Jump to content

రజనీ తిలక్

వికీపీడియా నుండి
2017లో సావిత్రిబాయి ఫూలే పూణే విశ్వవిద్యాలయంలో ఆమె రాసిన కవితల అనువాదంతో రజనీ తిలక్, అక్కడ ఆమె దళిత మహిళల స్పీక్ అవుట్ కాన్ఫరెన్స్లో జీవితకాల సాధన అవార్డును కూడా అందుకున్నారు.[1]

రజనీ తిలక్ (27 మే 1958 - 30 మార్చి 2018) భారతదేశంలోని అత్యంత ప్రముఖ దళిత హక్కుల కార్యకర్తలలో ఒకరు, దళిత స్త్రీవాదం, రచన యొక్క ప్రముఖ స్వరం .  ఆమె సెంటర్ ఫర్ ఆల్టర్నేటివ్ దళిత్ మీడియా యొక్క ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్‌గా పనిచేశారు ,  నేషనల్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ దళిత్ ఆర్గనైజేషన్స్‌ను సహ-స్థాపించారు, దళిత్ లేఖక్ సంఘ్ (దళిత రచయితల సమూహం) అధ్యక్షురాలిగా పనిచేశారు.[2][3][4]

ప్రారంభ జీవితం

[మార్చు]

తిలక్ భారతదేశంలోని ఓల్డ్ ఢిల్లీలో 1958 మే 27న పరిమిత ఆదాయం కలిగిన కుటుంబంలో జన్మించారు . ఆమె తండ్రి ఒక దర్జీ, వారి పూర్వీకులు ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రం నుండి ఢిల్లీకి వలస వచ్చారు . ఏడుగురు పిల్లలలో మొదటి సంతానం కావడంతో, ఆర్థిక సహాయం లేకపోవడంతో నర్సు కావాలనే తన ఆకాంక్షను వదులుకోవలసి వచ్చింది, తన కుటుంబానికి సహాయం చేయడానికి ఉద్యోగం చేపట్టింది.  ఆమెకు రచనపై తొలి ఆసక్తి ఉంది, ఆమె మొదటి కవితగా " కా సే కహు దుఖ్ అప్నా" అనే కవితను రాయడం ద్వారా వ్యక్తమైంది.  1975లో ఉన్నత విద్యను పూర్తి చేసిన తర్వాత, ఆమె స్టెనోగ్రఫీ, కటింగ్, టైలరింగ్ వంటి వృత్తి విద్యా కోర్సుల కోసం ఐటీఐ (ఇండస్ట్రియల్ ట్రైనింగ్ ఇన్స్టిట్యూట్)లో చేరింది.[5][6]

క్రియాశీలత, వృత్తి

[మార్చు]

ఢిల్లీలోని ఐటీఐలో కళాశాలలో చదువుతున్నప్పుడు, బాలికలు ఎదుర్కొంటున్న లింగ ఆధారిత వివక్షను నిరసిస్తూ ఆమె ఒక సంఘాన్ని నిర్వహించింది. ఈ బృందాన్ని ప్రోగ్రెసివ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్ (పీఎస్‌యు)లో విలీనం చేయడం ద్వారా ఆమె నాయకురాలిగా తన బలాన్ని సంపాదించుకుంది. తరువాత ఆమె సైద్ధాంతిక, రాజకీయ విభేదాలను పేర్కొంటూ వారి నుండి విడిపోయింది. జీతాల స్కేల్‌ను క్రమబద్ధీకరించాలనే డిమాండ్లను పరిష్కరించడానికి ఆమె 4000 మందితో కూడిన అంగన్‌వాడీ కార్యకర్తల సంస్థను కూడా నిర్వహించింది.  సంవత్సరాలుగా తిలక్ దళిత క్రియాశీలతలో పాలుపంచుకున్నారు, కుల కోణంలో పితృస్వామ్యాన్ని సవాలు చేయడం ద్వారా కూడా తనదైన ముద్ర వేశారు.  ఆమె 1972లో మధుర అత్యాచార కేసుపై ఢిల్లీ అంతటా ఆందోళనలను నిర్వహించింది, స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన మహిళా సమూహం అయిన సహేలితో సంబంధం కలిగి ఉంది . అక్కడి నుండి ఆమె ఆరోగ్యం, పారిశుధ్యం, కుటుంబ నియంత్రణ కోసం కౌన్సెలింగ్, అత్యాచారం, వేధింపులు మొదలైన అంశాలపై పనిచేయడం ప్రారంభించింది.[7]

