ప్రియంవద నటరాజన్
ప్రియంవద (ప్రియా) నటరాజన్ ఒక సైద్ధాంతిక ఖగోళ శాస్త్రవేత్త, యేల్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఖగోళశాస్త్రం, భౌతిక శాస్త్ర విభాగాలలో ప్రొఫెసర్.[1] కృష్ణ పదార్థం, కృష్ణ శక్తిని మ్యాపింగ్ చేయడంలో, ముఖ్యంగా గురుత్వాకర్షణ లెన్సింగ్లో, సూపర్మాసివ్ బ్లాక్ హోల్స్ అసెంబ్లింగ్, అక్రెషన్ చరిత్రలను వివరించే నమూనాలలో ఆమె చేసిన కృషికి ఆమె ప్రసిద్ధి చెందింది.[2] ఆమె మ్యాపింగ్ ది హెవెన్స్: ది రాడికల్ సైంటిఫిక్ ఐడియాస్ ద కాస్మోస్ను రివీల్ చేసే పుస్తకాన్ని రాశారు. ఆమె పిబిఎస్ లో బ్లాక్ హోల్ అపోకలిప్స్ వంటి షోలలో తన పని, నేపథ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది.[3]
తొలినాళ్ళ జీవితం
[మార్చు]ప్రియా నటరాజన్ భారతదేశంలోని తమిళనాడులోని కోయంబత్తూరులో జన్మించింది.[4] ఆమె న్యూఢిల్లీలో పెరిగారు, అక్కడ ఆమె నెహ్రూ ప్లానిటోరియం ఢిల్లీని సందర్శించేది, చిన్నతనంలో ఖగోళ, భౌగోళిక పటాలపై గొప్ప ఆసక్తిని కలిగి ఉంది.[3]
విద్య
[మార్చు]నటరాజన్ ఎం.ఐ.టి (1986-1991) నుండి భౌతికశాస్త్రం, గణితంలో అండర్ గ్రాడ్యుయేట్ డిగ్రీలు పొందారు. కేంబ్రిడ్జ్ లోని మసాచుసెట్స్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీలో సైన్స్, టెక్నాలజీ & సొసైటీ ప్రోగ్రామ్ నుండి మాస్టర్ ఆఫ్ సైన్స్, ఎం.ఎ (1991-1994) పొందారు.[5] ఆమె ఇంగ్లాండ్ లోని కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయంలోని ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఆస్ట్రానమీలో సైద్ధాంతిక ఆస్ట్రోఫిజిక్స్ లో గ్రాడ్యుయేషన్ చేసి, 1998 లో పి.హెచ్.డి పట్టాను పొందింది.అక్కడ ఆమె ట్రినిటీ కళాశాలలో సభ్యురాలిగా ఉండి 1997 నుండి 2003 వరకు నిర్వహించిన రీసెర్చ్ ఫెలోషిప్ కు ఎన్నికైంది. యేల్కు రాకముందు, ఆమె కెనడాలోని టొరంటోలోని కెనడియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ థియరిటికల్ ఆస్ట్రోఫిజిక్స్లో విజిటింగ్ పోస్ట్ డాక్టోరల్ ఫెలోగా ఉన్నారు.
పరిశోధనా రంగాలు
[మార్చు]నటరాజన్ ఈ క్రింది రంగాలలో విస్తృతమైన కృషి చేశారు:
- గురుత్వాకర్షణ లెన్సింగ్ - లెన్సింగ్‌తో క్లస్టర్‌లను పునర్నిర్మించడం; బలమైన, బలహీనమైన లెన్సింగ్ విశ్లేషణ పద్ధతులను కలపడం; బలహీనమైన లెన్సింగ్ వర్సెస్ అంతర్గత అమరికలు; అధిక-రిజల్యూషన్ డార్క్ మ్యాటర్ మ్యాపింగ్ పద్ధతులు; లెన్సింగ్లో దృష్టి రేఖ వెంట నిర్మాణం పాత్ర; గెలాక్సీ-క్లస్టర్‌ల డైనమిక్స్‌ను పరిశీలించడానికి లెన్సింగ్‌ను ఉపయోగించడం.
