విద్యాగౌరి నీలకాంత్
విద్యాగౌరి నీలకాంత్ (1876-1958) భారతీయ సామాజిక సంస్కర్త, విద్యావేత్త, రచయిత్రి. గుజరాత్లో మొదటి ఇద్దరు మహిళా గ్రాడ్యుయేట్లలో ఆమె ఒకరు.[1][2]
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]
విద్యాగౌరి నీలకాంత్ 1876 జూన్ 1న అహ్మదాబాద్‌లో జన్మించారు . ఆమె న్యాయ అధికారి గోపీలాల్ ధ్రువ, బాలాబెన్ దంపతుల కుమార్తె. ఆమె సామాజిక సంస్కర్త, కవి భోలానాథ్ దివేటియా మనవరాలు . ఆమె తన ప్రాథమిక విద్యను (7వ తరగతి వరకు) రాయ్‌బహదూర్ మగన్‌భాయ్ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల నుండి పొందింది, మహాలక్ష్మి టీచర్స్ ట్రైనింగ్ కాలేజీలో ఆంగ్లో-వర్నాక్యులర్ తరగతుల నుండి మాధ్యమిక పాఠశాల విద్యను పూర్తి చేసింది. ఆమె 1889లో రామన్భాయ్ నీలకాంత్‌ను వివాహం చేసుకుంది, వారు కలిసి అనేక వ్యాసాలు, పుస్తకాలు రాశారు, జ్ఞానసుధ అనే పత్రికను సంయుక్తంగా సంపాదకులుగా చేశారు. వినోదిని నీలకాంత్, సరోజిని మెహతా వారి కుమార్తెలు.[2][3][4]
ఆమె భర్త మద్దతుతో, ఆమె 1891లో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేసి, బొంబాయి విశ్వవిద్యాలయం గుజరాతీలో మొదటి స్థానంలో నిలిచి ఉన్నత విద్యను అభ్యసించింది.[4] ఆమె 1894లో నమోదు చేసుకుని 1901లో గుజరాత్ కళాశాల నుండి నైతిక తత్వశాస్త్రం, తర్కశాస్త్రంలో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ పట్టభద్రురాలైంది. తరచుగా గర్భం దాల్చడం వల్ల ఆమె విద్యకు అంతరాయం కలిగింది. .[4] ఆమెకు ఫెలోషిప్ లభించింది, తద్వారా ఆమె చెల్లెలు శారదా మెహతా,, ఆమె గుజరాత్లో మొదటి ఇద్దరు మహిళా గ్రాడ్యుయేట్లు అయ్యారు.[2][3][5]
సామాజిక సేవ
[మార్చు]నీలకాంత్ చిన్నప్పటి నుంచీ సామాజిక సేవలో పాల్గొన్నాడు. ఆమె తన జీవితాన్ని మహిళల అభ్యున్నతికి అంకితం చేసింది. ఆమె నేషనల్ ఇండియన్ అసోసియేషన్ మద్దతుతో పేద ముస్లిం మహిళలకు టైలరింగ్ తరగతులను ప్రారంభించింది . మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో యుద్ధ సహాయ నిధి కోసం ఆమె వయోజన విద్య తరగతులు, వివిధ కార్యకలాపాలను నిర్వహించింది . ఆమె సేవకు ఆమెకు MBE పదవి లభించింది . ఆమె అఖిల భారత మహిళా సమావేశం యొక్క అహ్మదాబాద్ శాఖను ప్రారంభించింది . ఆమె AIWC యొక్క లక్నో సెషన్‌కు కూడా అధ్యక్షత వహించింది. ఆమె మగన్‌భాయ్ కరంచంద్ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల, దివాలీబాయి బాలికల పాఠశాల, రాంచ్‌ఢల్ చోటాలాల్ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల, వివాహం కారణంగా వితంతువులు లేదా పాఠశాల నుండి మానేసిన మహిళలకు మాధ్యమిక విద్యను అందించే వనితా విశ్రమ్స్ వంటి అనేక విద్యా సంస్థలతో సంబంధం కలిగి ఉంది.[1]
