వాటర్లూ యుధ్ధం

Battle of Waterloo
the War of the Seventh Coalitionలో భాగము
Wellington at Waterloo by Robert Alexander Hillingford.
తేదీ 18 June 1815 ప్రదేశం Waterloo, present-day Walloon Brabant in Belgium south of Brussels ఫలితం Decisive Coalition victory
ప్రత్యర్థులు
French Empire	Seventh Coalition: United Kingdom మూస:Country data Prussia United Netherlands మూస:Country data Hanover Hanover Nassau Brunswick
సేనాపతులు, నాయకులు
Napoleon I	Duke of Wellington మూస:Country data Prussia Gebhard von Blücher Prince Willem van Oranje-Nassau
బలం
72,000	118,000 (Anglo-allies: 68,000 Prussians: 50,000)
ప్రాణ నష్టం, నష్టాలు
25,000 killed and wounded 8,000 captured 15,000 missing	22,000 killed and wounded

మూస:Campaignbox Waterloo

వాటర్లూ యుద్ధం జూన్ 18, 1815న ఇప్పటి బెల్జియంలో జరిగింది. ఇప్పటి బెల్జియం అప్పుడు, నెదెర్లాండ్స్‌లోని యునైటెడ్ కింగ్‌డంలో భాగంగా ఉండేది. ఏడవ కూటమికి చెందిన సంకీర్ణ సైన్యాలయిన, డ్యూక్ ఆఫ్ వెల్లింగ్టన్ నాయకత్వంలోని ఆంగ్లో-అల్లైడ్ సైన్యము, గెభార్డ్ వోన్ బ్లూచర్ నాయకత్వంలోని ప్రషియన్ సైన్యమూ కలిసి నెపోలియన్ చక్రవర్తి నాయకత్వంలోని సామ్రాజ్యవాద ఫ్రెంచ్ సైన్యాన్ని జయించాయి. అది వాటర్లూ దండ యాత్రకి పరాకాష్ఠ మరియు నెపోలియన్ చక్రవర్తికి ఆఖరిది. వాటర్లూ యుధ్ధం ఫ్రెంచి చక్రవర్తిగా నెపోలియన్ పాలనకు ముగింపు పలకడమే కాక అతను విదేశాల నుండి తిరిగి వచ్చాక, వందరోజుల ముగింపు సూచిస్తుంది.

1815లో నెపోలియన్ అధికారంలోకి తిరిగి వచ్చాక, అతనిని వ్యతిరేకించిన ఎన్నో దేశాలు, ఏడవ కూటమిని స్థాపించి సైనిక బలగాలని కూడగట్టడం మొదలుపెట్టాయి. రెండు పెద్ద బలగాలు, వెల్లింగ్టన్ మరియ్ వోన్ బ్లూచర్ నాయకత్వంలో, ఫ్రాన్స్‌కు ఈశాన్య సరిహద్దుల్లో మొహరించాయి. వారు కూటమిలోని ఇతర సభ్యులతో కలిసికట్టుగా దాడి చేయకముందే, వారిని నాశనం చేద్దామన్న తలంపుతో నెపోలియన్ వారి పై దాడి చేద్దామని నిర్ణయించుకున్నాడు. మూడు రోజుల వాటర్లూ దండయాత్ర (16-19 జూన్ 1815) యొక్క నిర్ణయాత్మకమైన ముట్టడి వాటర్లూ యుధ్ధంలో సంభవించింది. వెల్లింగ్‌టన్ ప్రకారం, యుధ్ధంలో ఏమైనా జరిగి ఉండచ్చు, "మృత్యువుకు అతి దగ్గరగా వెళ్ళిన సంఘటన జీవితంలో ఎప్పుడూ చూసి ఉండము."

నేల ఎండడానికి మధ్యహ్న్నం వరకు నెపోలియన్ యుధ్ధభేరి మ్రోగించడంలో ఆలస్యం చేసాడు. మోంట్-సైంట్-జీన్ ఎస్కార్ప్‌మెంట్ పైన, బ్రుసేల్స్ రోడ్డుకి ఎదురుగా నిలబడ్డ వెల్లింగ్టన్ యొక్క సైన్యం, నిర్విరామంగా చేయబడిన ఫ్రెంచ్ దాడులని ఎదుర్కొని సాయంత్రం దాకా నిలబడింది. సాయంత్రం ప్రషియన్లు తమ బలగాలతో వచ్చి, నెపోలియన్ సైన్యం యొక్క కుడి పార్శ్వాన్ని విరగదీసారు. ఆ సమయంలో వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క ఆంగ్లొ-అల్లైయ్డ్ సైన్యం మరోపక్క నుండి దాడి చేసి అస్తవ్యస్తంగా ఉన్న ఫ్రెంచ్ సైన్యాన్ని తరిమింది. వెంబడిస్తోన్న కూటమి బలగాలు ఫ్రాన్స్‌లోకి అడుగుపెట్టి, లూవి XVIIIని ఫ్రెంచ్ సింహాసనం పై అధిష్టింపజేసాయి. నెపోలియన్ పదవీ త్యాగం చేసి, బ్రిటిష్‌కు లొంగిపోయాడు, ఆ తరువాత, అతన్ని దేశబహిష్కృతుని చేసి సైంట్ హెలేనాకు పంపారు, అక్కడ అతను 1821లో కన్ను మూసాడు.

యుధ్ధరంగం ఇప్పటి బెల్జియం దేశంలో ఉంది. అది SSE ఆఫ్ బ్రస్సెల్స్కు ఎనిమిది మైళ్ళ (12 కి.మీ.) దూరంలోనూ, ఇంకా, వాటర్లూ పట్టణానికి ఒక మైలు దూరంలోనూ ఉంది. యుధ్ధరంగం ఉన్న ప్రదేశంలో ఇప్పుడు ది లయన్ మోండ్ అనే ఒక పెద్ద స్మారక చిహ్నం ఉంది. ఈ దిబ్బను తయారు చేయడానికి యుధ్ధప్రదేశంలోని మట్టినే ఉపయోగించారు కాబట్టి, దిబ్బ చుట్టూతా ఉండే భాగంలోని మొదటి స్థలాకృతిని సంరక్షించలేదు.

పీఠిక

ప్రధాన వ్యాసము: Waterloo Campaign

13 మార్చ్ 1815న, నెపోలియన్ పారిస్ రావడానికి ఆరు రోజుల ముందు, కాంగ్రెస్ ఆఫ్ వియెన్నాలోని శక్తులు అతన్ని, న్యాయబహిష్కృతుడిగా ప్రకటించాయి. నాలుగు రోజుల తరువాత, యునైటెడ్ కింగ్‌డం, రష్యా, ఆస్ట్రియా, మరియు ప్రష్యా నెపోలియన్‌ను ఓడించడానికి సైన్యాలను సమీకరించాయి. ఒకరు లేదా, ఒకరి కంటె ఎక్కువ మంది ఏడవ కూటమి సభ్యులని ఫ్రాన్స్‌ పై దాడిని విరమించమని చెప్పడంలో తన ప్రయత్నాలు విఫలమైతే, తను అధికారంలో ఉండే ఒకే ఒక అవకాశం, కూటమి సైన్యాలని సమీకరించకముందే దాడి చేయడంలో ఉందని నెపోలియన్‌కి తెలుసు. బ్రస్సెల్స్‌కి దక్షిణాన ఉన్న ఇప్పటి కూటమి బలగాలన్ని ద్విగుణీకృతం కాకముందే నాశనం చేయగలిగితే, బ్రిటిష్ వాళ్ళని సముద్రంలోకి తరిమి, ప్రష్యన్‌లను యుధ్ధంలో లేకుండా చేయచ్చు. ఒక అదనపు విచారం ఏమిటి అంటే, బెల్జియంలో చాలా మంది, ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే సానుభూతిపరులు ఉన్నారు, ఫ్రెంచ్ విజయం ఒక స్నేహపూర్వక విప్లవానికి దారి తీయచ్చు. మరో విషయం ఏమిటి అంటే, బెలిజియంలో బ్రిటిష్ దళాలు, రెండవ-శ్రేణి దళాలు; పెనిన్సులార్ యుధ్ధంలో అనుభవం గడించిన వారు 1812 సంవత్సరపు యుధ్ధం కోసం అమెరికా పంపబడ్డారు.

వాటర్‌లూ దండయాత్ర యొక్క పటం

వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క ముందు ఏర్పాట్లన్నీ, నెపోలియన్ కూటమి దళాలను మోన్స్ గుండా వచ్చి బ్రస్సెల్స్ నైరుతిదిశ వైపు నుండి చుట్టుముట్టే అవకాశం లేకుండా చేయడం కోసమే చెయ్యబడ్డాయి. ఇది, వెల్లింగ్‌టన్‌కు ఓస్టెండ్‌తో ఉన్న సంపర్కం తెగిపోయేలా చేసేది, కానీ అతని సైన్యాన్ని, బ్లూచర్ సైన్యానికి దగ్గరగా తీసుకువెళ్ళగలిగేది. అబద్ధపు సమాచారంతో నెపోలియన్, ఓడరేవుల నుండి సరఫరా ఆగిపోతుందేమోనన్న వెల్లింగ్‌టన్ భయాన్ని, తనకు అనుకూలంగా మార్చుకున్నాడు. అతను తన సైన్యాన్ని మార్షల్ నెయ్ నేత్రుత్వంలోని ఎడమ విభాగంగా, మార్షల్ గ్రౌచి నేతృత్వంలోని కుడి విభాగంగా విభజించాడు; అదికాకుండా ఒక దళానికి తాను స్వయంగా నేతృత్వం వహించాడు (ఈ మూడు విభాగాలు ఒక దానిని మరొకటి సమర్ధించుకునేంత దగ్గరగా ఉన్నప్పటికీ). 15 జూన్‌నాడు పొద్దుపొడవక ముందే చార్లెరాయ్ దగ్గర పొలిమేర దాటి, ఫ్రెంచ్ సైన్యాలు, కూటమి చౌకీలను దాటి, వెల్లింగ్‌టన్, మరియు బ్లూచర్ సైన్యాల మధ్య స్థానాన్ని ఆక్రమించాయి.

పునఃశక్తివంతుడైన నెపోలియన్ యొక్క వ్యూహం అల్లైయ్డ్ మరియు ప్రషియన్ సైన్యాలను విడదీసి వంటరిగా చేసి, ఒక్కక్కరినీ విడివిడిగా అంతమొందించడం.

15 జూన్ రాత్రి చాలా ఆలస్యంగా వెల్లింగ్‌టన్‌కు చార్లెరాయ్ దాడి ఫ్రెంచ్ సైన్యం యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశమని రూఢి అయింది. 16 జూన్ తొలి ఘడియలలో, బ్రస్సెల్స్‌లోని డచెస్స్ ఆఫ్ రిచ్మండ్'స్ బాల్‌లో, అతను ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్‌నుండి ఒక అధికారిక సమాచారం అందుకున్నాడు, అది చదివి నెపోలియన్ ముందుకు వచ్చే వేగాన్ని చూసి నిర్ఘాంతపోయాడు. అతను ఆదరాబాదరాగా, తన సైన్యాన్ని, క్వాటర్ బ్రాస్‌పై దృష్టి కేంద్రీకరించమని ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు, అక్కడ, ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ ప్రిన్స్ బెర్న్‌హార్డ్ ఆఫ్ సేక్స్-వెయిమర్ యొక్క బ్రిగేడ్‌తో కలిసి నెయ్ యొక్క ఎడమ విభాగపు సైనికులకెదురుగా అతిచిన్న స్థానాన్ని ఆక్రమించుకుని ఉన్నాడు. క్వాటర్ బ్రాస్ యొక్క కూడలిని ఆక్రమించుకోమని నెయ్‌కు ఉత్తర్వులు జారీ చేయబడ్డాయి, ఎందుకంటే, అవసరం అయినపుడు అతను తూర్పు దిశగా వెళ్ళి నెపోలియన్‌ను బలోపేతం చేయచ్చు.

నెపోలియన్ మొదట కేంద్రీకృతమైన ప్రషియన్ సైన్యం దిశగా కదిలాడు. 16 జూన్ నాడు, లిగ్నీ యుధ్ధంలో, దళంలోని కొంత భాగాన్ని, కుడి విభాగపు సైన్యంలోని కొంత భాగాన్ని తీసుకుని, అతను బ్లూచర్ యొక్క ప్రషియన్ల పై దాడి చేసి ఓడించాడు. బలమైన ఫ్రెంచ్ దాడులకి ప్రషియన్ కేంద్రం లొంగిపోయింది, కానీ పార్శ్వాలు తట్టుకుని నిలబడ్డాయి. ఈ లోపల నెయ్‌కు క్వాటర్ బ్రాస్ కూడలి కనపడింది, దానిని ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ పేలవంగా ఆక్రమించుకుని ఉన్నాడు, మొదట విజయవంతంగా నెయ్‌ను ఎదుర్కొన్నాడు, కానీ తరువాత అధిక సంఖ్యలో ఉన్న ఫ్రెంచ్ బలగాలు అతనిని క్రమంగా వెనుకకు నెట్టాయి. ఇంతలో, ఆరెంజ్ సేనను బలోపేతం చేయడానికి అదనపు బలగాలు దిగాయి, ఆ తర్వాత వెల్లింగ్‌టన్ స్వయంగా దిగాడు. అతను నాయకత్వాన్ని చేతిలోకి తీసుకుని, నెయ్‌ను వెనుకకు తరిమి సాయంత్రానికి కూడలిని ఆక్రమించాడు, కానీ ప్రషియన్లకు సాయం చేయడానికి సమయం మించి పోయింది, వారు అదే రోజు లిగ్నీ యుధ్ధంలో ఓడిపోయారు. ప్రషియన్ల ఓటమి క్వాటర్ బ్రాస్‌లో వెల్లింగ్‌టన్ స్థానాన్ని అసురక్షితం చేసింది, అందుకని, మరుసటి రోజు అతను ఉత్తరదిశగా రక్షిత స్థానానికి సాగిపోయాడు. అతను ముందు సంవత్సరం, మొంట్-సైంట్-జీన్ యొక్క దిగువ భాగపు కొండల వరుస, వాటర్‌లూ విలేజ్ యొక్క దక్షిణ భాగం మరియు సోనియన్ ఫారెస్ట్‌ను స్వయంగా తనిఖీ చేసాడు.

లిగ్నీ నుండి ప్రషియన్ సేనల తిరోగమనం నిరాటంకంగా కొనసాగింది, అది ఫ్రెంచ్ సైన్యాల దృష్టిలోకి రాలేదు. ఎక్కువ శాతపు వెనుకభాగపు దళాలు తమ స్థానాలలో అర్థరాత్రి వరకూ ఉన్నారు, కొంత మంది, మరుసటి రోజు ప్రొద్దున దాక ఉన్నారు, దానిని ఫ్రెంచ్ సైన్యాలు పూర్తిగా బేఖాతరు చేసాయి. కీలకమైన విషయం, ప్రషియన్లు తమ సంపర్కాలున్న తూర్పుదిశగా తిరోగమించలేదు. దానికి బదులుగా, వాళ్ళు కూడా ఉత్తరదిశగా వెల్లింగ్‌టన్ సాగుతున్న దిశగా సమాంతరంగా, మద్దతు ఇవ్వకలిగే దూరం కొనసాగిస్తూ, అతనితో సంపర్కం కొనసాగిస్తూ సాగిపోయారు. ప్రషియన్లు వొన్ బ్యూలో IV కోర్ లతో కలిసారు, దానిని లిగ్నీలో ఉపయోగించలేదు, అది వేవర్‌కు దక్షిణ దిశగా బలమైన స్థానంలో ఉంది.

నెపోలియన్, తన దళాలతో, 17 జూన్ తేదీన, ఆలస్యంగా మొదలయ్యి, క్వాటర్ బ్రాస్‌లో 13:00 గంటలకు నెయ్‌ను కలిసాడు, వెల్లింగ్టన్ సైన్యంపై దాడి చేయడానికి, కానీ ఆ స్థానం ఖాళీగా కనిపించింది. ఫ్రెంచి వారు వెల్లింగ్టన్‌ను వెంబడించారు, కానీ అది గెనాపిలో ఒక చిన్న పోరుకి మాత్రం దారి తీసింది, ఇంతలో రాత్రి జోరు వాన అందుకుంది. లిగ్నీను వదలక ముందు, నెపోలియన్, కుడి విభాగపు నాయకుడు అయిన గ్రౌచికి, 33000 మందితో తిరోగమిస్తున్న, ప్రషియన్లను వెంబడించమని ఆదేశాలు జారీ చేసాడు. ఆలస్యంగా మొదలవ్వటం, ప్రషియన్లు ఏ దిశగా వెళ్ళారన్న విషయంపై సందిగ్ధత, అస్పష్టంగా ఉన్న ఆదేశాలు, వీటన్నిటి అర్థం ఏమిటి అంటే, గ్రౌచి ప్రషియన్ సైన్యం వేవర్ వెళ్ళకుండా చేయడంలో విఫలయ్యాడు. దానితో, ప్రషియన్ సైన్యం వేవర్ చేరుకుని, వెల్లింగ్‌టన్‌కు మద్దతు ఇచ్చే స్థితిలోకి వెళ్ళి పోయింది. జూన్ 17 పూర్తయ్యేసరికి, వెల్లింగ్‌టన్ సైన్యం, నెపోలియన్ సైన్యంలోని ముఖ్య భాగం వెంబడిస్తూండగా, వాటర్‌లూలో తన స్థానానికి చేరుకుంది. బ్లూచర్ యొక్క సైన్యం, నగరానికి 8 మైళ్ళ (13 కి.మీ.) దూరంలో, వేవర్ లోపల, చుట్టూరా గుమిగూడుతోంది.

సైన్యాలు

డ్యూక్ ఆఫ్ వెల్లింగ్‌టన్, పెనిన్సులార్ యుధ్ధం యొక్క అనుభవజ్ఞుడైన జనరల్, బ్రిటిష్, డచ్ మరియు జర్మన్ బలగాలకు నాయకత్వం వహించాడు.

