Jump to content

సియుటా

లంకెలను మార్చు
అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 35°53′18″N 5°18′56″W / 35.88833°N 5.31556°W / 35.88833; -5.31556
వికీపీడియా నుండి

Ceuta
سَبْتَة
Autonomous city
View of Ceuta
Royal Walls
Palace of the Assembly
Flag of Ceuta
Flag
Coat of arms of Ceuta
Coat of arms
Location of Ceuta in Spain
Location of Ceuta in Spain
Coordinates: 35°53′18″N 5°18′56″W / 35.88833°N 5.31556°W / 35.88833; -5.31556
Country Spain
First settled1st millennium BC
End of Muslim rule14 August 1415
Ceded to Spain4 August 1578
Autonomy status14 March 1995
Founded byCarthaginians
ప్రభుత్వం
 • రకంAutonomous city
 • సంస్థCouncil of Government
 • Mayor-PresidentJuan Jesús Vivas (PP)
విస్తీర్ణం
 • మొత్తం
18.5 కి.మీ2 (7.1 చ. మై)
 • నేల18.5 కి.మీ2 (7.1 చ. మై)
 • స్థానం18th
ఎత్తు
10 మీ (30 అ.)
Highest elevation
349 మీ (1,145 అ.)
జనాభా
 (2024)[1]
 • మొత్తం
83,179
 • స్థానం19th
 • సాంద్రత4,500/కి.మీ2 (12,000/చ. మై.)
  • Rank2nd
Demonym(s)Ceutan
ceutí (es)
caballa ("Atlantic mackerel", colloquial)[2][3]
GDP
[4]
 • Total€1.888 billion (2023)
 • Per capita€22,751 (2023)
కాల మండలంUTC+01:00 (CET)
 • Summer (DST)UTC+02:00 (CEST)
ISO 3166 code
ES-CE
Postal code
51001–51005
Official languageSpanish
ParliamentAssembly of Ceuta
Congress1 deputy (out of 350)
Senate2 senators (out of 264)
CurrencyEuro (€) (EUR)
HDI (2022)0.860[5]
very high · 19th

సియుటా (యుకె: /’సుజ్’:టˈ/, మాకు: /‘సెయియూ:ట)[6][7]మొరాకో సరిహద్దులో, ఇది మధ్యధరా సముద్రం, అట్లాంటికు మహాసముద్రం మధ్య సరిహద్దులో ఉంది. సియుటా యూరోపియను యూనియను ప్రత్యేక సభ్యుల రాష్ట్ర భూభాగాలలో ఒకటి. ఇది 1995 మార్చి లో దాని స్వయంప్రతిపత్తి శాసనం ఆమోదించడానికి ముందు కాడిజు ప్రావిన్సు‌కు చెందిన ఒక సాధారణ మునిసిపాలిటీ[8] స్పానిషు రాజ్యాంగం అందించినట్లు ఇక మీద స్వయంప్రతిపత్తమైన నగరంగా మారింది.

సియాటా, మెలిల్లా, కానరీ దీవులు మాదిరిగా, స్పెయిన్ యూరోపియను యూనియను‌లో చేరడానికి ముందు ఉచిత ఓడరేవుగా వర్గీకరించబడింది.[9] దీని జనాభా ప్రధానంగా క్రైస్తవ, ముస్లిం, పాకిస్తాను నుండి సెఫార్డికు యూదులు, సింధి హిందువుల చిన్న మైనారిటీ ఉన్నారు.[10]

స్పానిషు అధికారిక భాష, దరిజా అరబికు కూడా విస్తృతంగా మాట్లాడతారు.

పేరువెనుక చరిత్ర

[మార్చు]

అబైలా అనే పేరు హెర్క్యులసు దక్షిణ స్తంభం అయిన జెబెలు ముసా[11] కోసం ప్యూనికు పేరు ("ఎత్తైన పర్వతం"[12] లేదా "దేవుని పర్వతం") అని చెప్పబడింది.[13] ఈ పర్వతం పేరు నిజానికి హబెన్నా (ప్యూనికు: 𐤀𐤁𐤍, ʾbn, "రాయి" లేదా "స్టీలు") లేదా ʾఅబిను-హైకు (𐤀𐤁𐤍𐤇𐤒, ʾbnḥq, "అఖాతం రాక్"), సమీపంలోని బెంజు బే గురించి.[14] ఈ పేరు అపిని (ప్రాచీన గ్రీకు: Ἄπινι),[[14] అబిలా (Ἀβύλα), అబిలే (Ἀβύλη), అబ్లాక్సు (Ἀβλύķē), అబిల్క్సు (Ἀβλύķξ), అబిల్యాక్సు (ΓỸλλξ)గా హెలెనిజు చేయబడింది. Στήλη, "పిల్లరు ఆఫ్ అబిలా"), లాటిను‌లో అబిలా మోన్సు ("మౌంటు అబిలా") లేదా అబిలా కొలమ్నా ("ది పిల్లరు ఆఫ్ అబిలా").జెబెల్ మూసా క్రింద ఉన్న స్థావరం తరువాత ఆ ప్రదేశం చుట్టూ ఉన్న ఏడు కొండలకు పేరు మార్చబడింది. దీనిని సమిష్టిగా "సెవెను బ్రదర్సు" అని పిలుస్తారు["[15] 15] (ప్రాచీన గ్రీకు: Ἑπτάδελφοι, రోమనైజ్డు: హెప్టాడెల్ఫోయి;[16] 16] లాటిను: సెప్టెం ఫ్రాట్రెసు).[[13] ముఖ్యంగా ఆ ప్రదేశంలోని రోమను కోటకు "ఫోర్టు ఎట్ ది సెవెను బ్రదర్సు" (కాస్టెల్లం యాడ్ సెప్టెం ఫ్రాట్రెసు) అనే పేరు వచ్చింది.[17] దీనిని క్రమంగా సెప్టెం [18] 18] (Σέπτον సెప్టను) లేదా అప్పుడప్పుడు సెప్టం [19] లేదా సెప్టాగా కుదించారు.[20] ఈ క్లిపు చేయబడిన రూపాలు బెర్బెరు సెబ్టా, అరబికు సబ్తాను[15] లేదా సబ్తా (سبتة‎)గా కొనసాగాయి. ఇవి పోర్చుగీసు ([సెయుటె] అని ఉచ్ఛరిస్తారు), స్పానిషు (స్థానికంగా [సెయుట] అని ఉచ్ఛరిస్తారు)లో సియుటాగా మారాయి.

చరిత్ర

[మార్చు]
సియుటా కేథడ్రలు పక్కన 7వ శతాబ్దానికి చెందిన ఫోనీషియను పురావస్తు ప్రదేశం

పురాతన

[మార్చు]

క్రీ.పూ. 7వ శతాబ్దానికి చెందిన ఫీనిషియను పురావస్తు ప్రదేశం, కేథడ్రలు ఆఫ్ సియుటా పక్కన

అట్లాంటికు మహాసముద్రం, మధ్యధరా సముద్రం మధ్య ప్రాప్యతను నియంత్రించే జిబ్రాల్టరు జలసంధి ఒక ముఖ్యమైన సైనిక, వాణిజ్య చోకు‌పాయింటు. అల్మినా ద్వీపకల్పాన్ని ఆఫ్రికను ప్రధాన భూభాగానికి కలిపే చాలా ఇరుకైన ఇస్త్మసు సియుటాను గొప్పగా రక్షించగలదని ఫోనిషియన్లు గ్రహించారు. క్రీస్తుపూర్వం 1వ సహస్రాబ్ది ప్రారంభంలో అక్కడ ఒక అవుట్పోస్టు‌ను స్థాపించారు. గ్రీకు భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తలు సమీపంలోని జెబెలు ముసా పురాతన అబిలా అనే పేరుతో దీనిని నమోదు చేశారు. ఇప్పుడు జిబ్రాల్టరు శిలగా పిలువబడే హెర్క్యులసు మరొక స్తంభం కాల్పే పక్కన ఫోనిషియన్లు స్పెయిను‌లోని శాను రోకు వద్ద కార్టు‌ను స్థాపించారు. సమీపంలోని ఇతర మంచి లంగరులు; టాంజియర్సు, కాడిజు వద్ద ఫోనిషియను తరువాత కార్తజీనియను ఓడరేవులుగా మారాయి.

ప్యూనికు యుద్ధాలలో కార్తేజు నాశనం తర్వాత వాయువ్య ఆఫ్రికాలో ఎక్కువ భాగం రోమను క్లయింటు రాష్ట్రాలైన నుమిడియా, అబిలా చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతాలు మారిటానియా కు వదిలివేయబడింది. రోమన్లు ​​"సెప్టెం" అని పిలిచే ఈ ప్రాంతంలో ప్యూనికు సంస్కృతి వృద్ధి చెందడం కొనసాగింది. 46 బిసిలో థాప్ససు యుద్ధం తర్వాత, సీజరు, ఆయన వారసులు ఉత్తర ఆఫ్రికాను నేరుగా రోమను ప్రావిన్సులుగా విలీనం చేయడం ప్రారంభించారు. కానీ ఆగస్టసు నాటికి సెప్టెం బెర్బెరు నివాసితులు చాలా మంది ప్యూనికు‌లో మాట్లాడటం, రాయడం కొనసాగించారు.

కాలిగులా ఎడి 40లో మౌరేటానియను రాజు టోలెమీని హత్య చేసి ఆయన రాజ్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. దీనిని క్లాడియసు ఎడి 42లో నిర్వహించాడు సెప్టెంను టింగిటానా ప్రావిన్సు‌లో ఉంచి దానిని కాలనీ స్థాయికి పెంచాడు. తరువాత ఇది రోమనీకరించబడింది. 3వ శతాబ్దం చివరిలో వృద్ధి చెందింది. రోమను స్పెయిను‌తో భారీగా వ్యాపారం చేసింది. దాని సాల్టెడు ఫిషు‌కు ప్రసిద్ధి చెందింది. రోడ్లు దీనిని టింగిసు (టాంగియర్సు), వోలుబిలిసు‌తో భూభాగాన్ని అనుసంధానించాయి. 4వ శతాబ్దం చివరిలో 1వ థియోడోసియసు కింద సెప్టెంలో ఇప్పటికీ 10,000 మంది నివాసితులు ఉన్నారు. దాదాపు అందరూ క్రైస్తవ పౌరులు లాటిను స్థానిక మాండలికం అయిన ఆఫ్రికను రొమాన్సు మాట్లాడతారు.[21]

మధ్యయుగం

[మార్చు]
11వ - 13వ శతాబ్దాల మధ్య నిర్మించబడిన సియుటాలోని అరబు స్నానపు గృహాలు
1328లో అబూ సయీదు 2వ ఉత్మాను ఆదేశం మేరకు నిర్మించబడిన మారినిడు గోడలు

425 ప్రాంతంలో చక్రవర్తిని డవాగరు నుండి రక్షణ కోసం కౌంటు బోనిఫేసుచేత ఆహ్వానించబడిన విధ్వంసకారులు టింగిసు సమీపంలోని జలసంధిని దాటి వేగంగా రోమను ఉత్తర ఆఫ్రికాను ఆక్రమించారు. వారి రాజు గైసెరికు కార్తేజు చుట్టూ ఉన్న ధనిక భూముల మీద తన దృష్టిని కేంద్రీకరించాడు; చివరికి రోమన్లు ​​ఆయన విజయాలను అంగీకరించి, వాటి మీద దాడి చేస్తూనే ఉన్నప్పటికీ బెర్బెరు తిరుగుబాట్ల వరుసలో ఆయన త్వరలోనే టింగిసు, సెప్టెంల మీద నియంత్రణ కోల్పోయాడు. జస్టినియను వాండలు భూములను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నప్పుడు ఆయన విజయవంతమైన జనరలు బెలిసారియసు తీరం వెంబడి కొనసాగాడు. 533 ప్రాంతంలో సెప్టెం‌ను బైజాంటైను సాంరాజ్యం పశ్చిమాన ఉన్న అవుట్పోస్టు ‌గా మార్చాడు. అయితే పూర్వపు పురాతన రోమను పరిపాలన వలె కాకుండా తూర్పు రోం లోతట్టు ప్రాంతాలలోకి చాలా దూరం వెళ్లలేదు. టింగిసు స్థానంలో మరింత రక్షణాత్మకమైన సెప్టెం‌ను వారి ప్రాంతీయ రాజధానిగా చేసుకుంది.

