసీ బ్రీఫ్: ఎకనమిక్ సర్వే ఆఫ్ స్విట్జర్లాండ్, 2007 (326 KiB), OECD
  47. ↑ ఎకనమిక్ పాలసీ రేఫార్మ్స్: గోయింగ్ ఫర్ గ్రోథ్ 2008 - స్విట్జర్లాండ్ దేశ నోట్ (45 KiB)
  48. ↑ Domestic purchasing power of wages[permanent dead link] (68 KiB)
  49. ↑ 49.0 49.1 49.2 49.3 స్విస్ విద్యా వ్యవస్థ Archived 2009-05-31 at the Wayback Machine swissworld.org, Retrieved on 2009-06-23
  50. ↑ ఎడ్యుకేషన్ అట్ ఎ గ్లాన్స్ 2005 Archived 2013-07-23 at the Wayback Machine బై ది OECD: తృతీయ విద్యాభ్యాసంలో విదేశీ విద్యార్థుల శాతం
  51. ↑ వైజ్ఞానికం కాని విభాగాలలో నోబెల్ బహుమతి చేరిక
  52. ↑ "Mueller Science - Spezialitaeten: Schweizer Nobelpreisträger". Retrieved 31 July 2008.
  53. ↑ "CERN -ప్రపంచంలో అతి పెద్ద ప్రయోగశాల www.swissworld.org". Archived from the original on 2010-04-29. Retrieved 2009-12-16.
  54. ↑ "సంస్థ పర్యావలోకనం www.oerlikon.com". Archived from the original on 2009-11-27. Retrieved 2009-12-16.
  55. ↑ "మాధ్యమ విడుదలలు maxonmotor.ch". Archived from the original on 2011-04-30. Retrieved 2009-12-16.
  56. ↑ Prof Clive Church (2003). "The contexts of Swiss opposition to Europe" (PDF). Sussex European Institute. pp. p. 12. Archived from the original (PDF, 124 KiB) on 24 జూన్ 2008. Retrieved 13 June 2008. {{cite web}}: |pages= has extra text (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
  57. ↑ "Volksinitiative «Ja zu Europa!» (Initiative «Yes to Europe!»)" (PDF, 1.1 MiB) (in German). BFS/OFS/UST. 13 February 2003. Retrieved 15 June 2008.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  58. ↑ "Volksinitiative "Ja zu Europa!", nach Kantonen. (Initiative "Yes to Europe!" by Canton)" (XLS) (in German). BFS/OFS/UST. 16 January 2003. Retrieved 15 June 2008.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  59. ↑ "Vote No. 502 – Summary" (in German). 18 May 2003.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  60. ↑ "Vote No. 501 – Summary" (in German). 18 May 2003.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  61. ↑ "Federal government energy research". 16 January 2008. Archived from the original on 24 ఫిబ్రవరి 2009. Retrieved 16 డిసెంబర్ 2009. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
  62. ↑ Verkehrsleistungen – Daten, Indikatoren admin.ch (జర్మన్)
  63. ↑ Schienenverkehr admin.ch (జర్మన్)
  64. ↑ అల్బులా/బెర్నినా భూదృశ్యాలలో ర్హేటియన్ రైల్వే unesco.org
  65. ↑ "స్విస్ పునర్వినియోగీకరణ". Archived from the original on 2010-04-23. Retrieved 2009-12-16.
  66. ↑ Stadtreinigung Basel-Stadt Archived 2007-07-01 at the Wayback Machine—ధరల పట్టిక సంచులు , స్టికర్లు.
  67. ↑ "Recycling around the world". BBC. 25 June 2005. Retrieved 24 April 2006.
  68. ↑ Richtig Entsorgen (ఖండం బాసెల్-Stadt) (1.6 MiB)—Wilde Deponien sind verboten... Für die Beseitigung widerrechtlich deponierter Abfälle wird zudem eine Umtriebsgebühr von Fr. 200.– oder eine Busse erhoben (పేజి 90)
  69. ↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; federalstatistics అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  70. ↑ "SBB: బిల్లెట్టి - ఆన్‌లైన్ టికెట్". Archived from the original on 2009-02-28. Retrieved 2009-12-16.
  71. ↑ Ausländerinnen und Ausländer in der Schweiz - బెరిచ్ట్ 2008 (German) (1196 KiB), స్విస్ సమాఖ్య గణాంక కార్యాలయం, పేజి 12.
  72. ↑ 72.0 72.1 Ausländerinnen und Ausländer in der Schweiz - బెరిచ్ట్ 2008 (జర్మన్) (1196 KiB), స్విస్ సమాఖ్య గణాంక కార్యాలయం, పేజి 72.
  73. ↑ జాతీయత ఆధారంగా స్విట్జర్లాండ్‌‌లో విదేశి జనాభా వివరణ , 1980–2006 (జర్మన్), స్విస్ సమాఖ్య గణాంక కార్యాలయం.
  74. ↑ UN నిపుణులచే స్విట్జర్లాండ్‌లో జాతి వివక్షత మీద ఖచ్చిత నివేదిక humanrights.ch
  75. ↑ స్విట్జర్లాండ్ who.int. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-29
  76. ↑ పుట్టుక వద్ద ఆయుర్దాయం,2006 who.int. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-29
  77. ↑ OECD ఆరోగ్య డేటా 2006 oecd.org. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-29
  78. ↑ 78.0 78.1 OECD , WHO స్విట్జర్లాండ్ యొక్క ఆరోగ్య వ్యవస్థ యొక్క అవలోకన oecd.org.రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-29
  79. ↑ ప్రజలు నివసించే చోట Archived 2009-06-27 at the Wayback Machine swissworld.org. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26
  80. ↑ 80.0 80.1 80.2 80.3 80.4 Städte und Agglomerationen unter der Lupe Archived 2010-08-15 at the Wayback Machine admin.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26
  81. ↑ పట్టణ వ్యాపనానికి స్విస్ గ్రామీణ ప్రాంతాల లొంగుబాటు swissinfo.ch.రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-30
  82. ↑ Enquête représentative sur l’urbanisation de la Suisse (Pronatura) Archived 2011-04-30 at the Wayback Machine gfs-zh.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-30
  83. ↑ జీవన ప్రమాణాల నాణ్యత mercer.com. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-26
  84. ↑ అంతర్జాతీయ మత స్వేచ్ఛ నివేదిక 2004 – స్విట్జర్లాండ్, U.S. డిపార్టుమెంటు అఫ్ స్టేట్.
  85. ↑ CIA World Factbook section on Switzerland
  86. ↑ మూస:Pdf, యూరో భారమితి జూన్ 2005.
  87. ↑ Reclus, Élisée (1881). The Earth and Its Inhabitants. D. Appleton and Company. p. 478. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  88. ↑ 88.0 88.1 88.2 సాహిత్యం Archived 2009-06-11 at the Wayback Machine swissworld.org, రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-23
  89. ↑ 89.0 89.1 పత్రికలు , మాద్యమం Archived 2008-12-04 at the Wayback Machine ch.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-25
  90. ↑ 90.0 90.1 90.2 90.3 స్విట్జర్లాండ్‌లో పత్రికలు pressreference.com. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-25
  91. ↑ IIHF ప్రపంచ చాంపియన్‌షిప్స్ 2009 అధికారిక వెబ్‌సైట్
  92. ↑ "Switzerland lifts ban on motor racing". GrandPrix.com & DueMotori.com. 6 June 2007. Retrieved 23 September 2008.
  93. ↑ సెబాస్టియన్ లోయెబ్ ఐడెంటిటీ కార్డ్
  94. ↑ BBC హమిల్టన్ డిసైడ్స్ టు లీవ్ బ్రిటన్
  95. ↑ "స్విట్జర్లాండ్‌లో ప్రఖ్యాత వ్యక్తులు - వేర్ టినా టర్నర్ అండ్ కో. లైవ్". Archived from the original on 2013-08-27. Retrieved 2009-12-16.
  96. ↑ స్విట్జర్లాండ్ యొక్క వాసనలు theworldwidegourmet.com. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-24
  97. ↑ చాకొలేట్ Archived 2009-09-03 at the Wayback Machine swissworld.org. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-24
  98. ↑ వైన్-ప్రోడుసింగ్ స్విట్జర్లాండ్ ఇన్ షార్ట్ Archived 2009-04-09 at the Wayback Machine స్విస్‌వైన్.ch. రిట్రీవ్డ్ ఆన్ 2009-06-24
  • చర్చి, క్లైవ్ హెచ్ (2004)ది పాలిటిక్స్ అండ్ గవర్నమెంట్ అఫ్ స్విట్జర్లాండ్ పాల్గ్రేవ్ మాక్‌మిలన్ ISBN 0-333-69277-2.
  • డాల్టన్, ఓ.ఎమ్. (1927) ది హిస్టరీ అఫ్ ఫ్రాన్క్స్, బై గ్రెగొరీ అఫ్ టూర్స్,ఆక్స్ఫర్డ్: ది క్లారెండోన్ ప్రెస్.

