Jump to content

లింగోరు యుద్ధం

వికీపీడియా నుండి
Battle of Lyngør
the Gunboat Warలో భాగము

Battle of Lyngør, by C.W. Barth
తేదీ6 July 1812
ప్రదేశంLyngør harbour, Norway
ఫలితంBritish victory
ప్రత్యర్థులు
United Kingdom Denmark–Norway
సేనాపతులు, నాయకులు
James Stewardమూస:Country data Denmark-Norway Hans Holm
బలం
1 ship of the line
3 brigs		1 frigate
3 brigs
ప్రాణ నష్టం, నష్టాలు
9 killed
26 wounded
2 missing		133 killed
88 wounded
1 frigate sunk

గన్‌బోటు యుద్ధం

లింగోరు యుద్ధం అనేది డెన్మార్కు-నార్వే, యునైటెడు కింగ్‌డం మద్య 1812లో నార్వే దక్షిణ తీరంలో జరిగిన నావికా చర్య. ఈ యుద్ధం డానో-నార్వేజియను ఓటమితో ముగిసింది. నెపోలియను యుద్ధాలలో డెన్మార్కు-నార్వే రాజ్యం ప్రమేయం ముగిసింది.

నేపథ్యం

[మార్చు]

19వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఫ్రాన్సు యునైటెడు కింగ్‌డం వారి సంబంధిత మిత్రదేశాల మధ్య పోరాటంలో తటస్థంగా ఉండటానికి డెన్మార్కు-నార్వే చేసిన ప్రయత్నం 1807లో యునైటెడు కింగ్‌డమ్ ముందస్తు నావికా చర్యల తర్వాత ముగిసింది. దీనిలో బ్రిటిషు మొత్తం డానిషు నౌకాదళాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. డెన్మార్కు-నార్వే ఫ్రెంచి వైపు నెపోలియన్ యుద్ధాలలో చేరాలని యోచిస్తున్నారని ఊహించిన బ్రిటిషు వారు వారికి వ్యతిరేకంగా పనిచేసారు. స్కాగెరాకు సౌండులో నార్వే, డెన్మార్కు మధ్య సరఫరా మార్గాల మీద బ్రిటిషు వారు దిగ్బంధన విధించారు. బ్రిటను‌కు వెళ్లే కలపను రవాణా చేసే నార్వేజియను నౌకలు ఇందులో మినహాయించబడ్డాయి. ఫలితంగా ఏర్పడిన దిగ్బంధనం నార్వేను డెన్మార్కు మార్కెట్టు నుండి వేరు చేసింది. ఆర్థికంగా ప్రభావితం చేసింది. చాలా ఎగుమతులు అలాగే డెన్మార్కు నుండి ధాన్యం దిగుమతులు నిలిపివేయబడ్డాయి. దిగ్బంధనం ఫలితంగా డెన్మార్కు-నార్వేకు ఆర్థిక సంక్షోభం ఏర్పడింది.

నార్వేజియన్లు సైనిక కార్యకలాపాలను తీరప్రాంత రక్షణకు పరిమితం చేయడానికి ఇష్టపడ్డారు. అయినప్పటికీ కోపెను‌హాగను యుద్ధం (1807) తర్వాత డానో-నార్వేజియను నౌకాదళం దిగ్బంధనాన్ని విచ్ఛిన్నం చేయడానికి ప్రయత్నించి దానికి కట్టుబడి ఉంది. సంవత్సరాల తరబడి జరిగిన ఘర్షణల తర్వాత, డానో-నార్వేజియను నౌకాదళాన్ని ఒక ప్రధాన నౌక, ఫ్రిగేటు నజాడెను‌గా తగ్గించారు. దీనిని వారు 1811లో మునుపటి యుద్ధాలలో నాశనం చేయబడిన ఒక నౌక నుండి రక్షించబడిన పదార్థాలతో నిర్మించారు. నజాడెను డానిషు నావికా అధికారి హన్స్ పీటరు హోమ్ ఆధ్వర్యంలో ఉంది. .[1] కీల్ (ఒట్టో ఫ్రెడరికు రాషు ఆధ్వర్యంలో), [2] లోలాండు, సామ్సోయి అనే మూడు బ్రిగు‌లు నజాడెను‌తో పాటు వెళ్లారు.

