భారత రక్షణ శాఖ మంత్రులు జాబితా

భారత రక్షణమంత్రి (భారతదేశం
*రక్షా మంత్రి*
భారత రక్షణమంత్రి (భారతదేశం ; రక్షా మంత్రి
	భారత జాతీయ చిహ్నం
	భారత జాతీయపతాకం
	Incumbent; రాజ్‌నాథ్ సింగ్; since 2019 మే 31
	భారత రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ
విధం	గౌరవనీయుడు
సభ్యుడు	కేంద్ర మంత్రిమండలి
రిపోర్టు టు	ప్రధానమంత్రి; భారత పార్లమెంటు
నియామకం	రాష్ట్రపతి; ప్రధానమంత్రి సలహా మేరకు
కాల వ్యవధి	5 సంవత్సరాలు
నిర్మాణం	1947 ఆగష్టు 15
మొదట చేపట్టినవ్యక్తి	బలదేవ్ సింగ్
ఉప	అజయ్ భట్ ; రాష్ట్ర మంత్రి

భారత రక్షణ శాఖ మంత్రి (రక్షా మంత్రి), భారతదేశ కేంద్ర రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖకు ఆధిపతిగా ఉంటాడు. భారతదేశంలో రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ జాతీయ భద్రత, భారత సాయుధ దళాలకు సంబంధించిన సమాఖ్య విభాగాల అన్ని ఏజెన్సీలు విధులను సమన్వయపరచడం, అతిపెద్ద బడ్జెట్‌తో నిర్వహించడం, సంబంధం కలిగి ఉంటుంది.^[1] భారత రక్షణ శాఖ మంత్రిని భారత ప్రభుత్వ ఉన్నత స్థాయి మంత్రిగా పరిగణిస్తారు. కేంద్ర మంత్రి మండలిలో, అత్యున్నత స్థాయి మంత్రిగా ఉంటాడు. రక్షణ మంత్రి కార్యాలయం అత్యంత ముఖ్య కార్యాలయాలలో ఒకటి.^[2]

నిర్వహణ[మార్చు]

రక్షణ మంత్రి అదనంగా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ డిఫెన్స్ స్టడీస్ అండ్ అనాలిసిస్ అధ్యక్షుడిగా, డిఫెన్స్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్‌డ్ టెక్నాలజీ, ఇండియన్ నేషనల్ డిఫెన్స్ యూనివర్సిటీ ఛాన్సలర్‌గా వ్యవహరిస్తాడు.^[2]

తోడ్పాటు[మార్చు]

భారత రక్షణ శాఖ మంత్రికి, రక్షణ శాఖ సహాయ మంత్రి, దిగువ స్థాయి రక్షణ శాఖ సహాయ మంత్రి తగిన మద్దతు, తోడ్పాటు అందిస్తారు.

మొదటి రక్షణ శాఖ మంత్రి[మార్చు]

స్వతంత్ర భారతదేశం మొట్టమొదటి రక్షణ శాఖ మంత్రిగా బల్‌దేవ్ సింగ్ పనిచేసాడు. అతను 1947-52 సమయంలో నెహ్రూ మంత్రివర్గంలో పనిచేశాడు.

పదవి నిర్వహించిన మహిళలు[మార్చు]

ఇందిరా గాంధీ భారతదేశ మొట్టమొదటి మహిళా రక్షణ శాఖ మంత్రిగా పనిచేసింది. మహిళలలో నిర్మలా సీతారామన్ రెండవ రక్షణ శాఖ మంత్రిగా 2017 సెప్టెంబరు 4 నుండి 2019 మే 30 వరకు పనిచేసింది.^[3]^[4]

ప్రస్తుతం అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి[మార్చు]

2019 మే 30 నుండి భారత రక్షణశాఖ మంత్రిగా రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ నిర్వహణ బాధ్యతలు రాజ్‌నాథ్ సింగ్ నిర్వహిస్తున్నాడు.^[4]

రక్షణ మంత్రుల జాబితా[మార్చు]