ఫాహ్ర్ని, డైటర్ (2003) యాన్ అవుట్‌లైన్ హిస్టరీ అఫ్ స్విట్జర్లాండ్ ఫ్రమ్ ది ఆరిజెన్స్ టు ది ప్రెసెంట్ డే 8వ విస్తృత పరిచిన కూర్పు

ప్రో హేల్వేటియా, జ్యూరిచ్.ISBN 3-908102-61-8

బాహ్య లింకులు

లువా తప్పిదం: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')

Switzerland గురించిన మరింత సమాచారం కొరకు వికీపీడియా సోదర ప్రాజెక్టులు అన్వేషించండి

నిఘంటువు విక్షనరీ నుండి
పాఠ్యపుస్తకాలు వికీ పుస్తకాల నుండి
ఉదాహరణలు వికికోట్ నుండి
వికీసోర్సు నుండి వికీసోర్సు నుండి
చిత్రాలు, మీడియా చిత్రాలు, మీడియా నుండి
వార్తా కథనాలు వికీ వార్తల నుండి

Wikibooks Cookbook has a recipe/module on
ప్రభుత్వం
ఉప ప్రమాణం
భౌగోళిక అంశాలు
వికీవాయేజ్ కోసం ఒక ట్రావెల్ గైడ్ ఉంది Switzerland.
చరిత్ర

హిస్టోరికల్ డిక్షనరీ అఫ్ స్విట్జర్లాండ్ (in German) (in French) (in Italian)

News media

నేయు జ్యూర్‌చెర్ జే‌టంగ్ , ఒక స్విస్ వార్తా పత్రిక

విద్య
వైజ్ఞానిక, పరిశోధన, సాంకేతిక అంశాలు
Templates మూస:Switzerland topics
 Geographic locale
International membership

మూస:United Nations మూస:Council of Europe members మూస:WTO మూస:La Francophonie మూస:EFTA మూస:OECD మూస:OSCE

46°50′00″N 8°20′00″E / 46.83333°N 8.33333°E / 46.83333; 8.33333 mhr:Швейцарий pnt:Ελβετία

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=స్విట్జర్లాండ్&oldid=2992398" నుండి వెలికితీశారు