ఫ్రెంచి పోలినీసియా

French Polynesia

*Polynésie française* (French)
*Pōrīnetia farāni* (Tahitian)
French Polynesia; Polynésie française (French); Pōrīnetia farāni (Tahitian)
Overseas country and collectivity of France
	; Flag ; Coat of arms
	Motto(s): "Liberté, Égalité, Fraternité" (French); (English: "Liberty, Equality, Fraternity") Territorial motto: "Tahiti Nui Māre'are'a" (Tahitian); (English: "Great Tahiti of the Golden Haze")
	Anthem: La Marseillaise; ("The Marseillaise");
	Regional anthem: "Ia Ora 'O Tahiti Nui"
	Location of French Polynesia (circled in red)
Sovereign state	France
Protectorate proclaimed	9 September 1842
Territorial status	27 October 1946
Collectivity status	28 March 2003
Country status (nominal title)	27 February 2004
Capital	Papeete; 17°34′S 149°36′W / 17.567°S 149.600°W
Largest city	Faʻaʻā
Official languages	French Tahitian
Recognised regional languages	Austral; Raivavae; Rapa; Mangareva; Tuamotuan; Marquesan;
Ethnic groups (1988)	66.5% unmixed Polynesians; 7.1% mixed Polynesians; 9.3% Demis; 11.9% Europeans; 4.7% East Asians
Demonym(s)	French Polynesian
Government	Devolved parliamentary dependency
• President of the French Republic	Emmanuel Macron
• High Commissioner of the Republic	Éric Spitz
• President of French Polynesia	Moetai Brotherson
• Vice-President of French Polynesia	Chantal Galenon
Legislature	Assembly of French Polynesia
French Parliament
• Senate	2 senators (of 348)
• National Assembly	3 seats (of 577)
Area
• Total	4,167 కి.మీ2 (1,609 చ. మై.)
• Land	3,521.2 కి.మీ2 (1,359.5 చ. మై.)
• Water (%)	12
Population
• Aug. 2022 census	278,786 (175th)
• Density	79/చ.కి. (204.6/చ.మై.) (130th)
GDP (nominal)	2019 estimate
• Total	USD 6.02 billion
• Per capita	USD 21,673
Currency	CFP franc (₣) (XPF)
Time zone	UTC−10:00; UTC−09:30 (Marquesas Islands); UTC−09:00 (Gambier Islands);
Date format	dd/mm/yyyy
Mains electricity	110 V–60 Hz; 220 V–60 Hz;
Driving side	right
Calling code	+689
INSEE code	987
ISO 3166 code	PF; FR-PF; PYF;
Internet TLD	.pf

ఫ్రెంచి పాలినేషియా అంతర్జాతీయ సేకరణ ఓవర్సీసు దేశం. ఇది భౌగోళికంగా చెల్లాచెదురుగా ఉన్న 121 ద్వీపాలు, అటోలులను కలిగి ఉంది.^[5]దక్షిణ పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో 2000 కిమీ కంటే ఎక్కువ(1200 మైళ్ళు) విస్తరించి ఉంది. ఫ్రెంచి పాలినేషియా మొత్తం భూభాగం వైశాల్యం 3521 చదరపు కిలోమీటర్లు (1359 చదరపు మైళ్ళు)^[2] 2,78,786 జనాభాతో (2022 ఆగస్టు జనాభా లెక్కలు)^[3] ఇందులో కనీసం 2,05,000 మంది సొసైటీ దీవులలో నివసిస్తున్నారు. మిగిలిన జనాభా ద్వీపసమూహంలోని మిగిలిన ప్రాంతాలలో నివసిస్తున్నారు.

ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఐదు ద్వీప సమూహాలుగా విభజించబడింది: ఆస్ట్రలు దీవులు; గాంబియరు దీవులు; మార్క్వేసాసు దీవులు; సొసైటీ దీవులు లీవార్డు, విండ్వర్డు దీవులు ఉన్నాయి; టుమోటసు. దాని 121 ద్వీపాలు మరియు పగడపు దీవులలో 2017 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 75 ద్వీపాలు నివసితప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి.^[6] సొసైటీ దీవుల సమూహంలో ఉన్న తహితి, అత్యంత జనాభా కలిగిన ద్వీపం, ఇది ఫ్రెంచి పాలినేషియా జనాభాలో దాదాపు 69% మందికి నివాసంగా ఉంది 2017 నాటికి ఇది ఫ్రెంచి పాలినేషియా రాజధాని పాపీటు తాహితీలో ఉంది. క్లిప్పర్టను ద్వీపం దాని భూభాగంలో అంతర్భాగం కాకపోయినా 2007 వరకు ఫ్రెంచి పాలినేషియా నుండి పరిపాలించబడింది.

గ్రేటు పాలినేషియను వలస తర్వాత వందల సంవత్సరాల తర్వాత యూరోపియను అన్వేషకులు ఈ ప్రాంతం గుండా ప్రయాణించడం ప్రారంభించారు. అనేక సందర్భాలలో ఫ్రెంచి పాలినేషియా దీవులను సందర్శించారు. వ్యాపారులు, తిమింగల వేట నౌకలు కూడా సందర్శించాయి. 1842లో ఫ్రెంచి వారు ఈ దీవులను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఇక్కడ వారు ఒక ఫ్రెంచి రక్షణ ప్రాంతంను స్థాపించారు. దీనిని వారు ఎటాబ్లిష్మెంట్సు ఫ్రాంసియాసు డీఓషియానే (ఇఎఫ్‌ఒ) (ఫ్రెంచి ఎస్టాబ్లిష్మెంటు /సెటిల్మెంటు ‌ఆఫ్ ఓషియానియా) అని పిలిచారు.

1946లో ఇఎఫ్‌ఒ ఫ్రెంచి ఫోర్తు రిపబ్లికు రాజ్యాంగం ప్రకారం ఓవర్సీసు టెరిటరీ (ఫ్రాన్స్)గా మారింది. పాలినేషియన్లు పౌరసత్వం ద్వారా ఓటు హక్కును పొందారు. 1957లో ఈ భూభాగానికి ఫ్రెంచి పాలినేషియా అని పేరు మార్చారు. 1983లో ఇది ప్రాంతీయ అభివృద్ధి సంస్థ అయిన పసిఫిక్ కమ్యూనిటీలో సభ్యదేశంగా మారింది. 2003 మార్చి 28 నుండి ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఆర్టికలు 74 రాజ్యాంగ సవరణ ప్రకారం ఫ్రెంచి రిపబ్లికు విదేశీ సమిష్టిగా ఉంది. తరువాత 2004 ఫిబ్రవరి 27 నాటి 2004-192 చట్టం ద్వారా పరిపాలనా స్వయంప్రతిపత్తిని పొందింది. వీటిలో రెండు సంకేత వ్యక్తీకరణలు ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడు బిరుదు, విదేశీ దేశంగా దాని అదనపు హోదాగా ఉంది.

చరిత్ర

ఆస్ట్రోనేషియన్లు దక్షిణ పసిఫిక్ మహాసముద్రంలోని దీవులను కనుగొనడానికి ఖగోళ నావిగేషను‌ను ఉపయోగించి ప్రయాణం చేయడంతో క్రీపూ 1500 ప్రాంతంలో గ్రేటు పాలినేషియను వలస ప్రారంభమైందని మానవ శాస్త్రవేత్తలు, చరిత్రకారులు విశ్వసిస్తున్నారు. ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో స్థిరపడిన మొదటి ద్వీపాలు దాదాపు క్రీపు 200 లో మార్క్వేసాసు దీవులు. పాలినేషియన్లు తరువాత నైరుతి వైపుకు వెళ్లి క్రీశ 300 ప్రాంతంలో సొసైటీ దీవులను కనుగొన్నారు.^[7]

1521లో పోర్చుగీసు అన్వేషకుడు ఫెర్డినాండు మాగెల్లాను స్పానిషు క్రౌను సేవలో ప్రయాణించి టుమోటు-గాంబియరు ద్వీపసమూహంలో పుకా-పుకాను చూసినప్పుడు యూరోపియను ఎన్కౌంటర్లు ప్రారంభమయ్యాయి. 1606లో పెడ్రో ఫెర్నాండెజు డి క్వైరోసు నేతృత్వంలోని మరో స్పానిషు యాత్ర ఫిబ్రవరి 10న పాలినేషియా గుండా ప్రయాణించి జనావాస ద్వీపాన్ని చూసింది.^[8]దీనిని వారు సగటేరియా (లేదా ధనుస్సు) అని పిలిచారు. బహుశా తాహితీకి ఆగ్నేయంగా ఉన్న రెకరేకా ద్వీపంగా ఉండి ఉండవచ్చు.^[9]1722లో డచ్చి వెస్టు ఇండియా కంపెనీ స్పాన్సరు చేసిన యాత్రలో డచ్చి వ్యక్తి జాకబు రోగెవీను టువామోటు ద్వీపసమూహంలోని ఆరు దీవులను సొసైటీ దీవులలోని రెండు దీవులను గుర్తించాడు. వాటిలో ఒకటి బోరా బోరా.

1767లో బ్రిటిషు అన్వేషకుడు సామ్యూలు వాలిసు తాహితీని సందర్శించిన మొదటి యూరోపియను నావిగేటరు అయ్యాడు. ఫ్రెంచి అన్వేషకుడు లూయిసు ఆంటోయిను డి బౌగైన్‌విల్లే కూడా 1768లో తాహితీని సందర్శించగా బ్రిటిషు అన్వేషకుడు జేమ్సు కుకు 1769లో వచ్చారు.^[7] ఇక్కడ ఆయన శుక్రుని సంచారాన్ని పరిశీంచాడు. ఆయన 1773లో పసిఫికు‌కు తన రెండవ సముద్రయానంలో మళ్ళీ తాహితీలో ఆగి హవాయిలో చంపబడటానికి ముందు తన మూడవ చివరి సముద్రయానంలో మరోసారి ఆగారు.

1772లో పెరూకు చెందిన స్పానిషు వైస్రాయు డాను మాన్యుయెలు డి అమాటు తాహితీకి అనేక యాత్రలను ఆదేశించాడు. ఆయన తాహితీకి ఆవల ఉన్న అన్ని ప్రధాన దీవులను అన్వేషించిన మొదటి యూరోపియను అయిన డొమింగో డి బోనెచియా నాయకత్వంలో తాహితీకి అనేక యాత్రలను ఆదేశించాడు.^[10] 1774లో స్వల్పకాలిక స్పానిషు స్థావరం సృష్టించబడింది. ^[7]కొంతకాలం కొన్ని మ్యాపులు వైస్రాయి అమాతు పేరు మీద ఇస్లా డి అమాతు అనే పేరును కలిగి ఉన్నాయి.^[11] స్పానిషు పూజారులతో క్రైస్తవ మిషన్లు ప్రారంభమయ్యాయి. వారు తాహితీలో ఒక సంవత్సరం పాటు ఉన్నారు. లండను మిషనరీ సొసైటీ నుండి ప్రొటెస్టంట్లు 1797లో పాలినేషియాలో శాశ్వతంగా స్థిరపడ్డారు.

1803లో తాహితీ రాజు 2వ పోమారే బలవంతంగా మోరియాకు పారిపోవలసి వచ్చింది [ఎందుకు?]; ఆయన ఆయన ప్రజలు 1812లో ప్రొటెస్టంటిజంలోకి మారారు. ఫ్రెంచి కాథలిక్కు మిషనరీలు 1834లో తాహితీకి వచ్చారు; 1836లో వారిని బహిష్కరించడం వలన ఫ్రాన్సు 1838లో తుపాకీ పడవను పంపింది. 1842లో తాహితీ, తహువాటాలను ఫ్రెంచి రక్షిత ప్రాంతంగా ప్రకటించారు. తద్వారా కాథలిక్కు మిషనరీలు ఎటువంటి ఆటంకాలు లేకుండా పని చేయడానికి వీలుగా. 1843లో పాపీటే రాజధాని స్థాపించబడింది. 1880లో ఫ్రాన్సు తాహితీని స్వాధీనం చేసుకుంది. రక్షిత ప్రాంతం హోదా నుండి కాలనీగా మార్చబడింది. 1889లో ఫ్రెంచి రక్షిత ప్రాంతం స్థాపించబడే వరకు ద్వీప సమూహాలు అధికారికంగా ఐక్యంగా లేవు.^[12]

1842లో ఫ్రాన్సు తాహితీ మీద ఒక రక్షిత ప్రాంతాన్ని ప్రకటించి తాహితీతో యుద్ధం (1844–1847) చేసిన తర్వాత బ్రిటిషు, ఫ్రెంచి 1847లో జర్నాకు కన్వెన్షను మీద ‌సంతకం చేశాయి. రైయేటియా, హువాహిను, బోరా బోరా రాజ్యాలు రెండు శక్తుల నుండి స్వతంత్రంగా ఉండాలని, మొత్తం ద్వీపసమూహం మీద ఏ ఒక్క అధిపతిని పరిపాలించడానికి అనుమతించకూడదని ప్రకటించాయి. చివరికి ఫ్రాన్సు ఒప్పందాన్ని ఉల్లంఘించింది. 1897 వరకు కొనసాగిన లీవార్డ్సు యుద్ధం అని పిలువబడే అనేక స్థానిక ప్రతిఘటనలు, ఘర్షణల తర్వాత 1888లో (విండ్వార్డు ‌దీవుల తర్వాత ఎనిమిది సంవత్సరాల తర్వాత) దీవులను స్వాధీనం చేసుకుని దీనిని కాలనీగా మార్చాయి.^[13]^[14]

1880లలో గతంలో పోమారే రాజవంశానికి చెందిన తుయామోటు ద్వీపసమూహాన్ని ఫ్రాన్సు అధికారికంగా స్వాధీనం చేసుకోకుండానే క్లెయిం చేసింది. 1842లో తాహువాటా మీద ఒక రక్షిత ప్రాంతాన్ని ప్రకటించిన తరువాత ఫ్రెంచి వారు మొత్తం మార్క్వెసాసు దీవులను ఫ్రెంచి‌గా పరిగణించారు. 1885లో ఫ్రాన్సు ఒక గవర్నరు‌ను నియమించి ఒక జనరలు కౌన్సిలు‌ను ఏర్పాటు చేసింది. తద్వారా దానికి ఒక కాలనీకి సరైన పరిపాలన లభించింది. రిమతారా, రురుటు ద్వీపాలు 1888లో బ్రిటిషు రక్షణ కోసం విఫల లాబీయింగు చేశాయి. కాబట్టి 1889లో వాటిని ఫ్రాన్సు స్వాధీనం చేసుకుంది. 1892లో కాలనీలో మొదట తపాలా స్టాంపులు జారీ చేయబడ్డాయి. కాలనీకి మొదటి అధికారిక పేరు ఎస్టాబ్లిష్మెంటు డి ఎల్'ఓసియానీ (ఓషియానియాలో స్థాపనలు); 1903లో జనరలు కౌన్సిలు‌ను సలహా మండలిగా మార్చారు. కాలనీ పేరు ఎస్టాబ్లిష్మెంటు ఫ్రాంకైసు డి ఎల్'ఓసియానీ (ఓషియానియాలో ఫ్రెంచి స్థాపనలు)గా మార్చబడింది.^[15]

1940లో ఫ్రెంచి పాలినేషియా పరిపాలన స్వేచ్ఛా ఫ్రెంచి దళాలను గుర్తించింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో సేవలందించిన అనేక మంది పాలినేషియన్లు. ఆ సమయంలో ఫ్రెంచి పాలినేషియన్లకు తెలియని 1940 సెప్టెంబరు 16న ఇంపీరియలు జపాన్‌లోని కోనో క్యాబినెటు యుద్ధానంతర ప్రపంచంలో "తూర్పు పసిఫికు ప్రభుత్వ-జనరలు"లో భాగంగా జపనీసు ఆస్తులుగా మారే అనేక భూభాగాలలో ఫ్రెంచి పాలినేషియాను చేర్చింది. ^[16] అయితే పసిఫికు‌లో యుద్ధం జరుగుతున్న సమయంలో జపనీయులు ఫ్రెంచి దీవుల మీద అసలు దండయాత్రను ప్రారంభించలేకపోయారు.

