వెరా కిస్టియాకోవ్స్కీ
వెరా కిస్టియాకోవ్స్కీ (సెప్టెంబర్ 9, 1928 - డిసెంబర్ 11, 2021) ఒక అమెరికన్ పరిశోధన భౌతిక శాస్త్రవేత్త , ఉపాధ్యాయురాలు , ఆయుధ నియంత్రణ కార్యకర్త. ఆమె మసాచుసెట్స్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీలో భౌతిక శాస్త్ర విభాగంలో , న్యూక్లియర్ సైన్స్ కోసం ప్రయోగశాలలో ప్రొఫెసర్ ఎమెరిటా , శాస్త్రాలలో మహిళల భాగస్వామ్యం కోసం ఒక కార్యకర్త. కిస్టియాకోవ్స్కీ ప్రయోగాత్మక కణ భౌతిక శాస్త్రం , పరిశీలనాత్మక ఖగోళ భౌతిక శాస్త్రంలో నిపుణురాలు . ఆమె అభిరుచులలో పర్వతాలను ఎక్కడం కూడా ఉంది , ఆమె శక్తివంతమైన , ఫిట్ జీవనశైలిని కొనసాగించడానికి ఇష్టపడింది. ఆమె 1972లో ఎంఐటి భౌతిక శాస్త్ర ప్రొఫెసర్‌గా నియమితులైన మొదటి మహిళ.[1]
విద్య , కుటుంబం
[మార్చు]కిస్టియాకోవ్స్కీ 1928లో న్యూజెర్సీలోని ప్రిన్స్టన్‌లో జన్మించారు . ఆమె హార్వర్డ్‌లో బోధించిన భౌతిక రసాయన శాస్త్రవేత్త జార్జ్ కిస్టియాకోవ్స్కీ కుమార్తె , అధ్యక్షుడు డ్వైట్ డి. ఐసెన్‌హోవర్‌కు సైన్స్ సలహాదారుగా పనిచేశారు . ఆమె తల్లి, హిల్డెగార్డ్ మోబియస్, లూథరన్ పాస్టర్ కుమార్తె , ఆమె ఎండి పొందడానికి బెర్లిన్‌లోని పాఠశాలకు వెళ్ళింది. అయితే, ఆమె ఎప్పుడూ ఎండి పొందలేదు , బదులుగా టెక్నీషియన్‌గా పనిచేసింది , మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ముందు వరుసలో వైద్య విభాగాలకు మద్దతు ఇచ్చింది. కిస్టియాకోవ్స్కీ శాస్త్రాలలో ప్రారంభ విద్య ఆమె తండ్రిచే బాగా ప్రభావితమైంది. ఆమె మాన్‌హట్టన్ ప్రాజెక్ట్‌లో పనిచేస్తున్న లాస్ అలామోస్‌లో వేసవిని తనతో గడపడానికి అతను ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు చేశాడు . ఈ సమయంలో ఆమె మౌంట్ హోలీయోక్ కాలేజీలో కూడా చదువుతోంది , అక్కడ "ఆమె తన తండ్రిలాగే కెమిస్ట్రీ , గణితంలో రాణించింది. 'నేను నా తండ్రిని చాలా గొప్పగా భావించాను' అని వెరా చెప్పింది. 'పెళ్లి చేసుకోవడం , నాకు మద్దతు ఇచ్చే వ్యక్తిని కనుగొనడంపై ఆధారపడకుండా, నాకు మద్దతు ఇచ్చే పనిని నేను కనుగొనాలని అతను చాలా తీవ్రంగా నాకు చెప్పాడు.'" [2]
ఆమె 1948లో మౌంట్ హోలీయోక్ కళాశాల నుండి రసాయన శాస్త్రంలో ఎబి పట్టా , 1952లో బర్కిలీలోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి రసాయన శాస్త్రంలో పిహెచ్.డి. పట్టా పొందింది . 1952లో బర్కిలీలోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రోమేథియం ఐసోటోపులపై ప్రత్యేకతతో పిహెచ్.డి. పొందిన తర్వాత, లూయిస్ అల్వారెజ్‌తో పోస్ట్‌డాక్టోరల్ ఫెలోషిప్ సమయంలో ఆమె ప్రయోగాత్మక అణు భౌతిక శాస్త్రానికి మారింది. ఆమె 1951లో బర్కిలీలోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో తోటి విద్యార్థి గెర్హార్డ్ ఫిషర్‌ను వివాహం చేసుకుంది , ఇద్దరు పిల్లలను కన్నది.[1]
కెరీర్
[మార్చు]కిస్టియాకోవ్స్కీ వృత్తి జీవితం న్యూక్లియర్ కెమిస్ట్రీ రంగంలో ప్రారంభమైంది, తరువాత న్యూక్లియర్ ఫిజిక్స్‌కి, ఆ తర్వాత పార్టికల్ ఫిజిక్స్‌కి, చివరకు ఆస్ట్రోఫిజిక్స్‌కి మారింది. ఆమె 1954–1959 వరకు కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయంలో పనిచేసింది , మొదట కెమిస్ట్రీలో రీసెర్చ్ ఫెలోగా, న్యూక్లియర్ కెమిస్ట్‌కు సహాయం చేసింది; ఆ తర్వాత చియెన్-షియుంగ్ వుకు సహాయం చేస్తూ భౌతిక శాస్త్ర విభాగంలో రీసెర్చ్ అసోసియేట్‌గా మారడానికి ఆమెకు మద్దతు లభించింది . ఆమె భర్త కేంబ్రిడ్జ్ ఎలక్ట్రానిక్ యాక్సిలరేటర్‌లో ఉద్యోగం పొందినప్పుడు కిస్టియాకోవ్స్కీ , ఆమె కుటుంబం మసాచుసెట్స్‌లోని కేంబ్రిడ్జ్‌కు వెళ్లారు .[3] ఆ తర్వాత ఆమె 1963లో ఎంఐటిలో పని ప్రారంభించే ముందు కొంతకాలం బ్రాండీస్ విశ్వవిద్యాలయంలో అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేసింది. ఎంఐటిలో ఆమె ఎంఐటి లాబొరేటరీ ఫర్ న్యూక్లియర్ సైన్స్‌లో స్టాఫ్ మెంబర్‌గా తన కెరీర్‌ను ప్రారంభించింది, అక్కడ ఆమె 1963 నుండి 1969 వరకు పనిచేసింది. ఆమె 1969 నుండి 1971 వరకు ఎంఐటి డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ ఫిజిక్స్‌లో సీనియర్ రీసెర్చ్ సైంటిస్ట్‌గా పనిచేసింది.
