శివాజీనగర్, పూణే
శివాజీనగర్
భంబ్వాడే, భంబుర్డే [1] | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Neighbourhood | |||||
పై నుండి సవ్యదిశలో: శివాజీ నగర్ మెట్రో స్టేషన్, ఫెర్గూసన్ కళాశాల, COEP భవనం. | |||||
 | |||||
| Coordinates: 18°31′53″N 73°50′40″E / 18.53139°N 73.84444°E | |||||
| Country |  India | ||||
| రాష్ట్రం | మహారాష్ట్ర | ||||
| జిల్లా | పూణే | ||||
| ప్రభుత్వం | |||||
| • రకం | పూణే మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ | ||||
| Languages | |||||
| • Official | మరాఠీ, హిందీ & ఇంగ్లీష్ | ||||
| కాల మండలం | UTC+5:30 (IST) | ||||
| PIN | 411 005 | ||||
| Vehicle registration | MH 12, MH 14 | ||||
| లోక్‌సభ నియోజకవర్గం | పుణే | ||||
శివాజీనగర్ (భాంబ్వాడే, భంబుర్డే అని కూడా పిలుస్తారు) భారతదేశంలోని పూణే నగరంలోని ఒక అంతర్గత శివారు ప్రాంతం.
చరిత్ర
[మార్చు]శివాజీనగర్ కు చాలా సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది, 8వ శతాబ్దానికి చెందిన రాష్ట్రకూట కాలం నాటి పాతాలేశ్వర్ గుహ ఆలయం పూణేలోని పురాతన మానవ నిర్మిత నిర్మాణం.[2]
ఈ పొరుగు ప్రాంతం గతంలో భంబ్వాడే అనే గ్రామంగా ఉండేది, కాలక్రమేణా ఆ పేరు భంబుర్డేగా మారింది. [3] మరాఠా, బ్రిటిష్ కాలంలో, భంబుర్డే పాటిల్ (గ్రామ అధిపతి) శిరోల్ పాటిల్ కుటుంబం నుండి వచ్చారు, వీరి సభ్యులు మరాఠా సైన్యంలో కూడా పనిచేశారు.పేష్వా కాలంలో, గ్రామంలో చేతితో తయారు చేసిన కాగితపు కర్మాగారం ఉండేది.[4]
తరువాత, 19వ శతాబ్దంలో, ప్రధానంగా హిందువులు గౌరవించే సూఫీ సాధువు జంగాలి మహారాజ్ ఇక్కడ స్థిరపడ్డారు. నేడు శివాజీనగర్‌లో ఆయన సమాధి ( సమాధి ) ఉన్న ఆలయం ఉంది, ఆ ప్రాంతంలోని ఒక ప్రధాన రహదారికి ఆయన పేరు పెట్టారు.[5]
1885లో భంబుర్డేకు చెందిన ఇనామ్‌దార్, పాటిల్, రాజారామ్ నరోజీ శిరోలే పాటిల్, హనుమాన్ టెక్డి (కొండ) పాదాల వద్ద 37 ఎకరాల భూమిని దక్కన్ ఎడ్యుకేషన్ సొసైటీకి 99 సంవత్సరాలు లీజుకు ఇచ్చారు. సొసైటీ అత్యంత ప్రసిద్ధ సంస్థ, ఫెర్గూసన్ కళాశాల, ఈ భూమిపై నిర్మించబడింది.[6]
20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో, నేటి పూణేలోని పురాతనమైన, అతిపెద్ద మురికివాడలలో ఒకటైన వాడర్వాడి, చతుర్శృంగి ఆలయానికి దగ్గరగా, నేటి సేనాపతి బాపట్ రోడ్డు సమీపంలోని హనుమాన్ టెక్డి పాదాల వద్ద శిరోల్ పాటిల్ కుటుంబానికి చెందిన ఉపయోగించని భూమిలో ఏర్పడింది. [3] : 42 వాడర్వాడిలో ప్రధానంగా పూర్వం సంచార జాతులైన వడ్దార్ సమాజం నివసిస్తుంది.