ప్రధాన వ్యాసము: Order of Battle of the Waterloo Campaign

మూడు సైన్యాలు యుధ్ధంలో భాగమయ్యాయి: ఒకటి నెపోలియన్'స్ ఆర్మీ డ్యు నార్డ్ ; ఒకటి వెల్లింగ్‌టన్ నేతృత్వంలో వివిధదేశాల సైన్యం, మరొకటి బ్లూచర్ సారధ్యంలో ప్రషియన్ సైన్యం. 69000 మందితో కూడిన ఫ్రెంచ్ సైన్యం, 48000 మందితో కూడిన పదాతి దళము, 14,000 మందితో కూడిన అశ్విక దళము, మరియు 205 గన్లతో, 7,000 మందితో కూడిన ఫిరంగి దళము. నెపోలియన్, తన శాసనంలో తన సిపాయిల బారు నింపడానికి బలవంతంగా సైనుకులని భర్తీ చేసేవాడు, కానీ 1815 పోరాటానికి ఆ పని చేయలేదు. అతని దళాలన్నీ కనీసం ఒక పోరాటంలో పాల్గొన్న అనుభవజ్ఞులు మరియు తమంత తాము దళంలోకి వచ్చిన వారు. అశ్విక దళం ముఖ్యంగా, మిక్కిలి పెద్ద సంఖ్యలో ఉండి అభేద్యమైనది, దానిలో పద్నాలుగు రెజిమెంట్ల, కవచాలు కలిగిన భారీ అశ్వదళం, ఏడు రెజిమెంట్ల ఉన్నతమైన నిపుణత కలిగిన ఈటెగాళ్ళు ఉన్నారు. కూటమి సైన్యాలలో వేటిలోనూ కవచధారణ చేసిన దళాలు లేవు, వెల్లింగ్‌టన్‌కు కొద్దిమంది మాత్రమే ఈటెగాళ్ళు ఉన్నారు.

వెల్లింగ్‌టన్ తనకు చాలా ప్రఖ్యాతి గాంచని సైన్యము, చాలా బలహీనమైన, సరైన సామగ్రి లేని, అనుభవం లేని సిబ్బంది ఉన్నారని పేర్కొన్నాడు. అతని దళాలలో 67,000 మంది ఉన్నారు: అందులో 50,000 మందితో కూడిన పదాతిదళం, 11,000 మందితో కూడిన అశ్వదళం, మరియు 150 గన్లతో 6,000 మందితో కూడిన ఫిరంగి దళం. అందులో 25,000 మంది భ్రిటిష్ వాళ్ళతో కలిపి 6,000 మంది కింగ్'స్ జర్మన్ లీజియన్‌కు చెందిన వారు. బ్రిటిష్ సేనలో దళాలు నిత్యకృత్యంగా ఉండేవాళ్ళు, అందులో 7,000 మంది పెనిన్సులార్ వార్ వెటెరన్స్. దానితో పాటు, 17,000 మంది డచ్ మరియు బెల్జియన్ దళాలు, 11,000 మంది హనోవర్ నుండి, 6,000 మంది బ్రన్‌స్విక్ నుండి, 3,000 మంది నస్సావు నుండి వచ్చారు.

విలియం, ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ ఈ యుధ్ధంలో వ్యక్తిగత శౌర్యం ప్రదర్శించాడు.

ఈ కూటమి దళాలన్నీ, మునుపటి నెపోలియన్ ఓటమి తరువాత, 1815లో పునఃస్థాపన చేయబడ్డాయి. ఈ సైన్యంలో వృత్తిరీత్యా సైనికులైన చాలా మంది తమ వృత్తి జీవితాలలో ఫ్రాన్స్ లేదా నెపోలియన్ శాసనకాలంలోని సైన్యాలలో గడిపారు. అందులో స్పెయిన్‌లో బ్రిటిష్ సైన్యంతో యుధ్ధం చేసిన హనోవర్ మరియు బ్రన్‌స్విక్‌కు చెందిన వారిని మినహాయించవచ్చు. ఖండాలకు చెందిన సైన్యాలలో చాలా వరకు దళాలు అనుభవం లేని యుధ్ధకారులు. ఏడు బ్రిటిష్ మరియు, మూడు డచ్ రెజిమెంట్లతో, వెల్లింగ్‌టన్ భారీ అశ్వికదళం (హెవి కావల్రి) విషయంలో కూదా చాలా వెనుకబడి ఉన్నాడు. డ్యూక్ ఆఫ్ యార్క్, చాలామంధి తన సిబ్బందిని వెల్లింగ్‌టన్‌కు ఇచ్చాడు. అందులో తన సెకండ్-ఇన్-కమాండ్, ది అర్ల్ ఆఫ్ అక్స్‌బ్రిడ్జ్ కూడా ఉన్నాడు. అశ్విక దళానికి అక్స్‌బ్రిడ్జ్ నాయకత్వం వహించాడు, అతనికి వెల్లింగ్‌టన్ నుండి తన బలగాలను ఇష్టం వచ్చిన రీతిలో ఉపయోగించడానికి సంపూర్ణ అధికారాలు లభించాయి. వెల్లింగ్‌టన్ 17,000 మంది దళాలను హాల్లేలో, అంటే పడమర దిశగా ఎనిమిది మైళ్ళ (11 కి.మీ.) దూరంలో ఉంచాడు. వారిని యుధ్ధంలో పోరాడడానికి కాకుండా, ఒక వేళ యుధ్ధంలో ఓడిపోతే, వారి పై ఆధారపడడానికి వీలుగా పిలిచాడు. వారిలో చాలా మంది, విలియం మరియు ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ తమ్ముడయిన ప్రిన్స్ ఫ్రెడెరిక్ ఆఫ్ నెదెర్లాండ్స్ నేతృత్వంలో డచ్ బలగాలకు చెందిన వారు.

ప్రషియన్ సైన్యం, పునర్వ్యవస్థీకరణ చింతల్లో ఉంది. 1815లో మాజీ రిజర్వ్ రెజిమెంట్లు అయిన లీజియన్స్, మరియు 1813-14 యుధ్ధాలలోని ఫ్రీకోర్స్ వొలంటీర్ ఫార్మేషన్స్‌తో పాటు లాండ్వెహర్ (మిలిషియా) రెజిమెంట్లను లైన్‌లోకి తీసుకునే ప్రక్రియలో ఉన్నాయి. బెలిజియంలో అడుగు పెట్టినపుడు, లాండ్‌వెహర్ చాలావరకు శిక్షణ, సామగ్రి లేకుండా ఉండింది. ప్రషియన్ అశ్విక దళం కూడా అదే స్థితిలో ఉండింది. దాని ఫిరంగిదళం కూడా పునర్వ్యవస్థీకరించబడుతోంది, అది మంచి ప్రదర్శన చేసే అవకాశం లేదు. గన్లు, సామగ్రి, యుధ్ధం మధ్యలో కొంత, తరువాత కొంత వస్తాయి. ఈ లోపాలను మరుగుపరుస్తూ, ప్రషియన్ సైన్యానికి తన సాధారణ సిబ్బంది సంస్థలో చక్కటి వృత్తి నిపుణత కలిగిన నాయకత్వం ఉంది. ఈ ఆఫీసర్లు నాలుగు విభాగాల నుండి ఈ లక్ష్యం కోసం వచ్చారు, వారు శిక్షణలో ఒక సామాన్య పరిమాణం ప్రకారం పని చేసారు. ఈ వ్యవస్థకీ ఒకదానికొకటి పొంతన లేకుండా, అస్పష్టంగా ఉత్తర్వులు జారీ చేసే ఫ్రెంచి సైన్యానికీ చాలా తేడా ఉంది. 24 గంటల ముందు ఇచ్చిన గమనిక తోటి, లిగ్నీకి ముందర, మూడు వంతుల ప్రషియన్ సైన్యం యుధ్ధం కోసం సమాయత్తం అయ్యే విధంగా ఈ సిబ్బంది వ్యవస్థ దోహదపడింది. లిగ్నీ తరువాత, ప్రషియన్ సైన్యం, ఓడిపోయినప్పటికీ, తన సరఫరా క్రమాన్ని తిరిగి పునర్వ్యవస్థీకరించుకోగలిగి, నిర్ణయాత్మకంగా వాటర్లూ యుధ్ధభూమి పై 48 గంటల్లో సమాయత్తం కాగలిగింది. రెండున్నర ప్రషియన్ సైన్యం కోర్ లేదా 48,000 మంది, వాటర్లూలో యుధ్ధానికి ఉపక్రమించారు, IV కోర్ నాయకుడు ఫ్రెడెరిక్ వోన్ బ్యూలో నాయకత్వంలో రెండు బ్రిగేడ్లు లొబావు పై 16:30 గంటలకు దాడి చేసాయి, 18:00 గంటలకు, జియెటెన్స్ I కోర్ మరియు జియార్గ్ వోన్ పిర్చ్'స్ II కోర్‌లోని కొన్ని భాగాలు యుధ్ధంలో దిగాయి.

యుద్ధరంగం

విక్టర్ హ్యూగో మరియు లయన్ మోండ్ వర్ణించిన ప్రఖ్యాతి గాంచిన మోర్న్ ప్లైన్.

వాటర్లూ స్థానం చాలా బలమైనది. అది తూర్పు నుండి పడమర దిశగా వెళ్ళే ఒక పొడవాటి కొండల వరుస కలిగి ఉన్నది, దానికి లంబముగా, దానిని రెండుగా చీల్చే బ్రస్సెల్స్ వెళ్ళే రహదారి ఉన్నది. కొండలవరుస శిఖ మీదుగా ఓహైన్ రోడ్డు, ఒక లోతైన పల్లపు దారి ఉన్నది. బ్రస్సెల్స్ రోడ్డుతో ఉండే కూడలి వద్ద అవిసె చెట్టులాంటి చెట్టు ఒకటి ఉంది అది దాదాపుగా వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క స్థానానికి మధ్యలో ఉంది, అది రోజులో చాలా భాగం వరకు, అతని కమాండ్ పోస్ట్‌గా ఉపకరించింది. వెల్లింగ్‌టన్ తన పదాతి దళాన్ని, ఓహియన్ రోడ్డు తర్వాత కొండల వరుస యొక్క శిఖ వెనుక వరుసలో దించాడు. ఇదివరకు ఎన్నోసార్లు ఉపయోగించిన రివర్స్ స్లోప్‌ను ఉపయోగిస్తోన్న వెల్లింగ్‌టన్ బలాన్ని, అతని స్వల్పయుధ్ధకారులు, ఫిరంగిదళము మినహాయించి ఫ్రెంచ్ వారెవ్వరూ చూడగలిగే స్థితిలో లేరు. యుధ్ధరంగం యొక్క ముందు భాగపు పొడవు రెండున్నర మైళ్ళ (4 కి.మీ.) పొడవుతో చాలా చిన్నదిగా ఉంటుంది. ఇది వెల్లింగ్‌టన్ తన బలగాలను లోతుగా తీసుకోవటానికి దోహదపడ్డాయి, అది అతను మధ్యభాగంలోనూ, కుడి భాగంలోనూ ఎడమ భాగాన్ని ప్రషియన్లు బలోపేతం చేస్తారన్న ఉద్దేసంతో బ్రైనె ఎల్ అల్యూడ్ దాకా చేసాడు.

కొండల వరుస ఎదురుగా, బలోపేతం చేయాల్సిన స్థానాలు మూడు ఉన్నాయి. కుడివైపు చివరి భాగాన, చేత్యూ అనబడే తోట, ఆర్చార్డ్ ఆఫ్ హౌగౌమోంట్ ఉన్నవి. ఇదో పెద్ద చక్కగా కట్టబడిన గ్రామగృహం, మొదట్లో చెట్ల మధ్య దాచిపెట్టబడింది. ఒక పల్లపు, మూయబడిన దారి (ఖాళీ దారి) గుండా ఆ ఇల్లు ముఖద్వారం ఉత్తర దిశగా ఉంది; దానికి సరఫరాలు చేయచ్చు. ఎడమ చివరి భాగాన, హామ్‌లెట్ ఆఫ్ పాపెలోట్ ఉన్నది. హౌగౌమోంట్ మరియు పాపెలోట్‌లను దుర్భేద్యం చేసి కోటకట్టడం జరిగింది, అవి వెల్లింగ్‌టన్ పార్శ్వాలకు లంగరుగా ఉపయోగపడ్డాయి. పాపెలోట్ వేవర్‌కు వెళ్ళే రోడ్డుని కూడా ఆధీనంలో ఉంచుకుంది. దానిని ప్రషియన్లు తమ బలగాలను వెల్లింగ్‌టన్ స్థానాన్ని బలోపేతం చేయడానికి ఉపయోగించవచ్చు. ముఖ్యదారికి పడమటి వైపు, వెల్లింగ్‌టన్ మిగిలిన లైన్ ముందర, ఒక ఫామ్‌హౌస్ మరియు ఆర్చార్డ్ ఆఫ్ ల హెయ్ సైంట్ ఉన్నది. అది 400 మంది కింగ్'స్ జర్మన్ లీజియన్ యొక్క పదాతి దళంతో కోట కట్టబడింది. రోడ్డుకి అవతలి వైపున, ఒక ఉపయోగించబడని ఇసుక రాళ్ళ గని ఉంది, అక్కడ 95వ రైఫిల్స్‌ను షార్ప్‌షూటర్స్‌గా నియమించారు. ఈ స్థానం దాడిచేసేవారికి ఒక దుర్భేద్యమైన సవాలుగా నిలుస్తుంది. వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క కుడి భాగాన్ని మరల్చే ఏ ప్రయత్నమైనా, సురక్షితంగా ఉన్న హౌగొమోంట్ స్థానాన్ని తీసుకోవడం అనివార్యం చేస్తుంది; అతని కుడి మధ్య భాగాన్ని దాడి చేసే యే ప్రయత్నమైనా హౌగొమోంట్ మరియ్ ల హెయ్ సైంట్ మధ్య నుండి తుపాకి గుళ్ళను ఎదుర్కొంటూ వెళ్ళాల్సిన పరిస్థితి కల్పిస్తుంది. ఎడమ వైపు, ఏ రకమైన దాడి అయినా కూడా ల హెయ్ సైంట్స్ దానిని ఆనుకుని ఉన్న ఇసుకగొయ్యి నుండి తుపాకి గుళ్ళ వర్షాన్ని ఎదుర్కోవలసి వస్తుంది. ఎడమ పార్శ్వాన్ని మరల్చే ఏ ప్రయత్నమైనా, వీధుల గుండా, పొదల తడికెల గుండా ఇంకొంత తడి నేల పైనా వెళ్ళాల్సిన పరిస్థితి అనివార్యం చేస్తుంది.

ఫ్రెంచి సైన్యము దక్షిణ దిశగా ఉన్న మరొక కొండల వరుస పల్లాల మీదుగా స్థానాలను ఆక్రమించింది. నెపోలియన్ వెల్లింగ్‌టన్ స్థానాలను చూడలేకపోయాడు, అందుకని అతను తన బలగాలను బ్రస్సెల్స్ రోడ్డుకి చక్కగా అమర్చే విధంగా తీసుకునివచ్చాడు. కుడిభాగాన, డి అర్లాన్ నేతృత్వంలో I కోర్ 16,000 మంది పదాతి దళంతో మరియు 1,500 మంది అశ్విక దళంతో దానితో పాటు 4,700 మంది అశ్విక దళ రిజర్వ్ ఉన్నది. ఎడమ చేతి వైపు రైలి నాయకత్వంలో II కోర్, 13,000 మంది పదాతిదళం, 1,300 మంది అశ్వికదళం మరియు మరో అశ్వికదళ రిజర్వ్ 4,600 మంది ఉన్నారు. మధ్యలో, లా బెల్లె అలైయన్స్ సత్రానికి దక్షిణాన ఉండే రోడ్డులో 6,000 మంది, ఇంపీరియల్ గార్డ్‌కి చెందిన 13,000 పదాతిదళం, 2,000 మందితో కూడిన అశ్వికదళ రిజర్వ్, లోబావు IV కోర్‌తో ఉన్న రిజర్వ్‌లో ఉన్నాయి. ఫ్రెంచి స్థానానికి కుడి వెనుక భాగాన, ప్లాన్సినాయిట్ గ్రామం, మరియు కుడి చివరన, బొయిస్ డి పారిస్ వుడ్ ఉన్నది. నెపోలియన్ మొదట్లో రొసోం ఫార్మ్ నుండి యుధ్ధానికి నాయకత్వం వహించాడు, అక్కడి నుండి అతను మొత్తం యుధ్ధరంగాన్ని వీక్షించగలిగాడు. కానీ మధ్యాహ్నానికి ల బెల్లె అలైయన్స్‌ కు దగ్గరగా ఉండే స్థానానికి కదిలాడు. యుధ్ధరంగానికి సంబంధించిన నాయకత్వం (అతని దృష్టికి ఆననిది), నెయ్ కు అప్పగించడం జరిగింది.

యుద్ధం

ఇంతకు ముందు నెపోలియన్‌ను లీప్‌జిగ్ యుధ్ధంలో ఓడించిన గెభార్డ్ లెబరెక్ట్ వోన్ బ్లూచర్, ప్రషియన్ సైన్యానికి నాయకత్వం వహించాడు.

