వెంపటి కుటుంబ శాస్త్రి

Prof. Vempaty Kutumba Sastry
ఆచార్య వెంపటి కుటుంబశాస్త్రి
Prof. Vempaty Kutumba Sastry ; ఆచార్య వెంపటి కుటుంబశాస్త్రి
జననం	వెంపటి కుటుంబశాస్త్రి; 1950 ఆగస్టు 12 (వయసు 72); గుడ్లవల్లేరు, కృష్ణా జిల్లా
నివాస ప్రాంతం	తిరుపతి, న్యూఢిల్లీ భారతదేశం
ప్రసిద్ధి	అద్వైత-వేదాంతం, దర్శనాలు, కావ్యశాస్త్రం, సంస్కృత సాహిత్యంలో సుప్రసిద్ధ సంస్కృత పండితుడు.
మతం	హిందూ
తండ్రి	వెంపటి జగన్నాథ౦
తల్లి	వెంపటి రాజ్యలక్ష్మి

ఆచార్య వెంపటి కుటుంబశాస్త్రి అద్వైత-వేదాంత, దర్శనాలు, కావ్యశాస్త్రం, సంస్కృత సాహిత్యంలో సంస్కృత పండితులు. ఆయన రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూఢిల్లీ, ^[1]సంపూర్ణానంద సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం, వారణాసి, శ్రీ సోమనాథ్ సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం, వెరావల్, గుజరాత్, మూడు విశ్వవిద్యాలయాలకు ఉపకులపతిగా పనిచేశారు. భండార్కర్ ఓరియంటల్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్లో Infosys foundation వారిచే స్థాపించబడిన పీఠమునందు తొలి ఆచార్యులుగా పనిచేశారు. (2019-2022). ^[2]^{[మూలాన్ని నిర్థారించాలి]}

జీవిత విశేషాలు[మార్చు]

వెంపటి కుటుంబశాస్త్రి వెంపటి జగన్నాథ౦, వెంపటి రాజ్యలక్ష్మి దంపతులకు కృష్ణా జిల్లా గుడ్లవల్లేరులో 1950 ఆగస్టు 12 న జన్మించారు.

విద్యాభ్యాసం[మార్చు]

వెంపటి కుటుంబశాస్త్రి తిరుపతిలోని ఎస్.వి వేదపాఠశాలలో ఋగ్వేద అధ్యయనం చేశాడు. ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఓరియంటల్ టైటిల్ పరీక్ష విద్యాప్రవీణ (M.A), మద్రాస్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి మరొక ఓరియంటల్ టైటిల్ పరీక్ష శిరోమణి (M.A)లో అర్హత సాధించారు. అతను రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూఢిల్లీ నుండి విద్యావారిధి (Ph.D.) అందుకున్నారు. తిరుపతి లోని శ్రీ వెంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయం నుండి (M.A) తత్వశాస్త్రం, పిజి డిప్లమా యోగ చేశారు. మహారాష్ట్ర, రామ్‌టెక్ లోని కవికులగురు కాళిదాస సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం అతనికి “ప్రాచ్య-విద్యా-వాచస్పతి” గౌరవ డి.లిట్‌ను ప్రదానం చేసింది. స్వామి వివేకానంద యోగ అనుసంధాన సంస్థానం, బెంగళూరు వారు, 2021 లో గౌరవ డి.లిట్‌ను ప్రదానం చేశారు.

బాధ్యతలు[మార్చు]