1928 లో ఈ ప్రాంతంలో శివాజీ విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. తరువాత సమీపంలోనే శ్రీ శివాజీ సైనిక సన్నాహక పాఠశాల స్థాపించబడింది.
భౌగోళిక శాస్త్రం
[మార్చు]
శివాజీనగర్ ముఠా నది పశ్చిమ ఒడ్డున ఉంది, పూణేలోని పాత ప్రాంతాలు నదికి తూర్పున ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతం పశ్చిమాన వేటల్, హనుమాన్ కొండలచే చుట్టుముట్టబడి ఉంది. గ్రామ దేవత (గ్రామదైవత్) శివాజీనగర్ గావోతాన్ లోని రోక్డోబా (దేవుడు హనుమంతుడు) ఆలయం. గాథన్‌లో శ్రీరాముని ఆలయం కూడా ఉంది.
రవాణా
[మార్చు]
ముంబై - పూణే పాత జాతీయ రహదారి శివాజీనగర్ నుండి ప్రారంభమవుతుంది, ఇది పూణేను ముంబైకి కలుపుతుంది. MSRTC ltd పూణేను మహారాష్ట్రలోని దాదాపు అన్ని నగరాలకు, పొరుగు రాష్ట్రాలకు అనుసంధానించే బస్ స్టేషన్‌ను నిర్వహిస్తోంది. శివాజీనగర్ స్థానిక PMPML బస్సుల ద్వారా నగరంలోని ఇతర ప్రాంతాలకు బాగా అనుసంధానించబడి ఉంది. శివాజీనగర్‌లో శివాజీనగర్ రైల్వే స్టేషన్ ఉంది. పూణే నుండి లోనావ్లాకు సబర్బన్ రైళ్లు, కొన్ని దూర రైళ్లు ఇక్కడ శివాజీనగర్, పూణే రైల్వే స్టేషన్లలో ఆగుతాయి.
సంస్థలు
[మార్చు]ఈ ప్రాంతంలో అనేక కేంద్ర, రాష్ట్ర, స్థానిక ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు ఉన్నాయి. వీటిలో ఇవి ఉన్నాయి
- పూణే జిల్లా కోర్టు
- పూణే మునిసిపల్ కార్పొరేషన్
- భారత వాతావరణ శాఖ - పూణే ప్రాంతీయ కార్యాలయం. సిమ్లా కార్యాలయంగా ప్రసిద్ధి చెందింది.
- ఆల్ ఇండియా రేడియో - ఆకాశవాణి భవన్, పూణే
- కాగ్నిజెంట్ కంపెనీ
- ఐసిసి టవర్.
- బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా జోనల్ ఆఫీస్, పూణే
విద్యా సంస్థలు
[మార్చు]ఈ ప్రాంతంలో ఫెర్గూసన్ కళాశాల, మోడరన్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్, కామర్స్ అండ్ సైన్స్ శివాజీనగర్, కాలేజ్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్, వ్యవసాయ కళాశాల వంటి సుదీర్ఘ చరిత్ర కలిగిన అనేక ప్రసిద్ధ విద్యా సంస్థలు ఉన్నాయి.
విశ్వవిద్యాలయాలు, కళాశాలలు
[మార్చు]- ఇండియన్ లా సొసైటీ లా కాలేజ్
- సావిత్రిబాయి ఫూలే పూణే విశ్వవిద్యాలయం - పూర్వం "యూనివర్శిటీ ఆఫ్ పూణే"
- మరఠ్వాడా మిత్ర మండల్ కాలేజ్ ఆఫ్ కామర్స్
- ఫెర్గూసన్ కళాశాల
- బృహన్ మహారాష్ట్ర కాలేజ్ ఆఫ్ కామర్స్
- సింబయాసిస్ కళాశాల
- మోడర్న్ కాలేజ్
- హోటల్ మేనేజ్‌మెంట్ కళాశాల
- ఇంజనీరింగ్ కళాశాల
- వ్యవసాయ కళాశాల
- GIPE - గోఖలే ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ పాలిటిక్స్ అండ్ ఎకనామిక్స్ సంక్షిప్తీకరణ.
