సామెతలు - బ

భాషా సింగారం
సామెతలు
అ ఆ ఇ ఈ ఉ ఊ-ఋ
ఎ ఏ ఒ ఓ అం అః
క ఖ గ-ఘ
చ-ఛ జ ఝ
ట ఠ డ-ఢ ణ
త థ ద ధ న
ప ఫ బ భ మ
య ర ల వ
శ-ష స-హ
ళ క్ష ఱ
జాతీయములు
అ ఆ ఇ ఈ ఉ ఊ
ఋ ఎ, ఏ, ఐ ఒ, ఓ, ఔ
క, ఖ గ, ఘ చ, ఛ జ, ఝ
ట, ఠ డ, ఢ ణ
త, థ ద, ధ న
ప, ఫ బ, భ మ
య ర ల వ
శ ష స హ
ళ క్ష ఱ
పొడుపు కధలు
ఆశ్చర్యార్థకాలు
నీతివాక్యాలు
పొడుపు కథలు
"అ" నుండి "క్ష" వరకు

సామెతలు లేదా లోకోక్తులు (Proverbs) ప్రజల భాషలో మరల మరల వాడబడే వాక్యాలు. వీటిలో భాషా సౌందర్యం, అనుభవ సారం, నీతి సూచన, హాస్యం కలగలిపి ఉంటాయి. సామెతలు ఆ భాష మాట్లాడే ప్రజల సంస్కృతిని, సాంప్రదాయాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. "సామెత లేని మాట ఆమెత లేని ఇల్లు" అంటారు. సామెతలకు ఏ ఒక్కరినీ రచయితగా చెప్పలేము. ప్రజలు తమ అనుభవాల్లోనుంచే సామెతలను పుట్టిస్తారు.

సామెతలు ప్రసంగానికి దీపాల్లాంటివి. అవి సంభాషణకు కాంతినిస్తాయి. సామెతలో ధ్వని ఉంటుంది. ప్రసంగోచితంగా ఒక సామెతను ప్రయోగిస్తే పాలల్లో పంచదార కలిపినట్లుంటుంది. సామెతలు సూత్రప్రాయంగా చిన్న వాక్యాలుగా ఉంటాయి. ఇవి ఒక జాతి నాగరికతను చెప్పకనే చెబుతుంటాయి. ఇవి పూర్వుల అనుభవ సారాన్ని తెలియజేసే అమృత గుళికలు ("ఆకలి రుచి ఎరుగదు. నిద్ర సుఖమెరుగదు"). పండితులకు, పామరులకూ పెట్టని భూషణాలు ("ఊరక రారు మహానుభావులు"). సామెతలు ఒక నీతిని సూచింపవచ్చును ("క్షేత్రమెరిగి విత్తనం వెయ్యాలి, పాత్రమెరిగి దానం చేయాలి"). ఒక అనుభవ సారాన్ని, భావమును స్ఫురింపజేయవచ్చును ("ఓడలు బళ్ళవుతాయి, బళ్ళు ఓడలవుతాయి", "కడివెడు గుమ్మడి కాయైనా కత్తిపీటకు లోకువే"). ఒక సందర్భములో సంశయమును నివారించవచ్చును ("అందానికి కొన్న సొమ్ము అక్కరకు పనికొస్తుంది"). వ్యక్తులను కార్యోన్ముఖులను చేయవచ్చును ("మనసుంటే మార్గముంటుంది") ప్రమాదమును హెచ్చరించవచ్చును ("చిన్న పామునైనా పెద్దకర్రతో కొట్టాలి"). వాదనకు ముక్తాయింపు పాడవచ్చును ("తాంబూలాలిచ్చేశాను తన్నుకు చావండి"). హాస్యాన్ని పంచవచ్చును ("ఆత్రపు పెళ్ళికొడుకు అత్తవెంట పడ్డాడట").

ఇక్కడ "బ" అక్షరంతో మొదలయ్యే కొన్ని సామెతలు, వాటి వివరణలు ఇవ్వబడ్డాయి.

రచయితలు గమనించండి : క్రొత్త సామెతలు అక్షర క్రమంలో చేర్చండి. ఒకో అక్షరానికి ఒకో పేజీ కేటాయించబడింది. సంక్షిప్తమైన వివరణ ఈ పేజీలోనే వ్రాయవచ్చును. సుదీర్ఘమైన వివరణాదులు వ్రాయదలచుకొంటే ఆ సామెతకు వేరే పేజీ ప్రారంభించండి.

బంగారు పళ్లానికైనా గోడ వాలు కావలసిందె.

ఎంత గొప్పవారికైనా మరొకరితో అవసరము వుంటుందనిచెప్పే సామెత ఇది.