1 శ్రీ నరసింహ సంస్కృత కళాశాల, చిట్టిగూడూరు, కృష్ణా జిల్లా, ఆంధ్ర ప్రదేశ్, 1974 నుండి 1978 వరకు ఉపన్యాసకులు
2. 1978-1987 మధ్య రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూఢిల్లీ (పూరి, తిరుపతి విద్యాపీఠంలో) లెక్చరర్.
3. రీడర్, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూఢిల్లీలో (తిరుపతి విద్యాపీఠంలో) 1987 నుండి 1990 వరకు.
4. 09.07.1990 నుండి 03.11.2004 వరకు పాండిచ్చేరి సెంట్రల్ యూనివర్శిటీ సంస్కృత శాఖ ప్రొఫెసర్, హెడ్.
5. 04.11.2004 నుండి 31-08-2015 నుండి రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీలో ప్రిన్సిపాల్ యొక్క శాశ్వత పదవిని నిర్వహించారు.
6. డైరెక్టర్, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్ (మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ, భారతదేశ ప్రభుత్వం) న్యూఢిల్లీ 04.11.1999 నుండి 11.05.2003 వరకు.
7. మొదటి వైస్-ఛాన్సలర్, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, డీమ్డ్ యూనివర్సిటీ (మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ, భారత ప్రభుత్వం), న్యూఢిల్లీ మే 12, 2003 నుండి మే 11, 2008 వరకు.
8. వైస్-ఛాన్సలర్, సంపూర్ణానంద సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం, వారణాసి 04.08.2008 నుండి 03.02.2011 వరకు.
9. వైస్-ఛాన్సలర్, శ్రీ సోమనాథ్ సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం, వెరావల్, గుజరాత్ 14.06.2012 నుండి 13-06-2015 వరకు.
10. అదనంగా, న్యూ ఢిల్లీలోని రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్ వైస్-ఛాన్సలర్‌షిప్‌లో ఆయన పదవీకాలంలో సుమారు 6 నెలల పాటు కేంద్రీయ హిందీ సంస్థాన్, ఆగ్రా (మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ, భారత ప్రభుత్వం కింద) డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు.
11. రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, (డీమ్డ్ యూనివర్సిటీ) న్యూఢిల్లీ నుండి 31-08-2015న పదవీ విరమణ పొందారు.
12. పూణేలోని భండార్కర్ ఓరియంటల్ రీసెర్చ్ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లో ఇన్ఫోసిస్ ఫౌండేషన్ చైర్‌లో 09.03.2019 నియమితులయ్యి మూడేళ్లపాటు ఉన్నారు.

స్వీయ రచనల జాబితా[మార్చు]

1. ఉపనిషదయః ఏక పరిచయః ప్రచురణ, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీ (1993)^[3]
2. వనమాలా, జ్యోత్స్న ప్రచురణలు, పాండిచ్చేరి 1998
3. ఇక్షా ప్రచురణ, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీ 2001
4. సంస్కృతస్వాధ్యాయ: I, ప్రచురణ, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీ 2002 ^[4]
5. సంస్కృతస్వాధ్యాయ: II, ప్రచురణ, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీ 2002
6. సంస్కృతస్వాధ్యాయ: (సంక్షేపరామాయణం) III, ప్రచురణ, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీ 2002 ^[5]
7. ఏ కన్సైజ్ డిక్షనరీ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ, ప్రచురణ డి.కె న్యూఢిల్లీ 2007 ^[6]
8. శ్రీ గురు ప్రపత్తి –హిందీ –ఆంగ్లాను వాదోపేత, ప్రచురణ సంపూర్ణానంద్ సంస్కృత యూనివర్సిటీ 2009 ^[7]
9. వనమాలా ద్వితీయ - ప్రచురణ, సంస్కృత అకాడమీ ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం, హైదరాబాద్ 2010 ^[8]
10. వారణాసి ధర్మసూరికృతః సాహిత్యరత్నకరః ప్రచురణ సంపూర్ణానంద్ సంస్కృత యూనివర్సిటీ 2010 ^[9]
11. భారతం - తస్య సమస్యాశ్చ, ప్రచురణ సంస్కృత భారతి, గిరినగర, బెంగుళూరు (2011).
12. సాంస్క్రిట్ అండ్ డెవలప్ మెంట్ ఆఫ్ వరల్డ్ ధాట్, ప్రచురణ, రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్, న్యూ ఢిల్లీ 2014 ^[10]
13. కావ్యలక్షణం, ప్రచురణ: శ్రీ సోమనాథ్ సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం, గుజరాత్ 2014 ^[11]
14. శ్రీమద్ భగవద్గీత , కేంద్రీయ సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయం, న్యూ ఢిల్లీ 2021