అంటువ్యాధులు, తక్కువ సామర్థ్యం గల వారసులు, విస్తరించిన సరఫరా మార్గాలు కారణంగా సెప్టెంను తొలగించవలసి వచ్చింది. తరువాత దానిని ఒంటరిగా వదిలివేసింది. 7వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్పెయిను‌లోని విసిగోతు రాజ్యానికి నివాళులర్పించడానికి దాని కౌంటు (వచ్చే) బాధ్యత వహించి ఉండవచ్చు. 710 ప్రాంతంలో మాగ్రెబు మీద ‌ఇస్లామికు విజయం ముగిసినట్లు విశ్వసనీయమైన సమకాలీన కథనాలు లేవు. బదులుగా స్పెయిను‌ను వేగంగా ముస్లింలు ఆక్రమించడం వల్ల సెప్టెంకు చెందిన కౌంటు జూలియను, రాజు రోడెరికు ఆస్థానంలో తన కుమార్తెకు జరిగిన అవమానానికి ప్రతీకారంగా క్రైస్తవ మతాన్ని ఆయన మోసం చేయడం గురించి కథలు వచ్చాయి. జూలియను ప్రోత్సాహం, సూచనలతో, బెర్బరు మతమార్పిడి, విముక్తి పొందిన వ్యక్తి తారికు ఇబ్ను జియాదు టాంజియర్సు నుండి తన దండును జలసంధి దాటి తీసుకెళ్లి స్పానిషు‌ను చాలా వేగంగా ఆక్రమించాడని ఆరోపించబడింది. ఆయన, ఆయన యజమాని ముసా బిను నుసైరు ఇద్దరూ వారిని చూసి అసూయపడే ఖలీఫు‌తో గొడవ పడ్డారు. ఆయన వారి సంపద, బిరుదులను తొలగించాడు.

కొన్నిసార్లు ఘోమారా బెర్బర్సు రాజుగా కూడా వర్ణించబడే జూలియను మరణం తరువాత ఇస్లాం మతంలోకి మారిన బెర్బరు వారు సెబ్టా అని పిలిచే దాని మీద ప్రత్యక్ష నియంత్రణను తీసుకున్నారు. 740 ప్రాంతంలో ఉమయ్యదు ఖలీఫా మీద్సు వారి గొప్ప తిరుగుబాటు సమయంలో ఇది నాశనమైంది. సెబ్టా తరువాత 9వ శతాబ్దంలో స్వల్పకాలిక బాను ఇసాం రాజవంశాన్ని ప్రారంభించిన మజ్కాసా బెర్బెరు తెగకు చెందిన అధిపతి మజాకాసు పునరావాసం పొందే వరకు శిథిలాల చుట్టూ ముస్లింలు, క్రైస్తవులతో కూడిన చిన్న గ్రామంగా మిగిలిపోయింది.[22] ఆయన ముని మనవడు తన తెగను ఇద్రిసిడు‌లతో కొంతకాలం పొత్తు పెట్టుకున్నాడు. కానీ బాను ఇసాం పాలన 931లో [23] స్పెయిను‌లోని కార్డోబాను పాలించిన ఉమయ్యదు పాలకుడు 3వ అబ్దురు-రెహ్మానుకి అనుకూలంగా పదవీ విరమణ చేయడంతో ముగిసింది.

1031లో కార్డోబా ఖలీఫా పతనంతో గందరగోళం నెలకొంది. దీని తరువాత సియుటా, ముస్లిం ఐబీరియా వరుసగా ఉత్తర ఆఫ్రికా రాజవంశాలచే నియంత్రించబడ్డాయి. 1084 నుండి అల్మోరావిడు బెర్బర్సు ఈ ప్రాంతాన్ని 1147 వరకు పాలించారు. ఆ సమయంలో అల్మోహాదు‌లు ఈ భూమిని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. 1232లో ఇబ్ను హుదు తిరుగుబాటు కాకుండా, ట్యునీషియా హఫ్సిదు‌లు నియంత్రణను స్థాపించే వరకు వారు పరిపాలించారు. పశ్చిమంలో హఫ్సిదు‌ల ప్రభావం వేగంగా క్షీణించింది. సియుటా నివాసులు చివరికి 1249లో వారిని బహిష్కరించారు. దీని తరువాత మారినిడు‌లు, గ్రెనడా నుండి పోటీ ప్రయోజనాలతో పాటు స్థానిక బాను అల్-అజాఫీ ఆధ్వర్యంలో స్వయంప్రతిపత్తి పాలనతో రాజకీయ అస్థిరత కాలం కొనసాగింది. చివరికి 1387లో ఆరగాను సహాయంతో ఫెజు ఈ ప్రాంతాన్ని జయించారు.

పోర్చుగీసు

[మార్చు]
సావో బెంటో రైల్వే స్టేషను‌లోని అజులేజోసు‌లో సియుటా ఆక్రమణ సమయంలో ప్రిన్సు హెన్రీ ది నావిగేటరు ప్రాతినిధ్యం
1572 సియుటా చిత్రణ
962 నుండి 18వ శతాబ్దం వరకు నిర్మించబడిన సియుటా రాయలు వాల్సు, నౌకాయాన కందకాలు

1415 ఆగస్టు 21 ఉదయం పోర్చుగలు రాజు 1వ జాన్ తన కుమారులు, వారి సమావేశమైన దళాలను ఆకస్మిక దాడికి నడిపించాడు. దీనిని సియుటా ఆక్రమణ అని పిలుస్తారు. 200 పోర్చుగీసు నౌకల మీద ప్రయాణించిన 45,000 మంది పురుషులు సియుటా రక్షకులను అప్రమత్తంగా పట్టుకుని ఎనిమిది మంది ప్రాణనష్టం మాత్రమే చవిచూసినందున. యుద్ధం దాదాపుగా వాతావరణానికి వ్యతిరేకం. రాత్రి సమయానికి పట్టణం స్వాధీనం చేసుకుంది. ఆగస్టు 22 ఉదయం సియుటా పోర్చుగీసు చేతుల్లో ఉంది. అల్వారో వాజు డి అల్మాడ, 1వ కౌంటు ఆఫ్ అవ్రాన్చెసు‌ను సియుటా జెండాగా మారబోయే దానిని ఎగురవేయమని అడిగారు. ఇది లిస్బను జెండాకు సమానంగా ఉంటుంది. కానీ దీనిలో పోర్చుగలు రాజ్యం నుండి తీసుకోబడిన కోటు ఆఫ్ ఆర్ముసు మధ్యలో జోడించబడింది; సియుటా అసలు పోర్చుగీసు జెండా, కోటు ఆఫ్ ఆర్ముసు మారలేదు ఆధునిక సియుటా జెండా పోర్చుగీసు కవచం ఆకృతీకరణను కలిగి ఉంది.

జాన్ కుమారుడు హెన్రీ ది నావిగేటరు యుద్ధంలో తనను తాను గుర్తించుకున్నాడు. ఆక్రమణ సమయంలో గాయపడ్డాడు. నగరాన్ని దోచుకోవడం 1వ జాన్ ఊహించిన దానికంటే తక్కువ లాభదాయకంగా నిరూపించబడింది. కాబట్టి ఆయన ఈ ప్రాంతంలో మరిన్ని వ్యాపారాలను కొనసాగించడానికి నగరాన్ని ఉంచాలని నిర్ణయించుకున్నాడు.[24]

1415 నుండి 1437 వరకు పెడ్రో డి మెనెసెసు సియుటా మొదటి గవర్నరు అయ్యాడు.

మారినిడు సుల్తానేటు 1419 ముట్టడిని ప్రారంభించింది. కానీ సియుటా మొదటి గవర్నరు చేతిలో ఓడిపోయాడు. పోర్చుగలు కానిస్టేబులు జాన్ ఆయన సోదరుడు హెన్రీ ది నావిగేటరు రూపంలో బలగాలు వచ్చే ముందు, సియుటాను రక్షించడానికి దళాలతో పంపబడ్డాడు. కింగ్ 1 వ జాన్ కుమారుడు డువార్టే పాలనలో, సియుటా నగరం పోర్చుగీసు ఖజానాకు వేగంగా నష్టం కలిగించింది. ట్రాన్సు-సహారా వాణిజ్యం టాంజియరు‌కు బదులుగా ప్రయాణించింది. టాంజియరు నగరం లేకుండా సియుటాను స్వాధీనం చేసుకోవడం పనికిరాదని త్వరలోనే గ్రహించబడింది. 1437లో డువార్టే సోదరులు హెన్రీ ది నావిగేటరు, ఫెర్నాండో, సెయింటు ప్రిన్సు మారినిడు సుల్తానేటు‌ మీద దాడి చేయడానికి ఆయన ఒప్పించారు. ఫలితంగా హెన్రీ నేతృత్వంలో జరిగిన టాంజియరు యుద్ధం (1437) ఒక పరాజయం పాలైంది. ఫలితంగా ఏర్పడిన ఒప్పందంలో, పోర్చుగీసు సైన్యాన్ని హింసించకుండా వెళ్ళడానికి అనుమతించినందుకు ప్రతిఫలంగా సియుటాను మారినిడు‌లకు తిరిగి అప్పగిస్తానని హెన్రీ వాగ్దానం చేశాడు. దానిని ఆయన తిరస్కరించాడు.