2002 నవంబరులో బోరా బోరా సరస్సులో లంగరు వద్ద ఉన్న ఫ్రెంచు యుద్ధనౌక ఫ్లోరియలు

1946లో పాలినేషియన్లకు ఫ్రెంచి పౌరసత్వం లభించింది. దీవుల స్థితిని విదేశీ భూభాగంగా మార్చారు; దీవుల పేరు 1957లో పాలినేసీ ఫ్రాంకైసు (ఫ్రెంచి పాలినేషియా)గా మార్చబడింది. 1962లో అల్జీరియా స్వతంత్రం పొందినప్పుడు తుయామోటు ద్వీపసమూహంలోని మొరురోవా అటాలు‌ను కొత్త పరీక్షా స్థలంగా ఎంచుకున్నప్పుడు అల్జీరియాలోని ఫ్రాన్సు ప్రారంభ అణు పరీక్షా స్థలం ఇక మీద ఉపయోగించబడలేదు; 1974 తర్వాత భూగర్భంలో పరీక్షలు నిర్వహించబడ్డాయి.^[17]1977లో ఫ్రెంచి పాలినేషియాకు పాక్షిక అంతర్గత స్వయంప్రతిపత్తి మంజూరు చేయబడింది; 1984లో స్వయంప్రతిపత్తి పొడిగించబడింది. ఫ్రెంచి పాలినేషియా 2003లో ఫ్రాన్సు పూర్తి విదేశీ సమిష్టిగా మారింది.^[18]

1995 సెప్టెంబరులో ఫ్రాన్సు మూడు సంవత్సరాల తాత్కాలిక నిషేధం తర్వాత ఫంగటౌఫా అటాలు‌లో అణు పరీక్షను తిరిగి ప్రారంభించడం ద్వారా విస్తృత నిరసనలను రేకెత్తించింది. చివరి పరీక్ష 1996 జనవరి 27న జరిగింది. 1996 జనవరి 29న ఫ్రాన్సు సమగ్ర పరీక్ష నిషేధ ఒప్పందానికి అంగీకరిస్తున్నట్లు, ఇక మీద అణ్వాయుధాలను పరీక్షించబోమని ప్రకటించింది.^[19]

2013లో ఫ్రెంచి పాలినేషియాను ఐక్యరాజ్యసమితి స్వయం పాలన లేని భూభాగాల జాబితాలో తిరిగి చేర్చారు. దీనితో అది యుఎన్ మద్దతుతో స్వాతంత్ర్య ప్రజాభిప్రాయ సేకరణకు అర్హత పొందింది. పాలినేషియను లీడర్సు గ్రూపు, పసిఫికు కాన్ఫరెన్సు ఆఫ్ చర్చెసు, ఉమెన్సు ఇంటర్నేషనలు లీగు ఫర్ పీసు అండు ఫ్రీడం, నాన్-అలైన్డు మూవ్మెంటు, వరల్డు కౌన్సిలు ఆఫ్ చర్చెసు, మెలనేసియను స్పియర్హెడు ‌గ్రూపు‌లు స్థానిక వ్యతిరేకతను వినిపించి మద్దతు ఇచ్చిన తర్వాత ఈ తిరిగి జాబితా చేయబడింది.^[20]

పాలన

ప్రధాన వ్యాసం: ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా రాజకీయాలు

ఫ్రెంచి రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికలు 74 ఫ్రెంచి పాలినేషియా స్వయంప్రతిపత్తి చట్టం మీద 2014–192 ఆర్గానికు లా నిబంధనల ప్రకారం ఫ్రెంచి పాలినేషియా రాజకీయాలు పార్లమెంటరీ ప్రతినిధి ప్రజాస్వామ్య ఫ్రెంచి ఓవర్సీసు సమిష్టి చట్రంలో జరుగుతాయి. దీని ద్వారా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడు ప్రభుత్వ అధిపతి, బహుళ-పార్టీ వ్యవస్థ ఉంటుంది. కార్యనిర్వాహక అధికారాన్ని ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తుంది. శాసనసభ అధికారం ప్రభుత్వం, ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీ (ప్రాదేశిక అసెంబ్లీ) రెండింటికీ ఉంటుంది.

ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో రాజకీయ జీవితం 2000ల మధ్య నుండి 2010ల మధ్యకాలం వరకు గొప్ప అస్థిరతతో గుర్తించబడింది. 1991 నుండి అధికారంలో ఉన్న ఫ్రెంచి పాలినేషియా స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక మితవాద అధ్యక్షుడు గాస్టను ఫ్లోసు 1995లో ఫ్రెంచి అణ్వాయుధ పరీక్షలను తిరిగి ప్రారంభించడానికి మద్దతు ఇచ్చారు. 2004లో తన చిరకాల స్నేహితుడు, రాజకీయ మిత్రుడు, అప్పటి ఫ్రాన్సు అధ్యక్షుడు జాక్వెసు నుండి ఫ్రెంచి పాలినేషియాకు విస్తరించిన స్వయంప్రతిపత్తి హోదాను పొందారు. 2004 ఫ్రెంచి పాలినేషియా శాసనసభ ఎన్నికల్లో పూర్తి మెజారిటీని సాధించడంలో విఫలమయ్యారు. దీని ఫలితంగా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీ ప్రతిష్టంభనకు గురైంది. ఫ్లోసు దీర్ఘకాల ప్రత్యర్థి, స్వాతంత్ర్య అనుకూల నాయకుడు ఆస్కారు టెమారు, ఆయన స్వాతంత్ర్య అనుకూల సంకీర్ణం అసెంబ్లీలో ఫ్లోసు పార్టీ కంటే ఒక సీటు తక్కువ గెలుచుకుంది. అయినప్పటికీ 2004 జూన్‌లో అసెంబ్లీ ద్వారా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. ఇద్దరు అలీన అసెంబ్లీ సభ్యుల ఓట్ల కారణంగా ఆయన ఎన్నికయ్యారు. దీని ఫలితంగా అనేక సంవత్సరాల రాజకీయ అస్థిరత ఏర్పడింది ఎందుకంటే స్వాతంత్ర్య అనుకూల లేదా వ్యతిరేక శిబిరాలకు మెజారిటీ హామీ ఇవ్వబడలేదు. ఇది ఫ్రెంచి పాలినేషియా సుదూర దీవుల ప్రయోజనాలను సూచించే చిన్న అలీన పార్టీల ఓట్ల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది (తాహితీకి విరుద్ధంగా). టెమారు 2004 అక్టోబరులో ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్ష పదవి నుండి తొలగించబడ్డారు. 2005 మార్చిలో ఫ్లోస్సే పదవీచ్యుతుడయ్యాడు. 2006 డిసెంబరులో మళ్ళీ పదవీచ్యుతుడైన టెమారు తరువాత ఫ్లోస్సే సన్నిహిత మిత్రుడు గాస్టను టోంగు సాంగు వారసుడిగా ఎన్నికయ్యారు.

2007 సెప్టెంబరు 14న స్వాతంత్ర్య అనుకూల నాయకుడు ఆస్కారు టెమారు మూడు సంవత్సరాలలో మూడవసారి ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు (ప్రాదేశిక అసెంబ్లీలో 44 ఓట్లలో 27 ఓట్లు పోలయ్యాయి). ^[21]స్వాతంత్ర్యాన్ని వ్యతిరేకించిన మాజీ అధ్యక్షుడు గాస్టను టోంగు సాంగు స్థానంలో ఆయన నియమితులయ్యారు. ఫ్రెంచి పాలినేషియా మాజీ అధ్యక్షుడు గాస్టను ఫ్లోసు, స్వాతంత్ర్యాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ, తన చిరకాల శత్రువు ఆస్కారు టెమారుతో కలిసి గాస్టను టోంగు సాంగు ప్రభుత్వాన్ని కూల్చివేసిన తర్వాత ఆగస్టు 31న ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీలో అవిశ్వాస తీర్మానంలో ఓడిపోయారు. అయితే ఆస్కారు టెమారుకు ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీలో స్థిరమైన మెజారిటీ లేదు. రాజకీయ సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి 2008 ఫిబ్రవరిలో కొత్త ప్రాదేశిక ఎన్నికలు జరిగాయి.

గాస్టను టోంగు సంగు పార్టీ ప్రాదేశిక ఎన్నికలలో విజయం సాధించింది. కానీ అది రాజకీయ సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించలేదు: గాస్టను టోంగు సంగు రాజకీయ పార్టీ కంటే ప్రాదేశిక అసెంబ్లీలో ఒక సభ్యుడు ఎక్కువగా ఉన్న ఆస్కారు టెమారు, గాస్టను ఫ్లోసు అనే రెండు మైనారిటీ పార్టీలు, గాస్టను టోంగు సంగు ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడు కాకుండా నిరోధించడానికి పొత్తు పెట్టుకున్నాయి. ఆస్కారు టెమారు నేతృత్వంలోని స్వాతంత్ర్య అనుకూల పార్టీ మద్దతుతో 2008 ఫిబ్రవరి 23న ప్రాదేశిక అసెంబ్లీ ద్వారా గాస్టను ఫ్లోసు ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. అయితే గాస్టను ఫ్లోసు నేతృత్వంలోని స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక పార్టీ మద్దతుతో ఆస్కారు టెమారు ప్రాదేశిక అసెంబ్లీ స్పీకరు‌గా ఎన్నికయ్యారు. ఇద్దరూ సంకీర్ణ మంత్రివర్గాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. గాస్టను టోంగు సంగు ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడు కాకుండా నిరోధించడానికి రూపొందించిన స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక గాస్టను ఫ్లోసు స్వాతంత్ర్య అనుకూల ఆస్కారు టెమారు మధ్య పొత్తు చాలా కాలం కొనసాగుతుందని చాలా మంది పరిశీలకులు అనుమానించారు. ^[22]

2008 మార్చిలో జరిగిన ఫ్రెంచి మున్సిపలు ఎన్నికలలో, ఫ్లోస్సే-టెమారు సంకీర్ణంలో సభ్యులుగా ఉన్న అనేక మంది ప్రముఖ మేయర్లు ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని కీలక మునిసిపాలిటీలలో తమ పదవులను కోల్పోయారు. ఇది గత నెల క్రితం ప్రాదేశిక ఎన్నికలలో ఫ్రెంచి పాలినేషియను ఓటర్లు మొదటి స్థానంలో నిలిచిన గాస్టను టోంగు సాంగు పార్టీని, ఫ్లోస్సే, టెమారు పార్టీల మధ్య చివరి నిమిషంలో పొత్తు ద్వారా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా నిరోధించడాన్ని తిరస్కరించినట్లు వ్యాఖ్యానించబడింది. చివరికి 2008 ఏప్రిలు 15న ఫ్లోస్సే-టెమారు సంకీర్ణంలోని ఇద్దరు సభ్యులు సంకీర్ణాన్ని విడిచిపెట్టి టోంగు సాంగు పార్టీ పక్షాన నిలిచినప్పుడు, గాస్టను ఫ్లోసు ప్రభుత్వం ప్రాదేశిక అసెంబ్లీ మీద అవిశ్వాస తీర్మానం ద్వారా కూలిపోయింది. ప్రాదేశిక అసెంబ్లీలో టోంగు సాంగు మెజారిటీ చాలా తక్కువగా ఉంది. 2009 ఫిబ్రవరిలో ఆయన పదవీచ్యుతుడయ్యారు. టెమారు (మళ్ళీ ఫ్లోసు మద్దతు ఇచ్చారు) ఆయన స్థానంలో నిలిచారు.

ఆస్కారు టెమారు తిరిగి అధికారంలోకి రావడం స్వల్పకాలికం, ఎందుకంటే ఆయన గాస్టను ఫ్లోస్సేతో విభేదించి 2009 నవంబరులో ఆయన స్థానంలో గాస్టను టోంగు సాంగు వచ్చారు. టోంగు సాంగు ఏడాదిన్నర పాటు అధికారంలో కొనసాగి, 2011 ఏప్రిలు‌లో అవిశ్వాస తీర్మానంలో పదవీచ్యుతుడయ్యాడు. టెమారు ఆయన స్థానంలో వచ్చాడు. ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా ఆస్కారు టెమారు ఐదవసారి రెండు సంవత్సరాలు పనిచేశారు. ఈ కాలంలో ఆయన ఫ్రెంచి పాలినేషియాను ఐక్యరాజ్యసమితి స్వయం పాలన లేని ప్రాంతాల జాబితాలో తిరిగి చేర్చాలని ప్రచారం చేశారు. 2013 ఫ్రెంచి పాలినేషియా శాసనసభ ఎన్నికల్లో టెమారు భారీ తేడాతో ఓడిపోయారు. ఐక్యరాజ్యసమితి తన స్వయం పాలన లేని ప్రాంతాల జాబితాలో ఫ్రెంచి పాలినేషియాను తిరిగి నమోదు చేయడానికి కేవలం రెండు వారాల ముందు. టెమారు స్వాతంత్ర్యం కోసం చేసిన ప్రయత్నాలను ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఓటర్లు తిరస్కరించడం, అలాగే సంవత్సరాల తరబడి రాజకీయ అస్థిరత, అవినీతి కుంభకోణాల తర్వాత ఫ్రెంచి పాలినేషియాను ప్రభావితం చేసిన సామాజిక ఆర్థిక సంక్షోభం పర్యవసానంగా దీనిని రాజకీయ విశ్లేషకులు వ్యాఖ్యానించారు.