సృజనాత్మక రచన, అనువాదాలు[మార్చు]

1. విధిరహో బలవన్ తొమ్మిది శ్లోకాలలో ఒక సంస్కృత పద్యం, ‘సంస్కృత శ్రీః’ సంస్కృత సాహిత్య పరిషత్, తిరుచిరాపల్లి, 1992లో ప్రచురించబడింది.
2. గురుప్రపత్తిః, కంచి కామకోటి పీఠం, కాంచీపురం 1993లోని హెచ్.హెచ్. శ్రీ చంద్రశేఖరేంద్రసరస్వతీ స్వామీజీ 100వ జయంతి ఉత్సవాల సందర్భంగా ‘ఎ హండ్రెడ్ ఇయర్స్ ఆఫ్ లైట్’ అనే సావనీర్‌లో ప్రచురించబడిన ఇరవై రెండు శ్లోకాలతో కూడిన సంస్కృత పద్యం.
3. ధన్యాష్టకం, ఎనిమిది శ్లోకాలలో ఒక సంస్కృత పద్యం, వాయిస్ ఆఫ్ శంకర, Vol.XXIII, నంబర్ టూ, మద్రాస్, 1994లో ప్రచురించబడింది.
4. పుష్పవిలాపః, పదమూడు శ్లోకాలలో సంస్కృత పద్యం, గైర్వణిచిత్తోర్, 1994లో ప్రచురించబడింది. ఆంధ్రప్రదేశ్.
5. కుంతీకుమారి, ముప్పై శ్లోకాలతో కూడిన సంస్కృత పద్యం, సెప్టెంబరు-అక్టోబర్ 1996, పూరీ, ఒరిస్సా నుండి వచ్చిన ప్రియవాక్, సంస్కృత ద్విమాసపత్రికలో ప్రచురించబడింది.
6. అస్మత్ తాతః గాంధీః, మూడు శ్లోకాలలో ఒక సంస్కృత పద్యం, సెప్టెంబరు-అక్టోబర్ 1996, పూరీ, ఒరిస్సా నుండి వచ్చిన ప్రియవాక్, సంస్కృత ద్విమాసపత్రికలో ప్రచురించబడింది.
7. నిద్రే! ప్రియవల్లభే!, పదిహేను శ్లోకాలతో కూడిన సంస్కృత పద్యం, పూరీ, ఒరిస్సా నుండి వచ్చిన సంస్కృత ద్వైమాసపత్రికలో ప్రచురించబడింది, నవంబర్-డిసెంబర్ 1996. సంస్కృత ప్రతిభ, సాహిత్య అకాడమీ, న్యూఢిల్లీలో కూడా ప్రచురించబడింది.
8. గురుప్రపత్తిః, అరవై ఎనిమిది శ్లోకాలతో కూడిన సంస్కృత పద్యం, ఆంగ్లంలో అనువాదంతో, వాయిస్ ఆఫ్ శంకర, మద్రాస్, డిసెంబర్ 1996లో ప్రచురించబడింది.
9. అంజలిః, తొమ్మిది శ్లోకాలలో ఒక సంస్కృత పద్యం, జనవరి-ఫిబ్రవరి 1997, పూరీ, ఒరిస్సా నుండి వచ్చిన ప్రియవాక్, సంస్కృత ద్విమాసపత్రికలో ప్రచురించబడింది.
10. శ్రీశవిశతిః, ఇరవై శ్లోకాలతో కూడిన ఒక సంస్కృత పద్యం, ఆంగ్లంలోకి అనువాదం, వాయిస్ ఆఫ్ శంకర, మద్రాస్, సంపుటంలో ప్రచురించబడింది. XXII నం. 21 జూలై 1997. సంస్కృత ప్రతిభ, జర్నల్ ఆఫ్ సాహిత్య అకాడమీ, న్యూఢిల్లీ, సంపుటంలో కూడా ప్రచురించబడింది. XXII నం. 2, 1998.

