ఫరీదా ఖనుమ్
ఫరీదా ఖానుమ్ (ఉర్దూ: ججدزددزدز ఆమె పాకిస్తాన్, భారతదేశం రెండింటిలోనూ మాలికా-ఇ-గజల్ (గజల్ రాణి) అనే గౌరవ బిరుదుతో కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది[1], గజల్ శైలి గొప్ప వ్యాఖ్యాతలలో ఒకరిగా విస్తృతంగా పరిగణించబడుతుంది. [2][3]ఖానుమ్ ను పాకిస్తాన్ లో మహారాణి ఆఫ్ గజల్ అని ముద్దుగా పిలుస్తారు.
తొలినాళ్ళ జీవితం
[మార్చు]ఖానుమ్ 1929 లో బ్రిటిష్ ఇండియాలోని అమృత్సర్లో పంజాబీ ముస్లిం కుటుంబంలో జన్మించారు. [4]ఆమెకు నలుగురు తోబుట్టువులు ఉన్నారు - ఒక సోదరి, ముగ్గురు సోదరులు. ఆమె సోదరి ప్రముఖ గాయని ముక్తార్ బేగం. ఆమె 18 సంవత్సరాల వయస్సులో ఉన్నప్పుడు వారి కుటుంబం మొత్తం పంజాబ్ లోని అమృత్ సర్ నుండి పాకిస్తాన్ లోని లాహోర్ కు మారింది.[5]
ఆమె పాటియాలా ఘరానాకు చెందిన ఉస్తాద్ ఆషిక్ అలీ ఖాన్ వద్ద ఖయాల్, తుమ్రీ, దాద్రా నేర్చుకోవడం ప్రారంభించింది. చిన్నతనంలో, ఆమె సోదరి ముక్తార్ బేగం ఆమెను క్రమం తప్పకుండా రియాజ్ (శాస్త్రీయ సంగీతం అభ్యాసం) కోసం ఖాన్ ఇంటికి తీసుకెళ్లేది. 1947 లో భారత విభజన తరువాత ఆమె కుటుంబం పాకిస్తాన్కు వెళ్లింది.
కెరీర్
[మార్చు]ఫరీదా ఖానుమ్ 1950 లో తన 21వ యేట తన మొదటి బహిరంగ కచేరీని ఇచ్చింది, తరువాత రేడియో పాకిస్తాన్ లో చేరింది, అక్కడ ఆమె తనకంటూ ఒక గుర్తింపును సంపాదించుకుంది. [6]1960 లలో పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడు అయూబ్ ఖాన్ ఆమెను ఒక బహిరంగ ప్రదర్శనకు ఆహ్వానించినప్పుడు ఆమె ఒక తారగా మారింది. ఫరీదా సినిమాల్లో కూడా నటించింది, అలాగే ఆమె సినిమాలకు పాటలు కూడా పాడింది. పాకిస్తాన్ టెలివిజన్, ఇతర పాకిస్తానీ టీవీ ఛానెళ్లలో ఆమె తరచుగా ప్రదర్శన ఇస్తుంది. [7]ప్రముఖ కవి ఫయాజ్ హష్మీ రచించిన ఆజ్ జానే కీ జిద్ నా కరో అనే గజల్ తో ఆమెకు అత్యంత అనుబంధం ఉంది. [8]2015 లో, ఆమె 86 సంవత్సరాల వయస్సులో, కోక్ స్టూడియో సీజన్ 8 లో ఈ గజల్ పాడింది.
భారతదేశంలో ఖానుమ్ లైవ్ కచేరీలు చాలా ప్రాచుర్యం పొందాయి.ఆమె 1960 ల చివరలో, 1970 ల ప్రారంభంలో కచేరీల కోసం ఆఫ్ఘనిస్తాన్ లోని కాబూల్ ను సందర్శించింది, అక్కడ ఆమె ఆఫ్ఘన్ సంగీతకారులతో కలిసి పర్షియన్-భాషా గజల్స్ పాడింది. [9]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]ఫరీదా ఖానుమ్ పాకిస్థాన్ లోని లాహోర్ లో నివసిస్తోంది. ఆమెకు ఐదుగురు కుమార్తెలు, ఒక కుమారుడు ఉన్నారు.ఆమె మేనకోడలు షీబా హసన్ కూడా నటి.
