మహాబలిపురం
Mamallapuram Thirukadalmallai Mahabalipuram | |
|---|---|
Town | |
| Mamallapuram | |
 The town of Mahabalipuram | |
  Mamallapuram | |
| నిర్దేశాంకాలు: 12°36′59″N 80°11′58″E / 12.616454°N 80.199370°ECoordinates: 12°36′59″N 80°11′58″E / 12.616454°N 80.199370°E | |
| Country | India |
| State | Tamil Nadu |
| District | Chengalpattu |
| సముద్రమట్టం నుండి ఎత్తు | 12 మీ (39 అ.) |
| జనాభా వివరాలు (2011) | |
| • మొత్తం | 15,172[1] |
| Languages | |
| • Official | Tamil |
| కాలమానం | UTC+5:30 (IST) |
| పిన్‌కోడ్ | 603104 |
| Telephone code | 91–44 |
| భారత వాహన రిజిస్ట్రేషన్ ప్లేట్లు | TN-19[2] |
మహాబలిపురం, దీనిని మామల్లపురం అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది ఆగ్నేయ భారతదేశం, తమిళనాడు రాష్ట్రంలోని చెంగల్పట్టు జిల్లా లోని ఒక పట్టణం. ఇది కంచి పట్టణానికి 66 కి.మీ. దూరంలో, రాష్ట్ర రాజధాని చెన్నైకి 70 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఈ పట్టణంలో ఉన్న తీరం వెంబడి ఉన్న దేవాలయం ప్రపంచంలో యునెస్కో వారి చేత సంరక్షించ బడుతున్న హెరిటేజ్ ప్రదేశాలలో ఒకటి.ఇది మహాబలిపురంలోని 7వ , 8వ శతాబ్దాల హిందూ సమూహ స్మారక కట్టడాల యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. భారతదేశంలోని ప్రసిద్ధ పర్యాటక ప్రదేశాలలో ఇది ఒకటి.[1] ఈ ప్రదేశం పురాతన పేరు తిరుకడల్మలై. పల్లవ రాజ్యంలో రెండు ప్రధాన ఓడరేవు నగరాల్లో మామల్లపురం ఒకటి. ఈ పట్టణానికి పల్లవ రాజు నరసింహవర్మన్ I పేరు పెట్టారు, ఇతనను మామల్ల అని కూడా పిలుస్తారు. ఆర్థిక శ్రేయస్సుతో పాటు, ఇది రాచరిక స్మారక కట్టడాల సమూహంగా మారింది, చాలా వరకు సజీవ శిల్పాలుగా చెక్కబడ్డాయి.
ఇది 7వ, 8వ శతాబ్దాల నాటి రథాల రూపంలోని ఆలయాలు, మండపాలు (అభయారణ్యం గుహలలాంటి), గంగా అవరోహణకు ఉపశమనాన్ని కలిగించే భారీ బహిరంగ రాయితో నిర్మించి, శివునికి అంకితం చేయబడిన తీర దేవాలయం.[3][4] సమకాలీన పట్టణ ప్రణాళికను 1827లో బ్రిటిష్ రాజ్ స్థాపించాడు. [5]
సా.శ. 7 వ శతాబ్దంలో దక్షిణ భారత దేశాన్ని పరిపాలించిన పల్లవ ప్రభువుల రాజ్యానికి ప్రముఖ తీరపట్టణం. మామల్లాపురం అనేది మహాబలిపురానికి వున్న మరో పేరు. ఈ పట్టనణానికి అప్పటి పల్లవ ప్రభువైన మామ్మల్ల పేరు మీద కట్టబడిందని చరిత్రకారులు చెబుతారు. మహాబలిపురానికి ఆ పేరు రావటానికి మరొక కథనం ప్రకారం పూర్వం బలిచక్రవర్తి ఈ ప్రాంతాన్ని పాలించటంవల్ల ఈ ప్రాంతానికి ఆ పేరు వచ్చింది అని స్థానికులు అంటుంటారు. తదనంతర కాలంలోనూ పల్లవుల పరిపాలనా కాలంలోనూ ఈ ప్రాంతం స్వర్ణయుగాన్ని చూసింది. పల్లవులు ఈ ప్రాంతాన్ని రాజధానిగా చేసుకొని కొంతకాలం పాలించారు. అప్పుడు కట్టించినవే ఈ శిల్పకళా సంపద. పల్లవులు దీనిని మంచిరేవుపట్నంగా తీర్చిదిద్దారు. దానికోసం ఇక్కడ కొండమీద ఒక లైట్ హౌస్ ని కట్టారు.
వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం[మార్చు]
నగరం గురించిన తొలి ప్రస్తావన 1వ శతాబ్దానికి చెందిన పెరిప్లస్ ఆఫ్ ది ఎరిథ్రియన్ సీ అనే తెలియని గ్రీకు నావిగేటర్ ద్వారా కనుగొనబడింది. టోలెమీ, గ్రీకు భౌగోళిక శాస్త్రజ్ఞుడు ఈ ప్రదేశాన్ని మాలాంగే అని సూచిస్తాడు. మహాబలిపురం మామల్లపట్టణం, మామల్లపురం వంటి ఇతర పేర్లుతో కూడా పిలుస్తారు. మామల్లపురం అనే పదానికి మామల్ల నగరం అని అర్థం. నగరంలోని ప్రసిద్ధ దేవాలయాలను నిర్మించిన ప్రసిద్ధ పల్లవ చక్రవర్తి నరసింహవర్మన్ I ( సా.శ.630-670) మరొక పేరు మామల్ల.
ప్రసిద్ధ వైష్ణవ సన్యాసి తిరుమంగై ఆళ్వార్ స్థలశయన పెరుమాళ్ ఆలయాన్ని సూచిస్తూ ఈ ప్రదేశాన్ని తిరుకడల్మలై అని పేర్కొన్నారు.[6] Anoth మహాబలిపురం నావికులకు తెలిసిన మరొక పేరు, మార్కో పోలో కనీస కాలం నుండి "సెవెన్ పగోడాలు" అనేది మహాబలిపురం ఏడు పగోడాలను సూచిస్తుంది, ఇది సముద్ర తీర ఒడ్డున ఉంది. వీటిలో ఒకటి, షోర్ టెంపుల్ మనుగడలో ఉంది.[7]
చరిత్ర[మార్చు]
మహాబలిపురం సమీపంలో నియోలిథిక్ శ్మశానవాటిక, కైర్న్ వృత్తాలు, సామాన్య శక పూర్వం 1వ శతాబ్దపు నాటి సమాధులతో కూడిన జాడీలు కనుగొనబడ్డాయి. సంగం యుగం పద్యం పెరుంపణాంతుప్పడై తొండై నాడు ఓడరేవు నిర్ప్పయ్యరు కాంచీపురంలో రాజు తొండైమాన్ ఇలాం తిరైయార్ పాలనకు సంబంధించింది, దీనిని పండితులు ప్రస్తుత మహాబలిపురంతో గుర్తించారు.
సా.శ.4వ శతాబ్దంలో చైనీస్ నాణేలు, థియోడోసియస్ I రోమన్ నాణేలు మహాబలిపురం వద్ద కనుగొన్నారు, ఇవి శాస్త్రీయ కాలం చివరిలో ప్రపంచ వాణిజ్యానికి చురుకైన కేంద్రంగా ఉన్నాయి. మహాబలిపురంలో శ్రీహరి, శ్రీనిధి అని రాసి ఉన్న రెండు పల్లవ నాణేలు దొరికాయి. పల్లవ రాజులు కాంచీపురం నుండి మహాబలిపురం వరకు పాలించారు.ఇది సా.శ. 3వ శతాబ్దం నుండి సా.శ. 9వ శతాబ్దం వరకు పల్లవ రాజవంశం రాజధాని. శ్రీలంక, ఆగ్నేయాసియాకు వాణిజ్యం, దౌత్య కార్యకలాపాలను ప్రారంభించడానికి ఓడరేవును ఉపయోగించారు.
మహాభారతంలో వివరించిన సంఘటనలను చిత్రీకరిస్తున్న మహాబలిపురం దేవాలయాలు ఎక్కువగా రాజు నరసింహవర్మన్, అతని వారసుడు రాజసింహవర్మన్ పాలనలో నిర్మించబడ్డాయి. రాక్-కట్ ఆర్కిటెక్చర్ నుండి నిర్మాణాత్మక భవనం వరకు కదలికను చూపుతాయి. మహాబలిపురం నగరాన్ని పల్లవ రాజు నరసింహవర్మన్ సా.శ. I 7వ శతాబ్దంలో స్థాపించాడు.
మండపం లేదా మంటపాలు, ఆలయ రథాల ఆకారంలో ఉన్న రథాలు లేదా పుణ్యక్షేత్రాలు గ్రానైట్ రాతి ముఖం నుండి చెక్కబడ్డాయి, అయితే అర్ధ శతాబ్దం తరువాత నిర్మించిన ప్రఖ్యాత షోర్ టెంపుల్, దుస్తులు ధరించినట్లుగా రాతితో నిర్మించబడింది.