విశిష్ట సన్మానములు[మార్చు]

1. రాష్ట్రపతి సన్మానము , భారత రాష్ట్రపతి గౌరవనీయులైన శ్రీ ప్రణబ్ ముఖర్జీ ద్వారా 2014
2. ఇంటర్నేషనల్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ సంస్కృత్ స్టడీస్ పారిస్‌లోని సంస్థలో రెండు మార్లు అధ్యక్షుడిగా ఎన్నిక కాబడి 2006 నుండి 2018 వరకు కొనసాగారు.
3. 2009లో జపాన్ లోని క్యోటో నగరంలో, 2012 లో భారతదేశంలోని న్యూ ఢిల్లీలో 2015 లో థాయిలాండ్ లోని బ్యాంగ్ కాక్ నగరంలో, 2018 లో కెనడా దేశంలోని వ్యాన్ కోవర్ నగరంలోనిర్వహింపబడిన విశ్వ సంస్కృత సమ్మేళనములకు నాలుగు సార్లు అధ్యక్షత వహించారు.

అవార్డులు, బిరుదులు, సన్మానాలు[మార్చు]

1. శ్రీ కంచి కామకోటి పీఠాధిపతి జగద్గురు శ్రీ శ్రీ జయేంద్రసరస్వతి స్వామీజీ, శంకర విజయేంద్రసరస్వతీ స్వామిజీ, డిసెంబర్ 2014 నుండి వేదాంత విశారద బిరుదును పొందారు.
2. 2011లో గణపతి వాక్యార్థ సభ సందర్భంగా ఆయన పవిత్ర దక్షిణామ్నాయ శ్రీ శృంగేరీ పీఠాధిపతి జగద్గురు శ్రీ శ్రీ భారతీతీర్థ మహాస్వామి వారి నుండి సువర్ణాంగులీయక-విశిష్ట-సన్మానము అందుకున్నారు.
3. జగద్గురు శ్రీ భారతీతీర్థ మహాశ్వస్వామి జీ 19.04.2021 70వ వర్ధంతి ఉత్సవాల సందర్భంగా దక్షిణామ్న్యాయ-శృంగేరి-శారదా పీఠం, శృంగేరి నుండి జగద్గురు శ్రీ భారతీతీర్థ పురస్కారంతోపాటు లక్ష రూపాయలు అందుకున్నారు.
4. భారతదేశంలోని కర్ణాటకలోని ఉడిపిలోని పర్యాయ శ్రీ పెజావర అధోక్షజ మఠానికి చెందిన హెచ్.హెచ్. విశ్వేశ తీర్థ శ్రీపాద నుండి విద్వద్రత్నం బిరుదు అందుకున్నారు.
5. 2007లో మైసూర్‌లోని దత్తాశ్రమానికి చెందిన హెచ్.హెచ్.శ్రీ గణపతిసచ్చిదానంద స్వామీజీ నుండి శాస్త్రనిధి బిరుదు పొందారు.
7. మహారాష్ట్రలోని నాసిక్‌లోని కైలాష్ మఠానికి చెందిన పూజ్య శ్రీ సంవిదానంద సరస్వతి నుండి సరస్వతీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు (2009)
8. శ్రీ 1008 జగద్గురు విశ్వారాధ్య సింహాసన్, వారణాసి నుండి 15.02.2007న శ్రీ జగద్గురు విశ్వారాధ్య విశ్వభారతి పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు.
9. 05.08.2019న ఉత్తరప్రదేశ్-నాగకూప-శాస్త్రార్థ-సమితి, వారణాసి నుండి అన్నపూర్ణశ్రీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు.
10. జనవరి 2012లో సంస్కృత సమ్మేళన్ సందర్భంగా పూజ్య భాయ్ శ్రీ రమేష్ ఓజా జీ నుండి సప్తర్షి సత్కార్ అందుకున్నారు.
11. గుజరాత్‌లోని పోర్‌బందర్‌లోని సాందీపని విద్యా నికేతన్‌లోని పూజ్య భైశ్రీ రమేష్ భాయ్ ఓజా జీ నుండి “బ్రహ్మర్షి” సాందీపని గౌరవ్ అవార్డు (2019) అందుకున్నారు.
12. అంతర్జాతీయ శ్రీ స్వామినారాయణ మహామంత్ర మహోత్సవం, 2013 సందర్భంగా గుజరాత్‌లోని వడతాల్‌లోని శ్రీ లక్ష్మీనారాయణదేవ పీఠానికి చెందిన శ్రీ 108 నృగేంద్ర ప్రసాద్‌జీ మహారాజ్ నుండి విద్యావాచస్పతి గౌరవ బిరుదు అందుకున్నారు.
13. సనాతన ధర్మ చారిటబుల్ ట్రస్ట్ , భీమునిపట్నం , ఆంధ్ర ప్రదేశ్ , నుండి సద్గురు శ్రీ కందుకూరి శివానంద మూర్తి నుండి విశిష్ట సన్మానము , 2014.