వెల్లింగ్‌టన్ 18 జూన్ నాడు 02:00 లేదా 03:00 ప్రాంతంలో లేచి ప్రాతఃకాలం వరకు ఉత్తరాలు వ్రాసాడు. అతను ఇంతకు ముందు బ్లూచర్‌కు, తనకు కనీసం ఒక కోర్ ఇవ్వగలిగితె తాను మోంట్-సైంట్-జీన్ వద్ద యుధ్ధం చేయగలనని, లేకపోతే తాను బ్రస్సెల్స్ దిశగా తిరోగమిస్తానని వ్రాసాడు. రాత్రి ఆలస్యంగా జరిగిన సమావేశంలో బ్లూచర్ యొక్క చీఫ్ ఆఫ్ స్టాఫ్ ఆగస్ట్ నీఢార్ట్ వొన్ గ్నీసెనౌ వెల్లింగ్‌టన్ వ్యూహం పట్ల అపనమ్మకం వ్యక్తం చేసాడు, కానీ బ్లూచర్ అతన్ని వెల్లింగ్‌టన్ సైన్యం దిశగా ఆ సైన్యంలో చేరడం కోసం వెళ్ళడానికి ఒప్పించాడు. ప్రొద్దున వెల్లింగ్‌టన్ బ్లూచర్ నుండి సమాధానం అందుకున్నాడు, దానిలో అతను మూడు కోర్‌ల మద్దతు ఇస్తానని చెప్పాడు. 06:00 గంటల నుండి వెల్లింగ్‌టన్ సైన్య నియుక్తిని పర్యవేక్షిస్తూ యుధ్ధస్థలంలో ఉన్నాడు. వేవర్ దగ్గర, బ్యూలో నాయకత్వంలోని ప్రషియన్ IV కోర్‌ను వాటర్లూ దిశగా సాగిపొమ్మని ఉత్తర్వులు జారీ చేసారు, ఎందుకంటే అది లిగ్నీ యుధ్ధంలో పాల్గొనకపోవటం వల్ల మంచి ఆకారంలో ఉంది. మృతులు లేకున్నప్పటికీ, IV కోర్ రెండు రోజులుగా లిగ్నీ యుధ్ధరంగం నుండి ప్రషియన్ సేన యొక్క ఇతర మూడు కోర్‌ల తిరోగమనాన్ని లెక్కలోకి తీసుకుంటూ సాగిపోయారు. వారిని యుధ్ధరంగానికి చాలా దూరంగా నియుక్తులని చేసారు, అభ్యున్నతి చాలా నెమ్మదిగా ఉంది. రాత్రి పడ్డ వాన మూలాన రోడ్లు చాలా దుర్భరంగా ఉన్నాయి, బ్యూలో మనుషులు వేవర్‌లోని ఇరుకైన వీధుల గుండా ప్రయాణం చేసి 88 ఫిరంగులను కదల్చాల్సి వచ్చింది. ఒక అగ్నిప్రమాదం వల్ల పరిస్థితి మరింత కఠినమయ్యింది, బ్యూలో వెళ్దామనుకున్న దారిలో ఎన్నో దారులను అగ్ని మూసివేసింది. ఆ కారణం వల్ల, కోర్ యొక్క చివరి భాగం, నాయకత్వం వహించే వారు వాటర్లూ దిశగా సాగిపోయాక, ఆరు గంటలు ఆలస్యంగా, 10:00 గంటలకు బయలు దేరాల్సి వచ్చింది. బ్యూలో మనుషుల్లో మొదట I కోర్, ఆ తర్వాత II కోర్ వాటర్లూ వెళ్తారు.

నెపోలియన్ లె కైలో లో వెండి పళ్ళెంలో అల్పాహారం తీసుకున్నాడు. ఆ ఇంట్లోనే అతను రాత్రంతా గడిపాడు. గ్రౌచిని వెనక్కి పిలిచి ముఖ్య బలగంలో భాగం చేద్దామన్న సౌల్ట్ సలహాకి, నెపోలియన్ "వెల్లింగ్‌టన్‌తో మీరంతా ఓడిపోయారు కాబట్టి, మీరు అతను మంచి జనరల్ అనుకుంటున్నారు" అన్నాడు. నేను చెప్తున్నాను, వెల్లింగ్‌టన్ ఒక చాతకాని జనరల్, ఇంగ్లిష్ సేనలు చాతకాని దళాలు, ఈ యుధ్ధం మనకి పొద్దున్న బ్రేక్‌ఫాస్ట్ చేసిన పని కంటె ఎక్కువ కాదు. ఆ తరువాత, అతని సోదరుడు జెరోం ఒక వైటర్ గెనపిలోని కింగ్ ఆఫ్ స్పైన్ సత్రంలో బ్రిటిష్ అధికారులు లుంచ్ తీసుకుంటున్నపుడు ప్రషియన్లు వేవర్ నుండి రావాలని విన్న వదంతిని గురించి చెప్పగా, నెపోలియన్, ప్రషియన్లకు తేరుకోడానికి రెండు రోజులు పడుతుందని, వారి సంగతి గ్రౌచి చూసుకుంటాడని ప్రకటించాడు.

మోంట్-సైంట్-జీన్ యుధ్ధం

అశ్వికదళాన్ని, ఫిరంగి దళాన్ని చాతుర్యంతో ఉపయోగించడానికి కష్టం కలిగించే తడినేలని దృష్టిలో ఉంచుకుని నెపోలియన్ యుధ్ధం ఆలస్యంగా మొదలుపెట్టాడు. దానికి తోడు, అతని బలగాలలో చాలా మటుకు లా బెల్లె అల్లైయన్స్ కి దక్షిణంగా తాత్కాలిక శిబిరంలో ఉన్నారు. పది గంటలకు గ్రౌచి నుండి వచ్చిన తంతికి బదులుగా, అతను గ్రౌచిని వేవర్ దిశగా (గ్రౌచి కి ఉత్తర దిశ) వెళ్ళి ప్రషియన్లను తమ వైపుగా తీసుకురమ్మని (గ్రౌచికి పడమటి దిశగా) ఎంత తొందరగా వీలైతే అంత తొందరగా వాటర్‌లూ చేరుకునేందుకు తమ వైపుగా తోలమని చెప్పాడు.

11:00 గంటలకు నెపోలియన్ తన జనరల్ ఉత్తర్వుల ముసాఇదా తయారు చేసాడు: ఎడమ చేతి వైపు రైలీ'స్ కోర్ కుడి చేతి వైపు డి ఎర్లాన్'స్ కోర్ ఒకరి ప్రక్క మరొకరు ఉంటూ మోంట్-సైంట్-జీన్ గ్రామాన్ని దాడి చేయాలి. ఈ ఉత్తర్వు వెల్లింగ్‌టన్ యుధ్ధరంగస్థానం గ్రామంలో ఉందని, కొండలవరుస పైన మరింత ముందు స్థానంలో కాదనీ ఊహించింది. ఇది సాధించడం కోసం జెరోం'స్ కోర్ ముందుగా హౌగోమోంట్ పై దాడి చేస్తుంది, దాని వల్ల నెపోలియన్ వ్యూహం ప్రకారం, వెల్లింగ్‌టన్ రిజర్వులని ఉపయోగించాల్సి వస్తుంది, దాని నష్టం సముద్రంతో అతని సంపర్కాన్ని దెబ్బ తీస్తుంది. I, II, VI కోర్లతో కూడిన రిజర్వ్ ఫిరంగిదళాలలోని ఒక గ్రాండ్ బాటరీ అప్పుడు వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క మధ్య స్థానం పై 13:00 గంటలకు బాంబుల వర్షం కురిపించాలి. డి ఎర్లాన్'స్ కోర్ అప్పుడు వెల్లింగ్‌టన్ ఎడమ వైపు దాడి చేసి, విడకొట్టి, అతన్ని తూర్పు నుండి పడమటి దిశగా పంపాలి. తన చరిత్రలో, నెపోలియన్ తన ఉద్దేశం, వెల్లింగ్‌టన్ సైన్యాన్ని ప్రషియన్ల నుండి విడదీసి సముద్రం వైపుగా తరమడమని వ్రాసాడు.

హౌగోమోంట్

ప్రధాన వ్యాసము: Hougoumont

క్లెమెంట్-ఆగస్టె ఆండ్రియక్స్'స్ 1852 ది బాటిల్ ఆఫ్ వాటర్‌లూ

చరిత్రకారుడు ఆండ్రూ రాబర్ట్స్ ఈ విధంగా చెప్తాడు: "వాటర్‌లూ యుధ్ధం ఎప్పుడు మొదలైందనేదాని గురించి ఎవ్వరికీ స్పష్టత లేకపోవడమనేది ఒక కుతూహలమైన నిజం." పది గంటల సమయంలో నెపోలియన్ హౌగోమోంట్‌లోని తమ స్థానం పై భయంకరమైన దాడి చేసాడని వెల్లింగ్‌టన్ తన తంతులలో పేర్కొన్నాడు. ఇతర ఆధారాలు దాడి 11:30 కు మొదలయ్యిందని చెబుతాయి. ఇల్లు దాని చుట్టు పక్కల పరిసరాలు, నాలుగు లైట్ కంపనీల గార్డులతో సంరక్షింపబడి ఉన్నాయి. కలప మరియు ఉద్యానవనం హనోవరియన్ జాగర్ మరియు 1/2వ నస్సావులతో సంరక్షింపబడి ఉన్నాయి. బౌడువిన్'స్ బ్రిగేడ్ యొక్క ముందరి దాడి కలప మరియు ఉద్యానవనాన్ని ఖాళీ చేయించింది, కానీ బరువైన బ్రిటిష్ ఫిరంగుల దాడి వాళ్ళను వెనక్కు తరిమాయి, అది బౌడువిన్ ప్రాణం కూడా తీసింది. బ్రిటిష్ గన్లు ఫ్రెంచి ఫిరంగుల వల్ల చెదరటంతో, బౌడివిన్‌ది అయి ఉండాల్సిన రెండవ దాడి సోయెస్ బ్రిగేడ్ చేసి, ఇంటి ఉత్తర ద్వారం వద్దకు రావడంలో విజయం సాధించింది. ద్వారాన్ని తిరిగి సంరక్షించే లోపు కొన్ని ఫ్రెంచి బలగాలు ఇంటి ముందు స్థలంలోకి వెళ్ళగలిగాయి. రెండవ కోల్డ్‌స్ట్రీం గార్డ్లు మరియు 2/3వ ఫుట్ గార్డ్లు వచ్చి దాడిని తిప్పికొట్టారు.

సోస్-లెఫ్టినెంట్ (Legros

మధ్యాహ్నం అంతా హౌగోమోంట్‌లో యుధ్ధం కొనసాగింది. దాని పరసరాలలో ఫ్రెంచి పదాతిదళాలను ఎక్కువగా వినియోగించారు; హౌగోమోంట్ వెనుక నుండి బలగాల మీదకు సమన్వయంతో కూడిన దాడులు జరిగాయి. వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క సైన్యం ఇంటికి, ఉత్తర దిశ నుండి ఇంటి వైపుగా వచ్చే ఖాళీ దారికి రక్షణగా నిలబడింది. మధ్యాహ్నం నెపోలియన్ ఇంటిని నిప్పు రాజుకునేలా బాంబులతో దాడి చేసి, ప్రార్థనా స్థలం తప్ప మిగిలినదంతా నాశనం అయ్యేలా చూడమని స్వయంగా ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు. ఖాళీ దారికి రక్షణ కల్పించడానికి కింగ్'స్ జర్మన్ లీజియన్ యొక్క డ్యు ప్లాట్'స్ బ్రిగేడ్‌ను ముందుకు తీసుకువచ్చారు. ఆ పనిని వారు సీనియర్ అధికారులు లేకుండా చేయాల్సి వచ్చింది. వారిని అప్పుడు 71వ ఫుట్ అనే బ్రిటిష్ పదాతి దళ రెజిమెంట్ కర్తవ్య విముక్తులను చేసింది. ఆడం యొక్క బ్రిగేడ్‌ను హ్యూజ్ హల్కేట్ యొక్క 3వ హనోవరియన్ బ్రిగేడ్ బలోపేతం చేసి రైలి పంపిన అదనపు పదాతి దళాన్ని మరియు అశ్విక దళాన్ని త్రిప్పి కొట్టింది; దాని వల్ల హౌగోమోంట్ యుధ్ధం చివరి దాకా చెక్కు చెదరకుండా నిలబడింది.

I had occupied that post with a detachment from General Byng's brigade of Guards, which was in position in its rear; and it was some time under the command of Lieutenant-Colonel MacDonald, and afterwards of Colonel Home; and I am happy to add that it was maintained, throughout the day, with the utmost gallantry by these brave troops, notwithstanding the repeated efforts of large bodies of the enemy to obtain possession of it.

—Wellington, 

When I reached Lloyd's abandoned guns, I stood near them for about a minute to contemplate the scene: it was grand beyond description. Hougoumont and its wood sent up a broad flame through the dark masses of smoke that overhung the field; beneath this cloud the French were indistinctly visible. Here a waving mass of long red feathers could be seen; there, gleams as from a sheet of steel showed that the cuirassiers were moving; 400 cannon were belching forth fire and death on every side; the roaring and shouting were indistinguishably commixed—together they gave me an idea of a labouring volcano. Bodies of infantry and cavalry were pouring down on us, and it was time to leave contemplation, so I moved towards our columns, which were standing up in square.

—Major Macready, Light Division, 30th British Regiment, Halkett's brigade, 

హౌగోమోంట్ యుధ్ధాన్ని చాలా సార్లు వెల్లింగ్‌టన్ రిజర్వులను యుధ్ధంలో భాగంగా చేసే మరలింపు వ్యూహంతో కూడిన దాడిగా చిత్రీకరిస్తారు, కానీ అది పూర్తి-రోజు యుధ్ధంగా చెలరేగి, ఫ్రెంచి రిజర్వులను యుధ్ధంలోకి లాగింది. నిజానికి నెపోలియన్ మరియు వెల్లింగ్‌టన్ ఇద్దరూ కూడా హౌగోమోంట్‌ పై పట్టు సాధించడం యుధ్ధం గెలవడానికి చాలా కీలకమని భావించారనడానికి మంచి ఆధారాలున్నాయి. హౌగోమోంట్ నెపోలియన్ స్పష్టంగా చూడగలిగిన యుధ్ధరంగంలోని భాగం, అతను తన వనరులని మధ్యాహ్నమంతా ఆ దిశగా, దాని పరిసరాల దిశగా పంపడం కొనసాగించాడు (మొత్తం 33 బటాలియన్లు, 14,000 దళాలు). అదేవిధంగా, ఆ ఇల్లు ఎప్పుడూకూడా పెద్ద సంఖ్యలో బలగాలు కలిగి లేనప్పటికీ, వెల్లింగ్‌టన్ మధ్యహ్నమంతా ఖాళీ దారిని తెరిచి ఉంచి కొత్త దళాలను ఆయుధ సామగ్రిని బిల్డింగ్‌లోనికి సరఫరా చేయడం కోసం 21 బటాలియన్లను (12,000 దళాలను) దానికి వినియోగించాడు. అతను తన కేంద్రం నుండి అనేక ఫిరంగి దళాలను అతికష్టం మీద హౌగోమోంట్‌కు మద్దతివ్వడానికి పంపాడు; తరువాత, "యుధ్ధంలో విజయం హౌగోమోంట్ దగ్గర ద్వారాలను మూయడం పై ఆధారపడింది" అని చెప్పాడు.

మొదటి ఫ్రెంచి పదాతి దళ దాడి

యుద్ధం యొక్క పటంనెపోలియన్ యొక్క దళాలు నీలిరంగులోనూ, వెల్లింగ్‌టన్ దళాలు ఎరుపు రంగులోనూ, బ్లూచర్ దళాలు బూడిద రంగులోనూ ఉన్నాయి.

నెపోలియన్ గ్రాండ్ బాటరీ లోని 80 గన్లు మధ్యలోకి వచ్చాయి. ఆంగ్లొ-అల్లైయ్డ్ II కోర్ కమాండర్ అయిన లార్డ్ హిల్ ప్రకారం, ఇవి 11:50 నిముషాలకి పేల్చడం మొదలు పెట్టాయి, ఇతర ఆధారాలు మధ్యాహం నుండి 13:30 మధ్యలో దాడి మొదలయ్యిందని చెబుతాయి. గ్రాండ్ బాటరీ సరిగ్గా ఎక్కుపెట్టడానికి చాలా వెనకాల ఉన్నది, వారు డచ్ డివిజన్‌లోని బలగాలను మాత్రం చూడగలుగుతున్నారు (ఇతరులు వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క రివర్స్ స్లోప్ డిఫెన్స్ పధ్ధతిని అవలంబిస్తున్నారు). దానికి తోడు, మృదువుగా ఉన్న నేల, ఫిరంగి గుండ్లని దూరంగా కొట్టడానికి సహకరించలేదు, ఫ్రెంచి గన్నర్లు వెల్లింగ్‌టన్ సేన యొక్క మొత్తం విస్తీర్ణం పై దృష్టి కేంద్రీకరించడంతో, పేలుళ్ళ సాంద్రత తక్కువగా ఉండింది. నెపోలియన్ మాటలు, ఉత్తర్వుల ప్రకారం, దాని ఉద్దేశం పెద్ద మొత్తంలో భౌతికమైన నష్టం కలగచేయటం కాదు, "శత్రువుని విస్తుపోయేలా చేయడం ఇంకా అతని మనోధైర్యాన్ని దెబ్బ తీయటం".

13:00 గంట ప్రాంతంలో నెపోలియన్ లాస్నె-చాపేల్-సైంట్-లాంబర్ట్ గ్రామం చుట్టుపక్కల, ప్రషియన్ సేనల మొదటి వరుసలు చూసాడు. అవి అతని కుడి పార్శ్వానికి నాలుగు లేదా ఐదు మైళ్ళ (సైన్యానికి మూడు గంటల ప్రయాణం) దూరంలో ఉన్నాయి. నెపోలియన్ ప్రతిస్పందన, గ్రౌచిని యుధ్ధరంగం వైపుగా వచ్చి వస్తోన్న ప్రషియన్ల పై దాడి చేయమని సమాచారం పంపడం. కానీ గ్రౌచి ఇది వరకు నెపోలియన్ ప్రషియన్లను వేవర్ దిశగా అనుసరించి వెంట కత్తి తీసుకుని పొమ్మని ఇచ్చిన ఉత్తర్వులను అమలు చేయడంలో ఉండడం వల్ల, వాటర్‌లూకి చాలా దూరంలో ఉన్నాడు. గ్రౌచికి తన అనుంగు సహచరుడు గెరార్డ్ గన్ల శబ్దం ప్రకారం ముందుకు వెళ్దామని సలహా ఇచ్చాడు, కాని అతను తనకు ఉన్న ఉత్తర్వులను పాటిస్తూ, వేవర్ యుధ్ధంలో లెఫ్టినెంట్ జనరల్ బెరాన్ జోహాన్ వొ థీల్‌మన్ యొక్క నాయకత్వం కింద ప్రషియన్ III కోర్ రేర్ గార్డ్ దృష్టి, కార్యకలాపం తన వైపు కేంద్రీకరించేలా చేసాడు.