మహాబలిపురం అంత సాంస్కృతికంగా ప్రతిధ్వనించేది అది గ్రహించి, వ్యాప్తి చేసే ప్రభావాలే ఎక్కువ ఉంటాయి. షార్ టెంపుల్‌లో గ్రానైట్‌తో చెక్కబడిన 100 అడుగుల (30 మీ) పొడవు, 45 అడుగుల (14 మీ) ఎత్తుతో సహా అనేక నిర్మాణాలు ఉన్నాయి. 1957లో గవర్నమెంట్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్కిటెక్చర్ అండ్ స్కల్ప్చర్ శిల్పాలు, దేవాలయాల తయారీ కళను ప్రోత్సహించడానికి, పునరుద్ధరించడానికి స్థాపించబడింది.
సందర్శన స్థలాలు[మార్చు]
నిజంగా ఒక అద్భుతమైన శిల్పకళా స్థావరం అయిన మామల్లాపురం లేదా మహాబలిపురంలో చూడాల్సిన ప్రదేశాలని మూడు భాగాలుగా విభజించవచ్చు.
మొదటివి[మార్చు]
మండపాలు, గోపురాలు, లైట్ హౌస్, బిగ్ రాక్, బీచ్ మొదలైనవి వున్న ప్రాంతం. వీటిని చూడటానికి, ఫొటోలకి రుసుం లేదు పూర్తిగా ఉచితం.
- బిగ్ రాక్: ఏటవాలు కొండపై ఏ ఆధారమూ లేకుండా ఆ కాలమునుండి పడిపోకుండా అలాగే ఉంది. ఇది ఒక విచిత్రం. ఇక్కడ ఒక చెట్టు ఉంది. ఆ చెట్టుకి కాసే కాయలు అరచేయ్యంత పరిమాణం కలిగి వుంటాయి.
- బీచ్: మహాబలిపురం బీచ్ అందమైనది. సాయంకాలం చల్లగాలిని ఆస్వాదించవచ్చు. ఈ బీచ్ లోని అలలు చాల భయంకరంగా వుంటాయి. బీచ్ లో సముద్రపు లోతు ఎక్కువ. కనుక సముద్ర స్నానం ప్రమాధకరం. గవ్వలతో చేసిన వస్తువులు కొనుక్కోవచ్చు. ఇక్కడ బీచ్ తీరం వెంబడి దొరికే రకరకాల వేడి వేడి సీఫుడ్స్ అత్యంత రుచికరంగా ఉంటుంది. ఇక్కడ భోజన హోటళ్ళకి, లాడ్జీలకు కొరత లేదు. కాని రాత్రి సమయాలలో ఉండేటందుకు అనువైన సౌకర్యాలు కలిగిన ప్రాంతంకాదు. భారతీయులతో పాటు ఫారినర్స్ కూడా ఎక్కువమంది ఇక్కడ ఎక్కువగా కనిపిస్తుంటారు.
రెండవది:[మార్చు]
అక్కడినుంచి పావు నుంచి అరకిలోమీటరు దూరంలో వుండే పాండవ రథాలు ఇవి చూడటానికి, ఫొటోలకి టికెట్ తీసుకోవాలి.
మూడవది:[మార్చు]
అతి సుందరమైన తిరుకడల్మలై దేవాలయం:ఇది సముద్రం ఒడ్డున అందమైన దేవాలయం. ఇక్కడికి వెళ్ళటానికి టికెట్ తీసుకోవాలి. ఇది కూడా చాలా దగ్గరే. బస్సు దిగిన దగ్గరనుంచి ఎడమవైపు సముద్రం ఒడ్డున ఉంటుంది. ఇది విష్ణుమూర్తిని ఆరాధించే ప్రధాన దేవాలయం. పల్లవ రాజు ఈ దేవాలయాన్ని సముద్రం నుండి వచ్చే కోత నుండి శిలా సంపదని రక్షించడం కోసం విష్ణుప్రీతి కోసం నిర్మించాడు. ఈ దేవాలయ నిర్మాణం జరిగాక సముద్ర కోత తగ్గింది. [8] ఇది అతిమనోహరమైన శిల్పసంపదతో అలరారుతున్న క్షేత్రం. తిరుమంగై ఆళ్వారు ఈక్షేత్రస్వామిని కీర్తించుచుండ తిన్ఱనూర్ భక్తవత్సలస్వామి ప్రత్యక్షం అయినందున, భక్తవత్సలస్వామి ఇక్కడి నుండి మంగళాశాసనం చేసారని కథనాలు వివరిస్తున్నాయి.