దిగ్బంధనను ముగించి, డానో-నార్వేజియను సముద్రశక్తిలో మిగిలి ఉన్న వాటిని పూర్తిగా ద్వంశం చేయడానికి బ్రిటిషు వారు అవకాశం కొరకు ఎదురుచూసారు. అందువల్ల వారు డానో-నార్వేజియను నౌకాదళం చివరి అవశేషాలను వెతకడానికి 64-గన్‌ల థర్డ్ రేట్ షిపు-ఆఫ్-ది-లైను డిక్టేటరు మూడు బ్రిగు‌లు, 18-గన్ క్రూయిజరు-క్లాసు బ్రిగు-స్లూపు కాలిప్సో, 14-గన్ బ్రిగు-స్లూప్ పోడార్గసు, 14-గన్ బ్రిగు ఫ్లేమరు‌లను పంపారు. కెప్టెను స్టీవార్డు ప్రణాళికలో నజాడెను‌ను వెంబడించి ముంచివేయడం తద్వారా నార్వే డెన్మార్కు మధ్య స్కాగెరాకు అంతటా ఉన్న వాణిజ్య మార్గాల మీద బ్రిటను‌కు పూర్తి నియంత్రణ లభించడం నెపోలియను యుద్ధాలలో డానిషు ప్రమేయాన్ని సమర్థవంతంగా ముగించడం సంభవించింది. ఒక పిచు యుద్ధంలో ఆయన ఓడ-ఆఫ్-ది-లైను ఫ్రిగేటు‌ను సులభంగా ఓడించగలదు. పర్యవసానంగా రాయల్ నేవీలో "మ్యాడు జిం" అని పిలువబడే స్కాట్సు‌మన్ స్టీవార్డు నావికా ఘర్షణ కోసం చూస్తున్నాడు. బ్రిటిషు నౌకలతో తలపడకుండా ఉండటమే కెప్టెను హోం ప్రణాళిక. స్టీవార్డు వెంబడించకుండా తప్పించుకోవడానికి ఆయన స్థానిక జలాల గురించి తనకున్న ఉన్నతమైన జ్ఞానం మీద ఆధారపడ్డాడు. నార్వేలో ఉన్న డానో-నార్వేజియను నావికా దళాల బృందం నార్వే తీరంలో ఆశ్రయం పొందిన కానీ పేలవమైన రక్షణలో ఉఅ లంగరును కార్యకలాపాల స్థావరంగా ఉపయోగించుకుంటోంది. ఉన్నతమైన నావికా దళం దాడి చేస్తే, డానో-నార్వేజియను యుద్ధనౌకలు చిక్కుకుపోతాయి, స్కెరీలలో భౌగోళిక మరణ ఉచ్చులో చిక్కుకుంటాయి. దాని నుండి తప్పించుకునే అవకాశం లేదు. డానో-నార్వేజియను తీరప్రాంత బ్యాటరీల ద్వారా తగినంతగా రక్షించబడని ఒక ప్రవేశ ద్వారం ద్వారా మినహా వారికి వేరేదారి లేదు. [3]

యుద్ధం

[మార్చు]
లెఫ్టినెంట్ పి. శాండు‌హోల్టు పరిశీలనల ఆధారంగా యుద్ధం జరిగిన రోజున దాని ప్రణాళిక రూపొందించబడింది.