సియుటాను స్వాధీనం చేసుకోవడం పరోక్షంగా మరింత పోర్చుగీసు విస్తరణకు దారితీసింది. ఈ సమయంలో పోర్చుగీసు విస్తరణ ప్రధాన ప్రాంతం మాగ్రెబు తీరం, అక్కడ ధాన్యం, పశువులు, చక్కెర, వస్త్రాలు, అలాగే చేపలు, చర్మాలు, మైనం, తేనె ఉన్నాయి.[25]

పోర్చుగీసు వారు క్సారు ఎస్-సెఘిరు (1458), అర్జిలా టాంజియరు (1471) లను స్వాధీనం చేసుకోవడంతో నగరం స్థానం ఏకీకృతం అయ్యే వరకు సియుటా 43 సంవత్సరాలు ఒంటరిగా ఉండాల్సి వచ్చింది.

అల్కాకోవాసు ఒప్పందం (1479), టోర్డెసిల్లాసు ఒప్పందం (1494) ద్వారా ఈ నగరం పోర్చుగీసు స్వాధీనంగా గుర్తించబడింది.

1540లలో పోర్చుగీసువారు సియుటా రాయలు వాల్సు‌ను నేటి విధంగా నిర్మించడం ప్రారంభించారు. వాటిలో బురుజులు, నౌకాయాన కందకం, డ్రాబ్రిడ్జి ఉన్నాయి. ఈ బురుజులలో కొన్ని ఇప్పటికీ కొరాజా ఆల్టా, బండేరా, మల్లోర్క్విన్సు బురుజుల వలె నిలిచి ఉన్నాయి. [26]

లూయిసు డి కామోసు 1549 - 1551 మధ్య సియుటాలో నివసించాడు. యుద్ధంలో తన కుడి కన్నును కోల్పోయాడు. ఇది ఆయన కవిత్వ రచన ఓసు లుసియాడాసు‌ను ప్రభావితం చేసింది.

పోర్చుగలు&స్పెయిను మధ్య యూనియను

[మార్చు]

1578లో పోర్చుగలు రాజు సెబాస్టియను అల్కాసరు క్విబిరు యుద్ధంలో (ముగ్గురు రాజుల యుద్ధం అని పిలుస్తారు) మరణించాడు, ఈ రోజు ఉత్తర %మొరాకో అని పిలువబడే దానిలో వారసులు లేకుండా, 1580 పోర్చుగీసు వారసత్వ సంక్షోభానికి దారితీసింది. అతని ముత్తాత, వృద్ధ కార్డినలు హెన్రీ, అతని తర్వాత రాజుగా వచ్చాడు. కానీ వారసులు కూడా లేరు. పవిత్ర ఆజ్ఞలు తీసుకున్నారు. రెండు సంవత్సరాల తరువాత కార్డినలు-రాజు మరణించినప్పుడు, పోర్చుగలు రాజు 1వ మాన్యువలు ముగ్గురు మనవరాళ్ళు సింహాసనాన్ని అధిష్టించారు:

  • ఇన్ఫాంటా కాటరినా, డచెసు ఆఫ్ బ్రాగాంజా
  • ఆంటోనియో, ప్రియరు ఆఫ్ క్రాటో
  • స్పెయిను 2వ ఫిలిపు, పోర్చుగలు మాజీ రాజు సెబాస్టియను మామ

ఫిలిపు విజయం సాధించి 1581లో పోర్చుగలు రాజు 1వ ఫిలిపు కిరీటాన్ని పొందాడు. రెండు కిరీటాలను, విదేశీ సామ్రాజ్యాలను ఏకం చేశాడు. [27]

1580 నుండి 1640 వరకు స్పెయిను‌తో యూనియను సమయంలో, సియుటా స్పానిషు మూలానికి చెందిన అనేక మంది నివాసితులను ఆకర్షించింది[28], 1640 పోర్చుగీసు పునరుద్ధరణ యుద్ధంలో పోర్చుగలు తిరిగి స్వాతంత్ర్యం పొందినప్పుడు స్పెయిను‌తో కలిసి ఉన్న పోర్చుగీసు సామ్రాజ్యంలోని ఏకైక నగరంగా మారింది.

స్పానిషు

[మార్చు]
19వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన డెస్నారిగాడో కోటలో ఒక మ్యూజియం ఉంది.
1905లో నిర్మించబడిన ఎక్లెక్టికు హౌసు ఆఫ్ ది డ్రాగన్సు
సియుటాలోని ఒక వీధి సుమారు 1905–1910
1940లలో సియుటా మ్యాపు

1668 జనవరి 1 న పోర్చుగలు రాజు 6వ అఫోన్సో స్పెయిను‌కు సియుటా అధికారిక విధేయతను గుర్తించి, లిస్బను ఒప్పందం ద్వారా సియుటాను స్పెయిను రాజు 2 వ కార్లోసుకు అప్పగించాడు.[29]

సియుటా ముట్టడి (1694–1727) సమయంలో మౌలే ఇస్మాయిలు నేతృత్వంలోని మొరాకో దళాలు నగరం మీద దాడి చేశాయి. చరిత్రలో అతి పొడవైన ముట్టడి సమయంలో నగరం మార్పులకు గురై దాని పోర్చుగీసు లక్షణాన్ని కోల్పోయింది. చాలా సైనిక కార్యకలాపాలు సియుటా రాయల్ గోడల చుట్టూ జరిగినప్పటికీ మొరాకో తీరంలోని వివిధ ప్రదేశాలలో స్పానిషు దళాలు చిన్న-స్థాయి చొరబాట్లు, జిబ్రాల్టర్ జలసంధిలో షిప్పింగు‌ను స్వాధీనం చేసుకోవడం కూడా జరిగింది.

నెపోలియను యుద్ధాల సమయంలో (1803–1815), స్పెయిన్ బ్రిటన్ సియుటాను ఆక్రమించుకోవడానికి అనుమతించింది. 1810లో ఆక్రమణ ప్రారంభమైంది. యుద్ధాలు ముగిసిన తర్వాత సియుటాను తిరిగి ఇవ్వడంతో.[30] సియుటా సరిహద్దుకు సంబంధించిన విభేదాలు హిస్పానో-మొరాకో యుద్ధానికి (1859–60) దారితీశాయి. ఇది టెటువాను యుద్ధంలో ముగిసింది.

1936 జూలైలో జనరలు ఫ్రాన్సిస్కో ఫ్రాంకో స్పానిషు సైన్యానికి నాయకత్వం వహించి స్పానిషు రిపబ్లికను ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేశాడు; ఆయన సైనిక తిరుగుబాటు 1936–1939 స్పానిషు అంతర్యుద్ధానికి దారితీసింది. ఫ్రాంకో జర్మనీ, ఇటలీ సరఫరా చేసిన రవాణా విమానాలను ఉపయోగించి ఎయిర్‌లిఫ్టు‌లో స్పెయిన్ ప్రధాన భూభాగానికి దళాలను రవాణా చేశాడు. సియుటా తిరుగుబాటు మొదటి యుద్ధభూమిలలో ఒకటిగా మారింది: జనరలు ఫ్రాంకో తిరుగుబాటు జాతీయవాద దళాలు సియుటాను స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. అదే సమయంలో నగరం అధికారిక రిపబ్లికను ప్రభుత్వ వైమానిక, సముద్ర దళాల కాల్పులకు గురైంది.[30]

ఫ్రాన్సిస్కో ఫ్రాంకో గౌరవార్థం లానో అమరిల్లో స్మారక చిహ్నాన్ని నిర్మించారు; దీనిని 1940 జూలై 13న ప్రారంభించారు. అప్పటి నుండి ఆ పొడవైన ఒబెలిస్కు వదిలివేయబడింది. కానీ ఫలాంజు, ఇంపీరియలు ఈగిల్ కవచ చిహ్నాలు ఇప్పటికీ కనిపిస్తున్నాయి.[31]

1947 భారతదేశ విభజన తరువాత ప్రస్తుత పాకిస్తాను నుండి గణనీయమైన సంఖ్యలో సింధీ హిందువులు సియుటాలో స్థిరపడ్డారు. ఇది 1893 నుండి సియుటాలో ఉన్న ఒక చిన్న హిందూ సమాజానికి తోడుగా జిబ్రాల్టరు‌తో అనుసంధానించబడి ఉంది.[[32] 33]

1956లో స్పెయిను స్పానిషు మొరాకో స్వాతంత్ర్యాన్ని గుర్తించినప్పుడు సియుటా ఇతర ప్లాజాసు డి సోబెరానియా స్పానిషు పాలనలోనే ఉన్నాయి. స్పెయిను వాటిని స్పానిషు రాష్ట్రంలో అంతర్భాగాలుగా పరిగణించింది. కానీ మొరాకో ఈ విషయాన్ని వివాదం చేసింది.

సాంస్కృతికంగా ఆధునిక సియుటా స్పానిషు ప్రాంతం అండలూసియాలో భాగంగా ఉంది. ఇది 1995 వరకు కాడిజు ప్రావిన్సు‌కు అనుసంధానించబడింది. స్పానిషు తీరం కేవలం 20 కి.మీ (12.5 మైళ్ళు) దూరంలో ఉంది. ఇది ఒక విశ్వనగరం, ఇక్కడ అరబు-బెర్బరు ముస్లిం మైనారిటీతో పాటు సెఫార్డికు యూదు, హిందూ మైనారిటీలు పెద్ద సంఖ్యలో ఉన్నారు. .[33]

2007 నవంబరు 5న రాజు 1వ జువాన్ 1వ కార్లోసు నగరాన్ని సందర్శించారు. ఇది స్థానిక జనాభాలో గొప్ప ఉత్సాహాన్ని మొరాకో ప్రభుత్వం నుండి నిరసనలను రేకెత్తించింది. .[34] [35] 80 సంవత్సరాలలో స్పానిషు దేశాధినేత సియుటాను సందర్శించడం ఇదే మొదటిసారి.[ .[35] 36]

2010 నుండి సియుటా (మెలిల్లా) ముస్లింల సెలవుదినమైన ఈద్ అల్-అధా లేదా త్యాగం విందును అధికారిక ప్రభుత్వ సెలవుదినంగా ప్రకటించారు. రీకాన్క్విస్టా తర్వాత స్పానిషు పాలనలో ఉన్న ప్రాంతంలో క్రైస్తవేతర మతపరమైన పండుగ అధికారికంగా జరుపుకోవడం ఇదే మొదటిసారి.[36][37]


భౌగోళికం

[మార్చు]
సియాటా మ్యాపు (సియుటాలో భాగమైన పెరెజిలు ద్వీపం తీరానికి కొద్ది దూరంలో ఉంది. ఈ మ్యాపు ఎగువ ఎడమ వైపున ఉంది)
తూర్పు వైపు ఎదుర్కొంటున్న జిబ్రాల్టరు జలసంధి దృక్పథం; ఎడమ వైపునఉ స్పెయిను, జిబ్రాల్టరు; కుడి వైపున మొరాకో, సియుటా. నిలువు పరిమాణం 3 కారకం.
సియూటా అత్యంత వివరణాత్మక మ్యాపు