1980లలో తిలక్ ఢిల్లీలో భారతీయ దళిత పాంథర్లతో ఒక సంఘాన్ని ప్రారంభించాడు. వారు అహ్వాన్ అనే దళిత నాటక బృందాన్ని ప్రారంభించి, యువజన అధ్యయన వర్గాన్ని ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా విద్యార్థుల అవగాహన కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు.[8]


2011లో ప్రకాష్ ఝా దర్శకత్వం వహించిన బాలీవుడ్ చిత్రం ఆరక్షన్ వివాదానికి దారితీసింది, ఎందుకంటే దర్శకుడు దళితులను అవమానించాడని ఆరోపించబడింది. ఈ చిత్రం విడుదలకు ముందు చూడాలని తిలక్ను కోరారు.[9] 2012 లో, ఆమె పాఠశాల పాఠ్యపుస్తకాలలో డాక్టర్ బి. ఆర్. అంబేద్కర్ పాత్రను సరిగ్గా సూచించమని నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషనల్ రీసెర్చ్ అండ్ ట్రైనింగ్ (ఎన్. సి. ఇ. ఆర్. టి) కు పిటిషన్ వేసిన దళిత, దళితయేతర రచయితలు, పండితులు, కార్యకర్తల సంకీర్ణంలో భాగంగా ఉంది.[10]

సాహిత్య రచనలు

[మార్చు]
  • భారత్ కీ పెహ్లీ శిక్షికా - సావిత్రిబాయి ఫూలే (1998) [11]
  • పడ్చాప్ (2000) - కవితా సంపుటి
  • బుద్ధ నే ఘర్ క్యోన్ చోడా (2005) [12]
  • సంకలిన్ భారతీయ దళిత మహిళా లేఖన్ వాల్యూమ్. 1. 1. (2011) - దళిత స్త్రీల రచనల సంకలనం, సంకలనం.
  • సంకలిన్ భారతీయ దళిత మహిళా లేఖన్ వాల్యూమ్. 2 (2015) [13]
  • హవా సే బెచైన్ యువతియాన్ (2015) - కవితా సంపుటి
  • దళిత స్త్రీ విమర్శ అవుమ్ పత్రికారిత (2016)
  • సంకలిన్ భారతీయ దళిత మహిళా లేఖన్ వాల్యూమ్. 3 (2017) [14]
  • సావిత్రిబాయి ఫూలే రచన సమగ్ర (2017) - దళిత ఉద్యమకారిణి సావిత్రిబాయి ఫూలే [15] రచనలను సంకలనం చేసి అనువదించారు.
  • అప్నీ జమీన్ అప్నా ఆస్మాన్ (2017) - ఆత్మకథ [16]
  • డా. అంబేద్కర్ ఔర్ స్త్రీ చింతన్ కే దస్తావెజ్ (2018) - సంకలనం, సంకలనం [17]

అవార్డులు

[మార్చు]
  • జాతీయ మహిళా కమిషన్ ద్వారా అత్యుత్తమ మహిళా అచీవర్స్ అవార్డు (2013)
  • దళిత మహిళల స్పీక్ అవుట్ కాన్ఫరెన్స్లో జీవితకాల సాధన అవార్డు (2017)

మరణం

[మార్చు]

తిలక్ మార్చి 30, 2018న 59 సంవత్సరాల వయసులో ఢిల్లీలోని సెయింట్ స్టీఫెన్స్ ఆసుపత్రిలో మరణించారు . వెన్నెముకకు సంబంధించిన వ్యాధికి చికిత్స కోసం ఆమెను ఆసుపత్రికి తరలించారు.  ఆమె కుమార్తె - నటుడు, కళాకారిణి, కార్యకర్త, రచయిత జ్యోత్స్న సిద్ధార్థ్ ఆమెతో కలిసి జీవించి ఉన్నారు.[18]