బతకలేక బడి పంతులని

ఒకప్పుడు బడి పంతుళ్లకు జీతాలు అంతంత మాత్రమే: అవి కూడా సకాలంలో వచ్చేవి కావు. అయినా బ్రతడానికి చేతనైన పనిచేసి బ్రతకాలి గనుక వారు బడి పంతులు పనిచేసి బ్రతికే వారు. కాని ఇప్పుడు బడి పంతుళ్లకు మంచి జీతాలున్నాయి. కనుక ఈ సామెతెను తిరగ రాయాలి. అవిదంగా వచ్చిందే ఈ నాటి సామెత: అది "" బ్రతక నేర్చిన వాడు బడి పంతులు'

బతికి పట్నం చూడాలి...చచ్చి స్వర్గం చూడాలి

పుట్టిన ఊళ్ళోనే చచ్చిందాకా కూర్చోక దేశంలోని ప్రధానమైన పట్టణాలను చూడాలని, సన్మార్గ వర్తనంతో జీవించి స్వర్గాన్ని చేరాలని బోధిస్తుంది ఈ సామెత.

బరితెగించిన కోడి బజార్లో గుడ్డెట్టినట్టు

గుట్టుగా చేయవలసిన పనిని బహిరంగంగా నలుగురికీ తెలిసేట్టు అమోదయోగ్యం కాని రీతిలో చేయటం

బర్రె పాతిక బందం ముప్పాతిక

చారనా కోడికి బారనా మసాలా లాంటిదే ఈ సామెత.

బ్రతికుంటే బలుసాకు అమ్ముకుని బతకొచ్చు

బతికుంటే ఏపనైనా చేసి బతకొచ్చు. చచ్చి సాధించేదేమి లేదనే అర్థంతో ఈ సామెత వాడాతారు.

బ్రతికుంటే బలుసాకు తినైనా బతకొచ్చు

బతికుంటే ఎపని చేసైనా బతకొచ్చు: చచ్చినాక చేసేదేమి వుండదని అర్థం.

బ్రతకని బిడ్డ బారెడు

చచ్చిన వాడి కండ్లు చారెడు అనే సామెత లాంటిదే ఇదీను.

బాగుపడదామని పోతే బండచాకిరి తగులుకొన్నట్లు

చేసే ప్రయత్నాలు విఫలం అవ్వటమే కాక అప్పటిదాకా అనుభవిస్తున్న కష్టాలకన్నా మరిన్ని కష్టాలు కూడా వచ్చిపడటం.ఒక ఉద్యోగంలో అధికంగా శ్రమిస్తూ అక్కడ తనకు వచ్చే ఆదాయం సరిపోవటంలేదని వేరొకచోట ఇంకా ఎక్కువ ఆదాయం వస్తుందని భావించి వెళ్ళినప్పుడు ఆ భావన అంతా ఉత్త భ్రమగా మిగిలి అంతకుముందు ఉద్యోగంలో ఉన్న సుఖము, సంపాదన కూడా కొత్త ఉద్యోగంలో కరవవటం.

బారు బంగాళాఖాతం, కొంప దివాలా ఖాయం

పరభాషా పదాలతో సామెత. బార్ ఆంగ్లపదం, దివాలా ఉర్దూ పదం.బ్రాందీ సారా దొరికే బార్‌ ఎప్పుడూ బంగాళాఖాతం లాగా నిండుగానే ఉంటుందనీ ఆ బార్‌లో పడి తాగుతూ ఉంటే ఆ దురలవాటు వల్ల ఆస్తి అంతా నాశనమై దివాలా తియ్యటం జరిగితీరుతుందని హెచ్చరిస్తుంది ఈ సామెత.

బుగ్గ గిల్లి జోల పాడటం

ఏడ్చే పిల్లలను వూరుకోబెట్టడానికి జోల పాడతారు. బుగ్గ గిల్లితే ఏడుస్తారు. అలా ఏడిపించి జోల పాడడం వ్వర్థం. ఉపయోగం లేని పని చేయడం

బెండకాయ ముదిరినా, బ్రహ్మచారి ముదిరినా పనికిరావు

ముదిరిన బెండకాయను కూరకు పనికిరాదని ఎవరూ కొనరు. అలాగే వయసు ముదిరిన బ్రహ్మచారికి ఎవ్వరూ పిల్లను ఇవ్వరని చెప్పడానికి ఈ సామెతను వాడుతారు.

బెల్లం చుట్టూ ఈగల్లా

సంపదలు కలిగినప్పుడే బంధువులు వస్తారని దీని అర్థం.

బొంకరా బొంకరా పోలిగా అంటే టంగుటూరి మిరియాలు తాడికాయంత అన్నాడట

బొంకు అంటే అబద్ధం. అబద్ధం చెప్పినా, అతికినట్లుగా, గోడ కట్టినట్లుగా ఉండాలి అని అంటారు. వినేవారిని ఇట్టే నమ్మించేటట్లు ఉండాలి. కానీ ఇలా మిరియాలు తాటికాయలంత ఉంటాయి అని అంటే ఎవరూ నమ్మరు. తప్పు పని చెయ్యడం చేతకానివాడి చేత ఆ పని చేయించబోయినపుడు, వాడా పని సరిగా చెయ్యలేడు. ఆ సందర్భంలో ఈ సామెత వాడుతారు.

బోడితలకు బొండుమల్లెలు ముడిచినట్లు

చేయ లేని పనిని చేసి నట్టుచెప్పినప్పుడు ఈ సామెతను వాడుతారు.