నజాడెను ట్వెడెస్ట్రాండు సమీపంలోని సాండోయా ద్వీపం సమీపంలో లంగరు వేశాడు. అక్కడ కెప్టెను సురక్షితంగా భావించాడు. తెలియని క్రాగీ ద్వీపసమూహంలో ఏ బ్రిటిషు ఓడ కూడా ఒడ్డుకు పరిగెత్తకూడదనేది ఆయన సూత్రం. ఆయన సామ్సోయి కెప్టెను‌తో భోజనం చేయమని ఆహ్వానాన్ని అంగీకరించాడు. భోజనం తర్వాత ద్వీపంలో ఒడ్డుకు కూడా వెళ్ళాడు. పైన ఉన్న కొండల నుండి బ్రిటిషు ఓడలు ద్వీపసమూహం లోపల ఉన్నాయని ఆయన చూసి ఆయన ఆ దిశలో వెళ్ళాడు.

తన ఓడల వద్దకు తిరిగి వెళ్లి ఆయన ఈశాన్యంలో లోపలి మార్గంలో లింగోరు వైపు ఓడలను ఆదేశించాడు. పోడార్గసు బ్రిటిషు స్క్వాడ్రను వ్యాను‌లో ఉన్నాడు. స్పష్టంగా జలాలతో పరిచయం ఉన్న పైలటు‌తో బోర్డులో ఉన్నాడు. అయినప్పటికీ అది బస్కజీర్‌‌స్టెయినెన్ వద్ద పడిపోయింది. స్టీవార్డు ఫ్లేమరు‌ను వెనుక ఉండి బాధిత బ్రిగు‌కు సహాయం చేయమని ఆదేశించాడు. [4] అనేక చిన్న డానో-నార్వేజియను పడవలు వెంటనే పోడార్గసు, ఫ్లేమరు మీద దాడి చేశాయి. వారిలో లెఫ్టినెంటు పార్నెమాను సాయుధ ప్రయోగ కియోజి బగ్టు, లెఫ్టినెంటు రింగు నేతృత్వంలోని గన్‌బోటు నంబరు.3 ఉన్నారు. కెప్టెను-లెఫ్టినెంటు డైట్రిచ్సను నేతృత్వంలోని అరెండలు డివిజను నుండి నాలుగు అదనపు గన్‌బోటు‌లు తరువాత వాటిని బలోపేతం చేశాయి. చివరగా, డైగర్న్స్ వద్ద ఉన్న బ్యాటరీ (లింగోరు‌కు నైరుతి దిశలో మూడు మైళ్ల దూరంలో ఉన్న బోరోయా ద్వీపం సముద్రతీరం వైపున) రెండు బ్రిటిషు బ్రిగు‌ల మీద కూడా కాల్పులు జరిపింది. పోడార్గసు, ఫ్లేమరు దెబ్బతిన్నప్పటికీ, ప్రధాన యుద్ధం ముగిసిన తర్వాత వారు చివరికి డిక్టేటరు‌లో తిరిగి చేరగలిగారు. [4]

నజాడెను లింగోరు ఇరుకైన సౌండులోకి వెళ్లి హోల్మెను, ఓడెను మధ్య లంగరు వేసింది. పోడార్గసు, ఫ్లేమరు‌లతో పోరాడటానికి దాని సహాయక నౌకలను చాలావరకు వేరు చేసింది. నియంత ఇరుకైన శబ్దాన్ని అనుసరించలేడని కెప్టెను హోం భావించాడు. దాడి చిన్న ఓడల నుండి హోల్మెను మీదుగా వస్తుందని భావించి. హోల్మెను వైపు తన బ్రాడు‌సైడు‌ను ఉంచాడు. [5] అయితే స్టీవార్డు ఆ శబ్దంలోకి వెళ్లి, తన వెనుక ఒక లంగరును పడవేసి తన బ్రాడు‌సైడు‌ను ధ్వనికి లంబంగా ఉంచి ఒడ్డుకు పరిగెత్తాడు. [4] తన యాంకరు లైను‌ను లివరేజు కోసం ఉపయోగించి డిక్టేటరు‌ను నజాడెను‌కు వ్యతిరేకంగా 35–40 మీటర్ల దూరంలో దాని బ్రాడు‌సైడు‌ను సెటు చేయడానికి ఉంచాడు. తిరగలేక, నజాడెను దాని బ్రాడు‌సైడు‌ను ప్రత్యర్థి ఓడ నుండి దూరంగా ఉంచి నీటిలో మునిగింది.