సియుటాను స్పానిష్ ప్రధాన భూభాగంలోని కాడిజ్ ప్రావిన్స్ నుండి 17 కి.మీ (11 మైళ్ళు) [39] జిబ్రాల్టర్ జలసంధి ద్వారా వేరు చేయబడుతుంది మరియు ఇది మొరాకో రాజ్యంలో M'diq-fnideq ప్రిఫెక్చర్‌తో 6.4 కిమీ (4 మై) భూ సరిహద్దును పంచుకుంటుంది. ఇది 18.5 km2 (7 చదరపు MI; 4,571 ఎకరాలు) విస్తీర్ణంలో ఉంది. ఇది మోంటే అనీరా అనే కొండపై ఆధిపత్యం చెలాయించింది, దాని పశ్చిమ సరిహద్దులో మొరాకోతో కలిసి ఉంది, ఇది స్పానిష్ సైనిక కోట చేత కాపలాగా ఉంది. ఈ ఓడరేవును పట్టించుకోని అల్మినా ద్వీపకల్పంలో మోంటే హాచో గ్రీకు పురాణం యొక్క హెర్క్యులస్ స్తంభాల దక్షిణ స్తంభం యొక్క ప్రదేశాలలో ఒకటి (మరొక అవకాశం జెబెల్ ముసా). [40]

ముఖ్యమైన పక్షి ప్రాంతం

[మార్చు]

సియూటా ద్వీపకల్పం బర్డు లైఫు ఇంటర్నేషనలు చేత ఒక ముఖ్యమైన పక్షి ప్రాంతంగా (ఐబిఎ) గా గుర్తించబడింది. ఎందుకంటే ఈ ప్రదేశం మధ్యధరా, పశ్చిమ చివరలో వలస అడ్డంకి లేదా చౌకు పాయింటు‌లో భాగంగా ఉంది. పెద్ద సంఖ్యలో రాప్టర్లు, కొంగలు, ఐరోపా, ఆఫ్రికా మధ్య ఎగురుతున్న ఇతర పక్షుల కోసం. వీటిలో యూరోపియను హనీ బజార్డ్సు, బ్లాక్ కరైనలు, షార్టు-టూడు పాము ఈగల్సు, ఈజిప్టు రాబందులు, గ్రిఫ్ఫోను రాబందులు, నల్ల కొంగలు, తెలుపు కొంగలు, ఆడౌయిను గుల్సు ఉన్నాయి. [38]

వాతావరణం

[మార్చు]

సియుటాకు సముద్ర-ప్రభావిత మధ్యధరా వాతావరణం ఉంది. సమీపంలోని స్పానిషు, మొరాకో నగరాలైన టారిఫా, అల్జీసిరాసు లేదా టాంజియర్సు.[39] సగటు రోజువారీ ఉష్ణోగ్రత వైవిధ్యం చాలా తక్కువ; సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత 18.8 ° సెల్షియసు (65.8 °ఫారెన్హీటు), సగటు వార్షిక గరిష్ట స్థాయి 21.4 ° సెల్షియసు (70.5 ° ఫారెన్హీటు), 15.7 ° సెల్షియసు (60.3 ° ఫారెన్హీటు) కనిష్టంగా ఉంది. అయితే సియుటా వాతావరణ కేంద్రం 2003 నుండి మాత్రమే పనిచేస్తోంది.[40] సియుటా అక్షాంశానికి సాపేక్షంగా తేలికపాటి శీతాకాలాలను కలిగి ఉంది. అయితే జిబ్రాల్టరు జలసంధి మోడరేటు ప్రభావం కారణంగా, దక్షిణ స్పెయిను లోపలి భాగం కంటే వేసవికాలం వెచ్చగా ఇంకా తేలికగా ఉంటుంది. వేసవికాలం చాలా పొడిగా ఉంటుంది, కాని వార్షిక అవపాతం ఇప్పటికీ 849 మిమీ (33.4 అంగుళాలు), [40] ఉంటుంది. ఇది వేసవికాలం అంత శుష్కంగా లేకపోతే తేమతో కూడిన వాతావరణంగా పరిగణించబడుతుంది.

శీతోష్ణస్థితి డేటా - Ceuta, 2003-2010
నెల జన ఫిబ్ర మార్చి ఏప్రి మే జూన్ జూలై ఆగ సెప్టెం అక్టో నవం డిసెం సంవత్సరం
అత్యధిక రికార్డు °C (°F) 23.4
(74.1) 		25.5
(77.9) 		27.9
(82.2) 		28.4
(83.1) 		33.7
(92.7) 		35.3
(95.5) 		40.2
(104.4) 		38.9
(102.0) 		34.8
(94.6) 		33.1
(91.6) 		27.2
(81.0) 		25.6
(78.1) 		40.2
(104.4)
సగటు అధిక °C (°F) 15.8
(60.4) 		15.9
(60.6) 		17.4
(63.3) 		19.1
(66.4) 		21.9
(71.4) 		25.7
(78.3) 		28.9
(84.0) 		28.5
(83.3) 		25.8
(78.4) 		22.8
(73.0) 		18.8
(65.8) 		16.4
(61.5) 		21.4
(70.5)
రోజువారీ సగటు °C (°F) 13.4
(56.1) 		13.7
(56.7) 		14.8
(58.6) 		16.4
(61.5) 		18.8
(65.8) 		22.3
(72.1) 		24.9
(76.8) 		25.0
(77.0) 		22.8
(73.0) 		20.2
(68.4) 		16.4
(61.5) 		14.3
(57.7) 		18.6
(65.4)
సగటు అల్ప °C (°F) 11.0
(51.8) 		11.4
(52.5) 		12.2
(54.0) 		13.6
(56.5) 		15.7
(60.3) 		18.8
(65.8) 		20.9
(69.6) 		21.5
(70.7) 		19.8
(67.6) 		17.5
(63.5) 		14.0
(57.2) 		12.1
(53.8) 		15.7
(60.3)
అత్యల్ప రికార్డు °C (°F) 1.3
(34.3) 		4.4
(39.9) 		7.2
(45.0) 		9.0
(48.2) 		10.5
(50.9) 		7.2
(45.0) 		16.3
(61.3) 		18.0
(64.4) 		15.3
(59.5) 		12.2
(54.0) 		7.4
(45.3) 		6.3
(43.3) 		1.3
(34.3)
సగటు అవపాతం mm (inches) 122
(4.8) 		145
(5.7) 		90
(3.5) 		57
(2.2) 		21
(0.8) 		3
(0.1) 		1
(0.0) 		3
(0.1) 		37
(1.5) 		82
(3.2) 		127
(5.0) 		161
(6.3) 		849
(33.2)
సగటు అవపాతపు రోజులు (≥ 1 mm) 8 9 6 6 4 1 0 0 2 7 7 10 60
సగటు సాపేక్ష ఆర్ద్రత (%) 72 75 68 71 66 67 61 70 72 75 73 73 70
Source: Agencia Estatal de Meteorología[41]

ప్రభుత్వం - పరిపాలన

[మార్చు]
పలాసియో డి లా అసాంబ్లియా డి సియుటా అనేది సియుటా అసెంబ్లీ స్థానం.

1995 నుండి సియుటా (మెలిల్లాతో) స్పెయిను‌లోని రెండు స్వయంప్రతిపత్తి నగరాల్లో ఒకటి.[42]

సియుటాను అధికారికంగా స్పానిషు‌లో సియుడాడు ఆటోనోమా డి సియుటా (ఇంగ్లీషు: అటానమసు సిటీ ఆఫ్ సియుటా) అని పిలుస్తారు. ఇది ప్రామాణిక మునిసిపాలిటీ, స్వయంప్రతిపత్తి సమాజం మధ్య ర్యాంకు కలిగి ఉంటుంది. సియుటా యూరోపియను యూనియను భూభాగంలో భాగం. 1986లో స్పెయిను యూరోపియను యూనియను‌లో చేరడానికి ముందు ఈ నగరం ఒక ఉచిత ఓడరేవు. ఇప్పుడు ఇది యూరోపియను యూనియను ఆర్థిక, ద్రవ్య సంఘంలో తక్కువ-పన్ను వ్యవస్థను కలిగి ఉంది.

1979 నుండి సియుటా దాని 25-సీట్ల అసెంబ్లీకి ప్రతి నాలుగు సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఎన్నికలు నిర్వహిస్తోంది. స్వయంప్రతిపత్తి శాసనం ద్వారా మేయరు-ప్రెసిడెంటు అనే కొత్త బిరుదును అందించే వరకు దాని ప్రభుత్వ నాయకుడు మేయరు. 2011 నాటికి పీపుల్సు పార్టీ (పిపి) 18 స్థానాలను గెలుచుకుంది. జువాను జెససు వివాసు మేయరు-ప్రెసిడెంటు‌గా ఉన్నారు. ఆయన 2001 నుండి ఆ పదవిలో ఉన్నారు. మిగిలిన స్థానాలను ప్రాంతీయవాద కాబల్లాసు కూటమి (4), సోషలిస్టు వర్కర్సు పార్టీ (పిఎస్‌ఒఇ3) కలిగి ఉన్నాయి.[43]

తక్కువ జనాభా కారణంగా సియుటా కాంగ్రెసు ఆఫ్ డిప్యూటీసు, కోర్టెసు జనరల్సు (స్పానిషు పార్లమెంటు) దిగువ సభ నుండి ఒక సభ్యుడిని మాత్రమే ఎన్నుకుంటుంది. 2019 నవంబరు ఎన్నికల నాటికి ఈ పదవిని వోక్సు‌కు చెందిన మరియా తెరెసా లోపెజు నిర్వహిస్తున్నారు.[44]

సియుటాను 63 బారియాడాసు ("పొరుగు ప్రాంతాలు")గా విభజించారు. అవి బారియాడా డి బెరిజు, బారియాడా డి పి. అల్ఫోన్సో, బారియాడా డెలు సర్చలు ఎల్ హాచో.[45][46][47]

సియుటా తన సొంత పోలీసు బలగాన్ని నిర్వహిస్తుంది.