భారతదేశ రక్షణ మంత్రుల జాబితా
వ.సంఖ్య	పేరు (జననం-మరణం)	చిత్రం	పదవీకాలం			రాజకీయపార్టీ లేదా కూటమి		మంత్రివర్గం
వ.సంఖ్య	పేరు (జననం-మరణం)	చిత్రం	పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించింది	కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించింది	పదవినిర్వహించిన కాలం	రాజకీయపార్టీ లేదా కూటమి		మంత్రివర్గం
1	Singh, Baldev !బలదేవ్ సింగ్ (1902–1961)		15 ఆగష్టు 1947	13 మే 1952	4 సంవత్సరాల 272 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	1వ, 2వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
2	Ayyangar, N. !ఎన్.గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ (1882–1953)		13 మే 1952	10 ఫిబ్రవరి 1953	273 రోజులు			2వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
3	Nehru, Jawaharlal !జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ (1889–1964)		10 ఫిబ్రవరి 1953	10 జనవరి 1955	1 సంవత్సరం, 334 రోజులు			2వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
4	Katju, Kailash !కైలాష్ నాథ్ కట్జూ (1887–1968)		10 జనవరి 1955	30 జనవరి 1957	2 సంవత్సరాల 20 రోజులు			2వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
(3)	Nehru, Jawaharlal !జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ (1889–1964)		30 జనవరి 1957	17 ఏప్రిల్ 1957	2 సంవత్సరాల 97 రోజులు			2వ, 3వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
5	Menon, V. !వి. కె. కృష్ణ మేనన్ (1896–1974)		17 ఏప్రిల్ 1957	31 అక్టోబరు 1962	5 సంవత్సరాల 197 రోజులు			3వ, 4వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
(3)	Nehru, Jawaharlal !జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ (1889–1964)		31 అక్టోబరు 1962	14 నవంబరు 1962	14 రోజులు			4వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం
6	Chavan, Yashwantrao !యశ్వంత్ రావ్ చవాన్ (1913–1984)		14 నవంబరు 1962	13 నవంబరు1966	3 సంవత్సరాల 346 రోజులు			4వ నెహ్రూ మంత్రివర్గం, 1వ నందా మంత్రివర్గం, శాస్తి మంత్రివర్గం, 2వ నందా మంత్రివర్గం, 1వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
7	Singh, Swaran !స్వరణ్ సింగ్ (1907–1994)		13 నవంబరు 1966	27 జూన్ 1970	3 సంవత్సరాల 226 రోజులు			1వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రి వర్గం
8	Ram, Jagjivan !జగ్జీవన్ రాం (1908–1986)		27 జూన్ 1970	10 అక్టోబరు 1974	4 సంవత్సరాల 105 రోజులు			1వ, 2వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
(7)	Singh, Swaran !స్వరణ్ సింగ్ (1907–1994)		10 అక్టోబరు 1974	1 డిసెంబరు 1975	1 సంవత్సరం 52 రోజులు			2వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
9	Gandhi, Indira !ఇందిరా గాంధీ (1917–1984)		1 డిసెంబరు 1975	20 డిసెంబరు 1975	19 రోజులు			2వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
10	Lal, Bansi !బన్సీలాల్ (1927–2006)		21 డిసెంబరు 1975	24 మార్చి 1977	1 సంవత్సరం, 94 రోజులు			2వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
(8)	Ram, Jagjivan !జగ్జీవన్ రాం (1908–1986)		24 మార్చి1977	28 జులై 1979	2 సంవత్సరాల 126 రోజులు		జనతా పార్టీ	మొరార్జీ దేశాయ్ మంత్రివర్గం
11	Subramaniam, Chidambaram !సి.సుబ్రమణ్యం (1910–2000)		28 జులై 1979	14 జనవరి 1980	170 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)	చరణ్ సింగ్ మంత్రివర్గం
(9)	Gandhi, Indira !ఇందిరా గాంధీ (1917–1984)		14 జనవరి 1980	15 జనవరి 1982	2 సంవత్సరాల ఒకరోజు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	3వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