ఆమె మృతికి అనేక మంది పండితులు, కార్యకర్తలు సంతాపం తెలిపారు. దేశవ్యాప్తంగా సంతాప సమావేశాలు జరిగాయి, సోషల్ మీడియా వెబ్‌సైట్లలో ఆమె స్నేహితురాలు, పీపుల్స్ యూనియన్ ఫర్ సివిల్ లిబర్టీస్ (PUCL) నాయకురాలు కవితా శ్రీవాస్తవ కూడా నివాళులు అర్పించారు.[19]

ఇది కూడా చూడు

[మార్చు]

ఇవి కూడా చూడండి

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ (2015-06-05). "Rajni Tilak (1958–2018)".
  2. ↑ "About Us - Centre for Alternative Dalit Media". www.cadam.org.in. Archived from the original on 2018-10-03. Retrieved 2018-10-20.
  3. ↑ "National Association of Dalit Organisations-NADO - Local Business | Facebook". www.facebook.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2018-10-20.
  4. ↑ "Rajni Tilak – Leading Voice of Dalit Activism Passes Away". She The People. 31 March 2018.
  5. ↑ Angmo, Deachen (2018-04-25). "Rajni Tilak: A Leading Dalit Feminist Of Our Times". Feminism In India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-03-14.
  6. ↑ "Museindia". www.museindia.com. Retrieved 2019-03-14.
  7. ↑ kuffir. "Need to redefine Dalit Movement: Rajni Tilak". Round Table India (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-03-14.
  8. ↑ Angmo, Deachen (2018-04-25). "Rajni Tilak: A Leading Dalit Feminist Of Our Times". Feminism In India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-03-14.
  9. ↑ "HC asks for home dept's views on quota movie - Times of India". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2018-02-17.
  10. ↑ "Humour is by no means exempt from prejudice". The Hindu. 8 June 2012.
  11. ↑ MediaVigil (2019-01-03). "सावित्रीबाई फुले: मनुवादी अंधकार में किरण की तरह फूटी युगनायिका !". MediaVigil (in హిందీ). Retrieved 2019-03-19.
  12. ↑ "कर्मकर्ता और कवि रजनी तिलक ने पूरी ज़िंदगी मेहनतकशों की शोषण मुक्ति और सम्मान के नाम कर दिया- जसम" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2018-03-31. Retrieved 2019-03-19.
  13. ↑ "hindibook.com: SAMKALIN BHARATIYA DALIT MAHILA LEKHAN RAJNI TILAK HB 9789383513468". hindibook.com. Retrieved 2019-03-14.
  14. ↑ "hindibook.com: SAMKALIN BHARTIYA DALIT MAHILA LEKHAN-V.3 (ATMKATHA VISHESH) RAJNI TILAK (Ed.) HB 9789383515042". hindibook.com. Retrieved 2019-03-14.
  15. ↑ "hindibook.com: SAVITRIBAI PHULE RACHNA SAMAGRA RAJNI TILAK (Ed.) HB 9788193381526". hindibook.com. Retrieved 2019-03-14.
  16. ↑ "hindibook.com: APNI JAMIN APNA ASMAN RAJNI TILAK HB 9789382543848". hindibook.com. Retrieved 2019-03-14.
  17. ↑ "hindibook.com: DR. AMBEDKAR AUR STRI CHINTAN KE DASTAVEZ RAJNI TILAK (Comp. & Ed.) HB 9789383515103". hindibook.com. Retrieved 2019-03-14.
  18. ↑ "Dalit writer Rajni Tilak passes away". United News of India. 31 March 2018.
  19. ↑ "The sceptical Dalit, Left feminist: my dear friend Rajni Tilak". National Herald India. 1 April 2018.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=రజనీ_తిలక్&oldid=4470359" నుండి వెలికితీశారు