సులోచనా చవాన్
సులోచనా చవాన్ గా ప్రసిద్ధి చెందిన సులోచనా మహాదేవ్ కదమ్ (13 మార్చి 1933-10 డిసెంబర్ 2022) మరాఠీ లావణీలకు ప్రసిద్ధి చెందిన భారతీయ గాయని.
ఆమె ప్రసిద్ధ లావణీలలో "తుజ్య ఉసల లాగల్ కొల్హా", "పదారావర్తి జర్తారిచా" ఉన్నాయి, రెండూ మల్హరి మార్తాండ్ (1965) చిత్రంలోనివి , "సోలావా వారీస్ ధోక్యాచా", "కాసా కే పాటిల్ బారా హే కా?" ఉన్నాయి. రెండూ సవాల్ మఝా ఐకా చిత్రం నుండి ! (1964). ఆమె హిందీ సినిమా, ఆల్బమ్ పాటలను కూడా రికార్డ్ చేసింది . ఆమె హిందీలో ప్రసిద్ధి చెందిన పాటల్లో "చోరి చోరి ఆగ్ సి దిల్ మే లగాకే", "ఉల్ఫత్ జిసే కెహతయ్ హై. జీనయ్ కా సహారా హై", "మౌసమ్ ఆయా హై రంగేన్", "వో ఆయే హై దిల్ కో కరార్ ఆ గయా హై" ఉన్నాయి.
కెరీర్
[మార్చు]సులోచన చాలా చిన్న వయసులోనే తన కెరీర్‌ను ప్రారంభించింది. ఆరు లేదా ఏడు సంవత్సరాల వయస్సులో, ఆమె స్థానిక నాటకాల్లో కృష్ణుడిగా గర్బాలలో నటించింది. ఆ తర్వాత ఆమె గుజరాతీ థియేటర్‌లో నటించడం ప్రారంభించింది . ఆమె ఉర్దూ భాషలో పాఠాలు నేర్చుకుంది, హిందీ-ఉర్దూ నాటకాల్లో కూడా పనిచేసింది. ఆమె కొన్ని పంజాబీ, తమిళ చిత్రాలలో కూడా పనిచేసింది. మేకప్ ఆర్టిస్ట్ శుభం దండేకర్ ద్వారా ఆమె సంగీత దర్శకుడు శ్యాంబాబు పాఠక్‌తో పరిచయం చేయబడింది. ఆ తర్వాత ఆమె తన తల్లితో కలిసి వి. శాంతారామ్ రాజ్‌కమల్ స్టూడియోలకు పాడటంలో పాఠాలు నేర్చుకోవడం ప్రారంభించింది. 11 సంవత్సరాల వయస్సులో, చవాన్ వృత్తిపరంగా పాడటం ప్రారంభించి కృష్ణ సుదామ (1947) చిత్రంలో పాడింది . ఆమె తన తొలి ఇంటిపేరు కదం తర్వాత కె. సులోచనగా గుర్తింపు పొందింది.[1][2][3]
ఆమె మొదటి లావణీ "నావ్ గావ్ కశ్యాలా పూస్టాట్? ఆహో మే ఆహే కొల్హాపూర్చి, మాలా హో మహంతత్ లవంగి మిర్చి" 1962లో విడుదలైన రంగల్యా రాత్రీ ఆశా చిత్రానికి వసంత్ పవార్ సంగీతం అందించగా, జగదీష్ ఖేబుద్కర్ సాహిత్యం అందించారు. తరువాత చవాన్ మరాఠీ, హిందీ చిత్రాల ద్వారా అనేక లావణీలు పాడడంతో పాటు రంగస్థల ప్రదర్శనలు కూడా ఇచ్చింది.[3][4]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]సులోచనా కదమ్ 1933 మార్చి 13 న ముంబైలోని ఫనాస్ వాడిలో మహదేవ్, రాధాబాయి కదమ్ దంపతులకు జన్మించింది. ఆమె కల్గితురా (1955) చిత్ర దర్శకుడు శ్యాంరావు చవాన్ను వివాహం చేసుకుంది, ఆ తరువాత ఆమె సులోచన చవాన్గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఉచ్చారణ, ఒత్తిడికి సంబంధించిన ప్రాథమిక అంశాలను తన భర్తే నేర్పించారని ఆమె కొనియాడారు.[3][5]
చవాన్ 'మేజ్ గానే మేజ్ జగనే' అనే ఆత్మకథను ప్రచురించారు.[6]
చవాన్ 10 డిసెంబర్ 2022న 89 సంవత్సరాల వయసులో మరణించింది.[2][7][8]
అవార్డులు, గౌరవాలు
[మార్చు]
చవాన్ కు మార్చి 2022లో భారత ప్రభుత్వం పద్మశ్రీ అవార్డును ప్రదానం చేసింది.[9] కళా శైలికి ఆమె చేసిన గానం కోసం ఆమెకు లావణి సమరధిని ('లావణి క్వీన్') అనే బిరుదును కూడా ప్రదానం చేశారు. ఈ బిరుదును ప్రముఖ మరాఠీ రచయిత ప్రహ్లాద్ కేశవ్ అత్రే 1952లో ప్రదానం చేశారు.[1][3] మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం 2010 సంవత్సరానికి గాను లతా మంగేష్కర్ అవార్డు ఆమెను సత్కరించింది.[10] 2012లో, సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు ఆమెకు లభించింది.[11]
ఇతర అవార్డులు
[మార్చు]- 2007-పూణే మునిసిపల్ కార్పొరేషన్ స్థాపించిన లోక్ షాహిర్ పత్తే బపురావో పురస్కార్ [12]
- 2009-రామ్ కదమ్ పురస్కార్ [13]
- 2011-సహకార మహర్షి శంకరరావు మోహితే-పాటిల్ సమితి సమర్పించిన "లావణి కళావంత్ పురస్కారార్" [14]
డిస్కోగ్రఫీ
[మార్చు]సినిమాలలో
[మార్చు]| సంవత్సరం. | పాట. | సినిమా | సంగీత దర్శకుడు | గీత రచయిత. | గమనికలు |
|---|---|---|---|---|---|
| 1962 | "మాలా హో మందత్ లావంగి మిర్చి" | రంగల్యా రాత్రి ఆశా | వసంత్ పవార్ | జగదీష్ ఖేబుద్కర్ | |
| 1964 | "కాసా కై పాటిల్ బారా హై కా?" | సావల్ మాఝా ఐకా! | |||
| "సోలావా వరిస్ డోక్యాచ" | |||||
| 1965 | "పదారావర్టి జర్తారిచా మోర్ నాచార హవా" | మల్హారి మార్టాండ్ | గా డి మడ్గుల్కర్ | ||
