మణిభాయ్ దేశాయ్
మణిభాయ్ దేశాయ్ | |
|---|---|
 1990 డిసెంబరులో ఉరూలి కాంచన్ లో డాక్టర్ మణిభాయ్ దేశాయ్ | |
| జననం | 1920 ఏప్రిల్ 27 కొస్మద, సూరత్ జిల్లా, బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీ (ప్రస్తుతం గుజరాత్ రాష్ట్రంలో ఉంది) |
| మరణం | 1993 నవంబరు 14 (వయసు 73) |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| వృత్తి | సామాజిక కార్యకర్త |
| తల్లిదండ్రులు |
|
| పురస్కారాలు | పద్మశ్రీ రామోన్ మెగసెసే అవార్డు |
మణిభాయ్ భీంభాయ్ దేశాయ్ (27 ఏప్రిల్ 1920 - 14 నవంబర్ 1993) ఒక భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త, మహాత్మా గాంధీ సహచరుడు, గ్రామీణాభివృద్ధికి మార్గదర్శకుడు.
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]మణిభాయ్ దేశాయ్ 1920 ఏప్రిల్ 27న బ్రిటిష్ ఇండియాలోని బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీలోని సూరత్ జిల్లా, కోస్మాడ గ్రామంలో రామిబెన్, భీంభాయ్ దేశాయ్ దంపతులకు జన్మించాడు. అతని తండ్రి భీంభాయ్ సంపన్న రైతు. ఈ ప్రాంతంలోని 10 ,15 గ్రామాల రైతులలో గౌరవనీయమైన నాయకుడు. ఈ జంటకు ఐదుగురు అబ్బాయిలు, ఒక కుమార్తె ఉన్నారు. 1927లో భీంభాయ్ మరణించినప్పుడు, పెద్ద కుమారుడు పూర్వీకుల పొలానికి బాధ్యతలు చేపట్టగా, తరువాతి ఇద్దరు కుమారులు వస్త్ర పరిశ్రమలో కెరీర్ కొనసాగించారు. వారిలో ఒకరు బంగారు పతకం పొందిన స్పిన్నరు. రెండవవాడు నిపుణుడైన నేతగాడై, భారతదేశంలోని అతిపెద్ద వస్త్ర యూనిట్లలో ఒకదానికి జనరల్ మేనేజర్ అయ్యాడు. తండ్రి మరణించే సమయంలో మణిభాయ్ తన సొంత గ్రామంలోని ప్రాథమిక పాఠశాలలో మొదటి తరగతిలో ఉన్నాడు. అతను బాయ్ స్కౌట్స్ లో నాయకుడు. తన భవిష్యత్తు జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసిన పది సంవత్సరాల వయస్సులో జరిగిన ఒక సంఘటనను దేశాయ్ వివరించాడు: గ్రామానికి చెందిన నరోత్తమ్ భాయ్ పటేల్ అనే యువకుడు అహ్మదాబాద్ నుంచి దండివరకు గాంధీతో కలిసి పాదయాత్రలో నడిచాడు. యాత్రాంతాన సత్యాగ్రహులు, అక్కడి ఉప్పు నిల్వలపై దాడి చేసారు. గ్రామానికి తిరిగివచ్చాక, స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి చిహ్నంగా మారిన చిటికెడు ఉప్పును గ్రామంలో ఇంటింటికీ పంపిణీ చేయడం పటేల్ కర్తవ్యం. ఈ పని చేసేందుకు పటేల్, మణిభాయ్‌ని ఎంచుకున్నాడు. ఆ ఉప్పును పంచినపుడు గ్రామస్థులు సభక్తికంగా దాన్ని తినడం చూసిన మణిభాయ్‌కి గాంధీ ఉద్యమం లోని గొప్పదనం గురించి తెలిసింది.
