హంస జీవరాజ్ మెహతా
హంస జీవరాజ్ మెహతా | |
|---|---|
 | |
| జననం | 1897 జూలై 3 బరోడా రాష్ట్రం |
| మరణం | 1995 ఏప్రిల్ 4 (వయసు 97) |
| జీవిత భాగస్వామి | జీవరాజ్ నారాయణ్ మెహతా |
| తల్లిదండ్రులు |
|
హంస జీవరాజ్ మెహతా (3 జూలై 1897 - 4 ఏప్రిల్ 1995) భారతదేశానికి చెందిన సంస్కరణవాది, సామాజిక కార్యకర్త, విద్యావేత్త, స్వాతంత్ర్య సమరయోధురాలు, స్త్రీవాది, రచయిత.[1][2]
జీవిత విశేషాలు[మార్చు]
హంసా మెహతా 1897 జూలై 3 న ఒక నాగర్ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించింది. ఈమె బరోడా రాష్ట్రానికి చెందిన దివాన్ మనుభాయ్ మెహతాకు కుమార్తె. మొదటి గుజరాతీ నవల అయిన కరణ్ ఘెలో రచయిత నందశంకర్ మెహతాకు మనవరాలు.
ఆమె 1918లో తత్వశాస్త్రంలో పట్టభద్రురాలైంది. ఆమె ఇంగ్లాండ్‌లో జర్నలిజం, సోషియాలజీని అభ్యసించింది. ఆమె 1918 లో, సరోజినీ నాయుడును, 1922లో మహాత్మా గాంధీని కలుసుకుంది.
ఆమె, ప్రముఖ వైద్యుడు జీవరాజ్ నారాయణ్ మెహతాను వివాహం చేసుకుంది.[3] అమెరికాలో జరిగిన అనేక మహిళా సదస్సులలో పాల్గొని మహిళలు పురుషులతో సమానము అని ధైర్యంగా తన భావాలు వ్యక్తపరిచింది.1950 సంవత్సరంలో సంయుక్త మానవ హక్కుల సంఘం ( Human Rights Commission of the United Nations) ఉపాధ్యక్షురాలిగా పనిచేసింది. ఆమె భారతదేశంలో 1945 నుండి 1960 వరకు వివిధ పదవులను నిర్వహించారు - SNDT మహిళా విశ్వవిద్యాలయం వైస్-ఛాన్సలర్, ఆల్ ఇండియా సెకండరీ బోర్డ్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషన్ సభ్యురాలు, ఇంటర్ యూనివర్సిటీ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియా ప్రెసిడెంట్, బరోడా మహారాజా సాయాజీరావు యూనివర్సిటీ వైస్-ఛాన్సలర్ గా కూడా పనిచేశారు.
స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో[మార్చు]
హంసా మెహతా విదేశీ బట్టలు, మద్యం విక్రయించే దుకాణాల పికెటింగ్‌ను నిర్వహించింది. మహాత్మా గాంధీ సలహాను అనుసరించి ఇతర స్వాతంత్ర్య ఉద్యమ కార్యక్రమాలలో పాల్గొంది. 1932లో ఆమెను భర్తతో పాటు బ్రిటీష్ వారు అరెస్టు చేసి జైలుకు పంపారు. తరువాత ఆమె బొంబాయి శాసన మండలికి ఎన్నికయింది.[1][4]
రచనలు[మార్చు]
ఆమె గుజరాతీలో అరుణ్ణు అద్భుత్ స్వప్న (1934), బబ్లానా పరాక్రమో (1929), బాలవర్తావలి పార్ట్ 1-2 (1926, 1929) వంటి అనేక పిల్లల పుస్తకాలను రచించింది. ఆమె వాల్మీకి రామాయణంలోని కొన్ని పుస్తకాలను (అరణ్యకాండ, బాలకాండ, సుందరకాండ) అనువదించింది. ఆమె గలివర్స్ ట్రావెల్స్‌తో సహా అనేక ఆంగ్ల కథలను అనువదించింది. ఆమె షేక్స్పియర్ కొన్ని నాటకాలను కూడా స్వీకరించింది. ఆమె వ్యాసాలు సేకరించి కేత్లాక్ లేఖో (1978) గా ప్రచురించబడ్డాయి.[5]
గ్రంథ పట్టిక[మార్చు]
- ట్రానా న్యాకో . (1926). ముంబై: హాసి మెహటే
- మెహతా, హంసా; స్విఫ్ట్, జోనాథన్. గోబరణీ ముసఫారా . వాసోదరి: బాలజవాన కార్యాలయ (1931)
- రుక్మిని . (1933). వాసోదర్: ఆర్య సుధరక ప్రెస్స
- అరుణాను అద్భుత స్వప్న . (1934). ముంబై: హాసి మహేత
- మెహతా, ఎస్. హాసా. (1950). అరుణను అద్భుత స్వప్న . అహ్మదాబాద్, ఇండియా: గుజార్ గ్రంథ రత్న కార్యాలయ
- బావర్తావళి [బచ్చనల్]. (1939). ముంబై: సోలా ఎజానా
- హిమాలయ స్వరూప అనే బాజాన్ నాకో .