- క్లస్టర్ మాస్ మోడలింగ్: క్లస్టర్ సర్వేలు, లెన్సింగ్ మాస్ పునర్నిర్మాణాలు; హబుల్ ఫ్రాంటియర్ ఫీల్డ్స్; లెన్స్ మోడలింగ్ పద్ధతుల పోలిక; మ్యాప్‌లపై మాగ్నిఫికేషన్, ప్రకృతి టెలిస్కోప్‌లుగా క్లస్టర్‌ల ఉపయోగాలు; క్లస్టర్ వైరియల్ మాస్‌లను నిర్ణయించడానికి కాస్టిక్ ప్రాంతాలను ఉపయోగించడం; వైరియలైజేషన్, క్లస్టర్ మాస్ అసెంబ్లీ; క్లస్టర్-లెన్స్‌ల కోసం మాస్ ప్రొఫైల్స్.
- కృష్ణ పదార్థం పరిశోధనగా ఉప నిర్మాణం: విశ్వోద్భవ అనుకరణలలో సమూహాల అసెంబ్లీ అధ్యయనాలు; రామ్ ప్రెజర్ స్ట్రిప్పింగ్, టైడల్ స్ట్రిప్పింగ్ వంటి డైనమిక్ ప్రక్రియలను అధ్యయనం చేయడానికి ఆస్ట్రోఫిజికల్ ప్రయోగశాలలుగా సమూహాలను ఉపయోగించడం; కాస్మోలాజికల్ అనుకరణలతో లెన్సింగ్ పరిశీలనలను పోల్చడం; క్లస్టర్-లెన్స్‌లలో చిన్న-నిర్మాణాన్ని పరిశీలించడానికి కొత్త కొలమానాలు.
- లెన్సింగ్‌తో కాస్మోగ్రఫీ: క్లస్టర్ స్ట్రాంగ్ లెన్సింగ్‌తో డార్క్ మ్యాటర్, డార్క్ ఎనర్జీని నిరోధించడం; కాస్మోలాజికల్ ప్రోబ్‌లుగా క్లస్టర్‌లను ఉపయోగించడం కోసం లెన్సింగ్ సిస్టమాటిక్స్; నాన్-గాసియనిటీని పరిశీలించడానికి లెన్సింగ్ ఆర్క్-స్టాటిస్టిక్‌లను ఉపయోగించడం; కాస్మోలాజికల్ పారామితుల నిర్ణయంపై క్లస్టర్ లెన్స్‌ల కోసం ఉత్పన్నమైన స్కేలింగ్ సంబంధాల పరిణామాలు.
- బ్లాక్ హోల్ ఫిజిక్స్: అక్రెషన్ భౌతిక శాస్త్రం; సూపర్-ఎడింగ్టన్ పెరుగుదల; మొదటి బ్లాక్ హోల్స్, మొదటి గెలాక్సీలు; అధిక-రెడ్‌షిఫ్ట్ వద్ద భారీ సీడ్ బ్లాక్ హోల్స్ ఏర్పడటం; ప్రత్యక్ష కూలిపోయే బ్లాక్ హోల్ సీడ్స్ లక్షణాలు; ఇంటర్-మీడియట్ మాస్ బ్లాక్ హోల్స్ ఏర్పడటానికి కొత్త ఛానల్; సీడ్ నిర్మాణ విధానాలను విచక్షణతో గుర్తించడం.
- గెలాక్సీ నిర్మాణంలో సమస్యలు: AGNలో డిస్క్‌లు, జెట్‌లను కలపడం; క్వాసార్‌ల పాత్ర, వాటి పెద్ద-స్థాయి అవుట్‌ఫ్లోలు; క్వాసార్‌ల నుండి కైనమాటిక్ సన్యావ్-జెల్డోవిచ్ ప్రభావం; క్వాసార్ అవుట్‌ఫ్లోల నుండి మరగుజ్జు గెలాక్సీల నిర్మాణం; నక్షత్ర నిర్మాణం, AGN కార్యకలాపాల మధ్య వివరణాత్మక సంబంధం; విశ్వ వాతావరణం విధిగా గెలాక్సీల ద్రవ్యరాశి-కాంతి నిష్పత్తులు.
