రెండవ శ్రీరంగ రాయలు
| విజయ నగర రాజులు | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
రెండవ శ్రీరంగ రాయలు (1642-1678 / 1681 CE) విజయనగర సామ్రాజ్యం యొక్క చివరి పాలకుడు, అతను మామ వెంకట III మరణం తరువాత 1642 లో అధికారంలోకి వచ్చాడు. అతను అళియ రామరాయల మునిమనవడు కూడా.
తిరుగుబాట్లు[మార్చు]
సింహాసనాన్ని అధిష్టించే ముందు, రెండవ శ్రీరంగ రాయలు తన మామ వెంకట III పై తిరుగుబాటు చేసాడు. అతను బీజాపూర్ సుల్తాన్ సహాయం తీసుకుని 1638 లో చంద్రగిరి - వెల్లూరులో వెంకట III పై దాడి చేశాడు. 1642 లో ఈ రెండింటిపై అతడు చేసిన మరొక దండయాత్రను వెంకట III సైన్యం ఓడించింది. ఆ సమయంలో వీరు మద్రాసు సమీపంలో గోల్కొండ సైన్యాన్ని కూడా ఎదుర్కొంటున్నారు. ఈ సమస్యాత్మక పరిస్థితులలో వెంకట III మరణించాడు. బీజాపూర్ సైన్యంతో ఉన్న రెండవ శ్రీరంగ రాయలు వారిని విడిచిపెట్టి వెల్లూరుకు తిరిగి వచ్చి తనను తాను విజయనగర రాజుగా చేసుకున్నాడు.
పాలన[మార్చు]
శ్రీరంగ రాయలు మాజీ రాజుపై తిరుగుబాటు చేయడంలో అతడు చేసిన కుట్ర వలన జింజీకి చెందిన నాయకుడు, మద్రాసు నాయకుడు దామర్ల వెంకటాద్రి నాయకుడు వంటి వారు చాలా మంది అతన్ని ఇష్టపడలేదు. బీజాపూర్, గోల్కొండ సుల్తాన్ల మధ్య గొడవలు రెండవ శ్రీరంగ రాయలుకి కొంతకాలం సహాయపడ్డాయి. 1644 లో గోల్కొండ సుల్తాను విస్తారమైన సైన్యంతో దాడిచేసాడు, కాని రెండవ శ్రీరంగ రాయలు చేతిలో ఓడిపోయాడు. రెండవ శ్రీరంగ రాయలు, ఇప్పుడు దక్షిణాది నాయకుల నుండి డబ్బు డిమాండ్ చేసేంత బలంగా ఉన్నాడు. దక్షిణ దిశగా దాడి వెళ్ళాడు. 1640 లలో, ఫోర్ట్ సెయింట్ జార్జ్ (మద్రాస్) ఉన్న స్థలాన్ని ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ ఏజెంట్లకు మంజూరు చేశాడు.[1]
విరించిపురం యుద్ధం[మార్చు]
1646 లో మైసూర్, జింజీ, తంజావూరుల సాయంతో పెద్ద సైన్యాన్ని సేకరించుకుని, గోల్కొండ దళాలపై దాడి చేసాడు.
ముస్లిం దళాలు తొలుత నష్టపోయినా, దక్కన్ నుండి అదనపు సైన్యాలు వచ్చి చేరడంతో అవి ముందుకు సాగాయి. 1652 వరకు యుద్ధం కొనసాగింది. 1649 లో మదురై తిరుమలాయ నాయకుడు బీజాపూర్ పాలకుడికి మద్దతుగా తన బలగాలను పంపాడు. కాని జింజీ కోట వద్ద కలుసుకున్న తరువాత, బీజాపూర్, గోల్కొండలు ఒప్పందాలు కుదుర్చుకున్నప్పుడు, మదురై దళాలు గందరగోళాన్ని సృష్టించి, జింగీ సైన్యంతో కలిసిపోయాయి. ఇది 1649 లో జింగీ నాయక పాలనను ముగించడానికి దారితీసింది.
1652 నాటికి, రెండవ శ్రీరంగ రాయలుకి వెల్లూరు కోట మాత్రమే మిగిలింది. దాన్ని కూడా చివరికి గోల్కొండ దళాలు స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. ఈ సమయానికి ఆయనకు మైసూర్ మద్దతు మాత్రమే మిగిలి ఉంది. తంజావూరు ముస్లిం దళాలకు లొంగిపోగా, మదురై నాయకులు ముస్లిం దళాలకు భారీ మొత్తాలను చెల్లించారు. కాని ముగ్గురూ తమ రాజ్యాలను నిలుపుకున్నారు.
అంత్య కాలం[మార్చు]
రెండవ శ్రీరంగ రాయలు తన చివరి సంవత్సరాలను తన ప్రధాన నాయకులలో ఒకరైన ఇక్కేరికి చెందిన శివప్ప నాయకుని మద్దతుతో గడిపాడు. ముస్లిం దళాల నుండి వెల్లూరును తిరిగి పొందగలనన్న ఆశతో ఉన్నాడు. రెండవ శ్రీరంగ రాయలుకి తిరుమలాయ నాయకుడు చేసిన ద్రోహం కారణంగా మైసూరు పాలకుడు కంఠీరవ నరసరాజు I మదురైతో వరుస యుద్ధాలు చేసి, కోయంబత్తూరు, సేలం భూభాగాలను స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. 1800 వరకు ఈ ప్రాంతాలు మైసూరు రాజ్యం లోనే ఉండేవి.
మరణం[మార్చు]
మైసూరి పాలకుడు కంఠీరవ నరసరాజు I శ్రీరంగను రాజుగానే గుర్తించాడు. శ్రీరంగ 1678/1681 లో రాజ్యం లేని రాజుగా మరణించాడు, భారతదేశంలో మూడు శతాబ్దాలకు పైగా సాగిన విజయనగర పాలనకు అంతం పలికాడు. శ్రీరంగ ఏకైక కుమార్తెకు నరసింహచార్య వంశీకుడు శ్రీవల్లభతో వివాహం జరిపించాడు.
వేంకట పతి రాయలు[మార్చు]
వేంకట పతి రాయలు శ్రీరంగ రాయల కుమారుడు. వేంకటపతి రాయలు తండ్రి తరువాత సింహాసనము అధిస్టించి రెండు సంవత్సరములు పాలించినాదు, అది కూడా కేవలము నామ మాత్ర పరిపాలనే, ఇంతటితో ఆరవీటి వంశము అంతరించింది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Raja & Rani Mahal, Chandragiri Fort. Archeological Survey of India. URL accessed on 5 December 2019.
| ఇంతకు ముందు ఉన్నవారు: వేంకటపతి రాయలు |
విజయనగర సామ్రాజ్యము 1642 — 1646 |
తరువాత వచ్చినవారు: వేంకట పతి రాయలు 2 |