వీరగల్లు

ఇవి రాతిపై చెక్కిన స్మారక శిలా రూపాలు. వీరుల త్యాగానికీ చిరస్మరణీయతకూ గుర్తుగా వీటిని నిర్మిస్తారు. యుద్ధంలో మరణించిన వీరులను గుర్తుచేసే స్మారకశిలలే వీరగల్లులు. మధ్యయుగ చారిత్రక వివరాలను తెలుసుకునేందుకు అపురూపమైన ఆధారాలు ఇవి. దండయాత్రలలో మరణించినవారి కన్నా గ్రామరక్షణకొరకు, ఆవులమందలను కాపాడడానికి, పులుల వంటి కౄరమైన జంతువులతో పోరాడి, ప్రాణాలు పోగొట్టుకున్న వీరులజ్ఞాపకంగా వేసిన శిలలే వీరగల్లులు. తర్వాత కాలాల్లో వీరశైవం వ్యాపిస్తున్నకాలంలో వీరశైవులు శివసాయుజ్యం కోరి ఆత్మాహుతి చేసుకున్నపుడు వేసిన శిలలు కూడా వీటిలో చేరి ఉన్నాయి.

ఆచారాలు పద్దతులు

వీరభద్ర, భైరవ తదితరరూపాల్లోని వీరులు మరణించిన తర్వాత కూడా తమ గ్రామాలను రక్షిస్తారనే నమ్మకంతో ప్రజలు ఈ వీరగల్లు విగ్రహాలకు నిత్యపూజలు అందజేస్తుంటారు.

వేర్వేరు భాష, సంస్కృతులలో

తెలంగాణ లోని నిజామాబాద్ జిల్లా ముప్కాల్ మండలం కొత్తపల్లి గ్రామంలోని వీరగల్లు విగ్రహాలు.

తెలుగులో వీరగల్లులు అని పిలువబడే ఈ శిలావిగ్రహాలు కన్నడంలో వీర్గల్, తమిళంలో నటుకల్ ఆంగ్లంలో హీరో స్టోన్స్ (hero stones) అంటారు. జపాన్ దేశంలోని సమురాయ్ సంస్కృతిలో కనిపించే సెప్పుక్కు, హరాకిరీ సంస్కృతులను ఈ వీరగల్లులు తలపిస్తాయి.ప్రాచీన కాలంలో యుధ్ద సమయంలోో ఓడిన శత్రువుల తలలను బంతులుగా ఉపయోగించి ఆటాడుకునే ‘శిర: కందుక క్రీడా వినోదం’, తమ చేతుల్లో మరణించిన శత్రువీరుల రక్తమాంసాలతో ఉడికించిన అన్నాన్ని కావలి దేవతలకు ఊరిచుట్టూ పొలిజల్లటం అనే ‘రణం కుడుపు’ అనే సంస్కృతులు కూడా వీరగల్లులలో ప్రతిబింబిస్తాయి.

త్యాగం చేసిన వారు

చెరువు కట్టలు తెగిపోతున్నప్పుడు తమ ప్రాణాలనే పణంగా పెట్టి ఆ గండిలో స్వయంగా పూడ్చుకుపోయిన వారు. బలిదానం కావించబడిన వారి జ్ఞాపకార్ధం కూడా కొన్ని వీరగల్లు విగ్రహాలు కనిపిస్తాయి. గ్రామరక్షణ కొరకు, ఆవులమందలను కాపాడడానికి, పులుల వంటి క్రూరమైన జంతువులతో పోరాడి, ప్రాణాలు పోగొట్టుకున్న వీరులజ్ఞాపకంగా కూడా ఈ వీరగల్లు విగ్రహాలు కనిపిస్తాయి. గండ కత్తెర వేసుకుని మరణించిన వారు, కొండ చరియలపై నుంచి దూకిన వారు. అగ్ని గుండాలలో ఆత్మాహుతి కావించుకున్నవారి విగ్రహాలను కూడా గమనించగలం

వీరశైవంలో భాగంగా

వీరశైవం వ్యాపిస్తున్నకాలంలో వీరశైవులు శివసాయుజ్యం కోరి ఆత్మాహుతి చేసుకున్నపుడు వేసిన శిలలు కూడా వీటిలో చేరి ఉన్నాయి. తలపై ఉన్న ముడిని ఒక చేతితో పట్టుకుని మరోచేతిలోని చురకత్తితో తమ మెడలను తెగకోసుకుంటున్న విగ్రహాలు ఇటువంటి వర్గంలో కనిపిస్తాయి.