- మెహతా, హంసా. ట్రానా నాటకో అనే బిజం [మూడు నాటకాలు మొదలైనవి]. (1956).
- మెహతా, హంసా; సిమనలాలా, కాండ్రావదన; సిటు, యానాచంద్ర. కేణాళక లేఖ . ముంబై: ఫర్బాసా గుజరాతీ సభ (1977)
- మెహతా, హంసా; కొల్లోడి, కార్లో. బవ్లానా ప్రక్రమో [బ్రేవ్ ఫీట్స్] రాజ్‌కోట్: ప్రవిన్ రాజ్‌కోట్ (1993)
- మెహతా, హంసా. రామ్ కథ . [రామ్ కథ] (1993). ఢిల్లీ: నేషనల్ బుక్ ట్రస్ట్.
- మెహతా, హంసా. అయోతియన్ ఇనవరసన్ . (2004). ఢిల్లీ: నేషనల్ బుక్ ట్రస్ట్.
ఆంగ్లం లో
- యుద్ధానంతర విద్యా పునర్నిర్మాణం: భారతదేశంలో మహిళల విద్యపై ప్రత్యేక సూచనతో . (----) బొంబాయి: ప్రతిభా
- హిందూ వివాహం , వారసత్వ చట్టం ప్రకారం మహిళ . (1944). p. & nbsp; 52, బొంబాయి: ప్రతిభా ప్రచురణలు.
- హంసా, మెహతా. (సం.) "పౌర స్వేచ్ఛ". (1945). అఖిల భారత మహిళా సమావేశం కొరకు, ఆంధ్: undంద్ పబ్. ట్రస్ట్,
- భారతీయ మహిళ . (1981). న్యూఢిల్లీ: బుటాల
అనువాదం[మార్చు]
ఆంగ్లంలోకి
- ఉజ్జయిని రాజు; విక్రమాదిత్య హాసి; మెహతా, హంసా. ది అడ్వెంచర్స్ ఆఫ్ కింగ్ విక్రమార్కుడు . (సిమహాసనా-బాత్రాసా అమలా భాష గుజరాతీ వెర్షన్ నుండి ఎంపికలు. ప్లేట్‌లతో.) (1948). బొంబాయి: ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్
- మెహతా, హంసా; శుక్లా, వి. కె. అడ్వెంచర్స్ ఆఫ్ కింగ్ విక్రమార్కుడు . (1954) లండన్: ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ.
- శర్మ, D.S .; మెహతా, హంసా. అయోధ్య యువరాజు . న్యూఢిల్లీ: నేషనల్ బుక్ ట్రస్ట్, ఇండియా: ఇండియాలో చీఫ్ స్టాకిస్టులు, థామ్సన్ ప్రెస్ (ఇండియా) (1974).
- ఉనే ఫెమ్మె డి'జౌర్డ్ 'హుయి: రోమన్' '. (1966). పారిస్: ఆల్బిన్ మిచెల్.
అవార్డులు[మార్చు]
హన్సా మెహతాకు 1959లో పద్మభూషణ్ లభించింది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 Wolpert, Stanley (5 April 2001). Gandhi's Passion: The Life and Legacy of Mahatma Gandhi. Oxford University Press. p. 149. ISBN 9780199923922.
- ↑ Srivastava, Gouri (2006). Women Role Models: Some Eminent Women of Contemporary India. Concept Publishing Company. pp. 14–16. ISBN 9788180693366.
- ↑ "Hansa Jivraj Mehta: Freedom fighter, reformer; India has a lot to thank her for". The Indian Express (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2018-01-22. Retrieved 2018-08-23.
- ↑ Ravichandran, Priyadarshini (13 March 2016). "The women who helped draft our constitution". Mint. Retrieved November 6, 2017.
- ↑ Chaudhari, Raghuveer; Dalal, Anila, eds. (2005). "લેખિકા-પરિચય" [Introduction of Women Writers]. વીસમી સદીનું ગુજરાતી નારીલેખન [20 Century Women's Writing's in Gujarati] (in గుజరాతి) (1st ed.). New Delhi: Sahitya Akademi. p. 350. ISBN 8126020350. OCLC 70200087.