- గెలాక్సీలు, వాటి బ్లాక్ హోల్స్ సహ-పరిణామం: విశ్వంలో నిర్మాణ నిర్మాణం పెద్ద సందర్భంలో బ్లాక్ హోల్స్, వాటి హోస్ట్ గెలాక్సీల మధ్య సంబంధం; ప్రారంభ, చివరి విశ్వంలో బ్లాక్ హోల్ పెరుగుదలకు అభిప్రాయం, పరిమితులు; బ్లాక్ హోల్ జనాభా పెరుగుదల, పరిణామం జనాభా అధ్యయనాలు సహసంబంధాలను గుర్తించడం; ప్రారంభ బ్లాక్ హోల్స్‌లో సహ-పరిణామం, సంతకాల మూలం.
- మల్టీ-మెసెంజర్ ఆస్ట్రోఫిజిక్స్: గ్యాస్-రిచ్ గెలాక్సీ కోర్లలో సూపర్ మాసివ్ బ్లాక్ హోల్ బైనరీల విలీనం, పరిణామం; ఈ వ్యవస్థల నుండి విద్యుదయస్కాంత, గురుత్వాకర్షణ తరంగ సంతకాలు; బైనరీ బ్లాక్ హోల్స్ గ్యాస్-ఆధారిత విలీనాలు; బైనరీ బ్లాక్ హోల్ విలీనాలలో విపరీతత పరిణామం; బహుళ-తరంగదైర్ఘ్యం, గురుత్వాకర్షణ తరంగ డేటా నుండి బ్లాక్ హోల్ విత్తనాలపై పరిమితులు.
- మెషిన్ లెర్నింగ్ & డేటా-ఆధారిత ఆవిష్కరణ: బ్లాక్ హోల్-హోస్ట్ గెలాక్సీ-పేరెంట్ డార్క్ మ్యాటర్ హాలో కనెక్షన్‌ను అన్వేషించడానికి గెలాక్సీలు, క్వాసార్‌లు, సిమ్యులేట్ హాలోల పరిశీలనాత్మక, అనుకరణ డేటాను ఏకీకృతం చేసే, సహ-స్థానాన్ని గుర్తించే కొత్త పరిశోధన సాధనాల అభివృద్ధి; రాబోయే అంతరిక్ష మిషన్లు, గ్రౌండ్-బేస్డ్ అబ్జర్వేటరీల కోసం అంచనాలను రూపొందించడానికి మెషిన్ లెర్నింగ్ అల్గారిథమ్‌ల వినియోగాన్ని సులభతరం చేయడానికి నవల డేటాబేస్ క్వాసార్‌నెట్ సృష్టితో హై-రెడ్‌షిఫ్ట్ క్వాసార్‌లపై పైలట్ ప్రాజెక్ట్, గూగుల్-ఎక్స్, గూగుల్ కంప్యూటింగ్ ప్లాట్‌ఫామ్‌తో సహకారంతో కొనసాగుతున్న పని.
- గామా-కిరణ విస్ఫోటనాలు - ప్రపంచవ్యాప్తంగా సగటున నక్షత్ర నిర్మాణ రేటుకు గామా-కిరణ విస్ఫోటన రేట్ల సంబంధం, ఆప్టికల్, సబ్-మిమీ వేవ్-బ్యాండ్‌లలో గామా-కిరణ విస్ఫోటన హోస్ట్ గెలాక్సీల స్వరూపం, లక్షణాలు, SN-GRB కనెక్షన్.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Priyamvada Natarajan". Yale University. Department of Physics, Yale. Retrieved 2021-08-05.
- ↑ "Priyamvada Natarajan". Black Hole Initiative (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-12-05.
- ↑ 3.0 3.1 "Black Hole Hunter: Priya N." www.pbs.org (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2018-01-10. Retrieved 2024-12-04.
- ↑ "Who is Priyamvada Natarajan, the Indian-American astrophysicist featured in TIME's 100 most influential list?". The Indian Express. 2024-04-18. Archived from the original on 2024-04-18. Retrieved 2024-04-21.
- ↑ PNatarajan_CV_march2021.pdf