ఆమె లాల్‌శంకర్ ఉమియా శంకర్ మహిళా పాఠశాలను స్థాపించింది, తరువాత ఇది SNDT (కార్వే) విశ్వవిద్యాలయానికి అనుబంధంగా మారింది . ఆమె ఈ కళాశాలలో ఇంగ్లీష్, మనస్తత్వశాస్త్రం, తత్వశాస్త్రం బోధించింది.[1]
ఆమె అహ్మదాబాద్ మునిసిపాలిటీలో ఒక కమిటీలో ప్రభుత్వం నియమించిన సభ్యురాలిగా కొంతకాలం పనిచేశారు . ఆమె ప్రార్థ సమాజంతో సంబంధం కలిగి ఉంది, గౌరవ కార్యదర్శిగా, తరువాత అనాథాశ్రమం అయిన మహిపత్రం రూప్రమ్ అనత్ ఆశ్రమానికి అధ్యక్షురాలిగా ఉన్నారు.[1][3]
సాహిత్య వృత్తి
[మార్చు]ఆమె గుణసుందరి , స్త్రీబోధ్ , శారద వంటి మహిళా పత్రికలకు రచనలు అందించింది . ఆమె గుజరాతీ సాహిత్య పరిషత్ 15వ సమావేశానికి అధ్యక్షురాలిగా ఉన్నారు . ఆమె గుజరాత్ విద్యాసభ, గుజరాత్ సాహిత్య సభలకు అధ్యక్షురాలిగా కూడా పనిచేశారు.[1][3][5]
ఆమె జీవిత చరిత్ర స్కెచ్‌లతో పాటు తేలికపాటి హాస్యంతో కూడిన అనేక వ్యాసాలు రాసింది. ఫోరం (1955)లో ఆమెను ప్రభావితం చేసిన అతని బంధువులు, సహచరుల జీవిత చరిత్ర స్కెచ్‌లు ఉన్నాయి. ఆమె ఇతర వ్యాస సంకలనాలు: గృహదీపిక (1931), నారికుంజ్ (1956), జ్ఞానసుధ (1957). ఆమె ఇతర వ్యాసాలు హాస్యమందిర్‌లో చేర్చబడ్డాయి . ఆమె జీవిత చరిత్ర ప్రొ. ధోండో కేశవ్ కార్వే (1916) రాశారు.[3][5]
ఆమె సోదరి శారదా మెహతాతో కలిసి , రోమేష్ చుందర్ దత్ పుస్తకం, ది లేక్ ఆఫ్ పామ్స్ (1902) ను సుధాసుహాసిని (1907) గా, ది మహారాణి ఆఫ్ బరోడా (చిమ్నాబాయి II) రాసిన పొజిషన్ ఆఫ్ ఉమెన్ ఇన్ ఇండియన్ లైఫ్ (1911) ను హిందూస్థాన్ స్త్రీయోను సామాజిక్ స్థాన్ (1915) గా అనువదించారు.[1][3]
అవార్డులు
[మార్చు]1926లో ఆమెకు కైసర్-ఇ-హింద్ పతకం లభించింది.[3]
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "Stree Shakti". Retrieved 2016-11-10.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Win Entrance Biography". Archived from the original on 2016-11-10. Retrieved 2016-11-10.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Bhatt, Pushpa. "વિદ્યાગૌરી નીલકંઠ" [Vidyagauri Nilkanth]. gujaratisahityaparishad.com (in గుజరాతీ). Gujarati Sahitya Parishad. Retrieved 2019-01-21.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Sujata, Menon (2013). Sarkar, Siddhartha (ed.). International Journal of Afro-Asian Studies. Vol. 4. Universal-Publishers. pp. 17–18. ISBN 978-1-61233-709-8.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Chaudhari, Raghuveer; Dalal, Anila, eds. (2005). "લેખિકા-પરિચય" [Introduction of Women Writers]. વીસમી સદીનું ગુજરાતી નારીલેખન [20 Century Women's Writing's in Gujarati] (in గుజరాతీ) (1st ed.). New Delhi: Sahitya Akademi. pp. 349, 351. ISBN 8126020350. OCLC 70200087.