13:00కి కొంత సమయం తరువాత I కోర్ దాడి మొదలయ్యింది. నెయ్ లాగా డి ఎర్లాన్ స్పెయిన్‌లో వెల్లింగ్‌టన్‌ను ఎదుర్కొన్నాడు, అతనికి బ్రిటిష్ కమాండర్ యొక్క ఇష్టమైన తంత్రం - పదాతి దళాలను స్వల్ప శ్రేణి ఆయుధ దాడితో తరమడం గురించి తెలుసు. అందుకని, మామూలుగా ఉపయోగించే తొమ్మిది లోతైన వరుసలు ఒకదాని ప్రక్కన మరొకటిగా కాకుండా, ప్రతి విభాగం, ఒకదాని వెంట మరొకటి ప్రతి బటాలియన్ మధ్య కొంచం ఖాళీని కొనసాగిస్తూ కదిలాయి. ఇది వారి పేలుళ్ళ ను కేంద్రీకరించడానికి సహకరించింది, కానీ ఆకృతి మార్చడానికి అవకాశం ఇవ్వలేదు.

ఆకృతి మొదట్లో చాలా ప్రభావవంతంగా ఉండింది. పూర్తిగా ఎడమ వైపు ఉన్న విభాగం, డోంజ్‌లెట్ కింద ల హేయ్ సైంట్ మీదుగా వెళ్ళింది. ఒక బటాలియన్ ముందుగా ఉన్న రక్షకులకి తమతో పోరాటానికి పని కల్పిస్తే అనుసరిస్తోన్న బటాలియన్లు రెండు వైపులకు అనేక స్క్వాడ్రన్స్ ఆఫ్ క్విరాసియర్స్ (మారణాయుధాలు ధరించిన అశ్వికదళం) మద్దతుతో విరజిమ్ముకుంటూ పోయి ఫారంహౌస్‌ని వేరు చేయడంలో సఫలీకృతులు అయ్యారు. ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ ల హేయ్ సైంట్ విడిపోవటం చూసి, హనోవరియన్ లూంబర్గ్ బటాలియన్‌ను లైన్ మీదకు పంపి దానిని బలోపేతం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు. నేలపై ఉన్న మడతలో దాగి ఉన్న క్విరాసియర్స్ వారిని పట్టి నిముషాలలో హతమార్చి ల హేయ్ సైంట్ దాటి కొండ పై దాకా వెళ్ళిపోయారు, అక్కడ వారు డి ఎర్లాన్ యొక్క ఎడమ పార్శ్వాన్ని అతని దాడి అభ్యున్నతి చెందుతూ ఉండగా కవర్ చెసారు.

సుమారుగా 13:30 గంటలకు డి ఎర్లాన్, తన మూడు ఇతర డివిజన్లను, 14,000 మందిని వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క ఎడమ పక్షానికి 1,000 మీటర్లకు (1094 గజాలు) ఎదురుగా ముందుకు పంపడం మొదలు పెట్టాడు. వాళ్ళు 6,000 మందిని ఎదుర్కొన్నారు: మొదటి వరుస, రెండవ డచ్-బెల్జియన్ విభాగాని‌కి చెందిన మొదటి "వాన్ బిజ్లాంట్" బ్రిగేడ్ (బిజ్లాంట్)కి చెందినది. రెండవ వరుసలో బ్రిటిష్ మరియు హనోవరియన్ దళాలు సర్ థామస్ పిక్టన్ నాయకత్వంలో, కొండల కింద కనిపించని నేల పై నిరీక్షిస్తున్నారు. అందరూ క్వాటర్ బ్రాస్‌లో దెబ్బ తిని ఉన్నారు. దానికి తోడు, యుధ్ధరంగం మధ్యస్థానాన్ని ఆక్రమించిన బిజ్లాంట్ బ్రిగేడ్‌ను, తన యుధ్ధకారులని ముందరి పల్లం మీద ఉన్న ఖాళీ రోడ్డు పైన ఉంచమని ఆదేశించడం జరిగింది. మిగిలిన బ్రిగేడ్ రోడ్డు వెనుక దాక్కుని ఉన్నారు, వారికి అక్కడ ఉండమని 09:00 గంటలకు ఆదేశాలు జారీ చేసారు (వాళ్ళు ముందు రాత్రి ముందరి పల్లం పై బస చేసారు).

ఫ్రెంచ్ సేనలు ముందుకు రాగా, బిజ్లాంట్ యుధ్ధకారులు పల్లపు సందులోకి నిష్క్రమించి తమ ముఖ్య బటాలియన్లను చేరుకున్నారు.

ఈ యుధ్ధకారులు బ్రిటిష్ యుధ్ధకారుల లైన్ల గుండా నిష్క్రమిస్తూండడంతో కొంతమంది బ్రిటిష్ దళాలు వారు యుధ్ధభూమిని వదిలి వెళ్తున్నారని నిరశన వ్యక్తం చేస్తూ అరిచారు. తమ ముఖ్య బటాలియన్లకి యుధ్ధకారులు చేరుకునే సమయానికి వారిని పాదాల పై ఉండి, కాల్పులకు ప్రతిగా కాల్చమని ఉత్తర్వులు జారీ చేయడమైనది. వారి కాల్పులు చిన్నవిగా సరైన పోషణ లేనివిగా ఉన్నయి. బ్రిగేడ్‌కి ఎడమ పక్క, ఎక్కడైతే డచ్ మిలిషియా నిలబడిందో, అక్కడ కొంత మందిని కాల్చడంతో లైన్ తెరుచుకోవడం జరిగింది (వాన్ జూలెన్, చీఫ్ ఆఫ్ స్టాఫ్, డచ్ రెండవ డివిజన్, మూల సూక్తులు).

బటాలియన్‌కు రిజర్వులు లేవు అందువల్ల, ఖాళీని మూయలేకపోయింది. డి ఎర్లాన్ యొక్క దళాలు ఈ ఖాళీ గుండా చొచ్చుకు వచ్చాయి; దాంతో బిజ్లాంట్ బ్రిగేడ్ (ఎనిమిదవ డచ్ మిలిషియ మరియు ఏడవ బెల్జియన్ లైన్) వంద పేసెస్ (1 పేస్ = 0.76 మీటర్) వెనుక పిక్టన్ దళాలలో రిజర్వ్‌లో ఉన్న ఐదవ డచ్ మిలిషియ స్క్వేర్ దగ్గరికి తిరోగమించక తప్పలేదు. కలోనెల్ వాన్ జూలెన్ వాన్ నిజెవెల్ట్ మరియు జనరల్ కాన్‌స్టంట్ డి రెబేక్ నాయకత్వంలో వారిని మళ్ళా ఒక సముదాయంగా తయారు చేసారు. కొంత సేపటి తరువాత, ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ ఎదురుదాడికి ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు, అది పది నిముషాల తరువాత జరిగింది.

ఈ లోపల డి ఎర్లాన్ యొక్క మనుషులు ఎత్తు ఎక్కడం మొదలెట్టారు, వారలా చేస్తుండగా, పిక్టన్ మనుషులు లేచి నిలబడి కాల్చడం మొదలెట్టారు. మధ్యలో కాస్త తడబడ్డప్పటికీ, ఫ్రెంచ్ పదాతిదళం ఎదురు కాల్పులు జరిపి బ్రిటిష్ దళాల పై వత్తిడి తేవడంలో సఫలమయ్యింది. డి ఎర్లాన్ ఎడమ పక్క ముందున్న లైన్ కృంగిపోవడం మొదలు పెట్టింది. ఎదురుదాడి చేయమని ఉత్తర్వులు జారీ చేసాక, పిక్టన్ చనిపోవటం జరిగింది, సంఖ్యా బలం వత్తిడికి బ్రిటిష్ మరియు హనోవరియన్ దళాలు నిలబడలేక పోయాయి.

బ్రిటిష్ హెవి కావల్రి యొక్క దాడి

Our officers of cavalry have acquired a trick of galloping at everything. They never consider the situation, never think of manoeuvring before an enemy, and never keep back or provide a reserve.

—Wellington, 

ఈ విపత్కర పరిస్థితిలో, అక్స్‌బ్రిడ్జ్ కొండల వెనుక పొంచి ఉన్న బ్రిటిష్ హెవి కావల్రికి చెందిన రెండు బ్రిగేడ్‌లను కష్టకాలంలో ఉన్న పదాతిదళానికి మద్దతుగా దాడికి దించాడు. మేజర్ జనరల్ ఎడ్వార్డ్ సోమర్సెట్ (లార్డ్ సోమర్‌సెట్) నాయకత్వంలోని హౌస్‌హోల్డ్ బ్రిగేడ్‌గా పేరొందిన మొదటి బ్రిగేడ్‌లో గార్డ్ రెజిమెంట్లు: మొదటి మరియు రెండవ లైఫ్ గార్డ్లు, రాయల్ హార్స్ గార్డ్లు (ది బ్లూస్), మరియు మొదటి (కింగ్'స్) డ్రాగూన్ గార్డ్లు. మేజర్ జనరల్ సర్ విలియం ఫోన్సోన్‌బై నాయకత్వంలోని యూనియన్ బ్రిగేడ్‌గా పేరొందిన రెండవ బ్రిగేడ్‌ను అలా ఎందుకనేవారంటే, అందులో ఇంగ్లిష్, మొదటి(ది రాయల్స్); స్కాటిష్, రెండవ(స్కాట్ గ్రేస్); మరియు ఐరిష్, ఆరవ(ఇన్నిస్కిల్లింగ్); రెజిమెంట్ ఆఫ్ హెవి డ్రాగూన్స్ ఉన్నాయి. 20 ఏళ్ళకు పైగా పోరాట చరిత్ర యూరోపియన్ కాంటినెంట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న సరైన అశ్వికదళాల సంఖ్యను తగ్గించి వేసింది. దానివల్ల బ్రిటిష్ హెవి కావల్రి 1815 యుధ్ధంలో సమకాలీన అశ్విక దళానికి చెందిన అత్యుత్తమ గుర్రాలతో ప్రవేశించటం జరిగింది. వాళ్ళు కత్తి యుధ్ధంలో అద్భుతమైన శిక్షణ కూడా పొంది ఉన్నారు. వారు, ఏమైనప్పటికీ, పెద్ద ఆకృతుల నిర్మాణ చాతుర్యంలో, శూరత్వంలో ఫ్రెంచ్ వారికన్న అధములు, పదాతిదళం లాగా కాకుండా వారికి యుధ్ధతంత్రంలో అనుభవం తక్కువగా ఉన్నది. వెల్లింగ్‌టన్ ప్రకారం, వారికి చాలా తక్కువ వ్యూహరచనా శక్తి మరియు ఇంగిత జ్ఞానం ఉన్నది. రెండు బ్రిగేడ్‌లకు కలిపి 2,000 (అధికారికంగా 2,651) మందితో కూడిన రంగస్థల బలం ఉన్నది; వారు 47 యేళ్ళ అక్స్‌బ్రిడ్జ్ నాయకత్వంలో దాడి చేసారు, వారికి తక్కువ రిజర్వ్ ఉన్నది.

దాడికి ఉపక్రమిస్తోన్న బ్రిటిష్ హౌస్‌హోల్డ్ అశ్వికదళం

హౌస్‌హోల్డ్ బ్రిగేడ్ యుధ్ధరంగం మధ్యలోకి దూసుకుని వచ్చింది. డి ఎర్లాన్ యొక్క ఎడమ పార్శ్వాన్ని సంరక్షిస్తోన్న క్విరాసియర్స్ ఇంకా చెదిరిపోయి ఉన్నారు, ఆ కారణంగా వారిని ఊడ్చి లోతైన పల్లపు మెయిన్ రోడ్డులోకి పంపడం జరిగింది. గరాటు లాంటి పల్లపు దారి బ్రిటిష్ అశ్విక దళం నుండి దూరంగా కుడి వైపుగా పారిపోయే ఫ్రెంచ్ అశ్వికదళానికి ఒక బోను లాగా అయ్యింది. కొంత మంది క్విరాసియర్లు, గందరగోళంగా ముందున్న పదాతిదళంతో, దారి యొక్క ఉత్తర దిశనుండి 95వ రైఫిల్స్ వారి మీద కాల్పులు జరుపుతూ ఉండగా, సోమర్‌సెట్ హెవి కావల్రి వెనుక నుండి వత్తిడి తెస్తూ ఉండగా, పల్లపు దారి యొక్క లోతైన ప్రక్కలు మధ్య చిక్కుకుపోయారు. కవచధారణ చేసుకున్న శత్రువులతో యుధ్ధం చేయడంలో ఉన్న కొత్తదనం బ్రిటిష్ అశ్వికదళానికి నచ్చిందని ఒక దస్తావేజులో, హౌస్‌హోల్ద్ బ్రిగేడ్ యొక్క నాయకుడు పేర్కొన్నాడు.

The blows of the sabres on the cuirasses sounded like braziers at work."

—Lord Somerset, 

దాడిని కొనసాగిస్తూ, హౌస్‌హోల్డ్ బ్రిగేడ్‌కి ఎడమవైపున్న, స్క్వాడ్రన్స్ అప్పుడు, ఔలార్డ్ యొక్క బ్రిగేడ్‌ను నాశనం చేసారు. వారిని వెనక్కి పిలుద్దామనే ప్రయత్నం చేసినప్పటికీ, వాళ్ళు లా హేయ్ సైంట్ దాటి వెళ్ళి, కొండ కింద తమ గుర్రాలతో, చదరాలుగా ఉన్న స్క్మిజ్ యొక్క బ్రిగేడ్ ముందు నిలబడ్డారు.

దస్త్రం:Ewart Waterloo.jpg

స్కాట్ గ్రేస్ యొక్క సార్జెంట్ ఎవార్ట్ ఈగిల్ ఆఫ్ ది 45 eme లిగ్నెను స్వాధీనం చేసుకోవటం రిచర్డ్ ఆన్స్డెల్ల్ చే

వారి ఎడమప్రక్క, యూనియన్ బ్రిగేడ్ ఒక్కసారిగా పదాతిదళాలను ఊడ్చివేసింది (అది 92వ గొర్డన్ హైలాండ్ రెజిమెంట్ తమ గుర్రపు జీనుకి అతుక్కుపోయి, వారితో కలిసి దాడి చేసిందన్న కథకు దారితీసింది). ఎడమ మధ్యభాగం నుండి రాయల్ డ్రాగన్స్ బూర్జువా బ్రిగేడ్‌ను నాశనం చేసారు, దానితో 105 లిగ్నె యొక్క ఈగిల్ పై కబ్జా చేసారు. ఇన్నిస్కిల్లింగ్స్ క్వొఇట్'స్ డివిజన్ యొక్క ఇతర బ్రిగేడ్‌కు దారి చూపించారు, గ్రేస్ నోగ్స్ బ్రిగేడ్‌లో చాలామందిని నాశనం చేసి, 45వ లిగ్నె యొక్క ఈగిల్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క ఎడమ చిట్ట చివరి భాగాన, డ్యురుట్'స్ డివిజన్‌కి చదరాల కింద పరిణితి చెందడానికి గ్రేస్ సముదాయాలకి మద్దతు ఇవ్వడానికి సమయం ఉండింది.

హౌస్‌హొల్డ్ కావల్రికి సంబంధించినంత వరకు, రాయల్స్ మరియు ఇన్నిస్కిల్లింగ్స్ యొక్క అధికారులకు తమ బలగాలను నియంత్రించడం కష్టమయి పోయింది ఎందుకంటే అవి తమ సంయోగ శక్తిని కోల్పోయాయి. జేమ్‌స్ హామిల్‌టన్, గ్రేస్ (ఒక రిజర్వ్ తయారు చేయవలసిన వారు) యొక్క నాయకుడు ఫ్రెంచ్ గ్రాండ్ బాటరీ మీద దాడి కొనసాగించమని ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు. గ్రేస్‌కు సమయం గానీ, ఫిరంగిని నిరుపయోగం చేసే సాధనాలు గానీ లేవు ఆ పైన, వాటిని తమతో తీసుకుపోయే అవకాశం లేదు, వాళ్ళు గన్ క్రూస్ యుధ్ధరంగం వదిలి పారిపోగా, వాటిలో చాలా మటుకు ఉపయోగించకుండా ఉంచారు.

నెపోలియన్ వెంటనే ఎదురుదాడి చేయమని I కోర్ లైట్ కావల్రి డివిజన్‌లోని, జాక్వినాట్ యొక్క రెండు లాన్సర్ రెజిమెంట్లకు, ఫరైన్ మరియు ట్రావర్స్ యొక్క క్విరాసియర్ బ్రిగేడ్‌కు ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు. దాని పరిణామం బ్రిటిష్ అశ్వికదళానికి చాలా పెద్ద మొత్తంలో నష్టాలు. ఈ దాడిలో కావల్రి బ్రిగేడ్‌లకు చెందిన నష్టాల గురించిన వివరాలన్నీ అంచనాలు మాత్రమే, ఎందుకంటే, మరణాల సంఖ్య యుధ్ధం జరిగిన తరువాత మాత్రమే లెక్కపెట్టే వారు, అంతే కాక యుధ్ధం మొత్తానికీ అవి లెక్కలో తీసుకునేవారు. కొంతమంది చరిత్రకారులు, అధికారిక లెక్కలు స్క్వాడ్రన్‌లో ఉండే అశ్వికదళ సభ్యులను అధికంగా అంచనా వేసాయని దాని మూలాన, తదనుగుణ నష్టాలు, కాగితం మీద కనపడేదానికంటే ఎక్కువగా ఉన్నాయని నమ్ముతారు. అధికారుల పరంగానూ, మనుషుల పరంగానూ, చనిపోయిన (దాని నాయకుడు విలియం ఫోన్స్‌బి మరియు కల్నల్ హామిల్టన్ ఆఫ్ ది స్కాట్ గ్రేస్ తో కలిపి), గాయపడిన వారి రూపేణా, యూనియన్ బ్రిగేడ్ చాలా ఎక్కువగా నష్ట పోయింది. హౌస్‌హోల్డ్ బ్రిగేడ్‌కు చెందిన రెండవ లైఫ్ గార్డ్స్ మరియు కింగ్'స్ డ్రాగన్ గార్డ్స్ కూడా చాలా ఎక్కువగా నష్టపోయారు (కల్నల్ ఫుల్లర్, కింగ్'స్ DG యొక్క నాయకుడి యొక్క చావులతో కలిపి). కానీ దాడి యొక్క కుడి చివర వైపు, రిజర్వ్ తయారు చేసిన Iవ లైఫ్ గార్డ్స్ మరియు బ్లూస్, వారి సంయోగాన్ని ఉంచుకోగలిగారు దాని మూలంగా చెప్పుకోదగ్గ రీతిలో తక్కువ మరణాలను చవిచూసారు. బ్రిటిష్ మరియు డచ్ లైట్ డ్రాగూన్స్ మరియు హుస్సార్స్, ఎడమ పక్షంపైన, మరియు డచ్ కారాబినియర్‌స్ మధ్యలో చేసిన ప్రతి దాడి ఫ్రెంచి అశ్వికదళాన్ని ప్రతిఘటించింది.