2013 ఎన్నికల్లో స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక పార్టీని గెలుచుకున్న గాస్టను ఫ్లోసు 2013 మేలో ఆస్కారు టెమారు స్థానంలో ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. కానీ ఫ్రాన్సు అత్యున్నత న్యాయస్థానం అవినీతి మీద దోషిగా నిర్ధారించడంతో ఆయన 2014 సెప్టెంబరులో పదవి నుండి తొలగించబడ్డారు. స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక శిబిరంలో ఫ్లోస్సే రెండవ స్థానంలో ఉన్న ఎడ్వర్డు ఫ్రిచి ఉన్నారు. ఆయన ఫ్లోస్సే మాజీ అల్లుడు కూడా (ఫ్లోసు కుమార్తె నుండి విడాకులు తీసుకున్నారు). స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక శిబిరాన్ని నియంత్రించడానికి ఇద్దరు నాయకులు పోటీ పడుతున్నందున ఫ్రిచి 2015లో ఫ్లోస్సేతో విభేదించారు. ఫ్రిచి 2015 సెప్టెంబరులో గాస్టను ఫ్లోస్సే పార్టీ నుండి బహిష్కరించబడ్డాడు. తరువాత 2016 ఫిబ్రవరిలో తన సొంత స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక పార్టీ అయిన తపురా హుయిరాతిరాను స్థాపించాడు. ఆయన కొత్త పార్టీ ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీలో మెజారిటీని నిలుపుకోగలిగింది. ఫ్రిచి ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా కొనసాగాడు.

2015–2016లో స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక శిబిరం విడిపోయిన తర్వాత ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో రాజకీయ స్థిరత్వం తిరిగి వచ్చింది. 2018 ఫ్రెంచి పాలినేషియను శాసనసభ ఎన్నికల్లో తపురా హుయిరాతిరా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీలో 70% సీట్లను గెలుచుకున్నారు. ఆస్కారు టెమారు స్వాతంత్ర్య అనుకూల పార్టీ గాస్టను ఫ్లోసు స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక పార్టీ రెండింటినీ ఓడించారు. ఎడ్వర్డు ఫ్రిచి 2018 మేలో అసెంబ్లీ ద్వారా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా తిరిగి ఎన్నికయ్యారు. 2022 నాటికి 1990లు - 2000ల ప్రారంభంలో గాస్టను ఫ్లోసు తర్వాత ఎడ్వర్డు ఫ్రిచు ఫ్రెంచు పాలినేషియాకు ఎక్కువ కాలం పనిచేసిన అధ్యక్షుడిగా నిలిచారు.

2015–2016లో స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక శిబిరం విడిపోయిన తర్వాత ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో రాజకీయ స్థిరత్వం తిరిగి వచ్చింది. 2018 ఫ్రెంచి పాలినేషియను శాసనసభ ఎన్నికల్లో తపురా హుయిరాతిరా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అసెంబ్లీలో 70% సీట్లను గెలుచుకున్నారు ఆస్కారు టెమారు స్వాతంత్ర్య అనుకూల పార్టీ, గాస్టను ఫ్లోసు స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేక పార్టీ రెండింటినీ ఓడించారు. ఎడ్వర్డు ఫ్రిచి మే 2018లో అసెంబ్లీ ద్వారా ఫ్రెంచి పాలినేషియా అధ్యక్షుడిగా తిరిగి ఎన్నికయ్యారు. 2022 నాటికి 1990లు - 2000ల ప్రారంభంలో గాస్టను ఫ్లోసు తర్వాత ఎడ్వర్డు ఫ్రిచి ఫ్రెంచి పాలినేషియాకు ఎక్కువ కాలం పనిచేసిన అధ్యక్షుడిగా నిలిచారు.

పరిపాలన

1946 - 2003 మధ్య ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఒక విదేశీ భూభాగం (టెర్రిటోయిరె డి ‘ ఔట్రె-మెరు, లేదా టిఒఎం) హోదాను కలిగి ఉంది. 2003లో ఇది ఒక విదేశీ సముదాయంగా (కలెక్టివిటె డి ‘ ఔట్రె-మెరు, లేదా సిఒఎం) మారింది. 27 ఫిబ్రవరి 2004 నాటి దాని చట్టబద్ధమైన చట్టం దీనికి ఫ్రాన్సు విదేశీ దేశం (పేసు ఔట్రె-మెరు అయు సెయిన్ డె లా రిపబ్లిక్యూ, లేదా పిఒఎం) అనే ప్రత్యేక హోదాను దాని స్థితిని చట్టపరమైన మార్పు లేకుండా ఇచ్చింది.^[23]

ఫ్రాన్సు ప్రధాన భూభాగాలతో సంబంధాలు

స్థానిక అసెంబ్లీ, ప్రభుత్వం ఉన్నప్పటికీ ఫ్రెంచి పాలినేషియా న్యూజిలాండ్తో కుక్ దీవులు లాగా ఫ్రాన్సు‌తో అసోసియేటెడు స్టేటులో లేదు. ఫ్రెంచి విదేశీ సమిష్టిగా స్థానిక ప్రభుత్వానికి న్యాయం, విశ్వవిద్యాలయ విద్య లేదా రక్షణ మీద ప్రత్యక్ష అధికారం లేదు. ఈ ప్రాంతాలలో సేవలను ఫ్రాన్సు ప్రభుత్వం నేరుగా నిర్వహిస్తుంది. వీటిలో నేషనలు జెండర్మేరీ ‌ (ఇది మెట్రోపాలిటను ఫ్రాన్సు ‌లోని గ్రామీణ, సరిహద్దు ప్రాంతాలను కూడా నియంత్రిస్తుంది), ఫ్రెంచి సాయుధ దళాలు ఉన్నాయి. సామూహిక ప్రభుత్వం ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్య, ఆరోగ్యం, పట్టణ ప్రణాళిక, పర్యావరణం మీద నియంత్రణను కలిగి ఉంది.^[24] ఈ భూభాగంలో రాష్ట్రానికి అత్యున్నత ప్రతినిధి రిపబ్లికు హై కమిషనరు ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో (French: హౌటు కమీషనరె డీ లా రిపబ్లిక్యూ ఎన్ పాలినెసీ ఫ్రాంసైసే).

ఫ్రెంచు పాలినేషియా మూడు నియోజకవర్గాలలో ఫ్రెంచి జాతీయ అసెంబ్లీకి ముగ్గురు డిప్యూటీలను పంపుతుంది. 1వ పాపీటు దాని ఈశాన్య శివారు ప్రాంతాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది. అదనంగా మోరియా-మైయావో కమ్యూనిటీ (మునిసిపాలిటీ),టుమోటు -గాంబియరు పరిపాలనా విభాగం, మార్క్వేసాసు దీవుల పరిపాలనా విభాగం, 2వ పాపీటు ఆస్ట్రలు దీవుల పరిపాలనా ఉపవిభాగం వెలుపల తాహితీలో ఎక్కువ భాగాన్ని ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది.3వ లీవార్డు దీవులు, పరిపాలనా ఉపవిభాగం, పాపీటు నైరుతి శివారు ప్రాంతాలు. ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఫ్రెంచి సెనేటుకు ఇద్దరు సెనేటర్లను కూడా పంపుతుంది.

రక్షణ

సమూహాన్ని రక్షించడం ఫ్రెంచి సాయుధ దళాల బాధ్యత. పసిఫికు-పాలినేషియను మెరైను ఇన్ఫాంట్రీ రెజిమెంటు (రిమాపు-పి)తో సహా దాదాపు 900 మంది సైనిక సిబ్బంది ఈ భూభాగంలో మోహరించబడ్డారు.^[25] – నిరాడంబరమైన వాయు రవాణా, నిఘా ఆస్తులతో పాటు.^[26] తరువాతి వాటిలో ఫ్రెంచి నావలు ఏవియేషను నుండి మూడు ఫాల్కను 200 గార్డియను సముద్ర నిఘా విమానం ఉన్నాయి. వీటిని 2025/26 ప్రాంతంలో ప్రారంభమయ్యే మరింత ఆధునిక ఫాల్కను 2000 ఆల్బాట్రోసు ద్వారా భర్తీ చేయనున్నారు.^[27]^[28] మునుపటిది వైమానిక దళం ఇటి 82 "మైనే" రవాణా స్క్వాడ్రను నుండి తీసుకోబడిన రెండు సిఎన్-235 వ్యూహాత్మక రవాణా విమానాలతో కూడి ఉంటుంది.^[29]

2024 మధ్య నాటికి మూడు ప్రధాన ఫ్రెంచి నేవీ నౌకలు ఈ భూభాగంలో ఉన్నాయి. వీటిలో నిఘా ఫ్రిగేటు ప్రైరైలు, పెట్రోలు, సపోర్టు షిప్పు బౌగెన్‌విల్లే, టెరియిరో టు టెరియిరోయిటెరై, కొత్త ఫెలిక్సు ఎబౌయే క్లాసు గస్తీ నౌకల ఒక నౌక ఉన్నాయి.^[30] 2026లో ఫెలిక్సు ఎబొయె తరగతికి చెందిన రెండవ నౌక ఫిలిపు బెర్నార్డినోను మోహరించాలి ఈ ప్రాంతంలో ఫ్రాన్సు సముద్ర నిఘా సామర్థ్యాలను మరింత పటిష్టం చేసేందుకు తాహితీలో ^[31] 2021 నాటికి రెండు చిన్న పోర్టు, కోస్టలు టగ్లు (ఆర్‌పిసిలు), '’ మనిరో కూడా పని చేస్తున్నాయి. భూభాగం.^[32]^[33] ఫ్లోటిల్లా 35ఎఫ్ ఆఫ్ ఫ్రెంచి నావలు ఏవియేషను తాహితీలో మూడు ఎఎస్ 365ఎన్ డౌఫిను హెలికాప్టర్ల బృందాన్ని మోహరించింది.^[34] హెలికాప్టర్లు భూభాగంలో వివిధ పాత్రలను నిర్వహిస్తాయి. అవసరమైతే ఫ్రిగేటు ప్రైరియలులో తీసుకెళ్లవచ్చు.^[35]

నేషనలు జెండర్మేరీ ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో దాదాపు 500 మంది చురుకైన సిబ్బంది, పౌరులతో పాటు దాదాపు 150 మంది రిజర్విస్టులను మోహరించారు.^[36] మారిటైం జెండర్మెరీ పెట్రోలు బోటు జాస్మిను కూడా ఈ భూభాగంలోనే ఉంది. 2025–2026 నాటికి కొత్త పిసిజి-ఎన్‌జి పెట్రోలు బోటు ద్వారా భర్తీ చేయబడుతుంది. ^[37]^[38]

గణాంకాలు

ఫ్రెంచి పాలినేషియా దీవులు మొత్తం భూ వైశాల్యం 3521 చకిమీ (1359 మైళ్ళు),^[2] సముద్రంలో 2000 కిమీ (1200 మైళ్ళు) కంటే ఎక్కువ విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉన్నాయి. ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో 121 ద్వీపాలు, అటోలుల చుట్టూ అనేక ద్వీపాలు లేదా మోటు ఉన్నాయి.^[5] ఎత్తైన ప్రదేశం తాహితీలోని మౌంటు ఒరోహెనా.

ఇది ఐదు ద్వీపసమూహాలతో రూపొందించబడింది. అతిపెద్ద, అత్యధిక జనాభా కలిగిన ద్వీపం తాహితీ, సొసైటీ దీవులలో ఉంది.

తాహితీ కాకుండా ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని కొన్ని ఇతర ముఖ్యమైన అటోల్సు, ద్వీపాలు, ద్వీప సమూహాలు: ఆహె,బోరా బోరా,హైవా ‘ఒయా, హుయాహినె, మై‘యావొ, మౌపిటి, మోఒరియా, నుకు హివా, రా‘ఇయాటియా, తహా’ఆ, టెటీఅరోయా, తుబై, తుపై.

ఫ్రెంచి పాలినేషియా నాలుగు భూసంబంధ పర్యావరణ ప్రాంతాలకు నిలయం: మార్క్యూసాసు ఉష్ణమండల తేమ అడవులు, సొసైటీ దీవుల ఉష్ణమండల తేమ అడవులు, టుమోటు ఉష్ణమండల తేమ అడవులు, టుబువాయి ఉష్ణమండల తేమ అడవులు.^[39]

ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా దీవులు
పేరు	భూ విస్తీర్ణం (km²)^[2]	జనాభా 2022 జనాభా లెక్కలు	సాంద్రత (ప్రతి km²) 2022	గమనికలు
మార్క్వెసాసు దీవులు	1,049.3	9,478	9	12 ఎత్తైన దీవులు; పరిపాలనాపరంగా మార్క్వెసాసు దీవులను ఉపవిభాగంగా మారుస్తుంది
సమాజ దీవులు	1,597.6	245,987	154	పరిపాలనాపరంగా విండ్వర్డు ‌దీవుల ఉపవిభాగం (4 ఎత్తైన ద్వీపాలు 1 అటోలు) లీవార్డు దీవుల ఉపవిభాగం (5 ఎత్తైన ద్వీపాలు, 4 అటోల్సు)
టుమోటు ద్వీపసమూహం	698.7	15,159	22	80 అటోల్సు, 3,100 కంటే ఎక్కువ ద్వీపాలు లేదా ద్వీపాలను సమూహపరుస్తాయి; పరిపాలనాపరంగా తుమోటు-గాంబియరు ఉపవిభాగంలో భాగం
గాంబియరు దీవులు	27.8^[40]^[41]	1,570	56	6 ఎత్తైన దీవులు, 1 అటోలు; పరిపాలనాపరంగా తుయామోటు-గాంబియరు ఉపవిభాగంలో భాగం
ఆస్ట్రలు దీవులు	147.8	6,592	45	5 ఎత్తైన దీవులు 1 అటోల్; పరిపాలనాపరంగా ఆస్ట్రలు దీవుల ఉపవిభాగంలో భాగం
మొత్తం	3,521.2	278,786	79	121 ఎత్తైన దీవులు, అటాల్సు (2017 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 75 జనావాసాలు; 46 జనావాసాలు లేనివి)^[5]

పరిపాలనా విభాగాలు

ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఐదు పరిపాలనా ఉపవిభాగాలుగా విభజించబడింది (ఉపవిభాగాలు పరిపాలనా):