| "ఫాద్ సంభల్ తుర్యాల గా ఆలా" | కళింగద రాగం ఆధారంగా [15] | ||||
| 1984 | నవీ నవీ నవ్రీ మీ | గుల్చాడి | రామ్ లక్ష్మణ్ | జగదీష్ ఖేబుద్కర్ |
సింగిల్స్
[మార్చు]| సంవత్సరం. | పాట. | సంగీత దర్శకుడు | గీత రచయిత. |
|---|---|---|---|
| "ఖేల్తానా రంగ్ బాయి హోలిచా" | విఠల్ చవాన్ | యాదవరావు రోకడే | |
| "కాళిదార్ కపూరి పాన్" | శ్రీనివాస్ ఖలే | రాజా బాధే | |
| "పడాల పిక్లే అంబా" | తుకారాం షిండే | తుకారాం షిండే | |
| "ఔండా లాగిన్ కరాచా" | విశ్వాస్నాథ్ మోర్ | మా పా భావే | |
| "మజ్యా లగ్నాచా బెంద్బాజా వాజతో" | విఠల్ షిండే | లోకవి హరేంద్ర జాదవ్ |
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 तेंडुलकर, अनुराधा (October 21, 2021). "शाळा सोडली..आईची नाराजी..सुरांचा ध्यास! लावणीसम्राज्ञी सुलोचना चव्हाण यांचा प्रवास". इनमराठी. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ 2.0 2.1 Vernekar, Raju (10 December 2022). "Sulochana Chavan: The 'Lavani Queen' and Marathi Singer Passes away". Transcontinental Times. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "महाराष्ट्राच्या लोककलेचाच गौरव – सुलोचना चव्हाण" (in Marathi). Majha Paper. Archived from the original on 13 November 2010. Retrieved 15 January 2013.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Mate, Ganesh (10 December 2022). "लावणी सम्राज्ञी सुलोचना चव्हाण यांचे निधन; लावणीचा आवाज हरपला". Navarashtra. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ "'सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...'; ठसकेबाज आवाज अन् लावणीची नजाकत हरपली". Lokmat. 11 December 2022. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ Chavan, Sulochana; Damle, Savita (2007). माझं गाणं... माझं जगणं (Maz Gan Maz Jagan). Mumbai: Mudra Prakashan. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ Sulochana Chavan Passes Away : लावणीसम्राज्ञी सुलोचना चव्हाण यांचे वृद्धापकाळाने निधन; 92 व्या वर्षी घेतला अखेरचा श्वास
- ↑ "Sulochna Chavan: Death of Lavani empress Sulochana Chavan; The sound of planting is lost". Tezz buzz. 10 December 2022. Archived from the original on 3 జనవరి 2023. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ "Veteran singer Sulochana Chavan receives Padma Shri". The Print. ANI. 28 March 2022. Retrieved 3 January 2023.
- ↑ "Lata Mangeshkar Award for Lavni singer Sulochana Chavan". The Indian Express. Mumbai. 19 February 2011. Retrieved 23 March 2012.
- ↑ "Ilayaraja gets Sangeet Natak Akademi award". The Hindu. New Delhi. 24 December 2012. Retrieved 15 January 2013.
- ↑ "सुलोचना चव्हाण, संगमनेरकर यांना महापालिकेचा 'पठ्ठे बापूराव पुरस्कार'" (in Marathi). Pune: Loksatta. 18 January 2008. Archived from the original on 5 మార్చి 2016. Retrieved 16 January 2013.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "सुलोचना चव्हाण यांना 'राम कदम पुरस्कार'". Maharashtra Times (in Marathi). 10 February 2009. Archived from the original on 26 ఆగస్టు 2014. Retrieved 16 January 2013.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "मोहिते-पाटील लावणी पुरस्कार सुलोचना चव्हाण यांना जाहीर" (in Marathi). Sakal. 10 January 2011. Archived from the original on 19 February 2013. Retrieved 15 January 2013.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "फड सांभाळ तुर्याला ग" (in Marathi). Aathavanitli Gani. Retrieved 15 January 2013.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
బాహ్య లింకులు
[మార్చు]- ఇంటర్నెట్ మూవీ డేటాబేసు లో సులోచనా చవాన్ పేజీ