ఫిల్మోగ్రఫీ
[మార్చు]టెలివిజన్ కార్యక్రమాలు
[మార్చు]| సంవత్సరం | శీర్షిక | పాత్ర | నెట్‌వర్క్ |
|---|---|---|---|
| 1983 | సిల్వర్ జూబ్లీ | ఆమె స్వయంగా | పిటివి |
సినిమా
[మార్చు]| సంవత్సరం | సినిమా | భాష |
|---|---|---|
| 1953 | సైలాబ్ | ఉర్దూ |
| 1961 | షేర్-ఎ-ఇస్లాం | ఉర్దూ |
| 1963 | బాజీ | ఉర్దూ |
| 1967 | మైన్ వో నహిన్ | ఉర్దూ |
| 1968 | పకీజా | ఉర్దూ |
| 1969 | ఖాస్మ్ ఉస్ వక్త్ కి | ఉర్దూ |
| 1970 | పరదేశి | పంజాబీ |
| 1972 | బాజీ జిట్ లీ | పంజాబీ |
| 1973 | ప్యాసా | ఉర్దూ |
| 1973 | దుఃఖ సజ్నా దినోత్సవం | పంజాబీ |
| 1974 | రానో | పంజాబీ |
| 1979 | నిషాని | ఉర్దూ |
డిస్కోగ్రఫీ
[మార్చు]- 1978 ఫరీదా ఖనుమ్ ఇన్ కాన్సర్ట్ వాల్యూమ్ 1
- 1979 ఫరీదా ఖానుమ్ ఇన్ కాన్సర్ట్ వాల్యూమ్. 2
- 1980 ఫరీదా ఖానుమ్ ఇన్ కాన్సర్ట్ వాల్యూమ్. 3
- 1985 తగజ్జుల్ ఫరీదా ఖనుమ్ సంపుటం. 1
- 1993 ఫరీదా ఖానుమ్: మేరీ పసంద్ వాల్యూమ్ 1
- 1993 ఫరీదా ఖానుమ్: మేరీ పసంద్ వాల్యూం 2
స్టూడియో విడుదలలు
[మార్చు]| సంవత్సరం | శీర్షిక | ఆల్బమ్ వివరాలు | ట్రాక్ జాబితా |
|---|---|---|---|
| 1993 | ఫరీదా ఖానుమ్: మేరీ పసంద్ వాల్యూం 1 | డిజిటల్ విడుదల తేదీ: 9 ఏప్రిల్ 1993
|
|
| 1993 | ఫరీదా ఖానుమ్: మేరీ పసంద్ వాల్యూం 2 | డిజిటల్ విడుదల తేదీ: 9 ఏప్రిల్ 1993
|
|
సంకలనాలు, ప్రత్యక్ష ఆల్బమ్‌లు
[మార్చు]| సంవత్సరం. | శీర్షిక | ఆల్బమ్ వివరాలు | ట్రాక్ జాబితా |
|---|---|---|---|
| 1978 | ఫరీదా ఖనుమ్ ఇన్ కాన్సర్ట్ వాల్యూమ్. 1 | డిజిటల్ విడుదల తేదీః 1 డిసెంబర్ 1978
|
|
| 1979 | ఫరీదా ఖనుమ్ ఇన్ కాన్సర్ట్ వాల్యూమ్. 2 | డిజిటల్ విడుదల తేదీః 1 అక్టోబర్ 1979
|
|
| 1980 | ఫరీదా ఖనుమ్ ఇన్ కాన్సర్ట్ వాల్యూమ్. 3 | డిజిటల్ విడుదల తేదీః 1 జనవరి 1980
|
|
| 1985 | తఘజ్జుల్ ఫరీదా ఖనుమ్ వాల్యూమ్ 1 | డిజిటల్ విడుదల తేదీః 1 జూలై 1985
|
|
అవార్డులు, గుర్తింపు
[మార్చు]| సంవత్సరం. | అవార్డు | వర్గం | ఫలితం. | శీర్షిక | రిఫరెండెంట్. |
|---|---|---|---|---|---|
| 1970 | ప్రైడ్ ఆఫ్ పెర్ఫార్మన్స్ | పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడిచే అవార్డు | గెలుపు | తానే | [12] |
| 1974 | ఈఎంఐ సిల్వర్ డిస్క్ అవార్డ్స్ | ఉత్తమ గజల్ గాయని | గెలుపు | తానే | [12] |
| 1980 | అమీర్ ఖుస్రూ అవార్డు | ఉత్తమ గజల్ గాయని | గెలుపు | తానే | [13] |
| 2000 | పి. టి. వి అవార్డు | ఉత్తమ గాయని | గెలుపు | తానే | [14] |
| 2005 | హిలాల్-ఇ-ఇంతియాజ్ (క్రెసెంట్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్) | పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడిచే అవార్డు | గెలుపు | తానే | |
| 2005 | హఫీజ్ అలీ ఖాన్ అవార్డు | ఉత్తమ గాయని | గెలుపు | తానే | |