చాలా జనామోదయోగ్యమైన చరిత్రలు, వారి మొదటి ఐతిహాసిక దాడి తరువాత బ్రిటిష్ హెవి కావల్రి నాశనమయ్యిందని, ఆచరణ యోగ్యమైన శక్తిగా మిగలలేదనీ చెబుతాయి. కంటితో చూసిన సాక్షులను పరీక్షించిన పిదప, అవి వ్యర్ధమయిన మాట అటుంచి, చాలా వెలకట్టదగిన సేవలను అందించడం కొనసాగించాయని వెల్లడి అయింది. వాళ్ళు ఫ్రెంచి అశ్వికదళంపై ప్రతి దాడి చాలా సార్లు చేసారు (రెండు బ్రిగేడ్లు), అశ్విక దళం మరియు పదాతి దళం కలసి చేసిన దాడిని (హౌస్‌హోల్డ్ బ్రిగేడ్ మాత్రమే) ఆపారు. ఆ పని తమ పరిధిలో ఉన్న సేన యొక్క మనోబలాన్ని విపత్కర పరిస్థితిలో పెంచడం కోసం, ఆంగ్లొ-అల్లైయ్డ్ లైన్‌లోని పదాతి దళ ఆకృతులలో (రెండు బ్రిగేడ్లు)సంభవించిన మరణాల వలన ఏర్పడే ఖాళీలను పూడ్చడం కోసం చేయటం జరిగింది. ఈ సేవ చేయడానికి చాలా పెద్ద మూల్యం చెల్లించాల్సి వచ్చింది, ఎందుకంటే, ఫ్రెంచి అశ్వికదళం, కార్బైన్ ఫైర్, పదాతిదళ ఆయుధ దాడి - వీటన్నింటికీ మించి ఫిరంగిదళం యొక్క పేలుళ్ళతో అతిదగ్గర నుండి జరిగిన పోరు రెండు బ్రిగేడ్‌లలో ప్రభావవంతమైనవన్నింటినీ హరించి వేసింది. పోరు తరువాత, రెండు బ్రిగేడ్లు, ఆ సమయానికి కలిసిపోయి ఉన్నవి, కొన్ని సంయుక్త స్క్వాడ్రన్లు మాత్రమే కూడగట్టగలిగాయి.

20,000 ఫ్రెంచి బలగాలను ఈ దాడికి వినియోగించారు. దాని ఓటమి నెపోలియన్‌కు భారీ సంఖ్యలో మరణాలనే కాదు 3,000 మంది ఖైదీల రూపంలో కూడా మూల్యం చెల్లించాల్సి వచ్చింది, కానీ సమయం చాలా వెలకట్టగలిగినది, ఎందుకంటే ప్రషియన్లు యుధ్ధభూమి మీద అతని కుడి ప్రక్క కనపడడం మొదలు పెట్టారు. నెపోలియన్ తన రిజర్వ్ దళాలను పంపాడు, అందులో లోబావూ్‌స్ VI కోర్ మరియు రెండు అశ్వికదళ డివిజన్లు, ఒక 15,000 బలగం ఉన్నది, దాని ఉద్దేశం ప్రషియన్లను ముందుకు రానివ్వకుండా వెనుకనే పట్టి ఉంచడం. దీనితో, నెపోలియన్ గార్డ్‌ని మినహాయింది తన పదాతిదళ రిజర్వులనంతా వినియోగించాడు, ఇప్పుడతను వెల్లింగ్‌టన్‌ను త్వరితంగా జయించడమే కాదు, హీన సంఖ్యతో ఆ పని చేయాలి.

ఫ్రెంచి అశ్వికదళ దాడి

16:00 గంటలకు కొంచం ముందుగా, నెయ్ వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క కేంద్రం నుండి నిష్క్రమణ చూసాడు. దానిని అతను వెనుక భాగంలో సంభవించిన మరణాలకు ప్రతిస్పందనగా వాళ్ళు వెనక్కి తగ్గుతున్నారనుకుని దానిని తనకు అనుకూలముగా మలచుకుందామనుకున్నాడు. డి ఎర్లాన్‌స్ కోర్ ఓటమి తరువాత, నెయ్‌కు అతి తక్కువ పదాతి దళ రిజర్వులు మిగిలాయి ఎందుకంటే, చాలా వరకు పదాతిదళాన్ని, వ్యర్ధమైన హౌగోమోంట్ దాడికి లేదా, ఫ్రెంచి కుడిప్రక్క యొక్క రక్షణకి వినియోగించాడు. ఆ కారణంగా నెయ్ వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క కేంద్రాన్ని అశ్విక దళంతో మాత్రం విరగకొడదామని ప్రయత్నించాడు. ముందుగా, మిల్‌హాద్ రిజర్వ్ అశ్వికదళ కోర్ యొక్క క్విరాసియర్లు మరియు ఇంపీరియల్ గార్డ్ యొక్క, లెఫెబెవర్-డెస్నోట్స్ యొక్క లైట్ కావల్రి డివిజన్, ఒక 4,800 సేబర్లను వినియోగించాడు. వీటిని ప్రతిఘటించడంతో, కెల్లర్మన్ యొక్క హెవి కావల్రి కోర్ మరియు గుయోట్ యొక్క హెవి కావల్రి ఆఫ్ గార్డ్‌ను వారికి అదనపు బలంగా రంగంలో దించాడు, 67 స్క్వాడ్రన్‌లలో మొత్తం 9,000 అశ్వికదళం.

దస్త్రం:French cuirassiers vs Nassauers.jpg

"ఫ్రెంచి క్విరాసియర్స్", లూవి డ్యుమోలిన్ చే.

వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క సైన్యం దానికి చదరాలు తయారు చేసి ప్రతిస్పందించింది (నాలుగు రాంక్స్ లోతైన ఖాళీ పెట్టె ఆకృతులు). చిత్రాలలో చిత్రీకరించిన వాటికంటే, ఈ చదరాలు చాలా చిన్నవి - ఒక 500-మనుషుల బటాలియన్ చదరపు ప్రక్క, 60 అడుగుల (18 మీటర్లు) కంటే ఎక్కువ ఉండదు. ఫిరంగిదళ లేదా పదాతిదళ దాడికి ఎదురొడ్డలేని తమ భూమిపై నిలబడ్డ చదరాలు అశ్వికదళానికి మాత్రం ప్రాణసంకటమయ్యాయి, ఎందుకంటే వారి పార్శ్వాన్ని ఎవరూ ఏమీ చేయలేరు, ఎందుకంటే గుర్రాలు గుచ్చుకుంటాయన్న భయంతో బాయొనెట్ల లోనికి దూసుకుని రాలేవు. వెల్లింగ్‌టన్ తన ఫిరంగిదళ సమూహానికి అశ్వికదళం ముందుకి వచ్చినపుడు చదరాలలో రక్షణ పొందమని, వారు పారిపోయేపుడు గన్లను వెనక్కి ఇవ్వమని, ఫైరింగ్ మొదలెట్టమని ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు.

బ్రిటిష్ పదాతిదళంలోని సాక్షులు 12 దాడులని నమోదు చేసారు; ఒకే రకమైన సాధారణ దాడి యొక్క వరుస తరంగాలని అది పొందుపరచుకున్నప్పటికీ, సాధారణ దాడుల యొక్క సంఖ్య నిస్సందేహంగా చాలా తక్కువ. కెల్లర్మన్, దాడుల యొక్క నిష్ప్రయోజకతను గుర్తెరిగి, ముఖ్యమైన కారాబినియర్ బ్రిగేడ్‌ను చేరకుండా రిజర్వ్‌లో పెడదామని ప్రయత్నించాడు, కానీ తదనంతరముగా, నెయ్ వారిని చూసి వారి జోక్యాన్ని తప్పనిసరి చేసాడు.

ఫుట్‌గార్డ్స్‌లోని ఒక అధికారి, ఫ్రెంచి అశ్వికదళ దాడిని కళ్ళతో వీక్షించిన సాక్షి, తన దృష్టికోణాలని చాలా స్పష్టంగా మరియు కొంత కవిభావుకతతో నమోదు చేసాడు:

About four P.M. the enemy's artillery in front of us ceased firing all of a sudden, and we saw large masses of cavalry advance: not a man present who survived could have forgotten in after life the awful grandeur of that charge. You discovered at a distance what appeared to be an overwhelming, long moving line, which, ever advancing, glittered like a stormy wave of the sea when it catches the sunlight. On they came until they got near enough, whilst the very earth seemed to vibrate beneath the thundering tramp of the mounted host. One might suppose that nothing could have resisted the shock of this terrible moving mass. They were the famous cuirassiers, almost all old soldiers, who had distinguished themselves on most of the battlefields of Europe. In an almost incredibly short period they were within twenty yards of us, shouting "Vive l'Empereur!" The word of command, "Prepare to receive cavalry", had been given, every man in the front ranks knelt, and a wall bristling with steel, held together by steady hands, presented itself to the infuriated cuirassiers.

—Captain Rees Howell Gronow, Foot Guards, 

"ఫిరంగిదళాధికారులు యొక్క శ్రేణి ఎంత ఖచ్చితంగా ఉందంటే, ప్రతి కాల్పు మరియు గుండు జనాల మధ్య పోయి పడింది."(ఒరిజినల్ ఇన్స్‌క్రిప్షన్ అండ్ ద్రాయింగ్ ఆఫ్టర్ జార్జ్ జోన్స్)

ప్రభావం కోసం నిజానికి ఈ రకమైన అనేకమందితో కూడిన అశ్వికదళ దాడి మానసికమైన అఘాతము పైన ఆధారపడింది. దగ్గరలో ఫిరంగిదళ మద్దతు పదాతిదళ చదరాలని భంగం చేసి అశ్వికదళాన్ని చొచ్చుకుపోవడానికి దోహదపడచ్చు; కానీ వాటర్‌లూలో, ఫ్రెంచి అశ్వికదళానికీ, ఫిరంగిదళానికీ మధ్య సహకారం అంత బాగా లేదు. నిర్ణయాత్మకంగా ఉండడం కోసం, ఫ్రెంచి ఫిరంగిదళం కావలిసిన సంఖ్యలో, ఆంగ్లొ-అల్లైయ్డ్ పదాతిదళానికి అవసరమైనంత దగ్గరగా వెళ్ళలేదు. దాడుల మధ్య ఫిరంగిదళ పేలుళ్ళు మరణాల సంఖ్య పెంచాయి, కానీ ఈ పేలుళ్ళు కొండల ఆవల ఉన్న దూర శ్రేణి లక్ష్యాలను చేదించడానికి ఉద్దేశించబడినది అవడంతో అవి చాలా మటుకు పరోక్షంగా ఉండినాయి. ఒకవేళ పదాతిదళం దాడులకు వెరవకుండా తమ చదరపు రక్షణ ఆకృతులలో బలంగా నిలబడితే, భయపడకపోతే, అశ్వికదళం తనంత తాను చాలా తక్కువ నష్టం కలిగించేది. ఫ్రెంచి అశ్వికదళ దాడులను ధృడనిశ్చయంతో ఉన్న పదాతిదళ చదరాలు, బ్రిటిష్ ఫిరంగిదళం చేస్తోన్న భయంకరమైన పేలుళ్ళు అదేపనిగా ప్రతిఘటించడంతో ఫ్రెంచ్ అశ్వికదళం తిరిగి ఒక సముదాయంగా మారడం కోసం పల్లాల మీదుగా వెనక్కి మళ్ళడం, వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క లైట్ కావల్రి రెజిమెంట్లు, డచ్ హెవి కావల్రి బ్రిగేడ్, మరియు హౌస్‌హోల్డ్ కావల్రిలో మిగిలిన ప్రభావవంతమైన బలగాలు ప్రతిదాడి చేయటం జరిగింది. దాడి సమయంలో కనీసం ఒక్క ఫిరంగిదళాధికారి వెల్లింగ్‌టన్ ఉత్తర్వులను బేఖాతరు చేసాడు, ప్రక్కగా ఉన్న చదరాలలో దాడి సమయంలో ఆత్మ రక్షణ కోసం. రాయల్ హార్స్ ఆర్టిలరి యొక్క "జి" ట్రూప్‌కి నాయకత్వం వహిస్తోన్న కాప్టెన్ మెర్సర్, తనకు ఇరుపక్కలా ఉన్న బ్రన్స్‌విక్ బలగాలు చాలా తడబడుతున్నాయని గ్రహించి, తన సిక్స్ నైన్-పౌండర్స్ దళాన్ని అశ్వికదళానికి వ్యతిరేకంగా, అత్యంత ప్రభావవంతంగా, మొత్తంసమయం వినియోగించాడు.

I thus allowed them to advance unmolested until the head of the column might have been about fifty or sixty yards from us, and then gave the word, "Fire!" The effect was terrible. Nearly the whole leading rank fell at once; and the round shot, penetrating the column carried confusion throughout its extent ... the discharge of every gun was followed by a fall of men and horses like that of grass before the mower's scythe.

—Captain Cavalié Mercer, RHA, 

అస్పష్టంగా ఉన్న కారణాల వల్ల, ఇతర అల్లైయ్డ్ గన్లు ఫ్రెంచి ఆధీనంలో ఉండగా, వాటికి మేకులు కొట్టే ప్రయత్నం చేయలేదు. వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క సూచనల మేరకు, ప్రతి దాడి తరువాత వాళ్ళు వెనక్కి మరలినప్పుడు, గన్నర్లు, తమ ఆయుధాల దగ్గరికి మరలి వెళ్ళి ఫ్రెంచి అశ్వికదళం పై కాల్పులు జరపగలిగారు. మోంట్-సైంట్-జీన్ కొండలపై అనేకమైన ఖరీదైన కానీ నిష్ఫలమైన దాడుల తరువాత, ఫ్రెంచి అశ్వికదళం పని అయిపోయింది. వారి మరణాల సంఖ్య అంత తేలిగ్గా బేరీజు వేయలేరు. జ్యేష్ఠులైన ఫ్రెంచి అశ్వికదళాధికారులు, ముఖ్యంగా జనరల్స్, చాలా భారీ నష్టాలు చవిచూసారు. నాలుగు డివిజనల్ కమాండర్లు, తొమ్మిది బ్రిగేడియర్లు గాయపడ్డారు, ఒకరు మరణించారు - వారి సాహసానికీ, ముందుండి నాయకత్వం వహించే అలవాటుకి అది ఉదాహరణ. ఉధాహరణ యోగ్యముగా, గ్రనేడియర్స్ ఎ చేవల్ అన్ని రాంకులలోనూ 15 జూన్ నాటికి 796 సంఖ్య సూచించింది, కానీ 19 జూన్ నాటికి 462 సూచించింది, అలాగె ఎంప్రెస్స్ డ్రాగన్స్ అదే సమయంలో 816కి 416 మందిని కోల్పోయారని హూసెయ్ నివేదిస్తాడు. మొత్తం మీద, గయోట్'స్ గార్డ్ హెవి కావల్రి (అశ్వికదళ) డివిజన్ తన బలగంలో 47 శాతం కోల్పోయింది.

దస్త్రం:Waterloo-French cavalry.jpg

ది గ్రనేడియర్స్ అ షెవల్.నేపధ్యంలో నెపోలియన్‌ను ఒక బూడిద రంగు గుర్రం మీద చూడవచ్చు.

తదనంతరముగా నెయ్‌కి కూడా అశ్వికదళం ఒంటరిగా చాలా తక్కువ సాధిస్తోందని స్పష్టమయ్యింది. ఆలస్యంగా అతను బచేలు డివిజన్ మరియు రైలి II కోర్‌లోని ఫాయ్'స్ డివిజన్‌లోని టిస్సోట్'స్ రెజిమెంట్ (6,500 మందితో కూడిన పదాతిదళం) ఇంకా యుధ్ధం చేయగలిగే స్థితిలో ఉన్న ఫ్రెంచి అశ్వికదళంతో కూడి ఒక సంకీర్ణ ఆయుధ దాడి నిర్వహించాడు. ఈ దాడి కూడా చాలా వరకు ఇది వరకు మునుపటి హెవి కావల్రి దాడులు చేసిన దారిలోనే చేయమని ఆదేశించడం జరిగింది. దానిని అక్స్‌బ్రిడ్జ్ నాయకత్వం వహిస్తోన్న, హౌస్‌హోల్డ్ బ్రిగేడ్ యొక్క అశ్వికదళం యొక్క దాడి నిలువరించింది. కానీ బ్రిటిష్ అశ్వికదళం, ఫ్రెంచి పదాతిదళాన్ని విరగదీయలేకపోయింది, అది సాయుధ దాడిలో నష్టాలతో వెనుదిరిగింది. అక్స్‌బ్రిడ్జ్ తాను మేజర్-జనరల్ ట్రిప్ అధ్వర్యంలో డచ్ కారాబినియర్లకు నాయకత్వం వహిద్దామనుకున్నాననీ వారు తనని అనుసరించడానికి ఒప్పుకోలేదనీ నమోదు చేసాడు. బ్రిటిష్ అశ్వికదళ సిబ్బందిలో ఇతర సభ్యులు కూడా ఈ ఘటన మీద వ్యాఖలు చేసారు. కానీ ఈ ఘటనకు సంబంధింది డచ్ మరియు బెల్జియన్ ఆధారాల నుండి వత్తాసు లేదు. ఈలోగా, బచెలు మరియు టిస్సాట్'స్ మనుషులు మరియు వారి అశ్వికదళ మద్దతులను ఫిరంగి పేలుళ్ళు మరియు ఆడం యొక్క పదాతిదళ బ్రిగేడ్ నుండి గట్టి ప్రతిబంధన ఎదురయ్యింది, వారు తదనుసారంగా వెనక్కి మళ్ళారు. ఫ్రెంచి అశ్వికదళం వెల్లింగ్‌టన్ కేంద్రంలో కొన్ని ప్రత్యక్ష మరణాలను సంభవింప చేసినప్పటికీ, అతని పదాతిదళ చదరాల మీద ఫిరంగి దాడులు చాలా మరణాలకు దారి తీసాయి. మరీ ఎడమ వైపున్న సర్ జాన్ వాండలూర్ మరియు సర్ హూసెయ్ వివియన్ల బ్రిగేడ్లను మినహాయించి, ఆంగ్లో-అల్లైయ్డ్ అశ్వికదళాన్ని యుధ్ధానికి లాగారు వారు విశేషంగా నష్టాలను చవిచూసారు. పరిస్థితి ఎంత విషమంగా కనిపించిందంటే, కుంబర్‌లాండ్ హుస్సార్స్, ఉన్న ఒకే ఒక అశ్వికదళ రెజిమెంట్, బ్రస్సెల్స్ దాకా కూడా భయాందోళనను వ్యాప్తి చేస్తూ యుధ్దభూమి వదిలి పారిపోయింది.