హెచ్‌ఎంఎస్ నజాడెను మంటల్లో చిక్కుకుంది.

రాత్రి 9:30 గంటలకు డిక్టేటరు నజాడెను ‌మీద 15 నిమిషాల పాటు బ్యారేజీని విప్పింది. అది దాదాపు నాలుగు టన్నుల ఆయుధ సామగ్రి. బ్యారేజీ దాదాపు వెంటనే దాని ప్రధాన మాస్టు‌ను బద్దలు కొట్టి ఓడ మీద మంటలు చెలరేగాయి.డిక్టేటరు సమీపంలో లంగరు వేసిన రెండు డానిషు బ్రిగుల మీద బాంబు దాడి చేయడం ప్రారంభించాడు. దీనివల్ల వారు రాత్రి 21:47 గంటలకు తమ రంగులను తగ్గించి లొంగిపోయారు. బ్రిటిషు వారు లాలాండు కీల్‌ను బహుమతులుగా స్వాధీనం చేసుకున్నారు. కానీ రెండు నౌకలు నేలమట్టం అయిన తర్వాత వాటిని వదిలిపెట్టారు. వారి సిబ్బంది. గాయపడిన వారు ఇంకా అక్కడే ఉన్నందున బ్రిటిషు వారు రెండింటినీ కాల్చలేదు. [4]

నజాడెను ఓడరేవుకు చేరుకుని తుపాకీ ఓడరేవుల ద్వారా నీటిని తీసుకోవడం ప్రారంభించాడు; మంటలు పౌడరు మ్యాగజైను‌కు వ్యాపించాయి. రాత్రి 22:10 గంటలకు ఓడ పేలిపోయింది. 45 నిమిషాల్లోనే నజాడెను మునిగిపోయాడు. 133 మంది మరణించారు. 82 మంది గాయపడ్డారు. కెప్టెను హోం కొన్ని నెలల తర్వాత జరిగిన ప్రమాదంలో మునిగిపోయాడు కానీ ప్రాణాలతో బయటపడ్డాడు.

నార్వేజియను గన్‌బోటు‌లు లింగోర్‌లోకి ప్రవేశించడంతో యుద్ధం తిరిగి ప్రారంభమైంది. ఉదయం 01:00 గంటలకు సమీపంలోని అన్ని నార్వేజియన్ గన్‌బోటు‌లు శబ్దం వినిపించి యుద్ధంలోకి దిగాయి. బ్రిటిషు వారు స్వాధీనం చేసుకున్న డానిషు బ్రిగు‌లను వదిలివేయవలసి వచ్చింది. చివరికి పరిస్థితి ప్రమాదకరంగా ఉందని కెప్టెను స్టీవార్డు భావించాడు. నియంతను ఉదయం 02:00 గంటలకు తొలగించారు. అయితే ఆమె మరోసారి నేలపైకి దూసుకెళ్లింది. దానిని విడిపించుకోవడానికి అనేక ఫిరంగులను ఓడ వెనుకకు తరలించాల్సి వచ్చింది - ఉదయం 05:00 గంటలకు అలా చేసింది. నియంత, కాలిప్సో ప్రయాణించారు. స్వాల్సుండు నుండి నిష్క్రమించారు. గన్‌బోటు‌ల నుండి నిరంతర కాల్పుల మధ్య తూర్పు వైపుకు వెళ్లారు. చిన్న పడవలు బ్రిటిషు నౌకలకు గణనీయమైన నష్టాన్ని కలిగించాయి. కానీ అలసిపోయిన రోయింగు సిబ్బంది నౌకలను వెంబడించలేకపోయారు. అవి సముద్రంలోకి పారిపోయాయి. [4]

