హృషికేష్ ముఖర్జీ
| హృషికేష్ ముఖర్జీ | |
|---|---|
 | |
| జననం | 1922 సెప్టెంబరు 30 కలకత్తా, పశ్చిమ బెంగాల్ భారతదేశం |
| మరణం | 2006 ఆగస్టు 27 (వయసు: 83) ముంబై, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం |
| వృత్తి |
|
| Honours | దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే పురస్కారం (1999) పద్మ విభూషణ్ (2001) |
హృషికేష్ ముఖర్జీ ( 1922 సెప్టెంబర్ 30- 2006 ఆగస్టు 27) ఒక భారతీయ చలనచిత్ర దర్శకుడు, సంపాదకుడు రచయిత. భారతీయ చలనచిత్ర రంగంలో గొప్ప సినిమా దర్శకులలో హృషికేష్ ముఖర్జీ ఒకటిగా ప్రసిద్ధి చెందాడు . హృషికేష్ ముఖర్జీ నాలుగు దశాబ్దాలకు పైగా తన కెరీర్లో 42 సినిమాలకు దర్శకత్వం వహించారు, భారతదేశంలోని 'మధ్యతరహా సినిమాలకు మార్గదర్శకుడిగా హృషికేష్ ముఖర్జీ పేరు పొందారు. హృషికేష్ ముఖర్జీ తన సినిమాలను ఎక్కువగా మధ్యతరగతి జీవన విధానం పై తెరకెక్కించాడు.[1][2]
అనారి, సత్యకం, చుప్కే చుప్కే, అనుపమ, ఆనంద్, అభిమాన్, గుడ్డీ, గోల్ మాల్, మజ్లీ దీదీ, చైతాలీ, ఆశిర్వాద్, బావార్చి, ఖుబ్సూరత్, కిసి సే నా కెహ్నా, నమక్ హరామ్ వంటి అనేక సినిమాలకు దర్శకత్వం వహించి హృషికేష్ ముఖర్జీ గుర్తింపు పొందాడు .
సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఫిల్మ్ సర్టిఫికేషన్ (సీబీఎఫ్ సి) నేషనల్ ఫిల్మ్ డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ (ఎన్ ఎఫ్ డి సి) కు చైర్మన్ గా హృషికేష్ ముఖర్జీ పనిచేశాడు.[3] భారత ప్రభుత్వం హృషికేష్ ముఖర్జీ ని 1999లో దాదా సాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డు, 2001లో పద్మవిభూషణ్ తో సత్కరించింది. హృషికేష్ ముఖర్జీ 2001లో ఎన్. టి. ఆర్ జాతీయ అవార్డును అందుకున్నారు. హృషికేష్ ముఖర్జీ 8 ఫిల్మ్ ఫేర్ అవార్డులను గెలుచుకున్నాడు.
ప్రారంభ జీవితం నేపథ్యం
[మార్చు]హృషికేష్ ముఖర్జీ పశ్చిమబెంగాల్ రాష్ట్రంలోని కలకత్తాలో 1922 సెప్టెంబర్ 30న జన్మించాడు.[4] హృషికేష్ ముఖర్జీ సైన్స్ చదివి, కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం నుండి రసాయన శాస్త్రంలో పట్టాను అందుకున్నాడు. సినిమా రంగంలోకి రాకముందు హృషికేష్ ముఖర్జీ గణితం భౌతికశాస్త్ర అధ్యాపకుడిగా పనిచేశాడు
కెరీర్
[మార్చు]1940ల చివరలో కలకత్తా బి. ఎన్. సర్కార్, వద్ద హృషికేష్ ముఖర్జీ కెమెరా మ్యాన్ గా పనిచేశాడు. తర్వాత సినిమాలలో ఎడిటర్ గా పనిచేయడం మొదలుపెట్టాడు. అక్కడ ఆయన ఎడిటింగ్ లో తన నైపుణ్యాలను సుబోధ్ మిట్టర్ ( నుండి నేర్చుకున్నారు.[5] ఆ తరువాత హృషికేష్ ముఖర్జీ 1951 నుండి ముంబై బిమల్ రాయ్ వద్ద సహాయ దర్శకుడిగా ఫిలిం ఎడిటర్ గా పనిచేశాడు, దో బిఘా జమీన్ దేవదాస్ సినిమాలలో బిమల్ రాయ్ తో కలిసి హృషికేష్ ముఖర్జీ పనిచేశాడు.