రక్షణ - సివిలు గార్డు

[మార్చు]

ఈ ఎన్క్లేవు రక్షణ స్పానిషు సాయుధ దళాల జనరలు కమాండు ఆఫ్ సియుటా (COMGECEU) బాధ్యత.[48] స్పానిషు సైన్యం పోరాట భాగాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

  • గొంజాలెజు తబ్లాసు బ్యారకు ‌లలో ఉన్న 54వ రెగ్యులర్సు పదాతిదళ రెజిమెంటు;
  • సెరాగ్లియో-రికార్గా కంటోన్మెంటు‌లో ఉన్న స్పానిషు లెజియను‌కు చెందిన 2వ టెర్సియో డ్యూకు ఆఫ్ ఆల్బా రెజిమెంటు;
  • కల్నలు గాలిండో బ్యారకు‌లలో ఉన్న 3వ "మోంటెసా" కావల్రీ రెజిమెంటు (ఆర్‌సి-3), లియోపార్డు 2 ప్రధాన యుద్ధ ట్యాంకులు, పిజారో పదాతిదళ పోరాట వాహనాలను కలిగి ఉంది.[49]
  • 30వ మిశ్రమ ఆర్టిలరీ రెజిమెంటు, ఒక సమూహం 155/52ఎంఎం టోవ్డు హోవిట్జరు‌లను కలిగి ఉంది. మరొక సమూహం మిస్ట్రలు షార్టు-రేంజు ఎస్‌ఎఎంలు, 35/90 స్కైడరు/35/90 GDF-007 యాంటీ-ఎయిర్‌క్రాఫ్టు గన్‌లను కలిగి ఉంది. ఇది వాయు రక్షణ పాత్రను నెరవేరుస్తుంది; [48]
  • 7వ ఇంజనీరు రెజిమెంటు

కమాండు దాని ప్రధాన కార్యాలయ బెటాలియను‌తో పాటు లాజిస్టిక్సు అంశాలను కూడా కలిగి ఉంది. [50]

2023లో స్పానిషు నేవీ భూభాగంలో అరేసా-క్లాసు పెట్రోలు బోటు P-114 స్థానంలో రాడ్మను ‌-క్లాసు పెట్రోలు బోటు ఇస్లా డి లియోను‌తో భర్తీ చేసింది.[51]

సియుటా స్పానిషు ప్రధాన భూభాగంలోని రోటా వద్ద ఉన్న ప్రధాన స్పానిషు నావికా స్థావరం నుండి కేవలం 113 కిమీ (70 మైళ్ళు) దూరంలో ఉంది. స్పానిషు వైమానిక దళం మోరోను వైమానిక స్థావరం కూడా 135 కి.మీ (84 మైళ్ళు) దూరంలో ఉంది.

సివిలు గార్డు సరిహద్దు భద్రతకు బాధ్యత వహిస్తుంది. భూభాగం బలమైన భూ సరిహద్దును అలాగే దాని సముద్ర మార్గాలను తరచుగా, కొన్నిసార్లు ముఖ్యమైన వలసదారుల చొరబాట్ల నుండి రక్షిస్తుంది.[52]

ఆర్థిక వ్యవస్థ

[మార్చు]
The Moroccan mountain of Jebel Musa, as viewed from Benzú. It is also known as the 'Dead Woman' because of its silhouette.

బెంజు నుండి చూసినప్పుడు జెబెలు ముసా, మొరాకో పర్వతం. దాని సిల్హౌటు కారణంగా దీనిని 'డెడు ఉమెను' అని కూడా పిలుస్తారు. సియుటా అధికారిక కరెన్సీ యూరో. ఇది స్పెయిను‌లోని ప్రత్యేక తక్కువ పన్ను జోన్‌లో భాగం.[53] మెలిల్లాతో పాటు ఆఫ్రికా ఉత్తర తీరంలో ఉన్న రెండు స్పానిషు ఓడరేవు నగరాల్లో సియుటా ఒకటి. అవి చారిత్రాత్మకంగా సైనిక బలమైన ప్రదేశాలు, ఉచిత ఓడరేవులు, చమురు ఓడరేవులు, ఫిషింగు ఓడరేవులు కూడా.[54] నేడు నగరం ఆర్థిక వ్యవస్థ దాని ఓడరేవు (ఇప్పుడు విస్తరణలో ఉంది) దాని పారిశ్రామిక, రిటైలు కేంద్రాల మీద ఎక్కువగా ఆధారపడి ఉంది.[53] సియుటా హెలిపోర్టు ఇప్పుడు నగరాన్ని ప్రధాన భూభాగ స్పెయిను‌కు వాయుమార్గం ద్వారా అనుసంధానించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది. లిడ్లు, డెకాథ్లాను మరియు ఎల్ కోర్టే ఇంగ్లేస్ సియుటాలో శాఖలను కలిగి ఉన్నాయి. ఒక క్యాసినో కూడా ఉంది. పన్ను రహిత హోదా ప్రయోజనం కారణంగా సియుటా, మొరాకో మధ్య సరిహద్దు వాణిజ్యం చురుకుగా ఉంది. పోర్టియాడోరాసు‌గా ప్రతిరోజూ వేలాది మంది మొరాకో మహిళలు క్రాసు-బోర్డరు పోర్టరు వ్యాపారంలో పాల్గొంటారు. ధరలు యూరోలలో గుర్తించబడినప్పటికీ, మొరాకో దిర్హాం అటువంటి వ్యాపారంలో ఉపయోగించబడుతుంది.[55][56][57]

రవాణా

[మార్చు]

నగరంలోని సియుటా నౌకాశ్రయం జిబ్రాల్టర్ జలసంధి మీదుగా అల్జీసిరాస్ నౌకాశ్రయానికి అనేక రోజువారీ ఫెర్రీల ద్వారా అనుసంధానించబడి ఉంది.

ఫ్నిడెక్ సమీపంలో సియుటాకు దక్షిణంగా ఉన్న ఒకే రోడ్డు సరిహద్దు తనిఖీ కేంద్రం కార్లు మరియు పాదచారులు మొరాకో మరియు స్పెయిన్ మధ్య ప్రయాణించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. ఉత్తర తీరంలో బెంజు మరియు బెలియోనెచ్ మధ్య పాదచారుల కోసం అదనపు సరిహద్దు క్రాసింగ్ ఉంది. మిగిలిన సరిహద్దు మూసివేయబడింది మరియు ప్రవేశించలేనిది.

నగరం అంతటా బస్సు సేవ ఉంది మరియు ఇది పొరుగున ఉన్న మొరాకోలోకి వెళ్లకపోయినా, ఇది రెండు సరిహద్దు క్రాసింగ్‌లకు సేవలు అందిస్తుంది.

ఆసుపత్రులు

[మార్చు]

ఈ క్రింది ఆసుపత్రులు సియుటాలో ఉన్నాయి: [58][59] 2010లో స్థాపించబడిన సియుటా విశ్వవిద్యాలయ ఆసుపత్రి, 252 పడకలు.[60] ప్రాథమిక సంరక్షణ అత్యవసర సేవలు జోస్ లాఫాంట్ సియుటా వైద్య కేంద్రం స్పానిష్ సైనిక ఆసుపత్రి (1929, 2020లో 500 పడకలు క్లినిక్‌గా జాబితా చేయబడ్డాయి) [61][62]

గణాంకాలు

[మార్చు]
2022లో సియుటా జనాభా పిరమిడు
చారిత్రికంగా జనాభా
సంవత్సరంజనాభా±%
18423,056—    
18577,114+132.8%
187710,683+50.2%
188712,835+20.1%
190013,843+7.9%
191024,249+75.2%
192035,453+46.2%
193050,293+41.9%
194065,982+31.2%
195058,909−10.7%
196064,728+9.9%
197062,607−3.3%
198165,264+4.2%
199173,208+12.2%
200171,505−2.3%
201183,517+16.8%
202184,071+0.7%
Source: National Statistics Institute[63]

2024 నాటికి, దాని జనాభా 83,299.[64]

దాని స్థానం కారణంగా, సియుటా మిశ్రమ జాతి, మతపరమైన జనాభాకు నిలయం. రెండు ప్రధాన మత సమూహాలు క్రైస్తవులు, ముస్లింలు. 2006 నాటికి జనాభాలో దాదాపు 50% మంది క్రైస్తవులు, సుమారు 48% మంది ముస్లింలు.[65] 2018 అంచనా ప్రకారం నగర జనాభాలో దాదాపు 67.8% మంది సియుటాలో జన్మించారు.[66]

స్పానిషు ఈ ఎన్క్లేవు ప్రాథమిక, అధికారిక భాష.[67]మొరాకో అరబికు (దరిజా) విస్తృతంగా మాట్లాడతారు. [68]2021లో యూరపు కౌన్సిలు 2023 నాటికి స్పెయిను అధికారికంగా ఈ భాషను గుర్తించాలని డిమాండు చేసింది. [69]

మతం

[మార్చు]
క్రీ.శ. 4వ శతాబ్దం మధ్యకాలం లేదా క్రీ.శ. 5వ శతాబ్దం ప్రారంభం నాటి లేటు రోమను క్రిస్టియను బసిలికా, నెక్రోపోలిసు ఆఫ్ సియుటా అవశేషాలు
1726లో పూర్తయిన సెయింటు మేరీ ఆఫ్ ది అజంప్షను కేథడ్రలు

సియుటాలో క్రైస్తవ మతం పురాతన కాలం నుండి నిరంతరంగా ఉంది. సియుటా డౌన్‌టౌన్‌లోని బాసిలికా శిథిలాలు.[70] అల్మోహాదు కాలిఫేటు సమయంలో 1227లో సెయింటు డేనియలు ఫాసనెల్లా,ఆయన ఫ్రాన్సిస్కన్ల బలిదానాల వృత్తాంతాల ద్వారా ఇది రుజువు అవుతుంది.

పట్టణంలోని గ్రాండు మసీదును బైజాంటైను-యుగం చర్చి మీద నిర్మించారు. నగరం జయించిన 1415లో పోర్చుగీసు వారు గ్రాండు మసీదును సియుటా కేథడ్రలు‌గా మార్చారు. కేథడ్రలు ప్రస్తుత రూపం 17వ శతాబ్దం చివరిలో బరోకు. నియోక్లాసికలు అంశాలను కలిపి చేపట్టిన పునరుద్ధరణల నాటిది. దీనిని 1726లో సెయింటు మేరీ ఆఫ్ ది అజంప్షను‌కు అంకితం చేశారు.

రోమను కాథలికు డియోసెసు ఆఫ్ సియుటా 1417లో స్థాపించబడింది. ఇది 1570లో అణచివేయబడిన టాంగరు డియోసెసు‌ను విలీనం చేసింది. .[71] 1851లో స్పెయిను, హోలీ సీ మధ్య జరిగిన ఒప్పందంలో భాగంగా సియుటా పరిపాలన కాడిజు, సియుటా డియోసెసు‌లో ఊహాత్మకంగా విలీనం చేయబడింది; [72] సియుటా డియోసెసు 1675 వరకు లిస్బను సఫ్రాగను‌గా ఉంది. తరువాత అది సెవిల్లె సఫ్రాగను‌గా మారింది.[73] అయితే 1879 వరకు యూనియను వాస్తవానికి నెరవేరలేదు.


