ఆజాద్ హింద్
ఈ వ్యాసం సింగపూర్ లో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ఏర్పడిన సంస్థ గురించి.
ఆజాద్ హింద్ (Ārzī Hukūmat-e-Āzād Hind) రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంసమయంలో జపాన్ ఆక్రమిత సింగపూర్ లో స్థాపించబడిన భారత తాత్కాలిక ప్రభుత్వం. ఇది 1943 అక్టోబరులో సింగపూర్ లో స్థాపించబడిన తాత్కాలిక అంతర్జాతీయ ప్రభుత్వం.[1] దీనికి భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు సుభాష్ చంద్రబోస్ నాయకత్వం వహించారు. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో బ్రిటిష్ సైన్యానికి వ్యతిరేకంగా, ముఖ్యంగా జర్మనీ, ఇటలీలకు వ్యతిరేకంగా దేశాల మద్దతుతో భారత స్వాతంత్ర్యాన్ని సాధించాలనుకున్న సుభాష్ చంద్రబోస్ వారిని సహాయం కోరారు. అయితే జర్మనీ, ఇటలీ నుండి సహాయం పొందకపోవడంతో, అతను యుద్ధ సమయంలో జలాంతర్గామి ద్వారా జపాన్ కు ప్రయాణించి ఆర్మీ జనరల్ టోజోను కలుసుకుని సహాయం కోరాడు.[2] భారతదేశం వెలుపల రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ సంవత్సరాలలో ఏర్పడిన భారతీయ జాతీయవాద రాజకీయ ఉద్యమం నుండి ప్రభుత్వం ఎదిగింది, దీని ప్రధాన లక్ష్యం బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం నుండి భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం సాధించడం.స్వేచ్ఛ కోసం పోరాడటానికి, దేశంలోని యువతకు నాణ్యమైన జీవితాన్ని అందించడానికి ప్రజలను చైతన్యపరిచారు ఇంకా శిక్షణ ఇచ్చారు.[3] 1943 అక్టోబరు 21 న, సింగపూర్‌లో, బోస్ ఆజాద్ ఇండ్ స్వాతంత్ర్య ప్రకటనను విడుదల చేశారు. డిసెంబరు 29 న, దేశాధినేతగా జాతీయ జెండాను ఎగురవేశారు. ఈ తాత్కాలిక ప్రభుత్వం బోస్‌ని జపనీయులతో చర్చించడానికి అనుమతించడమే కాకుండా, తూర్పు ఆసియాలోని భారతీయులను ఐఎన్‌ఎలో చేరడానికి ఇంకా మద్దతు ఇవ్వడానికి సమీకరించడాన్ని సులభతరం చేసింది. ప్రకటన వెలువడిన వెంటనే, తాత్కాలిక ప్రభుత్వం వివిధ దేశాల నుండి గుర్తింపు పొందింది,.దీనికి జపాన్, ఇటలీ, జర్మనీ, చైనాతో సహా 9 దేశాలు మద్దతు ఇచ్చాయి. జపాన్ స్వాధీనం చేసుకున్న అండమాన్, నికోబార్ దీవులను పరిపాలించడంతో పాటు, ఇంఫాల్ ప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది, ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వం యొక్క ప్రధాన కార్యాలయం మొదట సింగపూర్ నుండి తరువాత రంగూన్ కు మారింది. ఈ ప్రభుత్వ శాఖలు వివిధ ఆగ్నేయాసియా దేశాలలో ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.నేతాజీ ప్రభుత్వాన్ని జపాన్, ఫిలిప్పీన్స్, జర్మనీ, ఇటలీ, ఐర్లాండ్ గుర్తించాయి. సాయుధ పోరాటం కోసం భారతీయ సంఘాల సమీకరణ వేగవంతమైంది. మలయా, థాయ్‌లాండ్, బర్మా నుండి చాలా మంది భారతీయ పౌరులు ఉత్సాహంగా స్పందించారు.