హృషికేష్ ముఖర్జీ దర్శకత్వం వహించిన తొలి సినిమా ముసాఫిర్ (1957) విజయం సాధించలేదు, కానీ 1959లో హృషికేష్ ముఖర్జీ దర్శకత్వంలో విడుదలైన రెండో సినిమా అనారీ విమర్శకుల ప్రశంసలు అందుకుంది. ఈ సినిమా ఐదు ఫిలింఫేర్ అవార్డులు గెలుచుకుంది.
తరువాతి సంవత్సరాల్లో హృషికేష్ ముఖర్జీ అనేక సినిమాలకు దర్శకత్వం వహించాడు. అంతేకాకుండా కొన్ని సినిమాల్లో నటించాడు.ఆయన నటించిన కొన్ని ముఖ్యమైన సినిమాలలో అనురాధ (1960) ఛాయా (1961) అస్లీ-నఖ్లీ (1962) అనుపమ (1966) ఆశిర్వాద్ (1968) సత్యకం (1969) గుడ్డి (1971) ఆనంద్ (1971) బావార్చి (1972) అభిమాన్ (1973) నమక్ హరామ్ (1973) మిలి (1975) చుప్కే చుప్కే (1975) ఆలాప (1977) గోల్మాల్ (1979) ఖుబ్సూరత్ (1980) బెమిసాల్ (1982) వాణిజ్యపరంగా మంచి విజయాలను రాబట్టాయి. చుప్కే చుప్కే సినిమా ద్వారా ప్రముఖ హిందీ నటుడు ధర్మేంద్ర ను హృషికేష్ ముఖర్జీ హాస్యనటుడిగా పరిచయం చేశాడు. ఆయన, 1970లో అమితాబ్ బచ్చన్ కు ఆనంద్ సినిమా తో పెద్ద బ్రేక్ ఇచ్చారు, రాజేష్ ఖన్నా జయ భాదురి లాంటి నటులను హిందీ సినిమా కు హృషికేష్ ముఖర్జీ పరిచయం చేశాడు.[3] మధుమతి వంటి చిత్రాలల తన గురువు బిమల్ రాయ్ కలిసి ఎడిటర్గా పనిచేసిన ఆయన ఎడిటర్గా కూడా ఎంతో ప్రాచుర్యం పొందారు.
తరువాతి జీవితం
[మార్చు]1999లో హృషికేష్ ముఖర్జీ ని భారత ప్రభుత్వం దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డు తో సత్కరించింది.[6] హృషికేష్ ముఖర్జీ సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఫిల్మ్ సర్టిఫికేషన్ నేషనల్ ఫిల్మ్ డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ ఛైర్మన్ గా పనిచేశాడు. 2001లో భారత చలనచిత్ర రంగానికి హృషికేష్ ముఖర్జీ చేసిన కృషికి గాను భారత ప్రభుత్వం హృషికేష్ ముఖర్జీ కి భారత దేశ రెండవ అత్యున్నత పురస్కారం పద్మ విభూషణ్ ను ప్రదానం చేసింది. 2005 నవంబర్ లో జరిగిన ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్ ఆఫ్ ఇండియా లో భారత ప్రభుత్వం ఆయనను సత్కరించింది. 1947లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుండి దాదాపు అన్ని అగ్రశ్రేణి భారతీయ తారలతో కలిసి పనిచేసిన ఘనత హృషికేష్ ముఖర్జీ సొంతం.
హృషికేష్ ముఖర్జీ చివరి సినిమా 'జూత్ బోలే కౌవా కాటే'. ఈ సినిమాలో అమోల్ పాలేకర్ నటించాల్సి ఉంది. కానీ ఆయన వృద్ధాప్యం తో బాధపడుతూ ఉండటంతో ఆయనకు బదులుగాఅనిల్ కపూర్ నటించాడు. తలాష్ వంటి టీవీ సీరియల్స్ కు కూడా హృషికేష్ ముఖర్జీ దర్శకత్వం వహించారు.
మరణం.
[మార్చు]జీవిత చరమాంకంలో, హృషికేష్ ముఖర్జీ దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండాల వైఫల్యం బాధపడుతూ డయాలసిస్ కోసం లీలావతి ఆసుపత్రి కి వెళ్తూ ఉండేవాడు. , 2006 జూన్ 6, మంగళవారం తెల్లవారుజామున అనారోగ్యంతో బాధపడుతూ హృషికేష్ ముఖర్జీ ముంబై లీలావతి ఆసుపత్రిలో చేరారు..హృషికేష్ ముఖర్జీ ఆసుపత్రిలో చేరిన రెండు నెలల తర్వాత 2006 ఆగస్టు 27న మరణించాడు.