మార్క్వెసాసు దీవులు (French: లెసు ఐల్సు మార్క్విసెసు లేదా అధికారికంగా లా ఉపవిభాగం పరిపాలనా డెస్ ఐల్సు మార్క్విసెసు)
లీవార్డు దీవులు (French: లెసు ఐల్సు సౌసు-ల—వెంటు లేదా అధికారికంగా లా ఉపవిభాగం పరిపాలనా డెస్ ఐల్సు సౌసు-ల—వెంటు) (రెండు ఉపవిభాగాలు పరిపాలనా విండ్వర్డు ‌దీవులు, లీవార్డు దీవులు సొసైటీ దీవులలో భాగం)
విండ్వర్డు దీవులు (French: లెసు ఐల్సు డూ వెంటు లేదా అధికారికంగా లా ఉపవిభాగాలు పరిపాలనా డెసు ఐల్సు డూ వెంటు) (రెండు ఉపవిభాగాలు పరిపాలనా విండ్వర్డు దీవులు, లీవార్డ్ దీవులు సొసైటీ దీవులలో భాగం)
టౌమొటు-గాంబియరు (French: లెసు ఐల్సు టుయామొటు-గంబియరు లేదా అధికారికంగా la ఉపవిభాగం పరిపాలనా డెస్ ఐల్సు టౌమొటు-గాంబియరు) (తుయామోటసు, గాంబియరు దీవులు)
ఆస్ట్రేలియను దీవులు (French: లెసు ఐల్సు ఆస్ట్రాలెసు లేదా అధికారికంగా లా ఉపవిభాగం అడ్మినిస్ట్రేటివ్ డెసు ఐల్సు ఆస్ట్రేల్సు) (బాస్ దీవులుతో సహా)

ఐదు పరిపాలనా ఉపవిభాగాలు స్థానిక మండళ్ళు కావు; అవి ఫ్రెంచి కేంద్ర రాష్ట్రం వికేంద్రీకరణ ఉపవిభాగాలు మాత్రమే. ప్రతి పరిపాలనా ఉపవిభాగానికి అధిపతిగా అడ్మినిస్ట్రాటియూరు డీ ‘ ఇటాటు ('రాష్ట్ర నిర్వాహకుడు') ఉంటారు. దీనిని సాధారణంగా అడ్మినిస్ట్రాటియూరు అని పిలుస్తారు. దీనిని కొన్నిసార్లు చెఫు డీ లా సబ్డివిటీ అడ్మినిస్ట్రాటివు ('పరిపాలనా ఉపవిభాగం అధిపతి') అని కూడా పిలుస్తారు. అడ్మినిస్ట్రాటియూరు పాపీటులోని ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని ఫ్రెంచి రిపబ్లికు హైకమిషనరు అధికారం కింద ఒక పౌర సేవకుడు.

నాలుగు పరిపాలనా ఉపవిభాగాలు (మార్క్వెసాసు దీవులు, లీవార్డు దీవులు, తువామోటు-గాంబియరు, ఆస్ట్రేలియను దీవులు) ప్రతి ఒక్కటి ఫ్రెంచి పాలినేషియా ప్రభుత్వం వికేంద్రీకరణ ఉపవిభాగాన్ని కూడా ఏర్పరుస్తాయి. వీటిని సర్కాంస్క్రిప్షంసు ('జిల్లాలు') అని పిలుస్తారు. సర్కాంస్క్రిప్షంసు అధిపతి టవనా హౌ. దీనిని ఫ్రెంచి‌లో అడ్మినిస్ట్రాటియూరు టెర్రిటోరియలు అని పిలుస్తారు ('ప్రాదేశిక నిర్వాహకుడు'). కానీ తాహితీయను బిరుదు టవనా హౌ చాలా తరచుగా ఉపయోగించబడుతుంది. ఫ్రెంచి పాలినేషియా ప్రభుత్వ అధ్యక్షుడు టవనా హౌని నియమిస్తాడు. ఆయన నేరుగా అధ్యక్షుడికి నివేదిస్తాడు. విండ్వర్డు దీవులు, పాపీటు‌కు సమీపంలో ఉండటం వలన ఫ్రెంచి పాలినేషియా ప్రభుత్వం వికేంద్రీకృత ఉపవిభాగాన్ని ఏర్పరచవు.

5 పరిపాలనా ఉపవిభాగాలు 48 కమ్యూను‌లుగా విభజించబడ్డాయి. ఫ్రెంచి రిపబ్లికు‌లోని అన్ని ఇతర కమ్యూను‌ల మాదిరిగానే ఇవి కూడా మునిసిపాలిటీలు. వీటిలో ఫ్రెంచి లేదా మరొక ఇయు పౌరసత్వం కలిగిన స్థానిక నివాసితులు మునిసిపలు కౌన్సిలు కమ్యూన్లోని ‌లోని స్థానిక వ్యవహారాల నిర్వహణ బాధ్యత కలిగిన మేయరు‌ను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి ఆరు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మిగిలిన ఫ్రెంచి రిపబ్లికు‌లో జరిగిన తేదీన మున్సిపలు ఎన్నికలు జరుగుతాయి (చివరి మునిసిపలు ఎన్నికలు2020లో జరిగాయి).

టాప్ మూడు అతిపెద్ద కమ్యూను‌లు
కమ్యూను	ద్వీపం	జనాభా (2022)
ఫా‘అ ‘ ఆ‘	తహితి	29,826
పునాʻఔయా	తహితి	28,781
పపీటీ	తహితి	26,654

30 కమ్యూను‌లు 98 అనుబంధ కమ్యూను‌లులో మరింత ఉపవిభజన చేయబడ్డాయి. వీటిలో ప్రతి ఒక్కటి ఒక ప్రతినిధి మేయరు, రిజిస్ట్రీ కార్యాలయం కలిగి ఉంటాయి. ఈ 30 కమ్యూను‌లు అనుబంధ కమ్యూను‌లుగా ఉపవిభజన చేయబడ్డాయి. ఎందుకంటే వాటికి పెద్ద భూభాగాలు ఉన్నాయి (ముఖ్యంగా తహితి లేదా నుకు హివా వంటి పెద్ద దీవులలో) లేదా అవి ఒకదానికొకటి దూరంగా ఉన్న అటోలులతో (ముఖ్యంగా తువామోటు ద్వీపసమూహంలో) రూపొందించబడ్డాయి. ఇది ప్రతి నివాస పగడపు దీవికి అనుబంధ కమ్యూను‌ల సృష్టికి దారితీసింది.

17 కమ్యూను‌లు (ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని 48 కమ్యూను‌లలో) మూడు వేర్వేరు కమ్యూను‌ల కమ్యూనిటీలుగా కలిసిపోయాయి. ఈ పరోక్షంగా ఎన్నికైన ఇంటర్కమ్యూనిటీసు ‌కౌన్సిలు‌లు ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో ఇప్పటికీ కొత్తవి. మెట్రోపాలిటను ఫ్రాన్సు, దాని విదేశీ ప్రాంతాలులా కాకుండా ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని కమ్యూను‌లు ఇంటర్కమ్యూనిటీసు కౌన్సిలు‌లో చేరడం తప్పనిసరి కాదు. 2022 నాటికి ఉనికిలో ఉన్న మూడు ఇంటర్కమ్యూనిటీసు కౌన్సిలు‌లు అన్నీ స్వచ్ఛంద ప్రాతిపదికన ఏర్పడ్డాయి:

మార్క్వెసాసు దీవుల కమ్యూను‌ల సంఘం (French: కమ్యూనిటె డి కమ్యూంసు డెసు ఐల్సు మార్క్విసెసు, లేదా ఇఒడిఏం) 2010లో మార్క్వెసాసు దీవుల పరిపాలనా ఉపవిభాగంలోని అన్ని కమ్యూను‌లచే ఏర్పడింది.

గణాంకాలు

2022 ఆగస్టు 18 జనాభా లెక్కల ప్రకారం మొత్తం జనాభా 2,78,786,^[3] వీరిలో 68.7% మంది తాహితీ ద్వీపంలోనే నివసించారు. రాజధాని నగరం పాపీటు పట్టణ ప్రాంతంలో 1,36,771 మంది నివాసితులు ఉన్నారు (2017 జనాభా లెక్కలు).^[42]

2017 జనాభా లెక్కల ప్రకారం ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో నివసిస్తున్న 89.0% మంది ప్రజలు అక్కడ జన్మించారు. (2007లో 87.3% నుండి పెరిగింది); 8.1% మెట్రోపాలిటను ఫ్రాన్సులో జన్మించారు. (2007లో 9.3% నుండి తగ్గింది); 1.2% విదేశీ ఫ్రాన్సులో ఇతర ప్రాంతాలలో జన్మించారు. (2007లో 1.4% నుండి తగ్గింది);, 1.7% మంది విదేశీ దేశాలకు చెందినవారు (2007లో 2.0% నుండి తగ్గారు).^[43] 1980ల నుండి ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో నివసిస్తున్న మెట్రోపాలిటను ఫ్రాన్సు స్థానికుల జనాభా సాపేక్ష పరంగా తగ్గింది. కానీ సంపూర్ణ పరంగా వారి జనాభా 2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంది. ఆ సమయంలో 24,265 మంది ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో నివసించారు (అక్కడ జన్మించిన వారి పిల్లలను లెక్కించలేదు).^[44] స్థానిక ఆర్థిక సంక్షోభంతో వారి జనాభా 2012 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 22,278కి తగ్గింది.^[44] 2017 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 22,387.^[43]

ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా నివాసితుల జన్మస్థలం
జనగణన	ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా	మెట్రోపాలిటన్ ఫ్రాన్సు	ఓవర్సీస్ ఫ్రాన్సు	పుట్టుకతో ఫ్రెంచి పౌరసత్వం ఉన్న విదేశీ దేశాలు¹	వలసదారులు²
2017	89.0%	8.1%	1.2%	0.9%	0.8%
2012	88.7%	8.3%	1.3%	0.9%	0.8%
2007	87.3%	9.3%	1.4%	1.1%	0.9%
2002	87.2%	9.5%	1.4%	1.2%	0.8%
1996	86.9%	9.3%	1.5%	1.3%	0.9%
1988	86.7%	9.2%	1.5%	1.5%	1.0%
1983	86.1%	10.1%	1.0%	1.5%	1.3%

పట్టికకు గమనికలు

¹ ఫ్రెంచి తల్లిదండ్రులకు విదేశాలలో జన్మించిన వ్యక్తులు, ఉదాహరణకు పీడ్సు-నోయిర్సు ఫ్రెంచి విదేశీయుల పిల్లలు.

² వలసదారుడు అంటే ఫ్రెంచి నిర్వచనం ప్రకారం ఒక విదేశీ దేశంలో జన్మించిన. పుట్టినప్పుడు ఫ్రెంచి పౌరసత్వం లేని వ్యక్తి. ఒక వలసదారుడు ఫ్రాన్సు‌కు వెళ్లినప్పటి నుండి ఫ్రెంచి పౌరసత్వాన్ని పొంది ఉండవచ్చు, కానీ ఫ్రెంచి గణాంకాలలో ఇప్పటికీ వలసదారుడిగా జాబితా చేయబడ్డాడు. మరోవైపు, విదేశీ పౌరసత్వంతో ఫ్రాన్సు‌లో జన్మించిన వ్యక్తులు (వలసదారుల పిల్లలు) వలసదారులుగా జాబితా చేయబడరు. మూలం: ఐఎస్‌పిఎఫ్^[44]^[45]

1988 జనాభా లెక్కల ప్రకారం జాతికి సంబంధించిన ప్రశ్నలు అడిగిన చివరి జనాభా లెక్కల్లో 66.5% మంది జాతిపరంగా మిశ్రమ పాలినేషియన్లు, 7.1% మంది జాతిపరంగా తేలికపాటి యూరోపియను లేదా తూర్పు ఆసియా మిశ్రమాలతో కూడిన పాలినేషియన్లు. 11.9% మంది యూరోపియన్లు (ఎక్కువగా ఫ్రెంచి), 9.3% మంది మిశ్రమ యూరోపియను, పాలినేషియను సంతతికి చెందినవారు. డెమిసు అని పిలవబడేవారు (అక్షరాలా "సగం" అని అర్థం), 4.7% మంది తూర్పు ఆసియన్లు (ప్రధానంగా చైనీసు).^[1]

చైనీసు, డెమిసు శ్వేతజాతి జనాభా తప్పనిసరిగా తాహితీ ద్వీపంలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. ముఖ్యంగా పాపీటు పట్టణ ప్రాంతంలో జనాభాలో వారి వాటా మొత్తం ఫ్రెంచి పాలినేషియా కంటే చాలా ఎక్కువ.^[1] జాతి కలయికకు సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉన్నప్పటికీ ఇటీవలి సంవత్సరాలలో జాతి ఉద్రిక్తతలు పెరుగుతున్నాయి. రాజకీయ నాయకులు జెనోఫోబికు ఉపన్యాసాన్ని ఉపయోగిస్తున్నారు. జాతీయవాద జ్వాలను రెచ్చగొడుతున్నారు.