చిన్న యూదు, హిందూ మైనారిటీలు కూడా నగరంలో ఉన్నారు. [74]

2019 జనాభా లెక్కలు[75]
రోమను కాథలిక్కులు 60.0%
ఇస్లాం 36.7%
మతరహితులు 1.9%
నాస్తికులు 1.5%

వలస

[మార్చు]

ప్రధాన వ్యాసం: సియుటా సరిహద్దు కంచె

మెలిల్లా లాగానే సియుటా ఐరోపాకు ప్రవేశ ద్వారంగా దీనిని ఉపయోగించుకోవడానికి ప్రయత్నించే ఆఫ్రికను వలసదారులను ఆకర్షిస్తుంది. ఫలితంగా ఈ ఎన్క్లేవు 6 మీ (20 అడుగులు) ఎత్తు గల డబులు కంచెలతో చుట్టుముట్టబడి ఉంది. వందలాది మంది వలసదారులు వాటిని దాటడానికి అవకాశం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు. సియుటాలోకి ప్రవేశించిన తర్వాత ఆశ్రయం పొందేందుకు ప్రయత్నిస్తున్న వలసదారులచే కంచెలు క్రమం తప్పకుండా దాడి చేయబడతాయి. [76]

విద్య

[మార్చు]

గ్రెనడా విశ్వవిద్యాలయం సియుటాలోని వారి క్యాంపసు‌లో అండరు గ్రాడ్యుయేటు ప్రోగ్రాం‌లను అందిస్తుంది. స్పెయిను‌లోని అన్ని ప్రాంతాల మాదిరిగానే సియుటాకు నేషనలు యూనివర్సిటీ ఆఫ్ డిస్టెన్సు ఎడ్యుకేషను (యుఎన్‌ఇడి) కూడా సేవలు అందిస్తుంది.

ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్య సాధారణంగా స్పానిషు భాషలో మాత్రమే అందించబడుతున్నప్పటికీ పెరుగుతున్న సంఖ్యలో పాఠశాలలు ద్విభాషా విద్యా కార్యక్రమంలోకి ప్రవేశిస్తున్నాయి.

సియుటా నుండి ప్రముఖ వ్యక్తులు

[మార్చు]

1800 వరకు

[మార్చు]
  • క్వాది అయ్యదు (1083 సియుటా – 1149) సియుటాలో జన్మించాడు. అప్పుడు అల్మోరావిడు‌లకు చెందినవాడు. ఆ నగరానికి గొప్ప ఇమాం
  • ముహమ్మదు అల్-ఇద్రిసి (సియుటాలో 1100 – 1165 సియుటాలో) ఒక ముస్లిం భౌగోళిక శాస్త్రవేత్త, కార్టోగ్రాఫరు. ఈజిప్టు శాస్త్రవేత్త. ఆయన టబులా రోజెరియానాకు ప్రసిద్ధి చెందిన సిసిలీ రాజు 2వ రోజరు ఆస్థానంలో పలెర్మోలో నివసించాడు.[80]
  • అబూ అల్-అబ్బాసు అస్-సబ్తి (1129 సియుటాలో – 1204 సియుటాలో) మర్రకేషు ప్రధాన వాలి
  • జోసెఫు బెను జుడా ఆఫ్ సియుటా (c. 1160 – 1226) ఒక యూదు వైద్యుడు, కవి, మోసెసు మైమోనిడెసు శిష్యుడు
  • అబూ అల్-అబ్బాసు అల్-అజాఫీ (1162 సియుటాలో – 1236) ఒక మతపరమైన, న్యాయ పండితుడు, సియుటాను పాలించిన బాను అల్-అజాఫీ సభ్యుడు
  • మహమ్మదు ఇబ్న్ రుషాయిదు (1259 సియుటాలో – 1321) న్యాయమూర్తి, రచయిత, హదీసు పండితుడు
  • బ్రగాంజాకు చెందిన అల్వారో (1440–1504) కౌన్సిలు ఆఫ్ కాస్టిలు అధ్యక్షుడు.
  • జార్జి కామోకే (1666–1732) రాయలు నేవీ కెప్టెను, స్పెయిను మాజీ అడ్మిరలు, ఆయన తన దేశం నుండి బహిష్కరించబడి తన జీవితంలోని చివరి సంవత్సరాలు జీవించడానికి సియుటాకు చేరుకున్నాడు.
  • డాన్ ఫెర్నాండో డి లేబా (1734 సియుటాలో – 1780) 1778 నుండి మరణించే వరకు అప్పరు లూసియానాకు మూడవ గవర్నరు‌గా పనిచేసిన స్పానిషు అధికారి.
  • బ్రిగేడియరు జనరలు ఫ్రాన్సిస్కో ఆంటోనియో గార్సియా కరాస్కో డియాజు (1742 సియుటాలో - 1813 లిమా, పెరూలో) ఒక స్పానిషు సైనికుడు, చిలీ రాయలు గవర్నరు
  • సెబాస్టియను కిండెలాను వై ఓ రీగను (1757 సియుటాలో – 1826 శాంటియాగో డి క్యూబాలో) స్పానిషు ఆర్మీలో ఒక కల్నలు, ఈస్టు ఫ్లోరిడా 1812/1815, శాంటో డొమింగో 1818/1821కి చెందిన గవర్నరు‌గా పనిచేశారు తాత్కాలిక గోవెర్ను 182
  • ఇసిడ్రో డి అలైక్సు ఫాబ్రేగాసు కౌంటు ఆఫ్ వెర్గారా, విస్కౌంటు ఆఫ్ విల్లారోబ్లెడో, (1790 సియుటాలో - 1853 మాడ్రిడు‌లో) స్పెయిను‌కు చెందిన 2వ ఇసాబెల్లాకు మద్దతు ఇచ్చిన మొదటి కార్లిస్టు వారు స్పానిషు జనరలు.

1800 నుండి

[మార్చు]
  • జనరలు ఫ్రాన్సిస్కో లానో డి లా ఎన్కోమిండా ‌ (1879 సియుటాలో - 1963 మెక్సికో సిటీలో), ఒక స్పానిషు సైనికుడు. స్పానిషు అంతర్యుద్ధం (1936–1939) సమయంలో ఆయన రెండవ స్పానిషు రిపబ్లిక్కు‌కు విధేయుడిగా ఉన్నాడు
  • జనరలు ఆంటోనియో ఎస్కోబారు హుయెర్టాసు (1879 సియుటాలో - 1940లో బార్సిలోనాలో ఉరితీయబడ్డాడు) ఒక స్పానిషు సైనిక అధికారి
  • ఆఫ్రికా డి లాస్ హెరాసు గవిలాను (1909 సియుటాలో - 1988 మాస్కోలో), ఒక స్పానిషు కమ్యూనిస్టు, సహజసిద్ధ సోవియటు పౌరుడు, పాట్రియా అనే కోడు పేరుతో పిలువబడిన కెజెబి గూఢచారి
  • యూజెనియో మార్టిను (1925 సియుటాలో జన్మించాడు) ఒక స్పానిషు చిత్ర దర్శకుడు. స్క్రీను రైటరు [81][యూజరు-జనరేటెడు సోర్సు?]
  • జాకబు హసను, పిహెచ్‌డి (1936 సియుటాలో - 2006 మాడ్రిడ్‌లో), సెఫార్డికు యూదు సంతతికి చెందిన స్పానిషు భాషా శాస్త్రవేత్త
  • మాన్యుయేలు చావెసు గొంజాలెజు (1945 సియుటాలో జన్మించాడు), స్పానిషు సోషలిస్టు వర్కర్సు పార్టీకి చెందిన స్పానిషు రాజకీయవేత్త. ఆయన 2009 నుండి 2011 వరకు స్పానిషు ప్రభుత్వానికి మూడవ ఉపాధ్యక్షుడిగా పనిచేశారు.
  • రామోను కాస్టెల్లానో డి టోర్రెసు (జననం 1947 సియుటా), ఒక స్పానిషు కళాకారుడు, కొంతమంది దీనిని వ్యక్తీకరణ చిత్రకారుడిగా భావిస్తారు
  • ఇగ్నాసియో వెలాజ్‌క్వెజు రివెరా (జననం 1953), మెలిల్లా మొదటి మేయరు-అధ్యక్షుడు
  • జువాను జెససు వివాసు లారా (జననం 1953 సియుటా), 2001లో స్పెయిను‌లోని సియుటాకు మేయరు-అధ్యక్షుడయ్యారు
  • మాడ్రిడు‌కు చెందిన స్పానిషు నవలా రచయిత్రి పెడ్రో అవిలెసు గుటియెర్రెజు (జననం 1956 సియుటా).
  • ఇవా మారియా ఇసాంటా ఫోంకుబెర్టా (జననం 1971 సియుటా), స్పానిషు నటి [82][యూజరు-జననేటెడు సోర్సు?]
  • మొహమ్మదు తైబు అహ్మదు (జననం 1975 సియుటా), స్పానిషు-మొరాకో మాదకద్రవ్యాల ప్రభువు [83] జిబ్రాల్టరు జలసంధి మీదుగా స్పెయిను‌లోకి హషీషు అక్రమ రవాణాకు బాధ్యత వహించారు.

క్రీడలు

[మార్చు]
  • ఫ్రాన్సిస్కో లెస్మెసు (1924–2005) రాఫెలు లెస్మెసు (1926–2012), సోదరులు, స్పానిషు ఫుట్‌బాలు ఆటగాళ్ళు.
  • జోసు మార్టినెజు సాంచెజు (జననం 1945 సియుటాలో), పిర్రి అనే మారుపేరుతో, రిటైర్డు స్పానిషు ఫుట్‌బాలు క్రీడాకారుడు, ప్రధానంగా రియలు మాడ్రిడు తరపున ఆడాడు. 561 పోటీ ఆటలలో ఆడాడు. 172 గోల్సు చేశాడు
  • జోస్ రామోన్ లోపెజు (జననం 1950), స్ప్రింటు కానోయరు, 1976 వేసవి ఒలింపిక్సు‌లో రజత పతక విజేత
  • మిగ్యుయెలు బెర్నార్డో బియాంక్వెట్టి (జననం 1951 సియుటాలో), స్పానిషు రిటైర్డు ఫుట్‌బాలు క్రీడాకారుడు, ఎఫ్‌సి బార్సిలోనా తరపున 391 క్యాపు‌లు, స్పెయిను తరపున 32 క్యాపు‌లు
  • నయీం (జననం 1966 సియుటాలో), రిటైర్డు స్పానిషు ఫుట్బాలు ‌క్రీడాకారుడు; ఆయన 1995 యుఇఎఫ్ఎ కప్పు విన్నర్సు కప్పు ఫైనలు‌లో రియలు జరాగోజా తరపున చివరి నిమిషంలో గోలు చేశాడు.
  • లోరెనా మిరాండా (జననం 1991 సియుటాలో), స్పానిషు మహిళా వాటరు పోలో క్రీడాకారిణి 2012 వేసవి ఒలింపిక్సు‌లో రజత పతక విజేత.
  • స్పానిషు-మొరాకో ఫుట్బాలు క్రీడాకారిణి అనువార్ తుహామి (జననం 1995 సియుటాలో), మొరాకో తరపున ఒక ఆట ఆడారు.