ఈ చర్యలో డిక్టేటరు ఐదుగురు మరణించారు. 24 మంది గాయపడ్డారు, కాలిప్సో ముగ్గురు మరణించారు, ఒకరు గాయపడ్డారు, ఇద్దరు తప్పిపోయారు. ఫ్లేమరు ఒకరు మరణించారు, ఒకరు గాయపడ్డారు. [4] మొత్తంమీద డేన్సు వారి నష్టాలను 300 మంది మరణించినట్లు లేదా గాయపడినట్లు నమోదు చేశారు. కాలిప్సో కమాండరు వీర్ వెంటనే, తరువాతి డిసెంబరు‌లో పోడార్గసు కమాండరు రాబిలియార్డు పోస్టు-కెప్టెను‌గా పదోన్నతి పొందారు; డిక్టేటరు మొదటి లెఫ్టినెంటు విలియం బుకానను కమాండరు‌గా నియమించబడ్డాడు.

1847లో బతికి ఉన్న బ్రిటిషు పాల్గొనేవారికి నావలు జనరలు సర్వీసు మెడలు‌కు "ఆఫ్ మార్డో 6 జూలై 1812" క్లాస్పు కోసం దరఖాస్తు చేసుకోవడానికి అధికారం ఇవ్వబడింది. [6]

పర్యవసానం

[మార్చు]
యుద్ధంలో మరణించిన వారికి స్మారక చిహ్నం.

ఈ యుద్ధం నెపోలియను యుద్ధాలలో డెన్మార్కు ప్రమేయాన్ని సమర్థవంతంగా ముగించింది. కీల్ ఒప్పందంలో డెన్మార్కు నార్వే మీద ఆధిపత్యాన్ని వదులుకుంది. ఇది నార్వే స్వాతంత్ర్య ఉద్యమానికి వేదికగా నిలిచింది. దీని వలన నార్వే తన సొంత పార్లమెంటు రాజ్యాంగాన్ని ఏర్పాటు చేసుకుంది. నెపోలియను యుద్ధాలలో ఫ్రెంచి నావికాదళంతో పోరాడటం కొనసాగించడానికి ఈ యుద్ధం బ్రిటిషు నావికా వనరులను కూడా విముక్తి చేసింది. 2012లో యుద్ధం 200వ వార్షికోత్సవం కోసం, ఓస్టరు 3వ రిసోజరు అనే ప్రతిరూప గన్‌బోటు నిర్మించబడింది.[7] బహుశా నజాడెను నుండి వచ్చిన ఒక ఫిరంగిని 1995లో ఓడరేవు నుండి స్వాధీనం చేసుకున్నారు.[8] ఈ యుద్ధాన్ని ప్రతి సంవత్సరం లింగోరు‌లో ఒక నాటకం ద్వారా జ్ఞాపకం చేసుకుంటారు. శిథిలాలు డైవింగు కోసం ఒక ప్రసిద్ధ ప్రదేశం. [9]

ఇవికూడా చూడండి

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Hans Peter Holm (Steinar Sandvold. Store norske leksikon)
  2. ↑ Translated from the Danish website [1].
  3. ↑ Hans Peter Holm, Captain of the Frigate Najaden at the Battle of Lyngor (Danish Military Historie) Archived 6 మార్చి 2012 at the Wayback Machine
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 "No. 16623". The London Gazette. 14 July 1812. pp. 1361–1364.
  5. ↑ Heidem, Knut. Slaget i Lyngør 1812. Bokbyen forlag. 2012
  6. ↑ "No. 20939". The London Gazette. 26 January 1849. p. 244.
  7. ↑ Per Lunden: Kanonjolla - et viktig stykke kysthistorie Archived 22 సెప్టెంబరు 2011 at the Wayback Machine Aust-Agder kulturhistoriske senter, retrieved 16 December 2012
  8. ↑ Hans Petter Madsen: Kanonen fra Lyngør havn Maritimt.net, retrieved 16 December 2012
  9. ↑ "Lyngør website". Archived from the original on 2019-04-17. Retrieved 2025-04-26.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=లింగోరు_యుద్ధం&oldid=4559329" నుండి వెలికితీశారు