12	Venkataraman, Ramaswamy !రామస్వామి వెంకట్రామన్ (1910–2009)		15 జనవరి 1982	2 ఆగష్టు 1984	2 సంవత్సరాల 200 రోజులు			3వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం
13	Chavan, Shankarrao !శంకర్రావ్ చవాన్ (1920–2004)		2 ఆగష్టు 1984	31 డిసెంబరు 1984	151 రోజులు			3వ ఇందిరా గాంధీ మంత్రివర్గం, రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గం
14	Rao, P. !పి.వి.నరసింహారావు (1921–2004)		1 జనవరి 1985	25 సెప్టెంబరు 1985	267 రోజులు			రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గం
15	Gandhi, Rajiv !రాజీవ్ గాంధీ (1944–1991)		25 సెప్టెంబరు 1985	24 జనవరి 1987	269 రోజులు
16	Singh, Vishwanath !విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్ (1930–2008)		24 జనవరి 1987	12 ఏప్రిల్ 1987	78 రోజులు
17	Pant, K. !కె.సి.పంత్ (1931–2012)		13 ఏప్రిల్ 1987	1 డిసెంబరు 1989	2 సంవత్సరాల 232 రోజులు
(16)	Singh, Vishwanath !విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్ (1930–2008)		2 డిసెంబరు1989	10 నవంబరు 1990	343 రోజులు		జనతాదళ్ (నేషనల్ ఫ్రంట్)	వి.పి.సింగ్ మంత్రివర్గం
18	Shekhar, Chandra !చంద్రశేఖర్ (1927–2007)		10 నవంబరు 1990	21 జూన్ 1991	223 రోజులు		సమాజ్‌వాది జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)	చంద్రశేఖర్ మంత్రివర్గం
(14)	Rao, P. !పి.వి.నరసింహారావు (1921–2004)		21 జూన్ 1991	26 జూన్ 1991	5 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	పి.వి.నరసింహారావు మంత్రివర్గం
19	Pawar, Sharad !శరద్ పవార్ (జననం 1940)		26 జూన్ 1991	6 మార్చి 1993	1 సంవత్సరం, 253 రోజులు
(14)	Rao, P. !పి.వి.నరసింహారావు (1921–2004)		6 మార్చి 1993	16 మే 1996	3 సంవత్సరాల 171 రోజులు
20	Mahajan, Pramod !ప్రమోద్ మహాజన్ (1949–2006)		16 మే 1996	1 జూన్ 1996	16 రోజులు		భారతీయ జనతాపార్టీ	1వ వాజ్‌పేయి మంత్రివర్గం
21	Yadav, Mulayam !ములాయం సింగ్ యాదవ్ (జననం 1939)		1 జూన్ 1996	19 మార్చి1998	1 సంవత్సరం, 291 రోజులు		సమాజవాదీ	దేవెగౌడ, గుజ్రాల్ మంత్రివర్గం
22	Fernandes, George !జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ (1930–2019)		19 మార్చి 1998	16 మార్చి 2001	2 సంవత్సరాల 362 రోజులు		సమతాపార్టీ	2వ, 3వ వాజ్‌పేయి మంత్రివర్గం
23	Singh, Jaswant !జశ్వంత్ సింగ్ (1938–2020)		16 మార్చి 2001	21 అక్టోబరు 2001	219 రోజులు		భారతీయ జనతాపార్టీ	3వ వాజ్‌పేయి మంత్రివర్గం
(22)	Fernandes, George !జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ (1930–2019)		21 అక్టోబరు 2001	22 మే 2004	2 సంవత్సరాల 214 రోజులు		జనతాదళ్ (యునైటెడ్)	3వ వాజ్‌పేయి మంత్రివర్గం
24	Mukherjee, Pranab !ప్రణబ్ ముఖర్జీ (1935–2020)		22 మే 2004	26 అక్టోబరు 2006	2 సంవత్సరాల 157 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	1వ మన్మోహన్ సింగ్ మంత్రివర్గం
25	Antony, A. !ఎ.కె.ఆంటోనీ (జననం 1940)		26 అక్టోబరు2006	26 మే 2014	7 సంవత్సరాల 212 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	1వ, 2వ మన్మోహన్ సింగ్ మంత్రివర్గం
26	Jaitley, Arun !అరుణ్ జైట్లీ (1952–2019)		26 మే 2014	9 నవంబరు 2014	167 రోజులు		భారతీయ జనతా పార్టీ	1వ మోడీ మంత్రివర్గం
27	Parrikar, Manohar !మనోహర్ పారికర్ (1955–2019)		9 నవంబరు 2014	13 మార్చి 2017	2 సంవత్సరాల 124 రోజులు
(26)	Jaitley, Arun !అరుణ్ జైట్లీ (1952–2019)		13 మార్చి 2017	3 సెప్టెంబరు 2017	174 రోజులు
28	Sitharaman, Nirmala !నిర్మలా సీతారామన్ (జననం 1959)		3 సెప్టెంబరు 2017	30 మే 2019	1 సంవత్సరాల 269 రోజులు
29	Singh, Rajnath !రాజ్‌నాథ్ సింగ్ (జననం 1951)		30 మే 2019	ప్రస్తుతం అధికారంలో కొనసాగుచున్న వ్యక్తి	-			2 మోడీ మంత్రివర్గం