ఫ్రెంచి అశ్వికదళ దాడులకు ఒక బ్రిటిష్ చదరము గట్టి ప్రతిఘటన చేసింది.

సుమారుగా అదే సమయంలో వెల్లింగ్‌టన్ లైన్ మీద నెయ్ యొక్క సంకీర్ణ ఆయుధ దాడి 13వ లెగేర్ నాయకత్వం వహిస్తోన్న డి ఎర్లాన్స్ I కోర్‌లోని పక్షాలతో కలిసి, ల హెయ్ సైంట్ మీద దాడిని పునఃప్రారంభించారు, ఈ సారి వారు సఫలీకృతులయ్యారు (రక్షణకారుల ఆయుధసామగ్రి అయిపోవడం దానికి కొంత కారణం). నెయ్ అప్పుడు అశ్విక ఫిరంగిదళాన్ని వెల్లింగ్‌టన్ దిశగా కదిలించి, స్వల్ప శ్రేణి ఫిరంగులతో పదాతిదళ చదరాలని ధ్వంసం చేయడం మొదలు పెట్టాడు. అది 27వ (ఇన్నిస్కిల్లింగ్) రెజిమెంట్‌ను దాదాపుగా ధ్వంసం చేసింది, 30వ మరియు 73వ రెజిమెంట్లు భారీ నష్టాలు చవి చూసాయి, వారు ఒక ఆచరణీయమైన చదరం సృష్టించడానికి కలవాల్సి వచ్చింది.

The banks on the road side, the garden wall, the knoll and sandpit swarmed with skirmishers, who seemed determined to keep down our fire in front; those behind the artificial bank seemed more intent upon destroying the 27th, who at this time, it may literally be said, were lying dead in square; their loss after La Haye Sainte had fallen was awful, without the satisfaction of having scarcely fired a shot, and many of our troops in rear of the ridge were similarly situated.

—Edward Cotton, 7th Hussars, 

ప్రషియన్ IV కోర్ రాక : ప్లాన్సినాయిట్

అడాల్ఫ్ నార్థెర్న్ చిత్రించిన ది ప్రషియన్ అటాక్ ఆన్ ప్లాన్సినాయిట్

ప్రషియన్ కోర్‌లో మొదటగా వచ్చింది బ్యూలో'స్ IV కోర్. అతని లక్ష్యం ప్లాన్సినాయిట్, దానిని ప్రషియన్లు ఫ్రెంచి స్థానాల వెనుక ఈతలోనుగా ఉపయోగించాలని ఉద్దేశించారు. బ్లూచర్ బోయిస్ డి పారిస్ రోడ్డుని ఉపయోగించి ఫ్రిచర్‌మోంట్ పైన తన కుడి ప్రక్కని రక్షించుకోవాలనుకున్నాడు. బ్లూచర్ మరియు వెల్లింగ్‌టన్ 10:00 గంటల నుండి సంపర్కంలో ఉన్నారు, ఒకవేళ వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క కేంద్రం దాడికి గురైతే, ఫ్రిషర్మోంట్ పైకి వెళ్ళాలన్న వ్యూహంపై ఇద్దరికి సయోధ్య కుదిరింది. జనరల్ బ్యూలో సమయం 16:30 అవ్వడం, ప్లాన్సినాయిట్ వెళ్ళే దారి ఖాళీగా ఉండడం గ్రహించాడు. సుమారుగా అదే సమయంలో ఫ్రెంచ్ అశ్విక దళ దాడి పతాక స్థాయిలో ఉండడంతో 15వ బ్రిగేడ్ IV కోర్ను ఫ్రిషర్‌మోంట్-ల హెయ్ స్థలంలో వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క ఎడమ పార్శ్వంతో కలపడానికి పంపారు. బ్రిగేడ్ యొక్క అశ్విక ఫిరంగి దళాన్ని మరియు అదనపు బ్రిగేడ్ ఫిరంగిదళాన్ని దాని ఎడమ పక్క మద్దతుగా నిలిపారు. ప్లాన్సినాయిట్ వెళ్తోన్న మిగిలిన బ్యూలో'స్ IV కోర్‌ను అడ్డుకోవడానికి నెపోలియన్ లోబావూస్ కోర్‌ను పంపాడు. 15వ బ్రిగేడ్ లోబావూస్ బలగాలను నిశ్చయమైన బాయ్‌నెట్ దాడితో ఫ్రిషర్‌మోంట్‌నుండి బయటకు విసిరివేసింది, ఆ తరువాత ఫ్రెంచి చస్సియర్లను 12-పౌండర్ ఫిరంగి పేలుళ్ళతో బాదుతూ ఫ్రిషర్‌మోంట్‌ ఎత్తులపైకి సాగిపోయి ప్లాన్సినాయిట్ చేరుకుంది. ఇది లోబావూస్ కోర్‌ను ప్లాన్సినాయిట్ స్థలానికి వెనక్కి తగ్గేలా చేసింది. దాని పరిణామంలో అర్మీ డ్యు నార్డ్ యొక్క కుడి పార్శ్వం వెనుక దాటి పోయి, ప్రత్యక్షంగా దానికి ఉన్న ఒకే ఒక తిరోగమనాన్ని ఇరకాటంలో పెట్టడం. హిల్లర్ యొక్క 16వ బ్రిగేడ్ కూడా తన ఆరు బటాలియన్లతో ప్లాన్సినాయిట్ వైపు సాగింది. నెపోలియన్ వత్తిడిలో ఉన్న లోబావుని బలోపేతం చేయడానికి యంగ్ గార్డ్ యొక్క ఎనిమిది బటాలియన్లు అంటే అన్ని బటాలియన్లను పంపాడు. యంగ్ గార్డ్ ప్రతి దాడి చేసింది, తరువాత చాలా భీకర యుధ్ధం తర్వాత, ప్లాన్సినాయిట్ పై పట్టు సాధించింది, కానీ తమ పైనే ప్రతిదాడి జరిగి, బయటికి పోవాల్సి వచ్చింది. నెపోలియన్ రెండు బటాలియన్ల మిడిల్/ఓల్డ్ గార్డ్‌ను ప్లాన్సినాయిట్ పంపాడు, భీకరమైన బాయ్‌నెట్ పోరు తరువాత - వారు తమ తుపాకులను ఉపయోగించే స్థితికి దిగజారలేదు - ఈ బలగం తిరిగి గ్రామం పై పట్టు సాధించింది. కానీ సంకల్ప శక్తి కలిగిన ప్రషియన్లు ఇంకా ఓడిపోలేదు, సుమారుగా 30,000 బలగాలు, IV మరియు II కోర్‌కి చెందినవి, బ్యూలో మరియు పిర్చ్ నాయకత్వంలో మళ్ళీ ప్లాన్సినాయిట్ పై దాడి చేసాయి. దానిని 20,000 మంది ఫ్రెంచ్ యోధులు గ్రామం లోపలా, వెలుపలా ఎదుర్కొన్నారు.

జియెటన్ యొక్క పార్శ్వపు కవాతు

17:30 నుండి 20:00 గంటల మధ్య స్థితి.

మధ్యాహ్నమంతా కూడా, జియెటన్ యొక్క I కోర్ ల హెయ్‌కి ఉత్తరదిశగా ఉన్న స్థలంలోకి గొప్ప బలగాలతో వస్తూ ఉండింది. జనరల్ మఫ్ఫ్లింగ్, వెల్లింగ్‌టన్‌కు ప్రషియన్ రాయబారి, I కోర్‌ను కలవడానికి వెళ్ళాడు. ఈ పాటికి జియెటన్ తన మొదటి బ్రిగేడ్‌ను తీసుకు వచ్చాడు, కానీ ప్రషియన్ 15వ బ్రిగేడ్‌లోనూ, వెల్లింగ్‌టన్ ఎడమ వైపున్న నస్సావు యూనిట్స్‌లోనూ గమనం నుండి చెదిరిపోయిన వారినీ, మరణాలనీ చూసి ఆందోళన చెందాడు. ఈ బలగాలు తిరోగమిస్తున్నట్లుగా కనపడింది, జియెటన్, తన బలగాలు కూడా అదే సాధారణ తిరోగమనంలో చిక్కుకుంటాయని, వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క పార్శ్వం నుండి దూరమయ్యి ప్లాన్సినాయిట్ దగ్గర ప్రషియన్ ముఖ్య విభాగం దిశగా కదిలాడు. మఫ్‌లింగ్ ఈ కదలికను గమనించి, వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క ఎడమ పార్శ్వానికి మద్దతుగా నిలబడమని జియెటన్‌ను ఒప్పించాడు. జియెటన్ వెల్లింగ్‌టన్‌కు ప్రత్యక్షంగా మద్దతు ఇవ్వడం కోసం తన కవాతు పునఃప్రారంభించాడు, అతని బలగాల రాక వెల్లింగ్‌టన్‌కి తన కృంగిపోతున్న కేంద్రాన్ని ఎడమ పక్కనుండి అశ్వికదళాన్ని కదల్చి బలోపేతం చేయడానికి అవకాశం ఇచ్చింది. 19:30 లోపల, పాపిలాట్ ముందు I కోర్ ఫ్రెంచి బలగాలపై దాడికి వెళ్ళింది, ఫ్రెంచి స్థానం ఒక గుర్రపు మడమ ఆకారంలోకి వంచబడింది. లైన్ యొక్క చివర్లు ఇప్పుడు ఎడమ పక్క హౌగోమోంట్ పైన, కుడి పక్క ప్లాన్సినాయిట్ పైన, మధ్యలో లా హెయ్ పైనా ఉన్నాయి. డ్యురూట్ ఒక వరుస దాడుల లో లా హెయ్ మరియు పాపిలాట్‌లలో స్థానాలను ఆక్రమించుకున్నాడు, కానీ ఇప్పుడు ప్రషియన్ 24వ రెజిమెంట్ ఆ రెండింటినీ ఆక్రమించడానికి రావడంతో ప్రతిఘటించకుండా స్మొహైన్ వెనుకకు తిరోగమించాడు. 24వ రెజిమెంట్ ఫ్రెంచి యొక్క కొత్త స్థానం వైపు ముందుకెళ్ళింది, దానిని ప్రతిఘటించడం జరిగింది కానీ సిలేసియన్ స్కూట్‌జన్ (రైఫిల్ పట్టుకున్న వాళ్ళు) మరియు F/Ist లాండ్‌వెహర్ యొక్క సహకారంతో తమను ప్రతిఘతిస్తోన్న వారిని ప్రతిఘటించడం జరిగింది. పునఃప్రారంభించిన దాడికి ముందు ఫ్రెంచి సేన కాస్త వెనుక బడింది కానీ ఇప్పుడు స్మొహైన్ మరియు కొండల వరుస ఇంకా పాపిలాట్‌లోని చివరి కొన్ని గృహాలను ఆక్రమించడానికి ప్రయత్నిస్తూ తీవ్రముగా, నేలని ఆక్రమించడం మొదలు పెట్టారు. 24వ రెజిమెంట్ దూరంగా కుడివైపునున్న హైలాండర్ బటాలియన్‌తో జత కలిసి 13వ లాండ్‌వెహర్ రెజిమెంట్ మరియు అశ్వికదళ మద్దతుతో ఫ్రెంచ్ సేనని తమ స్థానాల నుండి విసిరి పారేసింది. 13వ లాండ్‌వెహర్ మరియు 15వ బ్రిగేడ్ చేసిన మరిన్ని దాడులు ఫ్రెంచ్ సేనను ఫ్రిషర్‌మోంట్ నుండి తరిమాయి. డ్యూరుట్'స్ డివిజన్, జియెటన్ యొక్క I కోర్ అశ్వికదళ రిజర్వ్ లోని సామూహిక స్క్వాడ్రన్లు తమపై దండెత్తబోవటం చూసి, యుధ్ధభూమి నుండి తిరోగమించింది. I కోర్ ఆ తర్వాత బ్రస్సెల్స్ రోడ్ మీదకు మరియు ఫ్రెంచ్ సేనకు నిష్క్రమించడానికి మిగిలిన ఒకే ఒక దారి మీదకు వెళ్ళింది.

ఇంపీరియల్ గార్డ్ యొక్క దాడి

రిచర్డ్ నోటెల్, "ది స్టార్మింగ్ ఆఫ్ ల హెయ్ సైంట్".

ఈలోగా, లా హెయ్ సైంట్ పడిపోవడంతో బలహీనపడి వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క కేంద్రం తెరుచుకోవడం, ప్లాన్సినాయిట్ వైపు తాత్కాలికంగా స్థిరత రావడం చూసి, నెపోలియన్ తన చివరి రిజర్వ్, ఇప్పటిదాకా-ఓడిపోని ఇంపీరియల్ గార్డ్‌కి పని కల్పించాడు. సుమారు 19:30 గంటలకు మొదలైన ఈ దాడి యొక్క ఉద్దేశం, వెల్లింగ్‌టన్ యొక్క కేంద్రాన్ని విరగగొట్టి, అతని లైన్‌ను ప్రషియన్ల నుండి దూరంగా తీసుకెళ్ళడం. సైనిక చరిత్రలో అది ఒక అత్యంత ప్రసిధ్ధిగాంచిన ఆయుధాల రవాణా అయినప్పటికీ, యే యూనిట్లు అందులో పాల్గొన్నాయో అన్న విషయంలో స్పష్టత లేదు. అది ఓల్డ్ గార్డ్ యొక్క గ్రనేడియర్లు లేదా చాసియర్లు కాక, మిడిల్ గార్డ్ యొక్క అయిదు బటాలియన్లు మొదలు పెట్టినట్లు కనపడుతోంది.

... I saw four regiments of the middle guard, conducted by the Emperor, arriving. With these troops, he wished to renew the attack, and penetrate the centre of the enemy. He ordered me to lead them on; generals, officers and soldiers all displayed the greatest intrepidity; but this body of troops was too weak to resist, for a long time, the forces opposed to it by the enemy, and it was soon necessary to renounce the hope which this attack had, for a few moments, inspired.

—Marshal M. Ney, 

గ్రనేడియర్ ఆఫ్ ది ఓల్డ్ గార్డ్, ఎడ్వార్డ్ డీటైల్ చే

వాటర్‌లూలో ఆంగ్లొ-అల్లైయ్డ్ కేంద్రాంపై దాడికి సమాయత్తం చేసేఅప్పుడు నెపోలియన్ ఓల్డ్ గార్డ్‌తో ప్రసంగిస్తాడు.

వాళ్ళు రిజర్వ్‌గా ఉండినప్పటికీ, ఆంగ్లో-అల్లైయ్డ్ లైన్‌ను ప్రత్యక్షంగా దాడి చేయనప్పటికీ, మూడు ఓల్డ్ గార్డ్ బటాలియన్లు ముందుకు వెళ్ళి దాడి యొక్క రెండవ లైన్ సృష్టించాయి. ఫిరంగి పేలుళ్ళు, స్వల్పయుధ్ధకారుల కాల్పుల మధ్యనుండి కవాతు చేసుకుంటూ 3,000 మంది మిడిల్‌గార్డ్ యోధులు లా హెయ్ సైంట్ యొక్క పడమటి దిశగా సాగారు; అలా సాగుతూనే, మూడు ప్రత్యేకమైన బలగాలుగా విడిపోయారు. ఒకటి, గ్రనేడియర్లకు చెందిన రెండు బటాలియన్లు, వెల్లింగ్‌టన్ సైన్యంలోని బ్రిటిష్, బ్రన్స్‌విక్ మరియు నస్సావు బలగాల యొక్క మొదటి లైన్‌ను ఓడించి కవాతు కొనసాగించింది. చస్సె యొక్క తాజా డచ్ డివిజన్‌ను వారిని ఎదుర్కోవడానికి పంపారు, అల్లైయ్డ్ ఫిరంగులు విజయోత్సాహంతో ఉన్న గ్రనేడియర్ల పార్శ్వం పై కాల్చడం మొదలెట్టారు. అయినా కూడా గార్డ్ ముందుకు వెళ్ళకుండా ఆపలేక పోయారు, అందుకని అల్లైయ్డ్ ఫిరంగిదళం మరియు చస్సె తన మొదటి బ్రిగేడ్‌ను సంఖ్యాపరంగా తక్కువైపోయిన ఫ్రెంచ్ సేన మీదకు దాడికి ఉసిగొల్పాడు, ఫ్రెంచ్ సేన తత్తర పడి నిష్ఫలమయ్యింది.