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]హృషికేష్ ముఖర్జీ వివాహం జరిగింది, ముగ్గురు కూతుళ్లు ఇద్దరు కొడుకులు ఉన్నారు. ఆయన భార్య ఆయన కంటే మూడు దశాబ్దాల ముందు మరణించింది.హృషికేష్ ముఖర్జీ తమ్ముడు ద్వారకనాథ్ ముఖర్జీ అనేక సినిమాలకు రచయితగా పనిచేశాడు. హృషికేష్ ముఖర్జీ జంతు ప్రేమికుడు . ముంబైలోని బాంద్రా తన నివాసంలో చాలా కుక్కలు పిల్లలు ఉంటాయి. అతను తన జీవితపు చివరి దశలో పెంపుడు జంతువులతో ఎక్కువగా గడిపేవాడు. కుటుంబ సభ్యులు, స్నేహితులు ఆయనను క్రమం తప్పకుండా చూడడానికి వచ్చేవారు.
అవార్డులు
[మార్చు]- 2001: భారత ప్రభుత్వం పద్మవిభూషణ్
- 2001: ఎన్. టి. ఆర్ జాతీయ అవార్డుజాతీయ అవార్డు గ్రహీత ఎన్. టి. ఆర్.
- 1997-1998 కోసం మధ్యప్రదేశ్ ప్రభుత్వం నుండి రాష్ట్రీయ కిషోర్ కుమార్ సమ్మన్ [7][8]
- బెర్లిన్ అంతర్జాతీయ చలన చిత్రోత్సవం
- 1961: గోల్డెన్ బేర్ః నామినేషన్ః అనురాధ
- 1956: ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ ఎడిటింగ్ అవార్డు-నౌకరి
- 1959: ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ ఎడిటింగ్ అవార్డు-మధుమతి
- 1970: ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ స్క్రీన్ ప్లే అవార్డు-అనోఖీ రాత్ [9]
- 1972: ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ చిత్ర పురస్కారం-ఆనంద్ ఎన్. సి. సిప్పీతో పంచుకున్నారు
- 1972: ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ ఎడిటింగ్ అవార్డు-ఆనంద్
- 1972: ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ కథ అవార్డు-ఆనంద్
- 1981: ఫిలింఫేర్ ఉత్తమ చిత్ర పురస్కారం-ఖుబ్సూరత్ ను ఎన్. సి. సిప్పీతో పంచుకున్నారు
- 1994: ఫిల్మ్ఫేర్ లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు-సౌత్ (1994) [10]
- కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర అవార్డులు
- 1970: ఉత్తమ సంపాదకుడిగా కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర పురస్కారం-ప్రియా [11]
- 1974: ఉత్తమ సంపాదకుడిగా కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర పురస్కారం-నెల్లు
- 1957: హిందీలో మూడవ ఉత్తమ చలన చిత్రంగా సర్టిఫికేట్ ఆఫ్ మెరిట్-ముసాఫర్ [12]
- 1959: హిందీలో ఉత్తమ ఫీచర్ ఫిల్మ్గా ప్రెసిడెంట్స్ సిల్వర్ మెడల్-అనారి [13]
- 1960: ఆల్ ఇండియా బెస్ట్ ఫీచర్ ఫిల్మ్-అనురాధ ప్రెసిడెంట్స్ గోల్డ్ మెడల్ [14]
- 1966: ఉత్తమ హిందీ చలన చిత్రంగా రాష్ట్రపతి రజత పతకం-అనుపమ
- 1968: హిందీలో ఉత్తమ ఫీచర్ ఫిల్మ్గా ప్రెసిడెంట్స్ సిల్వర్ మెడల్-ఆశిర్వాద్
- 1969: హిందీలో ఉత్తమ ఫీచర్ ఫిల్మ్గా ప్రెసిడెంట్స్ సిల్వర్ మెడల్-సత్యకం
- 1970: హిందీలో ఉత్తమ ఫీచర్ ఫిల్మ్గా ప్రెసిడెంట్స్ సిల్వర్ మెడల్-ఆనంద్
- 1999: దాదా సాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డు
సినిమాలు
[మార్చు]దర్శకునిగా సినిమాలు
[మార్చు]ఎడిటర్, రచయిత లేదా సహాయ దర్శకుడిగా సినిమాలు
[మార్చు]| సంవత్సరం. | సినిమా | ఉత్పత్తి ఫంక్షన్ |
గమనికలు |
|---|---|---|---|
| 1947 | తాతాపి | ||
| 1950 | పెహ్లా ఆద్మీ | ఎడిటర్, అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్ | |
| 1952 | అమ్మా. | ఎడిటర్, అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్ | |
| 1953 | దో బిఘా జమీన్ | సినారియో, ఎడిటర్, అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్ | |
| 1953 | పరిణితి | ఎడిటర్ | |