ప్రభుత్వ స్థాపన
[మార్చు]ఆగ్నేయాసియాలో స్వయం బహిష్కృత భారతీయుల రెండు సమావేశాలు ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వానికి ప్రధాన మూలం. వీటిలో మొదటిది 1942 మార్చిలో టోక్యోలో జరిగింది . జపాన్‌లో ప్రవాస భారతీయుడు రాష్‌బేహరి బోస్ ఏర్పాటు చేసిన ఈ సమావేశంలో ఇండియన్ ఇండిపెండెన్స్ లీగ్ స్థాపించబడింది . ఈ లీగ్ జపనీస్ సామ్రాజ్యం సహకారంతో భారతదేశ స్వాతంత్ర్యాన్ని స్థాపించిన మొదటి రాజకీయ సంస్థ. రాస్‌ బిహారి బోస్ బ్రిటిష్ వారిని భారతదేశం నుండి బహిష్కరించే ఉద్దేశంతో ఒక విముక్తి దళాన్ని కూడా ఏర్పాటు చేశారు. ఈ దళం తరువాత ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ రూపాన్ని సంతరించుకుంది . తరువాత జరిగిన రెండవ కాన్ఫరెన్స్‌లో లీగ్‌కు నాయకత్వం వహించడానికి సుభాష్ చంద్రబోస్ ఆహ్వానించబడ్డారు. ఆ సమయంలో సుభాష్ చంద్రబోస్ జర్మనీలో ఉన్నారు . అతను జలాంతర్గామి ద్వారా జపాన్ చేరుకున్నాడు.
1943 జూన్ 13 న, సుభాష్ చంద్ర టోక్యో వచ్చారు. అతను ఉపఖండం నుండి బ్రిటిష్ వారిని తరిమికొట్టడానికి మొదటి లక్ష్యంగా తూర్పు భారత ప్రావిన్సులను ఆక్రమించే ప్రణాళికలను ప్రకటించాడు. సుభాష్ చంద్ర 2 జూలైలో సింగపూర్ వచ్చారు, అధికారికంగా అక్టోబరులో తాత్కాలిక ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వాన్ని స్థాపించారు.[4] సంస్థ విధుల గురించి సుభాష్ చంద్ర మాట్లాడుతూ, "బ్రిటిష్, దాని మిత్రదేశాలను భారత నేల నుండి నిర్మూలించడానికి పోరాటాన్ని ప్రకటించడం, నిర్వహించడం తాత్కాలిక ప్రభుత్వ పని.సుభాష్ చంద్ర అణగారిన, అస్తవ్యస్తమైన ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ బాధ్యతలు స్వీకరించారు, జపనీస్ సహాయంతో దానిని వృత్తిపరమైన సైన్యంగా మార్చారు. అతను ఆగ్నేయాసియాలోని జపాన్ ఆక్రమిత భూభాగాలలో నివసిస్తున్న సాధారణ భారతీయ పౌరులను కూడా నియమించాడు. అతను భారత యుద్ధ ఖైదీలను సింగపూర్, మలయ్, హాంకాంగ్‌లలో చేర్చడం ద్వారా బలాన్ని పెంచాడు.ఆజాద్ హింద్ సర్కార్ పేరు మాత్రమే కాదు, నేతాజీ నాయకత్వంలో, ఈ ప్రభుత్వం ప్రతి రంగంలో కొత్త ప్రణాళికను రూపొందించింది. ఈ ప్రభుత్వం తన సొంత జెండా, దాని స్వంత బ్యాంకు, దాని స్వంత కరెన్సీ, దాని స్వంత పోస్టల్ స్టాంప్, దాని స్వంత ఇంటెలిజెన్స్ సర్వీస్ కలిగి ఉంది.