పొరుగు రాష్ట్రాల వీరగల్లుల చిత్రమాలిక

• 
  కర్ణాటక లోని హన్ గల్ తారకేశ్వరాలయం దగ్గరి 12వ శతాబ్దపు వీరగల్లు విగ్రహం
• 
  కర్ణాటక లోని హన్ గల్ తారకేశ్వరాలయం దగ్గరి 12వ శతాబ్దపు వీరగల్లు విగ్రహం
• 
  కర్ణాటక లోని హన్ గల్ తారకేశ్వరాలయం దగ్గరి 12వ శతాబ్దపు వీరగల్లు విగ్రహం
• 
  కర్ణాటక లోని సిద్దాపూర్ తాలుకాలో వున్నా పాత కన్నడభాషా వీరగల్లు
• 
  కర్ణాటక లోని సిద్దాపూర్ తాలుకాలో వున్నా పాత కన్నడభాషా వీరగల్లు
• 
  కర్ణాటక షిమోగా జిల్లా భల్లిగవి లోని కేదారేశ్వర దేవాలయంలో క్రీ.వ 1286లో యాదవరాజు రామచంద్రుడు వేయించిన పాతకన్నడ శాసనమున్న వీరగల్లు.
• 
  కర్ణాటక షిమోగా జిల్లా భల్లిగవి లోని కేదారేశ్వర దేవాలయంలో కాలచూరి రాజు సా.శ. 1160 వేయించిన పాతకన్నడ లిపివున్న వీరగల్లు.
• 
  కర్ణాటకలోని దేవన్ గెరే జిల్లాలోని భగాలీలోని కాళేశ్వర దేవాలయంలోని 11, 12వ శతాబ్ధానికి చెందిన వీరగల్లులు.
• 
  కర్ణాటక షిమోగా జిల్లా భల్లిగవి లోని కేదారేశ్వర దేవాలయంలో కాలచూరి రాజు ఆహవమల్ల వేయించిన పాత కన్నడ లిపిలోని సా.శ. 1180 నాటి వీరగల్లులు
• 
  కర్ణాటకలోని షిమోగా జిల్లా, కుబత్తూర్ లోని కైతభేశ్వర దేవాలయంలో యాదవ రాజు రెండవ సింగన సా.శ. 1235 కాలంలో వేయించిన పాత కన్నడలిపి కలిగిన వీరగల్లులు.
• 
  కర్ణాటక లోని త్రిమూర్తి నారాయణ గుడి లోని 10 శతాబ్దానికి చెందిన వీరగల్లు
• 
  కర్ణాటక లోని త్రిమూర్తి నారాయణ గుడిలోని మరొక వీరగల్లు.
• 
  గుజరాతీ భాషలో Paliya లేదా Paria గా పిలువబడే 12వ శతాబ్దపు వీరగల్లు
• 
  కర్ణాటకలోని హవేరీ జిల్లాలోని హవేరిలోవున్న సిద్దేశ్వర దేవాలయం వద్దవున్న చాళుక్యానంత కాలంనాటి వీరగల్లు
• 
  కర్ణాటకలోని అరాసికెరె లోని సా.శ. 1220 నాటి పాత కన్నడ భాష కలిగిన వీరగల్లు
• 
  తమిళనాడు లోని మురుగమంగళంలోని వీరగల్లు
• 
  తమిళనాడులోని నరసింగపురం వీరగల్లు 12వ శతాబ్దం నాటిది.
• 
  తమిళనాడులోని తచ్చంపడి వీరగల్లు
• 
  తమిళనాడులోని 12వ శతాబ్ధానికి చెందిన అలక్కారవాడి వీరగల్లు ]

బయటి లింకులు

• Hero-stone Memorials of India
• Rare Hero stone found near Erode Archived 2007-10-01 at the Wayback Machine
• Government Museum Chennai
• Huntington Archive Hero Stone
• Ancient Hero stone goes missing in Goa
• ఉడిపి జిల్లా కొల్లూరులో దొరికిన ఒక సంక్లిష్ట వీరగల్లుగురించి హిందూ పత్రిక కథనం
• ఖమ్మంజిల్లాలో గౌడకుల ప్రాతినిధ్యాన్ని చూపుతున్న ఒక వీరగల్లు వివరాల వ్యాసం అంతర్లోచన బ్లాగునుంచి
• వీరగల్లుల గురించి ఒక పరిశోధనా పత్రం