విదేశ పర్యటనలు[మార్చు]

నేపాల్, ఫిన్లాండ్, కజకిస్తాన్, థాయిలాండ్, స్కాట్లాండ్, ఎడిన్బర్గ్ (U.K.), పారిస్, ఫ్రాన్స్, క్యోటో, జపాన్, కెనడా. ఇంగ్లాన్డ్, జర్మనీ, ఉత్తర అమెరికా ఈ దేశాలలో సంస్కృతమునకు సంబంధించిన వ్యాఖ్యానములను పరిశోధనా పత్రములను సమర్పించుటకు సంస్కృత భాషను నేర్పుటకు అనేక మారు పర్యటన చేశారు.

మూలాలు[మార్చు]

↑ ^[permanent dead link] రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్ వైస్ చాన్సెలర్ –వెంపటి కుటుంబ శాస్త్రి^{[permanent dead link]}
↑ [./Https://bori.ac.in/Home Archived 2022-02-26 at the Wayback Machine https://bori.ac.in/Home Archived 2022-02-26 at the Wayback Machine]
↑ ఉపనిషదయః ఏక పరిచయః వివరాలు
↑ संस्कृतस्वाध्याय: Teach Yourself Samskrit (Series-I) Set of 5 Vols
↑ संस्कृतस्वाध्याय: (संक्षेपरामायणम्) - Teach Yourself Sanskrit (Set of 6 Books)
↑ A Concise Dictionary of Philosophy
↑ श्रीगुरुप्रपत्ति:- Shri Guruprapatti with Hindi and English Translation
↑ flipkartలో వనమాలా ద్వితీయ పుస్తకం
↑ वारणासिधर्मसूरिकृतः साहित्यरत्नाकरः- Varanasidharmasurikritah Sahityaratnakar (2 Part in 1 Book)
↑ Sanskrit and Development of World Thought
↑ काव्यलक्षणम् – Kavylaksnam

ఇతర లింకులు[మార్చు]

[1] [permanent dead link] రాష్ట్రీయ సంస్కృత సంస్థాన్ వైస్ చాన్సెలర్ –వెంపటి కుటుంబ శాస్త్రి^{[permanent dead link]}

[2] [./Https://bori.ac.in/Home Archived 2022-02-26 at the Wayback Machine https://bori.ac.in/Home Archived 2022-02-26 at the Wayback Machine]

[3] ఉపనిషదయః ఏక పరిచయః వివరాలు

[4] संस्कृतस्वाध्याय: Teach Yourself Samskrit (Series-I) Set of 5 Vols

[5] संस्कृतस्वाध्याय: (संक्षेपरामायणम्) - Teach Yourself Sanskrit (Set of 6 Books)

[6] A Concise Dictionary of Philosophy

[7] श्रीगुरुप्रपत्ति:- Shri Guruprapatti with Hindi and English Translation

[8] rtలో వనమాలా ద్వితీయ పుస్తకం

[9] वारणासिधर्मसूरिकृतः साहित्यरत्नाकरः- Varanasidharmasurikritah Sahityaratnakar (2 Part in 1 Book)

[10] Sanskrit and Development of World Thought

[11] काव्यलक्षणम् – Kavylaksnam

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]