రవాణా సౌకర్యాలు[మార్చు]
మహాబలిపురం వెళ్ళటానికి చెన్నై కోయంబేడునుంచి బస్సులు ఉన్నాయి. అక్కడినుంచి మహాబలిపురానికి ఒక గంటన్నర రెండు గంటల్లో చేరుకోవచ్చు. మహాబలిపురంలో చూడదగ్గ ప్రదేశాలన్ని చుట్టుపక్కల అరకిలోమీటర్ దూరంలోనే వుంటాయి. ఎక్కడికైనా నడిచే వెళ్ళవచ్చు. లేదా ఆటోలు దొరకుతాయి.
గ్యాలరీ[మార్చు]
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయ చిత్రకళ
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయ చిత్రకళ
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయ చిత్రకళ
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయాలు
మహాబలిపురం శిల్పకళ
మహాబలిపురం మహిశ మర్దని మందిరం
మహిషాసురమర్థిని గుహ ఆలయం
కృష్ణుని వెన్నముద్ద (బట్టర్ బాల్)
మహాబలిపురం కృష్ణమండప శిల్పకళ
ఒలక్కన్నేశ్వర మందిరం
మహాబలిపురం లైట్ హౌస్
ఆలయ సందర్శకులు
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మహబలిపురం లోని ఆలయం
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 Mamallapuram, Encyclopedia Britannica
- ↑ Kathiresan, Rajesh Kumar. "TN Motor Vehicle Registration".
- ↑ Mamallapuram, Encyclopedia Britannica
- ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. p. 399. ISBN 978-0-8239-3179-8.
- ↑ Encyclopedia Britannica, 15th Edition (1982), Vol. VI, p. 497
- ↑ C. 2004, p. 3
- ↑ Sundaresh, A. S. Gaur, Sila Tripati, K. H. Vora (10 May 2004). "Underwater investigations off Mamallapuram" (PDF). Current Science. 86 (9). Archived from the original (PDF) on 5 November 2004.
{{cite journal}}: CS1 maint: uses authors parameter (link) - ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2009-02-17. Retrieved 2007-08-20.
బయటి లింకులు[మార్చు]
- మహాబలిపురం
- యునెస్కో జాబితాలో మహాబలిపురం పేరు
- హిందు పత్రిక నుండి మహాబలిపురం గురించి Archived 2008-11-04 at the Wayback Machine
- జాతీయ సముద్రశాస్త్రం వారి వెబ్ సైటు నుండి Archived 2005-02-10 at the Wayback Machine
- మహాబలిపురం నుండి పురవస్తు శాఖ గురించి
- సునామి తరువాత సముద్రమట్టం
- http://www.hindu.com/2004/12/30/stories/2004123001602200.htm Archived 2004-12-30 at the Wayback Machine తీరంలో ఉన్న దేవాలయం సునామి తరువాత హిందు పత్రిక, 30 డిసెంబరు 2004
- http://www.hindu.com/2005/04/10/stories/2005041004161800.htm Newly-discovered Mahabalipuramtemple fascinates archaeologists] Archived 2004-12-30 at the Wayback Machine T.S. Subramanian in The Hindu, 10 April 2005
- Mahabalipuram Temple Architecture
- Mahabalipuram Photos from india-picture.net
- The India Atlantis Expedition - March 2002
- Read Useful Details about Mahabalipuram Temple
- Tsunami's might opens way for science (The Globe and Mail; February 18, 2005)
- BBC News: India finds more 'tsunami gifts'
- Inscriptions of India -- Complete listing of historical inscriptions from Indian temples and monuments
- Photographs of Mahabalipuram and other sites in Tamil Nadu
- A videograph of Mahabalipuram in HD
- యాత్రవిశేషాలు
| అస్సాం |  | |
|---|---|---|
| ఉత్తరప్రదేశ్ | ||
| ఒడిస్సా | ||
| కర్ణాటక | ||
| గుజరాత్ | ||
| గోవా | • గోవా చర్చీలు, కాన్వెంట్లు | |
| తమిళనాడు | ||
| ఢిల్లీ | ||
| మధ్యప్రదేశ్ | • ఖజురహో వద్ద నిర్మాణ సమూహాలు • బౌద్ధ స్థూపాలు • సాంచి | |
| మహారాష్త్ర | ||
| ఇతరాలు | • భింబేట్కా రాతికప్పులు • చోళులు నిర్మించిన మహాదేవాలయాలు • కియోలాడియో జాతీయవనం • మహాబోధి మందిరం • నందా దేవి జాతీయవనం • పుష్పాల లోయ జాతీయ వనం సుందర్ బన్ జాతీయవనం • భారత పర్వత రైల్వేలు | |