జంట పట్టణాలు - సోదరి నగరాలు

[మార్చు]

ఇవి కూడా చూడండి: స్పెయిను‌లోని జంట పట్టణాలు, సోదరి నగరాల జాబితా

  • సియుటా వీటితో జంటగా ఉంది:
  • అసి కాటేనా, ఇటలీ[77]
  • అల్జెసిరాసు, స్పెయిను (1997 నుండి)[78]
  • బ్యూనసు ఎయిర్సు, అర్జెంటీనా
  • కాడిజు, స్పెయిను (2007 నుండి)[79]
  • మెలిల్లా, స్పెయిను[80]
  • శాంటారెం, పోర్చుగలు[81]

మొరాకోతో వివాదం

[మార్చు]

ఇవి కూడా చూడండి: గ్రేటరు మొరాకో

సియుటా, మెలిల్లా ప్లాజాసు డి సోబెరానియా సార్వభౌమత్వాన్ని మొరాకోకు బదిలీ చేయాలని మొరాకో ప్రభుత్వం స్పెయిను‌కు పదేపదే పిలుపునిచ్చింది. స్పెయిను అలా చేయడానికి నిరాకరించడం మొరాకో-స్పెయిను సంబంధాలలో ఉద్రిక్తతకు ప్రధాన మూలంగా పనిచేస్తుంది. మొరాకోలో సియుటాను తరచుగా "ఆక్రమిత సెబ్తా" అని పిలుస్తారు. మొరాకో ప్రభుత్వం ఈ నగరం ఈ ప్రాంతంలోని ఇతర స్పానిషు భూభాగాలతో పాటు కాలనీలు అని వాదించింది. [82][83]సియుటా మీద సార్వభౌమత్వాన్ని పొందే ప్రయత్నాలలో మొరాకో ఉపయోగించిన ప్రధాన వాదనలలో ఒకటి నగరం భౌగోళిక స్థానాన్ని సూచిస్తుంది. ఎందుకంటే సియుటా మొరాకో భూభాగం మధ్యధరా సముద్రంతో చుట్టుముట్టబడిన ఒక ఎక్సుక్లేవు స్పెయిను‌లోని మిగిలిన ప్రాంతాలతో ప్రాదేశిక కొనసాగింపు లేదు.[84] ఈ వాదనను మొదట మొరాకో ఇస్టిక్లాలు పార్టీ వ్యవస్థాపకులలో ఒకరైన అలాల్-ఎల్ ఫాసి అభివృద్ధి చేశారు. ఆయన మొరాకో స్పానిషు పాలనలో ఉన్న సియుటా, ఇతర ఉత్తర ఆఫ్రికా భూభాగాలను ఆక్రమించుకోవాలని బహిరంగంగా వాదించాడు.[85]ప్రపంచంలోని మిగిలిన దేశాల మాదిరిగానే స్పెయిను కూడా సియుటా మీద మొరాకో వాదనను ఎప్పుడూ గుర్తించలేదు. స్పానిషు ప్రభుత్వం అధికారిక స్థానం ఏమిటంటే సియుటా స్పెయిను‌లో అంతర్భాగం, 1956లో స్పెయిను, ఫ్రాన్సు నుండి మొరాకో స్వాతంత్ర్యం పొందటానికి శతాబ్దాల ముందు నుండి 16వ శతాబ్దం నుండి ఉంది.[86] సియుటా జనాభాలో ఎక్కువ మంది స్పానిషు సార్వభౌమత్వాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు. భూభాగం మీద మొరాకో నియంత్రణను వ్యతిరేకిస్తున్నారు.[87]