పాఠశాలలు
[మార్చు]- భారత్ ఇంగ్లీష్ స్కూల్ (పూణే)
- మోడరన్ స్కూల్ (పూణే)|మోడరన్ స్కూల్
- భారతీయ విద్యా భవన్
- విద్యా భవన్ హై స్కూల్, జూనియర్ కళాశాల
- సింబయాసిస్ ఇంటర్నేషనల్ స్కూల్
- శ్రీ శివాజీ ప్రిపరేటరీ మిలిటరీ స్కూల్ (పూణే) .
ఆసక్తికర ప్రదేశాలు
[మార్చు]శివాజీనగర్‌లో సంస్కృతి, మతం, క్రీడలు, షాపింగ్, బయట తినడం, వినోదానికి అంకితమైన అనేక ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతం అనేక తినుబండారాలు, కేఫ్‌లకు ప్రసిద్ధి చెందింది, ముఖ్యంగా యువతరంతో.
ప్రార్థనా స్థలాలు
[మార్చు]
- అజిత్నాథ్ జైన ఆలయం [7]
- పాతాలేశ్వర్ గుహలు
- రోక్డోబా ఆలయం
- శ్రీ రామ ఆలయం
- జంగ్లీ మహారాజ్ సమాధి (సమాధి) ఆలయం
- చతుర్శృంగి ఆలయం
- వేటల్ ఆలయం
మ్యూజియంలు, పార్కులు, క్రీడలు, థియేటర్
[మార్చు]
- మహాత్మా ఫూలే మ్యూజియం ఆఫ్ ఇండస్ట్రీ.
- బాల గంధర్వ రంగ మందిర్ - మరాఠీ నాటక ప్రదర్శనకు పూణేలోని ప్రముఖ థియేటర్.
- దక్కన్ జింఖానా - ఈ ప్రాంతంలోని పురాతన స్పోర్ట్స్ క్లబ్, హౌసింగ్ సొసైటీ.
- ఛత్రపతి శంభాజీ ఉద్యాన్ - ముఠా నది ఒడ్డున ఉన్న పార్క్.
- వేటల్ కొండ, హనుమాన్ కొండ - కొండలపై రక్షిత ప్రకృతి నిల్వలు.
- సిటీ ప్రైడ్ మంగళ సినిమా థియేటర్.
- సిటీ ప్రైడ్ థియేటర్, మాల్.
- రాహుల్ 70 ఎమ్ఎమ్ సినిమా థియేటర్
- ఈ-స్క్వేర్ థియేటర్, మాల్.
షాపింగ్
[మార్చు]- పెవిలియన్ మాల్.
- పూణే సెంట్రల్ మాల్.
ఇది కూడ చూడు
[మార్చు]- పూణే సబర్బన్ రైల్వే
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Ratna N. Rao (1990). Social Organisation in an Indian Slum: Study of a Caste Slum. Mittal Publications. pp. 41–45. ISBN 978-81-7099-186-1.
- ↑ Joglekar, P.P.; Deo, Sushama G.; Balakawade, Pandurang; Deshpande-Mukherjee, Arati; Rajaguru, S.N.; Kulkarni, Amol N. (2006). "A New Look at Ancient Pune Through Salvage Archaeology (2004-2006)". Bulletin of the Deccan College Research Institute. 66/67: 211–225. ISSN 0045-9801.
- ↑ 3.0 3.1 Ratna N. Rao (1990). Social Organisation in an Indian Slum: Study of a Caste Slum. Mittal Publications. pp. 41–45. ISBN 978-81-7099-186-1.
- ↑ Ghori, S. A. K., and A. Rahman.
- ↑ Khizer, M.M., 1991.
- ↑ Limaye, P.M., 1935.
- ↑ Mary Whitney Kelting; Visiting Assistant Professor of Religious Studies M Whitney Kelting (2001). Singing to the Jinas: Jain Laywomen, Maṇḍaḷ Singing, and the Negotiations of Jain Devotion. Oxford University Press. pp. 3–5. ISBN 978-0-19-514011-8.