| 2007 | టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా | మాలికా-ఎ-గజల్ (గజల్ రాణి) (ఘజల్ రాణి | గెలుపు | తానే | [15] |
| 2017 | 5వ హమ్ అవార్డులు | హమ్ గౌరవ జీవితకాల సాఫల్య పురస్కారం | గెలుపు | తానే | [16] |
| 2021 | 20వ లక్స్ స్టైల్ అవార్డ్స్ | యూనిలీవర్ ఛైర్మన్ జీవితకాల సాఫల్య పురస్కారం | గెలుపు | తానే | [17] |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Khawaja Najamul Hassan Remembers Farida Khanum: The Queen of Ghazal: Part III". Youlin Magazine. February 4, 2022.
- ↑ Shuaib, Haroon (Feb 2, 2022). "Khawaja Najamul Hassan Remembers Farida Khanum: The Queen of Ghazal". youlinmagazine.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-01-30.
- ↑ "Farida Khanum sings Aaj Jane Ki Zid Na Karo on Instagram live". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2020-03-25. Retrieved 2023-01-30.
- ↑ "Farida Khanum loves coming to India". The Times of India. May 23, 2010.
- ↑ "Farida Khanum: Memories New and Old". ALL THINGS PAKISTAN website. 12 December 2007. Retrieved 13 July 2021.
- ↑ Lahore : a musical companion. Lahore : Baber Ali Foundation. p. 75.
- ↑ Rajan, Anjana (13 November 2006). "When mood and melody merged". The Hindu (newspaper). Archived from the original on 3 December 2013. Retrieved 13 July 2021.
- ↑ Profile of Farida Khanum on Coke Studio (Pakistan) website Retrieved 13 July 2021
- ↑ "Farida Khanum: The Queen of Ghazal". Youlin Magazine. January 18, 2022.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 Rajan, Anjana (13 November 2006). "When mood and melody merged". The Hindu (newspaper). Archived from the original on 3 December 2013. Retrieved 13 July 2021.
- ↑ 11.0 11.1 "Song Sung True (Farida Khanum interview)". 4 May 2010. Retrieved 13 July 2021.
- ↑ 12.0 12.1 "Farida Khanum: The Queen of Ghazal". Youlin Magazine. January 18, 2022.
- ↑ Who's Who: Music in Pakistan. Xlibris Corporation. p. 87.
- ↑ "PTV World Awards", PTV (News), 3 April 2021, archived from the original on 27 ఏప్రిల్ 2022, retrieved 22 February 2022
{{citation}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "Fareeda Khanum: Made in India, queen of Pak music". The Times of India. 14 December 2005. Archived from the original on 10 June 2007. Retrieved 13 July 2021.
- ↑ "Farida Khanum given lifetime achievement award at 5th Hum Awards". Dunya News. December 23, 2021.
- ↑ "20th LSAs dazzle and reward stars in fashion, TV and music". Daily Times. October 17, 2021.