పడమటి వైపు, 1,500 మంది బ్రిటిష్ ఫుట్ గార్డ్లు మైట్‌లాండ్ కింద తమను తాము ఫ్రెంచి ఫిరంగి దాడుల నుండి కాపాడుకోవడానికి దాక్కుని ఉన్నారు. ఇంపీరియల్ గార్డ్స్ దాడి యొక్క రెండవ భాగమైన చసియర్స్ యొక్క రెండు బటాలియన్లు దగ్గరకు రాగా మైట్‌లాండ్ యొక్క గార్డ్స్‌మన్ లేచి నిలబడి వాళ్ళపై అతి తక్కువ దూరం నుండి గుండ్లు పేల్చి విధ్వంసం సృష్టించారు. చసియర్లు కాల్పులకు బదులు చెప్పటానికి ఉపక్రమించారు కానీ తడబడటం మొదలు పెట్టారు. అప్పుడు ఫుట్ గార్డ్స్ యొక్క బాయ్‌నెట్ దాడి వారిని విరగదీసింది. మూడవ భాగం, ఒక తాజా చసియర్ బటాలియన్ అప్పుడు మద్దతుగా వచ్చింది. ఈ చసియర్లు వెంబడిస్తూండగా బ్రిటిష్ గార్డ్స్‌మన్ వెనక్కి తగ్గారు, కానీ చసియర్లను 52వ లైట్ పదాతిదళం వారి పార్శ్వం మీద లైన్‌లోకి వచ్చి విధ్వంసకర కాల్పులు జరిపి దాడి చేసింది. ఈ దాడికి వారు కూడా బ్రద్దలయ్యారు.

చివరి గార్డ్ ఖంగారుగా నిష్క్రమించింది. సంభ్రమాశ్చర్యాలతో కూడిన వార్త "లా గార్డ్ రెక్యూల్. సావ్ క్వి పెయట్ ", వ్యాప్తి చెందగానే ఒక భయోద్వేగంతో కూడిన తరంగం ఫ్రెంచి సేనల గుండా పయనించింది. (గార్డ్ తిరోగమించింది. చేతనైతే మిమ్మల్ని మీరు కాపాడుకోండి.") వెల్లింగ్‌టన్ ఇప్పుడు కోపెన్‌హేగెన్ యొక్క గుర్రపు రికాబుల మీద నిలబడి, ఒక సాధారణ పురోగమనాన్ని సూచిస్తూ తన టోపీని గాలిలో ఊపాడు. అతని సైన్యం లైన్స్‌నుండి ముందుకు పరిగెత్తి, పారిపోతున్న ఫ్రెంచి సేనలపైకి దూకింది.

బ్రతికి బట్టకట్టిన ఇంపీరియల్ గార్డ్‌లు తమ చివరి మజిలీ కోసం, లా హెయ్ సైంట్ దక్షిణాన తమ మూడు (కొన్ని ఆధారాలు నాలుగు అంటాయి) రిజర్వ్ బటాలియన్లతో కలిసారు. ఆడమ్'స్ బ్రిగేడ్ మరియు హనోవరియన్ లాండ్‌వెహర్ ఓస్నాబ్రక్ బటాలియన్, వివియన్'స్ మరియు వాండలూర్'స్ తాజా అశ్వికదళ బ్రిగేడ్లు వారి కుడిప్రక్క దాడి చేసి వారిని గందరగోళంలోకి నెట్టాయి. అర్థ-సంయుక్తంగా మిగిలిన దళాలు లా బెల్లె అలైయన్స్ దిశగా తిరోగమించాయి. ఈ తిరోగమన సమయంలోనే కొంతమంది గార్డ్‌లని సందేహపూరితమైనది అయినప్పటికీ ప్రఖ్యాతి గాంచిన, హేళన, "లా గార్డ్ మ్యూర్ట్, ఎల్లె నె సె రెండ్ పాస్! " (గార్డ్ చచ్చిపోతాడు, కాని లొంగిపోడు!.") ఉపయోగించి వారిని లొంగిపొమ్మని ఆహ్వానించారు.

ప్లాన్సినాయిట్ స్వాధీనం

సుమారుగా అదే సమయంలో 5వ, 14వ, మరియు 16వ ప్రషియన్ బ్రిగేడ్‌లు ఆ రోజుకి తమ మూడవ దాడిలో ప్లాన్సినాయిట్‌లోకి చొచ్చుకు రావడం మొదలు పెట్టారు. చర్చ్ ఈ పాటికి అగ్నికి ఆహుతి అవుతోంది, ఫ్రెంచి ప్రతిఘటనకు కేంద్రమైన దాని శ్మశానవాటికలో సుడిగాలి విసిరినట్లుగా శవాలు పడి ఉన్నాయి. యంగ్ గార్డ్‌కు మద్దతుగా అయిదు గార్డ్ బటాలియన్లను నియుక్తి చేసారు, వాస్తవంగా అన్నీ కూడా లోబావూస్ కోర్‌లో మిగిలిన వారితో కలిపి ఇప్పుడు రక్షణకు అంకితమయ్యాయి. ప్లాన్సినాయిట్ స్థానానికి దక్షిణాన ఉండే చాంట్‌లెట్ వూడ్స్ చాలా కీలకమైనదని రూఢి అయ్యింది. పిర్చ్ యొక్క IIవ కోర్ రెండు బ్రిగేడ్లతో వచ్చి వూడ్స్ దిశగా పురోగమిస్తోన్న IV కోర్‌ను బలోపేతం చేసింది. ప్లాన్సినాయిట్ మీద పట్టు బిగిస్తూ, 25వ రెజిమెంట్ యొక్క మస్కటీర్ బటాలియన్లు 1/2e గ్రనేడియర్లను (ఓల్డ్ గార్డ్) చాంట్‌లెట్ వూడ్స్ నుండి బయటకు విసిరి బలవంతంగా తిరోగమింప చేసారు. భయంతో పారిపోతోన్న బలగాలను కలిసేంత వరకు ఓల్డ్ గార్డ్ సరైన క్రమంలోనే తిరోగమించింది ఆ తర్వాత, ఘోరాపజయంలో భాగమయ్యింది. ప్రషియన్ IV కోర్ ప్లాన్సినాయిట్ బయటకు పురోగమించి అస్తవ్యస్థంగా బ్రిటిష్ సేనల నుండి తిరోగమిస్తోన్న ఫ్రెంచ్ సేనలను చూసింది. ఆంగ్లో-అల్లైయ్డ్ దళాలకు తగులుతుందన్న భయంతో ప్రషియన్లు కాల్చలేక పోయారు. ప్లాన్సినాయిట్ చేతులు మారటం ఇది అయిదవ మరియు ఆఖరి సారి. గార్డ్‌తో పారిపోని ఫ్రెంచ్ బలగాలను తమ స్థానాలలో చుట్టుముట్టి నిర్మూలనం చేసారు, రెండు వైపుల నుండి ఎవరూ కరుణ చూపమని ప్రాధేయ పడలేదు, కరుణ చూపుతామని చెప్పలేదు. ఫ్రెంచ్ యంగ్ గార్డ్స్ డివిజన్ 96 శాతం మరణాలను తెలియచేసింది, లోబావూస్ కోర్‌లో 66 శాతం ఉనికి లేకుండా పోయారు.

Despite their great courage and stamina, the French Guards fighting in the village began to show signs of wavering. The church was already on fire with columns of red flame coming out of the windows, aisles and doors. In the village itself, still the scene of bitter house-to-house fighting, everything was burning, adding to the confusion. However, once Major von Witzleben's manoeuver was accomplished and the French Guards saw their flank and rear threatened, they began to withdraw. The Guard Chasseurs under General Pelet formed the rearguard. The remnants of the Guard left in a great rush, leaving large masses of artillery, equipment and ammunition waggons in the wake of their retreat. The evacuation of Plancenoit led to the loss of the position that was to be used to cover the withdrawal of the French Army to Charleroi. The Guard fell back from Plancenoit in the direction of Maison du Roi and Caillou. Unlike other parts of the battlefield, there were no cries of "Sauve qui peut!" here. Instead the cry "Sauvons nos aigles!" ("Let's save our eagles!") could be heard.

—Official History of the 25th Regiment, 4 Corps, 

విచ్ఛిన్నం

రాబర్ట్ అలెగ్జాండర్ హిల్లింగ్‌ఫోర్డ్ చిత్రించిన, లార్డ్ హిల్ల్ ఇన్వైట్స్ ది లాస్ట్ రెమ్నాంట్స్ ఆఫ్ ది ఫ్రెంచ్ ఇంపీరియల్ గార్డ్ టు సరెండర్

ఫ్రెంచి కుడి, ఎడమ మరియు మధ్య స్థానాలు అన్నీ కూడా ఇప్పుడు నిష్ఫలమయ్యాయి. చివరి సంయుక్త ఫ్రెంచి బలగం లా బెల్లె అలైయన్స్ చుట్టూతా బస చేసి ఉన్న ఓల్డ్ గార్డ్ యొక్క రెండు బటాలియన్లు, చివరి రిజర్వ్ మరియు నెపోలియన్ యొక్క వ్యక్తిగత బాడిగార్డ్. నెపోలియన్ ఫ్రెంచ్ సైన్యాన్ని వారి వెంట జతకలుపుదామనుకున్నాడు కానీ తిరోగమనం పరాజయంగా మారడంతో, వారు కూడా, లా బెల్లె అలైయన్స్‌ కి ఇరువైపులా కూటమి అశ్వికదళం నుండి రక్షణ కోసం చదరంగా ఏర్పడి వెనక్కి తగ్గాల్సి వచ్చింది. యుధ్ధం ఓడిపోయామని ఒప్పించేంత వరకూ నెపోలియన్ సత్రానికి ఎడమవైపున ఉన్న చదరానికి నాయకత్వం వహించాడు. ఆడం యొక్క బ్రిగేడ్ దీనిపై దాడి చేసి ఈ చదరాన్ని వెనక్కి పంపింది, ప్రషియన్లు మరొకదాన్ని పనిలో పెట్టారు. పొద్దుగూకేవేళకి రెండు చదరాలూ సాపేక్షంగా సరైన క్రమంలోనే వెనక్కి వెళ్ళాయి, కానీ ఫ్రెంచి ప్రిరంగులు, మిగిలినదంతా అల్లైయ్స్ చేతుల్లో పడింది. తిరోగమిస్తోన్న గార్డ్లను వేలమంది పారిపోతున్న, విడిపోయిన ఫ్రెంచ్ బలగాలు చుట్టుముట్టి ఉన్నాయి. కూటమి అశ్వికదళం పారిపోతున్న వాళ్ళని 23:00 గంటల వరకు వేధించింది. నీసెనావు వారిని గెనపి దాకా వెంబడించి ఇక ఆగమని ఆజ్ఞాపించాడు. నెపోలియన్ వదిలివేసిన రథమును స్వాధీనం చేసుకున్నారు, అందులో హడావుడిగా వదిలివేసిన వజ్రాలు ఇంకా ఉన్నాయి. అవి ప్రషియన్ కింగ్ ఫ్రైడ్‌రిచ్ విల్‌హెం యొక్క కిరీటపు ఆభరణాలలో భాగమైనాయి. F/15 కి చెందిన మేజర్ కెల్లర్ అద్భుత కృత్యానికి సింధూర వృక్షపు ఆకులతో పోర్ లి మెరైట్ అందుకున్నాడు. ఈ పాటికి, 78 గన్లు, 2,000 ఖైదీలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు, వారిలో జనరల్స్ కూడా ఉన్నారు.

There remained to us still four squares of the Old Guard to protect the retreat. These brave grenadiers, the choice of the army, forced successively to retire, yielded ground foot by foot, till, overwhelmed by numbers, they were almost entirely annihilated. From that moment, a retrograde movement was declared, and the army formed nothing but a confused mass. There was not, however, a total rout, nor the cry of sauve qui peut, as has been calumniously stated in the bulletin.

—Marshal M. Ney, 

In the middle of the position occupied by the French army, and exactly upon the height, is a farm (sic), called La Belle Alliance. The march of all the Prussian columns was directed towards this farm, which was visible from every side. It was there that Napoleon was during the battle; it was thence that he gave his orders, that he flattered himself with the hopes of victory; and it was there that his ruin was decided. There, too, it was, that by happy chance, Field Marshal Blücher and Lord Wellington met in the dark, and mutually saluted each other as victors.

—General Gneisenau, 

తదనంతర పరిస్థితి

"ది మార్నింగ్ ఆఫ్టర్ ది బాటిల్ ఆఫ్ వాటర్‌లూ", జాన్ హెవిసైడ్ క్లార్క్ చే, 1816.

చరిత్రకారుడు పీటర్ హాఫ్‌ష్రోవర్ వెల్లింగ్‌టన్ మరియు బ్లూచర్ గెనపిలో, యుధ్ధ సమాప్తిని సూచిస్తూ 22:00 గంటలకు కలిసారు అని రాసాడు. ఇతర ఆధారాలు, సమావేశం 21:00 గంటలకు లా బెల్లె అలైయన్స్‌ లోని నెపోలియన్ యొక్క మాజీ ముఖ్య కేంద్రంలో జరిగిందని నమోదు చేసాయి. వాటర్‌లూలో వెల్లింగ్‌టన్ 15,000 మృత్యువాత పడ్డవారినీ లేదా గాయపడ్డవారినీ, బ్లూచర్ 7,000 మందినీ మూల్యంగా చెల్లించుకోవలసివచ్చింది (ఆ 7,000 మందిలో, బ్యూలో యొక్క 15 బ్రిగేడ్‌లో 18వ రెజిమెంట్‌లో ఉండి ఫ్రిషర్‌మోంట్ మరియు ప్లాన్సినాయిట్‌లలో యుధ్ధము చేసిన 810 మంది ఒకే ఒక యూనిట్‌కి చెందిన వారు; వారు 33 ఐరన్ క్రాసెస్ గెలుచుకున్నారు). నెపోలియన్ 25,000 మంది మృత్యువాత పడ్డవారినీ లేదా గాయపడ్డవారినీ కోల్పోయి, 8,000 మందిని ఖైదీలుగా వదులుకున్నాడు.

June 22. This morning I went to visit the field of battle, which is a little beyond the village of Waterloo, on the plateau of Mont-Saint-Jean; but on arrival there the sight was too horrible to behold. I felt sick in the stomach and was obliged to return. The multitude of carcasses, the heaps of wounded men with mangled limbs unable to move, and perishing from not having their wounds dressed or from hunger, as the Allies were, of course, obliged to take their surgeons and waggons with them, formed a spectacle I shall never forget. The wounded, both of the Allies and the French, remain in an equally deplorable state.

—Major W. E Frye After Waterloo: Reminiscences of European Travel 1815–1819.

19 జూన్‌నాడు 10:30 గంటలకు జనరల్ గ్రౌచి అప్పటికీ అతని ఉత్తర్వులని పాటిస్తూ, జనరల్ థీలెమన్‌ను వేవర్‌లో ఓడించి సరైన క్రమంలో వెనుదిరిగాడు, కానీ ఆ గెలుపుకు మూల్యం 33,000 మంది ఫ్రెంచి బలగాలు. వాళ్ళు ఎప్పటికీ వాటర్‌లూ యుధ్ధభూమి చేరుకోలేదు. వెల్లింగ్‌టన్ యుధ్ధం గురించి వివరిస్తూ అధికారిక తంతి 19 జూన్ 1815 నాడు పంపాడు, అది లండన్‌లో 21 జూన్ 1815 నాటికి చేరి 22 జూన్ నాడు లండన్ గెజిట్ ఎక్స్‌ట్రా ఆర్డినరి లో ప్రచురితమయ్యింది. వెల్లింగ్‌టన్, బ్లూచర్ మరియు ఇతర కూటమి బలగాలు పారిస్ దిశగా కదిలాయి. 24 జూన్ 1815 నాడు నెపోలియన్ రెండవ సారి పదవీత్యాగం చేసినట్లు ప్రకటించాడు. నెపోలియన్ యుధ్ధాలలో చివరి పోరులో బ్లూచర్, నెపోలియన్ యొక్క యుధ్ధ మంత్రి అయిన మార్షల్ డవౌట్‌ను 3 జులై 1815 నాడు ఇస్సిలో ఓడించాడు. అభియోగ యుక్తముగా నెపోలియన్ నార్త్ అమెరికాకు తప్పించుకునే ప్రయత్నం చేసాడు, కానీ ఆ కదలికను నిరోధించడానికి రాయల్ నేవి ఫ్రెంచి ఓడ రేవులను చుట్టుముట్టి దారులని మూసివేస్తోంది. చివరకు అతను 15 జులై నాడు HMS బెల్లెరోఫోన్ యొక్క కాప్టెన్ ఫ్రెడెరిక్ మైట్‌లాండ్‌కు లొంగిపోయాడు. ఇంకా లొంగిపోక నిలబడ్డ ఫ్రెంచి కోటలపై దండయాత్ర జరిగింది; 13 సెప్టెంబర్ 1815 నాడు, లాంగ్వి లొంగిపోయింది, అది చివరిది. పారిస్ ఒప్పందం పైన 20 నవంబర్ 1815 నాడు సంతకాలు చేసారు. లూవి XVIIIను ఫ్రాన్స్ సింహాసనం పై పునరుధ్ధరించి నెపోలియన్‌ను దేశబహిష్కృతుడిని చేసి సైంట్ హెలేనాకు తరలించారు, అక్కడ అతను 1821లో మరణించాడు.

Royal Highness, - Exposed to the factions which divide my country, and to the enmity of the great Powers of Europe, I have terminated my political career; and I come, like Themistocles, to throw myself upon the hospitality (m'asseoir sur le foyer) of the British people. I claim from your Royal Highness the protections of the laws, and throw myself upon the most powerful, the most constant, and the most generous of my enemies.

—Napoleon. (letter of surrender to the Prince Regent; translation), 

సర్ డేవిడ్ విల్కీ, వాటర్‌లూ తంతిని చదువుతోన్న చెల్సియా పెన్షనర్లు, 1822.

చస్సియర్స్ ఆఫ్ గార్డ్‌ను ఓడించిన మైట్‌లాండ్ మొదటి ఫుట్‌గార్డ్లను, గ్రనేడియర్లను ఓడించారన్న ఆలోచనతో, వారి అద్భుతకృత్యానికి వారికి గ్రనేడియర్ గార్డ్స్ అన్న టైటిల్ పురస్కారంగా ఇచ్చి గ్రనేడియర్ల రీతిలో తోలు టోపీలను అవలంబించారు. బ్రిటన్ యొక్క హౌస్‌హోల్డ్ అశ్వికదళం 1821లో, కవచధారణ చేసిన తమ ఫ్రెంచి ప్రతిరూపాల పై సాధించిన విజయానికి గుర్తింపుగా, అదేవిధంగా క్విరాస్‌ను అవలంబించింది. లాన్స్ యొక్క ప్రభావాన్ని అందరు భాగస్వాములూ గుర్తించారు, ఈ ఆయుధం ఆ తరువాత యూరోపులో మరింత విస్తారముగా వ్యాపించింది; 1816లో బ్రిటిష్ తమ లైట్ కావల్రి రెజిమెంట్‌ను లాన్సర్స్‌గా మార్చేసింది.