మణిభాయ్ సూరత్ లోని ఉన్నత పాఠశాలలో చదివాడు. అతను ఇంజనీరింగ్ లో వృత్తిని కొనసాగించాలని అతని కుటుంబం కోరుకున్నప్పటి మణిభాయ్ తన అండర్ గ్రాడ్యుయేట్ చదువు కోసం భౌతిక శాస్త్రం, గణితశాస్త్రాన్ని ఎంచుకున్నాడు. మణిభాయ్ బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా గాంధీ క్విట్ ఇండియా ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించాడు. [1] [2]
కెరీర్
[మార్చు]గ్రాడ్యుయేషన్ తరువాత మణిభాయ్ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో మహాత్మా గాంధీతో చేరాడు. మహాత్మా గాంధీ 1946లో పూణే నగరానికి సమీపంలో ఉన్న ఉరులి కాంచన్ గ్రామంలో బస చేశారు. ఆ సమయంలో గాంధీ పాశ్చాత్య వైద్యంపై నమ్మకం కోల్పోయాడు, నేచర్ థెరపీని అన్వేషించాలనుకున్నాడు. ఇందుకోసం ఆయన మణిభాయ్ ను ఉరలిలో కొత్తగా స్థాపించిన నేచర్ థెరపీ ఆశ్రమానికి మేనేజర్ గా నామినేట్ చేశారు. మణిభాయ్ తన జీవితాన్ని ఉరులిని ఉద్ధరించడానికి అంకితం చేస్తానని మహాత్మా గాంధీకి ప్రతిజ్ఞ చేశాడు. నేచర్ క్యూర్ ఆశ్రమాన్ని నిర్వహించడం ఆయన మొదటి ప్రధాన కార్యకలాపం నేటికీ కొనసాగుతుంది. [3] నేచర్ క్యూర్ ఆశ్రమంలో తన పని సమయంలో, మణిభాయ్ స్వయంగా ఉద్యానవనం, పశువుల పెంపకం అంశాలను స్వయంగా బోధించాడు.అతను 1967 లో భారతీయ ఆగ్రో-ఇండస్ట్రీస్ ఫౌండేషన్ (బిఎఐఎఫ్) అనే స్వచ్ఛంద సంస్థను స్థాపించాడు. దృఢమైన భారతీయ జాతులతో హోల్ స్టీన్ ఫ్రీసియన్, జెర్సీ వంటి అధిక దిగుబడి నిచ్చే యూరోపియన్ పశువుల క్రాస్ బ్రీడింగ్ లో బిఎఐఎఫ్ అగ్రగామిగా ఉంది . [4] ఈ కాలంలో మణిభాయ్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా డెన్మార్క్, గ్రేట్ బ్రిటన్, యునైటెడ్ స్టేట్స్, కెనడా, ఇజ్రాయిల్ వంటి అనేక దేశాలను సందర్శించి పశువుల పెంపకం, వ్యవసాయ పద్ధతులు, నిధుల సేకరణ గురించి తెలుసుకున్నాడు. మణిభాయ్ ఉన్నత రాజకీయ పదవిని కొనసాగించనప్పటికీ అతను చాలా సంవత్సరాలు ఉరులి కాంచన్ సర్పంచ్ గా పనిచేశాడు. అతను సమీప గ్రామమైన తేయూర్ లోని యశ్వంత్ సాహకారి సఖర్ కర్ఖానా (యశ్వంత్ సహకార చక్కెర మిల్లులు) బోర్డులో చాలా సంవత్సరాలు పనిచేశాడు.
అవార్డులు, గౌరవాలు
[మార్చు]- 1968లో భారత ప్రభుత్వం మణిభాయ్ ను పద్మశ్రీ అవార్డుతో సత్కరించింది.
- 1982లో మణిభాయ్ పబ్లిక్ సర్వీస్ కు రామోన్ మెగసెసే అవార్డును స్వీకరించారు. [5]
- 1983లో గాంధేయ విలువలు, సమాజ విలువలు, సామాజిక అభివృద్ధికి జంనాలాల్ బజాజ్ అవార్డును అందుకున్నాడు. [6]
మరణం
[మార్చు]మణిభాయ్ 14 నవంబర్ 1993న పూణేలో మరణించాడు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "SEO". rmaward.asia. Retrieved 2021-11-16.
- ↑ Johri, Meera (2010). Greatness of Spirit: Profiles of Indian Magsaysay Award Winners (in ఇంగ్లీష్). Rajpal & Sons. ISBN 978-81-7028-858-9.
- ↑ "1982 Ramon Magsaysay Awardee for Public Service - Manibhai Bhimbhai Desai". web.archive.org. 2007-03-12. Archived from the original on 2007-03-12. Retrieved 2021-11-16.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ Sustainable Agriculture (in ఇంగ్లీష్). Northern Book Centre. 2005. ISBN 978-81-7211-184-7.
- ↑ Johri, Meera (2010). Greatness of Spirit: Profiles of Indian Magsaysay Award Winners (in ఇంగ్లీష్). Rajpal & Sons. ISBN 978-81-7028-858-9.
- ↑ Howard, Connie (2000). In Gandhi's Footsteps: The Manibhai Desai & BAIF Story (in ఇంగ్లీష్). New Age International. ISBN 978-81-224-1221-5.