మంత్రివర్గం - పాలన
[మార్చు]ఆజాద్ హింద్ మంత్రివర్గానికి సుభాష్ చంద్రబోస్ నాయకత్వం వహించారు, అతను ఆజాద్ హింద్ అధికారిక దేశాధినేత, ప్రధాన మంత్రి, యుద్ధ మంత్రి, విదేశాంగ మంత్రిగా పనిచేశారు లక్ష్మీ స్వామినాథన్, సింగపూర్‌లో నివసిస్తున్న భారతీయ గైనకాలజిస్ట్, మహిళల హక్కుల మంత్రి, భారత జాతీయ సైన్యం మహిళా బ్రిగేడ్ అధిపతి. ప్రభుత్వం ప్రచార మంత్రి, సుబ్బియర్ అప్పదురై అయ్యర్, ఒక ఆర్థిక మంత్రి ఎసి ఛటర్జీ, అలాగే సుభాష్ చంద్రబోస్ యొక్క అనేక సలహాదారులు, సాయుధ దళాల ప్రతినిధులను కూడా ఇందులో భాగస్వాములుగా ఉన్నారు. చట్టబద్ధమైన ప్రభుత్వం యొక్క అన్ని ఇతర అవసరాలు ఈ ప్రభుత్వంలో ఉన్నప్పటికీ, అది భారత సార్వభౌమ భూభాగంలో లేదు. తరువాత 1943 లో, ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వం జపాన్ నుండి అండమాన్ నికోబార్ దీవులను స్వాధీనం చేసుకుంది, మణిపూర్, నాగాలాండ్‌ను ఆక్రమించింది. బోస్ జపనీస్ సహకారం నుండి తనను తాను దూరం చేసుకోవాలని, మరింత స్వయం సమృద్ధిని పొందాలని ప్రయత్నించాడు, అయితే, మొదటి నుండి, ఈ ప్రభుత్వం జపాన్ సాయంపై ఎక్కువగా ఆధారపడింది. ఈ తాత్కాలిక ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వం స్థాపించబడిన వెంటనే, ఈ ప్రభుత్వం బ్రిటిష్, యుఎస్ మిత్రదేశాలపై ఇండో-బర్మీస్ ఫ్రంట్‌పై యుద్ధం ప్రకటించింది. ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ అని పిలువబడే ఈ ప్రభుత్వం యొక్క సైన్యం, జపనీస్ ఇంపీరియల్ ఆర్మీ సహకారంతో ఇంఫాల్ - కోహిమా సెక్టార్‌లో బ్రిటిష్ ఇండియన్ ఆర్మీ, దాని మిత్రదేశాలపై యుద్ధం చేసింది. జపాన్ 15 వ సైన్యంతో ఇంఫాల్ యుద్ధంలో ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ తనదైన ముద్ర వేసింది . కొహిమాలో బ్రిటిష్ రక్షణ వ్యవస్థ కుప్పకూలింది.యుద్ధం ముగింపులో అండమాన్, నికోబార్ దీవులలో బ్రిటిష్ పాలనను తిరిగి స్థాపించడానికి ముందు, ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వం ఈ ప్రాంత పౌర పరిపాలన బాధ్యత వహించింది. రంగూన్‌లో ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ యొక్క చివరి పెద్ద సైన్యం లొంగిపోయిన తర్వాత ఈ ప్రభుత్వ పరిమిత శక్తి కూడా ముగిసింది.అయితే ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వం యొక్క విప్లవాత్మక జాతీయవాద స్ఫూర్తితో ప్రేరణ పొందిన భారతదేశంలో అనేక హింసాత్మక బ్రిటిష్ వ్యతిరేక ప్రజా ఉద్యమాలు ప్రారంభమయ్యాయి. బ్రిటిష్ ఇండియన్ ఆర్మీ సిబ్బంది కూడా ఒకరి తర్వాత ఒకరు తిరుగుబాటు చేసేవారు. ఫలితంగా, భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలనకు ముగింపు పలికింది. ఫలితంగా, ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వ ప్రధాన లక్ష్యం నెరవేరింది.[5]
| ఆజాద్ హింద్ కేబినెట్ సభ్యులు:[6] | |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ ఎసి ఛటర్జీ | ఆర్థిక మంత్రి |
| డాక్టర్ (కెప్టెన్) లక్ష్మీ సహగల్ | మహిళా మంత్రి |
| శ్రీ AM సహాయ్ | మినిస్టీరియల్ ర్యాంక్‌తో కార్యదర్శి |
| శ్రీ SA అయ్యర్ | ప్రచార, ప్రచార మంత్రి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ జెకె భోంస్లే | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ లోగనాథన్ | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ ఎహ్సాన్ ఖాదిర్ | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ ఎన్ఎస్ భగత్ | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ MZ కియాని | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ అజీజ్ అహ్మద్ | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ షా నవాజ్ ఖాన్ | INA ప్రతినిధి |
| లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ గుల్జారా సింగ్ | INA ప్రతినిధి |
| రాష్ బిహారీ బోస్ | సుప్రీం సలహాదారు |
| కరీం జియాని | బర్మా నుండి సలహాదారు |
| దేబ్‌నాథ్ దాస్ | థాయిలాండ్ నుండి సలహాదారు |
| సర్దార్ ఇషార్ సింగ్ | థాయిలాండ్ నుండి సలహాదారు |
| DM ఖాన్ | హాంకాంగ్ నుండి సలహాదారు |
| ఎ ఎల్లప్ప | సింగపూర్ నుండి సలహాదారు |
| ఏఎన్ సర్కార్ | సింగపూర్ నుండి సలహాదారు |
పతనం
[మార్చు]1945 లో యుద్ధం ముగింపులో, బ్రిటిష్ సైన్యం జపాన్ సైన్యం, ఆజాద్ హింద్ సైన్యాన్ని ఓడించి, అండమాన్ నికోబార్ దీవులను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకుంది. దీని తరువాత నేతాజీ మరణవార్త వ్యాపించింది, ఈ వార్త వలన ఆజాద్ హింద్ ఉద్యమం మొత్తం ముగిసింది. ఆజాద్ హింద్‌తో సంబంధం ఉన్న వ్యక్తులను యుద్ధ ఖైదీలుగా తీసుకొని ఢిల్లీలోని ఎర్రకోట వద్ద విచారించారు.మాజీ ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వ ప్రముఖ వ్యక్తులు లక్ష్మీ సహగల్ తదితరులు భారత రాజకీయాల్లో ప్రముఖ పాత్ర పోషించడం ప్రారంభించారు.
భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాత్ర
[మార్చు]భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలనను పడగొట్టడంలో ఆజాద్ హింద్ ప్రభుత్వం విఫలమైంది. కానీ ఈ ప్రభుత్వం భారతదేశ ప్రజల మనస్సులలో తీవ్రమైన బ్రిటిష్ వ్యతిరేక అసంతృప్తిని సృష్టించగలిగింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం ముగిసిన వెంటనే, భారతదేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో పెద్ద ఎత్తున కార్మిక అశాంతి, సమ్మెలు, ప్రదర్శనలు ప్రారంభమైనవి . ఆజాద్ హింద్ పోరాటం ఉదాహరణగా ప్రేరణ పొందిన బ్రిటిష్ ఇండియన్ ఆర్మీకి చెందిన భారత సైనికులు కూడా తిరుగుబాటు ప్రకటించారు.ఈ దళంలో గుర్తించదగిన తిరుగుబాటు భారత నావికా తిరుగుబాటు ఈ నిరసనలు, సమ్మెలు, తిరుగుబాట్ల ఫలితంగా భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలన పునాదులు బలహీనపడ్డాయి. భారతదేశం త్వరగా స్వాతంత్ర్యం పొందింది.[7]
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "PGI : In Exile". Netaji Lives On. Archived from the original on 2013-02-24. Retrieved 2021-09-14.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ Mitchell, Jon (2011-08-14). "Japan's unsung role in India's struggle for independence". The Japan Times (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2021-09-14. Retrieved 2021-09-14.
- ↑ ":: Indian national congress - History ::". web.archive.org. 2009-04-23. Archived from the original on 2009-04-23. Retrieved 2021-09-14.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "Hindustantimes.com - the name India trusts for news". web.archive.org. 2007-09-30. Archived from the original on 2007-09-30. Retrieved 2021-09-14.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ Maanvi (2020-01-23). "Explained: How the Azad Hind Fauj Changed India's Freedom Struggle". TheQuint (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-09-14.
- ↑ "{ Indian National Army : Provisional Government of Azad Hind }". www.nas.gov.sg. Retrieved 2021-09-14.
- ↑ Team, DNA Web. "75 years of 'Azad Hind Government': Interesting facts about Netaji Subhas Chandra Bose and his Indian National Army | Latest News & Updates at DNAIndia.com". DNA India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-09-14.