అనేకవిధాలుగా వాటర్‌లూని ఒక నిర్ణయాత్మకమైన సంగ్రామంగా భావించవచ్చు. యూరోపుని వణికించిన వరుస యుధ్ధాలకు అది చరమగీతం పాడింది, అంతేగాక 1790వ దశాబ్దపు మొదటి కాలం లాగా ప్రపంచంలో ఎన్నో ఇతర ప్రాంతాలను కూడా అదేవిధంగా ప్రభావితం చేసింది. అది చరిత్రలో అత్యంత ఉత్కృష్ఠమైన నాయకుడు మరియు రాజనీతిజ్ఞుడు అయిన నెపోలియన్ బోనపార్ట్ యొక్క రాజకీయ మరియు సైనిక శాసనానికి కూడా అంతిమగీతం అయ్యింది. చివరగా అది యూరోపులో అర్థశతాబ్దపు అంతర్జాతీయ శాంతికి నాంది పలికింది; క్రిమియన్ యుధ్ధం దాకా ఎటువంటి పెద్ద ఘర్షణ జరుగలేదు.

నెపోలియన్ ఓటమికి కారణాలు - ఫ్రెంచి దృక్కోణం

నెపోలియన్ యుధ్ధకళ పై ప్రముఖమైన సైనిక రచయితలలో ఒకరు అయిన జనరల్ బెరాన్ జోమిని వద్ద వాటర్‌లూలో నెపోలియన్ ఓటమికి వెనుక కారణాల గురించి చాలా బలమైన, నిరుత్తరమైన వివరణలు ఉన్నాయి.

In my opinion, four principal causes led to this disaster:

The first, and most influential, was the arrival, skilfully combined, of Blücher, and the false movement that favored this arrival; the second, was the admirable firmness of the British infantry, joined to the sang-froid and aplomb of its chiefs; the third, was the horrible weather, that had softened the ground, and rendered the offensive movements so toilsome, and retarded till one o'clock the attack that should have been made in the morning; the fourth, was the inconceivable formation of the first corps, in masses very much too deep for the first grand attack.

యుధ్ధరంగం - ఈనాడు

ప్రిన్స్ ఆరెంజ్ గాయపడ్డాడని నమ్మిన చోట నిలబెట్టిన లయన్'స్ మోండ్ ఎట్ వాటర్‌లూ

వాటర్‌లూ యుధ్ధంలో డ్యూక్ ఆఫ్ వెల్లింగ్‌టన్ స్వాధీనం చేసుకున్న ఫ్రెంచి 6-పౌండర్ ఫీల్డ్ గన్, మెట్జ్‌లో 1813లో విసిరివేయబడింది, ఇప్పుడు టవర్ ఆఫ్ లండన్‌లో ఉంది.

యుధ్ధరంగంలోని కొన్ని భూభాగాలు తమ 1815వ సంవత్సరపు రూపము నుండి మార్పులకు గురయ్యాయి. పర్యాటకరంగం యుధ్ధం పూర్తి అయిన మరుసటి రోజు నుండే మొదలయ్యింది. 19 జూన్‌నాడు కాప్టెన్ మర్సర్ ఒక రథం బ్రస్సెల్స్ నుండి యుధ్ధభూమి పైకి రావడం; అందులోని వారు, కిందకు దిగి భూమిని పరీక్షించడానికి వెళ్ళడం చూసాడు. 1820లో, నెదెర్లాండ్ యొక్క రాజు విలియం I తన కుమారుడు ప్రిన్స్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ గాయపడ్డ చోటని నమ్మిన చోట, ఒక స్థూపం నిర్మించమని ఉత్తర్వులు జారీ చేసాడు. వెల్లింగ్టన్ యొక్క పల్లపు రోడ్డు యొక్క దక్షిణ కట్టను ప్రభావవంతముగా వేరు చేసిన కొండల వరుస దగ్గరి బ్రిటిష్ లైన్ యొక్క కేంద్రం నుండి మట్టి ఉపయోగించి300,000 cubic metres (390,000 cu yd), లయన్'స్ హిలాక్ అనే బ్రహ్మాండమైన గుట్ట నిర్మించారు.

Every one is aware that the variously inclined undulations of the plains, where the engagement between Napoleon and Wellington took place, are no longer what they were on June 18, 1815. By taking from this mournful field the wherewithal to make a monument to it, its real relief has been taken away, and history, disconcerted, no longer finds her bearings there. It has been disfigured for the sake of glorifying it. Wellington, when he beheld Waterloo once more, two years later, exclaimed, "They have altered my field of battle!" Where the great pyramid of earth, surmounted by the lion, rises to-day, there was a hillock which descended in an easy slope towards the Nivelles road, but which was almost an escarpment on the side of the highway to Genappe. The elevation of this escarpment can still be measured by the height of the two knolls of the two great sepulchres which enclose the road from Genappe to Brussels: one, the English tomb, is on the left; the other, the German tomb, is on the right. There is no French tomb. The whole of that plain is a sepulchre for France.

—Victor Hugo, Les Misérables, 

కానీ, ఇతర భూభాగపు ఆనవాళ్ళు మరియు యుధ్ధభూమి పై గుర్తించదగ్గ కొండ గురుతులు వాస్తవంగా యుధ్ధకాలం నుండి అలాగే ఉండి పోయాయి. వీటిల్లో బ్రస్సెల్స్-చార్లెరాయ్ రోడ్డుకి తూర్పుగా ఉన్న రోలింగ్ ఫామ్‌లాండ్ అంతేకాక హౌగోమోంట్, లా హెయ్ సైంట్ మరియు లా బెల్లె అలైయన్స్‌లోని కట్టడాలు ఉన్నాయి.

లయన్ గుట్ట మాత్రమే కాకుండా, గుర్తించదగిన వివిధ సాంప్రాదాయిక స్థూపాలు యుధ్ధరంగం అంతా వెదజల్లబడి ఉన్నాయి. బ్రిటిష్, డచ్, హనోవరియన్ మరియు KGL బలగాల సామూహిక సమాధుల గౌరవ సూచకంగా, బ్రస్సెల-చార్లెరాయ్ మరియు బ్రైన్ ఎల్ అల్యూడ్-ఒహైన్ కూడలి వద్ద ఒక స్థూపాల సమూహం ఉన్నది. ఫ్రెంచి గార్డ్ యూనిట్లలో ఒకటి యుధ్ధపు తుదిఘడియలలో చదరము ఏర్పరచిన చోట ఫ్రెంచి సైన్యంలో మరణించిన వారికి గౌరవ సూచకంగా ది వూండెడ్ ఈగిల్ (ల్ఈగల్ బ్లెస్సె) అనే స్థూపాన్ని నిర్మించారు. ఎక్కడయితే ప్రషియన్ ఫిరంగిదళం స్థానం ఆక్రమించుకుందో అక్కడ, ప్లాన్సినాయిట్ గ్రామంలో, ప్రషియన్ సేనలో మృతుల స్మారకార్థం ఒక స్థూపం ఉన్నది.

వీటిని కూడా చూడండి

• వాటర్‌లూ యుధ్ధంలో లార్డ్ అక్స్‌బ్రిడ్జ్ యొక్క కాలు ఒక గ్రేప్-షాట్ వల్ల తీవ్రముగా గాయపడింది దానిని ఒక శస్త్ర చికిత్స చేసే వైద్యుడు తొలగించాడు. తన శేషజీవితంలో అక్స్‌బ్రిడ్జ్ ఉపయోగించిన కృత్రిమ పాదం, అతను మరణించాక వాటర్‌లూ పురావస్తు ప్రదర్శన శాలకు విరాళముగా బహుకరించడం జరిగింది.
• నెపోలియనిక్ వార్స్ (1803-1815) : నెపోలియన్ బోనపార్ట్ యొక్క ఫ్రెంచి సామ్రాజ్యాన్ని, మార్పు చెందుతోన్న, యూరోపియన్ మిత్రపక్షాలు మరియు విరోధి కూటముల జోక్యం కలగచేసాయి.
• నెపోలియన్ శకం యొక్క కాలగమనం
• జనాకర్షక సంస్కృతిలో వాటర్‌లూ : యుధ్ధం యొక్క సాంస్కృతిక ప్రభావాన్ని వివరిస్తుంది.
• యుధ్ధంలో పాల్గొన్న బ్రిటిష్ సైన్యపు సైనికులకు ఇచ్చిన వాటర్‌లూ మెడల్ పురస్కారం.

సూచనలు

• Adkin, Mark (2001), The Waterloo Companion, Aurum, ISBN 1-85410-764-X
• Barbero, Alessandro (2005), The Battle: A New History of Waterloo, Atlantic Books, ISBN 1-84354-310-9
• Beamish, N. Ludlow (1995) [1832], History of the King's German Legion, Dallington: Naval and Military Press, ISBN 0-952201-10-0
• Boller, Jr., Paul F.; George, John (1989), They Never Said It: A Book of Fake Quotes, Misquotes, and Misleading Attributions, New York: Oxford University Press, ISBN 0-19-505541-1
• Bonaparte, Napoleon (1869), "No. 22060", in Polon, Henri; Dumaine, J. (eds.), Correspondance de Napoléon Ier; publiée par ordre de l'empereur Napoléon III (1858), 28, pp. 292, 293
• Booth, John (1815), The Battle of Waterloo: Containing the Accounts Published by Authority, British and Foreign, and Other Relevant Documents, with Circumstantial Details, Previous and After the Battle, from a Variety of Authentic and Original Sources (2 ed.), London: printed for J. Booth and T. Ergeton; Military Library, Whitehall
• Chandler, David (1966), The Campaigns of Napoleon, New York: Macmillan
• Chesney, Charles C. (1907), Waterloo Lectures: A Study Of The Campaign Of 1815, Longmans, Green, and Co, ISBN 1428649883
• Cotton, Edward (1849), A voice from Waterloo. A history of the battle, on 18 June 1815., London: B.L. Green
• Creasy, Sir Edward (1877), The Fifteen Decisive Battles of the World: from Marathon to Waterloo, London: Richard Bentley & Son, ISBN 0-30680-559-6
• Comte d'Erlon, Jean-Baptiste Drouet (1815), Drouet's account of Waterloo to the French Parliament, Napoleon Bonaparte Internet Guid, retrieved 14 September 2007
• Frye, W. E. (2004) [1908], After Waterloo: Reminiscences of European Travel 1815–1819, Project Gutenberg
• Gronow, R. H. (1862), Reminiscences of Captain Gronow, London, ISBN 1-40432-792-4
• Hofschröer, Peter (1999), 1815: The Waterloo Campaign. The German Victory, 2, London: Greenhill Books, ISBN 978-1853673689
• Hofschröer, Peter (2005), Waterloo 1815: Quatre Bras and Ligny, London: Leo Cooper, ISBN 978-1844151684
• Houssaye, Henri (1900), Waterloo (translated from the French), London
• Jomini, Antoine-Henri (1864), The Political and Military History of the Campaign of Waterloo (3 ed.), New York; D. Van Nostrand (బెన్నెట్ S.V.చే అనువదింపబడిన)
• Kincaid, Captain J., Rifle Brigade., Waterloo, 18 June 1815: The Finale, website Letters of War by Christopher Cook, retrieved 14 September 2007
• Longford, Elizabeth (1971), Wellington the Years of the Sword, London: Panther, ISBN 0-58603-548-6
• Mercer, A.C. (1870), "Waterloo, 18 June 1815: The Royal Horse Artillery Repulse Enemy Cavalry, late afternoon", Journal of the Waterloo Campaign: Kept Throughout the Campaign of 1815, 2, retrieved 14 September 2007
• Lozier, J.F. "What was the name of Napoleon's horse?". The Napoleon Series. Retrieved 29 March 2009.
• Parry, D.H. (1900), "Waterloo", Battle of the nineteenth century, 1, London: Cassell and Company, retrieved 14 September 2007
• Roberts, Andrew (2005), Waterloo: 18 June 1815, the Battle for Modern Europe, New York: HarperCollins, ISBN 0-06-008866-4
• Siborne, H.T. (1993) [1891], The Waterloo Letters, New York & London: Cassell & Greenhill Books, ISBN 1853671568
• Siborne, William (1990) [1844], The Waterloo Campaign (4 ed.), London: Greenhill Books, ISBN 1853670693
• Smith, Digby (1998), The Greenhill Napoleonic Wars Data Book, London & Pennsylvania: Greenhill Books & Stackpole Books, ISBN 1-85367-276-9
• Summerville, Christopher J (2007), Who was who at Waterloo: a biography of the battle, Pearson Education, ISBN 0-582-78405-0, 9780582784055
• Weller, J. (1992), Wellington at Waterloo, London: Greenhill Books, ISBN 1-85376-339-0
• Wellesley, Arthur (1815), "Wellington's Dispatches June 19, 1815", War Times Journal (Archives)
• White, John, Burnham, Robert (ed.), Cambronne's Words, Letters to The Times (June 1932), the Napoleon Series, retrieved 14 September 2007

మరింత చదవటానికి

వ్యాసాలు

• పేరు తెలియని రచయిత వాటర్‌లూ 1815లో నెపోలియన్'స్ గార్డ్
• బిజిల్, మార్కో, 8వ డచ్ మిలిషియా 1815 దండయాత్రలో బైలాంట్ బ్రిగేడ్‌కు చెందిన 8వ డచ్ మిలిషియ బటాలియన్ యొక్క చరిత్ర (డచ్ మరియు బెల్జియన్ నేషనల్ ఆర్ఖీవ్స్ యొక్క మూల గ్రంథాల నుండి)
• నెపోలియన్ శకం యొక్క కాలగమనం
• లిచ్ఫీల్ద్, జాన్. వాటర్‌లూ'స్ సిగ్నిఫికన్స్ టు ది ఫ్రెంచ్ అండ్ బ్రిటిష్ - ఇంక్లూడింగ్ ప్రపోర్షన్స్ ఆఫ్ సోల్జర్స్ బై నేషన్ ది ఇండిపెండెంట్, 17 నవంబర్ 2004
• సిబ్బంది, ది రైఫిల్స్ వెబ్‌సైట్లో వాటర్‌లూ యుధ్ధం మీద బ్రిటిష్ రెజిమెంట్ యొక్క వ్యాఖ్యానం
• సిబ్బంది, సామ్రాజ్యము మరియు సముద్ర శక్తి : వాటర్‌లూ యుధ్ధం BBC చరిత్ర, 9 జూన్ 2006
• మ్యూల్విక్, ఎర్విన్. 1815 దండయాత్రలో నెదెర్‌లాండ్స్ మొబైల్ ఆర్మి యొక్క సహకారం. తెలియని ప్రాధమిక మూలాలను ఆధారంగా చేసుకుని క్వాటర్-బ్రాస్‌లో యుధ్ధం చేసిన డచ్ బలగాల గురించి పూర్తి నివేదిక ఇస్తుంది.
• డి విట్, పియరి. 1815 దండయాత్ర : ఒక అధ్యయనం. పాల్గొన్న అన్ని సైన్యాల యొక్క మూలాల ఆధారంగా, 1815 దండయాత్ర యొక్క అధ్యయనం.

పుస్తకాలు

• Bonaparte, Napoleon (1995), Chandler, David G.; Cairnes, William E. (eds.), The Military Maxims of Napoleon, Da Capo Press, ISBN 0-306-80618-5, 9780306806186
• Chandler, David G. (1973), Campaigns of Napoleon, New York: Scribner, ISBN 0-02523-660-1
• Cookson, John E. (1996), The British Armed Nation, 1793-1815, Oxford University Press, ISBN 0198206585
• Gleig, George Robert, ed. (1845), The Light Dragoon, London: George Routledge & Co.
• Glover, Michael (1973), The Napoleonic Wars: An Illustrated History, 1792–1815, Hippocrene Books New York, ISBN 0-882-54473-X
• Hofschröer, Peter (1998), 1815: The Waterloo Campaign: Wellington, His German Allies and the Battles of Ligny and Quatre Bras, 1, London: Greenhill Books., ISBN 978-1853673047
• Hofschröer, Peter (2004), Wellington's Smallest Victory: The Duke, the Model Maker and the Secret of Waterloo, London: Faber & Faber, ISBN 0-571-21769-9
• Howarth, David (1997) [1968], Waterloo a Near Run Thing, London: Phoenix/Windrush Press, ISBN 1-84212-719-5
• Keegan, John, The Face of Battle

పటాలు

• యుధ్ధరంగం యొక్క పటం
• వాటర్‌లూ యుధ్ధం పటాలు మరియు రేఖాచిత్రాలు
• ఆధునిక గూగుల్ పటం మీద యుధ్ధరంగ పటం మరియు యుధ్ధరంగంలో ముఖ్య స్థానాలను చూపిస్తోన్న ఉపగ్రహ ఛాయాచిత్రాలు
• 1816 ప్రాధమిక స్వభావాలతో యుధ్ధరంగం యొక్క పటం విల్లెం బెంజిమన్ క్రాన్

ప్రాథమిక మూలాలు

• The London Gazette: no. 17028. pp. 1213–1216. 22 June 1815. Retrieved 13 February 2008.యుధ్ధాన్ని వివరిస్తూ వెల్లింగ్‌టన్ ఇచ్చిన మొదటి తంతి యొక్క ప్రచురిత కథనం.
• The London Gazette: no. 17037. pp. 1359–1362. 8 July 1815. Retrieved 13 February 2008. మరంహ పట్టికలు
• కుక్, క్రిస్టోఫర్. నెపోలియన్ సాయుధపోరాట ప్రక్రియ యొక్క ప్రత్యక్ష సాక్షి కథనాలు
• సిబ్బంది వాటర్‌లూ యుధ్ధరంగం యొక్క అధికారిక వెబ్‌సైట్
• సిబ్బంది, ది నేషనల్ ఆర్ఖీవ్స్‌ లో వాటర్‌లూ మెడల్ పుస్తకం: వాటర్‌లూ మెడల్ గ్రహీతలు: UK ప్రభుత్వ దస్తావేజులు మరియు సమాచార నిర్వహణ