| 1954 | బిరాజ్ బహు | ఎడిటర్ | |
| 1955 | దేవదాస్ | దాస్ ధైమడేతో సహ-సంపాదకుడు | [16] |
| 1955 | గరం కోట్ | ఎడిటర్ | |
| 1958 | మధుమతి | ఎడిటర్ | |
| 1959 | హీరా మోతీ | ||
| 1961 | చార్ దివారి | ఎడిటర్ | |
| 1961 | గంగా జుమ్నా | దాస్ ధైమడేతో సహ-సంపాదకుడు | |
| 1965 | చెమ్మీన్ | ఎడిటర్ | |
| 1968 | మేరే హమ్దామ్ మేరే దోస్త్ | ఎడిటర్ | |
| 1974 | నెల్లు | ఎడిటర్ | |
| 1970 | దస్తక్ | ఎడిటర్ | |
| 1977 | అలాప్ | కథ, నిర్మాత | |
| 1977 | అనూరోపా | ఎడిటర్గా ఏకైక కన్నడ చిత్రం | |
| 1981 | ప్రొఫెసర్ ప్యారేలాల్ | ఎడిటర్ | |
| 1983 | కూలీ | ఎడిటర్ |
టీవీ సీరియల్స్
[మార్చు]- హమ్ హిందుస్తానీ (1986)
- <i id="mwA4Y">తలాష్</i> (1992)
- ధూప్ ఛావోన్
- రిష్ట
- ఉజాలే కి ఆర్
- అగర్ ఐసా హో తో
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Gulzar; Nihalani, Govind; Chatterjee, Saibal (2003). Encyclopaedia of Hindi Cinema. Encyclopædia Britannica (India) Pvt Ltd. p. 592. ISBN 81-7991-066-0.
- ↑ Duara, Ajit (3 September 2006). "A touch of realism". The Hindu. Archived from the original on 10 November 2012. Retrieved 19 September 2011.
- ↑ 3.0 3.1 Remembering Hrishikesh Mukherjee Archived 5 సెప్టెంబరు 2008 at the Wayback Machine Hindustan Times, 26 August 2008
- ↑ "Hrishikesh Mukherjee". The Independent (in ఇంగ్లీష్). 2006-08-28. Retrieved 2022-01-08.
- ↑ Hrishikesh Mukherjee Biography Archived 15 అక్టోబరు 2007 at the Wayback Machine on winning, the 31st Dada Saheb Phalke Award.
- ↑ "Hrishikesh Mukherjee wins Dadasaheb Phalke Award". Archived from the original on 15 October 2007.
- ↑ "क्या है 'किशोर अलंकरण', किन हस्तियों को मिल चुका है ये सम्मान". Amar Ujala (in హిందీ). Retrieved 2024-03-05.
- ↑ "The Kishore Kumar award instituted by the Madhya Pradesh government in 1997, is given away for direction, acting, script writing and lyrics every year. Past recipients of the prestigious award have included Hrishikesh Mukherjee, Gulzar, Shyam Benegal and Amitabh Bachchan. This year it has been given to Yash Chopra". The Times of India. 2010-10-15. ISSN 0971-8257. Retrieved 2024-03-05.
- ↑ "Best Screenplay Award". Filmfare Award Official Listings, Indiatimes. Archived from the original on 29 April 2014. Retrieved 28 April 2014.
- ↑ "Lifetime Achievement Award (South) winners down the years..."
- ↑ Vijayakumar, B (6 May 2012). "Old Is Gold: Priya 1970". The Hindu. Retrieved 6 November 2020.
- ↑ "5th National Film Awards" (PDF). Directorate of Film Festivals. Retrieved 2 September 2011.
- ↑ "7th National Film Awards" (PDF). Directorate of Film Festivals. Retrieved 4 September 2011.
- ↑ "8th National Film Awards". International Film Festival of India. Archived from the original on 12 October 2013. Retrieved 7 September 2011.
- ↑ "Prosenjit shares a throwback picture from the sets of 'Chotto Jigyasa'". The Times of India. 2018-11-15. ISSN 0971-8257. Retrieved 2025-01-24.
- ↑ "Devdas film". Archived from the original on 7 February 2019.