సంస్కృతి

భాషలు

ఫ్రెంచి పాలినేషియా మాతృ భాషలు (2017 గణాంకాలు)
భాషలు			శాతం
ఫ్రెంచి			73.9%
టహిటియను			20.2%
మార్క్యుసెను			2.6%
మగరెవా			0.2%
ఆస్ట్రలు భాషలు			1.2%
టుయామోటుయను			1%
చైనీసు			0.6%
ఇతర			0.4%

ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని అన్ని స్థానిక భాషలు పాలినేషియను భాషలు ఉన్నాయి. పురాతన కాలం నుండి ఫ్రెంచి పాలినేషియా భాషాపరంగా వైవిధ్యభరితంగా ఉంది. ప్రతి సమాజానికి దాని స్వంత స్థానిక ప్రసంగం వైవిధ్యం ఉంటుంది. ఈ మాండలికాలను పరస్పర అవగాహన ఆధారంగా ఏడు భాషలుగా వర్గీకరించవచ్చు: తాహితీయను, తువామోటువాను, రాపా, ఆస్ట్రేలియను, ఉత్తర మార్క్వేసను, దక్షిణ మార్క్వేసను, మంగరేవాను. వీటిలో కొన్ని ముఖ్యంగా తువామోటువాను, వేర్వేరు మాండలికాల ప్యాచ్వర్కు ద్వారా ఏర్పడిన మాండలిక నిరంతరాయం. భాషలు, మాండలికాల మధ్య వ్యత్యాసాన్ని గమనించడం చాలా కష్టం, కాబట్టి కొంతమంది రచయితలు రెండు రకాలను ఒకే భాషా మాండలికాలుగా చూడవచ్చు, మరికొందరు వాటిని విభిన్న భాషలుగా చూడవచ్చు. ఈ విధంగా ఉత్తర, దక్షిణ మార్క్వేసను‌లను తరచుగా ఒకే మార్క్వేసను భాషగా భావిస్తారు. రాపాను తరచుగా ఆస్ట్రలు ఉపకుటుంబంలో భాగంగా చూస్తారు. అదే సమయంలో, రైవావేను తరచుగా వాటి నుండి భిన్నంగా చూస్తారు.^[46]

ఫ్రెంచి ఫ్రెంచి పాలినేషియా ఏకైక అధికారిక భాష.^[47] 1996 ఏప్రిలు నాటి సేంద్రీయ చట్టం "అధికారిక భాషగా ఫ్రెంచి మాత్రమే కాకుండా తాహితీయను, ఇతర పాలినేషియను భాషలను ఉపయోగించవచ్చు" అని పేర్కొంది. 2017 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 15 సంవత్సరాలు, అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న జనాభాలో 73.9% మంది ఇంట్లో ఎక్కువగా మాట్లాడే భాష ఫ్రెంచి అని నివేదించారు. (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 68.6% నుండి అధికరించింది), 20.2% మంది ఇంట్లో ఎక్కువగా మాట్లాడే భాష తాహితీయను (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 24.3% నుండి తగ్గింది), 2.6% మంది మార్క్వేసను 0.2% సంబంధిత మంగరేవా భాష (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం రెండింటికీ ఒకే శాతాలు), 1.2% మంది ఆస్ట్రేలియను భాష లలో దేనినైనా నివేదించారు (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 1.3% నుండి తగ్గింది), 1.0% మంది తుయామోటువాను (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 1.5% నుండి తగ్గింది), 0.6% మంది నివేదించారు చైనీసు మాండలికం రకాలు (దీనిలో 41% హక్కా) (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 1.0% నుండి తగ్గింది). 0.4% మరొక భాష (దీనిలో సగానికి పైగా ఇంగ్లీషు) (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 0.5% నుండి తగ్గింది).^[48]

అదే జనాభా లెక్కల ప్రకారం 15 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న 95.2% మంది ఫ్రెంచి మాట్లాడగలరు. చదవగలరు, వ్రాయగలరు అని నివేదించారు (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 94.7% నుండి). అయితే 1.3% మంది మాత్రమే తమకు ఫ్రెంచి పరిజ్ఞానం లేదని నివేదించారు. (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 2.0% నుండి తగ్గింది).^[48] 15 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న 86.5% మంది కనీసం ఒక పాలినేషియను భాష గురించి ఏదో ఒక రకమైన జ్ఞానం కలిగి ఉన్నారని నివేదించారు. (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 86.4% నుండి కానీ 87.8% నుండి తగ్గింది) 2012 జనాభా లెక్కల ప్రకారం) అయితే 13.5% మంది తమకు పాలినేషియను భాషల మీద ఎలాంటి జ్ఞానం లేదని నివేదించారు (2007 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 13.6% నుండి తగ్గింది కానీ 2012 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 12.2% నుండి పెరిగింది).^[48]

సంగీతం

ఫ్రెంచి పాలినేషియా 1992లో ప్రపంచ సంగీత రంగంలో కనిపించింది. దీనిని ఫ్రెంచి సంగీత విద్వాంసుడు పాస్కలు నాబెటు-మేయరు రికార్డు చేశారు. హిమెను తారవా అని పిలువబడే ది తాహితీయను కోయిరు అన్‌ అకాంపనీడు గాత్ర క్రైస్తవ సంగీతం రికార్డింగు‌లను విడుదల చేశారు.^[49] ఈ రకమైన గానం ఫ్రెంచి పాలినేషియా, కుక్ దీవులు లో సాధారణ పదబంధాల చివరలో ఒక ప్రత్యేకమైన పిచ్ తగ్గుదలకు ఇది ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది అనేక విభిన్న స్వరాల ద్వారా ఏర్పడింది. దీనితో పాటు స్థిరమైన గుసగుసలుగా స్టాకాటో సంగీతంలో లెక్సికలు కాని అక్షరాలు.^[50]

నృత్యం

తాహితీయను నృత్యం ఒక ఉద్యమ కళగా తాహితీయను సాంస్కృతిక జ్ఞానం మౌఖిక ప్రసారంతో పాటు ఉద్భవించింది.^[51] నిజానికి నృత్య కదలిక లేదా సంజ్ఞ ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంది. అది సాంస్కృతిక జ్ఞానం ప్రసారానికి మద్దతు ఇచ్చింది.^[52] నృత్య శైలులు 'అపరిమా’ 'ఉప'ఉప.

అయితే లండను మిషనరీ సొసైటీ వారి మతాన్ని దీవులకు తీసుకువచ్చిన తర్వాత వారు రాజు 2వ పోమారే (వారు సాంప్రదాయ విశ్వాసాల నుండి వారి సంస్కరించబడిన సంప్రదాయానికి మారారు) పై కొత్త చట్టపరమైన నియమావళిని ప్రవేశపెట్టమని ఒత్తిడి చేశారు.^[53] ఇప్పుడు పోమారే కోడు అని పిలువబడే ఈ కోడు 1819లో అమల్లోకి వచ్చింది ^[54] నృత్యం, జపాలు, పూల దుస్తులు, పచ్చబొట్లు, మరిన్నింటితో సహా అనేక సాంప్రదాయ పద్ధతులను నిషేధించింది.^[55]

మతం

క్రైస్తవ మతం ఈ ద్వీపాలలో ప్రధాన మతం. 54% మందిలో ఎక్కువ మంది వివిధ ప్రొటెస్టంటు చర్చిలకు చెందినవారు ఉన్నారు. ముఖ్యంగా మావోహి ప్రొటెస్టంటు చర్చికి చెందిన వారు. ఇది అతిపెద్దది. ఇందులో జనాభాలో 50% కంటే ఎక్కువ మంది ఉన్నారు.^[56] దీని మూలాలు తాహితీ రాజు 3వ పోమారే నుండి వచ్చాయి. ఆయన సాంప్రదాయ విశ్వాసాల నుండి లండను మిషనరీ సొసైటీ ద్వారా దీవులకు తీసుకురాబడిన సంస్కరించబడిన సంప్రదాయంకి మారాడు. కాథలిక్కులు 38.3% మంది పెద్ద మైనారిటీగా ఉన్నారు^[57] జనాభాలో (2019)^[57] ఇది దాని స్వంత చర్చిని కలిగి ఉంది. ప్రావిన్సు మెట్రోపాలిటను ఆర్చు డియోసెసు ఆఫ్ పాపీటు దాని ఏకైక సఫ్రాగను, టాయోహే డియోసెసులను కలిగి ఉంది.^[58] 1950 నుండి కాథలిక్కుల సంఖ్య, నిష్పత్తి గణనీయంగా పెరిగింది. మొత్తం జనాభాలో వారు 21.6% ప్రాతినిధ్యం వహించారు.^[57]

టుమోటు దీవులలో కాథలిక్కులు మెజారిటీలో ఉన్నారని 1991 నాటి డేటా వెల్లడించింది.^[59] గాంబియరు దీవులు^[59] మార్క్వేసాసు దీవులు,^[59] ప్రొటెస్టంటు‌లు ఆస్ట్రేలియను దీవులు^[59] తాహితీ వంటి సమాజ దీవులలో మెజారిటీగా ఉన్నారు.^[59] ప్రొటెస్టంటు మిషనరీలు (ఇంగ్లాండ్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ నుండి) మొదట ఒక ద్వీప సమూహానికి వచ్చారు. ఫ్రెంచి వలసరాజ్యాల తర్వాత కాథలిక్ చర్చి అనేక చెల్లాచెదురుగా ఉన్న ద్వీపాలకు, ప్రధాన ద్వీపానికి కూడా వ్యాపించింది. తాహితీ.^[59]

జీససు క్రైస్టు ఆఫ్ లేటరు-డే సెయింట్సు చర్చిలో 28,147 మంది సభ్యులు ఉన్నారు^[60] 2020 మార్చి 25న పునరుద్ధరించబడింది. క్రీస్తు సంఘం, లాటరు-డే సెయింటు సంప్రదాయంలోని మరొక తెగ, 2018 నాటికి మొత్తం 9,256 మంది ఫ్రెంచి పాలినేషియను సభ్యులను పేర్కొంది^[61] చర్చి పాలక కౌన్సిలు ఆఫ్ ట్వెల్వు అపోస్టలులో పనిచేస్తున్న మారెవా అర్నాడు ట్చాంగు‌తో సహా. తాహితీలో దాదాపు 3,000 మంది యెహోవా సాక్షులు ఉన్నారు as of 2014^[update],^[62] ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో 500 మంది ముస్లింలు ఉన్నట్లు అంచనా.^[63]

వంటకాలు

ద్వీపం స్థానం, ఫ్రెంచి పాలినేషియా గణనీయమైన స్థాయిలో పండ్లు, కూరగాయలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. కాబట్టి సహజ స్థానిక ఉత్పత్తులు, ముఖ్యంగా కొబ్బరి, తాజా సముద్ర ఆహారాల మాదిరిగానే దీవుల అనేక వంటకాలలో కనిపిస్తాయి.

ఫరోవా 'ఐపో, పాయిసను క్రూ, రేటియా వంటి ఆహారాలు. తాహితీ, మార్క్యూసాసు దీవులు పులియబెట్టిన పండ్లు, కూరగాయలు “ మా “ అని పిలువబడే బ్రెడ్ఫ్రూటును సంరక్షించడం ద్వారా తయారు చేయబడిన ప్రత్యేకమైన ఆహారాన్ని ఇష్టపడతారు. దీనిని భూమి ఓవెను‌లో మరింత కాల్చవచ్చు లేదా తాజా బ్రెడ్ఫ్రూటును‌తో నేరుగా పోపోయి మెయి (మార్క్యూసాసు‌లో ఉన్నట్లుగా) కలిపి తినవచ్చు.^[64]

క్రీడలు

ఫుట్బాలు ‌

తాహితీ ద్వీపంలోని ఫుట్బాలు క్రీడ తహితీ ద్వీపంలోని ఫుట్బాలు క్రీడ ఫెడరేషను తాహితీను డి ఫుట్బాలు నిర్వహిస్తుంది.

వా'ఆ

పాలినేషియను సాంప్రదాయ క్రీడ వా'ఆ అన్ని దీవులలో ఆచరించబడుతుంది.^[65] ఫ్రెంచి పాలినేషియాహవైకి నుయి వావా [fr; it; no]ఆతిథ్యం ఇచ్చింది.

సర్ఫింగు

ఫ్రెంచి పాలినేషియా దాని రీఫు బ్రేకు అలలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. టీహుపోఒ బహుశా అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందినది. ప్రపంచంలోని ఉత్తమ తరంగాలలో క్రమం తప్పకుండా ర్యాంకు పొందుతుంది.^[66]

ఈ సైటు వార్షిక బిల్లాబాంగు ప్రోని నిర్వహిస్తుంది. వరల్డు బిల్లాబాంగు ప్రో తాహితీ సర్ఫు పోటీ నిర్వహిస్తుంది. ^[67] 2024 వేసవి ఒలింపిక్సు సర్ఫింగు ఈవెంట్లకు ఆతిథ్యం ఇచ్చింది.^[68]

కైట్‌సర్ఫింగు

ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో కైట్‌సర్ఫింగు ప్రాక్టీసు చేయడానికి చాలా ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. తాహితీ, మూరియా, బోరా-బోరా, మౌపిటి, రైవావే అత్యంత ప్రసిద్ధమైనవి.^[69]

డైవింగు

ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా అంతర్జాతీయంగా డైవింగు‌కు ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రతి ద్వీపసమూహం డైవర్లకు అవకాశాలను అందిస్తుంది. టుమోటు దీవులలోని రంగీరోవా, ఫకరవా ఈ ప్రాంతంలో అత్యంత ప్రసిద్ధ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి.^[70]

రగ్బీ

ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో రగ్బీ(ముఖ్యంగా రగ్బీ యూనియను‌లో ) ప్రసిద్ధి చెందింది. ^[71]

టెలివిజను

స్థానిక కార్యక్రమాలతో కూడిన టెలివిజను ఛానెలు‌లలో పాలినేసీ లా 1ère (1965లో స్థాపించబడింది). తాహితీ నుయి టెలివిజను (2000లో స్థాపించబడింది) ఉన్నాయి. మెట్రోపాలిటను ఫ్రాన్సు నుండి ఛానెలు‌లు కూడా అందుబాటులో ఉన్నాయి.