రాష్ట్ర మంత్రుల జాబితా[మార్చు]

రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రులు
వరుస సంఖ్య	మంత్రి పేరు	రాజకీయ పార్టీ	పదవీకాలం		పదవినిర్వహించిన కాలం
1	రావ్ ఇంద్రజిత్ సింగ్	భారతీయ జనతా పార్టీ	26 మే 2014	5 జులై 2016	2 సంవత్సరాల, 40 రోజులు
2	సుభాష్ భామ్రే		5 జులై 2016	30 మే 2019	2 సంవత్సరాల, 329 రోజులు
3	శ్రీపాద్ నాయక్		30 మే 2019	7 జులై 2021	2 సంవత్సరాల, 163 రోజులు
4	అజయ్ భట్		7 జులై 2021	ప్రస్తుతం ఆధికారంలో కొనసాగుచున్న వ్యక్తి	1 సంవత్సరం, 316 రోజులు

ఇవి కూడా చూడండి[మార్చు]

మూలాలు[మార్చు]

↑ "Ministry of Defence". www.mod.gov.in. Retrieved 2021-10-21.
↑ ^2.0 ^2.1 "ABOUT THE MINISTRY | Ministry of Defence". www.mod.gov.in. Retrieved 2021-10-21.
↑ ర‌క్ష‌ణ శాఖ మంత్రిగా బాధ్య‌త‌లు స్వీక‌రించిన నిర్మ‌ల^{[permanent dead link]}|నమస్తే తెలంగాణా
↑ ^4.0 ^4.1 "Ministry of Defence, List of Defence Ministers of India". web.archive.org. 2021-06-29. Archived from the original on 2021-06-29. Retrieved 2021-10-21.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

వెలుపలి లంకెలు[మార్చు]

[1] "Ministry of Defence". www.mod.gov.in. Retrieved 2021-10-21.

[:1-2] 2.0 ^2.1 "ABOUT THE MINISTRY | Ministry of Defence". www.mod.gov.in. Retrieved 2021-10-21.

[3] ర‌క్ష‌ణ శాఖ మంత్రిగా బాధ్య‌త‌లు స్వీక‌రించిన నిర్మ‌ల^{[permanent dead link]}|నమస్తే తెలంగాణా

[:0-4] 4.0 ^4.1 "Ministry of Defence, List of Defence Ministers of India". web.archive.org. 2021-06-29. Archived from the original on 2021-06-29. Retrieved 2021-10-21.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[1]

[2]

[3]

[4]