1972లో ఆమె ఎంఐటికి భౌతిక శాస్త్ర ప్రొఫెసర్‌గా నియమితులైన మొదటి మహిళ. అయినప్పటికీ, ఎంఐటి యొక్క లాబొరేటరీ ఫర్ న్యూక్లియర్ సైన్స్‌లో, వెరా శాస్త్రీయ సమాజంలోని లింగ అసమానతలను పరిష్కరించడానికి ఉద్వేగభరితమైన నిబద్ధతను ప్రదర్శించింది. ఆమె ఇద్దరు సహోద్యోగులు, ఎలిజబెత్ బరంగర్ , వెరా ప్లెస్‌లతో కలిసి డబ్ల్యుఐఎస్ఇ (విమెన్ ఇన్ సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్)ను స్థాపించింది, ఇది మహిళా శాస్త్రవేత్తల కోసం వాదించింది , లింగ సమానత్వాన్ని మరింతగా పరిష్కరించడానికి అమెరికన్ ఫిజికల్ సొసైటీలో ఒక కమిటీని అభివృద్ధి చేసింది.[4]
కమిటీ , సంస్థ పని
[మార్చు]1969లో ఆమె బోస్టన్ ప్రాంత గ్రూప్ ఉమెన్ ఇన్ సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్ (డబ్ల్యుఐఎస్ఇ)ను సహ-స్థాపించారు, ఇది అసోసియేషన్ ఫర్ ఉమెన్ ఇన్ సైన్స్ (ఏవీఐఎస్) యొక్క బోస్టన్ అధ్యాయానికి పూర్వగామి. కిస్టియాకోవ్స్కీ ఎంఐటిలో మహిళలకు సంబంధించిన అనేక ఎంఐటి కమిటీలు , సమూహాలలో అధ్యక్షురాలిగా లేదా సభ్యురాలిగా పనిచేశారు , ఉమెన్స్ ఫోరం , ఎంఐటిలో మహిళల పాత్రపై అడ్ హాక్ కమిటీతో సహా ఎంఐటిలో అఫర్మేటివ్ యాక్షన్ చేశారు. 1971లో ఆమె భౌతిక శాస్త్రంలో మహిళల స్థితిపై అమెరికన్ ఫిజికల్ సొసైటీ (ఎపిఎస్) కమిటీని స్థాపించారు, మహిళల ఉద్యోగ పరిస్థితులపై ప్రశ్నాపత్రాన్ని రూపొందించడానికి US$10,000 స్లోన్ ఫౌండేషన్ గ్రాంట్‌ను పొందారు. "నియామకం చేసుకోవడానికి అర్హత కలిగిన వారు లేరనే వాదనలను ఎదుర్కోవడానికి" కమిటీ మహిళా భౌతిక శాస్త్రవేత్తల జాబితాను కూడా సృష్టించింది. కమిటీ యొక్క రెండున్నర అంగుళాల నివేదిక 1972లో భౌతిక శాస్త్రంలో మహిళల స్థితిపై కమిటీని ఏర్పాటు చేయడానికి ఎపిఎస్ని ఒప్పించింది, ఈ కమిటీ నేటికీ పనిచేస్తోంది.[5]
ఆమె పాల్గొన్న ఇతర కమిటీలలో నేషనల్ రీసెర్చ్ కౌన్సిల్ కాన్ఫరెన్స్ ఆన్ ఉమెన్ ఇన్ సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్, , అసోసియేషన్ ఫర్ ఉమెన్ ఇన్ సైన్స్, ఉమెన్ ఇన్ విజ్ఞాన శాస్త్రం , ఇంజనీరింగ్ ఉన్నాయి.[6]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 Oakes, Elizabeth H. (2007). Encyclopedia of World Scientists (Revised ed.). Infobase Publishing. p. 403. ISBN 978-1-4381-1882-6.
- ↑ "Manhattan Project Spotlight: George and Vera Kistiakowsky". Atomic Heritage Foundation. 15 October 2014. Retrieved 23 January 2015.
- ↑ Kistiakowsky, Vera (17 July 2014). "Vera Kistiakowsky's Interview". Voices of the Manhattan Project (Interview). Interviewed by Cindy Kelly. Atomic Heritage Foundation. Retrieved 23 January 2015.
- ↑ "Vera Kistiakowsky papers". Massachusetts Institute of Technology, Institute Archives and Special Collections. Retrieved 12 January 2024.
- ↑ Nowogrodzki, Anna (21 April 2015). "A Binder Full Of Physicists". MIT Technology Review. Retrieved 2016-07-27.
- ↑ "Vera Kistiakowsky papers". Massachusetts Institute of Technology, Institute Archives and Special Collections. Retrieved 12 January 2024.