ఆర్థిక వ్యవస్థ - మౌలిక సదుపాయాలు

ప్రాంతం	మొత్తం GDP, నామమాత్రపు, 2019 (బిలియన్ US$)	తలసరి GDP, నామమాత్రపు, 2019 (US$)
ఆస్ట్రేలియా	1,388.09	54,391
New Zealand	210.76	42,274
Hawaii	93.24	63,997
పపువా న్యూగినియా	24.75	2,315
New Caledonia	9.48	34,939
Guam	6.36	37,794
French Polynesia	6.02	21,673
ఫిజీ	5.44	6,079
Solomon Islands	1.62	2,278
Northern Mariana Islands	1.18	24,670
Vanuatu	0.93	3,187
సమోవా	0.91	4,472
American Samoa	0.65	13,352
Tonga	0.45	4,435
Federated States of Micronesia	0.39	4,001
కుక్ ఐలాండ్స్	0.39	22,752
Palau	0.28	15,992
Marshall Islands	0.23	5,275
కిరిబటి	0.22	1,847
Wallis and Futuna	0.21	18,360
Nauru	0.13	10,567
Tuvalu	0.05	5,277
మూలాలు: ^[4]^[72]^[73]^[74]^[75]^[76]^[77]

ఫ్రెంచి పాలినేషియా చట్టబద్దమైన టెండరు సిఎఫ్‌పి ఫ్రాంకు. ఇది యూరోతో స్థిర మారకపు రేటును కలిగి ఉంటుంది. 2019లో ఫ్రెంచి పాలినేషియా నామమాత్రపు స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి (జిడిపి) 6.02 బిలియను U.S. మార్కెట్ మారకపు రేట్ల ప్రకారం డాలర్లు, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్, హవాయి, పాపువా న్యూ గినియా, న్యూ కాలెడోనియా, గ్వాం తర్వాత ఓషియానియాలో ఏడవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థగా ఉంది.^[4] 2019లో తలసరి జిడిపి యుఎస్$21,673 (మార్కెట్టు మారకపు రేట్ల ప్రకారం, కొనుగోలు శక్తి సమానత్వం వద్ద కాదు), హవాయి, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్, గ్వాం, న్యూ కాలెడోనియా, ఉత్తర మరియానా దీవులు, కుక్ దీవులు కంటే తక్కువగా ఉంది. కానీ అన్ని ఇతర స్వతంత్ర దీవుల రాష్ట్రాలు, ఓషియానియా ఆధారిత ప్రాంతాల కంటే ఎక్కువగా ఉంది.^[4]

ఫ్రెంచి పాలినేషియా 2008 ఆర్థిక సంక్షోభం, తదనంతర మహా మాంద్యం ద్వారా తీవ్రంగా ప్రభావితమైంది. ఫలితంగా 2009 నుండి 2012 వరకు 4 సంవత్సరాల మాంద్యంను ఎదుర్కొంది. ఫ్రెంచి పాలినేషియా 2013లో ఆర్థిక వృద్ధితో పునరుద్ధరించబడింది. 2010ల రెండవ భాగంలో బలమైన ఆర్థిక వృద్ధిని సాధించింది. 2016 నుండి 2019 వరకు సంవత్సరానికి సగటున +2.8% వాస్తవ స్థూల దేశీయోత్పత్తి (నిజమైన జిడిపి) వృద్ధి రేటుతో 2020లో కోవిడు -19 మహమ్మారి ద్వారా ప్రభావితమైంది. ఇది మరొక మాంద్యానికి దారితీసింది.^[78]

ఫ్రెంచి పాలినేషియా మధ్యస్తంగా అభివృద్ధి చెందిన ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. ఇది దిగుమతి చేసుకున్న వస్తువులు, పర్యాటకం, ఫ్రాన్సు ప్రధాన భూభాగం ఆర్థిక సహాయంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. పర్యాటక సౌకర్యాలు బాగా అభివృద్ధి చెందాయి. ప్రధాన ద్వీపాలలో అందుబాటులో ఉన్నాయి. ప్రధాన వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు కొబ్బరి (కొబ్బరి), కూరగాయలు, పండ్లు. ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా ఎగుమతి చేసే నోని రసం, ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో అధిక నాణ్యత గల వెనిల్లా ఉత్పత్తి, ప్రసిద్ధ నల్ల తాహితీయను ముత్యాలు 2008లో ఎగుమతుల్లో 55% (విలువలో) వాటా కలిగి ఉన్నాయి.^[79]

ఫ్రెంచి పాలినేషియా సముద్రతీరంలో దోపిడీకి గురికాని నికెల్, కోబాల్ట్, మాంగనీస్ మరియు రాగి సమృద్ధిగా నిక్షేపాలు ఉన్నాయి.^[80]

2008లో ఫ్రెంచి పాలినేషియా దిగుమతులు 2.2 బిలియన్ల యుఎస్ డాలర్లు. ఎగుమతులు 0.2 బిలియన్ల యుఎస్ డాలర్లు.^[79]

2019 లో తలసరి జిడిపి (నామినలు) 2019 (యుఎస్$)
$0 – $5,000 $5,000 – $10,000 $10,000 – $20,000 $20,000 – $30,000 $30,000 – $45,000 $45,000 – $60,000 $60,000 – $90,000

34,939

రవాణా

ప్రధాన వ్యాసం: ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో రవాణా ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో 53 విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయి; 46 రోడ్డు మార్గం ద్వారా నిర్మించబడ్డాయి.[18] ఫా'ఆ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో ఉన్న ఏకైక అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం. ప్రతి ద్వీపానికి ఇతర దీవులకు విమానాలను అందించే దాని స్వంత విమానాశ్రయం ఉంది. దీవుల చుట్టూ ఎగురుతున్న ప్రధాన విమానయాన సంస్థ ఎయిర్ తాహితీ.

కమ్యూనికేషను

2017లో నోకియా యూనిటు అయిన ఆల్కాటెలు సబ్మెరైను నెట్వర్కు, ఫ్రెంచి పాలినేషియాలోని అనేక దీవులను నీటి అడుగున ఫైబరు ఆప్టికు కేబులు‌తో అనుసంధానించడానికి ఒక ప్రాజెక్టు‌ను ప్రారంభించింది. ఎన్‌ఎటిఐయుఎ అని పిలువబడే ఈ ప్రాజెక్టు, తాహితీని తుయామోటు, మార్క్వెసాసు ద్వీపసమూహాలలోని 10 దీవులకు అనుసంధానించడం ద్వారా ఫ్రెంచి పాలినేషియా బ్రాడు‌బ్యాండు కనెక్టివిటీని మెరుగుపరచడానికి ఉద్దేశించబడింది.[87] ఆగస్టు 2018లో పాపీటు నుండి హావో పగడపు దీవికి జలాంతర్గామి కేబులు రాకను గుర్తుచేసుకోవడానికి ఒక వేడుక జరిగింది, ఇది నెట్వర్కును దాదాపు 1000 కిలోమీటర్లు విస్తరించింది.[88] ప్రముఖ వ్యక్తులు

ప్రముఖ వ్యక్తులు

పాల్ గౌగ్విన్ రాసిన తాహితీకి చెందిన ఇద్దరు మహిళల చిత్రలేఖనం
టైనా బారియోజు (జననం 1988), ఫ్రాన్సు‌కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న ప్రపంచ ఛాంపియను స్కీయరు.

బిల్లీ బెస్సను, ఫ్రాన్సు‌కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న ఒలింపికు నావికుడు
మిచెలు బౌరెజు (జననం 1985), ప్రొఫెషనలు సర్ఫరు.
చెయెను బ్రాండో (1970–1995), మోడలు, మార్లను బ్రాండో, టారిటా టెరిపాయా దంపతుల కుమార్తె.

జాక్వెసు బ్రెలు (1929–1978), బెల్జియను సంగీతకారుడు, తన జీవితాంతం ఫ్రెంచు పాలినేషియాలో నివసించాడు.

జీను గబిలో (జననం 1944), గాయకుడు, 1981 యూరోవిజను పాటల పోటీలో ఫ్రాన్సు‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.

చాంటలు గాలెనాను (జననం 1956), రాజకీయవేత్త, మహిళా హక్కుల కార్యకర్త.

పాల్ గౌగ్విను (1848–1903), ఫ్రెంచి పోస్టు-ఇంప్రెషనిస్టు చిత్రకారుడు, ఆయన తన జీవితంలోని చివరి సంవత్సరాలు ఫ్రెంచి పాలినేషియాలో గడిపాడు.
కాన్రాడు హాలు (1926–2003), అమెరికను సినిమాటోగ్రాఫరు.
వైటియారే హిర్సను-అసార్సు (జననం 1964), నటి.
ఎల్లా కూను (జననం 1979), గాయని, నటి, మోడలు.

కరీనా లాంబార్డు (జననం 1969), ఫ్రెంచి-అమెరికను మోడలు, నటి.

పౌవానా 'ఓపా (1895–1977) రాజకీయవేత్త తాహితీయను జాతీయవాది.

ఫాబ్రిసు శాంటోరో (జననం 1972), ప్రొఫెషనలు టెన్నిసు క్రీడాకారిణి.

టరిటా టెరిపాయా (జననం 1941), నటి, మార్లను బ్రాండో మూడవ భార్య.

మరామా వహిరువా (జననం 1980), ఫుట్‌బాల్ క్రీడాకారిణి, పాస్కల్ వహిరువా బంధువు.

పాస్కలు వహిరువా (జననం 1966), ఫ్రెంచి మాజీ అంతర్జాతీయ ఫుట్బాలు ‌ క్రీడాకారిణి.

సెలెస్టైను హిటియురా వహిరువా (జననం 1966), రచయిత.
వైమలమ చావెసు (జననం 1994), మిస్ ఫ్రాన్సు 2019