1986లో స్పెయిను నాటోలో చేరారు. అయితే ఉత్తర అట్లాంటికు ఒప్పందంలోని ఆర్టికలు 6 అటువంటి కవరేజీని యూరపు, ఉత్తర అమెరికా, కర్కాటక రేఖకు ఉత్తరాన ఉన్న దీవులకు పరిమితం చేయడంతో సియుటా నాటో రక్షణలో లేదు. అయితే ఫ్రాన్సు ప్రవేశించిన తర్వాత ఫ్రెంచి %అల్జీరియా ఈ ఒప్పందంలో స్పష్టంగా చేర్చబడింది. ఒప్పందంలోని ఇతర ఆర్టిక‌లు ఉత్తర ఆఫ్రికాలోని స్పానిషు భూభాగాలను కవరు చేయగలవని న్యాయ నిపుణులు పేర్కొన్నారు. కానీ ఈ వివరణ ఆచరణలో పరీక్షించబడలేదు.[88] 2022 మాడ్రిడు శిఖరాగ్ర సమావేశంలో సియుటా రక్షణ అంశాన్ని స్పెయిను లేవనెత్తింది. నాటో సెక్రటరీ జనరలు జెన్సు స్టోల్టెను‌బర్గు ఇలా అన్నారు: "నాటో ఏ భూభాగాలను రక్షిస్తుందో, సియుటా, మెలిల్లా మీద అన్ని మిత్రదేశాలను ఏవైనా ముప్పుల నుండి రక్షించడానికి నాటో ఉంది. చివరికి ఆర్టికలు 5ని అమలు చేయడం ఎల్లప్పుడూ రాజకీయ నిర్ణయం అవుతుంది. కానీ నాటో అన్ని మిత్రదేశాలను రక్షించడానికి ఉంది".[89]2020 డిసెంబరు 21న మొరాకో ప్రధాన మంత్రి సాదెద్దీను ఒథ్మానీ సియుటా "సహారా వలె మొరాకో" అని చేసిన ప్రకటనల తర్వాత స్పానిషు ప్రభుత్వం మొరాకో రాయబారి కరిమా బెన్యాచు‌ను పిలిపించి స్పెయిను తన భాగస్వాములందరూ ఆఫ్రికాలోని తన భూభాగం సార్వభౌమత్వాన్ని, ప్రాదేశిక సమగ్రతను గౌరవించాలని ఆశిస్తున్నట్లు తెలియజేసింది. ఒథ్మానీ మాటలకు వివరణ కోరింది.[90]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Annual population census 2021-2024". National Statistics Institute (Spain) (in ఇంగ్లీష్). 19 డిసెంబరు 2024. Retrieved 29 జనవరి 2025.
  2. ↑ "Caballas". El Faro de Ceuta (in స్పానిష్). 15 మే 2011. Retrieved 22 ఫిబ్రవరి 2022.
  3. ↑ caballa | Diccionario de la lengua española (in స్పానిష్) (23.5 ed.). RAE-ASALE. 2021. Retrieved 22 ఫిబ్రవరి 2022.
  4. ↑ "Contabilidad Regional de España" (PDF). www.ine.es.
  5. ↑ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 28 జనవరి 2025.
  6. ↑ మూస:Cite LPD
  7. ↑ మూస:Cite EPD
  8. ↑ Jefatura del Estado (14 మార్చి 1995), Ley Orgánica 1/1995, de 13 de marzo, de Estatuto de Autonomía de Ceuta, pp. 8055–8061, retrieved 19 ఆగస్టు 2023
  9. ↑ Ferrer-Gallardo, Xavier (2008). "The Spanish–Moroccan border complex: Processes of geopolitical, functional and symbolic rebordering". Political Geography. 27 (3): 301–321. doi:10.1016/j.polgeo.2007.12.004.
  10. ↑ Gervilla Zapata, María; Vashdev Lalwani, Sony (2011). "La comunidad hindú ceutí y u integración en la cultura occidental". Actas del I Congreso Internacional sobre Migraciones en Andalucía (PDF). Granada: Instituto de Migraciones. p. 1865. ISBN 978-84-921390-3-3.
  11. ↑ Cauvin & al. (1843).
  12. ↑ Bonney & al. (1907), p. 26.
  13. ↑ 13.0 13.1 Smith (1854).
  14. ↑ 14.0 14.1 Lipiński (2004), p. 422–425.
  15. ↑ 15.0 15.1 Smedley & al. (1845), p. 49.
  16. ↑ Ptolemy, Geography, IV.i.5.
  17. ↑ In, e.g., Pomponius Mela.
  18. ↑ Walter E. Kaegi (4 నవంబరు 2010). Muslim Expansion and Byzantine Collapse in North Africa. Cambridge University Press. p. 256. ISBN 978-0-521-19677-2.
  19. ↑ John Kitto; William Lindsay Alexander, eds. (1864). A Cyclopædia of Biblical Literature. Vol. 2. p. 350.
  20. ↑ Dyer (1873).
  21. ↑ Mommsen, Theodore, The Provinces of the Roman Empire, s.v. "Africa".
  22. ↑ Gibb, Hamilton Alexander Rosskeen; Johannes Hendrik Kramers; Bernard Lewis; Charles Pellat; Joseph Schacht (1994), The Encyclopaedia of Islam, E.J. Brill, p. 690.
  23. ↑ Ferhat, Halima (1995). "Sabta". In Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W. P. & Lecomte, G. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume VIII: Ned–Sam. Leiden: E. J. Brill. p. 690. ISBN 978-90-04-09834-3.
  24. ↑ López de Coca Castañer, José Enrique (1998). "Granada y la expansión portuguesa en el Magreb extremo". Historia. Instituciones. Documentos (25). Seville: Universidad de Sevilla: 351. doi:10.12795/hid.1998.i25.018. ISSN 0210-7716. S2CID 252936676.
  25. ↑ "Payne, Stanley G., A History of Spain and Portugal, Vol.1, Chap.10 "The Expansion"" (PDF).
  26. ↑ "Ceuta". fortified-places.com. Archived from the original on 17 అక్టోబరు 2017. Retrieved 17 సెప్టెంబరు 2015.
  27. ↑ Kamen, Henry (1997). Philip of Spain. Yale University Press. p. 177. ISBN 978-0-300-07800-8.
  28. ↑ Griffin, H (2010). Ceuta Mini Guide. Mirage. ISBN 978-0-9543335-3-9. Archived from the original on 5 మార్చి 2012. Retrieved 18 జనవరి 2010.
  29. ↑ Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Ceuta". Encyclopedia Britannica. Retrieved 24 డిసెంబరు 2022.
  30. ↑ "History of Ceuta". Archived from the original on 5 మార్చి 2012. Retrieved 1 మార్చి 2012.
  31. ↑ "Franco monument now part of a rubbish dump in Ceuta". Archived from the original on 7 డిసెంబరు 2012.
  32. ↑ Briones, Rafael; Tarrés, Sol; Salguero, Óscar (2013). Encuentros. Diversidad religiosa en Ceuta y Melilla (PDF). Editorial Pluralismo y Convivencia. p. 84. ISBN 978-84-9888-523-1.
  33. ↑ Bárbulo, Tomás (22 మార్చి 2009). "Resistir en el monte del Renegado". El País. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  34. ↑ "Ceuta y Melilla son España, dice Juan Carlos I; Sebta y Melilia son nuestras, responde Mohamed VI". Blogs.periodistadigital.com. 22 ఫిబ్రవరి 1999. Archived from the original on 18 జూలై 2011. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  35. ↑ Morgan, Marcus; Bond, Paul (6 డిసెంబరు 2007). "Royal visit revives tensions between Spain and Morocco". World Socialist Web Site. Archived from the original on 25 మార్చి 2013. Retrieved 6 జనవరి 2022.
  36. ↑ "Muslim Holiday in Ceuta and Melilla". Spainforvisitors.com. Archived from the original on 29 సెప్టెంబరు 2011. Retrieved 3 సెప్టెంబరు 2011.
  37. ↑ "Public Holidays and Bank Holidays for Spain". Qppstudio.net. Archived from the original on 30 సెప్టెంబరు 2011. Retrieved 3 సెప్టెంబరు 2011.
  38. ↑ "Ceuta". BirdLife Data Zone. BirdLife International. 2021. Retrieved 13 ఫిబ్రవరి 2021.
  39. ↑ "Ceuta, Spain – Climate Summary". weatherbase. Retrieved 8 డిసెంబరు 2014.
  40. ↑ 40.0 40.1 "Valores climatológicos normales. Ceuta" [Normal climate values. Ceuta]. AEMET (in స్పానిష్). Agencia Estatal de Meteorología. Retrieved 11 ఆగస్టు 2015.
  41. ↑ "Valores extremos. Ceuta – Selector" [Extreme values. Ceuta – Selector]. AEMET (in స్పానిష్). Agencia Estatal de Meteorología. Retrieved 16 ఆగస్టు 2016.
  42. ↑ "Ley Orgánica 1/1995, de 13 de marzo, Estatuto de Autonomía de Ceuta" (in స్పానిష్). Noticias.juridicas.com. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  43. ↑ "Resultados Electorales en Ceuta: Elecciones Municipales 2011 en EL PAÍS" (in స్పానిష్). EDICIONES EL PAÍS S.L. 2011. Retrieved 16 ఆగస్టు 2016.
  44. ↑ "Ceuta Votes for Far-Right Vox Party in Spanish General Elections". Morocco World News (in ఇంగ్లీష్). 11 నవంబరు 2019. Retrieved 28 జనవరి 2020.
  45. ↑ "El servicio de Policia de Barriadas podria funcionar a partir del 15 de septiembre" [The Police Service of Barriadas could work from September 15]. El Pueblo de Ceuta (in స్పానిష్). Archived from the original on 20 జూలై 2011. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  46. ↑ "Map of Ceuta". planetware.
  47. ↑ "Códigos postales de Ceuta en Ceuta". Codigo-postal.info. Archived from the original on 28 మార్చి 2012. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  48. ↑ 48.0 48.1 "Comandancia General de Ceuta". Spanish Ministry of Defence (in స్పానిష్). Retrieved 14 జనవరి 2023.
  49. ↑ "Regimiento De Artilleria Mixto Nº30". Spanish Ministry of Defence (in స్పానిష్). Retrieved 14 జనవరి 2023.
    "Contenido - Army". Spanish Ministry of Defence (in స్పానిష్). Retrieved 14 జనవరి 2023.
  50. ↑ "Los ceutíes conocen las unidades acorazadas de 'Montesa nº3'". El Faro de Ceuta (in స్పానిష్). 19 జూలై 2022. Retrieved 14 జనవరి 2023.
  51. ↑ "El nuevo patrullero de la Armada Española que vigilará Ceuta y el Estrecho de Gibraltar". Defensa Aviacion.
    "Patrol Boat P-114". Armada Española. 2020. Archived from the original on 26 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 28 ఆగస్టు 2023.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  52. ↑ "Ceuta: Spain sends troops as 8,000 migrants enter enclave". BBC News (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 18 మే 2021. Retrieved 14 జనవరి 2023.
    Guerraoui, Saad (12 జూన్ 2021). "Spanish report warns of Morocco's 'hybrid strategies' to annex Ceuta, Melilla". Middle East Online (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 14 జనవరి 2023.
  53. ↑ 53.0 53.1 "Economic Data of Ceuta, de ceutna digital". Ceuta.es. Archived from the original on 10 ఏప్రిల్ 2010. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  54. ↑ O'Reilly, Gerry; O'Reilly, J. G. (1994). IBRU, Boundary and Territory Briefing. Ceuta and the Spanish Sovereign Territories: Spanish and Moroccan. pp. 6–7. ISBN 9781897643068. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  55. ↑ "Morocco 'mule women' in back-breaking trade from Spain enclave" (in ఇంగ్లీష్). 6 అక్టోబరు 2017. Retrieved 11 మే 2018.
  56. ↑ "The economics of exclaves" (in ఇంగ్లీష్). 24 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 11 మే 2018.
  57. ↑ (www.dw.com), Deutsche Welle. "Moroccan women used as 'mules' to avoid tariffs | DW | 11 May 2018". DW.COM (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 11 మే 2018.
  58. ↑ Google Maps
  59. ↑ "Hospitals in Ceuta". Hospitals Worldguide. Retrieved 8 జూలై 2020.
  60. ↑ "Hospital Universitario de Ceuta". Retrieved 8 జూలై 2020.
  61. ↑ Port Directory of Principal Foreign Ports. 1929.
  62. ↑ "Military Medicine in Spain". Military Medicine. Retrieved 8 జూలై 2020.
  63. ↑ "Changes in the municipalities in the population census since 1842" (in స్పానిష్). National Statistics Institute.
  64. ↑ "Cifras oficiales de población de los municipios españoles en aplicación de la Ley de Bases del Régimen Local (Art. 17)". ine.es. Retrieved 17 ఏప్రిల్ 2025.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  65. ↑ Redacción (20 డిసెంబరు 2018). "El 67,8% de los habitantes actuales de Ceuta han nacido en la ciudad según los datos del INE". Ceuta Ahora (in స్పానిష్). Retrieved 2 సెప్టెంబరు 2021.
  66. ↑ Roa, J. M. (2006). "Scholastic achievement and the diglossic situation in a sample of primary-school students in Ceuta". Revista Electrónica de Investigación Educativa. 8 (1).
  67. ↑ "Languages Across Europe – Spanish". BBC. 14 అక్టోబరు 2014. Archived from the original on 5 ఏప్రిల్ 2018.
  68. ↑ Sayahi, Lotfi (2011). "Spanish in Contact with Arabic". In Díaz-Campos, Manuel (ed.). The Handbook of Hispanic Sociolinguistics. Chichester, UK: Blackwell Publishing. pp. 476–477. doi:10.1002/9781444393446.ch22. ISBN 978-1-4051-9500-3.
  69. ↑ Goff, Shaquile. "Council of Europe Demands Ceuta, Melilla Recognize Arabic, Darija by 2023". Morocco World News (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 26 మే 2022.
  70. ↑ Villada, Fernando. "Ceuta huellas del cristianismo en Ceuta". academia.edu. Retrieved 10 సెప్టెంబరు 2017.
  71. ↑ "Catholic Encyclopedia: Tingis". Newadvent.org. 1 జూలై 1912. Retrieved 8 ఆగస్టు 2010.
  72. ↑ మూస:Catholic-hierarchy [self-published]
  73. ↑ "Catholic Encyclopedia: Cadiz". Newadvent.org. 1 నవంబరు 1908. Retrieved 8 ఆగస్టు 2010.
  74. ↑ "Ceuta: Multicultural city". Al Jazeera. Archived from the original on 29 జనవరి 2020. Retrieved 28 ఏప్రిల్ 2020.
  75. ↑ Centro de Investigaciones Sociológicas (Centre for Sociological Research) (అక్టోబరు 2019). "Macrobarómetro de octubre 2019, Banco de datos - Document 'Población con derecho a voto en elecciones generales y residente en España, Ciudad Autónoma de Ceuta" (PDF) (in Spanish). p. 20. Archived from the original (PDF) on 4 ఫిబ్రవరి 2020. Retrieved 4 ఫిబ్రవరి 2020.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  76. ↑ "Hundreds of migrants storm fence to reach Spanish enclave of Ceuta". BBC. 17 ఫిబ్రవరి 2017.
  77. ↑ "Listado de corporaciones locales españolas hermanadas con Europa" (PDF). Spanish Federation of Municipalities and Provinces. Archived (PDF) from the original on 3 అక్టోబరు 2017.
  78. ↑ Corrales, Carlos (5 ఆగస్టు 2012). "Ceuta y Algeciras, tres lustros como ciudades hermanadas". Europa Sur.
  79. ↑ Durio, Pablo Manuel (19 సెప్టెంబరు 2009). "Cádiz tiene ya una familia más que numerosa". Diario de Cádiz.
  80. ↑ "Ceuta, Melilla profile". BBC News. 14 డిసెంబరు 2018. Retrieved 18 అక్టోబరు 2020.
  81. ↑ Parodi, Luis (27 నవంబరు 2007). "Vivas visitará el jueves la Casa de Ceuta en Cádiz antes de regresar". El Pueblo de Ceuta.
  82. ↑ "Ceuta and Melilla: Spain's enclaves in North Africa". BBC News. 4 జూన్ 2021.
  83. ↑ Gold, Peter (2000). Europe or Africa? A contemporary study of the Spanish North African exclaves of Ceuta and Melilla. Liverpool University Press. pp. XII–XIII. ISBN 0-85323-985-1.
  84. ↑ Castan Pinos, J. (2014). "The Spanish-Moroccan relationship: combining bonne entente with territorial disputes". In K. Stoklosa (ed.). Living on the border. European Border Regions in Comparison. Abingdon: Routledge. p. 103.
  85. ↑ Castan Pinos, J. (2014). La Fortaleza Europea: Schengen, Ceuta y Melilla. Ceuta: Instituto de Estudios Ceutíes. p. 61. ISBN 978-84-92627-67-7.
  86. ↑ Tremlett, Giles (12 జూన్ 2003). "A rocky relationship". The Guardian. London. Retrieved 17 జూన్ 2009.
  87. ↑ François Papet-Périn (2012). La mer d'Alboran ou Le contentieux territorial hispano-marocain sur les deux bornes européennes de Ceuta et Melilla (doctorat d'histoire contemporaine soutenue thesis). Paris 1-Sorbonne. 2 volumes.
  88. ↑ Thess Móstoles (2 అక్టోబరు 2021). "¿Están Ceuta y Melilla bajo el paraguas de la OTAN?". Newtral (in స్పానిష్). Retrieved 25 ఫిబ్రవరి 2022.
  89. ↑ Jens Stoltenberg (30 జూన్ 2022). "Press conference by NATO Secretary General Jens Stoltenberg following the meeting of the North Atlantic Council at the level of Heads of State and Government (2022 NATO Summit)". NATO (transcript) (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 14 జనవరి 2023.
  90. ↑ "España convoca a la embajadora de Marruecos por unas declaraciones de su primer ministro sobre Ceuta y Melilla". elDiario.es (in స్పానిష్). 21 డిసెంబరు 2020. Retrieved 22 డిసెంబరు 2020.
    "Moroccan Ambassador to Spain summoned over calls for territorial sovereignty talks". AfricaNews (in ఇంగ్లీష్). 22 డిసెంబరు 2020. Retrieved 22 డిసెంబరు 2020.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=సియుటా&oldid=4580679" నుండి వెలికితీశారు