బాగేశ్రీ రాగం

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
బాగేశ్రీ
థాట్కాఫి (థాట్)[ఆధారం చూపాలి]
రకముఆదవ-సంపూర్ణ
రోజులో రాగం పాడే సమయంనడిరేయి[1]
ఆరోహణS   D  
అవరోహణ  D   R S
పకడ్D n s, m, m P D, m g R S
వాది
సమవాది
నానార్ధకంవాగీశ్వరి[1]
దగ్గరగా ఉండే రాగాలురాగేశ్రీ
బాగేశ్రీ

బాగేశ్రీ ( IAST ) ఒక హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ రాగం . ఇది అర్థరాత్రి పాడే ప్రసిద్ధ రాగం. ఈ రాగం ఒక ప్రేమికురాలు తన ప్రేమికుడితో తిరిగి కలవడానికి వేచి ఉన్న భావోద్వేగాన్ని వర్ణిస్తుంది. ఇది మొదటిసారి పదహారవ శతాబ్దంలో అక్బర్ చక్రవర్తి కొలువులో ప్రసిద్ధ గాయకుడు మియాఁ తాన్సేన్ పాడినట్లు చెప్పబడింది.   .

ఇరవయ్యవ శతాబ్దంలో, బాగేశ్రి రాగం కర్ణాటక సంగీతంలో విస్తృతంగా ప్రజాదరణ పొందింది.

సిద్ధాంతం

[మార్చు]

బాగేశ్రీ యొక్క సిద్ధాంతపరమైన అంశాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

ఆరోహాణావరోహణాలు

[మార్చు]
ఆరోహణ  : S   D  [a] [1]
అవరోహణ  :   D   R S[b] [1]

వాది, సమవాది

[మార్చు]
వాది  : మధ్యమ (మ)
సమవాది : షడజ్ (స)

పకడ్ లేదా చలన్

[మార్చు]

ధ ని స, మ, మ ప ధ, మ గ రి స

వrజిత్ స్వర - ఆరోహణ లో రి ప
జతి  : - ఓధవ్ సంపూర్ణ

సంగీత సంప్రదాయాలు & సంబంధాలు

[మార్చు]

థాట్ : కాఫీ

సమయ్ (టైమ్)

[మార్చు]

ఈ రాగ సమయం మద్య రాత్రి (రాత్రి మధ్యలో).

కర్ణాటక సంగీతం

[మార్చు]
బాగేశ్రీ
మేళకర్త22వ, ఖరహరప్రియ
ఆరోహణS G₂ M₁ D₂ N₂ 
అవరోహణ N₂ D₂ N₂ P M₁ G₂ R₂ S

ఇరవయ్యో శతాబ్దం లో, బాగేశ్రి రాగం కర్ణాటక సంగీతంలో విస్తృతంగా ప్రజాదరణ పొందింది, ఇది 22 వ మేలకర్త ఖరహరప్రియ అని పిలువబడే కాఫీ థాట్ యొక్క మేళకార్త నుండి జన్య రాగం. [2] ఈ రాగం ఒక జన్య రాగం (ఉత్పన్నం), ఈ రాగ ఆరోహణ స్థాయిలో అన్ని ఏడు స్వరాలు ఉండవు.

నిర్మాణం, లక్షణం

[మార్చు]

బాగేశ్రి ఒక అసమాన రీతిలో ఉంటుంది, ఈ రాగ ఆరోహణలో పంచమం, రిషబమ్ ఉండవు. ఈ రాగాన్ని కర్ణాటక సంగీత వర్గీకరణలో ఆదవ-సంపూర్ణ రాగం [2] అని పిలుస్తారు (ఆరోహణలో 5 స్వరాలు, అవరోహణ స్థాయిలో 7 స్వరాలు ఉన్నాయి). దాని ఆరోహణ-అవరోహణ క్రమం ఈ కింది విధంగా ఉంటుంది ( కర్ణాటక సంగీతంలో స్వర్ణాలు , నోటిఫికేషన్, నిబంధనలకు సంబంధించిన వివరాలు చూడండి):

  • ఆరోహణ  : S G₂ M₁ D₂ N₂ [c]
  • అవరోహణ  :  N₂ D₂ N₂ P M₁ G₂ R₂ S[d]

ఈ స్కేల్ నోట్స్ షడ్జమం, చతుశృతి రిషభం, సాధారణ గాంధారం, శుద్ధ మధ్యమం, పంచమం, చతుశృతి దైవతం, కైశికి నిషాదం లను ఉపయోగిస్తుంది .

జనాదరణ పొందిన గీతాలు

[మార్చు]

బాగేశ్రి కర్ణాటక సంగీతంలో ఒక ప్రసిద్ధ రాగం అయింది. [2] ఇది ఆనందకరమైన రాగమైనప్పటికీ కర్ణాటక సంగీత నిబంధనలలో ఈ రాగానికి రూపాంతరాలు నిషిద్ధం, అందువలన సంస్కరణ కొలమానం ( అలాపన ) కోసం చాలా అవకాశాలను ఉండవు. [2] ఈ స్కేల్ కొన్ని కృతుల్లో ఉపయోగించబడింది. అదనంగా, అనేక దేవరనామాలు, అష్టపదులు, తిరుప్పుగళ్‌లు, ఇతర సాహిత్యం ఈ రాగంలో స్వరపరిచారు. ఇది సాధారణంగా వృత్తముల్లో, పదాలలో, భజనల్లో, రాగమాలికల్లో, ప్రధాన కీర్తన పాడేసిన తర్వాత కచేరీలలో పాడతారు. [2]

బాగేశ్రీలో కొన్ని ప్రసిద్ధ కూర్పులు :

ఇవి కూడ చూడండి

[మార్చు]
  • రాగాలలో స్వరపరచిన సినిమా పాటల జాబితా

గమనికలు

[మార్చు]
  1. Alternate notations:
    • Carnatic: S G₂ M₂ D₂ N₂ 
    • Western: C D# F# A A# C
  2. Alternate notations:
    • Carnatic:  N₂ D₂ M₂ G₂ R₂ S
    • Western: C A# A F# D# D C
  3. Alternate notations:
    • Hindustani: S  M D  
    • Western: C D# F A A# C
  4. Alternate notations:
    • Hindustani:   D  P M  R S
    • Western: C A# A A# G F D# D C

ప్రస్తావనలు

[మార్చు]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Bor & Rao 1999.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4
    డాక్టర్ ఎస్. భగ్యలేఖ్ష్మి, కర్ణాటక సంగీతంలో రాగాస్ . 1990, CBH పబ్లికేషన్స్

మూలాలు

[మార్చు]

బాహ్య లింక్లు

[మార్చు]