మూలాలు

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Most recent ethnic census, in 1988. "Frontières ethniques et redéfinition du cadre politique à Tahiti" (PDF). Archived from the original (PDF) on 26 March 2009. Retrieved 31 May 2011.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 "R1- Population sans doubles comptes, des subdivisions, communes et communes associées de Polynésie française, de 1971 à 1996". Institut Statistique de Polynésie Française (ISPF). Archived from the original on 31 March 2022. Retrieved 2022-03-04.
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 "Recensement de la population 2022 – La population légale en Polynésie française au 18 août 2022" (PDF). ISPF. Archived (PDF) from the original on 25 November 2022. Retrieved 2022-12-12.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 "Les comptes économiques rapides de la Polynésie française". Institut de la statistique de la Polynésie française (ISPF). Retrieved 2025-02-22.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 "French Polynesia at a glance 2020" (PDF). Institut de la statistique de la polynésie française (ISPF). p. 91. Archived from the original (PDF) on 29 December 2021. Retrieved 2022-03-04.
↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; ద్వీపాలు అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 Ganse, Alexander. "History of Polynesia, before 1797". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.
↑ James Burney (1803) A Chronological History of the Voyages or Discoveries in the South Sea or Pacific Ocean, Vol. 5, London, p. 222
↑ Geo. Collingridge (1903). "Who Discovered Tahiti?". Journal of the Polynesian Society. 12 (3): 184–186. Archived from the original on 28 December 2016. Retrieved 18 February 2017.
↑ Kirk, Robert K. (8 November 2012). Paradise Past: The Transformation of the South Pacific, 1520–1920. McFarland. ISBN 9780786492985. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 5 May 2013.
↑ Manso Porto, Carmen (1997). Cartografía histórica de América: catálogo de manuscritos (in స్పానిష్). Madrid: Real Academia de la Historia. p. 10. ISBN 9788489512023. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 27 November 2016.
↑ Ganse, Alexander. "History of French Polynesia, 1797 to 1889". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.
↑ Robert D. Craig (2002). Historical Dictionary of Polynesia. Vol. 39 (2 ed.). Scarecrow Press. p. 107. ISBN 0-8108-4237-8. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 2 November 2017.
↑ Matt K. Matsuda (2005). "Society Islands: Tahitian Archives". Empire of Love: Histories of France and the Pacific. Oxford University Press. pp. 91–112. ISBN 0-19-516294-3. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 2 November 2017.
↑ Ganse, Alexander. "History of French Polynesia, 1889 to 1918". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.
↑ The Japanese claim to the French Pacific islands, along with many other vast territories, appears in 16 September 1940 "Sphere of survival for the Establishment of a New Order in Greater East Asia by Imperial Japan", published in 1955 by Japan's Foreign Ministry as part of the two-volume "Chronology and major documents of Diplomacy of Japan 1840–1945" – here quoted from "Interview with Tetsuzo Fuwa: Japan's War: History of Expansionism", Japan Press Service, July 2007
↑ Ganse, Alexander. "History of Polynesia, 1939 to 1977". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.
↑ French Polynesia Archived 15 ఏప్రిల్ 2021 at the Wayback Machine. The World Factbook. Central Intelligence Agency.. Retrieved 25 September 2012.
↑ Whitney, Craig R (30 January 1996). "France Ending Nuclear Tests That Caused Broad Protests". The New York Times. Archived from the original on 1 January 2008. Retrieved 20 October 2007.
↑ Reeves, Rachel; Hunt, Luke (10 October 2012). "French Polynesia Battles for Independence". The Diplomat. Archived from the original on 28 June 2017. Retrieved 30 June 2017.
↑ "BBC NEWS, French Polynesia gets new leader". BBC News. 14 September 2007. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 31 May 2011.
↑ "Polynésie : Gaston Flosse présente un gouvernement d'union" [Polynesia: Gaston Flosse announces a unity government]. RFO (in ఫ్రెంచ్). 29 ఫిబ్రవరి 2008. Archived from the original on 4 మార్చి 2008. Retrieved 23 మార్చి 2008.
↑ ఏంజెలో, టోనీ; Moyrand, A. "ఫ్రెంచ్ విదేశీ భూభాగాల పరిపాలనా పాలనలు: న్యూ కాలెడోనియా మరియు ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా". In ఏంజెలో, టోనీ; సేజ్, Yves-Louis (eds.). పసిఫిక్ ద్వీప సమాజాలలో పాలన మరియు స్వయంప్రతిపత్తి: తులనాత్మక అధ్యయనాలు (గవర్నెన్స్ మరియు స్వయంప్రతిపత్తి dans les sociétés du Pacifique Sud: Etudes comparés) (PDF). Revue Juridienne1. p. 2202. Archived from the original on 24 జనవరి 2022. Retrieved 24 జనవరి 2021. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)
↑ రాచెల్ రీవ్స్; Luke Hunt; The Diplomat. "ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాటాలు". The Diplomat. Archived from the original on 1 జనవరి 2016. Retrieved 17 డిసెంబర్ 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
↑ "FAPF – బిలాన్ డి లా మిషన్ PACIFIC AITO du patrouilleur Arago". Ministère des Armées. 28 ఫిబ్రవరి 2023. Archived from the original on 28 ఫిబ్రవరి 2023. Retrieved 28 ఫిబ్రవరి 2023. {{cite web}}: Text ">refivel" ignored (help) name="fpolynesia">"ఫోర్సెస్ ఆర్మీస్ డి పాలినెసీ ఫ్రాంకైస్" (in ఫ్రెంచ్). Archived from the original on 14 నవంబర్ 2022. Retrieved 8 డిసెంబర్ 2022. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help); Unknown parameter |ట్రాన్స్-టైటిల్= ignored (help)
↑ "ఇండో-పసిఫిక్‌లో ఫ్రెంచ్ సైనిక ఉనికి". యునైటెడ్ స్టేట్స్ నావల్ ఇన్స్టిట్యూట్ వార్తలు. Archived from the original on 24 జూలై 2022. Retrieved 28 నవంబర్ 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
↑ గ్రోయిజెలీయు, విన్సెంట్ (13 డిసెంబర్ 2024). "Les avions de surveillance maritime Gardian prolongés à తాహితీ ఎట్ నౌమియా" (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 13 డిసెంబర్ 2024. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (help); Unknown parameter |వెబ్‌సైట్= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ వెబ్
↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; fpolynesia అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
↑ "లా మెరైన్ నేషనలే మెట్ ఎన్ సర్వీస్ సన్ డ్యూక్సీమ్ ప్యాట్రౌల్లెర్ డి'ఔట్రే-మెర్=" (in ఫ్రెంచ్). 19 జూలై 2024. Retrieved 19 జూలై 2024. {{cite web}}: |first= missing |last= (help); Text "మెరైన్" ignored (help)
↑ Lagneau, Laurent (18 July 2024). "Le patrouilleer admis au service actif". zone militaire (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 16 ఆగష్టు 2024. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
↑ Groizeleau, విన్సెంట్. "లా మెరైన్ నేషనల్ n'a ప్లస్ ఔకున్ bâtiment disponible en Nouvelle=Calélanage". Archived from the original on 5 మార్చి 2023. Retrieved 5 మార్చి 2023. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameters: |1= and |2= (help); Unknown parameter |తేదీ= ignored (help)
↑ మూస:సైట్ వెబ్
↑ మూస:సైట్ వెబ్
↑ మూస:Cite వెబ్
↑ le#:~:text=La%20gendarmerie%20exerce%20sa%20responsabilit%C3%A9,li%C3%A9s%20par%20contrat%20(ESR) "లే కమాండ్‌మెంట్ డి లా జెండర్‌మెరీ పోర్ లా పాలినేసీ ఫ్రాంకైస్" [ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా కోసం జెండర్‌మెరీ కమాండ్] (in ఫ్రెంచ్). Haut-Commissariat de la République en Polynésie Française2029 అక్టోబర్. Archived from the original on 7 నవంబర్ 2022. Retrieved 8 డిసెంబర్ 2022. {{cite web}}: Check |url= value (help); Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help); Cite has empty unknown parameter: |1= (help)
↑ "Le Jasmin sera remplacé en 2024". Direction Polynésienne des Affaires Maritimes (in ఫ్రెంచ్). 12 June 2019. Archived from the original on 4 March 2023. Retrieved 2023-03-04.
↑ "Le premier des six nouveaux patrouilleurs côtiers de la Gendarmerie maritime officiellement commandé". 2 September 2022. Archived from the original on 5 March 2023. Retrieved 5 March 2023.
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ "Gambier – Guide Floristique" (PDF) (in ఫ్రెంచ్). ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా ప్రభుత్వం, పర్యావరణ డైరెక్టరేట్. Archived (PDF) from the original on 21 జనవరి 2022. Retrieved 2022-03-04.
↑ "Annexe 3 : సూచికలు par île et classement par archipel pour la PF" (in ఫ్రెంచ్). Archived (PDF) from the original on 7 April 2022. Retrieved 2022-03-04. {{cite web}}: Text "పేజీ Tourisme en Océanie-Pacifique (CETOP)" ignored (help)
↑ "Bilan démographique 2020". Institut de la statistique de la Polynésie française (ISPF). Archived from the original on 4 మార్చి 2022. Retrieved 2022-03-04.
↑ ^43.0 ^43.1 ఇన్‌స్టిట్యూట్ స్టాటిస్టిక్ డి పాలినెసీ ఫ్రాంకైస్ (ISPF). "Recensement –2017" (in ఫ్రెంచ్). Archived from the original on 7 ఏప్రిల్ 2019. Retrieved 2019-04-07.
↑ ^44.0 ^44.1 ^44.2 "Recensements de la population – Evolution des caractéristiques socio-démographiques". ISPF. Archived from the original on 24 జూన్ 2015. Retrieved 2018-02-18.
↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; census_2017 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
↑ చార్పెంటియర్ & ఫ్రాంకోయిస్ 2015, pp. 73–76.
↑ Le tahitien reste interdit à l'assemblée de Polynésie, RFO, 6 అక్టోబర్ 2010
↑ ^48.0 ^48.1 ^48.2 Institut Statistic de Polynésie Française (ISPF). "Recensement 2017 – Données détaillées Langues". Archived from the original on 7 ఏప్రిల్ 2019. Retrieved 2019-04-07.
↑ Hayward, Philip (2006). Bounty Chords: Music, Dance and Cultural Heritage on Norfolk and Pitcairn Islands. Bloomington: Indiana University Press. pp. 24–35. ISBN 9780861966783.
↑ McLean, Mervyn (1999). Weavers of Song: Polynesian Music and Dance. Auckland University Press. pp. 403–435. ISBN 9781869402129.
↑ "తాహితీయన్ నృత్యం".
↑ "సాంప్రదాయ తాహితీయన్ నృత్యాలు – సాంస్కృతిక మనుగడలో ఉన్నవారు". 31 ఆగస్టు 2023.
↑ గన్సన్, ఎన్. (1969). తాహితీ మరియు పాలినేషియను సామ్రాజ్యవాదానికి చెందిన 2వ పోమారే. ది జర్నలు ఆఫ్ పసిఫికు హిస్టరీ, 4(1), 65–82
↑ Gille, Bernard (2009). Wistoire des institutions de l'Océanie française: Polynésie, Nouvelle-Calédonie, Wallis et Futuna, L'Harmattan. Harmattan. pp. 403–435. ISBN 978-2-296-09234-1.
↑ "140ని జరుపుకుందాం హీవా సంవత్సరాలు !".
↑ "126వ మావోహి ప్రొటెస్టంట్ చర్చి సైనాడ్ ఒక వారం పాటు కొనసాగుతుంది". Tahitipresse. 26 జూలై 2010. Archived from the original on 29 జూలై 2010. Retrieved 31 డిసెంబర్ 2011. {{cite news}}: Check date values in: |access-date= (help)
↑ ^57.0 ^57.1 ^57.2 "Papeete (Archdiose) [కాథలిక్-Hierarchy]". www.catholic-hierarchy.org. Archived from the original on 15 ఆగస్టు 2021. Retrieved 2021-08-15.
↑ "ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా భూభాగంలోని కాథలిక్ చర్చి". GCatholic. Archived from the original on 10 డిసెంబర్ 2019. Retrieved 1 ఏప్రిల్ 2017. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
↑ ^59.0 ^59.1 ^59.2 ^59.3 ^59.4 ^59.5 Saura, Bruno (1991). "1991లో తాహితీయన్ చర్చిలు, ఫ్రెంచి ఉనికి". The Journal of Pacific History. 26 (2): 347–357. doi:10.1080/00223349108572673. ISSN 0022-3344. JSTOR 25169083. Archived from the original on 15 ఆగస్టు 2021. Retrieved 15 ఆగస్టు 2021.
↑ LDS న్యూస్‌రూమ్ గణాంక సమాచారం Archived 2019-07-12 at the Wayback Machine. Retrieved 25 March 2020.
↑ శనివారం/ఆదివారం బులెటిన్ వరల్డ్ కాన్ఫరెన్స్ 2019. కమ్యూనిటీ ఆఫ్ క్రైస్ట్. 2019. పేజీలు 15–16.
↑ 2015 ఇయర్‌బుక్ ఆఫ్ యెహోవాసాక్షులు. Watch Tower Society. p. 186.
↑ "స్టేట్ ఆఫ్ ది వరల్డ్స్ మైనారిటీస్ అండ్ ఇండిజీనస్ పీపుల్స్ 2014 – కేస్ స్టడీ: తాహితీ: ఫ్రెంచ్ పాలినేషియాలో ఇస్లామోఫోబియా". Archived from the original on 9 జనవరి 2017. Retrieved 31 మే 2020. {{cite web}}: Invalid |url-status=లైవ్ (help)
↑ మూస:సైట్ జర్నల్
↑ ""Va'a" – ది పాలినేషియన్ కానో". తహితి నుయ్ ప్రయాణం. Archived from the original on 28 సెప్టెంబర్ 2022. Retrieved 24 జనవరి 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
↑ Jade Bremner (July 2013). "ప్రపంచంలోని 50 ఉత్తమ సర్ఫ్ స్పాట్‌లు - CNN.com". CNN. Archived from the original on 16 ఆగస్టు 2014. Retrieved 2016-06-03.
↑ "2019 తాహితీ ప్రో టీహుపూ'o". వరల్డ్ సర్ఫ్ లీగ్ (in ఇంగ్లీష్). 28 ఆగస్టు 2019. Archived from the original on 31 జూలై 2020. Retrieved 2020-04-20.
↑ "పారిస్ 2024 ఒలింపిక్ క్రీడలకు సర్ఫింగ్ వేదికగా IOC ఆమోదించిన తహితి" (in ఇంగ్లీష్). 2020-03-03. Archived from the original on 24 అక్టోబర్ 2020. Retrieved 2021-02-23. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |వెబ్‌సైట్= ignored (help)
↑ GR3G. "General Info - WWW.TaHiTi-KiTeSuRF.COM". tahiti-kitesurf.com. Archived from the original on 7 ఆగస్టు 2016. Retrieved 3 జూన్ 2016.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
↑ "టాప్ 100 గమ్యస్థానం: ఫ్రెంచ్ పాలినేషియాలో డైవింగ్". స్కూబా డైవింగ్. Archived from the original on 2 ఏప్రిల్ 2016. Retrieved 2016-06-03.
↑ "French Polynesian Rugby – Rugby is a hit in Tahiti!". Where to play rugby. 25 February 2020. Archived from the original on 11 August 2022. Retrieved 25 June 2022.
↑ "World Economic Outlook Database – October 2024". IMF. Retrieved 2025-02-22.
↑ "Evolution du PIB et du PIB par habitant". Nouméa: Institute of Statistics and Economic Studies (ISEE-NC). Retrieved 2025-02-22.
↑ "SASUMMARY State annual summary statistics: personal income, GDP, consumer spending, price indexes, and employment". Bureau of Economic Analysis (BEA). Retrieved 2025-02-22.
↑ "TASUMMARY1 Summary of GDP and components for U.S. territories, current dollars". Bureau of Economic Analysis (BEA). Retrieved 2025-02-22.
↑ "Table 1: Gross domestic product at current prices by industry – quarterly value". Cook Islands Statistics Office. Retrieved 2025-02-22.
↑ INSEE, CEROM. "Évaluation du PIB de Wallis-et-Futuna en 2019" (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 2025-02-22.
↑ "Comptes économiques – Données essentielles". Institut de la statisticue de la Polynésie française (ISPF). Archived from the original on 3 మార్చి 2022. Retrieved 2022-03-03.
↑ ^79.0 ^79.1 Institut d'émission d'Outre-Mer (IEOM). "La Polynésie française en 2008" (PDF) (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 14 సెప్టెంబర్ 2009. {{cite web}}: |archive-date= requires |archive-url= (help); Check date values in: |access-date= (help); External link in |ఆర్కైవ్-url= (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-url= ignored (help)CS1 maint: url-status (link)
↑ Manheim, F. T. Bibcode:1986Sci...232..600M. doi:10.1126/science.232.4750.600. ISSN 0036-8075. PMID 17781410. S2CID 21146020 https://zenodo.org/record/1230970. Archived from the original on 1 ఏప్రిల్ 2021. Retrieved 1 జూలై 2019. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

ఇతర మూలాలు

↑ Polynesians with light European or East Asian mixing.
↑ Mixed European and Polynesian descent.
↑ Mostly French.
↑ Mostly Chinese.

[ethnicities-5] 1.0 ^1.1 ^1.2 Most recent ethnic census, in 1988. "Frontières ethniques et redéfinition du cadre politique à Tahiti" (PDF). Archived from the original (PDF) on 26 March 2009. Retrieved 31 May 2011.

[land_area-6] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 "R1- Population sans doubles comptes, des subdivisions, communes et communes associées de Polynésie française, de 1971 à 1996". Institut Statistique de Polynésie Française (ISPF). Archived from the original on 31 March 2022. Retrieved 2022-03-04.

[pop-7] 3.0 ^3.1 ^3.2 "Recensement de la population 2022 – La population légale en Polynésie française au 18 août 2022" (PDF). ISPF. Archived (PDF) from the original on 25 November 2022. Retrieved 2022-12-12.

[GDP-8] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 "Les comptes économiques rapides de la Polynésie française". Institut de la statistique de la Polynésie française (ISPF). Retrieved 2025-02-22.

[islands-9] 5.0 ^5.1 ^5.2 "French Polynesia at a glance 2020" (PDF). Institut de la statistique de la polynésie française (ISPF). p. 91. Archived from the original (PDF) on 29 December 2021. Retrieved 2022-03-04.

[ద్వీపాలు-10] ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; ద్వీపాలు అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు

[KMLA1797-11] 7.0 ^7.1 ^7.2 Ganse, Alexander. "History of Polynesia, before 1797". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.

[12] James Burney (1803) A Chronological History of the Voyages or Discoveries in the South Sea or Pacific Ocean, Vol. 5, London, p. 222

[13] Geo. Collingridge (1903). "Who Discovered Tahiti?". Journal of the Polynesian Society. 12 (3): 184–186. Archived from the original on 28 December 2016. Retrieved 18 February 2017.

[Paradise_Past_book_(page_43:_The_De_Boenechea_Expedition)-14] Kirk, Robert K. (8 November 2012). Paradise Past: The Transformation of the South Pacific, 1520–1920. McFarland. ISBN 9780786492985. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 5 May 2013.

[15] Manso Porto, Carmen (1997). Cartografía histórica de América: catálogo de manuscritos (in స్పానిష్). Madrid: Real Academia de la Historia. p. 10. ISBN 9788489512023. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 27 November 2016.

[KMLA1889-16] Ganse, Alexander. "History of French Polynesia, 1797 to 1889". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.

[Craig-17] Robert D. Craig (2002). Historical Dictionary of Polynesia. Vol. 39 (2 ed.). Scarecrow Press. p. 107. ISBN 0-8108-4237-8. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 2 November 2017.

[Matsuda-18] Matt K. Matsuda (2005). "Society Islands: Tahitian Archives". Empire of Love: Histories of France and the Pacific. Oxford University Press. pp. 91–112. ISBN 0-19-516294-3. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 2 November 2017.

[KMLA1918-19] Ganse, Alexander. "History of French Polynesia, 1889 to 1918". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.

[20] The Japanese claim to the French Pacific islands, along with many other vast territories, appears in 16 September 1940 "Sphere of survival for the Establishment of a New Order in Greater East Asia by Imperial Japan", published in 1955 by Japan's Foreign Ministry as part of the two-volume "Chronology and major documents of Diplomacy of Japan 1840–1945" – here quoted from "Interview with Tetsuzo Fuwa: Japan's War: History of Expansionism", Japan Press Service, July 2007

[KMLA1977-21] Ganse, Alexander. "History of Polynesia, 1939 to 1977". Archived from the original on 30 December 2007. Retrieved 20 October 2007.

[cia-22] French Polynesia Archived 15 ఏప్రిల్ 2021 at the Wayback Machine. The World Factbook. Central Intelligence Agency.. Retrieved 25 September 2012.

[NYT-23] Whitney, Craig R (30 January 1996). "France Ending Nuclear Tests That Caused Broad Protests". The New York Times. Archived from the original on 1 January 2008. Retrieved 20 October 2007.

[24] Reeves, Rachel; Hunt, Luke (10 October 2012). "French Polynesia Battles for Independence". The Diplomat. Archived from the original on 28 June 2017. Retrieved 30 June 2017.

[25] "BBC NEWS, French Polynesia gets new leader". BBC News. 14 September 2007. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 31 May 2011.

[26] "Polynésie : Gaston Flosse présente un gouvernement d'union" [Polynesia: Gaston Flosse announces a unity government]. RFO (in ఫ్రెంచ్). 29 ఫిబ్రవరి 2008. Archived from the original on 4 మార్చి 2008. Retrieved 23 మార్చి 2008.

[27] ఏంజెలో, టోనీ; Moyrand, A. "ఫ్రెంచ్ విదేశీ భూభాగాల పరిపాలనా పాలనలు: న్యూ కాలెడోనియా మరియు ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా". In ఏంజెలో, టోనీ; సేజ్, Yves-Louis (eds.). పసిఫిక్ ద్వీప సమాజాలలో పాలన మరియు స్వయంప్రతిపత్తి: తులనాత్మక అధ్యయనాలు (గవర్నెన్స్ మరియు స్వయంప్రతిపత్తి dans les sociétés du Pacifique Sud: Etudes comparés) (PDF). Revue Juridienne1. p. 2202. Archived from the original on 24 జనవరి 2022. Retrieved 24 జనవరి 2021. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)

[28] రాచెల్ రీవ్స్; Luke Hunt; The Diplomat. "ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాటాలు". The Diplomat. Archived from the original on 1 జనవరి 2016. Retrieved 17 డిసెంబర్ 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)

[29] "FAPF – బిలాన్ డి లా మిషన్ PACIFIC AITO du patrouilleur Arago". Ministère des Armées. 28 ఫిబ్రవరి 2023. Archived from the original on 28 ఫిబ్రవరి 2023. Retrieved 28 ఫిబ్రవరి 2023. {{cite web}}: Text ">refivel" ignored (help) name="fpolynesia">"ఫోర్సెస్ ఆర్మీస్ డి పాలినెసీ ఫ్రాంకైస్" (in ఫ్రెంచ్). Archived from the original on 14 నవంబర్ 2022. Retrieved 8 డిసెంబర్ 2022. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help); Unknown parameter |ట్రాన్స్-టైటిల్= ignored (help)

[30] "ఇండో-పసిఫిక్‌లో ఫ్రెంచ్ సైనిక ఉనికి". యునైటెడ్ స్టేట్స్ నావల్ ఇన్స్టిట్యూట్ వార్తలు. Archived from the original on 24 జూలై 2022. Retrieved 28 నవంబర్ 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)

[31] గ్రోయిజెలీయు, విన్సెంట్ (13 డిసెంబర్ 2024). "Les avions de surveillance maritime Gardian prolongés à తాహితీ ఎట్ నౌమియా" (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 13 డిసెంబర్ 2024. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (help); Unknown parameter |వెబ్‌సైట్= ignored (help)

[32] మూస:సైట్ వెబ్

[fpolynesia-33] ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; fpolynesia అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు

[34] "లా మెరైన్ నేషనలే మెట్ ఎన్ సర్వీస్ సన్ డ్యూక్సీమ్ ప్యాట్రౌల్లెర్ డి'ఔట్రే-మెర్=" (in ఫ్రెంచ్). 19 జూలై 2024. Retrieved 19 జూలై 2024. {{cite web}}: |first= missing |last= (help); Text "మెరైన్" ignored (help)

[35] Lagneau, Laurent (18 July 2024). "Le patrouilleer admis au service actif". zone militaire (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 16 ఆగష్టు 2024. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)

[36] Groizeleau, విన్సెంట్. "లా మెరైన్ నేషనల్ n'a ప్లస్ ఔకున్ bâtiment disponible en Nouvelle=Calélanage". Archived from the original on 5 మార్చి 2023. Retrieved 5 మార్చి 2023. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameters: |1= and |2= (help); Unknown parameter |తేదీ= ignored (help)

[37] మూస:సైట్ వెబ్

[38] మూస:సైట్ వెబ్

[39] మూస:Cite వెబ్

[40] #:~:text=La%20gendarmerie%20exerce%20sa%20responsabilit%C3%A9,li%C3%A9s%20par%20contrat%20(ESR) "లే కమాండ్‌మెంట్ డి లా జెండర్‌మెరీ పోర్ లా పాలినేసీ ఫ్రాంకైస్" [ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా కోసం జెండర్‌మెరీ కమాండ్] (in ఫ్రెంచ్). Haut-Commissariat de la République en Polynésie Française2029 అక్టోబర్. Archived from the original on 7 నవంబర్ 2022. Retrieved 8 డిసెంబర్ 2022. {{cite web}}: Check |url= value (help); Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help); Cite has empty unknown parameter: |1= (help)

[41] "Le Jasmin sera remplacé en 2024". Direction Polynésienne des Affaires Maritimes (in ఫ్రెంచ్). 12 June 2019. Archived from the original on 4 March 2023. Retrieved 2023-03-04.

[42] "Le premier des six nouveaux patrouilleurs côtiers de la Gendarmerie maritime officiellement commandé". 2 September 2022. Archived from the original on 5 March 2023. Retrieved 5 March 2023.

[డైనర్స్టెయిన్_ఓల్సన్2017-43] మూస:సైట్ జర్నల్

[Mangareva_land_area-44] "Gambier – Guide Floristique" (PDF) (in ఫ్రెంచ్). ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా ప్రభుత్వం, పర్యావరణ డైరెక్టరేట్. Archived (PDF) from the original on 21 జనవరి 2022. Retrieved 2022-03-04.

[Temoe_land_area-45] "Annexe 3 : సూచికలు par île et classement par archipel pour la PF" (in ఫ్రెంచ్). Archived (PDF) from the original on 7 April 2022. Retrieved 2022-03-04. {{cite web}}: Text "పేజీ Tourisme en Océanie-Pacifique (CETOP)" ignored (help)

[46] "Bilan démographique 2020". Institut de la statistique de la Polynésie française (ISPF). Archived from the original on 4 మార్చి 2022. Retrieved 2022-03-04.

[Census_2017-47] 43.0 ^43.1 ఇన్‌స్టిట్యూట్ స్టాటిస్టిక్ డి పాలినెసీ ఫ్రాంకైస్ (ISPF). "Recensement –2017" (in ఫ్రెంచ్). Archived from the original on 7 ఏప్రిల్ 2019. Retrieved 2019-04-07.

[migration-48] 44.0 ^44.1 ^44.2 "Recensements de la population – Evolution des caractéristiques socio-démographiques". ISPF. Archived from the original on 24 జూన్ 2015. Retrieved 2018-02-18.

[census_2017-49] ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; census_2017 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు

[FOOTNOTEచార్పెంటియర్ఫ్రాంకోయిస్201573–76-50] చార్పెంటియర్ & ఫ్రాంకోయిస్ 2015, pp. 73–76.

[51] Le tahitien reste interdit à l'assemblée de Polynésie, RFO, 6 అక్టోబర్ 2010

[languages-52] 48.0 ^48.1 ^48.2 Institut Statistic de Polynésie Française (ISPF). "Recensement 2017 – Données détaillées Langues". Archived from the original on 7 ఏప్రిల్ 2019. Retrieved 2019-04-07.

[53] Hayward, Philip (2006). Bounty Chords: Music, Dance and Cultural Heritage on Norfolk and Pitcairn Islands. Bloomington: Indiana University Press. pp. 24–35. ISBN 9780861966783.

[54] McLean, Mervyn (1999). Weavers of Song: Polynesian Music and Dance. Auckland University Press. pp. 403–435. ISBN 9781869402129.

[55] "తాహితీయన్ నృత్యం".

[56] "సాంప్రదాయ తాహితీయన్ నృత్యాలు – సాంస్కృతిక మనుగడలో ఉన్నవారు". 31 ఆగస్టు 2023.

[57] గన్సన్, ఎన్. (1969). తాహితీ మరియు పాలినేషియను సామ్రాజ్యవాదానికి చెందిన 2వ పోమారే. ది జర్నలు ఆఫ్ పసిఫికు హిస్టరీ, 4(1), 65–82

[58] Gille, Bernard (2009). Wistoire des institutions de l'Océanie française: Polynésie, Nouvelle-Calédonie, Wallis et Futuna, L'Harmattan. Harmattan. pp. 403–435. ISBN 978-2-296-09234-1.

[59] "140ని జరుపుకుందాం హీవా సంవత్సరాలు !".

[tahitipresse-60] "126వ మావోహి ప్రొటెస్టంట్ చర్చి సైనాడ్ ఒక వారం పాటు కొనసాగుతుంది". Tahitipresse. 26 జూలై 2010. Archived from the original on 29 జూలై 2010. Retrieved 31 డిసెంబర్ 2011. {{cite news}}: Check date values in: |access-date= (help)

[:0-61] 57.0 ^57.1 ^57.2 "Papeete (Archdiose) [కాథలిక్-Hierarchy]". www.catholic-hierarchy.org. Archived from the original on 15 ఆగస్టు 2021. Retrieved 2021-08-15.

[62] "ఫ్రెంచ్ పాలినేషియా భూభాగంలోని కాథలిక్ చర్చి". GCatholic. Archived from the original on 10 డిసెంబర్ 2019. Retrieved 1 ఏప్రిల్ 2017. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)

[:1-63] 59.0 ^59.1 ^59.2 ^59.3 ^59.4 ^59.5 Saura, Bruno (1991). "1991లో తాహితీయన్ చర్చిలు, ఫ్రెంచి ఉనికి". The Journal of Pacific History. 26 (2): 347–357. doi:10.1080/00223349108572673. ISSN 0022-3344. JSTOR 25169083. Archived from the original on 15 ఆగస్టు 2021. Retrieved 15 ఆగస్టు 2021.

[64] LDS న్యూస్‌రూమ్ గణాంక సమాచారం Archived 2019-07-12 at the Wayback Machine. Retrieved 25 March 2020.

[65] శనివారం/ఆదివారం బులెటిన్ వరల్డ్ కాన్ఫరెన్స్ 2019. కమ్యూనిటీ ఆఫ్ క్రైస్ట్. 2019. పేజీలు 15–16.

[66] 2015 ఇయర్‌బుక్ ఆఫ్ యెహోవాసాక్షులు. Watch Tower Society. p. 186.

[67] "స్టేట్ ఆఫ్ ది వరల్డ్స్ మైనారిటీస్ అండ్ ఇండిజీనస్ పీపుల్స్ 2014 – కేస్ స్టడీ: తాహితీ: ఫ్రెంచ్ పాలినేషియాలో ఇస్లామోఫోబియా". Archived from the original on 9 జనవరి 2017. Retrieved 31 మే 2020. {{cite web}}: Invalid |url-status=లైవ్ (help)

[68] మూస:సైట్ జర్నల్

[69] ""Va'a" – ది పాలినేషియన్ కానో". తహితి నుయ్ ప్రయాణం. Archived from the original on 28 సెప్టెంబర్ 2022. Retrieved 24 జనవరి 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)

[70] Jade Bremner (July 2013). "ప్రపంచంలోని 50 ఉత్తమ సర్ఫ్ స్పాట్‌లు - CNN.com". CNN. Archived from the original on 16 ఆగస్టు 2014. Retrieved 2016-06-03.

[71] "2019 తాహితీ ప్రో టీహుపూ'o". వరల్డ్ సర్ఫ్ లీగ్ (in ఇంగ్లీష్). 28 ఆగస్టు 2019. Archived from the original on 31 జూలై 2020. Retrieved 2020-04-20.

[72] "పారిస్ 2024 ఒలింపిక్ క్రీడలకు సర్ఫింగ్ వేదికగా IOC ఆమోదించిన తహితి" (in ఇంగ్లీష్). 2020-03-03. Archived from the original on 24 అక్టోబర్ 2020. Retrieved 2021-02-23. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |వెబ్‌సైట్= ignored (help)

[73] GR3G. "General Info - WWW.TaHiTi-KiTeSuRF.COM". tahiti-kitesurf.com. Archived from the original on 7 ఆగస్టు 2016. Retrieved 3 జూన్ 2016.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[74] "టాప్ 100 గమ్యస్థానం: ఫ్రెంచ్ పాలినేషియాలో డైవింగ్". స్కూబా డైవింగ్. Archived from the original on 2 ఏప్రిల్ 2016. Retrieved 2016-06-03.

[75] "French Polynesian Rugby – Rugby is a hit in Tahiti!". Where to play rugby. 25 February 2020. Archived from the original on 11 August 2022. Retrieved 25 June 2022.

[IMF-76] "World Economic Outlook Database – October 2024". IMF. Retrieved 2025-02-22.

[77] "Evolution du PIB et du PIB par habitant". Nouméa: Institute of Statistics and Economic Studies (ISEE-NC). Retrieved 2025-02-22.

[78] "SASUMMARY State annual summary statistics: personal income, GDP, consumer spending, price indexes, and employment". Bureau of Economic Analysis (BEA). Retrieved 2025-02-22.

[79] "TASUMMARY1 Summary of GDP and components for U.S. territories, current dollars". Bureau of Economic Analysis (BEA). Retrieved 2025-02-22.

[80] "Table 1: Gross domestic product at current prices by industry – quarterly value". Cook Islands Statistics Office. Retrieved 2025-02-22.

[81] INSEE, CEROM. "Évaluation du PIB de Wallis-et-Futuna en 2019" (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 2025-02-22.

[82] "Comptes économiques – Données essentielles". Institut de la statisticue de la Polynésie française (ISPF). Archived from the original on 3 మార్చి 2022. Retrieved 2022-03-03.

[FT-83] 79.0 ^79.1 Institut d'émission d'Outre-Mer (IEOM). "La Polynésie française en 2008" (PDF) (in ఫ్రెంచ్). Retrieved 14 సెప్టెంబర్ 2009. {{cite web}}: |archive-date= requires |archive-url= (help); Check date values in: |access-date= (help); External link in |ఆర్కైవ్-url= (help); Unknown parameter |ఆర్కైవ్-url= ignored (help)CS1 maint: url-status (link)

[84] Manheim, F. T. Bibcode:1986Sci...232..600M. doi:10.1126/science.232.4750.600. ISSN 0036-8075. PMID 17781410. S2CID 21146020 https://zenodo.org/record/1230970. Archived from the original on 1 ఏప్రిల్ 2021. Retrieved 1 జూలై 2019. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |జర్నల్= ignored (help); Unknown parameter |పేజీలు= ignored (help); Unknown parameter |వాల్యూమ్= ignored (help); Unknown parameter |శీర్షిక= ignored (help); Unknown parameter |సంచిక= ignored (help); Unknown parameter |సంవత్సరం= ignored (help)

[1] Polynesians with light European or East Asian mixing.

[2] Mixed European and Polynesian descent.

[3] Mostly French.

[4] Mostly Chinese.

[1]

[a]

[b]

[c]

[d]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]